Gwyliedydd Newydd

NODION 0 LEYN. Bu FARW. Trwm genym y gorchwyl prudd o gofnodi marwolaeth Gaynor, merch fach Mr a Mrs Henry Parry, Coch-y- moel, Tyddyn, yr hyn a gymerodd le yn blygeiniol boreu dydd Mawrth, Chwefror 24ain. Blodeuyn ydoedd Gaynor a wyw- odd yn gynar, eto bu fyw ddigon hir i wasgar peraroglesmwyth yn ardal ionydd y Tyddyn, a erys am ftwyddi lawer. Yi-n adawcdd oddi wrthym, a hithau heb weled end un gwanwyn ar ddeg yn tori ar ei hysbryd. Gwanaidd ydoedd ei hiechyd ar hyd y blynyddau, ac yr oedd gofal ei rhiem o honi ogymaint a hynny yn fwy, ond er pob gofal, collodd y frwydr, a chlywid wylo chwerw ar aelwyd Cochy- moel y bore yr aeth ymaith byth i ddychwqlyd rn-wy. Yr oedd gwen siriol ar ei hwyneb bod amser, er fod marw mor agos "ati. Hebryngwyd ei gweddillion marwol i fynwent henafol Aberdaron, a rhoddwyd hi i orwedd gyda dwy o'i chwiorydd anwyl oedd wedi ei rhag flaenu. Golygfa brudd-ddyddorol ydoedd gwel- ed yn agos i bedwar ugain o blant yr ysgol yr arferai Gaynor a'i mynychu, a'u cly wed hwy yn canu tra y cludid yr arch oddi wrth y ty. Gwasanaethwyd ar yr achlys- ur gan y Parch T. E. Owen, Aberdaron, a Mr John Williams, Rhiw. lor nef fyddo yn nodded ac yn gysgod i'r teulu sydd heddyw yn eu galar ar ol un mor anwyl. TYDDYN. Cynhaliwyd cyfarfod o'r Gymdeithas Lenyddol nos Lun, Mawrth 2il. Edrychid ymlaen gyda llawer o ddyddordeb at y noson hon, oblegid yr oeadis ynmyned i ddewis aelod i'n cyn- rychioli yn Senedd-dy"r wlad. Yr oedd aelod cymwys ai y maes, a chlywid swn hogi arfau er's wythnosau yn flaenorol. Safai Mr Ellis Roberts, Ty Capel, drcs y Blaid Llafui, a chafwyd anerchiad ganddo teilwng o unrhyw Iwyfan gwleidyddol. Ei gadeirydd ydoedd Mr D. Roberts, Ty Engan. Safodd Mr John Roberts dros y Blaid Geidwadol, a rhoddodd olygiadau y blaid yn glir ger bron. Ei gadeirydd ydoedd Mr John Williams, Rhiw. Safodd Mr John Thomas, Bronllwyd, dros Rhydd- frydiaeth, a chyda'i fedr danghosodd y bendithion geir eto oddiar y blaid hon. Ei gadeirydd ydoedd Mr E. R. Williams, Bryncroes. Cefnogwyd y Llafurwr gan Mr Robert Roberts, Sarn y Ceidwadwr gan Mr Robert Hughes,' Sam, a'r Rhyd frydwr gan Mr J. R. Jones, Ty Engan. Pleidleisiwyd a dychwelwyd y Rhydd- frydwr gyda mwyafrif gorlethol. Aflon- yddwyd yn ystod y cyfarfod gan ferched y bleidlais. SEIBlANu.-Da genym weled Miss Bar- bara Owen, Meillionydd, wedi dychwelyd ar ol bod yn treulio rhai dyddiau yng nghysgod clyd Pen y Gogarth, tref dlos St. Tudno Hyderwn i'r seibiant ac i awelon iachusol mor a mynydd, brofi yn adgyfnerthiad iddi. W. GYMDEITHAS Y RHIW-Nos Lun, yn Ysgol y Cyngor, cynhaliwyd yr uchod. Yn absen- oldeb y Llywydd, llywyddwyd yn dde- heuig gan yr Is-lywydd, Mr Griffith. Jones, Tanyfron. Dechreuwyd trwy ganu ton gynulleidfaol dan arweiniad y Llywydd. Gwobrwywyd y rhai canlynol:—Unrhyw adroddiad i blant, 1, Lizzie Rowlands, Penygroes 2, Kate Jones, Tanycapel; 3, Lizzie Jones, Llyshyfryd darllen darn Cymraeg i blant, 1, Mary Williams, Bryn Awel 2, L Rowlands, penygroes 3, K. Jones, Tanycapel Limerick, 1, Mr John Williams, Talafon. Darllen darn Cym- raeg, 1, Mr Isaac Rowlands, penygroes. Gcrpheri Diarhebion, 1, Miss Dora Wil- liams, Tynygraig. Canu ton ar yr tolwg gyntaf, 1, Master Tommy Williams, Bryn- hyfryd. Deuawd, 1, Miss J E Jones, Terfyn, a Mr John Jones, Factory, i-eiiy-, caerau. Adrodd, 1, Mr W J pritchard, Ysgol y Cvngor. Unawd, Miss J E Jones a Master Tommy Williams yn gydradd. Chwareu unrhyw offeryn cerdd Mri R. Jones, penarfynydd, a Isaac Rowlands yn gydradd. Cafwyd can gan barti Mr John Williams, Talafon, ac adroddiad gan Glyn Llyfnwy, a datganiad gan barti Mr Griffith Jones, Tynyfron, a diweddwyd trwy ganu yr anthem genedlaethol. YSG.

