Yr Udgorn

AT EIN GOHEBWYR. Aufoner erby-n-BUREU SA t i.WR II y fan bellaf Pob archebion t fthiliaH.tM am Yr UDOORN i'w hanfon i'r GORUCHWYLIWR, 74, H igb Street, Pwllheli. Fob gohebiaeth i'w cyfeirio— YR UDGORN OFFICE, PWLLHELI. Bydd yn dda genyru dderbyn gobeV- iaetfcao odd: wrth CJhfbwyr ar faterio ileol o ddyddordeb cyhoedi>a.

NODION A HANESION. Hiraeth am Geffyl. Mae'n rhyfedd mor hoff weithiau mae dynion yn mynd o anifeiliaid fydd dan ell gofdl. Caed engraifft nodedig o hyny yn Portland Mens y dydd o'r blaen Yr oedd ceffyl wedi ei werthu mewn fferm yno, a phan aed ag et ym- aith gymaint oedd hiraeth y certmon ar ei ol tel y torodd ei wddf. a bu farw. Ffyddlondeb Mochyn. Y mae Ned Faulkner, yr hwn sy'n bedwar ugain a dwy mlwydd oed, ac yn byw yn agos i Aymestrey, Hereford, yn gorfod cerdded tair milltir o ffordd bob wythnos i nol ei bensiwn, a dilynir ef bob tro ar y daith gan ei fochyn, yr hwn a orwedd o'r tuallan i'r llythyrdy tra bu'r hen wr yn gwneud ei fusnes. Ynysoedd yn Diflanu. Dywedir fod y Falcon Island a Hope Island, dwy ynys fechan yn y Mor Tawel, wedi diflanu o'r golwg. Yr oedd yr ynysoedd yn cael eu poblogi gan rai canoedd o frodorion ac ychydig bobl wynion. Nid oeddynt yn cael eu nodi ar y mapiau cytfredin oherwydd eu bychander, ond gorweddent rhwng New Caledonia a Fiji. Tro Doniol yn Llanidloes. Yn Llanidloes, rai dyddiau'n ol, cyn- haliwyd arddangosfa babanod, ac yn y Cyngor Trefol yno nos lau hysbyswyd fod y ddau blentyn gafodd y ddwy brif wobr yn yr arddangosfa wedi eu geni a'u magu mewn dau dy oedd wedi eu condemnio gan y swyddog iechydol fel rhai hollol anghymwys i neb fyw ynddynt. Gweddiau a Gwleidyddiaeth. Dywed un o newyddiaduron Aber- ystwyth y bu cwmni o ymwelwyr yn aros mewn ty neillduo! yn y Borth. ger Aberystwyth, ar eu gwyliau. Yn un o'u hystafelloedd yr oedd darlun o Mr. Lloyd George, a phan y byddai y cwmni yn cadw dyledswydd bob nos a boreu byddent yn troi y darlun o'r Canghellor a'i wyneb tua'r pa-ed cyn yr aent i weddi. Mam i Feibion Tal. Hysbysir farw o'r For.esig Phillips, gweddw y diweddar Gano 1 Syr J. E. Phillips. Yr oedd y Fonesig Phillips yn tam i dri aelod Seneddol nodedig am eu taldra Yr oedd Syr Owen Phillips yn chwe troedfedd a saith modfedd, Cyrnol Ivor Phillips yn chwe troedtedd a phedair modfedd; ac Aiglwydd St. David yn chwe troedfedd a thair mod- fedd. Tan yn Nghaernarfon. Yn gynar foreu Sul aeth y Segontium Steam Laundry, Caernarfon, ar dan. Clywyd fod y tan wedi tori allan oddeutu haner nos, ac er y daeth y tan- ddiffoddwyr yno ar unwaith. yr oedd y fflamau wedi ymledu drwy'r adeihd. Ofnid ar y cyntaf y buasai y tan yn cyraedd i'r tai cyfagos, ilwyddodd y tan-ddiffoddwvr i ddiffodd y fflamau cyn cyraedd yr adeilalbu eraill, ond nid cyn i'r laundry gael ei Ilwyr ddinystrio. Dihangfa Gyfyng ar y Rheil- ffordd. Cafodd y Scotch express ddihangfa gyfyng iawn yn gynar foreu Sadwrn. Pan yn trafaelio yn ol 55 milltir yr awr, yn agos i Chevington Junction, aeth oddiar