Yr Udgorn

AT EIN GOHEBWYR. Aufoner erby-n-BUREU SA t i.WR II y fan bellaf Pob archebion t fthiliaH.tM am Yr UDOORN i'w hanfon i'r GORUCHWYLIWR, 74, H igb Street, Pwllheli. Fob gohebiaeth i'w cyfeirio— YR UDGORN OFFICE, PWLLHELI. Bydd yn dda genyru dderbyn gobeV- iaetfcao odd: wrth CJhfbwyr ar faterio ileol o ddyddordeb cyhoedi>a.

NODION A HANESION. Hiraeth am Geffyl. Mae'n rhyfedd mor hoff weithiau mae dynion yn mynd o anifeiliaid fydd dan ell gofdl. Caed engraifft nodedig o hyny yn Portland Mens y dydd o'r blaen Yr oedd ceffyl wedi ei werthu mewn fferm yno, a phan aed ag et ym- aith gymaint oedd hiraeth y certmon ar ei ol tel y torodd ei wddf. a bu farw. Ffyddlondeb Mochyn. Y mae Ned Faulkner, yr hwn sy'n bedwar ugain a dwy mlwydd oed, ac yn byw yn agos i Aymestrey, Hereford, yn gorfod cerdded tair milltir o ffordd bob wythnos i nol ei bensiwn, a dilynir ef bob tro ar y daith gan ei fochyn, yr hwn a orwedd o'r tuallan i'r llythyrdy tra bu'r hen wr yn gwneud ei fusnes. Ynysoedd yn Diflanu. Dywedir fod y Falcon Island a Hope Island, dwy ynys fechan yn y Mor Tawel, wedi diflanu o'r golwg. Yr oedd yr ynysoedd yn cael eu poblogi gan rai canoedd o frodorion ac ychydig bobl wynion. Nid oeddynt yn cael eu nodi ar y mapiau cytfredin oherwydd eu bychander, ond gorweddent rhwng New Caledonia a Fiji. Tro Doniol yn Llanidloes. Yn Llanidloes, rai dyddiau'n ol, cyn- haliwyd arddangosfa babanod, ac yn y Cyngor Trefol yno nos lau hysbyswyd fod y ddau blentyn gafodd y ddwy brif wobr yn yr arddangosfa wedi eu geni a'u magu mewn dau dy oedd wedi eu condemnio gan y swyddog iechydol fel rhai hollol anghymwys i neb fyw ynddynt. Gweddiau a Gwleidyddiaeth. Dywed un o newyddiaduron Aber- ystwyth y bu cwmni o ymwelwyr yn aros mewn ty neillduo! yn y Borth. ger Aberystwyth, ar eu gwyliau. Yn un o'u hystafelloedd yr oedd darlun o Mr. Lloyd George, a phan y byddai y cwmni yn cadw dyledswydd bob nos a boreu byddent yn troi y darlun o'r Canghellor a'i wyneb tua'r pa-ed cyn yr aent i weddi. Mam i Feibion Tal. Hysbysir farw o'r For.esig Phillips, gweddw y diweddar Gano 1 Syr J. E. Phillips. Yr oedd y Fonesig Phillips yn tam i dri aelod Seneddol nodedig am eu taldra Yr oedd Syr Owen Phillips yn chwe troedfedd a saith modfedd, Cyrnol Ivor Phillips yn chwe troedtedd a phedair modfedd; ac Aiglwydd St. David yn chwe troedfedd a thair mod- fedd. Tan yn Nghaernarfon. Yn gynar foreu Sul aeth y Segontium Steam Laundry, Caernarfon, ar dan. Clywyd fod y tan wedi tori allan oddeutu haner nos, ac er y daeth y tan- ddiffoddwyr yno ar unwaith. yr oedd y fflamau wedi ymledu drwy'r adeihd. Ofnid ar y cyntaf y buasai y tan yn cyraedd i'r tai cyfagos, ilwyddodd y tan-ddiffoddwvr i ddiffodd y fflamau cyn cyraedd yr adeilalbu eraill, ond nid cyn i'r laundry gael ei Ilwyr ddinystrio. Dihangfa Gyfyng ar y Rheil- ffordd. Cafodd y Scotch express ddihangfa gyfyng iawn yn gynar foreu Sadwrn. Pan yn trafaelio yn ol 55 milltir yr awr, yn agos i Chevington Junction, aeth oddiar