Yr Udgorn

AT BIN GOHEBWYR. Aufoner erbyn BOREU SAIAVR y fan bttliaf Pob archebion thaliadiu am TTDOORN i'w banFon i'r OOlmcHw, LI WR. 74, High i&reet i'wilUe.h Fob gobebiaeth i'w fyfpirio- Ya, UDGORY OFFJCR, PWJJ,BKI.J. I Bydd yn dda genyn1 goheh- ia^thati oddiwrth F.hf>L->vvr *r faction j o ddyddordeb cyboudduR

NODION A HANESION. Canfod ei Nai wedi Y mgrogi Pan aeth Williani Parry, perchenog cerbyd;iu, o Fangor, i'r lie y cadwai ei gerbyd.iu foreu dydd Iau diweddaf, canfu ei nai, Richard Hughes, yn hongiau yn farw yn y He. < Rhewi ei Hun i Farwolaeth. Yr oedd gwraig yn St. Petersburg yn dioddsf er's amser oddiwrth afiechyd poenus ac aofeddyginiaethol, a chao nas gallai oddet ei chyni yn hwy, pen- derfynodd wneud diwedd ar ei heinioes. Aeth i'r afon Nev?. towùd dwll yn y rhew, a throchodd ei bun yn y dwr. Yn,t aeth i fan unig ar lan yr afon a gorweddcdd i lawr. Pan ganfuwyd hi yn ddiweddarach, yr oedd ei chorff wedi ei amgau gan drwch o rew. VR Dam wait) i Syr Francis Edwards. Pan yr oedd Syr Francis Edwards, yr aelod Rhyddfrydol tros Faesyfed, yn dychwel i'w gartref o swydd Gloucester yn ei c-erhyd modur, ddydd Mercher diweddaf, llithrodd y cer'nyd a throes gan daflu y rhai oedd ynddo allan. Cafodd Syr Francis ei anafu yn ei wyneb yn dost, a chafodd ei briod hefyd ei niweidio'n ddifrifol iawn. Blir.o ar Fywyd yn 14eg Oed. Cynhaiiwyd trengholiad ar gorff gen- eth 14eg oed yn Manceinion, yr wyth- j nos o'r blaen, yr hon a gaed yn farw ar y rhe;lffordd,-y tren "ecli rbedeg 1 trosti. Tystiwyd fod yr eneth wedi benthyca haner coron oddiar gymydog, a'i bod yn poeni. Tystiodd cyfeities iddi y dywedodd yr eneth wrthi lawer gwaith ei bod am wneud diwedd ar ei heinioes, gan ei bod wedi blino ar fywvd. Creulondeb at Gi. Yn Ilkeston, anfonwyd glowr i gar- char am un diwrnod ar hugain, gyda llafur caled, am fod yn greulon wrth gi. Hysbyswyd i'r cybuddedig datlu y ci i lawr i bwll 90ain troedfedd o ddyfnder, j ac y bu yno am chwe' diwrnod heb fwyd. Clywyd y ci yn udo gan hedd- geidwad, yr hwn a'i gwaredodù. Dy- wedodd y carcharor mai brathu ei.eneth wnaeth y ci, ac iddo yntau ei daflu i lawr y pwll yn ei ddigcfaint. Dywedai yr ynaaon mai ayma r achos creulonat y clywsant erioed am dano. 227p. o Iawn-dal. Yn Llys Man-Ddyledion Treflynon, ddydd Iau diweddaf, gwnai Margaret Wilson, o Bagillt, gais am iawn oddiar Gwmni Glofeydd y Wyddgrug, o dan y Ddeddf lawn i Weithwyr, o berthynas i farwolaeth ei gwr, yr hwn a gyfarfu a damwain yn y gwaith Trwy gytundeb yr oedd y Cwmni wedi ta'u 227p. i'r llys, a golynai y wraig am daliad o 2jp. yn ddioed, a thaliad o 3p. yn fisol at ei chynhal;;icth hi a'r plant. Hysbyswyd mai 2p. y mis oedd y tal arferol, a dy- wedodd y wraig y gwnai hyny y tro. Gwnaeth y barnwr archeb am hyny. Cybudoiad Difrifol yn erbyn T, a fae Ii.w r. Yn Qxted, ddydd L II diweddaf, cy- huddwyil trafaeliwr masnac|)ol, o'r enw Charles Graham, o to.1 wedi gwneud ymgais at lofruddio Ada Mathews ar Ma%vrtli tr%N- ei saethu a Haw-1 ddryll. Dyued.u Mr. Brynne, tros yr crlyniad, y bu Graham unwaith yn gwasanaethu mewn ar andy, a bu yn Ne Affrig. Bu yn cyfeillachu a'r ddy- nes Mathews hyd nes y canfu hi ei fod yn wr priod ac y dywedodd wrtho nad clai gyJag ef (,?raciie,n. Dj,ttedodd yntau wrthi y lladdai hi os yr clai gyJa unrbyw ddyn arall. Ar Mawrth i 2ted, rneddai y cyfreithiwr, cyfarfu Graham y ddynes gyda dyn aral), ac aeth ati a sneth.">dd hi deirgwaith diangodd y dy ) arall ymaitb, a metbwyd a cbael hyd idJo i'w wysio i toi ei dystiolaeth yn y llys. Goilyngwyd y carcharor yn rhydd dan ftjchiafoll i aros ei brawf ymhen yr wythnos. + Dynes Gref. Y maj dynes newydd farw yrt2 Horn- sea yn "o iin mlwydd oed. o'r enw Rose Carr, yr hon oedd yn adnabyddus Üloù o yrnweKvvr yn herwydd ci i.iainl corfrorol. Yn noreu ci hoes cyflawnai oicnestion na J oedd ond ych- ycli-, ddynion wnai eu cyffelyb. Nid oedd yn ddim ganddi gJ dio mewn dau sachad o yd—un dan bob braich-au cario oddtftr