y rheiliau, ond yn ffodus sudd- odd yr olwynion gymaint i'r ddaear fel y rhwystrwyd i'r tren droi ac ni niweid- iwyd ond un o'r teithwyr. Aeth tren oddiar y rheiliau hefyd ar linell y Lancashire and Yorkshire yn Black- burn. Ni anafwyd neb, ond yr oedd y leithwyr wedi cael braw anghyffredin. Creulondeb at Gaseg. Yn Mhorthmadog y dydd o'r blaen cyhuddwyd Griffith Williams, Hafod-y- 11am, o fod yn greulon wrth gaseg, drwy ei gweithio o fewn deng awr ar hugain ar ol iddi ddod a chyw. Cafodd y gaseg ei rhoi wrth gerbyd a thri o deithwyr ynddo, a ^yrwyd hi. meddai Mr Dew, am chwe' mi Itir. Dywedoi Mr W. George, wrth amddiifyn, mai am dair milltir y gyrwyd y gaseg, a'i bod yn arferiad yn y dosbarth i weithio caseg y diwrnod ar ol iddi ddod a chyw. Dirwywyd y diffynydd i 10s. a 55s. o gostau. Marw'r Meudwy Cymreig. Y mae Thomas Lewis o Llandinam, yr hwn a fu'n fel meudwy mewn; ogof am amser maith, a'r hwn a anfon-! wyd i Canada i ddechreu bywyd newydd, j wedi marw yn Engllaire. Gweithiai j yno fel llafurwr, a chyfarfu a dam wain angeuol yn y gwaith. Trydan i Lanidloes: I Oherwydd anghydtod gyda Chwmni'r Nwy y mae tref Llanidloes heh ei goleuo er s tua pvthelnos, o-,d yn fuan caiff ei goleuo gyd.t thrydan. Y mae Cyngor y DI ef wedi dod i gytundeb a chwmni i oleuo lampau cyhoeddus y dref gyda thrydan am yr un telerau ag a gynygid gan gwmni'r nwy. Llong yn Rhedeg i'r Lan. Aeth y sgwner Thetis, yr hon oedd ar ei mordaith o Lundain i Leith hefo Ilwyth o bylor, i'r lan ar draethell Cumberland foieu Liun. Torodd yn ddwy, ac vsgubai y mor drosti. Bu y criw mewn perygl mawr hyd nes y cyrhaeddodd y bywydfad atynt, yr hwn a'u cymerodd i dir yn ddihangol. « «> Maen Cof y B:il'dd Alun. Ddydd Mercher diweddaf dad- orchuddiwyd croe4 o fynor gwyn ar fedd y bardd John B atkwell (Alun), yn- mynwent Mano.dc>n Yr oedd t nf fawr o edmygwyr y bardd yn bresenol. Dechreuwyd y g\\ eithrediadau drwy ganu un o emynau Alun. Aed i weddi gan reithor Manordeifi. a dadorchudd- iwyd y feddfaen gan Esgob Tyddewi. Z, t, ■fr Cael ei Ladd nefo Caib. Bu trychineb ofnadwy vn gynar foreu Sul yn ngorllewinbarth Llundain. Daeth dyn ieuanc o hyd i'w dad yn farw ar y gwely, ac archoll ddofn yn ei ben. Bernid fod yr archoll wedi ei gwneud hefo caib oedd wrth ochr y gwely Bu y dyn allan yn hwyr nos Sadwrn gyda dau o'i teibion, ac yn hwyr nos Sul cymerwyd dyn i'r ddalfa ar amheuaeth o fod yn gysyHtiedtg a'r trychineb. Yr oedd ei ddillad am yr hen wr pan gan- fuwyd ef ar y gwely, ond credir yr ym- osodwyd arno pan yr oedd yn cysgu. Yr Wddf-Dorch Golledig. Y mae achos pwysig ar dro yn Bow Street, Llundain, er's dyddiau o ber- thynas i'r wddf-dorch werihfawr ladrat- awyd yn ddiweddar, a'r hon oedd ) n cael ei hanfon o Ftrainc i Lundaiu drwy y post. Y mae dau o'r perlau gwerth- fawr oedd yn yr wddf-dorch wedi eu canfod, a chyhuddir pump o ddynion o'r enw Locket, Grizzard, Silverman, Gut- wirth a McCarthy, o fod yn gysylltiol a'r lladrad. Nis gwyddis Ile mae'r wddf-dorch. Y