Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
[No title]
L lythyrau ar y Sul. Y mae Awdurdodau y Llythyrdv ynj ystyried y priodoldeb o atal rhanu llythyrau ar y Sul. Ni byddai neb; fawr ar ei golled o beidio caelllythyrau i ar y Sul; os gall Llundaia wneud heb- ? ddynt, tybed nad all mannau eieii1 wneud yr un peth. A byddai caelun i diwrnod yn yr wythnos yn rhydd 6c d -i wrth lythyrau yn fenditb fawr i lawer I iawn o bobl sy'n byw ar hyd yr wyth-i nos ynghanol helyntion a phryderj masnacb, etc. Caffai miloedd o lyth yr-gludwyr hefvd ddydd o orffwys; a I byddai y peth yn help yn ddiau i geawlr Sabboth mewn llawer cyfeiriad arali. Nid cadw'r Sabboth sy'n cyaaell y I Llywodraeth, ond cynhildeb. Da fod rhywbeth yn gwasgu yr Awdurdodau f ynglyn a Dydd Duw.
Advertising
At ein Gohebwyr. CYFEIRIER FOB GOHEBIAETH— Y Golygydd, "OwyJiedydd Newydd," Y Gelli, Coed-y-Flint, j Flint, Oogledd Cymrll.,
BWRDD Y GOL.I
BWRDD Y GOL. W. O. W.—Diolch lawer am eich gair car- edig, yr ym yn gwneyd ein goreu. Caiff y gan le yn y rhifyn nesaf. CRYNWR.—Y mae enw y Parch Richard Morgan (B.) o dan y llythyr, a theg ydyw i bob un sydd am feirniadu y llythyr wneyd o dan eu henwau priodol. Y mae yr un sylw yn gymhwysiadwy at lythyrau Tangnefeddwr a Gwer- inwr." "ACHOS Y BRAWD SEPTIMUS MORRIS. Diolch i chwi am eich trafferth yn cyf- ieithu y stori ddyddorol. Cyhoeddwn y bennod gyntaf yr wythnos nesaf, a gwy- ddom y bydd yn dda gan ddarllenwyr y G. N. ei chael mewn gwisg Gymreig. RHY HWYR Y TRO YMA.—Tyddyn, Rhiw. DETHOLION SEIAT.-Diolch lawer, y mae iddynt groesaw. Y CRYNWYR.—Pwrpasol ac amserol iawn. GWNEYD EIN RHAN.—Ysgrif gampus. Y WERIN A'R DYFODOL.Amserol iawn. Y Golofn Gerddorol y tro nesaf. ALLAN o DDIFFYG GOFOD.-Mab y Wawr, Coed-y-Fflint, YstuiDtiien,,Llanfair P.G., Porth, Manchester, Dinbych, Tregarth. Pwllheli, i
[No title]
Gweinidogion a Gorfodaeth. Dyma hanes tipyn o ymdderu yn y Senedd ar bwnc Gweinidogion y Gair a Gorfodaeth: Ar yr adran yn delio a chlerigwyr a I. gweinidogion, cynygiodd y Cyrnol Yate (C.), welliant fod y rhai hyn i gael eu cynnwys yn y mesur. Siaradodd Mr Philip Snowden yn gryf dros y gwelliant. Dywedai fod y cler- igwyr a'r gweinidogion yn awyddus iawn i gymeryd rhan yn y rhyfel. Yn ystod y misoedd diweddaf yr oedd pul I pudau'r wlad wedi eu troi yn lwyfannau i ymrestru, a dylent gael cyfle i fyned i yroladd. Mr Dillon a hyderai y byddai i wein- idogion crefydd dewi eu debar ynghylch gorfodaeth nad oedd yn cyffwrdd a hwy. Mr Walter Long a ddywedai nad oedd dim yn y mesur yn atal i weinidogion a chlerigwyr ymrestru, os dymunent. Darfu i'r Cyrnol Yate dynnu ei well- iant yn ol- Rhoddodd Mr Snowden engreifftiau cethin o ynganiadau afresymol, gor- ffwyllog, gweinidogion yr Efengyl yng- lyn ag ymrestru ag ymladd. Diolch i Dduw nid yw holl na'r mwyafrif o weinidogion y Gair o ysbryd a matb y rhai y soniai Mr Snowden am danynt; ond ofnwn fod llawer trwy ormodiaeth wedi rhoi achos cablu yr enw rhagorol, ac wedi gwystlo i fesur helaeth ddyfodol yr Eglwys ar bwHC rhyfel a militariaeth. Bydd cryn ddifenwi yr Eglwys yn y dyfodol oblegid safle, a geiriau eithafol ynglyn a'r rhyfel, a diau fod y scene; fach hon yn Nhy y Cyffredin yn ernes o'r pethau mwy sy'n mlaen. Deallwn fod Mr John Hinds, yr aelod dros Or llewin Caerfyrddin, yn sefyll ochr yn ochr a Mr Snowden. Hyd y gwelai sf i yr oedd