Yr Udgorn

NATIONAL INSURANCE ACT. W. E. ROBERTS, M.P.S., Dispensing Pharmacist, Begs to inform all insured persons under the above Act that he is under contract with the Insurance Committee To DISPENSE MEDICINES, To SUPPLY DRUGS, To SUPPLY APPLIANCES. All prescriptions entrusted to him will be dispensed with the purest drugs and chemicals, and always under his own personal snpervision. Please note the Adress The Central. Pharmaoy, Opp. the Town Hall, 'Phone 52. Pwllheli;

PWLLHELI. t •LLYHOKDDIADAU SABBOTHOL— Maw. 2. Poulan (A), am 10 a 6, Parch J. Rhydderch, (iweioidog. Capel Seianig (A.) Cardiff Road, am 11 a 6-30, Parch D. W. Roberts, Gweinidog. Penmount (M.C.), am 10 a 6, Parch J. Pule- atltl Jones, Gweinidog. Salem (M.O.). am 10 a 6, Parch John Hughes B.A., B.D, Gweinidog. Capel Seixntg (M C.) Ala Road am 11 a 6-30, Parcn John Evans, Gweinidog. Tabernaol (B.), am 10 a 6, Parch Henry liees, Gweinidog. Hen Gapel y Bedvddwyr North Street, am 2, Yagol. Yagol Geohadol (M.C.). 1,4&tid Street, am 10 Cyfarfod Gwvddi am 6, Ceridwen Peris. Vagol Genhadol North Street (A.), am 10 a 6, Cyfarfod Gweddi; am 2, Ysgol. South Beach (M.C.) am 2, Parch John Fvaus, Llannercb. Tunis (M.C), am 10 a 6, Parch John Kvaos, Llaonerch. Saion (W.) am 10, Mr John Williams, Rhiw; am 6. Parch W. o. Hughes, Criccieth. St. Pedr, 9.30 a 6 (Cymraeg), 11 a 6 (Seisnig) Puroh. J. Edwarda, B.A., Ficer, a'r Parch. T. Woodiaga, B.A., Curad. Ccnhadaeth LydewlJl North Street, B.G., am 10-30, Offeren Sancta dd, am 2, Yøgol; am 6-30 Pregeth Gymraeg gao y Parch P. Meroar, benedichiwn LLWYDDIANT. Llongyfarchwn Mr Willie Hunter, mab Mr a Mrs Hunter, Salem Terrace, ar ei apwyntiad yn Arolygydd Morwrol o dan Fwrdd Masnach. DAMWAIN.—Ddydd Mercher diwedd- af, cyfarfu Mr. Tom Wiiliams, y Maes, a damwain dost yn yr Orsaf. Yr oedd yn Uwytho nwyddau i'w gerbyd, a rhywfodd syrthiodd i lawr o ben y Ilwyth. Cafodd niweidiau tost i'w ben, a'i asenau, a manau ereill. Disgwyliwn iddo adferiad buan. CYMDEITHAS LENYDDOL Y TABERNACL. —Nos Wener diweddaf, o dan lywydd- iaeth Mr. R. Gwynedd Evans, cafodd y Gymdeithas eu difyru gan Homo yn adrodd hanes ei daith i Enlli, lie y bu yn aros am chwech vvythnos. Yr oedd y darlithydd mewn hwyliau, a'r cynhull- iad yn ei fawr fwynhau. Cafwyd gair hetyd gan Mri R. Roberts, D. Thomas, a Mrs Morgan Evans. CAFE CHANTANT. -Nos lau diweddaf, o dan nawdd Cor Undebol y dref, cyn- haliwyd yr uchod yn y Neuadd Drefol. Dacth uifer luosog ynghyd i fwynhau'r danteithion. Catwyd caneuon a chys- tadleuaethau, ynghyd a pherfformiad gan gwmni dramayddol St. Pedr, yn ystod y cyfarfod. Yn ddiweddarach bu amryw yn dawnsio ac yn chwareu cardiau. Elai yr elw at y berdoneg. PRIOL)AS.-Boreu Mercher, Chwefror i;afed, yn Nghapel Moriah, Porthdinor- wig, priodwyd Mr John Jones, Bryn- arlais, ac o Swyddta'r "Genedt," Caeruarton, gyda Miss Maitha J. Humphreys (gynt o Hirwaen House, Pwllheli), ac ail ferch y diweddar Mr a Mrs William Humphreys, Dora Street Porthmadog. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. D. Stanley Jones a D. Hoskins, M.A,, Caernar- fon. Eiddunwn i Mr a Mrs. Jones hir oes a phob hapusrwydd yn eu bywyd newydd. CYMDEITHAS LENYDDOL SOUTH BEACH. —Nos Lun diweddaf darllenodd Mr. William Hughes, Bungalow, bapur rhagorol yn y gymdeithas hon ar y di- weddar Barch. Joseph Thomas, Carno. Rhoddodd y papur fwynhad neillduol i'r aelodau fel ygwna papurau Mr. Hughes bob amser. Gwnaed sylwadau pellach gan j Mri. T. H. Rowlands, Owen Tones; John Williams, John Jones, D. E. Davies, J. T. Owen, a Mrs. Davies. Ltywyddid gan Mr. John Robinson, 'a phasiwyd diolchgarwch i Mr. Hughes am ei bapur. CYMDEITHAS LKNYDDOL PENLAN.