y rheiliau, ond yn ffodus sudd- odd yr olwynion gymaint i'r ddaear fel y rhwystrwyd i'r tren droi ac ni niweid- iwyd ond un o'r teithwyr. Aeth tren oddiar y rheiliau hefyd ar linell y Lancashire and Yorkshire yn Black- burn. Ni anafwyd neb, ond yr oedd y leithwyr wedi cael braw anghyffredin. Creulondeb at Gaseg. Yn Mhorthmadog y dydd o'r blaen cyhuddwyd Griffith Williams, Hafod-y- 11am, o fod yn greulon wrth gaseg, drwy ei gweithio o fewn deng awr ar hugain ar ol iddi ddod a chyw. Cafodd y gaseg ei rhoi wrth gerbyd a thri o deithwyr ynddo, a ^yrwyd hi. meddai Mr Dew, am chwe' mi Itir. Dywedoi Mr W. George, wrth amddiifyn, mai am dair milltir y gyrwyd y gaseg, a'i bod yn arferiad yn y dosbarth i weithio caseg y diwrnod ar ol iddi ddod a chyw. Dirwywyd y diffynydd i 10s. a 55s. o gostau. Marw'r Meudwy Cymreig. Y mae Thomas Lewis o Llandinam, yr hwn a fu'n fel meudwy mewn; ogof am amser maith, a'r hwn a anfon-! wyd i Canada i ddechreu bywyd newydd, j wedi marw yn Engllaire. Gweithiai j yno fel llafurwr, a chyfarfu a dam wain angeuol yn y gwaith. Trydan i Lanidloes: I Oherwydd anghydtod gyda Chwmni'r Nwy y mae tref Llanidloes heh ei goleuo er s tua pvthelnos, o-,d yn fuan caiff ei goleuo gyd.t thrydan. Y mae Cyngor y DI ef wedi dod i gytundeb a chwmni i oleuo lampau cyhoeddus y dref gyda thrydan am yr un telerau ag a gynygid gan gwmni'r nwy. Llong yn Rhedeg i'r Lan. Aeth y sgwner Thetis, yr hon oedd ar ei mordaith o Lundain i Leith hefo Ilwyth o bylor, i'r lan ar draethell Cumberland foieu Liun. Torodd yn ddwy, ac vsgubai y mor drosti. Bu y criw mewn perygl mawr hyd nes y cyrhaeddodd y bywydfad atynt, yr hwn a'u cymerodd i dir yn ddihangol. « «> Maen Cof y B:il'dd Alun. Ddydd Mercher diweddaf dad- orchuddiwyd croe4 o fynor gwyn ar fedd y bardd John B atkwell (Alun), yn- mynwent Mano.dc>n Yr oedd t nf fawr o edmygwyr y bardd yn bresenol. Dechreuwyd y g\\ eithrediadau drwy ganu un o emynau Alun. Aed i weddi gan reithor Manordeifi. a dadorchudd- iwyd y feddfaen gan Esgob Tyddewi. Z, t, ■fr Cael ei Ladd nefo Caib. Bu trychineb ofnadwy vn gynar foreu Sul yn ngorllewinbarth Llundain. Daeth dyn ieuanc o hyd i'w dad yn farw ar y gwely, ac archoll ddofn yn ei ben. Bernid fod yr archoll wedi ei gwneud hefo caib oedd wrth ochr y gwely Bu y dyn allan yn hwyr nos Sadwrn gyda dau o'i teibion, ac yn hwyr nos Sul cymerwyd dyn i'r ddalfa ar amheuaeth o fod yn gysyHtiedtg a'r trychineb. Yr oedd ei ddillad am yr hen wr pan gan- fuwyd ef ar y gwely, ond credir yr ym- osodwyd arno pan yr oedd yn cysgu. Yr Wddf-Dorch Golledig. Y mae achos pwysig ar dro yn Bow Street, Llundain, er's dyddiau o ber- thynas i'r wddf-dorch werihfawr ladrat- awyd yn ddiweddar, a'r hon oedd ) n cael ei hanfon o Ftrainc i Lundaiu drwy y post. Y mae dau o'r perlau gwerth- fawr oedd yn yr wddf-dorch wedi eu canfod, a chyhuddir pump o ddynion o'r enw Locket, Grizzard, Silverman, Gut- wirth a McCarthy, o fod yn gysylltiol a'r lladrad. Nis gwyddis Ile mae'r wddf-dorch. Y