Yr Udgorn

At Drigolion Lleyn ac Eiflonydd Dymuna G.' M. ROBERTS, Marsley House, Caol Street, Pwllheli, wneud yn hysbys ei fod wedi agor busnes tet JOINER A WHEELWRIGHT Cedwir Shafftiau Troliau, Cam- ogau, Spokes, &c. Ymgymerir a phob math o waith, a rhoddir Estimates yn rhad. it"niir darluniau yn drefnus am bris rhesymol. Teimlai G. M. R. yn dra dioichgar am bob cefnogaeth. Gweithdy Y tu ol i'r Llythyrdy yn Cardiff Road.

PWLLHELI. C, V HORDDIADAU SABBOTHOL- Meh 29ain Pe il«n (A), am 10 a 6, Parch H. Davie?, Ahererch. Cape! Seisnig (A.) Cardiff noad. am 11 a 6-30, Parch D. W. Roberts, GweiniJog. I Penmoant(M.C.), am 10 a 6, Parch Thomas Jones, Rhostyllen. Salem M.C.), am 10 a 6, Parch H. Emyr Davi s, Brymbo. Capel Sehnig (M.C.i Ala Road am 11 a 6-30, P.irch T. Houghton, B. A. Tabernacl (tt.), am 10 a 6, Parch Henry Reex, liweinidog. Hen napel y Bedyddwyr North Street, am 2, Ysgol. Ysgol (^en'.adol (,M.G.), Mroot, am 10 a 6, Cyfa'fod we lili i>m 2, Ysgnl. Ysgol (itiuliad il North t.et (A.), am 10 a 6, Cyfarfod (Jwedd am 2, VQgol. -Uth Banish (M C. am 2 a 6, Parch Daniel K>.ml->nda Bangor. Tarsiv (M.C), aln 10, Parch Ddisiel Rowlands, or. .,t-ion W.) m 10, Parch D. Plifi i as, Gwe n- idog am 6, Mr Joseph Jones, Nelyn. St. P d 9-3 a 6 (Cynraeg), 11 a 6 (Seisnig) Parch J Edwards, ti. A., Fi er, a'. Parch. T. WoodiDgs, B.A., Cu ai. Cenhadaeth Lyled,' Nor h St t et, R.G., am 10-30, Offer, n ^nc a dd, am 2, Y sg .1 ..m 6-30 Pregeth Gytnraeg baD y Parch P. M rour, benedich'wn GVVIBDEITHIAU.—Navvn Iau diweddaf aeth Cymdeithas Lenyddol liglwys St. Pedr, am wibdaith gyda modurion Aberdaron i Feddgelert, a dydd Ltun aeth Eglwysi Deoniaeth LJeyn am bleserdaith i Gaer. PYTATWS NEWYDD. —Y dydd o'r blaen gwelsom gnwd o bytatws newydd wedi eu codi gan Mr Richard Roberts, cig- ydd, Market Square. A chymeryd i ystyriaeth yr adeg o't tymor, yr oedd- ynt, y rhai mwyaf a welsom er's rhai j blynyddau. EISTEDDFODOL. Yn galonog Hon- gyfarchwn Mr Evan,joile r dref Hor), i ar ei Iwyddiaot Vn Eisteddfod Towyn yr wythnos ddiweddaf. Efe enillodd y wobr gynygid am unawd, gyda chyfeil- iant i'r berdoneg, allan o saith o ymgeiswyr, gyda chanmoliaeth uchel y beirniad Dr Caradog Roberts. CLADDEDIGAETH. Dydd Mercher ) cludwyd gweddilljap Mr. Robt. Griffith, Crown Hotel, i c^phwyS* v dy ei hir gartref yn mynwent Denio (angladd anghyhoedd). Gwasanaethwyd gan y Parch. J. Edwards, B. A., y Ficer. Cydymdeimlir a'i weddw unig yn ei phrotedigaeth. Bydded Barnwr y gweddwon yn nodded iddi. DEUWCH YNo-Sef i'r Adlonfa, dydd lau nesat, lie y ceir cyfuniad hapus o oriau dityr, chwareuon, arddangosiad babanod, a pherfformiad gan yr Happy Valley Pierrots, i ddechreu am 5 o'r gloch. Mae bechgyn ieuainc y dref yn parotoi o ddifrif i wneud y chwareuon yn llwyddiant, ac y mae dyddordeb ar- benig yn caet ei gymeryd yn yr ardd- angosfa babanod-pwy enilla'r gwpan arian yw cwestiwn y dydd. Aiff yr elw at hysbysebu'r dref. Hyderwn y bydd ymdrech y pwyllgor yn llwyddiant. Gweler yr hysbysiad. EISTEDDFOD AWST.-Y mae dyddiad yr Eisteddfod uchod yn prysur agoshau, ac yn ol pob arwyddion bydd y dref Gwyt y Bane nesaf yn sicr o fod yn gyrchfan miloedd o bobl. Bydd aelod- au o-Bwyllgor yr Eisteddfod yn dod o amgylch rai o'r dyddiau nesat i gasglu at y treuliau, a sicr genym y rhydd y masnachwyr gefnogaeth dda iddynt, gan mai dyma yr unig atdyniad sydd yn dal ei safle yn y dref, ac yn foddion i dynu cynifer o ddieithriaid, a thrwy hyny lesoli'r masnachwyr ymhob cyt- eiriad. Bydd dyfodol yr Eisteddfod uchod yn dibynu ar y derbyniad roir y tro hwn i'r casglyddion. TEML SOAR. -Cynhal i wyd cytarfod o'r Demi yn Mhenmount nos Fawrth, cyfisol. Dechreuwyd gan rs Roberts, River Side. Yn absen- ,ideb y Prif Demlydd cymerwyd y gadair gan y Parch. Henry Rees. Darllenwyd papur ar "Ann Griffiths, yr Emynyddes," gan y brawd Robert Jones, 4, Sand Street, a chaed gair ymhellach ar gynwys y papur gan y Parchn. H. Rees. T. Williams, Mri. J. Robinson, a W. Hughes, Awelon Pasiwyd diolchgarwch cynes i Mr. Jones am ei bapur rhagorol. Hefyd pasiwyd cael cytarfod cyhoeddus yn Ysgoldy North Street heno(nos Fawrth) am haner awr wedi saith. GWIBDAITH CYMDEITHAS Y GWYR IEUAINC —Dydd Iau diweddaf aeth Cymdeithas y Gwyr leuainc am ei thaith flynyddol. Y dewisfan eleni oedd Llanheris a'r amgylchoedd rham- antus. Cychwynwyd oddiwrth ystatell y Gymdeithas ychydig wedi haner awr wedi un o'r gloch yn modurion Cwmni Abersoch. Gymaint oedd y dyddorbeb gymerid yn y wibdaith eleni fel y gorfu- wyd cael dau fodur, ac yr oedd y ddau wedi eu gorlenwi. Awd trwy Lanael- haiarn, Clynnog, Caernarfon, Llanrug, a chyrhaeddwyd Llanberis cyn pedwar o'r gloch. Wedi mwynhau o'r dan- teithion oedd wedi* eu harlwyo -ar ein c y fer yn NL, cyfer yn Ngwesfry'r Fadart*~¥illa, aed ymlaen trwy Pen-y-Pass a Phen-y- Gwryd ac i Beddgelert, ac wedi aros yn y lie olaf am dros aw-r o amser deuwyd gartref trwy Dremadog a Chriccieth, a chyrhaeddwyd y dref oddeutu4 haner awr wedi deg. Er i'r tywydd droi yn ein herbyn ran o'r dydd mwynhaodd pawb eu hunain yn y modd goreu, a'r dymuniad cyffredinol oedd am wibdaith gyffelyb eto yn fuan. Nid oes ond camoliaeth uchet i'r modur gerbydau, y maent yn mynd yn esmwyth, ac ni allesid cael cerbydau mwy dymunol, yn enwedig yr un agored, i fyned am wibdaith. Sicr genym y bydd galwad mawr am dano yn ystod yr haf presenol. o