BETHEL, ABERDYFI. I Nos Lun diweddaf cafodd y Gymdeithas Ddiwylliadol ei breintio a gwasanaeth y Parch Rd. Jones Williams, Towyn. Rhoddodd Mr jWilliams anerchiad hynod o ddiddorol ar Dewi Sant." Cynnyg- iwyd pleidlais o ddiolchgarwch iddo gan Mrs E. H. Edwards, a chefnogwyd gan Miss Jones. Cafwyd gair gan amryw o frodyr eraill. Llywyddwyd gan y Parch J. E. Thomas. I GOH.

SALEM, GYLCHDAITH LLANFYLLIN. Y DIWEDDAR MR DAVID EVANS, TYBRITH. —Y mae gennym y gorchwyl prudd o gof- nodi marwolaeth y brawd anwyl a ffydd- lon uchod, yr hyn gymerodd le dydd Mawrth, Chwefror 17eg, yn 57 mlwydd oed. Mab ydoedd i'r diweddar Rowland a Sarah Evans, Fronlas, y rhai oeddynt yn Wesle- aid o'r iawn ryw, a eiiafodd fagwriaeth grefyddol dda ar yr aelwyd honno, a threuliodd ei oes yn y gymydogaeth hon, ac mewn cysylltiad ag eglwys Salem. Er ei fod yn fachgen ieuanc o gymeriad hardd a dilychinaidd, ymddengys mae 32 i o flynyddoedd. yn ol mewn cyfarfod. pre- gethu yn Llanfyllin, o dan weinidogaeth yr enwog "Eglwysbach," y rhoddodd ei hunan i'r Arglwydd ac i'w bobl. Tua 29 o flynyddoedd yn ol ymunodd mewn glan briodas a Miss Jane Jones, Cyffin, Llan-I gadfan, yr hon ynghyda dwy ferch a mab sydd yn galaru eu colled 0 briod hawdd- gar a thad tyner. Perthynai iddo liaws o xinweddau ag y byddai yn werth irini eu cofio a'u hefelychu, megis addfwynder, yspryd boneddigaidd, unplygrwydd, sef- ydlogrwydd, gweithgarwch, ffyddlondeb, amynedd, ac ymostyngiad tawel i'r Ewyll- ys Ddwyfol. Er nad oedd yn cymeryd rhan gyhoeddus yng ngwasanaeth y cysegr, eto 'roedd ei fywyd glan a gwastad yn siarad cyfrolau dros reality crefydd Mab Duw. Harddodd athrawiaeth Crist mewn bywyd ac yiaarweddiad. Bu yn ffyddlon"iawn i foddianau y cfysegr, ni adawai i ffordd faith ac anhygyrch na dim ei rwystro rhag rhoddi ei breseholdeb yn y j cyfarfodydd. Haiydd ydoedd gwel'd fod gwleddoedd Seion wrth ei fodd. Gwnaeth I ei ran yn deiiwng ynglyn ag adeiladu ein capel presenol a'i gael yn ddiddyled, ac 'roedd yn un o'r Ymddiriedolwyr. 'Roedd yn Weslead selog, ac yn Ymneillduwr cadarn, a chymerai ddiddordeb dwfn yn mhob symudiad ynglyn a'r achos. Medd- ai barch mawr i'n gweinidogion a'n pre- gethwyr, at ni ddywedai air bach am neb yn ei gefn. Gwelai bob amser y goreu ym mhawb. Ar faterion gwladol, meddai wroldeb i fod yn ffyddlon i argyhoeddiad a chydwybod, ac ni wyrai oddiwrth yr hyn a gredai oedd yn iawn. Nid corsen yn ysgwyd gan wynt ydoedd, ond perthynai iddo gadernid y graig. Yr oedd yn ddyn a hoffid yn gyffredinol. Bydd ei symudiad yn golled i'r ardal ac i'n heglwys, ond yn y cartref y teimlir ei goili fwyaf. Dygodd ei blant i fyny yn ofn ac yn athrawiaeth yr Arglwydd, a, gallai ddweyd fel yr/un gynt, Myfi a'm tylwyth a was- anaethwn yr