mae y perlau y deuwyd o hyd iddynt yn werth io,ooop. + Damwain Ddifrifol i Was Fferm. Ddydd Gwener diweddaf, yn Nghefn- ddwysarn, yn agos i Cynlas, ca'tref y diweddar Mr. Tom Ellis, A.S bu damwain ddifrifol gyda cherbyd-modur. Yr oedd Mr. Aneurin 0 Evans, cyf- reithivvr o Ddinbych, yn trafaelio mewn modur i arddangosfa amaethyddol y Bala, ac yn agos i Gynlas aeth y modur i wrthdarawiad a dyn ieuanc yn marchog beisicl, Edward Samuel, Bwlchgarn- eJdog, Bala, gwas ffUiD. Taflwyd Roberts o dan y cerbyd a chafodd ei anafu'n ddifrifol iawn, a ma!uriwyd ei feisicl. Rhoed y bachgen yn y modur a chludwyd ef ynddo i'r Bala, He y gweinyddwyd arno gan feddyg Can- fuwyd ei fod wedi tori trybedd ei ys- gwydd a'i traich a'i goes, ac yr oedd briwiau ar ranau eraill o'i gorff. Chwipio'r Meddyg. Dygwyd boneddiges, o'r enw Mrs. Bollinger o flaen y llys yn Willesden y dydd o'r blaen ar y cyhuddiad o fod wedi ymosod ar Dr Bridger yn ei sur- gery, gan ei guro hefo chwip. Dywed- odd Mrs. Bollinger ei bod yn euog o'r cyhuddiad, ond y gellid ei chyfiawnhau am ei hymddygiad. 'Roedd ganddi ferch, geneth brydferth ddeunaw ced, meddid yn yr amddiffyniad, ac aeth ) r I eneth i weld y meddyg oherwydd ei bod yn cwyno gan gur yn ei phen. Gw naeth y meddyg iddi ddiosg ei gwisg bob tro yr ai yno, ac unwaith ymddygodd yn anheilwng tuag ati. Pan ddywedodd yr eneth wrth ei mam am dano, ffyrnig- odd Mrs. Bollinger ac aeth yno at y meddyg a rhoes gurfa lied dda iddo hefo'r chwip. Gollyngwyd Mrs. Bollin- ger yn rhydd. Anrhydeddu Bardd. Nos Sadwrn dia-eddaf yr oedd Gwil- ym Ceiriog. Llangollen, yn derbyn y gadair a enillodd yn Eisteddfod Pitts- burg, yr Amerig, ac yr oedd yno rial- twch mawr yn y lie ar yr achlysur. Yr oedd y dref wedi i harddu A baneri, a chatiwyd y bardd ar ysgwyddau ei gyf- eiilion, y seindorf yn blaenori, i ymyl y IJvvybr serth s y'n arwain i gartref y b,irdd ar y B-rwyn, lie y ganed ef haner can' mlynedd yn ol. Yno yr oedd torf i fawr wedi ymgynull, a thraddodwyd anerchiadau barddonol a rhydd o lon- g; farchiadau iddo, ac yn eu mysg gan M:. Harvey Birch, Sais sydd yn trigo I yn Llangoilen er's lawer blwyddyn. Dyvvedai Mr. Birch ei fod yn mawrygu yr ysbryd oedd yn arwain y trigolion i gydnabod ac anrhydeddu gallu eu cyd- whidwr. Diolchodd Gwilym Ceiriog i'r oil, ac yna fFurfiwyd gorymdaith fawr i j hebrwng y bardd i 'w gartref. |

Am Fynu cael Datgysylltiad Mewn cyfarfod mawr a gynhaliwyd yn yr Armvythig gan Bwyllgor Cymreig Cyngor Cenediaethol yr Eglwysi Rhydd- ion, ynghyda Phvvyllgor yr Ymgyrch o Blaid Datgysylltiad, pasiwyd condem- niad llym ar awgrymiad Arglwydd Lore- burn fod i Fesur Datgysylltiad yr Eglwys gael ei aberthu er mwyn hyr- wyddo Mesur Y mreolaeth i'r Iwerddon. Y Parch Elfed Lewis oedd yn llywyddu, ac yr oedd y Parch. F. B. Meyer (ysg- rifenydd anrhydeddus Cyngor Cened- laethol yr Eglwysi Rhyddion) yn bres- enol, ynghyd a Mr Towyn Jones, A.S., Dr. Mitchell (Southport), y Parch. Dr. Aaron Davies, y Parch. James Evans (ysgrifenydd Pwyllgor yr Ymgyrch), Mr George Hirat (ysgrifenydd yr Eglwys Rydd Genedlaethol), ac amryw wyr pwysig eraill. Ar gynygiad y Parch. 