ABERERCII. MARW YN Y CAPEL -Yr wythnos ddiweddaf crybwyllasom am farwolaeth sydyn Mr. Thomas Jones, Bryn Ynys, yn y Gyfeillach yn y Capel Ucha (A.) nos Sul, y lsfed cyfisol. Yr oedd yn cwyno er's misoedd, ond gallodd ddod i'r moddion y Sul a nodwyd am 2 a 6. Cafwyd gair o'i brofiad yn y gyfeillach, pryd y dywedai mai diolchgar ydoedd am gael dod unwaith eto i Dy yr Arglwydd, ac yn mhen ychydig iawn o fynydau ehedodd ei yspryd, ar ddiwedd y Sul yma, i'r wlad lie nad oes di wedd i'r Sabboth yn bod. Yr oedd yn swyddog ffyddlon yn eglwys Ebenezer erys chwarter canrif, ac mewn cysyllt- iad a'r achos er ys mwy na deugain mlynedd. Yn ei farwolaeth fe deimlir fod bwlch mawr wedi ei wneyd i'r achos yn y Capel Ucha. Er teimlo yn ddwfn y golled a gafwyd trwy ei ymadawiad sydyn, yr ydym o dan rwymau i ogoneddu Duw ynddo ef. Prydmwn ddydd lau, y Igeg cyfisol, cymerodd ei gladdedigaeth le. Rhoddwyd ei wedd- illion i orphwys yn "mynwent piwyf Abererch. Cyn cychwyn oddiwrth y ty, darllenwyd rhan o'r Ysgrythyrau gan y Parch Thomas Williams, Capel Helyg, a gweddiwyd gan y Parch J. Puleston Jones, M.A. Yn y fynwent fe gariwyd y gwasanaeth yn mlaen o dan y drefn newydd. Siaradwyd gan y Parchn Morgan Price, y Gweinidog, Hugh Davies, a David Roberts, a gweJdiodd y P.irch J. Rhydderch. Dygai yr holl siaradwyr dystiolaetii uchel i gymeriad y brawd ymadawedig, a helaethrwydd ei blur yn mhlaid pob da, a thystiolaeth uno! y rhai oewld yn gwraudo ydo»»d^, na fynegwyd goritvod -am dano. N'r*' tiedd y gwasanaeth claddu nid yn unig yn cae! ei nodweddu gan lawer o weddusder ac urddas, ond ) teimlid ei fod yn foddion gras yn ngwir ystyr y gair. Cydymdeimlir a'r weddw a'r plant-y meibion a'r unig terch sydd yn fyw, sef Mrs John Owen, yr hon sydd gartref. Un o'r meibion ydyw Mr John Jones, Manchester, yr hwn sydd wedi cyrhaedd safle uchel heblaw ei tod yn ddiacon ac ysgrifenydd eglwys Booth Street, un arall o honynt ydyw y mas- nachwr !!wyddianus. Mr M. Griffiths Jones, Artro, Pwllheli. "rj ill