yr un mor briodol i weinidog 1 ddwyn arfau ag oedd i. ddiacon neu flaenor wneud hynny. Ond serch fod i Mr Hinds a Mr Snowden yn dadleu tros yr un gwelliant, nid yr un rhesymau a'u i cymhellai; gwawdiaeth, neu fath ar ddial ar glerigwyr fuont yn troi eu pul- pudau yn llwyfannau ymrestru a gym- hellai Mr Snowden ond y syniad ang hydffurfiol anoffeiriadol am natur y weinidogaeth a orwecldai o dan resymau Mr John Hinds. Cyn belled ag yr a, y mae Mr John Hinds yn iawn-y mae y diacon a'r gweinidog o'run "telpyn clai yn union, ac nid oes gorchymynion j moesol yn rhwym ar v naill ar nad ynt yn rhwymedig ar y Hall hefyd-y mae mor ddrwg i'r diacon ddwyn arfau a lladd ag ydyw i'r gweinidog wneud hynny. Eto, hwyrach fod lie i'r hen arwyddair yn y fan. yma—" 0 ddau ddrwg dewiser y lleiaf." Beth bynnag y mae un peth yn amlwg, ni fu erioed fwy o alw am wasanaeth effro, effeith- iol, Eglwys y Duw Byw nag sydd hedd yw, a byddai danfon ei gweinidogion, bron yn wholesale, oddiwrth eu gwaithi ysbrydol yn angherddoli yr aflwydd yn ofnadwy gwnelai y tryblith yn llawer j mwy annosbarthol nag ydyw. [ j
[No title]
———-—————— t.. n -0$ Dim Gweithio y Sul. Y mae Mr Lloyd George wedi anfon llythyr yn gwarafun gweithio gyda chad-ddarpariadau ar y Sul yn yr holl ffatrioedd sydd o dan reolaeth y Llyw- odraeth. Y mae'r golled o weithio yn ddidor am saith niwrnod heb orffwys, meddai, yn fwy na'r ennill. Tybed y dilyna ffatrioedd eraill yresiampl. Diau y gwnant. Wrth gwrs nid yw sathru Dydd yr Arglwydd, nac yma nac acw, ond peth enhydus ydyw colli y budr elw. There is 0.. power not ourselves ma7Úng tor righteousness."
[No title]
if— I' Y Mesur Gorfodol. ¡ Y n-iae y Alesur Gorfodol yn awr yn ddeddf y wlad. Newidiwyd tipyn arno rhagor a fu pan y daeth allan o law y Llywodraeth. Derbyniwyd nifer o well-i iantau i ddiogelu y gweithwyr mewn gwahanol gyfeiriadau; befyd newidiwyd tipyn ar yr adran ynglyn a'r gwrthwyn ebydd cydwybodol. Yr oedd rhoi trwydded esgusodol i'r gwrthwynebydd cydwybodol o'r blaen yn dibynnu ar ewyllys y llys fyddai yn ystyried yr achosion. Serch i ddyn brofi fod ganddo wrthwynebiad cydwybodol gallai y llys wneud a fynai, rhoi trwydd- 1. ed iddo ai peidio ond yn awr rhaid iddynt ei roi-yn He ?ay give" derllyn yr adran yn awr shall give." Mewn theory gwna newid y ddau. air fyd o/wahaniaeth, faint yn ymarferol wys. Rhaid i'r rhai sy'n casbau milit ariaeth yn awr ymfyddino yn ddiymdrei i weithio am repeal y ddeddf hon. Y mae ar lyfrau y Deyrnas yn awr ac nid oes dim sicracb y gwna y Prwsiaid Prydeinig bob ymdrech posibl i'w chadw yno a rhyfedd y gallu sydd gan werin gwlad i ymgymcdi ac ymgynsfino hyd yn oed a thrais. —————— ♦ ft ——————
[No title]
Diod a Throseddau. Wrth ateb cwestiwn yn Nhy y Cyff- redin ynghylch gweithrediadau Bwrdd Llywodraethol y Ddiod, dywedai Dr Addison fod swm y troseddau yn y rhanbarthau lie yr oedd rheolau y Bwrdd mewn grym wedi disgyn yn anghyffredin. Yn y ddwy wythnos olaf o Dachwedd diweddaf, ar ddwy gyntaf o Rhagfyr yr oedd y troseddau yn llai o 50 y cant. Dyma y fiigyrrau am y gwahanol ranbarthau: North-east Coast area, 37 per cent; Liverpool and Mer* sey area, 46 per cent; Midland area, 63 per cent; West Riding area, 53 per cent. Dengys y ffigyrrau o'r Ysgotland hefyd leihad mawr, Dyma brawf newydd grymus o hen wirionedd mai prif ffyn- honell troseddau y wlad yw ei diod hi.
