Gwyliedydd Newydd

Y BLAENOR A'I WAITH. (GAN Y PARCH. R. W. JONES). Eddyf y di-ragfarn, gan nad beth am ein diffygion fel Cyfundeb fod genym ein rhagoriaethau amlwg a gwirioneddol. Ar pennaf o'r rhai'n ydyw yr ymgais deg a wneir i dorri gwaith ar gyfer pob aelod yn ein heglwysi. Meiddiwn ddweud, mewn ysbryd hollol ddi ymffrost, nad ydys yn ail i unrhyw gorff crefyddol, yn y wlad yn y mater hwn. Gwir fod gen- ym, ysywaeth, lawer gormod o rai diofal a diwaith ymysg ein haelodau, eithr nid prinder cyfleusterau i weithio sy'n cyfrif am hyny. Ni cheuir hyd yn oed y pulpud yn erbyn unrhyw aelod fo'n meddu'x cymwysderau angenrheidiol i wasanaethu ei Eglwys a'i Feistr. Gweddus wrth grws ydyw gwylio fanyl- ed ag y gellir rhag ymwthio o'r anghym- wys i bwysiced cyleh o wasanaeth, ac arwydd dda odiaeth ydyw yr awydd i 'goch uchod ag sydd bosibl safon myned- iad i mewn i rengoedd y gweithwyr par- chus hyn. Cyfrifir fod genym rai cann- oedd yn gwasanaethu'r Meistr'yn y cylch anrhydeddus dan sylw. Ac yn ddios o' i cymwysach fel cyfargorff ni fedd ein Cyfundeb, ddosbarth cymwysach at y gwaith a ymddiriedir iddynt, a phar- ottach i aberthu i'r amcan o'i gyflawni yn effeithiol na'r pregethwyr cynorth- wyol. Teg ydyw cydnabocl hyn. Dilys yw, eu bod ar gyfrif eu hymroddiad diball a/u hunanaberth nas gwyr neb ei faint ond y Meistr ei Hun, yn llwvr deilyngu y parch diledryw a delir idd- ynt gan oreuon ein Heglwys. Dosbarth arall o weithwyr 11a wn gan bwysiced ac anrhydeddus ar preg ethwyr cynorthwyol ydyw y blaenor- iaid. Amhosibl mesur gwerth y gwas- anaeth a gaed yn y gorffenol, ac a geir yn y presenol trwy offeryiioliaeth y corff lliosog hwn o weithwyr. Coeliwn I nad anfuddiol fydd ychydig o sylwadau ynghylch yr urddas a'r cyfrifoldeb a bertliyn i'r swydd, a'r cymwysderau angenrheidiol i'w llenwi yn effeithiol a llwyddianus. Perthyn i'r swydd hon, urddas ar- benig. Mae'n amheus genym, a ydys fel Enwad yn mawrhau'r saile megisa g y dylem. Myna rhai fod hyn i'w olrain i'r faith nad etholir y blaenor gan yr Eglwys. Dadleuir yr ychwanedig yn ddirfawr at yr anrhydedd, pe bae'r pen- nodiad yn nwylaw yr aelodau yn gyff- redinol- Credwn yn onest nad oes nemor o sail i'r dadl hon. Mae genym feddwl hollol rydd a diragfarn ar y mater. Pe'r argyhoeddid ni mai man- tais fuasai mabwysiadu'r dull hwn, ni phetrusem ei bleidio. Eithr ein profiad niydyw y dewisir fel rheol y cymwysaf yn ein heglwysi, ac nas gallai'r aelodau euhunain ethol neb cymrysach. Mae'n wiw genym dweud nas gwyddom am gymaint ag un engran' o apwyritiad blaenor i'r swydd yn groes i farn a theimladau,r mwyafrif o'r aelodau. Os ydys fel enwad yn brin o fawrhau y swydd clan sylw, barnwn yn sicr nad yr achos o hynny ydyw dull y pennodiad. Coeliwn nad ein gwendid pennaf ydyw y ffordd a feddwn. i godi blaenor, eithr moddau eyff reclin O'i gyflwyno i'w swydd. Diameu genym fod arnom fawr angen diwygiad yn y cyfeiriad hwn. Bvcldai hyny yn rhwym o ddyrchafu ein syn- iadau ynghylch y swydd o flaenor. Amhriodol i'r eithaf ydyw caniatau i'r blaenor newydd lithro ynddisylw i'r swydd. Dylid ei gyflwyno gyda phob dwysder a difrifwch posibl. Pam nad ellir neilltuo seiat arbennig i'r unig bwr- pas o sefydlu blaenor yn ei swydd ? Gosodir pwys mawr—ac nid heb res- wm-ar ordeiniad gweinidog i gyflawn waith y weinidogaeth. Hysbys i bawb fu mewn Cymanfa ar