y pemant dyrnu t'r ysgubor. _n_ Cael Corff mewn Ffos. Yn agos i Vs" <t Calder, Ysgolland, caed dyn o ymduan^osiad trwsiadus yn gorwedd yn farw mewn ffos ar y myn- ydd-dir, ac yr oedd archoll yn ei wddt tel pe bae wedi cael ei drywanu. Gellid casglu oddiurlh y corff ei fod wcdi marw ei's deuddydd. Ymddan- gosai y trai)cedig oddeutu bane- can' mlwydd oed. Nid ydys eto wedi cael allan pwy ydoedd. Vstorom yn yr Amerig. Yr wythnos ddiweddat ysgubodd ystorom enbyd tros ranau helaeth o'r Amerig, gan greu difrod arswydus ar fywydau a thai. Y mae un dref hron wedi ei llwyr ddinystrio gan y tymhestl- wynt, yr hwn a ysgubai y tai ar ei hvybr fel peiswyn. Y mae y golled ar eiddo yn fitiwnau o ddoleri. Miss Pankhurst yn Rhydd. Ddydd Gwener rhyddhawyd Miss Sylvia Pankhurst o garchar Holloway. Dedfrydwyd hi i dd tu fis o garchar ar Chwefror iSfed am dori fFenestri. Goll- yngwyd hi yn rhvdd yn herwydd rhes- ymau iechvdol we i bod yn ngharchar bum' wythnos. if Mellt yn Lladd OeFaid. sgubodd y.-torom drom dros Sir F6n, foreu Gwener y Groglith, wneud difrod mawr ar eiddo mewn amryw fanau. Lladdwyd pump o ddef- aid a phump o wyn mewn fferm ger Caergybi gan fellt. Hunanladdiad Clerigwr. Yn gynar foreu Gwener y Groglith, caed y Parch. James Alfred Nash, cap- Ian Tlotty Marylebone, Llundain, yn gorwedd yn farw yn ei wely, a llaw- ddryll yn ei law. Gwnaed y dargan- fyddiaq brawychus gan ei letywraig, yr hon a aeth i'w ystafell ar ol clywed yr ergyd. Vr oedd Mr. Nasb yn ddyn siriol iawn bob amser, meddir, yn bob- Jogaidd yn y gymydogaeth, ac wedi gwneud llawer o waith daionus yno yn mysg y tlcdion. Yr oedd yn hynod haelionus, ac yn ddyn neillduol o dawel a diymhoogt. Gwobr Dyngarwch. Yr wythnos ddiweddaf, yn Nhlotty Isle-of-Wi-ht, bu farw Emma Fag'g, yr hon a fu gyda Florence Nightingale yn gweinyddu trugaredd. i'r milwyr clwyfedig a thruenus eu cyflwr yn rhyfel erchyll y Crimea. Yn ystod blynyddau olaf ei hywydyr oedd yn cael ychydig gwell lluniaeth na'r gweddill o dlodion y ty, trwy garedigrwydd n:fer o fonedd- iges,iu caredig. Yr oedd yn bedwar ugain mlwydd oed. t; Y Llyfrgell Genedlaethol Gymreig Y mae y swm o 30.000P wedi eu casglu tn\ y danysgiifiadau at y Lyfr- gell Genedlaethol Gymreig yn Aberys- twyth, a hysbysi,r fod swm cyffelyb wedi ei addaw at y mudiad gan y Trysorlys. Os y. gellir codi 25.oooP. trwy danysgrifladau 11eol em Mawrth, 1914, caniata'r TrysoHys grant pellach o 25,ooop. Llosgi i Farwolaeth. Pan oedd geneth ieuanc yn Winsford yn glanhau o gwmpas y tan aeth ei dillad i gyraedd y fflaniau. R!»edodd i'r heol gan waeddi, gan nad oedd neb ond hvhi yn y ty. Cafodd help yn fuan, ond yr oedd wedi llosgi mor ddifrifol fel y bu farw ymhen ychydig amser. rau Gnaf Dygwyd Ll,iti gnaf o flaen Ynadon Llundain y dydd o'r blaen, a dywedodd un o'r ynadon wrthynt nad oedd wiw iddynt ddisgwyl i'r Fainc ymddwyn atynt fel pe baent ddau oen bach) a hwy eu hunain yn ymddwyn fel bwyst- filod gwylltion. Merched yn Gor ,wisgo. Yn y gwasanaeth Rghvysig, yr wyth- nos ddiweddaf, siaradodd rheithor St. Nicholas, Guildford, yn hallt yn erbyn y modd yr oedd merched yn gorwisgo eu hunain. Yr oedd y Creawdwr wedi meddwl i ferched fod yn rhywbeth amgenach na phegiau i osod dillad arnynt, medd efe. Dyweddio'n 14eg Oed. Dywedai Syr Francis Canethers Gould, y dydd o'r hlaen, ei fod ef wedi dyweddio i briodi -in yn 74eg oed, ac nad oedd erioed wedi editarhau oher- wydd byny Gorchfygu Llywodraeth Ffrainc. Vr wythnos ddiweddaf trechwyd y Llywodrarth Ffreiv^ig yn y Senedd gyda Mesur Diwy-iadol yr Etholaeth. Yniddiswyddodd y Prif Weinidog, Mr. Bri ind, ar unwaith. a gadawodd y Ty ydaï gyd-aelodau yn y Weinyddiaeth. Ni bu'r Llywodraeth ond dau fis mewn bod. )Iaeth wedi cod i swydd ar ol yr eth. iiad yn mis Ionf>wr. Gacca Piiodas y Frenhiiie's Vic- toria. Y mae Syr Charles Asshntoo Smith, y Fiionol, wedj anrhegu Amgueddfa Coleg y IJru-ysgol Bangor a darn o gacen priodas y udiweddai Frenhines ¡ Victoria. I

