Yr Udgorn

NODION A HANESION. Sut i osgoi'r Dreth. Y mae llafurwr yn byw mewn ogof ar gomins yn Heisham, Surrey. Y mae wedi ei dodrefau'n lied gymffordd- us ac wedi rhoi dor ar ei genau. Nid yw yn talu rhent na threth. 11- Mil o Bunau am Droeslfedd o Wallt. Y mae gan Miss Diane Ostc, y chwareuyddes, wallt coch pum' troed- fedd o hyd, a dywedir ei bod wedi trefnu i werthu troedfedd o hono am fil o bunau i fasnachwr o Paris. Dam wain i Chwarelvvr. Cyfarfu Mr. Gwilym Jones, Llanfair- fechan, a damwain bur dost yn v chwarel ddiwedd yr wythnos o'r blaen. Disgynodd darn o'r raig i lawr gan ei daro nes yr oedd yn anymwybodol. Cludwvd ef i'r ysbyty. 4- Plant Germani a'r Mabinogion. Dywedai y Parch. M. J. Hughes, fiter Prestatyn, wrth aoerch C) ni- deithas Cymmrodorion Bau Colwyn, nos Wener, fod plant Germani yn gwybod mwy am y Mabinogion Cym- reig nag oedd rhieni plant Cymru. Cardota oddiar Heddwas. Ai-th crwydryn o'r enw Jeffries at heddwas, yr hwn oedd yn ei ddiilad ei bun, ys dywedir, yn Widnes y dydd o'r blaen a gofynodd am geiniog ganddo i dalu ei dram i Wigan. Cymerwyd Jeffries i r ddalfa ar unwaith ac anfon- wyd ef i garchar am lis gyda llatur caled. s v Crythwr Cymreig Llwyddianus. Yr wythnos o'r blaen, yn Ngwyl Rwng-Genedlaethol Ghent, enillvvyd y gwpan arian am chwareu 'r grythen gan Mr. Ernest Saunders, Cymro ieuanc o Lanelli. Nid yw ond pedair ar bymtheg oed. Yr oedd yn agos i gant a haner yn ymgeisio yn ei erbyn, ac yn eu plith rai crythenwyr Italaidd o nod. Ffarwelio a'i Gariad. Y dydd o'r blaen cafwyd dyn ieuanc o Welshpool o'r enw John Wanklin, yn gorwedd ar Reilffordd y Cambrian ger Croesoswdllt, a'i ben wedi ei dori ymaiih oddiwrth ei gorff Yo ei boced cafwyd llythyr yn yr hwn yr oedd yn ffarwelio a'i gariadferch ac yn gofyn iddi f.iddeu iddo am yr hyn a wnaeth. Yr oedd y dyn ieuanc, meddir, wedi gorwedd a'i ben a- y rheiliau fel ag y buasai oiwyn v tren yn myned tros ei wddf. < Awdures Gymreig In yr Awyr. Bu yr awdures Gymreig dalentog o Gwrecsam, Mrs. Morris W ood, merch y diweddar Syr Evan Moms, i fynu mewn ehtdlong gyda Mr. Birchenough yn Hendon y dydd o'r blaen. Cymer- wyd hi i fynu uchder o wyth cant o droedieJdi a bu yn ehedeg am haner awr, er ei bod yo ddrvcinog ar y pryd. Dywedai y mwynhaodd yr anturiaelh yn fawr, ond na ddylai neb a nertau gwelnJald tyn d mewn ehedlong. Corff Dynes mown Camlas Y mae dyn o'r enw John Jones, yr hwn hefyd a gyfenwir Brum, wedi ei gymeryd i'r ddalta gan heddgeidwaid Doncaster ar amheuaeth o fod yn gyfranog yn achos marwolaeth dynes o'r enw Mary Smith, gyda'r hon y bu yn trigo. Collwyd y ddynes ar y 6ed cyfisol, a'r wythnos ddiweddaf caed ei chorff yn y gamlas. Yr oedd briwiau erchyll ar ei phen. a phasiwyd yn y trengholiad ar ei chorff fod yr aivhollion wedi eu hachosi cyn ei marwolaeth. ♦ ♦ Beth Ddigwyddocid i'r Eneth Fach ? Yr wythnos ddiweddaf buwyd yo, cynal ymchwiliad i achns marwolaeth Winnie Ballard, yr enéth tach wyth inlwydd oed a gaed yn gorff yn yr afon Kennit. Yn y trengholiad dych- welwvd rheithfarn agored, ond dywedai ei mam ei bod yn sicr fod yr eneth tach wedi ei lladd. Dangosai 'r dyst- 1 i. -beth tod band, fel ag a ddetnyddir gan ddyiii^n i ddal i fynu lewys eu civs, am ganol corff y pleutyn, ac yr oedd briwiau arni. Wedi cael ei banfon ar neges yr ydcedd, a chred y fam fod rhywun wedi eu hudo i gyfeiriad yr afon. I ryn Dall mewn Ysgubor. Yo Carlisle y dvdd o'r blaen anfonwyd dyn i garchar an. ::y-:gu yn llofft ysgub- or. Yr oedd %-n hol or. Yr oedd yn hoHoi ddall, ac yr oedd yn rhyfeddol ei fod wedi gallu dringo i'r lie y'i canfuwyd. Mr Lloyd George yn Hudders-i field. Bydd i Mr Lloyd George anerch-dau gyfarfod yn neuadd trfef Huddersfield ar ddydd Sadwrn, Mawrth 2iain. Ni chynwys y neuadd ond oddeutu tair o bersonau, ac y mae nifer mawr yn barod wedi gwneyd cais am dicedi i fynd i'r cyfarh