Arglwydd." Cafodd gystudd caled, am yn agos i flwyddyn, yr hwn a ddioddefodd yn dawel ac heb gwyno dim o dan ei aliuog law Ef, ac er i bob peth posibl gael ei wneuthur er ei adferiad gan y meddyg a'r teulu, angau a orfu yr adeg a nodwyd. Gallodd yn yr adwy gyfyng bwyso ei enaid ar ei Waredwr, ac 'roedd ei brofiad gloyw wrth nesu i'r glyn yn dwyn i'n cof y dywediad hwnnw o eiddo Wesley, Fod ein pobl yn marw yn dda." Erys ei fywyd fel perarogl Crist yn yr ardal am flwyddi maith. Cymerodd ei angladd le yn Cemetery Llanfyllin y ciydd Gwener canlynol, pryd y daeth tyrfa luosog iawn ynghyd, yacyn- wys dynion mwyaf biaenliaw y dref a'r cylch. Wrth y ty darllenwyd gan y Parch David Morris, a gweddiwyd gan y Parch William Owen. Caed gwasanaeth yng nghapel Llanfyllin o dan arweiniad y Parch D. Morris. Daillenwyd cyfran o'r Gwirionedd gan lyir Idwal Davies, Lay Agent y Gylchdaith, a siaradwyd gan Mr Thomas Davies, Rhosfawr, yn dwyn tyst iolaeth i ragoroldeb cyrneriad y brawd ymadawedig. Terfynwyd trwy weddi eff- eithiol gan y Parch J. H. Williams (A.). Wrth y bedd darllenodd y Parch W Owen, a gweddiodd y Parch D. Morris. Canwyd yr emyn adnabyddus, Bydd myrdd o ryf eddodau." Drwg gennym i afiechyd ludd- ias ei berthynasau, Mr D. Evans, U.H., Gwernybeilliad, a'r Henadur John Rees, rhag dod i'r gladdedigaeth. Cydymdeim- lir yn fawr a hwy yn eu gwaeledd. An- fonwyd nifer o wreaths prydferth o bell ac agos, a derbyniwyd lliaws o lythyrau yn datgan cydymdeimlad oddiwrth wein- idogion a chyfeillion, ac yn.eu plith oddi- wrth y Parch Thomas Evans, New Barnet. Prydnawn Sul canlynol caed pregeth ang- laddol gan y Parch D. Morris, oddiar loan i., 40-42, a gwnaeth gyfeiriadau tyner at fywyd a gwasanaeth ein/hanwyl frawd. Hefyd yn yr hwyr, cawsom bregeth bwr- pasol, llawn o elfenau cysur, gan Mr A. Carrington, Llanfyllin, oddiar Mathew xiv., 22—34. Mae ein cydymdeimlad yn ddwfn fel eglwys gylda'r teulu yn eu galar a'u hiraeth. Nawdd y nef fyddo drostynt oil. I GOH. I

I ST. PAUL'S, ABERYSTWYTH. Fel arfer cyfarfyddodd y Gymdeithas Ddiwylliadol nos Iau, Chwefror 2(;ain, pryd y darllenodd Mr J. W. Cowley bapur ar y Modd goreu i feithrin Hunan-barch, Hunan-wybodaeth, Hunan-reolaeth." Cad- eirydd Mr J. Lewis. Cymerodd Mr Cowley olwg eang ar y testyn yn ei wahanol adranau a thriniodd ef yn fanwl a chryno. Yr oedd y papur yn cynwys awgrymiadau buddiol a phwrpasol er meithrin y pethau pwysig oedd yn gyn- wysedig yn y testyn. Fel y dywedai nid oes modd dod yn feddianol arnynt ond trwy ymdrech a dyfal barhad. Nid eti- feddiaeth ydynt, ond ffrwyth ymarferiad gwastadol. Siaradwyd yn mhellach ar y mater gan y rhai oedd bresenol mewn canmoliaeth uchel i'r papur a diolchwyd yn galonog i'r brawd am ei bapur rhagor- ol. J Goii.