mae y perlau y deuwyd o hyd iddynt yn werth io,ooop. + Damwain Ddifrifol i Was Fferm. Ddydd Gwener diweddaf, yn Nghefn- ddwysarn, yn agos i Cynlas, ca'tref y diweddar Mr. Tom Ellis, A.S bu damwain ddifrifol gyda cherbyd-modur. Yr oedd Mr. Aneurin 0 Evans, cyf- reithivvr o Ddinbych, yn trafaelio mewn modur i arddangosfa amaethyddol y Bala, ac yn agos i Gynlas aeth y modur i wrthdarawiad a dyn ieuanc yn marchog beisicl, Edward Samuel, Bwlchgarn- eJdog, Bala, gwas ffUiD. Taflwyd Roberts o dan y cerbyd a chafodd ei anafu'n ddifrifol iawn, a ma!uriwyd ei feisicl. Rhoed y bachgen yn y modur a chludwyd ef ynddo i'r Bala, He y gweinyddwyd arno gan feddyg Can- fuwyd ei fod wedi tori trybedd ei ys- gwydd a'i traich a'i goes, ac yr oedd briwiau ar ranau eraill o'i gorff. Chwipio'r Meddyg. Dygwyd boneddiges, o'r enw Mrs. Bollinger o flaen y llys yn Willesden y dydd o'r blaen ar y cyhuddiad o fod wedi ymosod ar Dr Bridger yn ei sur- gery, gan ei guro hefo chwip. Dywed- odd Mrs. Bollinger ei bod yn euog o'r cyhuddiad, ond y gellid ei chyfiawnhau am ei hymddygiad. 'Roedd ganddi ferch, geneth brydferth ddeunaw ced, meddid yn yr amddiffyniad, ac aeth ) r I eneth i weld y meddyg oherwydd ei bod yn cwyno gan gur yn ei phen. Gw naeth y meddyg iddi ddiosg ei gwisg bob tro yr ai yno, ac unwaith ymddygodd yn anheilwng tuag ati. Pan ddywedodd yr eneth wrth ei mam am dano, ffyrnig- odd Mrs. Bollinger ac aeth yno at y meddyg a rhoes gurfa lied dda iddo hefo'r chwip. Gollyngwyd Mrs. Bollin- ger yn rhydd. Anrhydeddu Bardd. Nos Sadwrn dia-eddaf yr oedd Gwil- ym Ceiriog. Llangollen, yn derbyn y gadair a enillodd yn Eisteddfod Pitts- burg, yr Amerig, ac yr oedd yno rial- twch mawr yn y lie ar yr achlysur. Yr oedd y dref wedi i harddu A baneri, a chatiwyd y bardd ar ysgwyddau ei gyf- eiilion, y seindorf yn blaenori, i ymyl y IJvvybr serth s y'n arwain i gartref y b,irdd ar y B-rwyn, lie y ganed ef haner can' mlynedd yn ol. Yno yr oedd torf i fawr wedi ymgynull, a thraddodwyd anerchiadau barddonol a rhydd o lon- g; farchiadau iddo, ac yn eu mysg gan M:. Harvey Birch, Sais sydd yn trigo I yn Llangoilen er's lawer blwyddyn. Dyvvedai Mr. Birch ei fod yn mawrygu yr ysbryd oedd yn arwain y trigolion i gydnabod ac anrhydeddu gallu eu cyd- whidwr. Diolchodd Gwilym Ceiriog i'r oil, ac yna fFurfiwyd gorymdaith fawr i j hebrwng y bardd i 'w gartref. |

Am Fynu cael Datgysylltiad Mewn cyfarfod mawr a gynhaliwyd yn yr Armvythig gan Bwyllgor Cymreig Cyngor Cenediaethol yr Eglwysi Rhydd- ion, ynghyda Phvvyllgor yr Ymgyrch o Blaid Datgysylltiad, pasiwyd condem- niad llym ar awgrymiad Arglwydd Lore- burn fod i Fesur Datgysylltiad yr Eglwys gael ei aberthu er mwyn hyr- wyddo Mesur Y mreolaeth i'r Iwerddon. Y Parch Elfed Lewis oedd yn llywyddu, ac yr oedd y Parch. F. B. Meyer (ysg- rifenydd anrhydeddus Cyngor Cened- laethol yr Eglwysi Rhyddion) yn bres- enol, ynghyd a Mr Towyn Jones, A.S., Dr. Mitchell (Southport), y Parch. Dr. Aaron Davies, y Parch. James Evans (ysgrifenydd Pwyllgor yr Ymgyrch), Mr George Hirat (ysgrifenydd yr Eglwys Rydd Genedlaethol), ac amryw wyr pwysig eraill. Ar gynygiad y Parch. 