Gwyliedydd Newydd

ALWAYS USE j to?0r A -L I ?-0 ALWAYS E? M ALWAYS I FINEST W. VALUE. S &j?B FULL WEIGHT. I

DWYRYD jajsagj?B' ww w a?V BBs?it' ■ Peopled I j)™ JO^■ I Favourite. ? !!?ir?a!

I Y CHWALWR. J Mor ami yr ailadrodda hanes ei hun, mor wir ag y diweddodd Na- hum, gallwn ninnau ddwevd yn yr I ugeinfed ganrif Daeth y chwal- wr i fyny o fiaen dy wyneb." Prin I y mae unrhyw wedci ar ein bywyd I heddyw na saif y chwalwr wrth y porth a'i ordd yn ei law i falurio. I' Gwelir ysbryd Napoleon ar am- gylchedd ein bywyd cenedlaethol yn Mhrydam, yn ymsymud a brad yn ei galon, a dig ar ei ael, a'i fryd ar chwalu heddwch cenhedloedcl cyfeillgar. Geilw ei deulu fel ellyll o'r bryniau ac o'r dyfnder—gan amlhau y rhai sydd dda ganddynt ryfel ar dir a mor. Ac er porthi gwanc aniwall N, coffrau ein gwiad, a gwerir i ddin- ystrio yr hyn ddylasai gael ei dreulio am fara i'r bobl. Rhyfedd mor dda 11 yw yr eghvys fel ag i noddi yr vsbn- J milwrol sydd yn ymgodi yn llanw uchel a chryf. Pryd y daw Eghvys Dduw—a'i hanveinwyr i ddeall eu cenadwri, ac i sefyil dros heCidv,-ch, i guro eu cleddyfau yn sychau, a'u gwayw- ffyn 3m bladuriau." Ond yn hyt i-ach portha y chwalwr hyd ddi- gonedd, a goddefa rhieni crefyddol i'r eglwysi enyn ysbryd y chwalwr yn eu plant diniwaid, a hyny o clan esgus eu bod yn cael disgyblaeth gorphorol, gwyrdroir pethau gan- ddynt—curant eu sychau yn gledd- yfau, a'u pladuriau yn waywffyn. Yn agosach i mewn—yn ein bywyd gwlidyddol mae y chwalwr wrth y drws. Er mor fregus corph yr arch-chwalwr gwleidyddol o Bir- mingham ymrithia ei ysbryd ym- hob plaid, ac mae'r Senedd a'r Weinyddiaeth fel ty wedi ymranu yn ei erbyn ei hun, ac os na cheir ymwared or chwalwyr nid oes ond cwymp rnawr yn em haros. Do, a daeth vr chwahvr i mewn i ganol ein bywyd, saif wrth ddrws y Demi, a gwna ddifrod enbyd ar fywyd crefyddol ein hoes a'n gwlad, 'does dim modd gwadu hyn, gwell ei. gydnabod. Does dim sydd yn rhy gysegredig 37ngolwg y chwalwr, maluria feini sancteidd iaf y cysegr fel man-lwch clorian- nau, sanga heb wrido ar loriau y santaidd sancteiddiolaf a dry Ilia yn deilchion (os gall) yr arch,—y drugareddfa,—a llechau y cyfam- mod, a dawnsia ddawns gwatwar- eg gan herio y seceina dwyfol. Un o nodau y chwalwr yw anfoddog- rwydd, nid anfoddlonrwydd, oblegid mae'r olaf i'w groesawu, y mae yn amod dadblygiad iach, a syched am fywyd amgenach. Da yw gwel- ed y prennau yn blaendarddu, nid oes disgwyl i'r hyn y mae bywyd ynddo aros yn ei unffurf, ond gwae y sawl sy'n deifio y blaguryn. Croesaw impio hen ganghenau ar brennau newydd os ceir gwell ffrwyth, ond na atto Duw i ni osod y fwyell ar wreiddyn prennau sydd yn llawn sugn prennau crin torer hwy i lawr, ond planer planigion yn eu lie, ond am y rhai sy'n blod- euo a ffnvytho,-y rhai sydd yn gysgod a chynhaliaeth i eneidiau, ein cyngor i'r Chwalwr yw atal dy law," Gwel y chwalwr yn dcli- attreg unrhyw faen y bydd amser yn dechreu ei waethygu, a gesyd ei drosol mor gyflymed ag y gwel i'w dynu allan, ond ni freuddwydia am geisio maen gwell yn ei le, a phe gogwydda y twr ni wna ond gwenu mewn gwawd, yn lie ei gadarnhau. Mae haul Duw yn gwenu ar y Diwygiwr sydd yn tynu i lawr er codi i fyny, yn teneuo yr efrau er cynydd y gwenith. Ond mae cys- god anfoddlonrwydd Duw ar Iwybr y chwalwr. Chwyldrowr sydd yn tynu i lawr, ac yn cael gorfoledd uwch carneddau a llwch. Mae'r I byd yn wrell er pob diwygicid, ond gwaeth yw er pob chwyldroad. Mae