BYD CREFYDDOL.
BYD CREFYDDOL. Dywed Y Cymro" fod dros un rhan o dair o weinidogion M-G. Dwyrain Morgannwg nad ydynt yn ennill mwy na 25 s- yr wythnos- Mae hyn ynddo ei hnn yn resymus, ond cofir nad yw 2J5: haddvw ond yn g\».aiUi i ISs. cyn toriad y rhyfel ailan, y mae'r sefyllfa yn resyiaus i'r eithaf. Agorir ar fyrder eglwys Babaidd yng Nghonwy. A dywedir fod oddeutu 100 or enwad hwn yn y dref a'r cylch. Cyfarfu pwyllgor o athrawon Coleg- au M.C, y Bala ac Aberystwyth, a chwech dros y De a'r G-ogiedd, yn yr Abermaw yr wythnos o'r blaen i ysfcyr- ied sefyllfa'r Colegau, a'r Myfyrwyr- Nid oes sicrwydd clir pa nifer fydd yn aros bob uno a'r fyddin. Ond cytun- wyd i'r myfyrwyr sy'n aros o Aberys- twyth a'r Bala i ^yfarfod yn y Bala dros dymor y rhyfel. Daw y Prifathro Prys a'r Profi. David Williams yEca, at y Prolf. R. Morris a Dr. Porter. 1 Deallir fod y PIOff; D. Phillips yn ymuno a'r Y.M.O.A. gyda'r Pfoff. J. O. Thomas. Ysgrifenna y Parch D. Davies, Pen- arth, yn gryf iawn yn erbyn y Pwyllgor a fu yn helpu Ilyfr eraynau newydd y Bedyddwyr am fod dau o'i emynau ef wedi eu newid. A dadleua efe nad oes gan neb hawl i wneud hynny a gwaith neb sydd yn fyw. Y mae y Parch Philip Jones, Llan- dilo, wedi derbyn yr alwad gynnes a dderbyniodd oddiwrth eglwys Penuel, Pontypridd, i ddyfod i' w bugeilio yn yr Arglwydd, fel olynydd i'r Parch W. Lewis. Disgwylia ddechreu ei lafur bugeiliol yn ei faes newydd yr wythnos gyntaf yn Ebrill. Y mae'r Parch Thomas Rowlands a Mrs Rowlands, y cenhadon adnabyddus, o Fadagascar, o dan Gymdeithas Gen- hadol Llundain, a ddychwelasant i'r wlad hon oherwydd afiechyd, ac sydd yn trigo yn y Drefnewydd, wedi eu gwahodd i ddychwelyd yno oherwydd fod yno brinder cenhadon. Y maent yn bwmadu mynd. Buont yn llafurio ym Madagascar am 36 mlynedd. Y mae tri aelod o'r teulu yn gwasanasthu yn China o dan Gymdeithas Genhadol China.
i - t;:J1 ! DINAS MAWDDWY.
;:J1 DINAS MAWDDWY. Bu'r hen chwaer Shan Ellis, Twnturnant, farw yn bur sydyn y LIun ar ol y Nadolig. Hen gymeriad gwreiddiol, unplyg, a gonest iawn, ac hynod o ffyddlawn i'r capel. Bydded i Dduw godi dynion a merched teiiwng eto i lanw'r bylchau ami hyn.
jBORTH.
