Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Advertising
RHYBUPP OYHOEDDUS. M P I R E —— CARNARVON MONDAY I TUESDAY WEDNESDAY WILLIAM FABNUM TH;E IDOL OF TEN THOUSAND PICTURE PALACES, in Hoodman Blind DRAMA IN FIVE PARTS, by Henry Arthur Jones and Wilson Barrett. Prices of Admission: 1/2 II 7d 4d LLONGAU. AUSTRALIA BY THE ORIENT LINE. Via Ck>pe of Good Hope, uadeir Contract to carry His Majesty's Mails to FREMANTLE, ADELAIDE, MELBOURNE, SYDNEY, BRISBANE. Through bookings to all Parts in AUSTRALIA, TASMANIA, NEW ZEALAND. Saloon tickets interchangeable with P. and 0. Line. Managems: P. GREE-N & CO., & ANDERSON, ANDERSON, & CO. FOR PASSAGE apply to the latter Furm, at 5, Fenchuxch-avenue, laondbn. E.C. or In Carnarvon: W. J. Parry, High-street; Dolgelley: R. C Evans, Einion House; Betheeda: W. J. Parry, Coetmor Yard. AlXAN^iS LINE TO CANADA- LIVERPOOL, GLASGOW, LONDON, and HAVRE, to CANADA, NEWFOUNDLAND, & U.S.A. — ALLANS 19 James Street, Liverpool; 14, Cockspur Street, S.W., and 103, Leadenhall Street, London, E. C. MEPPYGOC DANEDD Ymv."}la DR. JONES, D.D.S. (A-,M-), SURGEON DENTIST, CRAIG OWEN. BANGOR A LLANGEFNI 000 DYDD 1AU, yn 10, Lledwigan-road, o 1 hyd 5-30 o'r gloch. A BANGOR, BOB DYDD, ond dyddiau Mawrth ac Ian, o 9 hyd 0 o'r gloch. A LLANERCHYMEDD, gyda Miss Owen, Druid House, o 10 hyd I o'r gloch, ac AMLWCH, gvda Mr. Hughes, Stationer, o 2 hyd 5 o'r gloch, ar DDYDDIAU MAWRTH, Chwefror 27, a Mawrth 27. OS OES PESWCH BrararwroBc COUGH MIXTURE HUGH DAVIES. Y mae miloedd lawer wedi cael iachad ac rr. gwnood eu goreu i'w gymell ar ereill sydd yn dioddef. Ni raid cymeryd ond UN DOSE e. profi ei (Idylanwad uniongyrchol yn rhyddh, a f Phlegm, yn clirio y Llais, yn cynhesn ic yn cryfhau y Frestt gan weithio pob Anwyd a CbaWgni ymaith. DAVIES'S COUGH MIXTURE at BESWCH. DAVIES'S COUGH MIXTURE at ANWYD. OAVIES'S COUGH MIXTURE at ASTHMA. Oa gwyddoch am rywun yn dioddef oddiwrth Beewch a Bronchitis, anrhegwch ef it 1 hotel- aid o COUGH MIXTURE HUGH DAVIES, m fe'ch bendithia "TN ddydd. Is 3c A 3s. Y BOTEL. HUGH DAVIES, CHEMIST, MACHYNLLETH AR WERTH ?TYAU White Wyandottes a White Leg- W Thoms, Cook Cam strain at ddeori (hatching). Stiings 4s., wedi eu dethol o tua mil o ieir v. ecti bridio at ddodwy.—(Mrs Jones, BrithcLir Poultry Farm, Rhosgadfan. '6^May 3i PROVE to your pro?t that each hen can P lay f?x eggs a week in Spring on Karswood Spice {containing ground inse ts). Packets 2d., 6d., Is.—T. Evans, Maelfa. Boston, Gaerwen. 56-Mar 10 KILL THAT INSECT, TOMMY.—Scn? Kyour p?!s "out yonder" some tinA of wash, there's a big chance you'-U have "corrwpanions". A little Harrisons'* Pomade kills every insect on hair or body. o on having 1=1 a.'7isong'!Io Nursery Pomade. "Tins of Comfort" at qd and 9d. Sold by .n Chemiat&-?)? by Pot from Harroon Chemist. Be?i'i)? Carnarvon: R. R<? berts; Llangefni, It. B. Jones; Bangor: J. Bowen; Holyhead: R. H. Williams; Port, madoc: T. JenkiDa; Betheada: W. Morris j Criccieih: E. Davies Hnghes, and Co.; Per- y-groes: J. Ellis Jonod; Amlwch: R. Jonee. —All Chemist*. m. r% rN  ) T..  ?)- "-?". • •: >—'l'y Car 1 T.W <\ *v felin, Porthmadiig.—Taiesin Griffith. Eifl. House, Criceieth. 55-Mar 17 ————————————————————————————— TO LET, PLASYMHENLLECH F ARIM, in J- the Parish cf PGLLECH, Carnarvon- j shire. Area of 423 acres, ino'udirg 951 acres of Mountain Land. Vacant j Michaelmas 1917.