I NODION 0 DDOLGELLAU. AELODAU O'R CYFARFOD BLAENORIAID.— Dyma y rhai a ddewiswyd gan yr eglwys i fod yn aelodau o'r cyfarfod uchod am y flwyddyn honMri D. Meredith, Llys Meirion; Meredith Morris, R. John Rob- erts, a David Barnett. WYTHNOS I'W CHOFIO.-Cawsom fel eg- lwys ein breintio a gwasanaeth werthfawr y Parch Hugh Hughes, Old Colwyn, y Sul olaf o Chwefror, a nos Lun, Mawrth a Mercher a nos Fercher, Iau a Gwener gan .y Parch Roer Jones, B.A. Mae'r pregeth- au grymus a nerthol yn destyn siarad y dref a'r wlad oddiamgylch. Maent yn sicr o fod yn fendith i ni fel eglwys a holl eglwysi y dref. Dyna y siarad ar yr heol- ydd a chyfeillacbau y gwahanol enwadau. Er ria chawsom y fraint o weled rhai yn aros ar ol, etc credwn fod y gwiripneddau mawrion a glywsom wedi cael lie dwfn yn meddwl y cannoedd oedd yn dod i Eben- ezer bob nos. Yr oedd y capel hardd yn orlawn bob nos, a chanu rhagorol gyda'r Organ hardd, yr hon oedd yn cael ei chwareu yn fedrus gan Mr D. R. Meredith. Yr oedd yn dda gennym fel eglwys ardref weled Mr Hughes yn ein plith unwaith eto ar ol llawer blwyddyn, a'i glywed yn cyhoeddi Iesu Grist yn Waredwr mor nerthol ac erioed. Mae Mr Hughes wedi bod yn Dolgellau lawer iawn yn ystod ei oes, a'n dymuniad ydyw fel eglwys a thref am iddo frysio yma eto. Am Mr Jones, dyma y tro cyntaf iddo fod yn Ebenezer, ac mae wedi gadael argraff rhagorol ar ei 01 gyda phob enwad. Cafodd amser nod- edig i draddodi gyda nerth mawr, a'r dyl- anwad i'w deimlo yn cerdded trwy yr holl gynulleidfa. Brysied yma eto ydyw dym- uniad Ebenezer a'r dref. i CYMRO. I

CENHADAETH LANCASHIRE. I Tro trwy'r Eglwysi. I "Yr hyn a welais ac a glywais yr ydwyf yn ei fynegi i chwi." Perthyn i'r Genhadaeth hon chwech o eglwysi, dau weinidog, sef yr Arolygwr—y Parch E. J. Parry, ar Parch Hugh Curry, gyda'r hwn y gwnaed trefniadau arbennig gan Bwyllgor y Genhadaeth Gartrefol ar ei ymneillduad o'r gwaith rheolaidd. Nid oedd mood gwneud trefniad gwell, a chredaf fod yrapwyntiad wedi ei gyfiawn- hau ymhob pwynt. Hefyd perthyn i'r Genhadaeth dri o bregethwjr cynorthwyol cyflawn, a phedwar o gynghorwyr sydd yn cyflawni gwasanaeth effeithiol i'r achos yn y gwahanol eglwysi. Ac at hyn, yn gar- edig iawn, gwasanaethir yr achos ar y Sabbothau gan bregethwyr cynorthwyol Lerpwl (Mynydd Seion ac Oakfipld) a Manchester. Gwerthfawrogir eu gwasan- aeth yn fawr gan yr eglwysi. I-IERMON, ASHTON.—Eglwys gref, cynull- eidfa fawr, yn arbenig ar nos Sul, a chanu bywiog. Anhawdd meddwl am eglwys fwy bvw a gweithgar, ac yn fwy trefnus. Etholiad i'r Cyfarfod Blacnor;.aid.- Gwnaed hyn yn ei adeg briodol, ac ethol- wyd trwy y tugel—Misses Claudia Roberts, Edith Roberts, a Mr John Blythin. Anrhydedd i Hermon.—Ail-etholwyd Mr Job Roberts yn LIywydd Undeb Eglwysi Rhyddion Cymreig a Seisnig y cylch. Yr ydym o galon yn ei longyfarch ar ei etholiad. Cyngherddau Misol-Go.fala ysgrifenydd byw ac effro yr eglwys—Mr Owen Jones, a'r trysorydd pwyllog a gofalus-Mr T. Price Williams, am drefniadau i gyflenwi trysorfa yr eglwys, rhag iddi ddyfod yn ddyddiau blin arnynt. Trefnwyd cyng- herddau misol, ac fe gafwyd un yn ddiw- eddar yn yr ysgoldy eang a chyfleus a berthyn i ni. Y ffurf gymerodd y cyng- herdd oedd i gystadleuaethau gymeryd lie. Yn garedig iawn rhoddodd Mr Edmund Rees y gwobrwyon i gyd, a theilynga ein diolchiadau cywiraf fel eglwys. Ysgrifen- ydd a thrysoryddes y cyngherddau hyn ydynt Mr M. H. Morris a Miss Claudia Roberts. Y mae un arall yn ymyl, a'r holll wobrwyon eisoes mewn ilaw. Y Gymdeithas.