NEFYN. MARW CAPTEN THOMAS, U. H., IOR- WERTH-Ddydd Sad win diweddaf, wedi gwaeledd maith, bu tarw y gwr adnabyddus uchod. Yr oedd yn ustus heddwch, yn flaenor gyda'r Methodis- tiaid Calfinaidd, ac yn foneddwr pobt- ogaidd ac adnabyddus iawn. Cleddir ei weddillion yfory (ddydd Mercher).

-0- Awyrwr yn Boddi. Pan oedd Mr C. B. Fairbairns yn ehedeg uwchben yr afon Dafwys yn ei awyrlong ddoe, digwyddodd rhywbeth i'r peirianau a chwympodd yr awyrlong | o tua mil o droedfeddi o uchder ar ei phen i'r afon. Bu Mr Fairbairns foddi cyn y llwyddwyd i'w gael yn rhydd o'r Ilong-

Ymgais i Daflu Tren oddiar y Rheiliau. Brydnawn Sadwrn, gwnaed ymgais i daflu y tren a red o Lundain i Ply- mouth oddiar y rheiliau mewn twnel. Yr oedd rheilfodur yn mynd yn araf årwy y twnel pan yr aeth yn erbyn rhywbeth, a phan aed i edrych beth oedd y mater caed fod pren mawr wedi ei osod ar draws y rheiliau, a chaed un arall wedi ei osod ar y llinell arall. Prin y gallwyd symud y coed cyn i'r tren ddod heibio. --0--

DiwygioV Ddeddf Yswiriant Heddyw, ddydd Mawrth, bydd Mesur yn cagl ei gyflwyno i'r Senedd gan Mr. Lloyd George tuag at ddiw- j ygio'r Ddeddf Yswiriant. Bydd y Mesur, yr hwn sy'n un cymharol fyr, yn ymwneyd a'r thanau hyny o'r ddeddf ag y profwyd y gellir hwyluso ei gweithiad allan, yif arbenig felly ynglyn a'r rhai a ddeuant dan y ddeddf nad ydynt yn weithwyr cyson. Yr oedd yn afresymol meddwl y buasai cynllun mor eang a'r Ddeddf Yswiriant yn gweithio yn rhwydd ac esmwyth ar unwaith, ac nid yw y gwelliantau hyn ond diwygiadau bychain a gaed oedd yn angenrheidiol ar ol blwyddyn o brawf arni.

