Gwyliedydd Newydd

Peidswch cymeryd Anwyd, CYi^ERWOH OIL.

I DEFOSIWH CREFYDDOL. N id oes neb ag svdd wedi talu ychydig o sylw i wasanaeth gref- yddol yr Enwadau Anghydffurfiol, na chydnabyddant nad ydynt mor berffaith ag y carem iddynt fod. Tra yn cydnabod fod ffurf ein -Liod o symi, a di- gwasanaeth yn hynod o syml, a di- rodres, ac ni gredwn ni (oblegid hyny) yn dod yn nes i'r cynllun ysgrythyrol, perthyn i ni gyfaddef o'r ochr arall fod ein gwasanaeth yn colli, ac yn ddiffygiol iawn mewn urddas a mawredd. Nid oes ond ychydig yn ein trefniadau ni ag sydd yn gynorthwyol i ar- graffu arnom y syniad o'r urddas a'r mawredd sydd yn perthyn i'r Efengyl. Tra mae ein gwasanaeth yn fwy syml na gwasanaeth Eglwysi Lloegr a Rhufain, y mae yn colli mewn urddas. Nid oes gyda ni fel Enwadau Ymneillduol y parch dy- ladwy i'r adeilad ei hun. Tra yn cydnabod fod yna ystyr yn bod ag y gellir dweyd fod un lie mor gys- egredig a'r Ilall mae ar yr ochr arall leoedd yn fwy sanctaidd na'u gilydd, am eu bod wedi eu cysegru a gweddiau y tadau, a bod Duw wedi ymddangos yno, ac yn lie preswylfa ei ogoniant. Fe ddylai fod genym rywfaint o barch i'n capeli, lie mae ein tadau wedi bod yn addoli am lawer oes, a llawer un wedi derbyn gweledigaethau ynddynt. Cyfyd yr amharchus- rwydd hwn a'r diffyg defosiwn yma yn ein capeli, o bosibi o'r adeilad ei hun tra mai adeiladaeth Eg- lwysi Rhufain a Lloegr, gyda'u ffenestri ystaen yn fantais i gyn- yrchu braw, urddas, a pharchedig- aeth, mae tai cyrddau yr Anghyd- ffurfwyr wedi bod yn foel, syml, a diaddurn, ac yn anfanteisiol i af. graffu arnom yr urddas sydd yn perthyn i Dy Dduw. Diolch am argoelion gwella i'r cyfeiriad hwn; mae rhai o'r capeli diweddaf yn fwy tebyg o apelio at y prydferth sydd mewn dyn, a gwyddom nad oes ond cam bychan oddiwrth y prydferth i'r Dwyfol. Fe gydnebydd y rhan fwyaf o honom, nad yr un yw ein teimlad- au pan yn myn'd i mewn i gapel, a phan y byddom yn myn'd i eg- lwys. Cyfyd dros ddyn ryw iasau o fraw a pharchedigaeth pan yn myn'd i mewn i un o eglwysi Lloegr, ond ni theimlwn yn debyg mewn capel. Boed hyn yn gyn- nyrch meddwl ofergoelus, neu beth a fyno, mae y ffaith yn aros mai felly y mae. Yn yr eglwys mae yno yspryd o ddefosiwn yn y lie, ag sydd yn ei gwneud yn hawdd i ni addoli, tra na cheir hyn yn y capeli. Peth arall eto sydd yn ein ham- ddifadu o yspryd defosiynol yw y duedd sydd ynom i ddefnyddio y capel i bob math o wasanaeth. Caniatteir yn ein capeli i ddarlith- oedd ysgafn gymeryd lie ynddynt, ac i eisteddfoclau, cyfarfodydd ad- loniadol, ac amrywiaethol, ac yn y dyddiau diweddaf hyn, i Soirees,' Tepartit, a Bazaars,' gael eu cynal ynddynt. Meddylier am eistedd- fod yn cael ei chynal mewn capel ar nos Saclwrn, pryd mae pob math o ddynion wedi casglu at eu gilydd i gystadlu, ac ar ol cynwrf, fel cyn- wrf Ephesus gynt; fpa fath yspryd all fod yno y Sabboth canlynol i addoli Duw sydd yn berffaith mewn sancteiddrwydd, ac yn ofnadwy mewn moliant ? Yn eglwysi Lloegr a Rhufain ni chaniatteir i ddim o'r pethau hyn gymeryd lie mae y lie yn cael. ei gadw yn gys- egredig, ac mae sancteiddrwydd y lie vn cael ei argraffu ar fynychwyr y lie. Cyfaddefwn fod amgylch- iadau mewn lleoedd gwledig, lie ni cheir neuadd gyfieus, yn ei gwneud hi yn anodd iawn i beidio defnyddio y capel i bob math o wasanaeth. Ar