dydd. Lladd J n J\!lexico. Hadd Prydeiniwr ?n Mexico. V mae cjffro mawr wedi ei achosi yn y w lad hon a'r Amerig oherwydd fod y Cadfridog Villa, y gwrthryfelwr wedi rhoi Prydeiniwr cytoethog o'r enw Ben- ton i farwolaeth yn Mexcio. Y mae 'r Llywodraeth Ainericanaidd wedi addaw gwneud ymchwiliad i'r mater. Helynt mewn Priodas. Dygwyd chwech o ddynion ieuainc o tlaen y llys yn yr Iwerddon y dydd o'r blaen am greu helynt mewn ty lie y cynhelid glwedd briodasol. Dywedwyd yr aeth y dynion i'r ty wedi eu eu har- fogi a gynau, pladuriau a phigffyrch, a dechreu ymosod ar y gwahoddedigion. + Geneth o'r Rhyl ar Goll. Y mae geneth o Rhyl o'r enw Miss Roa Maitland Price wedi diflanu o'i chartref. Cododd ar doriad y dydd fore Gn ener a chyneuodd y tan, gan ddweyd nas gallai ysgu. Aeth allan o'r ty, ac ni welwyd mohoni drachefn. Y mae oddeutu pump ar hugain oed, ac yn eneth ieuanc brydferth, meddir. Yr oedd yn gwasanaethu mewn siop yn Rhyl. Un Miliwn ar Ddeg wedi eu H yswirio. Hysbysodd Mr. Wedgwood Benn y dydd o'r blaen, mai nifer y personau yswiriedig yn Lloegr a Chymru, yn ol yr adroddiada u di weddaf, yw 11,547, 000, yn cynwys rnilwyr a morwyr nad ydynt yn perthyn i gymdeithasau. Cyraeddai cronfa'r Y swiriant Cenedl- aethol yn Lloegr oddiwrth gyfraniadau am y flwyddyn yn diweddu Iouaw r 1 1 e, ig 141 y swm o 15,055 1 27P + & if Organydd am Drigain Mlynedd. Hona Mr. William Jones, o Halsall, ger Ormskirk, mai efe yw 'r organydd hynat yn y wlad, gan ei fod yn dal y swydd hono yn Eg Iwys Blwyfol Halsail er's dros drigain mlynedd. I ddathlu tymor ei wasanaeth y mae Mr. Jones i gael ei anrhegu gan y plwjfolion A phwrs a haner can' gini. Er o iewn ychydig fisoedd i fod yn bedwar ugain oed lleinw 'r swydd o hyd er mwynhad dirfawr i bawb. Bu Mr. Jones hefyd yn ysgolfeistr yn Halsall am haner can' mlynedd. Suffragette a'i Chwip Pan oedd y gwahoddedigion i bl iodas merch Iarll Spencer yn ymgynull ar blatfform gOI sat Euston ddydd Me; cher diwedda, ymosododd suffiagette ar Arglwydd VVeardale hefo chwip. Yr | oedd Arglwydd Wearda'e, yr hwn sydd yn fwy hysbys lei yr Anrhydeddus Philip ¡ Stanhope, yn cerdde I ar hyd y platfform heto 'i briod, a daeth y ddynes o'r tu ot iddo gan ei daro hefo coes chwip nes y syrthiodd i lawr. Cymerwyd gafael yn I y ddynes ar unwaith gan swyddogion yr orsaf, a rhwystrwyd iddi wneud ymosodiad pellach arno. Bu Arglwydd Weardale yn aelod Seneddol Rhydd- frydol am flynyddau. Ystad Gymreig ar Wertb. Yr wythnos ddiweddaf bu arwerth- wyr o Lundain yn cynal arwerthiant ar Ystad y Creini, Bala, hon sydd dros ddwy fil a dau gant o aceri. Rhoed y stad i tynu yn un lot i ddechreu a chynygiwyd i6,?oop. am dani, end syiwodd ?r arwe<th?r fod y ?n: hwnw wedi i gy")? cyn yr ar- werthiant. Yna gweithwyd ped?ir 0 I ffermydd mawrion i'r tenantiaid. Y mae Cyngor Sir Meirion yn cynyg am ran o'r ystad ar gjfer man-ddaiiadau. Yr oedd dyddordeb mawr yn cael ei j gymeryd yn y gymdoyaeth o barthed; i arwerthiant Liyn y Bala, ond ni oewidiwyd y perchenog tel y tybid y gwneid. tr Cadw ei Phlant dan Gudd. Cafodd dynes ei hanfon i garchar !I yn Heddlys Clerkenwell, Llundajn, yr wythnos ddiweddaf am esgeuluso ei iliti plentyn, yr oil yn enethod, un yn saith, un yn un-ar-ddeg, a'r liall yn bymtheg oed. Yr oedd y ddynes yn I drtl haner ty, ac ) r oedd ganddi bedair o enethod, yr hynat yn ddwy ar bymtheg oed Ni wyddai neb fod ganddi ond un ierch, gan ei bod wedi c; >.ivv y lair aiall uan gudd mewn y>u»tell dywell ei » mi.^oedd iawer. Yn CiJ tmweiniol y dcuwyd o hyd i'r lleill, ,u yr oedd g olwg resynus ir eithaf a)f vnt. Nis gallai un o honynt ateb yr t.ii cvvestiw'n ofynid iddi, ac yr oedd symvyr y tair fed uedi eu aniharu. Yr oedd eu cryff yn ddolurus hefyd, ac yn aflan, ond edrychert fel pe'n cael digon o ymborth. Cafodd y ddynes ei hanfon i garchar afm mis gyda llatur caled.