0 L. Roberts (Lerpwl), yn cael ei eiiio gan y Parch. D. Davies (Penarth), pasiwyd fod y cyfarfod yn dymuno datgan yn ddiam- wys nas gallai Cymru gydsynio i ohirio Mesur Datgysylltiad yr Eglwys, er rhoi ffordd i unrhyw fesur, nac mewn ystyr- iaeth i unrhyw blaid a'u bod yn galw ar i'r L'ywodraeth gyflawni ei haddew- idion i bymru, a'u bod yr un modd yn galw ar i'r Aelodau Cymreig edrych ar fad y Mesur yn cael ei basio'n ddeddf heb nnrhyw oediad na chytaddawd pellach. Hefyd, fod copiau o'r pender- fyniad yn cael ei anfon i'r Prif Weinid- og, yr Ysgrifenydd Cartrefol, Mr Lloyd George, Arglwydd Loreburn, a Chad- eirydd a Chwip y Blaid Gymreig. --0--

Cael ei Hamgylchu gan y Llanw. Bu peth cyffro yn Fairborne, ger y Bermo, nos Wener, gan y newydd fod dynes wedi eu hamgyichu gan y llanw o dan y Friog, ac mewn perygl am ei bywyd. Yr oedd dyn wedi rhedeg i ymofyn cymorth gan ddweyd fod y ddynes wedi cael ei hanafu'n ddifrifol ac nas gallai symud. Ceisiodd tri o fechgyn ieuainc, Howard Ruddle o Bootle, Einion Evans, Dolgellau, ac ymwelydd o'r enw O. S. Master, fynd at y ddynes ar hyd y traeth, ond yr oedd y dwr yn rhy ddwfn, a chan nas I gallent nofio a'u dillad am danynt, bu raid iddynt droi'n ol. Fodd bynag aethant ar hyd y rheilftordd, a gollyng- wyd hwy i lawr gerfydd rhaffau a life- buoy tros y graig at y foneddiges. Cawsant hi mewn ogof, a'r dwr wedi ei hamgyichu. Codwyd hi i fyny tros y graig a chymerwyd hi gartret. Ym- ddengys ei bod hi ag ymwelydd arall yn cerdded ar hyd y traeth o Lwngwril i i Fairborne, pan yn sydyn yr amgylch- wyd hwy gan y llanw. Y mae'r fangre hono yn nodedig beryglus, a dangos- odd y bechgen ieuainc wroldeb a medr mawr wrth waredu'r foneddiges. --o

Prawf Dr. Hamilton. I | El OLLWNG YN RHYDD. I Yr wythnos ddiweddaf, yn yr Old Bailey, bu Dr. Henry Thomas Hamil- ton, Essex House, Barnes, yn sefyll ei brawf ar gyhuddiad o fod wedi YIll- ddwyn yn greulon a: Miss Hickson a Miss Hay-Coghlan—dwy foneddiges gwai eu meddwl oedd dan ei ofal. Par- haodd y prawf am ddyddiau, a chymer- id dyddordeb mawr ynddo, gan y cyhi diid Dr. Hamilton o ymddwyn yn greulon a gwaradwyddus iawn. Dygid y cyhuddiadau yn erbyn y meddyg ar sail tystiolaeth dwy famaeth fu yn ei wasanaeth. Galwyd llawer o dystion i brofi yr ymddygai Dr. Hamilton bob amser at y merched tel pe baeot yn rhai o'r teulu, ac mai drwg-deimlad at Dr. Hamilton ar ran y mamaethod fu yr achos i'r cyhuddiadau gael eu dwyn ymlaen. Dydd Iau dygwyd y prawf i derfyn, a phasiodd y rheithwyr eu bod yn cael nad oedd yr erlyniad wedi profi eu hachos, a gollyngwyd Dr. Hamilton yn rhydd. Gynted ag y gwnaed y ddedfryd yn hysbys, gymaint oedd llawenydd cvfeillion y meddyg fel nas gallent beidio gwneud arddangosiad brwd o'u cymeradwyaeth yn y llys Cariwyd ef ar ysgwyddau y dorf Q'r tuallan i'r Ilys, ac yr oedd yntau yn wylo'n hidl.