gwaith y chwalwr yn rhy sydyn—fel y ddaeargryn, disgwylia greu nefoedd a daear newydd ar darawiad llygaid. Cofia Chwalwr na adeiladwyd Rhufain mewn un- dydd un nos. Trefn Duw yw dad- blygu pethau yn araf, ac mewn trefn. Cwrsweithrediad yw ei gre- adigaeth, ac arafwch sydd yn gweddu i ddynion. Os oes anghen cyfnewidiad ym mywyd a chredo yr eglwys, yna dhvygiad ac nid chvvyldroad. Myn rhai heddyw dynu credoau yr eglwys i lawr i'r sylfeini fel na byddo maen ar faen. Sieryd rai am ddynion sanctaidd a glan—ie, merthyron dros y gwir rhai o honynt, oedd yn ffurflo Cynghorau Nicea a Chalcedon. C-c. fel pe byddent ond plantos yn bwhwman." Clywais yn ddiwecld- ar genad hec-d a'r £ pren almon wedi dechreu blodeuo arno, os nad hefyd y to wedi dechreu cael ei cldl doi, yn siarad ar level Paul, nad oedd ei Epistolau ond fhwyth profiad yn unig, ac nad yw ei lyth- yrau ddim amgen na'r hyn allai fod yn ffrwyth profiad llawer hedd yw. Modd bynag, mae ei lythyrau wedi goroesi 18 canrif, ac yn faes astudiaeth i feddylwyr coethaf yr ugeinfed ganrif. ac yn anogaeth i fyrddiynau fyw'n sanctaidd. Dyma fel yr a 3; chwalwr yn ei fiaen pe gallai—maluriai'r Credoa a'r Epis- tolau, a daw at yr Efengylau—a gw?rthyd un o'r rhai hyn,—rhaid i Efengyl loan aros N- tuallan i ddinas y gwirionedd ac yn wir gwedi i'r I Chwahvr ddod i'r Tail' Efengylll gyntaf chwal ei wyntyll yr us ? o Mat how. Marc a Lue,-pobpeth I sydd dan nod y goruwchnaturiol rhaid ei droi dros y drws wedi hyn proffesir dechreu adeiladu o'r nevvvdd. Ond mae pobpeth yn brotest yn erbyn ysbryd o'r fath. mae oesau y byd sydd yn dilyn ei gilydd yn adeiladu ar weddill gwirionedd yr oesau blaenorol. Felly Gwyddoniaeth. er cymaint darganfyddiadau yr Ob bresenol. dringir ysgol gwjTbodaeth naturiol drwy i WyddonwjT 3yr oes hon sangu ar ffyn isaf yr ysgol ddring- wyd gan eu blaenoriaid. Ai tybed fod yn rhaid i bethau fod yn wa hand yn myd Crefydd ? Na, mae peth gwirionedd, ie llawer, wedi ei adael yn drefdadaeth i ni, a'r unig fodd y gall gwirioneddau athraw iaethol fod yn gymwys i'n hoes ni yw drwy godi muriau i'r lan ar sail yr Apostolion, a'r Tadau hefyd. Dwedwn etto mae'r Diwygiwr sydd eisieu ac rid y Chwalwr. 0 bob- man y gweiaf y Chwalwr o'i Ie, Y pulpud yw y lie hwnw. Pe caffai ei fforcld, wrth gwrs, ni cnaltr yn I hollol, er y manteisia ormocl ar y ¡' tir sanctaicld, ond pe cai ei fforcld, bi-cldal o'i fiaen yn y pulpud lyth- yrau Dr. Arnold ochr yn ochr a Llythyrau Paul, Gweledigaeth Bardd Cwsg wrth ochr Llyfr Dat- guddiad. Damegion Aesop gyda 0 ?n, ? Llvfr y Diarhebion. Mabinogion wrth benelin Llyfr Ruth. Y Litany wedi ei ieuo a Llyfr y Psalmau. Dwvfol Gan Danti mewn cvfeill- ach a Llyfr Esaiah, &c. Y Chwalwr gan bwyll." Diosg dy sandalau ar diroedd sanctaidd. Paid a bod yn rhy haerllug gyda pethau cys- egredig." Gwirioneddau sydd wedi byw am ganrifau, dylem olchi ein dwylaw mewn dini vveidrvyydd wrth eu trin. Gwirioneddau can- olog crefydd-sydd wedi bod yn gyfrwng iachawdwriaeth i nloedd, —yn gryfder i genedl, yn gadarn- feydd i'r Eglwys,—3m gysur a nodd- ed i bererinion rif v ser. Gwirion- eddau syddfelgoleuadau i'n tywys d r v,, drwy fywyd ac angeu-dylem eu dysgu gyda gwylder ac ofn sanct- aidd. Ymgroesa, Chwalwr, a thro dy wyneb i gyfeiriad mae dy eisieu, cod dy forthwjd nid yn erbyn y Gwirionedd ond dros y Gv,7irion- edd. Pe codet dy ordd yn erbyn pechocl ac aflendid, gwnaet waith dros Dduw a dynoliaeth. Ym groesa.