achlysur o'r fath y dwysder ar difrifweh a berthyn i'r Wasanaeth bwysig honno. Bendithiol yn ddiau, fuasai gwasanaeth o'r un natur, pan fo angen apwyntio a chyf- lwyno blaenor newydd i'w swydd. Hynny yw seiat ag y bydd yr holl ymdrafodaeth yn tueddu at argraffu yn ddwfn ar feddwl pob aelod yn ogystal ar blaenor ei hun bwysigrwydd y gwaith y gelwir arno i'w gyflaWni. At hynny, buddiol fa'i trefnu fod mwy o fri yn cael ei osod ar dderbyniad y blaenor neWydd i mewn i'r Cyfarfod Chwarterol Anfoddhaol dros ben y dull sV/ta sydd mewn arferiad yn bresenol en wi a chroesawu y newyddion yn y swydd, os digwydd iddo fod yn y Cyfarfocl- dynnu'r oil. Carem wel'd y Cvfundeb! yn deddfu ar fod i bob un a godir i'r sWydd yn presenpli ei hun yn y Cyfar-1 fod Chwarterol, i fynd drwy fath o ar- holiad, nid yn gymmaint er mwyn mesur ei wybodaeth ar gwestiynau ath- rawiaethol, eithr i'r amcan o roddi cyfle iddo amlygu ei vvyboclaeth brofiadol o Grist, a'r drefn o achub a santeiddio; dynion ac hefyd i dderbyn stars bwr- pasol i'r amgylchiad gan yr ArolygWr. Diben yr oil, fyddai mawrhau'r sWydd. a gogoneddu Crist, Pen yr Eglwys. GWaeth nac oler f'ai trefniant o'r fath pe ymollyngid i ddweud rhywbeth a phobeth. Na, rhaid ymogelyd rhag popeth digwyddiadol a difyfyr ynghlyn ar wasanaeth dan sylw. Nid oes arnom; eisiau rhyw fath o drefniant," ond dadleuwn dros sefydlu yn ein plith drefniant fydd yn gynorthwy i argraffu j ar feddwl y blaenor a phawb arall, mai "nid Ilenwi bwlch" yn unig ydyweij benodiad. Dylai pob un a apwyntir sylweddoli fod y sWydd y gelwir hwy | iddi, yn hanfodol fawr a phwysig.! Mantais i argraffu hyn ar eu meddyliau fydd eu cyfarwyddo a'u dysgu yn gy- -L dvsgu -vii gy hoeddus o barthed i'r cymeriad moesol a'r arferion Ysbrydol sy'n anhebgorol i ymgymeryd ar ymddiriedaeth a osodir arnynt, ac i roddi cyfleustra iddynt hwythau yn y modd dwysaf a difrifolaf i gysegru eu hunain i'r swydc1 gerbroll DuW a dynion. Nid defod diystyr ydyw; hyn, eithr cydnabyddiaeth gyhoeddus o fawredd ac urddasolrwydd swyddogaeth y blaenor. Barnwn yn sicr y byddai i drefniant o'r fath a nodwyd, ddylan- wadu yn ffafriol a bendithiol ar yr Eg- hvys, y blaenor eihun, a'r aelodau, heb- law rhoddi. i'r swydd ei safle dyladwy, a'r anrhydedd a berthyn iddi. Ofnwn ein bod wecli ymdroi yn ormodol gyda'r. agwedd hon i'r pwnc. Ond coelier ni, taw eiddigeddus yr ydys dros anrhyd- edd y bwysicaf yn ein barn ni o holl swyddi yr eglwys. Bydd genym air y tro nesaf gyda chaniatad y Golygwyr ar gyfrifoldeb y blaenor. Gadawodd Mr. William Jones, Birken- head, £ ^000 i sefydlu Ysgoloriaeth mewn Hanes i Brifysgol Lerpwl. Hefyd [1000 at Gapel M.C., Parkfield, Birkenhead, a [GOO at Drysorfa Gweinidogaeth 'y Capel. Gormod Cyfoeth.—Mewn anerchiad o'i eiddo yn Los Angeles dydd lau. dvwedodd y Miliwnvdd Mr. Carnegie y dvlai pawb berchenogai dros filiwn o ddoleri adael haner ei gvfoeth i'r Vvdadwriaeth. Gallesid meddai yn y ffordd hon osgoi codi Incwm Tax. Hefyd dywedodd y dylai pob un mewn gwaith gael dod yn bartner yn y gwaith os dewisai. Dyma athrawiaeth iach. Pe delai pob miliwnydd a phob perchen gwaith i'w choledd byddai Sosiat- aeih o'r iawnryw mewn ymarferiad. Y mae Ffrainc i gael Pensiwn i'w Hen Bobl, yr hwn a roddir pan gyrhaeddir 05. Syrthiodd dyn (Llundeiniwr) o'r enw Robertson wrth ddringo ger Cegin y Gwr Drwg, Nant Ffrancon