AGOR YSGOL AMAETH- YDDOL MADRYN. Y GYNTAF O'l BATH YN NGHYMRU. Ddydd Sadwrn diweddaf bu'r Gwir Anrhydeddus Walter Runciman, A S., Llywydd Bwrdd Amaethyddiaeth, yn agor yr Ysgol Amaethyddol yn Nghas- tell henafol Madryn, yr ysgol gyntaf o'i bath yn Ngjiymru. Yr oedd y tywydd yn nodedig o ddymunol, a daeth rhai miloedd o bobl i'r fangre brydferth ar yr achlysur dyddorol. Yr oedd Mr Ellis W. Davies, A.S., a Mr E. T. John, A.S., yn bresenol, ynghyda rhai o aelodau blaenaf y Cyngor Sir a Phvvyllgor Addysg y Sir. Llywyddwyd y gweithrediadau gan Mr J. Jones Morris (cadeirydd Pwyllgor y Man- ddaliadau) Dywedodd Mr. Runciman fod yn bleser mawr ganddo gyhoeddi Ysgol Amaethyddol Madryn yn agored. Am- can Ysgol o'r fath, meddai, oedd nid darpar lleoedd da i wyddonwyr na swyddi i ysgolfeistriaid, ond i ddarpar addysg i ffermwyr ieuainc, a'u gwrag- edd, eu meibion a'u merched. Sefydlid hi er cyflenwi gwybodaeth i'r ffermwyr bychain, fel y gallont drin eu tir yn well a magu gwell anifeiliaid. Gwyddai yr edrychid ar sefydhad o'r fath gan rai gyda Ilygaid amheus, ac y dywedid tad" owns o brofiad yn well na thunell o wyddor." Ond os na chymerai y ffermwyr fantais ar yr hyn a ddygid i'r goleu gan wyddonwyr ynglyn ag amaethyddiaeth, collent rai o'r ben- dithion mwyaf a gynyrchid gan wydd- oniaeth. Yn Ysgol Madryn i ddechreu ceid cwrs o addysg i athrawon ysgolion elfenol, a deallai fod yi holl leoedd wedi eu cymeryd i fyny hyd ddiwedd Awst Ar ol i'r athrawon fyn'd yn ol i'w hysgolion yna deuai tymor yr hyd- ref, pryd y deuai dynion ieuainc yno am gwrs byr, a dysgent yno yr hyn a gymerai iddynt oes i'w ddysgu ar y fferm-y gwahaniaeth rhwng gwrtaith sal a gwrtaith da. Dysgent hetyd pa gynyrch dyfai oreu ar bob math o dir. Dysgent hefyd sut i edrych ar ol eu haniteiliaid, a chaent wersi gan fil- feddyg ynglyn ag edrych ar ol ceffylau a phethau eraill. Yna byddai cwrs ar gyfer genethod ieuainc i'w dysgu sut i drin llaeth ac ymenyn, a'r modd i gadw ieir, a'r ffordd oreu i wneud iddynt dalu. Yr oedd swm yr ymenyn a ddygid o'r Iwarddon i siroedd Lloegr yn cynyddu bob blwyddyn, a'r rheswm am hyny oedd fod yn yr Iwerddon ysgolion i ddysgu genethod i drin ym- enyn ac nid oedd yr un eneth yn foddion" i'w hymenyn fod yn is na'r safon. Yr hyn ellid ei wneud yn yr Iwerddon ellid ei wneud hefyd yn Nghymru. Nis dywedai neb fod yr ymenydd Cymieig yn wanach na'r ym- enydd Gwyddelig. Yr oedd yn gobeith- io y byddai meibion a merched ieuainc amaethwyr yn manteisio ar yr addysg j oedd wedi ei ddwyn i'w cyraedd, ac y byddent drwy hyny yn codi safon amaethyddiaeth yn y wlad. Ar ei daith trwy ran o Leyn y diwrnod hwnw gwelodd lawer iawn o dir heb ei drin. Yn Holland, neu Belgium, neu Den- mark, byddai llathen ysgwar o dir heb ei drin yn cael ei gytrif yn bechod. Gobeithiai y deuai yr amser cyn bo hit pan yr edrychid arno felly yn Nghymru hefyd, a phan y byddai yr amaethwyr yn cael ei lawn werth allan o'r tir yr oeddynt yn byw arno. Sylwodd Mr. Ellis W. Davies, A. S., fod agwedd Bwrdd Amaethyddiaeth wedi cyfnewid yn fawr er's pan y daeth Mr. Runciman i'w sefyllfa bresenol Yr oedd boneddwr nas coleddai yr un golygiadau gwleidyddol wedi dweyd wrtho ef yr edrychai y ffermwyr ar Mr. Runciman fel y llywydd goreu fu gan y Bwrdd et's ugain mlynedd. Dywedodd Mr. R. M. Greaves nad oedd arbrawfion ynglyn a gwybodaeth amaethyddol o unrhyw fudd os na ddeuai yn wybodaeth gyffredinol. Ar y goreu nid oedd Ysgol Madryn ond arbrawf, Gobeithiai y byddai yn llwyddiant, ond cyn y gallai fod yn llwyddiant rhaid oedd iddi gael y get- nogaeth briodol. Dywedai Mr. E. T. John, A.S., y cytunai ef a Mr. Runciman nad oedd crebwyll y Cymro yn israddol i eiddo'r Sais a r Gwyddel. Ond nas gellid dis- gwyl iddo wneud cymaint gyda thair mil y flwyddyn pan yr oedd yr Iwer- ddon ac Ysgotland wedi bod yn derbyn tros ddau can' mil. Rhaid oedd i'r Cymry gael yr un telerau a'r cenhedl- oedd eraill. Caed anerchiadau pellach gan Mr. Gomer Roberts, Cadeirydd Cyngor Sir Dinbych'; Mr. R. E. Jones, Llanberis, Cadeirydd Cyngor Sir Caernarfon, a Mr. Daniel Jones, Brynodol.