_n- -n_ '1 °0: Etholiad De Bucks. I LLEIHAD YN MWYAFRIF Y 1 TORI. Bu etholiad yn De Bucks ddydd Mercher diweddaf, yr hyn achosid gan ddyrchafiad Syr C. A. Cripps i Dy'r Arglwyddi. Fel y canlyn yr oedd v ffievrau Mr Baring Du Pre (T.) 9,044 Mr Tomman Mosley (R.). 6.713 'Foriaidd Mwyafrif Toriaidd 2,33 f br tod yr etnoiaeth non bob amser yn hynod Doriaidd, yr oedd y mwyafrif yn lIai yn yr etholiad hwn o dros ddau gant nac yn yr etholiad blaencrol I

0- Etholiad Bcthnal Green. GORCHFYGU MR. MASTERMAN. MWYAFRIF 0 25 I'R TORI. I Ddydd Iau diweddaf cymerodd ethol- iad le yn Bethnal Green, yr hyn oedd yn angenrheidiol oherwydd dyrchafiad Mr. C. F. G. Masterman i swydd yn y Cyfrin Gyngor. Collodd Mr. Master- man y sedd, ond yr oedd y Rhydd- iirydwyr yn fed ofni'r canlyniad o'r dechieu gan nad oedd y mwyafrit Rhyddtrydol yn yr etholiad blaenorol ond 184, a'r tro hwn yr oedd ymgeisydd Sosialaidd ar y maes, yr hwn a gafodd lawer mwy o bleidleisiau na'r tro o'r blaen. Y n naturiol mae'r ffaith fod aelod o'r Cyfrin Gyngor wedi cael ei orch- fygu yn ergyd drom i'r Llywodraeth, a gall y Toriaid ymhyfrydu yn eu buddugoliaeth. Ond nis gellir cymeryd yn ganiataol fod y canlyniad yr etholiad yn gondemniad ar y mesurau pwysig sydd ar raglen y blaid Ryddfrydol ar hyn o bryd, oherwydd ymladdwyd yr etholiad yn fwyaf arbenig ar y Ddeddt Yswiriant, yr hon sydd wedi ei cham- ddeall a'i chamliwio yn anad yr un mesur basiwyd erioed. Wele'r ffigyrau gafodd y tri ym- j geisydd :— I Syr Mathew Wilson (t-J 2,929 Mr C. F. G. Masterman (R.) 2,904 Mr J. Scurr (S.) 315 M wyafrif y Tori ar y Rhyddfrydwr 25 -0-