Cwyn ynglyn a Sanatorium. 1 CLEIFION YN GADAEL Y LLE. Yr wythnos ddiweddaf ymadawodd deuddeg o gleifion, yr oil yn Gymry, o Sanatorium Udal Torre, De Devon, sefydliad o dan yr Iswiriant Cenedl- aethol ar gyfer rhai yn dioddef oddi wrth y darfodedigaeth. Gwnaethant hyny fel protest yn erbyn y bwyd a roddid iddynt yn y He. Dyma enwau y personau a adawsant y sefydliad G. Robbins, Abertileri; R. Morgan, Pen- deryn G. J. Jenkins, Troedyrhiw R. L. Richards, Abertawe; S. Cann, Mynwy; S Gabriel, Abertawe; G. Harrington. Merthyr T H. Richards, Abertawe F. C. Morgan, Caerdydd H. O. Richards, Caernarfon, ac M. O'Brien, Abertawe. Dywedodd un ohonynt, sef Mr. Ed- wards, athraw yn Ysgol Barry, ond yr hwn sydd a'i gartref yn Nghaernarfon, iddo gael ei symud i'r sefydliad hwn wythnos yn ol. Rhoed i mi ddysglau i'w golchi, y rhai a ddefnyddiwyd gan y naill a'r llall o honom. Gofynais i'r meddyg paham nad oedd y He o dan drefn briodol, ac y credwn nad oedd yr un iidys-^1 i gael ei defnyddio ond yn unig gan yr un claf yn wastadol. Dy- j ?ed'?dd ein bod ni y Cymry mewn tipyn {(ormod o frys, ac fod golchi dysglau gyda dwr yn ddigon i'w gwneud yn addas i'w defnyddio drachefn. Gwnaeth- om gwyn ynghylch y bwyd gynted ag yr aethom yno bron. Gwnaed ychydig gyfnewidiad, ond nid oeddym yn fodd- !on. Aeth pethay mor ddrwg, fodd by nag, yn arbenig adeg boreubryd, fel yr elai amryw o'r cleifion at eu gwaith heb ddigon o fwyd. Y boreu y gadaw- som y lie yr oedd pethau wedi mynd mor ddrwg fel yr aeth deunaw o honom heb frecwast, ac aethom at y meddyg. Addefodd tod y bwyd wedi ei goginio yn wael, a'u bod yn ceisio cael gwell- iant. Yr oedd naw wythnos yn rhy faith genym i aros am welliant yn yr amgylchiadau, a dywedasom wrtho ein bod yn mynd gartref. Ei atebiad oedd ein bod mewn gwlad rydd, ac fod genym hawl i fynd i'r fan a fynom." -o