—For particulars apply to— George Bovill, Voelas Estate Office. Bettws- j y-ooed. 55-to I ARWERTHIANTAU. MR. ROBT. CS. JONES, AUCTIONEER AND VALUER. CARNARVON. vs MXIHFIBI-D, CARNARVON. SALE NESAF DYDD MERCHER, MAWRTH 7fed. Aniouer yr entries erbyn y Sadwrn blaenorol. MESSRS. JJENRY pARRY AND SONS AUCTIONEERS AND VALUERS, GLANRAFON, CARNARVON. IMPORTANT TO PARTIES FURNISHING GRAIANFRYN, PONTRHYTHALLT. MESSRS. JJENRY pARRY AND SON-, are instructed by Mr. Humphreys (who Is leaving), to Sell by PUBLIC AUCTION, on the premises, on Monday, March 19th, 1917, THE HOUSEHOLD FURNITURE,, comprising, Dining-room Suite; an excellent Piano ly Crane & Sons; Overmantles; Sheffoneer. Sofas; Oak Cupboard; Beobteads and Mat- tresses Dressing Tables and Wash-stands; Fenders, Mangles, etc., etc., with scores of useful lots far too numerous to mention. Sale to commence 1 p.m. prompt. Terms: CASH, Graianfryn is a few minutes walk from Pont- rhythallt Station. Carnarvon train arrives 12-45. MESSRS. H. T. OWEN AND SOli, AUCTIONEERS AND VALUERS, LLANGEFNI. BRYN COCH, PENYMYNYDD. Near LLANFAIR P.G. IMPORTANT SALE OF LIVE AND DEAD FARMING STOCK, HAY, STRAW, AND PORTION OF THE HOUSEHOLD FURNITURE. MESSRS. H. T. OWEN AND SON -ULL have been instructed to Sell by PUBLIC AUCTION, on TUESDAY, MARCH 6th, 1917. 1 Cart Mare in foal, capital worker. 1 Grand Filly Foal, rising 2 year old. 2 Carts and Frame, 1 Capital Hay Mower. 1 Horse Rake (New) American Rakes, Ohaffcutter, Poulpera, Pioughs, Ziig-Zag Harrows; 1 Chain Harrow, Stone Roller, Horse Power, Scythe, Pig Troughs, Ladders, Ropes, Forks, Slate Cisterns, Galvanized Corn Bin, Sets' of Shafft, Leading and Ploughing Gears; aJso lot of articles too -u- merous to mention. 30 HEAD OF POULTRY. HOUSEHOLD FURNITURE and DAIRY UTENSILS. 2 Churns and Complete Dairy Utensils; Casks, Cupboards, Kitchen Dresser, Chairs, Dressing Table anal Wasiing Stands, 3 Feather Beds, 3 Bedsteads Flock Mattresses, Night Com mode and other numeral articles. Quantity of HAY and STRAW. Sale 1 o'clock sharp. AR WERTH ART HORSE—Will lend for a few I ki months for its keep good cart horse, used to all farm work.-Apply L.A. Genedl Office, Carnarvon. TT^OR SALE.—Several good Lurries, all P sizes and weights, screw brakes. Also excellent strong Spring Cart, carry 1 ton, and complete good strong Set of Harness. Full size Furniture Vam for Eire, Road or Rail.— J. Owen, Slate Quay, Carnarvon. to. LADIES Nurse Hammond's Improved ij Remedies act in a few hours when all atee fails. Surprisingly effective. Send stamped envelope for free sample, to B. N. aammond, 236, High Holhorn. London. WALLPAPERS from 4i per ro!l. Any quantitv, large or small, supplied at WHOLESALE PRICES. Largest stock in Great Britain. Write for patterns stating claes required. (Dept. 282), BARNETT WALLPAPER CO., LTD., MANCHESTER. AR WERTH-Ty hardd a chyfleua cyf- addp-L iawn i f-fcddyg medrus, mewn ardal o 11,000 o boblogaeth, lie y bu farw yn ddiweddar feddyg poblogaidd.—Ymofyned trwy lythyr A C.D.49, Swyddfa'r "Genedl," Carnarvon, 47tc. CANAPJES-Oi every variety, for singing and lireeding. Best and largest collec- tion in Wcrld. Approval. Also Goldfinches, Linnets, etc. Illustratpd list free. See this before decidii-g elsewhere. Genuine Talking Parrots. Strongest Birdlime, 7d, Is Id, Is fin Self-setting Trap Nets best in England, 28 2d, 2s 9d.—RUDD, Specialirt, Norwich. GOOD PIANO.—Walnut iron frame, check \jr action. Full compass, etc.— £ 25, or 10B 6d per month. A bargain. Crane and Sons, Ltd., Bangor. 56-Mar 9 WELSH RECORDS.—100 new titles. V V Splendid reproduction by the most fa- mous Welsh artistes. Speeial list free. Crane and Sons, Ltd., Bangor. 