-0- Geneth yn Llosgi i Farwol- aeth yn Ffestiniog. Cynhaliwyd trengholiad yn Blaenau Ffestiniog, ddydd Sadwrn, gan Mr R. O. Jones, y crwner, ar gorff Dilys Wynn geneth fach bedair blwydd ac wyth mis oed i Mr a Mrs Price Jones, 33, Lord Street. Dywedodd y fam y daeth yr eneth adret o'r ysgol amser cinio, ond nid aeth i'r ty, eithr aeth i chware Ymheo. ychydig eiliauau rhedodd i'r ty a'i dillad yn fflamio am dani. Rhedodd y fam i'w chyfarfod, ac wrth geisio diffodd y fflamau bu agos iddi a mynd ar dan ei hun. Daeth cymydogion yno a gwn- aethant eu goreu i watedu'r fam a'r eneth. Yr oedd dillifa yr eneth fach yn disgyn ar y ffordd. Dywedai y Dr. Thomas Jones tod y plentyn wedi llosgi'n arswydus. Dy- munai ddweyd nad oedd unrhyw fai ar ei dillad. Bu farw'r eneth o effaith y llosgiadau. Nid oedd dystiolaeth i ddangos pa fodd y digwyddodd y ddamwain, ac yr oedd y fam yn sicr nad oedd wedi cael matsus o'r ty, gan na ddaeth yr eneth i'r ty 0 gwbl ar ol dod o'r ysgol. Pasiwyd rheithfarn yn unol a thyst- iolaeth y meddyg, a phasiwyd pleidlais o gydymdeimlad dwys a theulu'r eneth fach.

I Cyfarfod Chwartero! Annib-| ynwyr Lleyn ac Eifionytid Cynhaliwyd y cyfarfod diweddaf yn Fisgnh, Llun, Medi yr 8f'd. Cyfarfu y gynhadled(i am un y prydnawu. Yn absenoldeb y cadeirydd, y Parch E. T Evans, Morfa Nefyn, dewisiwyd i lywytlJu y cyn-gadeirydd, Mr Owen Hughes, Rhosgil: Bach. Wedi i Mr David Griffiths, Trefor, arwain mewn gweddi, darlleuwyd a chadai-nhawyd cofnodion y cyfarfod diweddaf. Pasiwyd mai yn Rhoslan y cynhelir y cyfar- fod nesaf, Llun a Mawrth, Rhagfyr yr 8fed a'r 9fed. Y Parch K. W. liughes, Moeltryfan, a benodwyd i bregethu yno ar y pwngc, Gonest- rwydd." Yn bwyllgor Enwi, dewisiwyd y per- sonau canlynol, Mi-i Samuel Roberts, L!a ys- tumdwy; Evan T. Evans, Talysarn; William Cadwaladr, Rhostryfaa; Owen Rowlands, Llan- bedrog; a'r Parch W. Ross Hughes. Rhoddodd Mr Jones Morris adroddiad o'r cyfarfyddiad a fu rhwng Pwyllgor yr Ki do a Mr Isaac Edwards, Caernarfon, ynglyn a phrisio yr eiddo. Cymeradwyodd y gynhadledd fod pwyllgor o bump yn cael ei ffurfio er gofalu am y gwaith hwn yn y cyfundeb, a dewisiwyd y rhai canlynol i'n cynrychioli, Mri R. Roberts, Pwllheli; J. Jones Morris, Porthmadog J R Owen, eto; J. R Anthony, Pwllheli, a D. R. A. Prytherch, M.A., Penygroes. Gohiriwyd rhoddi ystyriaeth pellach i fudiad dathlu Haner Canrif y Cwrdd Chwarter, hyd y cyfarfod nesai. Cymhellwyd yn daer ar i'r eglwysi ar unwaith anfon at y Parch Thomas Williams, Capel Helyg, i rhoddi gwybocheth pa nifer o gopiau o'r Gyfrol Goffa a fwriadaut dderbyn. Mynegodd Mr Jones Morris fod Mr Richard Roberts, Pwllheli, ac yutan, ar gais y gynhad- ledd, wedi bod yn edrych i mewn i weithred capel Pantglas. Da oedd ganddo allu dyweyd drostynt ill dau fod yr eiddo hwnw yn titha diogel i'r enwad. Yn absenoldeb Ysgrifenydd Cyfundebol y Drysorfa Gynorthwyol, y Parch W. R"8 Hughes, darllenodd y Parch Thomas VV illirtms, adroddiad o wai.thy Pwyllgor, yn anog i LOI) eglwys wneyd ei goren mewu casglu at y Dry o fa yn ddiffael erbyn diwedd y flwyddyn hen Siaradodd Mr Prytbeich, Penygroes, ac cra:j) i'r un