Etholiad Poplar. j Y RHYDDFRYDWR YN DAL Y b LiDD. Cyi-i-eroc.,i yr elholiad uchod le ddydd Gwener diweddaf, i ethol olynydd i Mr Sydney Buxton, yr hwn sydd wedi ei benodi'n Arlywyud De Affrig ar ym- ddiswyddiad Arglwydd Gladstone. Yr oedd t' i ymgeisydd ar y maes yma I eto, a chafodd y Sosialydd dros wyth j cant o bleidleisiau, ond cafodd y Rhyddfrydwr fuddugoliaeth ardderchog j serch hyny. ) Yr oedd y ffigyrau fel y canlyn :— Mr A. W. Yeo (R.) 3,548 Nit- R. Kerr Clark (T.) 31270 Mr Jack Jones (S.) 893 Mwyafrif y Rhyddfrydwr ar y Tori 278 Dywedai'r aelod newydd. ar ol yr dhoral!, ei fod yn pfiodoH ei fuddugol- 1 iaeth yn hvy<dfarbeni? i'w bob?g?'wydd personol yn yr etholaeth yn nesaf, meddai, eniHodd am y safodd dros hcH boiisi'r Llywodraeth. Rhoes Fesur Ymreolaeth i'r Werddon ymlaenaf peth ar ei raglen, ac amddiffynodd yr Yswiriant Cenedlaethol fel y mesur mwyaf bendithiol roed erioed ar ddeddf- lyfrau'r wlad.

Tad a Mab wedi eu Saethu'n Farw. LLOFRU DDI AETH WIRFODDOL. Yr wythnos ddiweddaf, yn Whatton, bu'r Crvvner yn cynal trengholiad ar gyrff William Houghton, ffermwr, a'i tab Jasper, y rhai a gawsant eu saethu i f, ik,tilieth yn y ty ar y iofed cyfisol. Tystiwydfod Jasper wedi ei yswirio ar yr 1701-0 Ion avr i'r swm o i3»75op-» ac ar y 23 .in o'r un mis i 1 ,ooop. Tyst- iwyd lit-ty.1 y caed y ddau bolisi yn niocs F>L-derick Houghton, yr hwn gymerw\d i'r dda fa ar amheuaeth o tod wedi llofruddio ei dad a'i trawd. Tystiodd Dr Cope, o Bingham, y bu yn gwneud archwiliad meddygol ar Jasper mewn perthynas a'r yswiriaeth. Yr oedd wedi bod yn rhybuddio'r teulu o barthed i tred, a dywedodd wrthynt am beiciio gadael arfau yn ei gyraedd. Yr oedd hyny yn 19 1 7, ac yn Awst di- weddaf dywedodd wrth ei dad yr ofnai yr ai Fred yn wallgof. Nid oedd yn sicr a oedd yn wallgof y pryd hwnw ai peidio. Tystiwyd ymheilach tod Fred a'i frawd Jasp er un diwrnod yn mynd i ben adeilad I w kSUí, a chlyvvyd Jasper yn gwaeddi, a bron wedi disgyn dros ymyl dibyn. Dywed ii Fred mai ef oedd wedi ei daro hefo'r ys o' yn ddamwein- iol. Nid oedd Jaspt- n credu fod ei frawd wedi ceisio ei LLdlu. Wrth ddirwyn ) tvstiolaethau i fynu dywedai, y Crwner fod y ffaith mai un baril o'r gwn ddefnyddiwyd, ac y rhoed ergyd ynddo eilwaith ar ol saethu'r mab, yn dangos ei bod yn lIofl uddiaeth wirfoddoi, ac wedi ei chyflawni mewn gwaed cer. Yr oedd y ddau bolisi ys- w iriant, meddai, yn dod a buddiant uniongyrchol i Fred ar farwolaeth ei frawd Jasper. Pasiwyd rheithfarn o Lofruddiaeth Wirfoddoi" yn erbyn John Frederick Houghton.

Galanas y Dymestl. I BYWYDFAD WEDI COLLI. I CRIW SC.WNER YN TRENGU. I Gwnaed galanas dirfawr ar y mor gan y dymestl drom ddiwedd yr wythnos. Aeth y sgwner Mexico, yr hon oedd ar ei mordaith o Mexico i Lerpwl, yn erbyn y creigiau ger Ynysoedd Saltee ar lanau Wexford, nos Wener. Yn areb i'r arwyddion u', chyfyngder aeth dau lywydfad allan, y naill o Kilmore a'r Hall o Fethard. Neidiodd dau o griw y Mexico dros fwrdd y Hong a llwyddasant i gyraedd y lan, ond yr oeddynt wedi eu hanafu a chymerwyd hwy i'r ysbyty. Gymaint oedd nerth yr ystorom ac mor gyffrous fel nas gallai criw y ddau fywydfad fynd yn agos at y llong. Bu raid i fad Kilmore droi yn ol, ond tarawyd bad Fethard gan don anferth a churwyd ef yn erbyn y creigiau nes aeth yn ddrylliau. Cafodd yr holl griw eu taflu i'r mor, a buor.t. oil foddi. Daeth cyrff pump ohonynt i'r Ian yn Cullenstown nos Sadwrn. Oherwydd gerwinder y ddrycin nid oedd modd anfon ymwared i griw y llong, er y gwelid ei bod yn mynd yn ddryHiau ar y creigiau. Ar ol i'r storm leddfu ychydig acth bywydfad Wexford allan a gwelai'r criw rai o Mexico ar yr ynys ac yn edrych yn druenus iawn eu cyflwr, ond nid oedd modd mynd i'w gwaredu. Gellid deall arnynt eu bod yn newynog iawn.