—Bu y Gohebydd rheol- aidd yn wael yn ddiweddar, yr hyn gyfnf am nadoes cyfroddiad rheolaidd wedi dod i law. Y mae yn araf wella, a chredaf y bydd yn holliach yn fuan. Cafwyd dadl gref a siarad brwd ar destyn amserol ganddynt, sef Ai priodol cloadau allan cydymdeimladol" (" Are Sympathetic Strikes proper"). Agorwyd yr ochr gadarn- haol gan yr Is-lywydd, Mr M. H. Morris, a.'r nacaol gan Mr David Bryn Davies. Talodd Mr J. W. Dodd, B.A., ymweliad a'r Gymdeithas yn ddiweddar, a darllenodd bapur gwir alluog ar Yr Eglwys a'r Meddwl Diweddar," neu Yr Eglwys a'r Ddysgeidiaeth Newydd." Cafwyd ymdraf- odaeth ragorol ar y mater. Y Beibl a'i Feirniaid oedd testyn papur ddarllenwyd gan y Parch E. J. Parry. Llywyddwyd gan yr Is-lywydd, a siaradodd amryw ar y papur. Gair yn egluro safle yr uwch-feirn- iaid, ac yn argymell bod yn oddefgar tuag atynt. Symudiad pwysig-Pasiodd y Trustes I yri eu cyfarfod blynyddol yn unfrydol i lanhau y capel a'r Ysgoldy. Dechreuir ar I y gwaith yn fuan ar ol y Pasc. Cyflwyn- odd y Parch E J Parry gynllun dvbiai ef oedd yn ymarferol i gyfarfod a'r draul, a chymeradwywyd ef. Saif yr eglwys uchod yn Bolton Road, Stubshaw Cross. EAR LESTOWN-Eglwys heb fod yn fawr ei rhif, ond yn fawr yn ei gweithgarwch a'i ffyddlondeb. Ymgomwestau—Cafwyd dau ymgom- west yn ddiweddar, a troisant yn elw da. Y chwiorydd yn benaf oedd yn gyfrifol am danynt. Deallaf fod y brodyr wedi ymrwymo i ofalu am y nesaf. Clywais sibrwd fod y chwiorydd am wneud ym- drech arbenig i werthu tocynau, a gwa- hodd Ilu i ddod yno er mwyn i'r dynion fynd yn ddwfn i'w llogell. Hei Iwc. Saif yr eglwys uchod yn Tamworth Street, Earlestown. GOLBoRNE-Da gennyf weled arwyddion o fywyd a gwaith yn yr eglwys hon. Y mae dyfodiad y Parch Hugh Curry x ofalu am yr eglwys wedi bywhau a chryfhau pethau yn y lie. Y mae ei ymweliadau bugeiliol wedi bod o fendith, a daeth o hyd i Gymry oeddynt wedi esgeuluso moddianau gras er ys blynyddau lawer. Y Cymun Sanctaidd—Nos Sadwrn di- weddaf, cynhaliwyd rhyw fath o 'At Home' yno ar wahoddiad caredig Mr a Mrs George Woodfine. Daeth yr holl eglwys, a nifer fawr o gyfeillion eraill, i fvvynhau cwpanaid o de gyda'u gilydd. Wedi clirio'r bj^rddau, cyflwynodd y Parch Hugh Curry, ar ran Mr a Mrs Woodfine, polished Oak Communion Table hardd i'r Ymddiriddolwyr, er cof cu am eu hanwyl a'u hoffus fab Gwynfry n. Bachgen ieuanc hawddgar, anwyl, a chrefyddol ei ysbryd oedd Gwynfryn. Edmygai paw b ef a daeth hiraeth i'm calon, a lleithder ar fy wyneb wrth feddwl am dano. Hefyd cyf- lwynwyd gan yr Arolygwr, ar ran nifer o bersonau Set o gwpannau unigol' hardd ar gyfer y Cymun i'r eglwys. Gwerth- fawrogir yn fawr y rhoddion hyn yn nglyn a'r Cymun Sanctaidd. Hefyd, cyflwynodd Mr a Mrs David Jones, Gadair Freichiau hardd a chref at wasanaeth y set fawr. Bellach y mae y set fawr yn ediych yn llawnach ac yn fwy cysurus nag erioed. Teilynga y cyfeillion caredig hyn ein di- olchgarwch gwresocaf. Wedi cyflwyno y rhoddion hyn, daeth y parch E J parry a mater pwysig arall o flaen y cyfarfod, sef di-ddyledu'r capel. Yr oedd y mater wedi cael ystyriaeth yn nghyfarfod blynyddol yr Ymddiriedolwyr, ac mewn cyfarfod neull- duol gan y chwiorydd, a'r naiJl a'r Hall yn unfrydol am symud ymlaen i glirio y ddyled, a'r cynllun basiwyd ydoed.i caei "Sale of Work yn yr wythnps gyntaf yn Tachwedd, 1914. Yr oedd yno arwyddion o ddiddordeb ac o beaderfyaiad i symud yn unol a chryf, ac yn wrol gyda'r symud- iad. Pasiwyd yn unfrydol