dydd Gwener. Ofnir am dano. Yn oIyniaeti1 Samson. T\Iewn gwesty, nosweithiau yn oj, yr cedd bachgen ieuanc, heb fod yn llawn mor ddoeth a Solomon, yn bwyta caws Caer, llawn o greaduriaid by w. "Yn awr," meddai, yr wyf wedi gwneyd cymaint gorchest a Samson, o l'i e r- d d yr wyf wedi lladd fy miloedd. a'm degau o ftloedd." Do," meddai un o'r cwmni, a c,i-cial., un erfyn hefvd, asgwn gen asyn." Archdiacon Newydd. Y mae Esgob Llanelwy wedi penodi'r Parch. Thos. Lloyd, B.A., ficer Rhj-I, yn archddeon Llan Elwy, yn lie y diweddar Archddiacon Evans. Yfodd yr archddeon ei ddysg yn Ysgol Ystrad Meurig a Choleg Llanbedr. Curadodd yn Ninbych bu'n rheithor Bala a Deon Gwledig Penllyn bu bum mlynedd yn Aber Gele, ac yn 11*00 y'i gwnaed yn ficer RhyL

Neath Abbey, Cylchdaith Abertawe. CYNHELIR Nodacl^fa fawreddo. Dan nawdd yr Eglwys uchod yn Central Hall, Skewen, Dyddiau lau, Gwetjer a Sadwrp, MawrtJ, ft, ac Ebrill i ac 2, 1910. Diolchir am gyfraniadau neu nwyddau anfonir i Swydd- ogion y Pwyllgor :— Parch. G. Bedford Roberts, Tawelfan, Skewen. Mr. David Poley, 14, Springfield, Skewen. Mr. William Pickrell, Tai-llwyd, Neath Abbey. NofeE yn gwneyd ei Chartref yn Lleyn. Son a Siarad Pawb am dani. Gweledydd y Glyn GAN WILYM LLYELYN. Pris 2/6 a 1/ Peth go ddymunol wrth ddarllen awdwr newydd yw medru teimlo fel y teimlir wrth glywed pregethwr ieuanc—' Wel, y mae yna rywbeth yn hwn.' Disgwyliaf bethau mawr oddiwrtho."—Y Gwyliedydd. Newydd. Mewn gair, mae dawn y nofelydd ganddo."—Y Faner. Ystori ragorol, yn denu un i'w darllen drwyddi cyn ei rhoddi heibio."—Mr. T. Gwynne Jones. Mae'r arddull yn dlos, a chryfheir gwladgarwch y darllenydd."—Cymru. Possesses great power to delineate character. "-Western Mail. It excites a decided curiosity as to writer's potential force."—Manchester Guardian. Yr wyf wedi darllen y llyfr gyda bias anarferol.Alr. L. J. Roberts, M.A. Rhaid edrych ymlaen am lyfrau eto gan Mr. Gwilym Llywelyn."—Y Genedl. It is full of interesting incidents. "-Sozi tPi Wales Daily News. Dipyn o gamp fydd i neb ddarllen y gyfrol hon yn hollol ddifeddwl. Slivii yn Y Glorian. Celfydd yw y portread o'r fodryb grintachlyd, a chynhwysa y llyfr cryn dipyn o fyfyr cuddy Celt.Y Drysorfa. One sannot read a chapter of this book without being struck by its noble spirit of nationality. It is a beautiful allegory. "-Fieeman's Journal, Dublin. Ynghyd a lliaws o rai eraill cyffelyb. Telerau swynol i Lyfrwerthwyr, neu yn rhad drwy y post am 2s. 6c. neu Is. 2c. The Armonic Ltd., High Street, Mold, N. Wales. £ 100,000 AT ELUSENAU, 910,000 I'W WASANAETHWYR. Bu farw Mr. J. C. Cory, Dyffryn. Caer- dydd, gan adael C798,777 ar ei ol. Yn ol ei ewyllys caiff y rhai sy ac a fu yn ei wasan- aeth [10,000 rhyngddynt. Gadawodd hef- yd [10,000 er cwblhau yr Ardd Bentref yn Nglyn Cory ar ei ystad. At amcanion cref- yddol acelusenol gadawodd [100,000. Caiff Byddin yr Iachawdwriaeth [20,000. Rhodd- ir £ 5,000 yr un i'r Feibl Gymdeitkas a Chymdeithas Lledaeniad rhad o Air Duw. Cartref Plant Amddifaid Bristol ae Yshvtv Morganwg a Mynwy. Rhoddir £ -.000 yr un i'r Y.M.C.A., Caerdydd, Cymdeithas y Morwyr, Cartref Plant Amddifaid y Wes- leyaid, Cymdeithas Dirwest a'r Band of Hope, Cartref Barnado ac eraill. EVERY BOX OF ?T??V 'T ENGLAND'S ?M-.MAMdh? A  USED Means MORE WORK for British Workpeople. MoreSand, Gl^ycester.