56-Mar 29 TO BE SOLD by Private Treaty, about 5 J- tons of good Meadow Hay.—Apply T. Salisbury, Felin Eithin, Madryn, Pwllheli. 54-Mar 10 SCREWS—M xed 2% cwt. 28!ba, 7s Ad.- Wire, Cut and Wrought Nails Staples, Tacks, Rivets, Bolts, and Nails, etc., at N"ai! Wc-kg. 25 to Birmirtcharr. Wholesale Priees.C. W. Haylee, Midlund Nail Worb. 26 to 28 Rea-sl. Biminghai" I nrvo get more eggs use Karswood Poultry JL Spice containing ground insects. 2d., 6d., ls.-Poberts, Bridge Shop, Blaenddol. 53-Ma.r. 3 FOR SALE-Eggs for Hatching (from j' Baron & Cook Strain), Rhode Island Red, Houdans. White legborn.-Prices 5s. sitting. Apply: Gray, TynTIidiart, Lla.n- gelni. 55-Mtir 17. TO BE SOLD- FREEHOLD DWELLING HOUSES Nos. 1, 2, and 3, Tynyweir- glodd, Penygroes, and the leasehold Dwelling Jtiouse, No. 9, Pantvcelyn Terrace, Talysarn. For particiJars apply to T. H. Lewis, Estate Agent, 26 Pool Lane, Carnarvon. 56-Mar 3 SHORTHORN Calves for Rearing, f-(-Tr r'TO vl Chaphire -11-ilk,rq nndl Pure Bred Bulls. Quotation at any station. No fane prices. CorrePT»ndtenoe a pleasure. FRANK DOBIE, Littelton, Chester. 5 EGOS each hen every v.*< ek are now o1 tained with Karswood Spic. 2d., 6.1; Is Prrtherch, Miedioal Hall, Bodet.'ern. Vall^v. [ 56-Mar 10. ARWERTHIANTAU I MESSRS. ROBERT pARRY AND SON.. AUCTIONEERS AND VALUERS. PWLLHELI. > J>LASYNRHIW, RHIW. Dydd Gwener, Mawrth 9fed, 1917, dan gyfarwyddid T. W. Roberts, Ysw., Gosodir YR HOLL DIR yn lotiau oyfleus i'w bori. Dechreu am 2 o'r gloch. rrtLR CRUGAN, PWLLHELL. (Dau gyfarwyddid ZVTri. S. Andrews & Son.) DYDD MAWRTH, MAWRTH 13eg, 1917. Tua 120 o ACERI o 30IR JPORI TEMIAGOROL, a adnabvddir fel TIR CRUGAN. Tua SAITH o ACERI a elwir "Caefadog." Y Gosodiad i ddechreu am UN o'r gloch. D.S.—Cludir y rhai fydd yn bwriadu cym- eryd Tir gyda'r Tram yn rhad fel o'r blaen. Bydd y Tram yn cychwyn o Ala Road am 12-30 yn brydlon. TELERAU ARFEROL. ymswAEN, LLANNOR. Dydd Iau, Mawrth 22ain, 1917. STOC FFERM a GOSODIAD TIR. y JLETHRDDU, LLANAELHAIAUN. Dydd Gwener, Mawrth 23ain, 1917. GOSODIAD TIE. 5, SALEM TERRACE. PWLLHELI. YN EISIEU LADY recommends Welsh girl as house or -H parlourmaid1. Private Christian family, 1 Carnarvonshire, where two kept. Apply Box A.H. 55 "Genedl" Office, Carnarvon. WANTED—For Private Housvr in Eng- wV land-Good Class of Maids with good reference. Plenty of Places in every part of North Wales. Private aad Business.—Apply Mrs. Ephraim, Gr-gina.' Registry Office, Bl. Festaniogr, Y, N EISILU-Erbvn Calanmai, dynes jL barchus yn gallu trin Haeth ac ymenyn, ynghyda hollwaith ty, mewn c rdal o?d\munol yn Sir Fon. Cyflog £ 20 y flwyddyn. Ym- yu Sir Fon. -Cyflog ofyner "DB 56" Genedl Office, Carnarvon. 56-Mar 15 WANTED—At Carnarvon, elderly lady or 'V gentleman as lodgers. Comfortable home, and large garden. Good views. 15 minuter walk from Park and Railway Station. Apply "O.W. 56" Observer Office, Carnar- von GROCERY & PROVISION—An experi- enced assistant wanted at once; must be ineligible for the Army. State wages. Live out. Also an experienced young lady for the Grocery trade. State wages. Live out.—Apply W. ill. Eames, Llanfairfechan. 55-Mar. 1 MABLEC%OTHS.-La,d,y offers three beau- tiful Irish Damask Tablecloths nearly two yards square, also six handsome serviettes -uz.ooiled perfect condition, accept 17s 6d for lot worth double, approval willingly ar- I ranged.-Write. A.X. 53, "Observer," Car- l, narvon. 53-Mar 22 TVIMBSTIC SERVANTS WANTED: IV Cook general and housemaid waitress. Good wages and outings. Four in family. Comfortable home. Lifrs. M., 56 Yestbourne i Road, Southport. 