y swyddpgion canlynolLlywyddes, Mrs E. J. parry, Ashton is- lywyddes, Mrs Curry, Leigh trysorvddes, Mrs W H Hughes; ysgrifen- enyddes, Mrs G Woodfine ysgrifenyddes cynorthwyol, Mrs David Jones. Yr oedd elw yr At home" yn myn'd at ddechreu trysorfa yn nglyn a'r Sale of Work." Cynhelir Social eto yn mhen tair wythnos, Mrs John Williams a Mr J 0 Williams yn ei roi i'r un amcan. Apeliaf am gydym- deimlad y Genhadaeth a charedigicn y Genhadaeth yn Lerpwl a Mancemion, a Chymru gyfan. Derbyn aelodau newvddion—Defnydd- iwyd y Cwpanau Unigol am y tro cyntaf nos Sul diweddaf, a derbyniwyd tri aelod newydd at Fwrdd yr Arglwydd. SPRING VIEW-Y mae yma eglwys a rhagolygon gobeithiol iawn o'i blaen. Cyngherdd blynyddol Yr oedd hwn eleni yn liwyddiant perffaith. Wedi gryn berswadio, llwyddwyd i gae! Mr David Rowland, Piatt Bridge, biaenor yr eglwys, a pioneer yr achos i gymeryd y gadair, a ell) ilawnodd ei waith gydag urddas. Helaethu'r Capel—Y mae cynllun ar droed i helaethu'r capel. Y mae y capel yn ddi-ddyled, ac ni fu neb yn ffy" ddlonach i dalu y Loan yn ol i bwyllgor y capelau na Spring View. Saif yr eglwys uchod yn Taylor's Lane, Spring View, near Wigan, Leigh. Y mae yr achos yma wedi bywhau yn ddiweddar, ac arwyddion sicr o lwyddiant mwy eto yn y dyfodol. Derbyn aelodau newyddion—Nos Sab- both yn ddiweddar, derbyniodd y Parch Hugh Curry, saith o aelodau newyddion at Fwrdd yr Arglwydd. Ymgomwest Cynhaliodd yr eglwys Ymgomwest yn eu plith eu hunain yn ddiweddar, a chafwyd elw rhagorol. Ymweliad Gwynfryn.—Talodd y parch D Gwynfryn Jones ei ymweliad blynydd- ol ac eglwys y Wesleaid Seisnig, King Street pregethodd yn rymus a nerthol iawn fore a hwyr, a traddododd anerchiad gref yn y prydnawn yn y Men's Meeting," ilr "The Ideals of Democracy. Are they Christian." Manteisiodd yr eglwys Wes- leaidd Gymreig ar ymweliad Gwynfryn a'r dref i gael darlith ganddo y nos Lun dilynol. Cafwyd benthyg ysgoldy eang y Wresleaid Seisnig, a chaniatawyd i hysbys- iad o'r ddarlith fod ar yr hysbyslenni drefnwyd gan y Wesleaid Seisnig. Testyn y ddarlith ydoedd, Vulgarity." Ni chlywais erioed Gwynfryn yn darlithio yn well. Yr oedd yn odidog ragorol. Llwyddodd y Parch Hugh Curry i gael Maer y Dre i lywyddu'r ddarlith. Daeth yno a'r gadwen faerol, a thraddododd anerchiad rhagorol. Gwelsom hefyd y Parch D Solomon, Arolygwr y gylchdaith Seisnig, Cymro o ochr ei fam, ac un o wehelyth y diweddar John Owen, CySn. Cynwynodd y Parch Hugh Curry y diolchiadau, ac eiliwyd yr oil gan y Parch E J Parry. Saif yr Eglwys Wesleaidd Gymreig yn Orchard Lane, Leigh. ST HELEN'S—Nid oes nemawr ddim i ddweyd am yr achos yma. Gwelodd ddyddiau gwell. Gwerthfawrogir sel a ffyddlondeb Mr Thomas Evans a'r teulu i'r achos. Disgwyl yn ffyddiog am doriad gwawr ar yr achos yr ydym. Saif y capel ushod yn Ramford Street, Parr, St Helens. APEL AT GYMRY WrSLEAIDD-Buasai yn dda iawn gan weinidogion y Genhadaeth glywed oddiwrth weinidogion a pherthyn- asau i rai sydd wedi dod i'r cylchoedd hyn. Daw llawer a papurau i'w canlyn, a cedwir hwynt ganddynt, ac mewn rhai achosion ni welir mohonynt. Yr un modd pe na byddent yn aelodau, ond yn wrandawyr, hwylusid eu gwaith bugeiliol pe cawsent eu cyfeiriadau. Deuir o hyd i Gymry yn fynych nad ydynt wedi bod mewn lie o addoliad er pan yn y wlad yma. Arferent fod yn ffyddlon a defnyddiol yn Nghymru. A yw hyn yn ormod i ofyn oddiar law caredigiorr yr achos. Cyfeiriad y Parch E J Parry yw, 4, Osborne Road, Ashton-in- Makerfield, ac efe sydd yn gyfrifol am yr adran a gynwys Ashton-in-Makerfield, Earlestown, a St Helens. Cyfeiriad y parch Hugh Curry yw, 36, Orchard Lane, Leigh, ac efe sydd yn gyfrifol am yr adran a gynwys Leigh, Golborne a Spring View. Y mae y ddau weinidog yn awyddus am wneud popeth a allont i'r Cymry sydd ar wasgar. GWR Y VOTTY. I