cyfeiriad. Ar ran eglwys Bwlchyllyo, gofynodd yr Henadur W. Anthony am i'r gynhadledd gelaio gan y Gymdeithas Fenthyciol a Chronfa y. Uudeb ganiatau i'r eglwys hono dalu o'r ben- thyciadau yn ol nag ydoedd y trefniant twr- eiddiol, am y pum mlynedd nesaf, oherwydd sefyllfa wasgedig y chwarelau yn y rhanbt) th. Pasiwyd hyn yn unfrydol. I gydweithio a'r frawdoliaeth yn y lie a nodwyd, dewisiwyd pwyllgor lliosog o eglwysi y cylch, y Parch R. W. Jones a Mr D. Lloyd Parry a benodwyd yn gynullwyr y pwyllgor. Ein bod yn dymuno galw sylw eto at y Cyf arfod Diolchgarwch am y cyahauaf, yr hwn a gynhelir fel arfer y trydydd Llun yn Hydref I Teimlwn nad oes un angen cymhell oynulleidfa. oedd i ffyddlondeb i'r wyl hon. Pasiwyd cymeradwyo caia eglwys Rhostryfan am fenthyg £ 350 gan Bwyllgor Cronfa yr Undeb. Fod llythyr yn cael ei rhoddi i Mr D. J. Owen, gynt o Bwlchyllyn, i'w gyflwyno i eglwys yr enwad yn America fel pregethwr ieuaDgc rheol- aidd a gwir dderbyniol yn ein plith. Hysbysodd Mr James Hughes, Tyddyn Tal- coch, am gyfarfod ordeinio Mr J. Mostyn yn eglwysi Abersoch a Bwlchtocyn, Hydref yr 2il a'r 3ydd, gan wahodd yn wresog y brodyr yno ar yr achlysur. Gwnaed cyfeiriadau tyner a phriodol at farw- olaeth y Parch James Davies, Llitbfaen, yr hwn a fu am fwy na 32 mlynedd yn gweinidogaethu ar eglwysi Llithfaen a Fourcrosses, yn fawr ei barch a'i ddylanwad yn mhlith pobl ei ofal, o herwydd ei yspryd hynaws a charedig a phurdeb dilychwin ei gymeriad. Pasiodd y gynhadledd benderfyniad yn y dull arferol ar achlysuron tebyg, yn amlygu cydym- deimlad a'r weddw, y perthynasau oil, yn ogystal ag a'r ddwy eglwys. Hefyd, fod llythyrau cydymdeimlad yn cael eu hanfon at Mrs Jones, Bryn Ynys, Abererch, marwolaeth gwr Parch William Pierce, Llun- dain, marwolaeth Miss Jones, Tyddyn Meilir, Abererch Mrs Roberts, Albert House, Pentre- felin, marwolaeth gwr; Mr a Mrs Owen Wil- liams, Tyddyn Bach, Ceidio, mewn gwaeledd. Yn y Gyfeillach ar y diwedd darllenodd y Parch Thomas Williams bapur gwerthfawr. Lie pregethu yn ngwaith yr Eglwys oedd y pwngc. Yn dilyn siaradodd amryw frodyr ar y mater, ac amlygwyd awydd gweled y sylwad- au a ddarllenwyd yn y Dysgedydd. Diolchwyd i Mr Williams am ei wasanaeth. Diolchwyd i eglwys Pisgah a'r gweinidog, y Parch D. J. Chappell, am dderbyn y cyfarfod ac i chwiorydd y lie am barotoi ar gyfer y di- eithriaid a gweini mor garedig a siriol arnynt. Nid oedd modd i'r croesawiad fod yn well. Caed cynhadledd ddymunol a lliosog. Terfyn. wyd trwy weddi gan Mr John Williams, Capel Coffa, Porthmadog. MODUION CYHOEDDUS.—Yn yr hwyr pregeth- wyd gan y Parchn R. M. Edwards, Llanbedrog a J. Rhydderch, Pwllheli. Cyframadau yr eglwysi £ 3 8 6 Casgliad Pisgah 010 0 Cyfanswm Abererch. HUGH DAVIES, Medi 11, 1913. sgrifenydd, -0-