yr un pryd mae'r ffaith yn aros fod cynal y pethau hyn ynddynt, a thuedd ynddynt i ddinystrio yspryd defosiynol. Credwn eto, mai peth arall sydd yn cyfrif am yr amddifadrwydd o yspryd defosiynol yn ein gwasan- aeth, yw y ffaith ein bod ni fel Cymry yn ddiarhebol o hwyrfrydig yn dyfod i'r cyfarfodydd. Mae'r pregethwr yn ami ia wn wedi dechreu ei bregeth cyn i'r bobl i gyd ddyfod i mewn; nid oes genym fel cenedl y syniad lleiaf am bryd- londeb i foddion gras. Pan gerdda pobl i mewn ar y pryd y mae'r gwasanaeth yn mynd ymlaen, mae'nt yn dinystrio pob yspryd o ddefosi wn a all fod yn y lie?. Y dyn olaf ddylai fvnd i mewn i un- rhyw odfa ydyw y pregethwr ac fe ddylai yntau fod mewn pryd. Gwelir eto yr un peth, sef diffyg defosiwn yn nodweddu diwedd yr odfa. Os mai canu fyddant i ddi- weddu v cyfarfod, cerdda llawer allan ymhell cyn bod yr emyn wedi ei orffen. ac os, fel yn ein cyfundeb ni, mai gweddi fydd yn terfynu cyfarfod, braidd nad yw y gair amen o enau y pregethwr, cyn bydd ein pobl yn rhuthro allan, fel o chwareudv felly mae hi ar y Sab- oth, ac felly yn y cyfarfodydd wythnosol. Gallwn, fel Ymneill- duwyr gymeryd gwers yn hyn o beth oddiwrth y Pabyddion, a'r Eglwyswyr. Cydnabyddwn fod y cyrff hyn yn jhedeg i eithafion yn hyn, ac yn credu mai defosiwn yw crefydd, mae yn bosibi aros yn y fan hono ar yr un pryd. et nad def- osiwn yw crefydd, ac fod yn bosibl cael llawer o hono lie na bydd crefydd, yr ydym yn sicr, ble byn- ag y bydd gwir grefydd, fe fydd yno hefyd ddefosiwn crefydd. Fe fydd yno barch i'r addoldy, a pharchedigaeth yn nodweddu y gwasanaeth, mwy o sylw yn cael ei dalu i'r bregeth, i'r darlleniad a'r canu, a mwy yn uno yn y weddi, a llawer llai o siarad, a sisial, ac edrych o gwmpas. Mae yn bwysig i ni fel Anghydffurfwyr fagu a meithrin mwy o ysbryd defosiynol, a chario allan yn ein gwasanaeth yr hyn mae pawb yn ei edmygu yn Eglwys Loegr.

ALLOR Y WLADWRIAETH. Yn ei araeth olaf yn Nhy y Cyff- redin, dywedodd yr enwog W. E. Gladstone y bodolai awdurdod uwch na Thy y Cyffredin, sef awd- urdod y genedl. Daw yr awdur- dod a fedd y bobl i'r golwg yn y tugel, ymha un y rhydd dynion eu pleidlais yn ffafr eu eynryehiolwyr dewisedig. Y bleidlais yw v gallu mwyaf yn y deyrnas i benderfynu tynghedion, a diogelu buddianau y wlad. Cyfleustra ardderchogyw y Tugel i bleidleisio yn gydwyb- odol, yn drefniant sydd yn amcanu at ddiogelu trefn a thegweh mewn etholiadau. Noddir dynion drwy ddo,—o leiaf bwriadwyd iddo fod yn amddiffyniad i rhai a elwir i bleidleisio—rhag blinderau, taerni a bygythion y tirfeddianwr, y meistr, y dyledwr neu y gofynwr. Daw y trefniant hwn yn fwy angenrheidiol fyth pan y meddyl- ier am ragolygon y dyfodol. Dis- gwylir i'r etholfraint gael ei heangu cyn bo hir. Golyga hynny gynnycld yn nifer pleidleiswvr o amgyichiadau isel a thlawd. Y mae rhoddi i ddynion o amgylch- iadau isel y fraint o ymarfer ag hawliau gwleidyddol yn gwneyd y Tugel yn fwy angenrheidiol. Lleiheir i fesur helaeth lygredig- aeth a gorthrwm mewn etholiad- au, a gwneir Dy v Cyffredin drwy hyn yn gynrychiolaeth berffeith- iach o syniadau a clymuniadau y bobl. Dylai y bleidlais gvnrychioli cymeriad, dealltwriaeth, cydwyb- f od a dinasyddiaeth y pleidieisiwr. Yn y bleidlais y mae ei fraint uchaf fel dinesydd, ac yn y fan hon y cvferfydd neu y rnetha gyfarfod