DINBYCH. I CYMDEITHAS LENYDDOL.—Bu Mr J. T. Jones, B.A., Dinbych, yn anerch Cymdtith- as Pendref ar y testyn Helen Keller un o gyrneriadau hynotaf yr America, os nad y byd. Mae y brawd galluog yma wcdi arddangos cydymdeimlad mawr a ni yn Mhendref, mae wedi rhoddi noson i ni yn ystod y ddau dymor blaenorol, hon oedč' y drydedd. Er i wrthrych y ddarhth fud braidd yn ddieithr i'r rhan fwyaf, eto tystiolaeth unfrydol y Gymdeithas ydoedd i ni gael noson wir adeiiadol, a dyddorol, gan mor fedrus yr ymdriniodd y darlith- ydd ei destyn. Cymerwyd y gadair gan Mr E. R. Jones, Postmaster. GOH. I

TREUDDYN. GWPLLA.—Da gennym ddeall fod Mrs Ellen Williams, Bridge Row, un o chwi- orydd yr eglwys yn gwella. Estyniad dyddiau lawer iddi. MARW.-Gofirlus gennym gofnodi mar- wolaeth Mr Edward Roberts, Bolton, dydd Sadwrn, Chwefror 27ain. Bu y brawd amser yn ol yn byw yn Queen Street a Thop y Rhos. Cafodd y fraint o ymweled a'i hen ardal ddiwedd y flwydd- yn. CYFARFOD AMRYWIAETHOL. Cafwyd cynulliad luosog a chyfarfod rhagorol i derfynu'r tymor nos Wener, Chwefror 27ain. Trwy garedigrv/ydd Mr T. O. Wynne a chyfeillion o Moriah yn ogystal a rhai lleol, darparwyd rhaglea hirfaith o bethau da. Cyfranwyd deuawd gan Mrs M A Jones a Miss Jennie Roberts. Pedwarawd gan Misses M E Owen, Gwen Hughes, Agnes Jones, a Rebecca Lloyd. Unawdau gan y Misses Edith a Bessie Wynne, Miss Annie Williams a Mr i Hughes, Moriah; Misses J Roberts, C v dys Jones a Master T Ivor Hughes, a detholiadau gan Mr E Lloyd a'r parti, yr oil yn haeddol o'r gymeradwyaeth sant. Da odiaeth oedd yr adroddiad- ui roddodd Mri Howel] Williams, Charles a D G Hughes, Moriah, a Miss Jennie Whitley. Cyfeilwyry casterioit oeddynt Mri Wynne ac Hughes a Miss Miriam Owen. Llywyddwyd y cyfarfod gan y Parch W 0 Luke, Llanarmon, a chafodd hwyl dda gyda'r gwaith. Argymhellodd y cyfarfodydd fel meithrinfa i gylchoedd uwch o ddefnyddioldeb. Yn unol a chais neillduol adroddodd Mr Luke ddernvn yn hynod o effeithiol. Cynygiodd Mr T. Hopwood ddiolchgarwch i bawb wasan- aethodd, a chefnogodd Mr T Hughes. Teilwng oedd y ganmoliaeth i Mri G W Hughes a Jonathan Lloyd, Ysgrifenvddion, am eu hymdrechion ddibenodd dymor mor ilwyddianus.

BETHEL, COED-Y-FFLINT. MARWOLAETH.—Ar yr 28ain o Chwefror bu farw Mrs Mary Owens, priod Mr Thos. Owens, Pentre Hill, Coed-y-Fflint. Yr oedd Mrs Owens yn 71 mlwydd oed. Bu yn cwyno yn hir gyda'r gymalwst, ond yn ddiweddar cafodd attack' cas iawn o'r Asthma, yr hyn brofodd yn angeuol iddi. Yr. oedd Mrs Owens yn un o'r gwragedd mwyaf dymunol a chymwynasgar yn yr ardal hon, yn fawr ei pharch gan bawb. Bu yn aelod ffyddlon gyda ni ym Methel flynyddoedd yn ol, ond yr oedd er's peth amser bellach yn aelod ffyddlon gyda'n brodyr parchus y Methodistiaid Calfinaidd. Y mae amrai o'i pherthynasau eto ymysg aelodau ffyddlonaf Bethel a Llaneurgain. Claddwyd Mrs Owens ddydd Mercher diweddaf yng Nghladdfa Fflint. Gwasan- aethwyd gan y Parch William Williams, Helygain (M.C.), a'r Parch Roberts (M.C.), Connah's Quay. Daeth torf fawr ynghyd i dalu y gymwynas olaf i'w llwch. Yr un noson traddodwyd pregeth goffaw- dwriaethol yn Nghapel y Methodistiaid gan y Parch Wm. Williams. GOH.