0 L. Roberts (Lerpwl), yn cael ei eiiio gan y Parch. D. Davies (Penarth), pasiwyd fod y cyfarfod yn dymuno datgan yn ddiam- wys nas gallai Cymru gydsynio i ohirio Mesur Datgysylltiad yr Eglwys, er rhoi ffordd i unrhyw fesur, nac mewn ystyr- iaeth i unrhyw blaid a'u bod yn galw ar i'r L'ywodraeth gyflawni ei haddew- idion i bymru, a'u bod yr un modd yn galw ar i'r Aelodau Cymreig edrych ar fad y Mesur yn cael ei basio'n ddeddf heb nnrhyw oediad na chytaddawd pellach. Hefyd, fod copiau o'r pender- fyniad yn cael ei anfon i'r Prif Weinid- og, yr Ysgrifenydd Cartrefol, Mr Lloyd George, Arglwydd Loreburn, a Chad- eirydd a Chwip y Blaid Gymreig. --0--

Cael ei Hamgylchu gan y Llanw. Bu peth cyffro yn Fairborne, ger y Bermo, nos Wener, gan y newydd fod dynes wedi eu hamgyichu gan y llanw o dan y Friog, ac mewn perygl am ei bywyd. Yr oedd dyn wedi rhedeg i ymofyn cymorth gan ddweyd fod y ddynes wedi cael ei hanafu'n ddifrifol ac nas gallai symud. Ceisiodd tri o fechgyn ieuainc, Howard Ruddle o Bootle, Einion Evans, Dolgellau, ac ymwelydd o'r enw O. S. Master, fynd at y ddynes ar hyd y traeth, ond yr oedd y dwr yn rhy ddwfn, a chan nas I gallent nofio a'u dillad am danynt, bu raid iddynt droi'n ol. Fodd bynag aethant ar hyd y rheilftordd, a gollyng- wyd hwy i lawr gerfydd rhaffau a life- buoy tros y graig at y foneddiges. Cawsant hi mewn ogof, a'r dwr wedi ei hamgyichu. Codwyd hi i fyny tros y graig a chymerwyd hi gartret. Ym- ddengys ei bod hi ag ymwelydd arall yn cerdded ar hyd y traeth o Lwngwril i i Fairborne, pan yn sydyn yr amgylch- wyd hwy gan y llanw. Y mae'r fangre hono yn nodedig beryglus, a dangos- odd y bechgen ieuainc wroldeb a medr mawr wrth waredu'r foneddiges. --o

Prawf Dr. Hamilton. I | El OLLWNG YN RHYDD. I Yr wythnos ddiweddaf, yn yr Old Bailey, bu Dr. Henry Thomas Hamil- ton, Essex House, Barnes, yn sefyll ei brawf ar gyhuddiad o fod wedi YIll- ddwyn yn greulon a: Miss Hickson a Miss Hay-Coghlan—dwy foneddiges gwai eu meddwl oedd dan ei ofal. Par- haodd y prawf am ddyddiau, a chymer- id dyddordeb mawr ynddo, gan y cyhi diid Dr. Hamilton o ymddwyn yn greulon a gwaradwyddus iawn. Dygid y cyhuddiadau yn erbyn y meddyg ar sail tystiolaeth dwy famaeth fu yn ei wasanaeth. Galwyd llawer o dystion i brofi yr ymddygai Dr. Hamilton bob amser at y merched tel pe baeot yn rhai o'r teulu, ac mai drwg-deimlad at Dr. Hamilton ar ran y mamaethod fu yr achos i'r cyhuddiadau gael eu dwyn ymlaen. Dydd Iau dygwyd y prawf i derfyn, a phasiodd y rheithwyr eu bod yn cael nad oedd yr erlyniad wedi profi eu hachos, a gollyngwyd Dr. Hamilton yn rhydd. Gynted ag y gwnaed y ddedfryd yn hysbys, gymaint oedd llawenydd cvfeillion y meddyg fel nas gallent beidio gwneud arddangosiad brwd o'u cymeradwyaeth yn y llys Cariwyd ef ar ysgwyddau y dorf Q'r tuallan i'r Ilys, ac yr oedd yntau yn wylo'n hidl.