lawn o Gan' Punt i Ffermwr. Yn Nghaernarfon, ddydd Gwener, o flaen Mr. Caradog Rees, y dirprwy-I farnwr, gofynai Robert Williams, ffermwr o'r Groeslon, iawn o ioop. oddiar Gwmni y London a North Western, am i'w deisi gael eu rhoi ar dan gan wreichion oddiwrth y tren. Tystiwyd gan amryw bersonau y gwel- wyd y teisi yn cyneu ar ol i'r tren eu pasio, ac fod y gwreichion yn disgyn yn gawodydd. Dadleuid dros yr am- ddiffyniad mai nid gan-wreichion o'r peirianau y rhoed y teisi ar dan, ac nad oedd y cwmni yn rhwym i dalu am niwed i deisi os n-a ellid profi y buwyd yn esgeulus. Dytarnwyd o blaid yr hawlydd am y swm ofynid gyda'r costau.

I-IYS Ynadon Pwllheli. Ddydd Mercher, Mehefii 18ted,-O flaen yr Henadur Maurice Jones (yn y gadair) yr Henadur W. Anthony, Dr O. Wynne Griffith, Dr Gwenogvryn Evans, yr Henadur G. Hughes Roberts, I W. Thomas, Ysw., a J. Hughes Parry, Ysw. I' Ddiod.—Cyhuddid Thomas Griffith Ty Mur, Nefyn, o feddudod, ond gwadai y diffynydd y cyhuddiad. Barn- ai y fainc y profwyd fod y diffynydd yn euog, ond dymunent ymddvvyn yn dyner tuag ato, ac yr oeddynt yn gohirio ei achos am dii mis er rhoi cyfle iddo. ddiwygio, gan obeithio y byddai yn troi dalen newydd. Cad. 10 Ctrbyd heb Drwydded. — Dygwyd Thomas Williams, Bryngwydd, Edeyrn gerbron ar y cyhuddiad o gadw cerbyd heb drwydded. Dywedodd swyddog y tollau y gwysiwyd y diffyoydd am dros- edd cyffelyb y flwyddyn ddiweddaf, ond gollyngwyd ef yn rhydd ar daliad y costau ar yr amod y byddai iddo godi trwydded yn uniongyrchol, ond wnaeth y diffynydd mo hyny. Gwrthododd yn bendant a chodi trwydded er i'r swydd- og ysgrifenu ato-Tystiwyd gan hedd- was iddo tynd i weld y diffynydd ar yr ail o Fehefin, ac iddo hysbysu y pryd hwnw ei fod wedi codi trwydded beth amser cyn hyny, ond caed allan fod y drwydded oedd gan y diffynydd wedi ei chodi ar yr 2il o Fehefin. Gwelodd y tyst y diffynydd drachefn a gofynodd iddo paham yr oedd wedi dweyd an- wiredd wrtho. Yr oedd y diffynydd yn dafod-ddrwg iawn wrth ei ateb, a galw- odd ef yn "scamp.Gwadai y di- ffynydd iddo ahv'r heddwas yn "scamp" a dywedodd iuuo beidio codi trwydded y flwyddyn ddiweddat oherwydd iddo werthu ei geffyl ) n fuan ar ol iddo gael ei wysio, a bu heb yr un ceffyl, meddai, am naw mis Ar yr ail o Fehefin y defnyddiodd y ceffyl gyntaf i gario teitliwyr. -Dir" y%yd y diffynydd i 2p. ac 8s. 6c. o gost tu. --0--