— Nos Wener diweddaf o dan lywydd- iaeth y Parch J. Rhydderch, darllenwyd papur rhagorol ar Fanion Bywyd," gan Mrs Wallis Thomas, o Westy'r Gwalia. Yr oedd y papur yn arddang- os ol llafur mawr, ac ymdriniodd Mrs Thomas a'r gwahanol bwyntiau mewn anodd meistrolgar. Pasiwyd diolch- garwch gwresocaf i Mrs Thomas ar gynygiad Mr Evan Jones, Caerhydd- erch, yn cael ei eilio gan Mrs W. Windsor Jones, Morwylfa, a'i ategu ^an Miss M. E. Evans, New Street; Mrs J. Rhydderch Mri Robert Davies, Ash Cottage John Ellis, New Street Richd. Jones, ArgraffydJ a'r Llywydd. VCYMDEITHAS Y MERCHED lEUAINC. ? s Fercher, yn Festri Capel Ala Road, ?y?liwyd cyfarfod amrywiaethol o'r U th Yn ychwanegol at y gwn:ad- NF*» canwyd ac adroddwyd gan M'? Thongs. J. Williams, J. b t omas,. I lams, M'fe ?, • Griffiths, M. Sampson. J. ^°. .g n t 5, apson, ?ghJ?"B.Jc-.a r v ?otyowyd amryw gwest- lyna? a Y *T Gorchymyn gan Mrs pav?s, a c .'vd atèbion ^wir ?M?rs Rhoddwyd anogaeth daer ar i'r aelodau -fyned i'r Neuadd nos Fawrth i wrando ar Miss Pherry yn anerch ar Fasnach Caethion Gwynion ( White Slave Tmjiic I Di Neddwyd gan Mrs Thomas. Cafwyd cyfarfod neillduol o dda. CYMDEITHAS LENYDDOL SALEM —Nos Wener diweddaf, o dan lywyddiaeth y Parch John Hughes, B.A., B. D. cafwyd dadl ddyddorol ar A ddylai holl swyddi yr eglwys fo yn agored i ferch- ed." Agorwyd ar r ochr gadarnhaol gan Mr Lloyd Ellis, Minydon, ac ar y nacaol gan Miss Francis J. Griffith, Factory. Cymerwyd rhan ymhellach gan y Mri John Rowlands, Maes Apar- ies; Maxwell Murray, Gaol Street; J. Griffith Jones, Salem Crescent; Samuel Jones, Clark Terrac Robert Murray, Church Place Mi. s Williams, Nant Temperance, a Mii-s Williams, Artro. Wedi rhoddi y ma 2r i bleidlais caed fod y ddwy blaid yr gyfartal, a rhodd- odd y llywydd ei bleidlais o blaid y cadarnhaol. TEML SOAR.-N.s Fercher diwedd- af, am 7-30 o'r gl* ch, cynhaliwyd yr uchod yn festri Pei mount Pasiwyd i gael swper wythm .3 i ddydd Mercher nesaf, sef y 5ed 1 Fawrth. Hefyd derbyniwyd brawd i chwaer yn aelod- au newyddion o'r Demi, a rhoed derbyn- iad croesawgar idciynt gan y Mri R. Jones, Penrhydlynicg; William Morris, Sand Street, a Mr*. Hughes, Gadlys Catwyd adroddiad penigamp gan Mr John Robinson, South Beach. Nos Fercher nesat, am 7-15 o'r gloch, cyn- helir cyfarfod dirvestol arbenig yn festri Penlan, pryd y gwasanaethir gan yr areithydd amrycdawn Plenydd, a'r canwr gwetreiddioi Mr Sam Jenkins. Gwahoddiad cynes i bawb, ac ni fydd neb a ddaw ar ei go led.-YSG. LLYFR COCH HIERGEST.Dynia oedd testyn darlith Miss Muriel Price, B.A., athrawes yr Ysgol Ganolraddol, yn Ysgoidy South Beach y noswaith o'r blaen, pan y Hywyddai y Parch. D. E. Davies. Er noswaith ystormus caed cynulliad parchus, a darlith y buasai yn deilwng i'r adeilad mvyaf yn y dref fod yn llawn i'w gwrandaw. Gwnaed syl- wadau pellach ar y testyn a'r ddarlith gan Mrs. D. E. Dax-ies, Mri. D. Lloyd Humphreys, J. Robnson, J. T. Owen, John Jones, y llywydd, &c. Datganwyd diolchgarwch y cyfi fod i Miss Price,- a gwahoddiad iddi 1 ddyfod i draddodi araeth arall yn fuan. Datganai amryw ofid na byddai yn bosibl cael ieuengctyd y dref i gymeryd nuvy o ddyddordeb mewn materion fel hwn. i --0--