-0- Geneth yn Llosgi i Farwol- aeth yn Ffestiniog. Cynhaliwyd trengholiad yn Blaenau Ffestiniog, ddydd Sadwrn, gan Mr R. O. Jones, y crwner, ar gorff Dilys Wynn geneth fach bedair blwydd ac wyth mis oed i Mr a Mrs Price Jones, 33, Lord Street. Dywedodd y fam y daeth yr eneth adret o'r ysgol amser cinio, ond nid aeth i'r ty, eithr aeth i chware Ymheo. ychydig eiliauau rhedodd i'r ty a'i dillad yn fflamio am dani. Rhedodd y fam i'w chyfarfod, ac wrth geisio diffodd y fflamau bu agos iddi a mynd ar dan ei hun. Daeth cymydogion yno a gwn- aethant eu goreu i watedu'r fam a'r eneth. Yr oedd dillifa yr eneth fach yn disgyn ar y ffordd. Dywedai y Dr. Thomas Jones tod y plentyn wedi llosgi'n arswydus. Dy- munai ddweyd nad oedd unrhyw fai ar ei dillad. Bu farw'r eneth o effaith y llosgiadau. Nid oedd dystiolaeth i ddangos pa fodd y digwyddodd y ddamwain, ac yr oedd y fam yn sicr nad oedd wedi cael matsus o'r ty, gan na ddaeth yr eneth i'r ty 0 gwbl ar ol dod o'r ysgol. Pasiwyd rheithfarn yn unol a thyst- iolaeth y meddyg, a phasiwyd pleidlais o gydymdeimlad dwys a theulu'r eneth fach.

I Cyfarfod Chwartero! Annib-| ynwyr Lleyn ac Eifionytid Cynhaliwyd y cyfarfod diweddaf yn Fisgnh, Llun, Medi yr 8f'd. Cyfarfu y gynhadled(i am un y prydnawu. Yn absenoldeb y cadeirydd, y Parch E. T Evans, Morfa Nefyn, dewisiwyd i lywytlJu y cyn-gadeirydd, Mr Owen Hughes, Rhosgil: Bach. Wedi i Mr David Griffiths, Trefor, arwain mewn gweddi, darlleuwyd a chadai-nhawyd cofnodion y cyfarfod diweddaf. Pasiwyd mai yn Rhoslan y cynhelir y cyfar- fod nesaf, Llun a Mawrth, Rhagfyr yr 8fed a'r 9fed. Y Parch K. W. liughes, Moeltryfan, a benodwyd i bregethu yno ar y pwngc, Gonest- rwydd." Yn bwyllgor Enwi, dewisiwyd y per- sonau canlynol, Mi-i Samuel Roberts, L!a ys- tumdwy; Evan T. Evans, Talysarn; William Cadwaladr, Rhostryfaa; Owen Rowlands, Llan- bedrog; a'r Parch W. Ross Hughes. Rhoddodd Mr Jones Morris adroddiad o'r cyfarfyddiad a fu rhwng Pwyllgor yr Ki do a Mr Isaac Edwards, Caernarfon, ynglyn a phrisio yr eiddo. Cymeradwyodd y gynhadledd fod pwyllgor o bump yn cael ei ffurfio er gofalu am y gwaith hwn yn y cyfundeb, a dewisiwyd y rhai canlynol i'n cynrychioli, Mri R. Roberts, Pwllheli; J. Jones Morris, Porthmadog J R Owen, eto; J. R Anthony, Pwllheli, a D. R. A. Prytherch, M.A., Penygroes. Gohiriwyd rhoddi ystyriaeth pellach i fudiad dathlu Haner Canrif y Cwrdd Chwarter, hyd y cyfarfod nesai. Cymhellwyd yn daer ar i'r eglwysi ar unwaith anfon at y Parch Thomas Williams, Capel Helyg, i rhoddi gwybocheth pa nifer o gopiau o'r Gyfrol Goffa a fwriadaut dderbyn. Mynegodd Mr Jones Morris fod Mr Richard Roberts, Pwllheli, ac yutan, ar gais y gynhad- ledd, wedi bod yn edrych i mewn i weithred capel Pantglas. Da oedd ganddo allu dyweyd drostynt ill dau fod yr eiddo hwnw yn titha diogel i'r enwad. Yn absenoldeb Ysgrifenydd Cyfundebol y Drysorfa Gynorthwyol, y Parch W. R"8 Hughes, darllenodd y Parch Thomas VV illirtms, adroddiad o wai.thy Pwyllgor, yn anog i LOI) eglwys wneyd ei goren mewu casglu at y Dry o fa yn