Dynion yn Cael eu Chwythu yn Ddarnau. FFRWYDRIAD MEWN GWAITH PYLOR. Foreu Gwener diweddaf digwyddodd ffrwydriad ofnadwy yn ngwaith pylor y Mri Nobel, yn Andeer, yr Ysgotland, gan ladd saith o ddynion yn ddisyfyd, ac anafu pedwar arall yn ddifrifol iawn; bu uri o honynt farw ar ol ei gymeryd i'r ysbyty. Cafodd yr adeilad ei wneud yn chwil- friw gan y ffrwydriad a gwnaed difrod mawr ar adeiladau cylchynol. Teim- lid effaith yr ysgytiad filltiroedd o ftordd oddiyno. Nid oes blwyddyn lawn er pan y bu ffrwydriad cyffelyb yn yr un gwaith, pryd y cafodd saith o ddynion eu lladd Gynted ag y clywid y ffrwydriad y dydd o'r blaen rhedai miloedd o bobl tua'r lie mewn braw a dychryn. Mal- uriwyd ffenestri y tai oamgylch, ys- gydwid tai i'w sylfeini, a rhusiai cyffylau ymhob cyfeiriad yn yr heolydd filltiroedd oddiwrth y gwaith. Prin oedd swn y ffrwydriad wedi distewi na chlywid ysgrechfeydd yn dod o'r gwahanol adeiladau yn y gwaith, lie yr oedd canoedd o enethod yn gweith io. A'i llawer o honynt i lewyg a rhuthrai y lleill allan yn haner gwaligo'. Yn ffodus diangasant oil yn ddianaf. Nis gwyddis i sicrwydd beth achos- odd y ffrwydriad, ond bernir y I digwyddodd pan oedd y dynion yn syrnud gelatine i'w gymysgu. Yr oedd yno dros chwe' mil o bwysi o sylwedd ffrwydrol yn yr adeilad.

-0- Dim Edrych yn 01 yn Mhwliheli. Er pan gyhoeddwyd gyntaf yn y wasg leol y naill adrocldiad ar 01 y j Hall o Bwllheli ni fu dim edrych yn 1 ol. Y mae tystiolaeth Pwllheli yn parhau i ddylito i mewo,-ac yn well tyth, y mae adroddiadau y rhai gyhoeddwyd flynyddoedd yn ol yn gwireddu- yr hyn oil ddywedwyd ganddynt mewn ffordd galonog ac anfethadwy. Darlienwch brofiad Mrs. Griffith. Ar Awst 29am, 1911, dywed Mrs. M. Griffith, 19a, King'shead Street, Pwllheli :—" Cefais oerfel drwy eistedd ar welltglas gwlyb, a rhaid fod hyn wedi effeithio ar fy elwlod, ohervyydd dechreuais ddipddef oddiwrth drwb! yr elwlod a'r yswigen. Yr cedd y dwr yn gymylog a drwg, ac yr oedd yna anhawsder mewn ibyddhau yr yswigeii. Teimlwn fy ngorff yn chvvyddedig a thrwm." Dioddefwn lawer oddiwrth boenau ergydiol cyflym yn y cefn. Byddai unrhyw ymegniad ychwanegol yn fy llethu yn lan, ac ar adegau byddai ty nghefo mor boenus fel nas gallwn bron symud. Er i mi roddi prawf ar lawer o gyfferiau ni dderbyniais ddin: rhydd- had hyd nes y defnyddiais Doan's Backache Kidney Pills. Lie methodd y cyfferiau eraill llwyddodd y feddyg- iniaeth hon. Yn awr y mae y dwr yn naturiol, a'r poenau a'r teimlad chwyddedig wedi fy ngadael. Nis gallaf ddweyd gormod mewn can- moliaeth i'r teddyginiaeth ardderchog hon." (Arwyddwyd) Mrs. M. Griffith. Ar Mawrth i4eg, 1913,dros ddeu- navo mis yn ddiwedarach dywed Mrs. Griffith —" Yr wyf yn galonog yn cymeradwyo bob gair ddywedais yng- hylch Doan's Backache Kidney Pills tros ddeunaw mis yn ol. Ni chan- fyddais erioed unrhyw feddyginiaeth i wneud cymaint o les i mi. Yr wyf yn eu cymeradwyo hwy i bawb ddeuat i gyfarfyddiad a hwy." Pris 2s. gc. bocs, chwe' bocs am 13s. gc.; gan bob siopwr, neu oddiwrth y Foster McClellan, Co., 8, Wells Street, Oxford Street, London, W. Peidiwch gofyn am kidney pills, gofyn- wch yn cglur am Doan's Backache Kid- ney Pills, yr un math ag a gafodd Mrs I Griffith.