LLANGOLLEN. YMADAWIAD — Ca eglwys Llangollen, golled enbyd yn ymadawiad Mr D D Jones a'i deulu, y rhai sydd wedi symud i Dre- ffynnon. Daeth Mr Jones yma o Flaenau Ffestiniog tua chwe blynedd yn ol, ac am beth amser bu yn gwasanaethu y Gylch- daith fel pregethwr cyflogedig. pan roes y swydd honno i fyny, ni pheidiodd a llafurio mewn amser ac allan o amser gyda'r achos. Efe ydoedd un o oruchwyl- wyr yr eglwys, ac efe hefyd ydoedd Ysgrif- enydd y cwrdd chwarter a'r Genhadaeth Dramor. Gwnaeth ei ran gyda phob sym- udiad ynglyn a chasglu tuag at ddileu y ddyled sydd ar gapel Llangollen. Efe oedd Ysgrifenydd y mudiad diweddaf i sicrhau y £100 olaf ond un, o'r hyn sy'ri angenrheidiol i gael y Rhodd a'r Echwyn Cyfundebol. Yr oedd yn ffyddlon i'r Cyf- arfod Gweddi a'r Seiat, pwy bynnag fydd- ai yn absenol byddai ef yno yn brvdlon. Nid llai selog ac ymroddol fu ei briod, a dysgasant eu plant i'w hefelychu yn eu hymroddiad i'r achos goreu. Cysur yw meddwl y bydd colli teulu mor ffyddlon a haelionus yn enill mawr i eglwys Treffyn- non, i'r man y dyrchafwyd Mr Jones ijfod yn Arolygydd Cynorthwyol gan Gwmni y Refuge. Nos Sul, Mawrth laf, pregethodd Mr Jones yn Llangollen, a dy wed wyd. llawer o bethau caredig am dano ef a'r telilu. PRIODAS Boreu Sadwrn, Chwefror 28ain, yng nghapel Llangollen, trwy wein- yddiad y parch W R Roberts, unwyd mewn glan briodas, Mr John Edwards, Gyfeilie, Y Rhewl, a Miss Elizabeth Ann Roberts, Y Bwlch, ger pentredwr. Safai Mr Edward Evan Roberts, Cymo, yn gyf- aill i'r priodfab, a gwasanaethai Miss M ] Roberts, chwaer y briodasferch, fel mor- wyn. Yr oedd Mr Edward Edwards, mab arall y Gyfeilie, a Miss Mary Catherine Edwards (nith), yn bresenol. Arlwywyd gwledd briodasol raenus i'r cwmni gan Mrs Stoker, Castle Street. Fel arfer, ar achlysuron o'r fath, gwisgai pawb yn chwaethus Bwriada y par ieuanc ymsef- ydlu yn y Rhewl. Yr oedd Mr J. Edwards yn aelod ffyddlon yn yr eglwys yno eisoes, a cha wraig ragorol bellach i gyd-addoli. Duw yn rhwydd iddynt. GOH.

HOREB, YSTRAD RHONDDA. Cynhaliodd Wesleaid y He uchod eu cyf- arfod blynyddol Chwefror 28ain, a Mawrth laf a'r 2il. Y gweinidogion oeddynt, y parchn Hugh Hughes, Colwyn Bay, ac A C pearce, Ystrad Rhondda. Cafwyd cyn- ulleidfaoedd a chasgliadau anarferol er's blynyddau lawer, a'r gweision yn yr hwyl iau goreu, a'r eneiniad i'w deimlo ar eu hymdrechion. Ac er na welwyd neb yn dychwelyd, cafodd Israel Duw y gwlith ya drwm, a gobeithiwn y gwelir Sion yn blodeuo fel y Lili, ac yn Iledu ei gwraidd fel Libanus. Hefyd gwelwyd rhai fuont yn ffyddlon yn Horeb er's blynyddau yn ol, wedi dyfod ar ymweliad a'r lie ac i'r wvl. sef Mr Evan Davies, Mountain Ash Miss Blodwen Davies, a Mr Aneurin Davies a'i biant, a Mrs Lewis, o Tylorstown. TUENFRYN.

Yrrtiadd y Pla Gwyn. Os darllenir aorodd;.adau Pwyll- gorau Yswiriol Cymru y misoedd diweddaf, gwelir fod ymdrechion Mr David Davies er ceisio dileu darfodedigaeth o'r tir mewn perygl o gael eu Ilesteirio. Nid oes am- heuaeth am ragoroldeb y cynllun na'i amcan. Dichon nad yw yn gweithio fel y dylasai mewn rhai lleoedd. Cwynir fod y cleifion yn cael eu gorfodi i gyfarfod y meddyg mewn ystafell benodol, ac weithiau rhaid iddynt gerdded milldiroedd er mwyn hyny. Darparwyd Motor Cars i'r meddygon, a hwy ddylent ymweled a'r cleifion yn eu cartrefi er mwyn gweled eu hamgylchiadau a'u tal. Diffyg pwysicach na hyny yw esgeuluso y cleifion wedi iddynt ddychwelyd adref o'r clafdai. Yn. gyffredin daw y claf yn ol i dy anghymwys, a biian y colla bob lies a gafodd drwy y driniaeth. Ymddengys i ni fod angen mwy o yni ac ymenydd y tu ol i'r trefniad- au, a hwyrach fwy o benderfyniad gyda rhai o'r meddygon. Ni ddylid bod yn brin o amynedd. Nis gellir disgwyl glanhau y wlad oddiwrth y gelyn hwn heb ymdrech gyson a difnfol.