56-Mar 22 ¡ OF—Yu eiQen, wed& ymarfer & gwa?h kT gwiad a phedoli. Gwaith parhau&- Ymofyner & E.E., Box 51, Genedi,Offim WTED-Scrap Brass, copper, lead V iron. Spot cash. Immediate removal.- Write, stating quantities, to J. H. Lewis, 71, Duke Street. Liverpool. 47 Mar 31  er- ,oo d a. 1 1-rouncT young WANTED—Baker—good all-round) young ) "V man (ineligible).—App?y, stating age, experience and wages required, to A.54, "Genedl" Office, Carnarvon. 54-Mar 10 ("1 OF YN EISIEU.—Heb fod mewn oedran T milwrol, wedi ymarfer a gwaith gwlad, ac yn bedolwr da.—Ymofyner a J. Edwurds, J R.S.S., Maerdy, Corwen. 53-Mar 24 j \XRANTED good sencond-hand bunding V* suitable for an office, about 20ft x 10ft or 12ft, Also, Safe, 4x3x3 or about.-Send full particulars to Evan Jones and Sons, j Portmadoc.  ?S al e,?woTtien I DRAPERY.—Eisieu amryw Saleswomen i-? piofladol.-R. J. George, Drapef, Car- j narvon. Mar-10 YN EISIEU-Geneth o 16 i fyny i wasan- JL aetha mewn Post Office, wed'i arfer ych- ydig.—Ymofyner a B55, Genedl Office, Car- narvon 55-Mar 15 BREAD, GROCERY, & PROYISIONS. I Assistants; bakers, and vanmen wanted Give full particulars, stating wages required. I E. B. Jones, & Co., Rhyl. 55-Aprl-15 W AN-,T,,D-A Smart Young Lady for the W Millinery Show. Room. Also a young lady for the workroom.—Apply, Waterloo Hwse, Carnarvon. B ——— COLLECTOR CANVASSERS. Wanted Ladies in each district. 20s per week, and commission.—G. Liverridge, Milnsbridge, DRAPERY—Eisieu genethod Tel apprentices i'r "counters"—-R. J. George, Draper. Carnarvon. Mar 10 WANTED—Houseniaid for London. Inter- vY view might be arranged in North Wales. £ 16- £ 20.—iMiss Jennings, 52, Gloucester- street, Victoria, London, S. W. 54-Mar 21 TJ HALLER SYLW. — Y mae Mrs. W. W. -i ? Thomas, M, 31, 32, Stryd y Llyn, Caer- u n-fon. yn prynu bob math o Ddodrcfn Hen- n/ol; Treselvdd, Cypyrddau Bwyd, Tridarn, Hen Gadeirisu, etc, TAN-TED.-T,trge quantities of new-laid V V F, Write roffers and price required, quantity* you have to offer. Cash on S I receipt of E'^gs. Hodgetts and Salisbury. Str-,et, Sheffield. BAKEE.ESSES.—At once for bread-making n and baking. Must be well-up in the worl,kpply stating age, experience, refer- ence, and wages required.—E. B. Jones & Co.. TIhyl. Mar-24 MILLINERY.—Eisieu genethod fel appren- tices.-R. J. George, Draper, Car- narvon. Mar-10 HESWALL—Wanted a Tonne girl M honse heTp, £ 13 to start. References.— Mrs. Arthur Evans, Pocklands, I Ifeswall, Cheshire. 55-Mar 3 =''C- -= > OTICE TO < | Jl YOLUNTEtR TRAINING CORPS 0 I AND SECRETARIES J[ Miniature Rifle Clubs. D-22 LONG RIFLE SMOKELESS J| (BRITISH) AMMUNITION, 11 Stippliea are now available. • < J Otders should be placed immediate 41 NOBEL'S EXPLOSIVES CO., LTD. )| j • Kingsway House, Kingsway, London, W-C, J | I^ANCHIESTER STOCK EXCHANGE. NOTICE. MEMBERS OF THIS EXCHANGE ARE NOT ALLOWED TO ADVERTISE FOR BUSINESS PURPOSES, or to issue Circulars to persons other than their own principals. Outside Brokers or Share Dealers and those who advertise are not in any way connected with this Exchange, nor under the control of the Committee. Comiuxissions charged by Members of this Exchange are based' on the Rule of the Associ- ation that no Member may divide commission with anyone. The Prevention of Corruption Act, 1906, makes the giving or receiving of an undisclosed commission a criminal offence. A List of Members of the Manchester Stock Exchange may be obtained on application to the undersigned. JOHN N. CAIN, Secretary. Committee Rooms, Manchester Stock Exchange.