Y Parch. W. o. Jones ag Eifion. GWRTHWYNEBYDD I MR, ELLIS DAVIES. Y mae si ar led y bydd i'r Parch. W. O. Jones, gweinidog Eglwys Rydd y Cymry, yn Canning Street, Lerpwl, ddod alian fel yrngeisydd yn erbyn Mr Ellis W. Davies, A.S. Dywed gohebydd y "Daily Post y bu'n ymddiddan a Mr Jones, ac y dywedcdd yr olaf wrtho y deuai allan fel ymgeisydd os y cai ei argyhoeddi fod dymuniad cvffredinol ar ran yr etholwyr iddo wneud hyny. Deuai allan fel Rhyddfrydwr Annihynol. Er ei fod yn cydolygu a braidd yr oil o'r raglen Ryddfrydo!. devvisai yn hytrach na chlymu ei hun wrth y blaid i gael ei law yn rhydd. Anghytun'ai i ryw radd a'r Blaid Gymreig yn y Senedd o barth- ed i Fesur Dadgysylltiad yr Eglwys. Credai mewn Dadgysylltiad, ond os oedd Eglwys Loegr yn barod i hyny ai bell ffotdd i'w cyfarfod ar gwestiwn Dadwaddoliad er mwyn dod i gytundeb. Ar y Haw arall, os nad oedd yr Eglwys yn barod i gyfarfod y Blaid Ryddfrydol ar y pwnc, buasai ef yn pleidleisio dros y mesur fel yr oedd.

i Y Mor yn Difrodi Mynwent yn Mon. I 1 EIRCH 0 GERRIG YN DOD I'R i GOLWG. Y mae'r mor er's llawer o flynydd- j oedd yn bwyta 'r tir ymaith ar lanau ■ Mon yn agos i Drearddu, tref fechan heb fod nepell o Gaergybi- Y mae tua canllath o'r tir wedi ei iwyta ymaith yn ystod yr haner can' mlynedd di- weddaf, ac yn ystod yr ystormydd yr wythnos o'r blaen gwnaed ych- waneg o ddifrod ar y forlan, gan wneud cryn ddifrod ar hen gladdfa yno a berthynai gynt, meddir, i Eglwys St. Ffraid. Y mae 'r hen eglwys wedi diflanu er's blynyddoedd ac nid oes neb sydd fyw yn cofio gwei'd dim o'i hoi. Dywedir fod rhai o'r coed derw berthynai iddi wedi eu detnyddio ynglyn ag adeiladu rha.i o'r ffermydd yn y gymydogaeth. Ar ol y storm ysgubodd ar hycl gianau M6n yr wythnos o'r blaen, yr oedd gweithwyr wrthi'n adgyweiric, ( morfur yn agos i'r fynwent, a gwelent eirch cerrig wedi eu codi i'r amlwg, a'r esgyrnlymau .oddimewn. iddynt. Yo un o honynt yr oedd corff wedi cadw mor dda tel ag y gellid yn nawdd giedu ei fod wedi ei gladdu yn ystod yr haner can' mlyriedd diweddaf, ond y mae'n fwy na thebyg fod y gweddttlion wedi eu claddu er's pymtheg canrif. j Corff dyn ydoedd, a dyn ieuanc eithr- iadol o gryf yn ol pob golwg- Yr oedd asgwrn ei en o faintioli ang- yffredin, ac nid oedd yr un o'i ddanedd wedi culli.