EFAILNEWYDD. I Nos lau nesaf y cynhelir yr Wyl Lenyddol bohlog-aid J yn y lie uchod, ac y mae gwell arj.,oelion nag erioed am wyl Iwyddian s Disgwylir i gystadlu bedwar o gorau plant, tri pharti, ac yn agos j deugain ar y prif unawdau, a llu o ad oddwyr.

PENB HOS. I Y GYMDEITHAS LENYDDOL. — Nos I Iau, o dan lywydc aeth Mr D. H. Parry, Vronallt, dif) wyd y Gymdeith. as gan bapur galluo: gan Mr Richard Jones, Ty'r Ynn, ar Hen bregethwyr Lleyn yn ystod y snrif ddiweddaf." Cafwyd gair ymhe! ich gan Mri 0 Robyns Owen a W J. Davies, Gelli- dara, y rhai a gyny iasant bleidlais o ddiolch cynes i Mr J nes am ei bapur, yr hyn a basiwyd yr unfrydol. Anog- wyd yn daer ar iddo nfon y papur i'w gyhoeddi modd y crallai eraill gael budd a mwynhad ot iwrtho. 1 YR EISTEDDFOD.- -Cynhelir yr Eis- teddfod fawr olaf am y tymor nos Iau wythoos i'r nesaf, a y mae paratoadau mawr yn cael eu gw eud tuag ati. RHODD.- Y mae I neddwr haelionus o'r ardal am gytlwyi ) cwpanau cymuno unigol i'r eglwys.

RHIW. I Y GYMDEITHAS Liz" VDDOL.—Nos Lun, cynhaliwyd yr uchc:1 dan lywyddiaeth Mr Griffith Jones, Tny-fron. Cafwyd dadl, Pa un ai n antais ynte anfan- tais ydyw dyfo. ad y Saeson i Gymru ? Agorwy i dros mai mantais gan Miss Dora Jorns, Trip, a chefnog- wyd gan Mr Richt-d Roberts, Foel. Agorwyd dros mai anfantais gan Mr Griffith Williams, Urynawd, a chefn- ogwyd gan Miss Dc ra Williams, Tyn- y-graig. Siaradwyd yn mhellach gan Mri John Williams lalafon, a Owen Oweus, Bryntirion lleldllslwyd a chafwyd mwyafrif Jros mai mantais. Cafwyd adroddiad gan Mr Richard Roberts, Foel, a can gan Miss Nell Jones, Sarn.