' IY WERIN A MASNACII RYDD.
I Y WERIN A MASNACII RYDD. Os yw: y rhyfel presenol wedi dysgu rhywbeth yn fwy nag arall i werin pob gwlad, dibyniaeth y naill genedl ar y Hall yw y rhywbeth hwnw. Er fod poblcedd Ewrob yngyddfau eu gilydd, gorfodir yr ystyriol yn eu plith i gyd- nabod mai brodyr o'r un bru ydynt,-ac fel brodyr yn ddibynol y naill ar y Hall am eu cynhaliaeth. Nid oes wlad yn Ewrop heddyw nad yw ei gwerin yn dioddef am na cha fasnachu yn rhydd a gwledydd eraill. Ceir yn y rhyfel yr engraifft fwyaf ofnadwy a welodd y byd erioed o ddrygau "diffyn-dollaeth." Dichon y dywed rhai mai nid ar adeg rhyfel y dylid codi cwestiwn dadleuol fel hwn sy'n rhanu'r pleidiau gwleid- yddol. Yr ateb syml i hyn yw y rhaid i bleidwyr Masnach Rydd efelychu'r Ffrancod pan ymosododd Germani ar- nynt yn y rhyfel,-sef yw hyny am- ddiffyn eu hunain. Y diffyndollwyr sy'n ymosod, ac fel y Germaniaid gyda thrigolion 'Belgium, yn gosod bai cr gefnogwyr Masnach Rydd am amddiffyn ohcnynt eu hunain. Un o esgusodion Geraaani am anrheithio Belgium yw y dylasai'r wlad hono fod wedi caniatau ffordd rydd a llwybr agored i luoedd Germani ar eu taith i oresgyn Ffrainc; ac am na roisant hyny i fyddinoedd Germani mai ar y Belgiaid, ac nid ar y Germaniaid, y gorffwysai y cyfrifoldeb am yr ymladd a fu ac y sydd yn y wlad Ii hono. Rhywbeth tebyg yw safbwynt y diffyndollwyr heddyw. Mynant mewn amser ac allan o amser wthio eu syn- iadau gwenwynig ar y wlad, gan hawlio ar yr un pryd eu bod wrth wneuthur hyny nid yn unig yn gweithredu yn anibynol ar bob plaid boliticaidd, ond yn cyflawni dyletswydd wladgarol wrth wneud. Mae "Cyngrair y Diffyndoll- wyr" (Tariff Reform League), cym- deithas a ffurfiwyd i hyrwyddo ymgais Joseph Chamberlain i dolli bwyd y werin, wedi cael ei adgyfodi ynghanol y rhyfel, ac wedi gyru allan apel at ferched Prydain yn deisyf eu cynorthwy i hyrwyddo dysgeidiaeth y Diffyndoll- wyr drwy (a) Siarad o blaid diffyndoll- iaeth; (b) gwasgaru llenyddiaeth ar y mater; a (c) tanysgrifio yn hael at dreuliau y Cyngrair. Dywed y cylch- ly thjT:— I "Sicr wyf y gwnewch bopeth yn eicn gallu i gynorthwyo y mudiad gwladgarol hwn. Cwestiwn i'r deuluyddes yn arbenig yw hwn; ac yr ydym yn hyderus y myn merchedl yr Y mherodraeth ei gario drwodd i f udd ugoliaeth. Gyda hyn y mae yn ymarferol bob pa.pur Toriaidd yn y deymas yn cyhoeddi yn barhaus erthygiau o biaid gwneud diwedd ar Fasnacli Rydd, claddu dysg- eidiaeth Gladstone, a Bright, a Cobden, a mabwysiadu ohonom gynlluniau Joseph Chamberlain a'r "Times,"— "gwir gyfeiilion y werin" meddant. Ar yr un pryd rhybuddiant bleidwyr Masnach Rydd rhag gwneud dim "i ranu y genedl adeg y rhyfel, eithr caniatau ffordd rydd i gyfalafwyr i ys- peilio gwerin Prydain! Cafwyd yn ddiweddar ddau atebiad tra amserol i gynlluniau y cyd-fradwyr diffyndollol. Y cyntaf oedd eiddo Cyng- l-air Cenedlaethol Llafur yn Manceinion, pan, ar ol araeth ymfflamychol gan Mr. John Hodge, un o Weinidogion y Goron, yn erbyn Masnach Rydd, y pasiodd y Cyngrair gydag unfrydedd ymarferol bendeHyniad yn amlygu fod "Y Cyngrair hwn, a gynr^chiola weith- wyr y deyrnas, yn hawlio sefydlu ar ol y rhyfel bolisi cyflfredinol o Fasnach Rydd ymhob gwlad." Da yw gweled cynrychiolwyr swydd- ogol