Styddiad Agerlong yn Mau Caernarfon. Aeth yr agerlong Ciydehough" i lawr yn Mau Caernarfon yr wythnos ddiweddaf, yn ystod y ddrycin. Yr oedd yn cael ei thynu gar. tag-boat i Connah's Quay, ac heblaw y capten, yr oedd yr ail swyddog a'r peirianydd ar ei bwrdd. Gadawodd y llestr Aber- gwaun foreu Mawrth, ac yn herwydd y tywydd drycinog ceisiwyd gwneud am Gulfor Menai nos Fa wrth, ond canfu'r capten fod hyny'n amhosibl, a bu raid troi y llestr i gwrdd y gwynt a'r tonau. Mor ago; ag y gallai y capten dybio, I tarawsant yn -rbyn y bar tua un-ar- ddeg o'r gloch, a dechreuodd dwr redeg i mewn yn gyflym. bu raid gwneud am y cychod, ac yn y rhai hyny y bu y morwyr at drugardd y gwynt a'r tonau hyd nes y torodd y wawr. Pan ddaeth I' yu ddydd ceisiasant gyraedd y lan, a llwyddasant, wedi ymdrech galed, i lanio ger Rhosneigr. Cawsant ymgel- edd yno, ac wedi hyny aethant i Gaer- gybi a dilladwyd hwy yno yn Nghartref I o r Nv)- r. -4" —— ¡

Rhwymyn Undeb Pwllheli a I Chaernarfon. Y mae er's amser maith rwymyn undeb rhwng Pwllheli a Chaernarfon, rhwymyn sydd yn gryfach fyth o her- wydd tystiolaethau calon-agored, fel y canlynol, a wneir er budd cynifer o'u dinasyddion Dywed Mr. T. Evans, 28, North Pen'rallt, yn agos i Lyfrgell Rydd Caernarfon :_H Y ng\yn a'm gwaith tua phedair blynedd yn of byddai raid i mi wyro llauer, a bydd.ii'r poenau weithiau ar draws ty meingefn yn dost iawn. Pan geisiwn ymunioni wedi plygu i lawr byddwn bron llefain gan boen. Rhaid oedd i mi roi goreu i weithio gan mor ddrwg oeddwn yr oedd y dwr mewn cyflwr drwg, hefyd, yn llwyd, yn dywodlyd, ac yn boenus iawn pan geis- iwn ryddhad. Treiais blasteri a llawer o beihau at ty nghefn, ond ni chawn ryddhad ond ai1 ychydig." Cynghorwyd fi gan gyfaill a weith- iai gyda mi i roi prawt ar Doans' Backache Kidney Pills, yr hyn a wnes. Gwnaethant les i mi yn ddiameu, rhydd- hasant fi o'r boen yn fy nghefn, a glan- hasant y dwfr. Teiinlwn yn well o lawer yn fy iechyd, a gallwn wneud fy ngwaith yn well hefyd. Bydd i mi gymeradwyo Doan's Pills yn sicr, canys y mae genyf ffydd ynddynt." (Arwydd- wyd) Thomas Evans. Pris 2s. 9c. bocs, chwe' bocs am 1 3s. gc.; gan bob siopwr, neu oddiwrth y Foster McClellan, Co.. 8, Wells Street, Oxford Street, Londcn, W. Peidiwch gofyn am kidney pills, gofyn- wch yn eglur am Doan's Backache Kid- ney Pills, yr un math ag a gafodd Mr. Evans. —— o

Codi CorfF o'r Bedd. I DIRGELWCH YNGLYN A MAR- WOLAETH MILIWNYDD. I Ymddengys tod amheuaeth yn bodoli ynglyn ag achos marwolaeth y Cyrnol Charles Meeking, y miliwoydd o Iver, Bucks, ac oherwydd hyny y mae y perthynasau agosaf wedi gwneud cais at y Swyddfa Gartrefol am i'r cedT g-ael ei godi o'r bedd i wneud arc jwiiiad arno, ac y mae y cais wedi cael ei gaoiatau.