LLANBEDKCG A MVN- I YT 10. CYFARFOD SEFYDI.U.—Ddydd Mawrth cynhaliwyd cytarfo.: i sefydlu'r Parch R. M. Edmunds, o eghvysi y Green a Llangwyfan, yn weinidog ar eghvysi Annibynol Llanbedrog a Mynytho. Y Parch. H. Davies, \bererch, a lywydd- ai. Cymerwyd riiiiii gan y rhai a gan- lyn :—Parchn. James Charles, Dinbych; J. Lewis Williams, M. A., Aberystwyth T. Ogwen Griffiths, Rhyl Morgan Price, Chwilog; Foulkes Roberts, Rhydbach Ynyr Hughes, Llanbedrog; J. S. Jones, Talgiaig H. Jones, Morfa Nefyn Glyn Davies, Llaniestyn a J. Rhydderch, Pwlheli. Darllenwyd llythyrau^yn rhoi uchel ganmoliaeth i'r gweinidog oddiwrti? yr eglwysi y bu yn eu bugeilio. Nos Lun a dydd Mawrth pregethwyd ar yr achlysur i gynull- eidfaoedd lluøso. .1

Mrs Pankhurst yr. y Ocfalfa. Cymerwyd Mrs Paokh rst i'r ddalfa ddoe, ddydd UlIO, yn Liundain, a dygir hi o flaen heddlys Epsorr heddyw mewn cysyiltiad a'r ymgais i duinystrio ty Mr Lloyd George. Y cyhuddiad ffurfiol ddygir yn ei herbyn fydd iddi ar y igeg o Chwefror, 1913, gynghori a sicrhau personau arbenig, y rhai nad yw eu henwau yn hysbys, i roi pyior a flfrwydr- belenau mewn adeilad arbenig yn \Val- ton Heath, gyda'r bwruid anghyfreith- Ion o wneud niweid i'r rdeilad dywed- edig hwnw, yn groes i L deddt" Niueid- iau Maleisus i Eiddo, 1861. Cymerwyd hi i'r ddalra ychydig cyn yr amser yr oedd i anerch cyfarfod o Undeb Politicaidd y Merched, a phan wnaed yn hysbys yn y cyfarfod ei bod yn y ddalfa bu yno gryn helynt Nid oedd ond ychydig gyfeillion yn gwybod ymhle yr arhosai Mrs Pank- hurst, ond er's peth amser yr oedd ei chyfeiriad yn hysbys i'r heddlu, a chedwid gwyliadwriaetb fanwl gan gudd-heddweision ar y lie y trigai. Nid oedd ond Miss Kenney yn aros gyda hi yno. Ychydig wedi dau o'r gloch gadaw- odd Mrs Pankhurst ei hystafell, ond daeth yn ol yn bur fuan gan awgrymu y gvvyddai fod yr heddweis yn dyfod. Ymhen ychydig funudau hysbyswyd fod tri boneddwr eisieu gweled Mrs Pankhurst Gwnaethant yn hysbys eu neges, ac arhosasant nes i Mrs Pank- hurst ymwisgo yn barod i'r siwrnai. Gadawyd i Miss Kenney fynd gyda'i chyfeiilles i Scotland Yard Yno dangoswyd pob syberwyd tuag at y garchares, a daeth llu o'i chyfeillion yno i edrych am dani. Dy wedodd wrth Mrs Massey, un fu yno yn ei gweled, y disgwyliai gael ei chymeryd i'r ddalfa ac os y gadawent iddi y byddai iddi newynu ei hun i farwolaeth. Cymerwyd y gareharcs o Scotland Yard drachefn mewn modur i Leather- head, ac wedi cyraedd yno cafodd ei chyhuddo yn ffurfiol, ond ni wnaeth unrhyw atebiad i'r cyhuddiad. CYFARFOD CYTHRYBLUS. Yr oedd tyrfa fawr wedi ymgynull yn y London Pavillion i ddisgwyl Mrs Pankhurst i anerch, ac yr oedd yn amlwe: oddiwrth y cynhulliad fod no amryw o rai oeddynt yn teimlo yn an- ffafriol i'r merched. Pan wnaed yn hysbys fod Mrs Pankhurst wedi ei chymeryd i garchar bu yno gynwrf gwvllt. Bloeddiai rhai eu cymeradwy- aeth ac ereill -1 Cywilydd." Bu Miss Kenney, yr hon a lywyddai, am ysbaid hir cyn cael gwra.dawiad, a phan god- odd Mr Lansbury ar ei draed bu yno fwy o derfysg fyth. Cofir iddo setyll etholiad ar gwestiwn yr etholfraint i ferched, ac iddo golli'r sedd. Bloedd- iai rhai yn y cyfarfod i'r Mnig ddynes a phleidlais ganddi bleidleisio yn ei crbyn ef. Ni chafodd ddweyd nemor d'dim, I a therfynodd y cyfarfod mewn anrhefn. --0-