Constipation = cripples = your health, your work, your happiness, your comfort — makes life miserable. Do you know that by far the majority of the ills of the human body have their oiigin in bowel trouble—CONSTIPATION. Youi family doctor will agree if you ask him. How can you ever be successful if the sharp edge is taken off your enetgy by the mind- muddying. stamina-sapping, ambition-annihi- lating disease—constipation ? Aakc up your mind now to have done with I constipation and bowel trouble. Take RexaIl "Orderlies", the Laxative Con- fection. Rexall ''Orderlies" relieve bowel-trouble quickly, gently, and naturally. They taste like sweets children take them readily. You run no risk when rurchasin 'Orderlies", for if they do not ietien,e your trouble, you can ask for your money back and get it. Three sizes-nd., 1/ and 2/ Rexall "Orderlies" are one of the famous Rexall Remedies, of which theie is one for each of the common human ills, and every Rexall Remedy is sold on this guarantee. "The United Drug Co., and the Rexall Shop seU- ing this preparation, guarantee it to give you satisfaction if it does not, go back to the shop where you bousht it and get your money. It bclonfis to you and we want you to have it." Rexall Orderlies can only be obtained from the Rex:ill ('Iienlist-thei-c is one in almost every community. t The Rexall Chemist in Pwllheli is R O. GRIFFITH, 60, HIGH STREET, PWLLHELI.

Arwyddion Diwygiad Arall.1 Beth nmscr )n ol bu cyfarfodydd yn mhentref Llanddulas tebyg i gyf- asfodydd y diwy^iad saith mlynedd yn o!, a dywedir y bu cyfartod rhyfedd iawn yn Mau Lolwyn yn ddiweddar. Yr odJ y cyfarfod hwn yn Mau Col- wyn wedi ei gynull i drafod busnes ynglyn a'r eylwysi ac nid fel gwasan- aeth crefyddol, ond hu wyd yn y capel am oriau heb drafod dim busnes o gwbl, i ddeehreu sylwyd gan rai o'r brodyr fod angen deffroad ysbrydol yn y wlad, ac wedi hyny buwyd yn gweddio am ymweliad yr Ysbryd Pan oedd hen flaenor, un o biant Diwygiad '59, yn gweddio, aeth y teimlad yn angerddol iawn, ac yno y buwyd yn canu a gweddio a'r capel yn dywyll er's oriau. -n--

Plentyn yn Achub ei Fam. Yn Llundain y dydd o'r blaen, cyhuddwyd dynes o geisio boddi ei hun. Yn y llys dywedai tyst iddo glywed, pan yn sefyll yn nrws ei dy, blentyn bach yn llefain, Peidiwch mam! Peid- iwch mam!" Rhedodd yno, a gwelai'r ddynes yn llusgo ei phlentyn bach at y gamlas. Rhwystrodd hi rhag neidio i'r dwr. Dywedodd heddgeidwad ei bod yn wraig barchus ac yn gweithio'n agaled, ond fod ei gwr yn feddwyn ac yn gwario'r cwbl. Yr oedd y ddynes wedi rhoi ffordd i anobaith. Gollyngwyd hi yn rhydd. --0--

Dyn yn Cael ei GJaddu'n Fyw. Yn Ffrainc, ddechreu'r wythnos ddi- weddaf, pan oedd dyn yn gweithio yn ngwaelod shafft haner can' troedfedd o ddyfnder syrthiodd tywod i lawr arno gan ei gladdu o'r golwg. Bu dynion i a-n ddyddiau yn tirio i gael ei go/ff, fel y tybient, allan, a dydd Gwener clywent y dyn yn griddfan o danynt. Wedi tirio am oriau wedi hyny llwyddwyd i gael ei ben i'r golwg, a dywedai y dyn wrthynt ei fod ar ei eistedd a'i draed a'i goesau yn cael eu gwasgu gan gerrig, ond fod math o drawst yn amddiffyn ei gorff rhag cael ei lethu Bu'r dynion yn ceisio clirio'r pridd i ryddhau y dyn druan. Y r oeddynt yn rhwym wrth raffau fel y gellid eu tynu i fynu pe digwyddai i'r pridd ddisgyn arnynt hwythau. Apeliai y dyn arnynt am iddynt wneyd brys, ei fod yrrro:: marw. Gollyngwyd meddygon i lawr, y rhai a roent beth iddo i'w gadw'n fyw. Disgw.yliai gwraig y dyn druan yn bryderus am oriau lawer ar enau'r pwll. Oddeutu wyth o'r gloch, pan yr oeddis wedi cael ei treichiau yn rhydd, dywedodd nas gallai ddal yn hvvy, ei fod yn mygu, a bu farw ymhen rhyw funud neu ddau, ar fin cael. ei waredu, ac wedi bod yn fyw yn y sefyllfa ofn- adwy hono am ddyddiau. --0--