I Cael Corff mewn Tomen. DARGANFYDDIAD ERCHYLL YN NGHORWEN. Yn Nghorwen ddydd Sadwrn ecyn- haliwyd trengholiad ar gorff baban g aed mewn tomen. Tystiodd Edward Davies ei fod yn cario tail o domen yn nghetn un o'r tai yn Sun Terrace, ac aeth ei ffo tch yn erbyn rhywbeth rhytedd. Hysk)ys- odd ei teistr o'r peth, ac wedi gwc'?yd ymchwiliad pellach caed mai corff p! en- tyn ydoedd. Tystiwyd gan John Jones, ffermwr, Ty Cerrig, i'r gwas dynu ei sylw at y corff. Claddodd yntau ef rhag i'r,- cwn gael gafael arno. Tystiwyd gan y Cwnstabl Parry* jddo godi'r corff a'i roi mewn bocs a'i of.c-hi, ac wedi hyny cymerodd ef i Gorwen i'w archwilio. Rhoed tystiolaeth gan Dr H. Walk er I a Dr Edwards i'r perwyl mai corff pie n tyn banyw ydoedd, a'i fod wedi he n ddadansoddi. Yn eu barn hwy yr oe; Id y baban wedi ei eni cyn^-tuhser. "Caed yn farw" oedft y rheithfat n basiwyd..

(j Undeb Ysgolion Annibyn I wyr Dosbarth Pwllheli. t Doydd Sul diweddaf, yn nghapt 1 Salem, Fourcrosses, cynhaliwyd Cyw fod Y sgolion yr Undeb uchod, o da n lywyddiaeth Mr T. F. McClemeaj" t, Tretor. I Gwnaed trefniadau yngIyn a'r Gy.tj 1- anfa leol sydd i'w chynal yn MhwllllM li y Sadwrn cyntaf yn Mai, ac i gynal J r arholiadau ysgrifenedig nos Wer^ei I Mawrth 2ofed. Penodwyd Mr Ewat i I Davies, Fourcrosses, yn arolygwr at i yr Ysgolion. Pasiwyd fod yr CyfarSod Y sgol nesaf i'w gynal yn MhenJan,, Pwllheli, yn lie yn Sardis, ar y igeg n Ebrill. Holwyd y plant a'r rhai m\w n oed gan y Parch. E. T. Evans, Morf a Nefyn.

Anrhydedd I Gantor Cym reig. Y mae Mr R. R. Morris, o gor CoJeg Magdalen, a'r hwn fu yn gwasanaethu yn Eglwys Gadeiriol Bangor, wedi cael yr anrhydedd o ganu gerbron Tywysog Cymru, gan yr hwn y cafodd anrheg werthfawr. Brodor o Fethesda yw Mr Morris, a bu yn nghor Eglwys Gadeir- iol Saithwell a Choleg y Brenin, Caer- grawnt. Dywedir fod Americanw r wedi dyfeis- I io perdoneg gyda'r hon y gellir gvvnio, I dilledyn wrth ei chwareu.

Cyngor Dosbarth Lleyn. Dydd Mercher, Chwet. i»fed.—Mr. J. Hughes Parry yn y gadair, a Mr. G. Evans y n yr is-gadair. Cudaur FfynUl Hysbyswyd y gwar- iwyd 132P. ar y ffyrdd yn rhanbarth Fourcrosses yn y-,tod y mis, a 163P. yn rhanbarth Sarn. Gwaith arbenig wnaed ar ffordd Sarn yn peri tod y costau cyn gymaint. Sylwodd Mr. W. Griffith y cwynid nad oedd yr arolyg- wyr yn ymweled a'u gweithwyr ) n gyson. Dywedai y ddau eu bod, ac tod eu llyfrau yn dangos hyny. Cyflogau'r Arolyyu'i/r—Rhoed rhybudd gan Mr. David Roberts, Chwilog, y byddai yn cynyg ail ystyried y pen4 tyniad basiwyd mewn cyfarfod bh orol o'r Cyngor ynglyn a chodi cyflog j ddau arolygydd, a dywedai fod llawer yn siarad ac yn condemnio'r Cyngor am godi'r cyflogau —Dywedodd y Clerc nas gellid ad-vstyried y mater am dri mis, a syiwodd Mr. Robert Jones, Penrhos, y gwnaed hyny ar rybudd byr gyda mater arall beth amser yn ol.- Dywedodd y cadeirydd fod yn rhaid setyll at y rheolau, ac y gellid dwyn y mater gerbron ymhen y tri mis, os byddis yn dewis. Mi-. Lloyd Edwards a r Cyngor.—Ysgrit- enai Mr. G. F. C. Yale yn hysbysu y carai wybod beth oefld y Cyngor yn fwriadu ei wneud gyda golwg ar gyn- ygiad Mr. Lloyd Edwards i roi haner acer o dir yn rhad i'r Cyngor i adeiladu tai gweithwyr arno. Yr oedd y cynyg wedi ei roi er's tros ddeufis, ac nis gellid gadael y mater hyd amser am- henodol --Hysbysodd y Clerc ei fod wedi ateb Mr. Yale i'r perwyl y byddai pwyllgor arbenig yn eistedd y diwrnod hwnw, ac y carai pe caniateid gadael y mater hyd nes y cai y pwyllgor gyfle i roi adroddiad i'r Cyngor. Gweithwyr y Ffyrdd yn Cwyno Y sgrif- enai Mr. John Williams, Chwilog, ar ei ran ef a'r rhai gyd-weithiai ag ef ar ffordd R ynys, yn cwyno fod y Cyngor wedi ymddwyn yn anheg iawn tuag atynt drwy wrthod caniatau iddynt eu costau teithio pan y gweithient tu allan i'w rhanbarth. Synent at y modd yr ymddygai y Cyngor at y rhai oedd wedi rhoi blynyddau meithion o waith caled a gonest iddynt. Cymerai iddynt awr a haner i gerdded at eu gwaith, gweithio wedi hyny drwy'r dydd, a cherdded gartref yr holl ffordd ar 01 cael ond un pryd o fwyd. Nis gallent dalu eu costau teithio o'u cyflogau, ac os na thalai y Cyng. r nid oedd gan- ddynt ond cymeryd amser y Cyngor i fyn'd a d'od oddiwrth eu gwaith a byddai hyny'n golled o ddeunaw y dydd i'r Cyngor.—Pwysai Mr. Owen Jones ar fod i'r Cyngor ail ystyried y mater, a sylwai nad oedd y gweithwyr yn gofyn am ddim ond yr hyn oedd yn lioliol deg iddynt.—Ategwyd ef gan Mr. G W. Davies, yr hwn a gynyg- iodd eu bod yn caniatau chwe' cheiniog y dydd iddynt pan y gweithient tuallan i'r dosbarth.-Sylwodd y Clerc nas gellid ail ystyried y mater, gan ei fod yn groes i'r rheolau.—Cynygiodd Mr. Robert Jones (Penrhos), ac eiliwyd ef gan Mr. W. Griffith (Aberdaron), fod y Cyngor yn glynu wrth y penderfyniad blaenorol.—Pasiwyd hyny trwy fwyaf- j rif o ddwy bleidlais.