Llafur yn dal mor gryf at egwydd- orion sylfaenol credo'r werin. Dyr: ateb Llafur ym Mhrydain i ymgais ddichellgar y Diffyndollwyr i'w denu oddiar ol Masnach Rydd. Geliir dweyd -im y Gyngrair yn Manceinion "Ni wrendy ar lais y rhinwyr, er cylarwydd- ed fyddo y swynwr." Cafwyd yr atebiad amserol arall yng ngtiyfarfyddiad Pwyllgor o Aelodau Seneddol yn Sant Stephan, ddydd Mawrth diweddaf, gyda'r amcan o g\d- weitliredu er gwylio yn ofalus unrhyw ddadblygiad yn y Senedd fo a'i amcan i ymwadu ag egwyddorion hanfodol Masnach Rydd. Daeth arnryw ugeiniau o Aelodau'r ddau Dy ynghyd, gan gyn- wys nifer o'r arweinwyr yr arfera gwerin Prydain oood ymddiied ynddynt. Felly cydrhwng Cyngrair Llafur a Phwyllgor Seneddol Masnach Rydd, gellir teimlo yn hyderus y gwylir yn ofalus bob cynllun a, chynllwyn o eiddo'r gelyn i cliwyddo enillion cyfalafwyr ar 01 y rhyfel ar draul gwerin gwlad. Dywedwyd uchod fod y rhyfel yn rhoi i bawb ohonom yr engraifft fwyaf ( ofnadwy a. welodd y byd erioed o ddrvgau diffyndollaeth. Yn un peth yr. oedd diffyndollaeth yn un o'r cymheil- ion cryfaf i gyhoeddi rhyfel. Helaethu lie ei phabell masnachol, ac estyn cor- tynau preswylfeydd ei marsiandwyr, oedd un o brif symbyliadau llywodraeth- wyr Germani i gyhoeddi rhyfel. Daw hyn yn amlycach o ddydd i ddydd. Sonir heddyw am barhau rhyfel mas- nachol wedi y terfyno y rhyfel arfau tan,-hyny yw cadw yn agored y clwyf a dorodd allan yn bla Armagedon. Gwaedda'r wasg Doriaidd am godi clawdd o ddiffyndollaeth ar ol y rhyfel yn erbyn Germani a'i chyfeillion "er mwyn y gwaed a gollwyd ar y Cyfan- dir. Mewn geiriau eraill prisia'r Diffyndollwyr werth gwaed bechgyn dewrion Prydain yn ol toll o dd-euswllt y bunt ar bob nwyddau ddaw o Germani! Y fath sarhad ar goffadwriaeth ein dewrion! Pe dadleuent dros beidio masnachu o gwbl byth mwy a Gerrnani, buasent 6 leiaf yn gyson, er mai drygu preswylwyr y wlad hon a wnaent drwy hyny. Ond mae son am worth 11 gwaed girion gwroniaid Prydain am ddeus IV 11 t y bunt ar nwyddau Germani, yn wrthun i feddwl am dano! Drwg arall Diffyndollaeth a d(]\ g"A yd i'r amlwg dnvy y rhyfel yw mai tlodi yn hytrach na chyfoethogi gwlad a wna. Diffyndollaeth a, fu polisi Ffrainc a Rwsia. Ond Prydain, gwlad Masnach Rydd, sydd ers dros flwyddyn, yn rhoi benthyg arian i Ffrainc a Rwsia, gwled- ydd Diffyndollaeth, i gario y rhyfel ymlaen! Hyny yw, Masnach Rydd ffeindiodd yr arian pan fethodd Diffyn- dollaeth. Ond i ddod a'r peth yn nes adref fvth, nid oes deulu ym Mhrydain heddyw nad yw yn dioddef oddiwrth y drwg a gan- lynai o angenrheidrwydd arosod Diffyn- dollaeth. 0 Amcan a chanlyniad cyntaf Diffyndollaeth yw lleihau swrn y dad- forion, neu y nwyddau a. ddygir yma o wledydd tramor. Lleihawyd y swrn gan y rhyfel; mewn geiriau ereill un o effeithiau cyntaf ac amlycaf y rhyfel oedd gwneud yr hyn a sicrheir drwy Ddiffyndollaeth. A pha beth a. fu can- lyniad lleihau swm y dadforion? Onid chwyddo pris holl reidiau bywyd—yn fwyd, yn ddillad, yn ddodrefn, yn bopeth a ddygid yma o wledydd tramor ? I Yn y prisiau uwch, yn y gost ychwan- egol o gadw teulu, ca pob dinesydd yn y deyrnas ddarlun byw o effaith cyntaf a gorfodol arosod diffyndollaeth ar un- rhyw nwydd a ddygir yma o wledydd tramor.