ADOLYGIAD Y WINLLAN. Mri. Golygwyr. ¡ Mewn pryder ac ofn y deuaf 1, un gwan, i'r maes pan y mae dau o wyr giew yno gyda'u cleddyfau o fy mlaen. Y mae'n dda gennyf am danynt. Ofnwn yn ddiweddar fod agwedd lenyddol bywyd Cymru yn dirywio am nad oedd cymaint o ffraeo yn- ddo a chynt. Hen fyd enwog am ei wr- hydri ym maes y gad yw'r byd Llenyddoi. Yr oedd Ffrae Farddol yn yr hen amser yn un o'r pethau mwyaf adeiladol, wele eng raifft: Atoch Meurig Dafydd, hyn o lyth- yr, i'ch gwybyddu fy mod yn rhyfeddu yn fawr iawn eich bod yn beio ar fy ngherdd cybelled ag y clywaf eich bod. Mi a gaf foneddigion, a chyffredin Cymru,a ddyweto yn amgenach, heblaw disgyblion a phen- eerddiaid; eto nid mor rhyfedd hyny a'ch bod yn dywedvd bod eich cerdd chwi cys- tal a'm heiddo i. Os felly, Meurig, chwi a wyddoch iawn farnu, ac iawn ddysgu. trwy gyflawn gydgordiadau ymadroddion, mydr, a sillafau a chyfoethogrwydd y ger- ddoriaeth; nid amgen mesurau, cywydd- au, awdlau, ac englvnion a chanu y rhai hyny yn awenyddgar yn marn pencerdd, fal y mae yn rhaid iwch, cyn bod yn bryd- ydd wrth fraint a defawd yr hen Brydein- laid. Ond myfi a welais wr fal chwi, a gafas fenthyg pum llyfr barddoniaeth tros ddwy flynedd ac a fum fy hunan yn ceisio ei ddysgu, pe yd fuasai clysg yn myned i'w ben ond yr oedd mor ddwl at ddysg a gwydd wyllt, mor falch-ffol a Satan, mor genfigemis a Lucifer, can galled a Ieuan Grod Hen, cjdiawsed i ddyn ymddiried iddo ag i Iddawc Carn Bryclain; a chantho ben mawr a synwyr bychan i ddysgu. canu cerdd blethedig, gysylltiedig, gyfrochedig, ddiadwyau, a synwyrau godidawg, ystyr- iaethawl &c. C-c. Dyma ateb Meurig Dafydd, Mae gen- ych lawer iawn o sen gelwyddawg yn eich I llythyr; ni fyddaf waeth o hyn. Mi ad- waenwn Sion y Tincer o Fargam cyn iddo briodi etifeddes Mawddwy, a chymeryd benthyg enw newydd yn Ngwynedd. Bu hawdd ymddyddan unwaith ag ef; nid felly yn awr. Mi a ddysgaf i chwi bwnc o addysg, ni wyddoch chwi fawr hyd yn hyn am dano. Nid iawn i fardd hoffi, chwaith- ach ymarfer a chelwydd mae defodau yr hen feirdd yn gwahardd y peth hyn. Yr ydych chwi chwyddedig iawn eich llaf- ar; ond nid unwaith na dwywaith y gwel- ais i lawer peth, a dybygid ei fod yn fawr, yn tori o'r diwedd i maes yn o lliprynaidd a salw,-Sion bach Ni flinaf fy mhen mwyach o'th blegyd bydd wych, a chais fod yn gall—ryw bryd. MEURIG DAFYDD." Ni fu ffrae farddol a llawer o rym ynddi ar ol helynt D. Price, Bron Epynt yn Steddfod Lerpwl; gwyr Cadvan yn dda am honno. Y mae'n debyg mai un o hil y Ffrae Farddol yw'r ffrae lenyddol. Y mae'r ffrwgwd bresennol i gyd, ynghylch tipyn o