I" Cymarifa Ysgrolion M.C. Dosbarth Pwllheil. Dalier Sylw.—Pasiwyd gan y Cyf. arfod Ys?otion fod dyddiad y Gymanfa uchod yn cael ei newid o Mehe6n ueg I i Mehefin 4ydd, oherwydd fod Cymanfa Wesleyaid Cymru yn y dref ar yr un dyddiad. —W.W.O., Ysg.

-V- I Marwolaeth Ddisyfyd yn Mhwliheli. CAEL DYN YN GORWEDD AR El WYNEB AR GAE. Oddeutu deg o'r gloch fore Gwener divveddaf tra yr oedd dyn yn myned mewn cerbyd ar hyd Carnarvon Road gwelai rywbeth yn gorwedd ar gae yn ymyl y ffordd. Wedi myned ato can- fyddodd mai dyn ydoedd yn gorwedd ar ei wyneb, ac yn ymddangos yn hollol t anymwybodol. Deallwyd mai Owen Davies, Abererch Road, ydoedd, yr hwn oedd yn hwsmon yn Yokehouse. Wedi gwneud yr hyn a allwyd iddo, 1 symudwyd ef i'w gartref. Yr oeddis 'wedi bod yn gosod y tir ar ocsiwn yn y lie ddydd Iau, a gwelwyd ef o gwm--is y lie y pryd hyny. Bernir iddo 1- > u daraw'n wael yn gynar nos s iddo fod yn gorwedd ar ei wyOt -y cae drwy y nos, hyd nes y canf yd ef foreu Gwener. Er pob ymgais bu farw nos Wener cyn adfer ei ymwyb- jddiaeth.

Esgob Llanelwy wedi ei Ddyweddio. Hysbysir yn rhai o'r newyddiaduron Seisnig fod Esgob Llanelwy wedi ei ddyweddio i briodi gyda'r Anrhydeddus Miss Douglas Pennant. ail ferch yr ail Arglwydd Penrhyn. Y mae Esgob Edwards yn bump a thrigain mlwydd oed, a bu 'n briod ddwywaith. Ei wraig gyntaf oedd Caroline Elizabeth Edwards, o Langollen cymerodd y briodas le yn 1875, a bu farw ei briod yn 1884. Y flwyddyn ddiiynol priododd a Mary Laidley, merch ieuengaf Mr. Watts J. Garland, mas- nachwr o Lisbon, a chwaer-ynghyfraith yr Esgob Jayne o Caer; bu hithau tarw yn niwedd y flwyddyn 1912. Bu iddynt bedwar o feibion a thair o ferched.