BORTH. BLODYX AR FEDD Y DDIWEDDAR MRS. CAPT. LEWIS, CAMBRIAN VILLA.-Pleser pruddaidd imi gyda chaniatad y Golygydd ydyw rhoi blodyn bach ar fedd un 6 rag- orolion y ddaear, y chwaer ag y mae ei henw uwch yr ychydig nodion llyn, Mrs Lewis, Cambrian Villa, Borth, Ceredigion, ir,am Mrs i%lel-.ion D a mam Mrs Meirion Davies a Mrs Rowlands, (gweddw y diweddar Barch John Row- lands). Yr cedd yn wir fam yr Israel, ac v, ir ''am vr s-ael., ae yn un haedda fywgraffiad teiiwng. Hyd- eraf y cymer rhywun cvfarwydd mewn Haw i ysgrifennu coB-ant teilwng iddi. Rhed fy atgofion am dani yn ol i'r adeg yr aethym i'r Borth yn Was Cyichdaith rai blvnvddoedd yn ol, ac o'r dvdd hwnnw hyd yn awr mae rhywbeth a* fynnom a'r Borth, ac a theulu Cambrian Villa yn ar- bennig. I ddyn ieuanc yn wynebu ar Ie a phobl ddieithr gyda chyfrifoldeb newydd yn gorffwys ar ei ysgwyddau, ameuthyn ydyw disgyn i blitn pobl llavvn o gydvm- deimlad a charedigrvvydd, a gwyr pob hogyn fu yn y Borth nad yw hyn yn 13rin yn eu plith. Un o'r teuluoedd cvntaf i roddi croeso i mi ydoedd y teulu ag yr oedd eia diweddar chwaer yn frenines ynddo, ac yn Ilanw e: safle yn wir urddasol. Nid oes angen yn awrson altH groeso neb aral) o'r eulu na"J gwertb i'r Achos yn y Berth, y .^t*?."j, a mewn gwirionedd ydoedd, act: wlth gennyf feddwl, os byth yr af i'r Borth eto, na chaf mwyach weled ei hwyneb rhaalon a chael ei chwmni diddan. Ychydig feddyliais pan yno ddiweddaf mai yr olwg honno oedd yr olwg olaf gawn ami. Mor iach a liun- iaidd yr edrychai, ac mor fyw vdoedd i bo- peth, yn arbennig pethau yr Achcs ond daeth y diwedd yn gwbl annisgwyliadwy i mi, a mawr yw fy hiraeth. Yr oedd yn Weslead selog a goleuedig, ac yn un o'r ffyddioniaid, parod bob amser i wneud a allai mewn unrhyw gyfeiriad. Gair da ganddi bob amser i "genhadon hedd," ac yn meddwl y byd o ddyn ifanc" y Borth, pwy bynnag fyddai. Liawer awr ddiddan dreuliais ar ei haelwyd gynnes i wrando ami yn mynd tros helyntion yr Achos yn nydd ei bethau bychain. Yrosdd Cam- brian Villa, fel llawer aehvyd arall, yn gartref oddicartref i mi. Cysured yr Arglwydd ei phriod oedranus, Capt. Lewis, un sydd fel hithau yn fyw iawn i'r pethau pwysicaf, ac yxtfiaenor defnydd- iol yn Shiloh. Cysgod'ed ei phlant, a bydded iddynt barhau i gerdded llwybrau eu mam fel y maent wedi gwneud hyd yma. E.O. L.
I TOWYN.
TOWYN. MR W. LEWIS.—NOS Sadwrn, vr Sfed cyfisol, tarawyd y dref a braw, oherwydd marwolaeth sydyn a brawychus Mr Wni, Lewis, Frankweil Street. Er wedi cyrraedd yr oedran teg o bedwar ugain mlwydd eto hynod sydyn digwyddodd—tra yn darllen yn ei breswylfod. Bu yn aelod am amser maith gyda ni, ac er braidd yn. encilieaig, yr oedd ganddo rywbeth i'w ddweyd yn ei ffordd ei hun o biaid yr achos da, Cymer- odd ei gladdedigaeth ie dydd Mercher can- lynol vm Mynwent St. Cadvan. Gwasan- aethwyd wrth y ty gan. y Parch T. G. Roberts ac R. Jones, ac yn yr Egiwys ac wrth y bedd gan Parch Williams. Cafodd gladdedigaeth teilwng ac anrhydeddus. TOWYNITE
IHANLEY.
HANLEY. GWASANAETH GOFFA.-Newydd trist gafudd Mrs Catherine Jones, Mayor St. Collwyd ei mhab. Pte. T. H. Jones, yn y frwydr fawr Hyd. 13eg. Y dydd o'r blaen daeth gair o swyddfa'r Rhyfel ei fod wedi ei ladd. Yr oedd yn 32 mlwydd. Cydym- deimlir yn fawr a'r fam sy'n weddw, a'r teulu yn eu galar. Nos Sul, yr 16eg, bu gwasanaeth goffa yn High St. Pregethwyd gan y gweinidog oddiar Cor. ii., 5, y was- anaeth yn Saesonaegamfod liu o gyfeillion yr ymadawedig yn bresennol.
[No title]
Cymerir pob gofal i rwystro lledaeniad anthrax sydd wedi tori allan yn Ne Cymru.