3Bartt>omaetb. ADOLYGIAD Ar waith tymbor y Gymdeithas Lenyddol, 1912-1913. Clvwais heuo un yn cwyno Pau eisteddai wrth y bwrdd, Fod hoil brif feirdd y gymdeithas Wedi myned bawb i ffwrdd. A oes eto beno'o dros, 0 fewn cylch y merched glan, Un neu ddwy, neu dair all nyddu T ui Lwtyn bach o ¡"ân. Do, fe gafwyd amser difyr, Ac o ddoniau goreu byd, A phob un yn berffaith lawen Ar ol dyfod yma 'nghyd Cawsom ddarlith ar yr adar. Gan wr cymwys llawn o ddawn, Ac fe drefuwyd gikr i'r Senedd I wneyd pobpeth sydd yn iawn. Cafwyd hefyd gyfarwyddid Pa fodd ini drin yr ardd, Ac i dyfu pob rbyw flodau Er mwyn gwneyd y byd yn hardd. Fe ddarlitbiwyd, do ar Fywyd," Hefyd ar yr Ysgol Sul," A chaed papur ar Dd v.y Heb fod yno frawddrg gul. Cafwyd dadleu ar ffug-el,ii-c(ll ill, Rai o'r dwyraiu ac o'r de, Ac fe roddodd un ferch ieunnc Bobpeth ini yn ei le. Fe lywyddwyd yn dra medrus Nad (edd aDgen codi lief, Ond yn enw pob rhyw reswm Pryd y cawn ei Lwyddu Ef ? Melus ydoedd yr Adgofion Ag a roddwyd 'ni'a rrod i, 1 A gwrandawai pawb yn asuid, [ Am yr enyd wrth eu bodd Ac 'roed 1 yutau, Thomas William- Mor d I a domol ag erioed Onid oedd yr olwg arno Fe: bachgeuya deunaw oed ? Rhaid yw i oj roddi diolch, I'r Llywyddioa ya eu lie, Ac mor bawdd yw gwueuthur hyny Pau yu nhrwst y llestn te, Rhaul yw fod ein diolch hefyd, I'r holl ferched yn ddilyth, Aid ddarparu i'u mor helcltth Y fath de a bara brith. Ouid yduedd pawb yo hapus, Ac a fedrweh ddyweJyd p'am ? j Am eID bud ni oil mor hoffus () gael iiice cieu ddwy o ham. Ni wiw i ni chwaith ymsymyd Oddi yona yr un cam, Reh roi diolch goreu feddwn I'r cyfeillion gym'iodd ran. Er gwneyd ini bob cyfarf d Yn ddefoyddiol ia rhagllaw, Fel y byddem yn rhagori Ar y rhai sy'n cadw diaw. Bydded iui bawb ddarparu Yn rhai n awrion a'r rhai b ch- Oil yu bared tymhor nesaf, Os y byddwu byw ac iach. --o

90olpgiaoau. "TRWY DDIRGEL FFYRDD." Dyma deitl anthem g^ffadwriaethol am y di- we-idar D. Emlyn Evaas, gan Proff. D. Jeuk as, Mus, Bac, Aberystwyth, Y geiriau Saesneg gan Cowper, a'r rhai Cymraeg gan Dr Lewis Ed wards, Bala. Anthem o ryw 150 o fesurau o hyd, o arddull syml, mewn dau symudiad i1 tii)i, ar eimu canadwy. Cychwyna'r basses gyda brawddeg lefu Yna. brawddeg yn canlyn yn ddiweddglo. Mae'r awdwr wedi bod yn hynod hapus yn ei cldewis' ad o'i destyn, a'i eiriau barddouol, ltyfu, bllwdd eu canu, a'i weithiad allan o'r oil yn ddam goiffenedig, a hynny er cof am un cedd mor hoff o felodedd loew, lan, yn dweud ei uejres bob amser. Brynaman. D. IV. LEWIS,