Nodion o Affrig. I SEF DALENAU 0 DDYDDLYFR MR. ROBERT JONES, SAND STREET, PWLLHELI. igiz.-AWSt 22ain.-Teithio o Aro, gorsaf ger Abeokuta, tref frodorol sydd yn gorwedd i'r gogledd-orllewin o Lag- os, i orsaf o'r enw Eruwa, sydd yn gorwedd tua 25ain milltir i'r gogledd o Aro. Teithiais o'r naill fan i'r llall gyda'r Lagos Government Railway, yn nghwmni ein District Engineer. Cyr- haeddasom tua thri o'r gloch yn y prydnawn, a rhoed i fyny ger bungalow perthynol i'r British Cotton Growing Association. Awst 23ain.-Ar 01 byd o drafferih i gael y niter angenrheidiol o gludwyr brodorol, teithiasom am bentref o'r enw Lamlatz, sydd yn gorwedd tua Qoaio milltir i'r gogledd-orllewin o Lagos. Ar ol teithio rhai oriau trwy wellt hir a thrwchus (elephant grass) oedd o leiat yn wyth troedfedd o uchder, a chael am- ryw floeddiadau yn ein hwynebau gan y brodotion oedd fel geifr gwylltion yn herwydd ein dyfod ar eu gwarthat yn ddiarwybod iddynt hwy a ninau, cyr- haeddasom Gaulali tua thri o'r gloch yn y prydnawn, ac eisteddasom tan gysgod coeden dal a thrwchus ar ganol y pentref. Ymhen ychydig amser ar ol ini eistedd daeth y Bale a'i Gyngor i dalu ymweliad a ni a rhoddi y croesaw arferol. Cawsom bryd o iwyd mor tuan ag y gallodd ein bechgyn g-ael defnydd tan, a mwynhasom yn fawr gan ein bod heb gael dim er yn fore, yn herwydd i ni fethu gweled bananas, oranges, na paw-paw yn ystod ein taith. Hefyd, yr oedd y dwr a gariem mewn poteli wedi myued yn brin. Wedi gorffen bwyta, a'r brodorion wedi ein hamgylchu, gan edrych arnom mewn braw ac edmygedd yn gyinysgedig, ac i minau ddrbyn fy nghyfarwyddiadau ynglyit a'm gwaith bwriadedig, cych- wynais yn 01 fy hunan (yr hyn oedd yn angenrheidiol yn herwydd amgylcaiad- au neillduoi), gan gredu yn sicr y f buaswn yn gallu dilyn yr un llwybr yn fy ol, a marchog fy olwynfarch ran o'r daith. Erbyn hyn yr oedd y nos yn dechreu fy nal a chollais fy Ilwybr, ond ni wybum hyny hyd nes y daethnm i fan creigiog a phrydferth. Ond yr oedd pobpeth yn anymunol yr amser hwn o'r dydd, gan nad allwn weled na pheutref, bwthyn, lloer na seren i'm cyfarwyddo. Teithiais mor fuan ag y gallwn gan fod y wybren yn duo ac yn arwyddo gwlaw yn fuan. Credwn yn sicr y deuwn cyn hir ar draws bwthyn i ymochel yr.ddo tro nos os byddai yn angenrhei iiol. Ar 01 teithio fel hyn am ychydig anser gwelwn amaethwr brodorol, fel ei arfer heb ddim i guddio ei noethni ond ych- ydig lian am ei lwynau, ag arf am; eth- yddol yn ei law. Cyferchais et yn ei iaith ei hunan, ond pan welodd-nai gwyn oedd fy lliw diangodd riiewo b.aw a dychryn i'r llwyni o'm golwg, cyn i mi allu gorffen dweyd fy stori wrtho. Nid oedd dim i'w wneud ond prysuro ynilaen ar y daith, gan fy mod yn cedu nad oeddwn bell iawn o ryw ben ref, wedi gweled y brodor yn y fan bono. Ymhen ychydig amser daethum i lwybr llydan canlynais y cyfryw a chefais fy hunan yn nghanol pentref. Erbyn hyn yr oedd yn tywalit y gwlaw, ac yr oeddwn yn wlyb fr^d at y croen. Yn y pentref hwn cefais arweinydd, a chyr- haeddais fy ngwersyll yn hwyr ac yn flinedig iawn. Derbyniwyd fi gan y bechgyn yn groesawgar, ac yr oedd yn amhvg y buont yn pryderu yn fy nghylch. Ar ol cael baddon ac ymgel- edd briodol yr oeddwn yn hollol ddiflin, ac heb toci nemawr gwaeth. Rhagtyr 2iain.—Cwrdd a bonedd ges a boneddwr cenhadol dan nawdd y Genhadaeth Americanaidd, ar eu taith heibio fy ngwersyll oedd ar Ian yr afon Oda-Ova, ger Oghomosho, tref froc orol sydd tua 190 milltir i'r gogledd-dd vy»- ain o Lagos. Cefais eu cwmni am ycjiydig funudau, a mwynheais y cy, ryw yn fawr, gan fy tnod wedi eu cytartod o'r blaen mewn rhan arall o'r wlad yn igi i. Hefyd, yr oedd peth amser wedi myned heibio er pan welais Ewropead ddiweddaf, ac nid oedd hefo mi tawr neb yn deall Saesneg. Rhagfyr 23ain —Ar ol cyflawni fy nyledswyddau am y dydd, aethum ailan i'r hrysglwyni hefo un o'r bechcyn. Cyfartyddasom lewpart, a dyma'r tto cyntaf imi fod mewn cyraedd naid bwystfil, mor beHed ag y gwyddvvn. Ni ddigwyddodd dim anarferot. Rhoes y bwystfil naid a cherddodd oddiwrtbym. I

Ethollad Kendal. Fel y bernid, llwyddodd y Cynol Weston, y Ceidwadwr Annibynol, i ddal y sedd yn yr etholiad gymerodd le yr wythnos ddiweddaf yn Kendal, a llwyddodd i godi ychydig ar y mwyaf- rif. Gwnaeth hyny er gwaethaf y blaid Doriaidd. Fe gofir am yr etholiad yn herwydd i'r Toriaid alw'n ol y rhai. anfon^yyd yn swyddogol i weithio dros Cyrnol Weston, am iddo ddatgan ei fod yn wrthwynebolhollol i bolisi y Diffyn Dollwyr. Parodd y symudiad hwn o eiddo awdurdodau y blaid gyd- ymdeimlad mawr a'r ymgeisydd yn yr etholaeth, ac i fwy o weithgarweh gael ei Wneud trosto gan y Toriaid llr-ol. Er mai Tori yw Cyrnol Westoti, ei-, I iir yw na chydnabyddir ef felly gan yr arweinwyr. Dyma felyr oedd y mgy au yn yr etboiiad :— Cyrnol Mston (T. Ann.) 3,261 W. H. Sooiervill (RI^ 2,680 Mwyafiif 8I