Damwain mewn Glofa. Bu damwain yn Nglofa Bursham, Gwrecsam, ddydd Llun, yr hyn a achosa i fil o'r gweithwyr gael eu taflu allan o waith. Cafodd un dyn ei anafu yn ddifrifol iawn. Yr oedd Thomas Green, Marclnviel, | wedi mynd i lawr y pwll i wneud arch- wiliad ar y lie, a phan odueutu deugain llath i Jawr, rhoes rybuo j am i'r peir- iant e-i ollwng yn is. Yr He hyny, syn- wyd (jreen wrth weled y glud yn cael ei chodi i fyny yn sydyr gan gyflyniu o hyd nes y tarawodd yi erbyn y ger ar y pen. Yn ddiweddar; ch caed Green yn gorwedd o dan y rwb i, a'r coed, yr hyn a'i achubodd rhag i'i gtud ei daro ar ei ffordd yn ol. Yr oe 1d ei ddihang- fa yn rhyfeddol. Wrth ddad-ddirwyn torodd y gcr do adeilac y peiriant a gwnaeth ddifrod mawr at ben y pwll. Cafwyd Robert John Hughes, dir- wynydd y peiriant, yr. gorwedd yn anymwybodol yn ngham t y rwbel, a'r esboniad rydd ef ar y Idamwain y.v, iddo gael gwasgfa a sythio yn wysg ei gefn. Wrth wneud tyny tynodd y lever yn ol gan godi'r glud i fyny yn lie ei gostwng yn ol tel y gorchmynai Green.

Goleuni ar Ddl gelwch. Yn Cumberland, Maryland, ddwy flynedd yn ol canfuwyd mab a merch ieuanc oeddynt ar fin priodi yn gorwedd yn farw ar soffa o flaen y tân. Credid yr adeg bono mai wedi gwenwyno ei gariad yr oedd y dyn ieuanc, ac yna gymeryd gwenwyn ei hun. Yn ddi- weddar aeth teulu arall i fyw i'r ty, a'r wythnos ddiweddaf canfuwyd dau o'r teulu bron wedi mygu i farwolaeth yu yr un ystafell ag y digwyddodd y trych- ineb ddwy flynedd yn ol. Pan wnaed archwiliad catwyd fod y simddai wedi cau i fyny, ac mai wedi eu gwenwyno oddiwrth y nwy glo yr oedd y ddau anffodus. Bernir yn awr mai dyna hefyd oedd achos marwolaeth y par ieuanc ddwy flynedd yn ol. -0

Damweiniau gyda Modur. Pan yn mynd trwy Sir Kent, ddydd Sadwrn, hefo'i modur, cyfarfu Mrs Arthur Gibson a damwain angeuol. Yr oedd y cerbyd yn cael ei yru gan ei mab, deunaw mlwydd oed, a llithrodd nes yr aeth i ochr y ffordd a throes. Disgynodd Mrs Gibson ar ei gwegil ar y ffordd a bu farw'n ebrwydd. Ni: dderbyniodd ei mab nemor ddim niwed. Bu farw James Piper, Upton, hefyd yn yr ysbyty, mewn caniyniad i niweid- iau a gafodd trwy i'w gerbyd fynd i wrthdarawiad a niodur.