' j j 10 I)DYDD1DDYDD.1
j j 10 I)DYDD 1DDYDD.1 Beth a barodd i Gyngor Tref Pwllheli basio penderfyniad o blaid gwasanaeth cenedlaethol gorfodol? Hyd y gwelwn ni bu fawr drafodaeth ar y mater, ond llyncodd y Cyngor y peth fel y llyncodd y morfil Jonah,—yn ei gryiiswth. Tybed ai yr un fydd y canlyniadau? Rhyfedd fel y mae rhai pobl wedi syrthio mewn cariad a gorfodaeth-heb fawi feddwl beth y mae gorfodaeth yn ei oiygu, A fu i Gyngor Tref Pwllheli feddwl am foment beth a fyddai effaith gorfod- aeth o'r fath yma ar ddiwydianau'r wlad—a chofier mai ar ein diwydianau yr ydym yn byw, hyd yn oed yn amser rhyfel. Gwyddom pa beth a. olygodd gorfodaeth filwrol eisoes i lawer diwyd- iant, a gellir casglu pa beth a olyga'r llall. Yr oedd y diweddar Barch. Daniel Rowlands, Bangor, yn 87 mlwydd oed cyn dechreu gwisgo gwydrau. l'riodolai ef nerth ei lygaid i'r ffajth ei fod yn eu hagor mewn dwfr oer bob bore. Ond nid yw yr oruchwyliaeth hono yn gwneud y tro i bawb. Gwelsom wr yn rhoddi prawf arni am wythnos unwaith, ac erbyn diwedd yr wythnos yr oedd wedi penderfynu, os oedd am gadw ei I olwg o gwbl, fod yn rhaid iddo roddi'r arfer o'r neilltu. Cododd y ddadl eleni eto prun al'r geninen ynte'r daffodil yw arwyddlun Cymru. Dywedodd un brawd yn ben- dant mai'r daffodil oedd oreu ganddo ef, ond erbyn holi, ei reswm am hyny oedd mai'r blodeuyn hwnw sydd ar y nodau arianol. Yr oedd lliw aur ar y blodyn melyn. Ond, mewn difrif, onid ydym yn gwastraffu gormod o'n harnser yng Nghymru i ddadleu ynghylch pethau fel hyn ? Yr ydym wedi sylwi mai dyma hanes llawer mudiad a chynllun Cymreig. Cynygir y cynllun goreu gan rywun. Ymhen ychydig ddyddiau ysgrifena rhywun i'r wasg i ddadleu mai cynllun arall fuasai oreu o lawer. Gelwir pwyllgor neu gynhadledd, s'r táI a gaiff y cynygydd gwreiddiol yn hwnw, ond odid, fydd clywed pawb yn y lie yn canmol ei gynllun,—ond yn cynyg un glvell. Y diwedd, wrth gwrs, fydd gwneud dim. Yn rhifyn Gwyl Dewi o'r "Welsh Olitlook, "-rhiiyn rhagorol, gyda Haw, -y mae cyfres n englynion gap Mr. R. Williams Parry, er c-of am rai o, i gyf- leillion a syrthiodd yn y rhyfel. y fnae'n anodd eu darllen heb deinilo i'r byw. Wele ei ddau englyn ar ol y Naval Instructor Tom Elwyn Jones, B.Sc. (mab y Parch. S. T. Jones, Col- wyn Bay), a gollodd ei fywyd ar y ilong ryfel "Defence" Y Tom gwylaidd, t'v\Tn-galon,—sy'n a to? Yn hir yn yr eigion, Mor oer yw marw yr awrhon Dan li'r dwr, don wP!y'r don. o ryfedd dorf ddi(ierfysg-y meirwon A gwmon yn gymysg! Parlyrau'r per!, erwau'r pysg Yw bedd' disg'eirdieb a-ddysg. Gwnaed Archeb y dydd o'r blaen, dan Ddeddf Arnddiffvniad y Deyrnas, sydd yn bwysig i chwarelwyr. Gwa- herddir cyfiogwvr mewn rhai diwydian- au ne, iilltuol gymeryd i'w gwasanaeth 11a throsghvydo dynion rhwng 16 a 61 mlwydd oed, os na farnn Cvfarwyddwr y Gwasanaeth Cenedlaethol fod y gwaith o bwysigrwydd cenedlaethol. Ymhlith y diwydianau n enwir y mae chwarel- yddiaeth o bob math. '?id yw Jrj Archeb yn gwahardd cymeryd yn ol vi do dynion a ollyngir yn rhydd c'r fyddin os bydd y cyflogwT wedi addo eu cym- eryd yn ol. o Y mac t Archeb hon \u rlni ymo llafur yn fawr; .ei heffaith yn fyr ydyw; nad all dynion yn y diwydianau a gyn- wysir yn y rhesti- newid eu gwaith na.'u lie i weithio ond gyda chaniatad cyfar- wyddwr y gwasanaeth cenedlaethol. Ei hamcan, wrth gwrs, ydyw cadw gormod o ddynion rhag mynedi ddiwvdianau na. ttvybir yn anhebgor ar hyn o bryd. Knaid 1 gyflogwyr sylwi arni yn fanwl iawn. Artud. 