ysgrif tri tudalen o'm heiddo yng Ngwin- llan Mawrth. Y mae'n debyg fod pob tad yn eiddigus dros weld ei blentyn mor drwsiaclus ag y mae'n bosibl. Anfonais innau fy mhlentyn hwn oddiwrthyf wedi ei wisgo cyn hardded ag y gallai fy ffansi i wneyd. Yr oedd cwlwm destlus yma, a chwlwm destlus acw, a'r rubanau a'r blod au yn eu lleoedd priodol, ond pan-welais fy mhlentyn drachefn yr oedd y cylymau addurnol wedi mynd, y rubanau a'r blodau wedi colli eu lliwiau, ac heblaw hynny yr oedd amryw dyllau yn ei wisg. Rhwng popeth credaf (er nad wyf yn sicr iawn) mai mewn rhyw saith ar hugain o fannau y tybiodd gwr y wasg mai gwell fuasai cy- wiro fy chwaeth i. Hwyrach ei fod yn well teiliwr na mi, ond y mae gan fympwy ac opiniwn gymaint o le a chywirdeb yn null rhiant o wisgo ei blentyn. Ceisio ei wisgo a wneuthum a la Llanfair P.G., gan dybio fod teilwriaeth ysgol Dr. W. O. Pugh fel Hen Het Silk fy Nain,' allan o'r ffasiwn ers blynyddoedd bellach. Yn awr rwy'n cilio cyn gynted ag y gallaf rhag ofn i ryw farchog y nodwydd fy nhrywanu a hi. Teyrnased tangnefedd, Yr eiddoch yn gywir E. TEGLA DAVIES.

angen am dani. Mae tine hiraeth am dani yn llais Austen Chamber- lain fe wel ynawr y dryblith arianol y mae'r wladwedi ei harwain iddi. Ni choeliai y rhybuddion a gafodd, ni choel- iai fod llew yn gallu brathu hyd nes rhoi ei ben yn ei safn, ond wedi ei roi carai ei dynnu oddiyno, ond nid yw y llew Rhyddfrydol mewn tymer i'w arbed ef.; Oes, mae gan Austen a'i gyfeill ion eisieu y Gyllideb ond er iddo fel Esau, a dagrau ei thaergeisio, ni cha efe mohoni hyd nes i ni dado yr Arglwyddi. Mae'r Weinyddiaeth wedi symud yn gall iawn yn hyn, darpar ym mlaen llaw, am chwech wythnos yn unig buasai yn dda gan y blaid wrthwynebol gael y Gyllideb, er diogelu cyllid iddynt hwy, gan y disgwylient etholiad; buasai y Gyllideb yn diogelu gwely plu iddynt orphwyso arno; ond rhaid iddynt dderbyn y taliadau yn ddog- nau. Ie, yn sicr, cyfnod cymysglyd ansicr yw hwn, ond o'r ochr arall y mae yn 11awn arwyddion dyddiau gwell. Buom am flynyddau heb deimlo y sefyllfa, heb sylweddoli angen y wlad, ac felly heb deimlo gormes a thraha yr arglwyddi; ond mae'r wlad heddyw o gwsg difraw yn deffro; mae swynhudol deitl- au a mentyll ar y gorlwm gwyn yn colli eu dylanwad, fe ofyn y wlad pa fath ben sydd o dan y coronau, a pha fath galonau sydd o dan y mentyll; ydyw, mae teitlau ac achau yn argoeli mynd, maent yn isel eu pris y mae yma yspryd dynol, iach, cryf, hoew, yn deffro ym mynwes y werin ac ym mlaen yr a er gwaetha pob peth nes gorchfygu yr olion olaf o draha ffeudelaidd. Cyfiawnder a lwydda.