Y Terfysg yn Mexico. SAETHU'R CYN-ARLV ■ /VDD. Ddiwedd yr wythnos o'r olaen llof-, ruddiwyd y Cyn-Arlywydd ladero a'r Is-Arlywydd Pino Suarez, p; ti yr oedd- ynt yn cael eu cymeryd mewn cerbyd modur i'r carchar. Yr oedd y Llywodraeth wedi pender- fynu cadw'r ddau yn ngharcfiar i aros eu prawf ynghylch eu gwc'tliredoedd swyddogol, ac i'r pwrpas h\v,v cymer- wyd hwy mewn dau gerbyd nodur, y rhai oeddynt dan warchodn dl fanwl. Pan yr oedd y ddau gerbyd w 3i cyraedd mangre unig o'r ffordd, me"dir, daeth mintai arfog i ymosod arnyr.i.. Aeth y milwyr oedd yn gwarchod y carcharor- ion i lawr i wrthwynebu'r y.oosodwyr, ond saethwyd y ddau gar-haror yn farw, tra na chatodd yr u o'r rhai n'u hamddiffynai unrhyw oi" d ¡

Damwain i Mr F. E. Smith. Pan yr oedd Mr F. E. Snvth allan yn hela ddydd Sadwrn diwedda: syrthiodd eigeffyi a chafodd Mr Smith ei niweid- io yn dost iawn. Ofnid ar y cyntaf fod rhai o'i asenau wedi eu tori, ond dywed ei feddyg nad yw wedi cael ei niweidio'n ddifrifol oddimevvn. I -0-- I

Manion. I Y mae Mrs. Lloyd George yn gwella yn dda, ac yn dechreu codi f Han Yn Buckley, ddydd Llun. anfonwyd dyn i garchar am ddau fis, a dau arall am fis yr un, am gysgu allan mewn gwaith biics. Y mae cyfnewidiadau mawrion yn cael eu gwneud yn Gwrych Castle, Abergele. Aeth y certwyr tfyflogid at y gwaith ar streic am ychwaneg o gyf- log. Gwrthodwyd eu cais a chyfiogwyd rhai ereill yn eu lie. Yr oecid mwy na digon yn barod i gymeryd eu lie unwaith. Cafodd tad a merch eu llosgi yn ddifrifol yn Bolton. Rhoes y ferch flychiad o polish yn y popty a ffrwydr- odd nes rhoi dillad yr eneui ar dan. Wrth geisio ei ddiffodd cafodd y tad ei losgi yn ddifrifol iawn. Yr oedd yr cneth mewn cyflwr peryglus pan gym- erwyd hi i'r ysbytty. Ceisiodd geneth yn Oldham wneud pen ar ei heinioes yn herwyc. j i'w mam ei churo am ddweyd anvviredd ynghylch 8c. oedd yn fyr o'i chyflog. --0--

J JBarfcfcomaetb. ODL LLWYDD I Mr. O. M. Williams, L. T. £ C., Morfa Netyn, a Miss Lizzie JÓrks, Trefor, ar eu huniad Priodas. I Owen fwyn a'i ddyn fau, x^edi'r oed, Yr adar a'r blodau Aelvvyd dawel y duwiau Arhoed yng nghariad dau. Etelly, haf i Fai llwyn,—yn t i ros, Yn ei wrid, yn addwyn, A gcir bvth a'i geriwb WYM Huda wynfyd di anfwyn. Yna'lh gan a fydd glanach Ji weli Fyd y delyn wenach Daw i mewn nodau nnvynf: :h, Odiel, o her dada bach 0 daw'r dwys i nodau'r ust unig Dros y tunoau oerior Bydd ddoeth, a gwybydd eithion, Ym qiyd yr ing, mai da'r Ion. Nid yw'r gan ond ar haner,- heddyw Ystyriwch ddau'n dyner [iwch, ymson, byrr yw Amser, Ac un byd, ar y Gan bcr CYBI.