Cyfarfod Ohwarterol Annibynwyr Lleyn ao Eifionydd. Cynhaliwyd y cyfarfod diweddaf yn nghapel Soar, Penygroea, ddydd Llun, Mawrth 17eg. Cyfarfu y Gynhadledd am uli y prydnawn, o dan lywyddiaeth y Parch E. T. Evans, Morfa NefYD, y cadeirydd am y flwyddyn. Dechreu- wyd trwy ddarllon a gweddio gan Mr Owen Rowlands, Llanbedrog. Treuliwyd y rhan gyntaf o'r gynhadledd yn gyfeillach. Cafwyd ychydig eirian pwrpasol gan y cadeirydd wrth gymeryd y swydd. Y Parch Owen Thomas, M.A., Llundain, a rodd- odd anerchiad ar ran Cymdeithas Genhadol Llundain, gan egluro ei syfyllfa arianol ar hyn o bryd, a chymhell yn daer ymdrech fwy egniol o'i phlaid. Ar gynygiad yr Ysgrifenydd ae eiliad y Parch T. Williams, Capel Helyg, pasiwyd penderfyn- iad yo amlygu llawenyid o weled Mr Thomas yn ein plith, ac am ei apwyntiad yn gynrych. iolydd dros Gymru ar ran y Cymdeithas, gaa fawr ddymuno i lwyddiant ddilyn hyny. Darllenodd yr Henadur W. Anthony bapur dyddorol iawn ar 4* Hanes y Cyfarfod Chwar- ter am y 12 mlynedd diweddaf." Ar gynygiad y Parch W. Ross Hughes, ac ciliad Mr Samuel Roberts, LJanystumdwy, diolchwyd 1 Mr Anthony am ei wasanaeth, a phasiwyd fod y papar yo lael ei argraffu a'i ledaenu yn yr eglwysi. I Darlleowyd a chadarnhawyd cofnodion cyfar. fod Borthygeat. Pasiwyd mai yn Neha, Lleyn, y cynhelir y cyfarfod nesaf, Linn a Mawrth, Mehefin yr 211 a'r 3ydd. Canmlwyddiant Genedigaeth Dr Liviogstone fydd mater y Gyfeillach yno. Darllenir papar ar hyny gan y Parch W. J. Nicholson. Darllenwyd Uythyr cyflwyniad y Parch R. M. Edmunds 'o Gyfuodeb Gorllewinol Dinbych a Fflint, ar ei waith yn symud i Llanbedrog a Mynytho. Derbyniwyd befyd y Parch D. J. Chappel, yr hwn er y cyfarfod diweddaf sydd wedi ei ordeinio yn weinidog i eglwya Pisgah. Rhodd wyd derbyniad crpesawus i'r ddu i'n plith gan ddymuno eu llwydd &'u cysnr. GohiMwyd hyd y cyfarfod nesaf benderfynu dim ynghylch pa ffurf a gymerir er Ddthlu Haner Canrif y Cyfarfod Chwarter. Rhoes y Parch W. Ross Hughea adroddiad o waith Pwyllgor Cyfnndebol y Drysorfa Gyn- orthwyol, gan gymhell yn daer ffyddlondeb i'r mudiad hwn. Ar gynygiad yr Henadur W. Anthoay ac eiliad y Parch T. Williams, pasiwyd pender- fyniad o blaid Datgysylltiad. Gwnaeth yr Ysgrifenydd sylwadau ar y Daflen Yatadegol, oedd yu cael eu rbanu yn y cyfarfod. Diolchodd i ysgrifenyddion yr eglwysi am eu help gwerthfawr. Ar gyn, giad y Parch D. W. Robert", Pwll- heli ao eiliad y Parch R. W. Hughes, Moelbry- fan, pasiwyd psoderfyoiad cryf yn protestio yn erbyn gwneyd ymuno a'r fyddin yo orfodol. Paaiwyd ein bod yn amlygu ein cydymdeim- lad dwfo a chyffredinol a Mrs Jones, Plas, Chwilog, a'r plant, yo ngwyneb y brofedigaeth ohwerw a'o cyfarfu trwy farwolaeth sydyn priod a thad, sef Mr Evan Jones. Siaradodd oifer o frodyr yn deimladwy a phriodol am ffyddlondeb y diweddar Mr Jones i r Cyfarfod Chwarterol yn ystod ei holl banes, ac am ei wasanaeth medrus i'r eyfundeb fel yagrifenydd am yspaid o I lgnlynedd. Teimlad pawb oedd yn bresenol ydoedd ein bod wedi cael colled am uu a fu yn amlwg iawn yn eia eyfarfodydd am gyfnod maith. Pasiwyd y penderfyniad trwy i bawb godi ar eu traed. Crybwyllwyd am r*i mewn galar o herwydd oolli trwy oruchwyliaeth aneau rai anwyl iddynt, so eraill mewn gwaeledd. Awdurdod- wyd yr Ysgrifenydd anfon Uythyrau cydym- deimlad at y personau canlynol :—Mra Jones, Plu, Chwilog; Mrs Roberta, Soar, Capel Helyg Mrs Roberts, Post Office, Penygroes; Mri Owen J. Penny, Ceidio; Joha Jones, Bryncethin, Abersoch W. Cadwaladr, Rboatryfan William Owen, Pantglas; Robert Owen, Drwsyceeei. Thomas Jones, Corsceiliau, Sardis; Thomas Jones, Abererch; Robert Evans, Cricoieth; Parchn David Jones, Brynllefrith J. Glyn Da vies, Llaniestyn. Galwodd y Cadeirydd sylw at bresenoldeb yo ein plith y Parch T. E. Nicholas Glais, Mor- ganwg. Cafwyd gair byr ganddo. Hefyd y Parch Henry Williams, B.A., Machynlletb, oedd yn y gynhadledd, yr bwn hyd yn ddi- i weddar oedd gweinidog eglwys Soar. Diolchwyd i'r frawdoliaeth yn y lie am roi derbyniad i'r cyfarfod, ac i'r chwiorydd am barotoi mor ragorol ar gyfer yr ymweilwyr a gweini mor siriol a charedig arnynt. Daeth cynhadledd lliosog ynghyd. Terfyn- wyd trwy waddi gan Mr Morris Williams, Nazareth. Pregethwyd yn yr hwyr gan y Parch W. J. Nicho oIson. Cyfraniadau yr eglwyni:C3 3a. Oo. Abererch. HUGH DA VIES, Ysg.