Mr. Hamlet Roberts a'r I Brenin. Wrth siarad mewn cyfarfod Toriaidd yn Llanelwy, y dydd o'r blaen, dywedai Mr. J. Hamlet Roberts, ei fod yn bwr- iadu gwrthwynebu Mr. T. H. Parry yn yr etholiad nesaf eto, ac os y gwnai y Toriaid gymaint cynydd ag a wnaeth- ant yn yr etholiad diweddaf, y byddai yn sicr o enil!. Wrth sylwi ar Fesur Datgysviltiad yr Eglwys dywedodd nas gallai ef gredu y deuai y fath fesur atighyfiawn byth yn ddeddf. Yr oedd Brenin y wlad hon, meddai Mr. Roberts, yn cymeryd tri llw crefyddol, ac un o honynt oedd y llw i amddiffyn Eglwys Sefydledig Lloegr a Chymru. Yr oedd yn wir mai yn unol a chyngor ei weinidogion y gwtiai hyny, ond nid oedd hyny yn gwneud i ffwrdd ag awdurdod y Brenin ei hun, ac nis gallai ef weled sut y medrai y Brenin roi ei gydsyniad i Fesur Dadgysylltiad yr Eglwys yn Nghymru heb dori ei lw. Nid oedd ef, gan hyny, yn tybio fod yr ochr arall wedi enill y frwydr eto, fel y tybient hwy. --0--

Arddangosfa Amaethyddol I Lleyn ac Eifionydd. CYWIRIAD. I Gwnaethom gamgymeriad wrth gof- nodi enwau'r ymgeiswyr llwyddianus yn yr arddangosfa uchod yn ein rhifyn diweddat. Dylasem fod wedi dweyd mai Mr Hugh Williams, Frochas, Bod- fean, enillodd yr ail wobr am y deuddeg swedes goreu, ac nid Mr W. Morris, Crugan.

Gwaredigaeth Gyffrous gyda Bywydfad. DYN YN YMLADD AM EI FYWYD AR Y MOR. Ddydd Sul aeth bywydfad y Rhyl allan i waredu dyn o Brestatyn o'r enw W. R. Jones, yr hwn oedd wedi ei gario allan ymhell i'r mor mewn cwch bychan. Yr oedd wedi colli rhwyf, a bu am ddwy awr yn hysbyddu'r cwch hefo'i het hyd nes y collodd hi, a bu wedi hyny yn lluchio'r dwr hefo'i esgid. Suddodd y cwch ymhen wyth munud ar ol i Mr. Jones gael ei gymeryd i mewn i'r bywydfad. Yr oedd Mr. Jones yn rhwyfo yn y cwch gyda'r Ian yn agos i'r cytiau ymdrochi. Yn anffortunus collodd un o'r rhwyfau, a chariwyd y cwch allan gan y ilif a'r gwynt. Gwaeddodd am gynorthwy, ond nid oedd cwch i'w gael i fyn'd allan ato, ac yr oedd yntau wedi myn d yn rhy bell i allu nofio i'r Ian. Yr oedd tyrta wedi casglu ar y traeth, ond nis gallai'r un o honynt estyn unrhyw gymorth iddo. Anfon- wyd brysneges i'r Rhyl am i'r bywyd- fad fyn'd allan Pan roed y rhybudd yn y Rhyl am i'r bywydtad gael ei anfon allan rhuthrai y trigolion a'r ym- welwyr i'r traeth, ac aeth pawb allan o'r gwahanol addoldai. Bu y bywydfad yn mordwyo am tua dwyawr cyn y canfuwyd y eweh, ond toe gwelwyd ef fel ysmotyn bychan ar frig y tonau tua saith milltir o'r lan. Rhwyfwyd tuag ato, a chaed fod y eweh bron yn llawn o ddwr, a Mr. Jones bron wedi rhynu ynddo. Cafodd criw'r bywydfad orchwyl caled i rwyfo'n ol, gan fod y gwynt a'r Hit yn gryf iawn, a'r mor yn donog. Yr oedd traeth y Rhyl yn ddu gan bobl yn ei ddisgwyl, y rhai a roesant fonllef fawr o gymeradwyaeth pan welsent y gwar- edig yn cael ei gludo o hono i'r lan. Nid oedd Mr. Jones nemor gwaeth ar ol ei anturiaeth. Dywedai iddo oar 01 colli amser wrth ddisgwyl y eweh ddo'd ato gael ei gario allan rhy bell i geisio nofio i'r Jan, er ei fod yn nofiwr j da. Yr oedd y tonau mor uchel fel y llenwid y eweh gan ddwr yn barhaus. Bu yn hysbyddu'r dwr am ddwy awr hefo'i het. Wedi colli'r het tybijdd ei | bod ar ben arno, ond cymerodd ei esgid a Ilwyddodd i wneud hefo hono. Tua'r adeg hono gwelai un o agerlongau j Llandudno draw ar y mor, a chylymodd ei gadach poced wrth y rhwyf oedd ganddo i geisio tynu sylw, ond bu'n aflwyddianus. Yna gwelodd fywydfad Rhyl yn dynesu'n brysur ato, ac ni bu ond ychydig funudau cyn cyrhaedd ato.