I YR ARGYFWNG. Nid oes amheuaeth nad ydyn1 yn nghanol un o'r argyfyngau pwysic- af. Argyfwng sydd i benderfynu gwerth ein pleidlais, ynghyd a rhy ddid ac effeitbiolnvydd Ty'r Cyff- redin. Fe dybia y fnvydr hon fwy nag aros lie yr ydym. Tybia fynd yn ol i gaethiwed y gorphenol, neu sVlnud yn mlaen i fww o rvddid. Os ennilla yr Argl \'yddi," bydd eu culni, eu trais a'r cyffelyb yn cau y drws arbob cynydd gwleidyddol, a chymdeithasol. Mae'n annodd credu 37r ennillant, ond Y mae peiygl Mae'r golygfeycld yn newid yn gyfiym a syclyn ar y Hen vvrleidydd- ol. fel nas gwydclis 37n iawn ym mna le t-ii peth sydd sicr, Y mae y claclleu fu yn Nhy'r Arglwyddi ar y gwelliantau gynygiai Arglwyddi Roseberry, yn brawf fod yr Arglwyddi yn gwy- bod lie v maent, ac na fwriadant symud o'u safie heb frvwdr galed ac envinol. Achlysurodd cynygion Roseberr3r i'r Arglwyddi dclinoethi eLi hY5- triwiau, gan ddangos mae bleidd- iaid vdv7nt mewn crwyn defaid." Ni fu Charles y cyntaf yn fwy hon- iadol na hwy. ac ni chredai ef yn ddj-fnach yn ei hawl a'i pyirm-ys- I 7 ym?,? ? n d i !A der unbeniaethol a chynenid i lyw- odraethu y bobl. Mae areithiau llawer o'r Arglw37ddi 3m 03*21 wjts yr honiadau, maeeu Ty hwy ydyw y cyfaddasa i fywodraethu, maent hwynt-hwy ddealient oreu anghen- ion y bobl. Mae 37 naill araeth arol y Hall yn amddiffj-n yr egwyddor eti feddiaethol. Yn yr olyniaeth yma il()l yll 3-r 0 1 \7n L dadleuant y mae diogelwch, cyn- nn-dd a chysur y cleyrnas. Pobl y gwleddoedd breision, a'r bywyd moethus ddealla anghen a g\vasgfa y tlawa oreu. Ie, y bobl yma yn eu palasau gwych gyda'u stablau a'u cwndai helaeth sy'n deall oreu broblem y tai. a char- trefi 3* werin. Mae araeth Arglwydd Curzon yn llawn o yspryd trahaus, balch, y Rajahs yn yr India, sydd yn trin eu pobl fel celfi. Ie. yn llawn o'r tra- hausder greodd yn yr India yspryd chwildroad gwaedlyd. Prin y gell- id dychrnygu y delai brawddeg fel hon o enau un o brif Farnwyr y wlad, gwr dysgedig a chraff ei feddwl fel Arghvydd Halsbury Nad oeddyntyn credu (hynny yw yr Arglwyddi) ei bod yn bosibl gwne3^d sefydhad n1\vy ymarferol a defnyddiol na Thy'r Arghvydcli fel yr oedd yn gyfansoadedig yn awr." Mae dyn yn barod i rwbio ei lygaid a gofyn: ai yn yr ugein- e l?, ( j? n -L,. g ein- fed ganrif yr y'm yn byw ? neu a ydyn1 dnyy rhyw anffawd wedi ein lluchio yn ol i'r unfed-ganrif-ar- bym theg? Wrth reswm mae yr hon- ia,lau hvn -vn gyson au safle hwy o edrych ar bethau fel y gw37ddis rhagor-freintiau. gwaddoliadau a gorfeul-iaeth ydyw eu credo. bengys yr areithiau diweddar, nad oes dim gobaith diwygio Ty'r Arglwyddi fel y mae yn awr, a phe diwygid ef ar y llinellau a a wgry- gi 1 1 mir, efe fyddai y pen ac nid Ty y Bobl ac yspryd Toriaidd, yspryd nawddogol a gormesol, fiynnai wecli'n fyth. Ein unig obaith, cred- wn, ydyw, nid diwygio y ty, ond cwtogi ei awdurdod o dro i dro, nes yn y di Ivedd y bydd farw o farwolaeth naturiol; I 37na, os am ail Dy," cael un fydd mewn cydymdeimlad llawn a hawliau ac ag anghenion y bobl. Mae peth pryder beth fydd cam nesaf y Llvwodraeth, a fydd efe 3m gam llesg ac ofnus ynte yn gam gwrol a beiddgar tebyg o wella ein chance am fuddugoliaeth. Heblaw pwnc Ty 37r Arglw37ddi evnlysglyd od ydyw pethau ar j bwnc y Gyllideb hefyd mae ar y i blaid fu yn condemnio y Gyllideb I gan ddihysbyddu ansoddeiriau yr i iaith Seisnig i' w melldithio yn awr