I Preliminary Announcement. UNIONIST FETE AT GLYN-Y-WEDDW, I THURSDAY, JULY 10th, 1913 G LO! GLO! GLO AT DRIGOLION PWLLHELI. Dymunaf gyflwyno ty hun i'ch sylw fel un sydd yn ymgymeryd a chychwyn Busnes Glo o'r ne", ydd yn y Dref, oc yn bwriadu ymsefydlu yn eich mysg. Byddaf ddiolchgar am bob cefiogaeth, a gwnaf fy ngoreu i geisio eich cyflenwi a'r glo goreu, ac am y prisiau isaf yn bosibl. Telir sylw dioed i bob archeb. SAMUEL EVANS, Morlan, South Beach, Pwllheli. SIMPLE CURE FOR DEAFNESS j Effect of New Home Treatment. SENT ON 10 DAYS' FREE TRIAL. Rarely has so iiiu h iuterestever lwen aroused as th..L caused by the discovery of a wonder- fully simple cure for Deafness and H-ad N< ises. It his p-lived s i remarkable successful evea in the worst fwims o chronic U-'Afne s, that the D'scoverer wdl, for a giio!t t me, gladly s nd it on 10 days' free triu to any sufferer who nieutions th.s j>a;n'r. \Tite t) à.y (a p stcard w.ll do) a id ecure the fiee trial before this offer is withdrawn. Audr-ss Elmer Sii.rley (Room 5-33;, 6, U ¡ e. t Row, L"D(1OP, \Y. C. Sanolak, Ltd. I Recreation Grounds, Next Thursday Afternoon, June 26th, 1913. commencing at 5 o'clock. To celebrate the Mayor's Treat to the School Children, a Grand ROTUNDA FETE will be held, including OLD ENGLISH SPORTS A Baby Exhibition. A SILVER CUP presented by Mr Ed. Jones, Egg and Butter Merchant, Gaol Street. Entries to be made with the lion Sec. not later than Wednes- day, June 25th. THC HAPPY VALLEY PIERROTS will give a Special Repeitoire of Songs, Choruses and Dances. Conlcuding with an Hour's Dance on the Gre&n. The Pwllheli Brass Band will be in attendance. Proceeds in aid of Town Advertising Fund. For flJl: he p irtu-ulars apply to :— J. J. EDWARDS, Hon. Sec. SENa FOR PRICE LIST. FOR I LIST" and HARNESS M LSE EtFURCATED RIVETS, tile R, ets, and be-nd bac the i,rorg, Neat a-nd strotg of I ocal r rn?nE!er,. r-? r I Bifu, I I T"l ,uiar n?", C L' O fisteo dfod Gadeiriol PWLLHELI, Gwyl y Banc, Awst 4ydd, 1913. Beimiaid Cerddorol :-I, T. DAVIES, Ysw., F U.C O Merthyr, a W. J. WILLI A MS, Ysw., Efailnewydfl. Beiini^dy Far■ddoui ieth ALAFON. At weiiiyddiun: ARIFOG a SAMUEL WILLIAMS, Ysw. Cyfeilvvyr: — Mr. Evan Jones a Miss j Wyunie Jones, Pwllheli. Itt]Al O'R CVSFADLEUAETH.AU :— Testyn y Gadair: I. Canol- dilydd-' (Cerdd gaeth neu v j rydc] heb fo-1 dros 200 llinell) 1 0 0 a Ch tdair 1 Kler w gerfiedig Traethawd "Tnedd feiruiadol yr Oes kagoi-ed i Leyu ac Eifioiiyid; 1 0 0 Y Brif Gysudleuaeth Gorawl. I'r Cur Aleibinti a ddafgano yh oieu Cydgan y Pererin- iot t. (Dr. Parry) a "Uader iiiis" (,Ilaii o'r Alawoa Cyupcig-Ur. Rogers) 20 0 0 a Bithody > Aur, gwerth 21s. i'r Arwen;ydd. Ail wubr 5 0 0 nefoedd datg.oi" (Hiylu) .10 0 0 a 21s., ipewn (,wvrth neu arian, i'r Arweinyrtd. Ai! wobr 5 0 0 Cora 11 Cvniysg (Lleol), Yr Hat vG'A'iSym Gwent) 5 0 0 a Guld Scarf l'in i'r Ax- wiji u ydd. Corau Pla:;t, Croesaw Wan- wyu' (Piyce Hughes) f. 0 0 ] Testyn,ia allan o'r wasg. Prif, trwy y llythyrdy, qc. I'w cae l oddiwrth yr Y sgrifenydd,- D. JOHN JONES, 74, Heol Fawr.