ddiffael erbyn diwedd y flwyddyn hen Siaradodd Mr Prytbeich, Penygroes, ac cra:j) i'r un cyfeiriad. Ar ran eglwys Bwlchyllyo, gofynodd yr Henadur W. Anthony am i'r gynhadledd gelaio gan y Gymdeithas Fenthyciol a Chronfa y. Uudeb ganiatau i'r eglwys hono dalu o'r ben- thyciadau yn ol nag ydoedd y trefniant twr- eiddiol, am y pum mlynedd nesaf, oherwydd sefyllfa wasgedig y chwarelau yn y rhanbt) th. Pasiwyd hyn yn unfrydol. I gydweithio a'r frawdoliaeth yn y lie a nodwyd, dewisiwyd pwyllgor lliosog o eglwysi y cylch, y Parch R. W. Jones a Mr D. Lloyd Parry a benodwyd yn gynullwyr y pwyllgor. Ein bod yn dymuno galw sylw eto at y Cyf arfod Diolchgarwch am y cyahauaf, yr hwn a gynhelir fel arfer y trydydd Llun yn Hydref I Teimlwn nad oes un angen cymhell oynulleidfa. oedd i ffyddlondeb i'r wyl hon. Pasiwyd cymeradwyo caia eglwys Rhostryfan am fenthyg £ 350 gan Bwyllgor Cronfa yr Undeb. Fod llythyr yn cael ei rhoddi i Mr D. J. Owen, gynt o Bwlchyllyn, i'w gyflwyno i eglwys yr enwad yn America fel pregethwr ieuaDgc rheol- aidd a gwir dderbyniol yn ein plith. Hysbysodd Mr James Hughes, Tyddyn Tal- coch, am gyfarfod ordeinio Mr J. Mostyn yn eglwysi Abersoch a Bwlchtocyn, Hydref yr 2il a'r 3ydd, gan wahodd yn wresog y brodyr yno ar yr achlysur. Gwnaed cyfeiriadau tyner a phriodol at farw- olaeth y Parch James Davies, Llitbfaen, yr hwn a fu am fwy na 32 mlynedd yn gweinidogaethu ar eglwysi Llithfaen a Fourcrosses, yn fawr ei barch a'i ddylanwad yn mhlith pobl ei ofal, o herwydd ei yspryd hynaws a charedig a phurdeb dilychwin ei gymeriad. Pasiodd y gynhadledd benderfyniad yn y dull arferol ar achlysuron tebyg, yn amlygu cydym- deimlad a'r weddw, y perthynasau oil, yn ogystal ag a'r ddwy eglwys. Hefyd, fod llythyrau cydymdeimlad yn cael eu hanfon at Mrs Jones, Bryn Ynys, Abererch, marwolaeth gwr Parch William Pierce, Llun- dain, marwolaeth Miss Jones, Tyddyn Meilir, Abererch Mrs Roberts, Albert House, Pentre- felin, marwolaeth gwr; Mr a Mrs Owen Wil- liams, Tyddyn Bach, Ceidio, mewn gwaeledd. Yn y Gyfeillach ar y diwedd darllenodd y Parch Thomas Williams bapur gwerthfawr. Lie pregethu yn ngwaith yr Eglwys oedd y pwngc. Yn dilyn siaradodd amryw frodyr ar y mater, ac amlygwyd awydd gweled y sylwad- au a ddarllenwyd yn y Dysgedydd. Diolchwyd i Mr Williams am ei wasanaeth. Diolchwyd i eglwys Pisgah a'r gweinidog, y Parch D. J. Chappell, am dderbyn y cyfarfod ac i chwiorydd y lie am barotoi ar gyfer y di- eithriaid a gweini mor garedig a siriol arnynt. Nid oedd modd i'r croesawiad fod yn well. Caed cynhadledd ddymunol a lliosog. Terfyn. wyd trwy weddi gan Mr John Williams, Capel Coffa, Porthmadog. MODUION CYHOEDDUS.—Yn yr hwyr pregeth- wyd gan y Parchn R. M. Edwards, Llanbedrog a J. Rhydderch, Pwllheli. Cyframadau yr eglwysi £ 3 8 6 Casgliad Pisgah 010 0 Cyfanswm Abererch. HUGH DAVIES, Medi 11, 1913. sgrifenydd, -0-