Llys Ynadol Pwllheli. Ddydd Mercher, Medi iofed.—Ger- bron J. G. Jones, Ysw (yn y gadair) yr Henadur W. Anthony, Dr Gwenogvryn Evans, Dr S. W. Griffith, William Thomas, Ysw., a J. Hughes Parry, Ysw. Cyhuddiad o Feddivdod.—Yr oedd cyhuddiad o feddwdod yn erbyn Thomas Griffith, Ty'n y Mur, Nefyn, wedi cael ei ohirio am ddau fis er rhoi cyfle iddo droi dalen, ond dywedai yr Arolygydd Owen fod y diffynydd wedi meddwi un- waith yn y cyfamser. Gwadai y di- ffynydd ei fod yn euog; a dywedodd y cadeirydd y dymunent ymddwyn yn drugarog tuag ato a rhoi cyfle iddo geisio diwygio yn ei ffyrdd Yr oedd- ynt gan hyny'n taflu'r achos allan ar daliad y costau yn unig, gan hyderu na byddai y diffynydd yn dyfod ger eu bron eilwaith. Ar y Ffordd.—Dirwywyd William Thomas, Caergybi, am adael ei gert yn rhwystr ar y ffordd fawr ger Llanystum- dwy, i i os. gydag 8s. 6c. o gostau. Cweryla. Dyg-ai Kate Williams, Mathew Place, Pwllheli, gyhuddiad o ymosodiad yn erbyn Thomas Williams, Llawt Gors, Pwllheli. Honai yr achwynyddes i'r diffynydd ei tharo hefo'i law. Nid oedd y diffynydd yn gwadu hyny, ond dywedai mai'r achwynyddes oedd yn ymosod arno ef.- Taflwyd yr achos allan. Y Ddiod Eto.-Cyhuddwyd Thomas Roberts, Moelfra Bach, Llanaelhaiarn, o fod yn feddw ac afreolus.-Taflwyd yr achos allan ar daliad y costau. Achos o Abersoch.-Cyhuddid John Jones, trwyddedydd y Vaynol Hotel, Abersoch, gan yr Arolygydd Owen, o fod wedi meddwi yn ei dy. trwyddedig ei hun ar Awst y goain.—Tystiwyd gan yr heddwas iddo alw yn yr hotel ar y noson grybwylledig, ac iddo gan- fod y diffynydd yn feddw yn y ty, yn rhy feddw i ofalu am y Ile.-Amddiff-yn- id gan Mr J. R. Anthony, yr hwn a ddywedodd yr addefai y diffynydd ei euogrwydd. Yr oedd wedi cael gormod o ddiod y diwrnod hwnw, ac yr oedd yn ddtwg iawn ganddo oherwydd hyny. Yr oedd wedi penderfynu peidio cy- ffwrdd mewn diod feddwol byth mwy. Yr oedd yn apelio am i'r Fainc fod yn dyner tuag ato.—Pasiodd yr ynadon daflu'r achos allan, gan mai dyma'r tro cyntaf i'r diffynydd ymddangos o'u blaen, ond yr oeddynt yn ei rybuddio, os deuai o'u blaenau drachefn, y bydd- ent yn ymddwyn yn liawer mwy llym tuag ato, a byddai ei drwydded mewn perygl.