Buddugoilaoth Ryddfrydol yn Durham. Cafodd Mr. Tom Wing, y Rhydd- frydwr, fuddugoliaeth ardderchog yn Houghton-le-Spring. Cymerid dydd- ordeb arbenig yn yr etholiad trwy fod tri ymgeisydd ar y maes, set Ceidwadwr, ymgeisydd Llafur, a Rhyddfrydwr, Gwnaed y canlyniad yn hysbys ddydd Mercher. Fel y canlyn yr oedd y ffigyrau Tom Wing (R.) 6,930 T Richardson (T.) 4,807 Henadur W. House (LI.). 4,165 Mwyafrif Rhydd. ar y Tori 2,J23 n •» Llaf. 2,765 -0-

Marw Pencerdd Gwalia. J Yr wythnos ddiweddaf bu farw Mr. John Thomas (Pencerdd Gwalia), Tel- ynor y Brenin, yn 87ciin mlwydd oed. Bu yn delynor i'r Frenhines Victoria a'r Brenin Edward, ac nid oedd hafal iddo am ganu'r delyn yn y byd Gan- wyd ef ar Ddygwyl Dewi Sant yn y flwyddyn 1826, a dangosodd allu tu hwnt i'r cyffredin pan yn ieuanc iawn. Pan ddaeth ei fedr gyda'r delyn yn hysbys gyntaf cafodd nawdd unig ferch Arglwydd Byron, yr hon a dalodd am ei addysg yn y Royal Academy. Urdd- wyd ef a'r teitl o Brif Delynor Cymru yn Eisteddfod 1861.

Cyngor Dosbarth Lleyn. Lynog yr Arolygydd Iechydol—Yn nghyt- I arfod y Cyngor a gynaliwyd ddydd I Merchcr diweddaf,—Mr. J. R. Jones yn y gadiir,—cynygiwyd gan Mr. J T. Jones, ac ciliwyd gan Mr. Humphrey Griffith, fod 30p. y flwyddyn yn cael ei ychwanegu at gyflog yr Arolygydd Iechydol i'w aUuogi i gael gwasanaeth clerc. Cynygiwyd fel gwelJiant fod y cwestiwn yn cael ei ohirio am ddau 6s i'r Cyngor newydd ei benderfynu. Y gwelliant a basiwyd trwy fwyafrif.