Mr. Hamlet Roberts a'r I Brenin. Wrth siarad mewn cyfarfod Toriaidd yn Llanelwy, y dydd o'r blaen, dywedai Mr. J. Hamlet Roberts, ei fod yn bwr- iadu gwrthwynebu Mr. T. H. Parry yn yr etholiad nesaf eto, ac os y gwnai y Toriaid gymaint cynydd ag a wnaeth- ant yn yr etholiad diweddaf, y byddai yn sicr o enil!. Wrth sylwi ar Fesur Datgysviltiad yr Eglwys dywedodd nas gallai ef gredu y deuai y fath fesur atighyfiawn byth yn ddeddf. Yr oedd Brenin y wlad hon, meddai Mr. Roberts, yn cymeryd tri llw crefyddol, ac un o honynt oedd y llw i amddiffyn Eglwys Sefydledig Lloegr a Chymru. Yr oedd yn wir mai yn unol a chyngor ei weinidogion y gwtiai hyny, ond nid oedd hyny yn gwneud i ffwrdd ag awdurdod y Brenin ei hun, ac nis gallai ef weled sut y medrai y Brenin roi ei gydsyniad i Fesur Dadgysylltiad yr Eglwys yn Nghymru heb dori ei lw. Nid oedd ef, gan hyny, yn tybio fod yr ochr arall wedi enill y frwydr eto, fel y tybient hwy. --0--

Arddangosfa Amaethyddol I Lleyn ac Eifionydd. CYWIRIAD. I Gwnaethom gamgymeriad wrth gof- nodi enwau'r ymgeiswyr llwyddianus yn yr arddangosfa uchod yn ein rhifyn diweddat. Dylasem fod wedi dweyd mai Mr Hugh Williams, Frochas, Bod- fean, enillodd yr ail wobr am y deuddeg swedes goreu, ac nid Mr W. Morris, Crugan.

I Pob darlun t !t a ddywed t }! N hanes. ft t A Wellhant Gamdreu lia d Geri (Biliousness ) Rhwymiad, Palliant Gwae d Cyfog, Gwynt, Cur yn y Pen, &c. Gellir tebygoli y Btumog, yr afu, a'r (bile), llolg eylla, y bendro, &0 aploesygiad coluddion i dri bwa pont fawr; os nad (nausea). "Gwenieitha" PBLENI CINIA.W cadarn bob bwa, anniogel fydd y bont. Ao DOAN yr afu, a chymhellant ddyliflad y os bydd y stumog, neu yr afu, neu y geri, gan sicrhau gweithrediad iachus y coluddion allan o drefn, yn ddiwad fe waela, peirlant pwysig hwn. Ond os esgeululir yr o gydymdeimlad, holl organau ereill y anhwylder, fe arwain i'r cryd melyn (jaun- gyfundrefn fawr hon. Dylid, felly, ymar- dice) a cherrig yn y bledren. fer PELENI CINIAW DOAN ar yr arwydd Os rhwymedlg eieh coluddion (bowell) cyntaf o annhrefn yn yr afu, yn y stumog, oewch boen yn nghesail eich morddwyd; neu yn y coluddion, fel ag i rwystro mewn bydd yna dynerwoh a phoen yn y stumog; I pryd i'r drwg ledaenu. collwch archwaeth at fwyd, a chuawct, a Os oes anhwylder yn eich stumog thrallodir chwi gan wynt, plorod croen, a drwgeffeithir ar y tafod, bydd archwaeth chlwyf y marchogion (piles). Gwenwynl* anhyfryd yn y genau, a chewch gamdreuliad y gwaed, a byddwch mewn perygl o gael J ynghyda'r mawr-ddrygau sydd bob amser clwyfau adnabyddir dan yr enwau appon- yn ei ganlyn-balliant gwaed, llosg cylla, dicitis a peritonitis. Effaith PEUBHJ anhunedd, yr hunllef (nightmare), cur CINIAW DOAN ydyw meddalhau talpiau o pen, cyfyngdra anadlu, pocnau rhwng yr fwyd difudd sydd yn adfeilio, a chyffroi y ysgwyddau, ac yn y fynwes. PELENI coluddion i weithrediad esmwyth a natur- CINIA w DOAN ydyw physigwriaeth fawr y iol. Os a ddiwrnod heibio heb weithrediad stumog. Cynorthwyant dreuliad bwyd, ao y coluddion byddwch yn sicr o gymeryd adferant y stumog. Un o BELF.NI CmIAW dogn o BELENI CINIAW DOAN oyn myned i DOAN (Docin's LHnner Pills) ar ol pryd orwedd, ac yn y modd hyn rhoddi i'r coludd- trwm a rwystra bob effaith niweidiol. ion y cynorthwy angenrheidiol i weith- Os oes anhwylder ar eich afu, a. eich rediad naturiol. Dylid bob amser gadw yn g w e d d y n y ty flychiad o BELENI CINIAW DOAN, & felvia a gNv3,n dyl,i pwybynnago'rteulusyddhebdelmlo /«&■ My- eich ?yR? yn dda gvmeryd dogn o honynt ar unwaith. YN ddrwgliw; Pris PELEKi CnIA w DOAN-ydyw 1/1? y /|^< —jchwi deim- blwch, chwe' blwch, 6/- I'w cael gan holl )-es ne-a ),n ;Yth ocldi- ?