a'i gyfrifoldeb uchaf. Dug y bleidlais dystiolaeth i'w amcan- ion, i'w egwyddor, ac i'w ddymun- iadau am ei wlad. Dylai y bleid- lais ddwyn tystiolaeth i'w argy- hoeddiadau gwleidyddol dyfnaf, a'i safon foesol uchaf. Dylai ym- arfer ei bleidlais fel peth cysegred- ig. Gyda theimlad o ddiflasdod y meddyliwn am y posibilrwydd i unrhyw lywodraeth gael ei'ciiludo i fewn i Dy y Cyffredin ar gwrw Aalewyrcha hyn yn dclnyg ar Iy- wodraeth o'r fath, yn ogystal ag ar y pleidlelsii-yr.1 Dylid edrych ar y bleidlais, gan y dyn ei hun, a chan ereill o'i gwmpas fel peth rhy gys- egredig i'w brynu na'i werthu. Fod angen dysgu peth fel hyn sydd amlwg oddiwrth y llwgr-wobrwy- on llygredig a'r bygythion anheil- wng a wnaed mewn amrai leoedd yn yr etholiad diweddaf. Un o angenion yr oes yw dysgu pleid- leiswyr a pleidiau i fod yn ffyddlon ac eiddigeddus dros burdeb a sanc- teiddrwydd y bleidlais. Er fod llvwodraeth y \vlad yn cael eu dwyn yn mlaen ar y party system, a'r holl pleidleisiau yn cael eu rhoddi i'r ochr hon neu arall o'r pleidiau gwleidyddol, dylai y bleidlais uwchlaw bopeth fod yn ffyddlon i gydwybod. Ni ddylai roddi plaid o flaen cvdwybod. Ni ddylai neb ymaiLr a'r ymddiried- aeth hon fel party tool gyda'r am- can o ddiogelu bodolaeth plaid. Y blaid sydd yn rhoddi mynegiant i gydwybod y pleidieisiwr sydd i'w gefnogi ganddo. 0 flaen popeth, rhaid i'r bleidlais fod yn deyrngar- ol i gydwybod. Golyga pleidlais cydwybod y ddynoliaeth oraf; a'r ddynoliaeth oraf yw y ddinasvdd- iaeth oraf, ac y mae y ddinasrdd. iaeth oraf bob amser yn gwrth- wynebu popeth sydd yn darostwng, yn cynorthwvo popeth sydd yn dyrchafu, yn gwrthod cynghrair a phobpeth sydd yn llygru, ac yn sefyll am egwyddor bob amser, ac yn mhob lie, yn arbennig pan y dawr wyneb yn wyneb a'r fraint a'r cyf- rifoldeb o osod ei gydwybod, ei ddealltwriaeth—ei gvmeriad, ar allor y wladwriaeth, sef y tugel. Ni ddylid adae! i'r bleidlais i gael ei lywodraethu gan deimlad enwadol, Hawlfraint dinesydd,ac nid arf enwadol yw y bleidlais. Y mae cymeryd safle enwadol i farnu teilyngdod ymgeisvdd am sedd mewn Senedd, Cynghor Sirol, tref- ol neu bh\yfol, yn sicr o arwain. hwyr neu hwyrach, i ganlyniadau annymunol. Gostyngir safon eth- oliadau pan edrychir ar gvmhwvs- I terau ymgeiswyr trwy wydrau en- wadol. Rhaid rhestru pawb sydd yn euog o'r culni hwn yn yr un dos- parth a'r Jesuitiaid Pabyddol sydd yn darostwng popeth i ddibenion y Mother Church. Y mae buddian- au cenedl a gwlad yn bwysicach na prestige enwad. Ymgais i ddyrchafu ac hyrwyddo lleisiant cymdeithas, ac nid i sicrhau mono- poly enwad ar feinciau y Senedd, y sir neu y dref a ddylai fod yn amcan mewn etholiadau. Gorfodir ni i gredu, a barnu oddi- wrth hanes yr etholiad diweddaf, fod yn y wlad liaws sydd yn sv1, weddoli end ychydig y fraint a'r cyfrifoldeb a ddygwyd iddynt yn y bleidlais a'r tugel. Gadewir i'r bleidlais i gael ei lywodraethu gan hoffder neu anhoffder bersonol. Anodd efallai i rhai yw codi uwch- law i'r teimlad hwn eto credwn na ddylai yr un dyn mewn ethol- iad adael iddo ei hun gael ei gario ymaith gan rhyw personal likes and dislikes. Gcsyd rhai y meistr o flaen cydwybod. Y mae pleidleisio yn groes i ddymuniad meistr car- (Parhad ar tudalen 5).

ALWAYS USE   CIOyccvrx I?%V ALWAYS T CT A ALWAYS FINEST VALUE. l !&?8 FULL WEIGHT.