Llofruddio Brenin Groec. EI SAETHU YN SALONICA. Ddydd Mawrth diweddaf saethwyd Brenin Groeg gan .ddyhiryn o'r enw. Aleko Schoinas, yr hwn a ruthrodd ato ar yr heol yn Salonica. Yr oedd y Brenin newydd fod am dro yn nghwmni swyddog, ac yn, dychwel am y Palas, a phan yr oedd gerllaw prif lys yr heddlu daeth y dyhiryn heibio cornel yn yr heol, a thaniod4 arno. Trywanodd yr ergyd ef yn ei galon, a bu fal w cyn pen haner awr. Cymerwyd y Hoifrudd i'r ddalfa, ac yr oedd yn ei feddiant lawddryll a gynwysai saith o ergydion. Y mae holl wlad Groeg mewn galar a thristyd dwfn yn herwydd yr anfad- waith erchyll. Gyda gofid trwm y derbyniwyd y newydd trist yn Llundain. Yr oedd y Brenin. llofruddiedig yn frawd i'r Fren- hines Alexandria, ac yr oedd y ddau yo o r hoft lawn o'u gilydd. Pan glywodd y newydd* cyntaf am ei brawd nls gltlasai ei gredu, ond pan ddaeth sicrtfydd swyddogol o hyny, derbyniodd ef gyda gofid trwm, ac yr oedd wedi ci llwyr orchfygu gan alr." Y mae y. cydymdeimlad llwyraf yn cael ei ar- ddangos a'r teulu brenhinol yn eu trallod drwy yr holl wlad, yn arbenig felly a'r Frenhines Alexandria. Yr oedd Brenin Groeg yn 68ain mlwydd oed, ac yn frenin poblogaidd a hoff gan ei ddeihaid. Gedy weddw a chwech o blant i alaru eu colled ar ei ol. Dilynir y Brenin gan ei fab hynaf, Constantine, Due Sparta, yr hwn a anwyd yn 1S68. Dygwyd ef i fyny gan athrawes Seisnig ac athrawon German- aidd a Groegaidd, a derbyniodd ei addysg lenyddol a milwrol yn Garmani.

Llosgi Ty Lady White. I GWAITH Y SUFFRAGETTES. Oddeutu un o'r gloch boteu Iau di- weddaf cafodd ty Lady White, ptiod y diweddar Syr George White, yn Engle- field Green, Epsom, bron ei lwyr ddin- ystrio gan dân. Oddiwrth bapurau ac arwyddioD ereill a gantuwyd o gylch y He nid oes amheuaeth nad gwaith y I Suffragettes oedd hyn eto. Gwelwyd j dwy ddynes ieuanc yn gyru ar olwyn- farch oddiwrth y fan yn tuan ar ot i'r ty gymeryd tdn. Nid oedd neb yno yn byw ar y pryd, ac nid oedd yqjido nemor ddim dodrefn, gan fod Lady White yn awr yn Mentone. Edrychid ar ol y He gan y garddwr, a dywed ef fod y lie wedi ei gloi i fyny yn ddiogel y noson cynt.

Ysgolion $ir O&ernarfon. Yrnddengys, oddiwrth ohebiaeth sydd wedi cymeryd He rhwng Rheolwyr Ysgol Sit Caernarfon a'r Bwrdd Addysg fod sefyllfa arianol yr ysgol hono, ac ysgolion ereill yn y Sir yr un modd, mewn sefyllfa ddifrifol. Y mae Ysgol Sir Caernarfon yn awr mewn diffyg o 5oop. Gwnaed yn hysbys mewn cyfarj fod o'r rheolwyr, ddydd Iau diweddaf, fod 56 allan o'r 137 o ysgolheigion yn cael eu haddysg yn rhad, yr hyn oedd yn cyfatebu i 40 y cant, tra nad oedd Bwrdd Addysg yn bwriadu i addysg rad gael (.j ganiatau ond i 25 y cant. Sylwyd hctyd, os na byddai i Fwrdd Addysg ac Awdurdod Addysg y Sir gymeryd y mater mewn nw y byddai raid cau yr ysgol.

Cyhuddiad Difrifol yn erbyn Morwyn. I Yn heddlys Wallasiy, ddydd Sadjvru diweddaf, cyhuddwyd Gertrude M6na Howe, 2iain oed, yr bona wasAnaethai am y ddeufis diweddaf. fel morwyn yn New Brighton, o achosi marwolaeth ei babun newvdd-anedig, yr hwn gorff ganfyddwyd mewn gardd yn,. Orrell Road, Liscard, boreu Iau. Tystiwyd i fachgenyn tra ar ei ffordd i'r ysgol ganfod parsel mewn gardd yn Liscard. Agorodd ef, a chanfu ddarnau o ddtllad a gwaed arnynt. Ar ei ddychweliad gartref o'r ysgol dywedodd wrth ei fam am yr hyn a ganfu, ac anfonodd hithau hysbysrwydd i'r heddlu. Pan gyhudd- wyd yr eneth ni wnaeth yr un atebiad. Gohiriwyd yr achos hyd y 31am cyfisol. --0--

Digwyddiad Trist. Prydnawo Gwener y Groglith tra yr oedd Mrs. J ones, yn byw mewn fferm yo Glasinfryn, ger Bangor, wrthi yn cribo gwallt ei geneth fechan er ei pharotoi i fyned i gyfarfod mewn cysylltiad a'r Ysgol Sul, disgynodd yn farw. Yr un foment digwyddodd ei gwr ddyfod i mewn, a gaUodd gydio ynddi i'w frejeh- iau cyn !ddi gyraedd y Uawr. J/i