/ ..t\Il:y¡ I w c h y n ?eryllwyr, ac yu y 6?-?, neu yn syth oddi- I ddiawch ac wrth y PcrchenoglOll, 08TER MCCLELLAN ? ? "r. 'iiq, \(7. yn bruddaidd, Co., 8, Wells Street, Oxford Street, London, ? 3/ ??????? yna W.,ynrhaddrwyyjpo?ardderbyniady  t,t.  gyfoe,a'rgeri pr!s. W ,t, f'I:«j 0 I "c:.£' :i PELENI  C?NtAW DOAN \??L??.S? (loan's Dinner Pills). w "I.C

Gwaredigaeth Gyffrous gyda Bywydfad. DYN YN YMLADD AM EI FYWYD AR Y MOR. Ddydd Sul aeth bywydfad y Rhyl allan i waredu dyn o Brestatyn o'r enw W. R. Jones, yr hwn oedd wedi ei gario allan ymhell i'r mor mewn cwch bychan. Yr oedd wedi colli rhwyf, a bu am ddwy awr yn hysbyddu'r cwch hefo'i het hyd nes y collodd hi, a bu wedi hyny yn lluchio'r dwr hefo'i esgid. Suddodd y cwch ymhen wyth munud ar ol i Mr. Jones gael ei gymeryd i mewn i'r bywydfad. Yr oedd Mr. Jones yn rhwyfo yn y cwch gyda'r Ian yn agos i'r cytiau ymdrochi. Yn anffortunus collodd un o'r rhwyfau, a chariwyd y cwch allan gan y ilif a'r gwynt. Gwaeddodd am gynorthwy, ond nid oedd cwch i'w gael i fyn'd allan ato, ac yr oedd yntau wedi myn d yn rhy bell i allu nofio i'r Ian. Yr oedd tyrta wedi casglu ar y traeth, ond nis gallai'r un o honynt estyn unrhyw gymorth iddo. Anfon- wyd brysneges i'r Rhyl am i'r bywyd- fad fyn'd allan Pan roed y rhybudd yn y Rhyl am i'r bywydtad gael ei anfon allan rhuthrai y trigolion a'r ym- welwyr i'r traeth, ac aeth pawb allan o'r gwahanol addoldai. Bu y bywydfad yn mordwyo am tua dwyawr cyn y canfuwyd y eweh, ond toe gwelwyd ef fel ysmotyn bychan ar frig y tonau tua saith milltir o'r lan. Rhwyfwyd tuag ato, a chaed fod y eweh bron yn llawn o ddwr, a Mr. Jones bron wedi rhynu ynddo. Cafodd criw'r bywydfad orchwyl caled i rwyfo'n ol, gan fod y gwynt a'r Hit yn gryf iawn, a'r mor yn donog. Yr oedd traeth y Rhyl yn ddu gan bobl yn ei ddisgwyl, y rhai a roesant fonllef fawr o gymeradwyaeth pan welsent y gwar- edig yn cael ei gludo o hono i'r lan. Nid oedd Mr. Jones nemor gwaeth ar ol ei anturiaeth. Dywedai iddo oar 01 colli amser wrth ddisgwyl y eweh ddo'd ato gael ei gario allan rhy bell i geisio nofio i'r Jan, er ei fod yn nofiwr j da. Yr oedd y tonau mor uchel fel y llenwid y eweh gan ddwr yn barhaus. Bu yn hysbyddu'r dwr am ddwy awr hefo'i het. Wedi colli'r het tybijdd ei | bod ar ben arno, ond cymerodd ei esgid a Ilwyddodd i wneud hefo hono. Tua'r adeg hono gwelai un o agerlongau j Llandudno draw ar y mor, a chylymodd ei gadach poced wrth y rhwyf oedd ganddo i geisio tynu sylw, ond bu'n aflwyddianus. Yna gwelodd fywydfad Rhyl yn dynesu'n brysur ato, ac ni bu ond ychydig funudau cyn cyrhaedd ato.