Gwyliedydd Newydd

Wyliedydd Newydd, aros ar y mur, Ac edrych allan am yr iawn a'rpur, Gwas'naetha grefydd,—seinia ar ein clyw Os gelyn feiddia gyffwrdd Ddinas Duw. I T ALFARDD.

I Bychanu Crist. I (Gan J. K.). Nid oes un Cristion ystyriol yn fodlon ar safle bresennol pwlpud Cymru. Y mae aneffeithiolrwydd ein gweinidogaeth, prinder ein dychweledigion, a'r dorf fawr sydd y tuallan i'n capelau yn blino llawer arnom, ac yn creu ami i awr o hunan-ymholi dwys, a dymuniad aiddgar am weled y pwlpud yn fwy o allu yn ein gwlad. Heddyw, nid oes neb yn teimlo- hyn yn fwy na'n gweinidogion leuainc. Arweiniodd hyn hwy i ffurfio cynhadleddau ar bregethu effeithiol'yn einholldaleithau. Yn y rhaln ceir trafodaethau ystyriol ar y safle bresennol, a'r moddau priodol o bregethu yn wyneb ang- henion ysbrydol yr oes. Cynhal- iwyd ami un yn ddiweddar, ac yn mhpb un amlygid dwysder prudd uwchben y pwnc o bregethu i'r oes hon,—hiraeth calon am weled mwy o achub eneidiau, a dyhead enaid am weled y pwlpud yn allu anorch- fygol yn y tir. Arwydd dda yn ein plith, fel gweinidogion ieuainc, ydyw hyn. Hyderwn yn fawr y crea'r cynhadleddau hyn fwy o ymgysegriad i'r gwaith yn ein calon, a mwy o angerdd ysbrydol yn ein gweinidogaeth. Geilw'r argyfwng am ysbryd pwyll a gweddi. I farnu pethau yn deg, a chyfartalu'r bai am y safle, rhaid wrth ras ac amynedd mawr i ymgadw oddiwrth ddatganiadau eithafol, ar un 11aw, ac i weld holl agweddau'r pwnc, ar y llaw arall. Gwaith cymharol hawdd ydyw syrthio i'r caingymeriad o wneud rhai agweddau yn holl-bwysig ar draul anwybyddu pwysigrwydd agweddau ereill. Nid ydym oil ond dynol, ac y mae'r pwll hwn yn rhy agos atom yn ami. Dylem ochel pob honni awdurdodol (dog- ?M??sm), pblegid nid yw'r Ysbryd Glan wedi rhoddi monopoly o w?r- ionedd i neb dyn. Diamwnt ami- ochrog yw gwirionedd, gydag wyneb pennodol ,^t bob dyn, a rhaid i bob dyn eiganfod o'i safle bennodol ac etifeddol. Dylai hyn ein cadw oil yn wylaidd a gostyng- edig, ac yn llygadog i dderbyn goleuni o bob cyfeiriad. Pa mor bell y mae syniadau diweddar wedi dylanwadu ar eff- eithiolrwydd ein gweinidogaeth? Gofyniad mawr, pwysig, ac anodd i'w ateb ydyw hwn-hawddach i'w ofyn na'i ateb. I'w ateb yn llawn, dylid ystyried syniadau diweddar bob yn un ac un, a cheisio barnu pa un ai colled ai enill i'n gwein- idogaeth ydynt, ac y mae gwahan- iaeth barn ar y pen. Egyr hyn faes rhy eang i'n gofod prin, a rhaid cvfyngu ond beth am y syniadau diweddar am Grist ? Credaf fod syniad fo'n bychanu Crist yn wywol i nerth ein gweinidogaeth, —dyma un o ganonau mawr a sef- ydlog fy nghred,—ar hyn ni roddaf i fewn i un dyn. Ar y llaw arall, dylid defhnio ystyr bychanu Crist, a bod yn sicr fod y gwahanol syn- iadau diweddar yn gwneud hynny. Clywsom yn ddiweddar fod priod- oli anwybodaeth i Grist yn ei fychanu, a thrwy hynny'n gwanhau dylanwad ein hefengyl. Ond tybed a ydyw'r casgliad. hwn yn un teg a Beiblaidd? A ydyw priodoli an- wybodaeth i Grist yn anghyson a'r syniadau uwchaf a dwyfolaf am dano ? A ydyw derbyn y syniad yn gwanhau ein cred yn ngwirion- eddau achubol yr Efengyl ? Yn un peth, derbynir y syniad gan rai o'n diwinyddion addfetaf a mwyaf pwyllog, a'r oil yn ffyddlon i grefydd efengylaidd, gyda'i gwir- ioneddau achubol. Rhoddwn ych- ydig dystiolaethau gerbron, heb eu cyfieithu, rhag ofn gwneud cam a'u datganiadau:— 1. Yr Athro A. b. Peake, M.A., D.D. must hold fast at all costs the reality of Christ's experience, which, as we learn from the Epistle to the Hebrews, qualified Him to be our High Priest. It was there- fore necessary for Him to surrender everything that was incompatible with a truly human life. And this is especially true in the sphere of knowledge. He had to grow in wisdom as He grew in stature (Luke ii., 52). He had to become like His brethren in all points except sin. He had to undergo the same temp- tations. This condition of the Incarnation involved a limitation in His knowledge. There are some temptations, and among the most difficult to resist, which would be impossible to omniscience. They derive all their power from the imperfection of knowledge in those to whom they are addressed. Knowledge is a counter-spell which breaks at once the fascination they would cast over them. Such know- ledge had therefore to be with-held from Christ, that he might exper- ience the temptations by which his brethren are racked." 2. Yr Athro H. R. Mackintosh, D.Phil., D.D. "The question can be decided solely by loyality to "facts; and these, it is not too much to say, are peremptory. Not only it is related that Jesus asked questions to elicit information—regarding the site of Lazarus' tomb, for example, or the number of loaves, or the name of the demented Gadarene,—but at one point there is a clear acknow- ledgement of ignorance: "Of that day or that hour," He said, respect- ing the Parousia, Knoweth no man, not even the angels in heaven, neither the Son, but the Father." If He could thus be ignorant of a detail connected in some measure with His redemptive work, the conclusion is unavoidable that in secular affairs His knowledge was but the knowledge of His time. It was possible for Him to feel surprise. The subject is one, however, on which controversy is over now. Conservative writers freely admit the obvious signific- ance of the narrated facts." (The Person of Jesus Christ, p. 397.) Cadarnha Dr. Mackintosh ei ddatganiad olaf uchod gyda dif- yniadau o eiddo Dr. Dykes a Dr. Sanday-dynion o werth a phwys- au diwinyddol, ond yn geidwadol a thrwyadl ffyddlon i wirioneddau achubol Crist. 3. Y Prif Atliro A.. Garvie, lv1.Att, D"D.: He could not have fulfilled His vocation without the limitation of His knowledge. Had he shared completely and constantly His Father's omniscience, the filial re. lation of dependence and commun- ion would have been excluded. His agony in Gethsemane, and His desolation and darkness on the cross, would never have been, had He not emptied Himself to be