6 gwelir ysgrif vn cynwys rhai ffeithiau dyddorol am gyflwr Cymru. bedwar ugain a mwy o flvnydaoedd yn ol. Y mae rhai o'r pethau, megis streic yr ustusiaid yn y Bala a heiynt y tir cyffredin yn Nefyn, bron yn anhygoel, onibai fod yr hanes yn cael ei adrodd yn llawn mewn Llyfr Glas. Daw ysgrif arall ar yr un t?styn yr wvthnos nesaf.' ara l l ar yr un t?estyn vr ??,vt l inos nesaf.. Gwnaed Archeb yn gwahardd cyhoeddi hysbysleni gyda. newyddiad- Uroti. Y mae'r "Genedl," er mwyn cymlo papur, eisoes wedi penderfynu gwneud hebddynt, a deallwn fod amryw bapurau Cymraeg ereill wedi dyfod i'r un penderfyniad. Y mae'n hen bryd gwahardd hysbysleni anferth y darlun- iau byw a llawer dull arall 0 v,-astraff-j pa pur., Prin y mae awdurdodau'r fyddin eto hi sylweddoh pa. mor hanfodol bwysig ydyw cadw dynion 1 drin y tir. Siarad- ant fel pe mai gras rnawr ar eu rhan ydyw goddef i neb iach acrneWrl oed milwrol aros ar ffarm. Ond y mae'r ffarm mor bwysig a'r fyddin os ydym i enill y rhyfel. Dywedir weithiau fod merched Ffrainc yn gweithio ar y tir, gan fwrw y dylai merched y wlad hon wneud yr un peth; ond rhaid cofio fod merched Ffrainc bob amser yn arfer gweithio felly. Y mapnt yn gyfarwydd d r gwa;th tra nad ydvw ein merched 131 > er neu er d-felly. Bychan iawn o gorfTolneth a gwael vr ohvg arno c,,e(ld Y Pre--etli,r er nad oed hyny yn jpffeithio dim ar ei bregeth. Ond ar ddiwedd oedfa'r nos dyna'r blaenor yn codi i m-Vli emvn allan. i'w ganu. A'r emyn a ddowisr-d;1, o hob 1n yn y bvd, cedd "0 am gorff, a hwnw n rymusf"
YR WYTHNOS.
YR WYTHNOS. Cyfle'r Merched.. royn hyn y mae r maes wedi eangu, a gelwir am wasanaeth merched yn Ffrainc, a'r dydd o'r blaen cyhoeddwyd rhestr awydd- ogol o'r galwedigaethau svdd yn aero red i ferched. Golyga hyn ryddhau llawer iaWI o ddynion sydd yn gwasamethu fel clercod, a galwedigaethau ysgeifn ereill. Ymddeng- ys fod y ceisiadau ar gyfer y lleoedd hyn ya eithriadol o luosog. f'a'r merched gyfle i wneud gwaith ynglyn a'r llythyrdy, gyda'r teliffon, yn yr ystordai, clercio, cogydda, ar- olygu, teipio, golchi, gwneud gwaith gyried- yddion, &c. Nid oes neb o dan ugain oed. na neb dros ddeugain oed i gael cynnyg am y lleoedd &y'n agored. Awrvwia'r cyflog o ddeg swllt yr vythnos i ddeuddeg a deugaim a chwech, a cheir tal am weithio dro yr orian penodedig. Cyfnod y cytundeb ydyw den- ddeng mis, ond gellir fcorri'r cyfryw gyda mis o rybudd, a llai n. ynny, os y ditw cAm-ymddygiad. Darr>erir gu-is<r swvdcfrijr- ol, a rhoddir bonus ar derfvn tymor arbenig, a rhodd deilwng wrth ail-gvtuno. Bacwn Canada. Mewn dyddiau pan y mae pric; y barwn wedi codi i'r fath eithafion fel nad all y dos- barth nad yw eu cyflogau ond bychan, ac.> mewn cyfnod pryd y mae bwyd cyffredin, heb son am foethau, yn anodd el n:apL rhoddir croeso gwresog i'r sibrwd sydd ar led fod Canada, yn bwriadu ail-gycliwyn ei masnach mewn bacwn gyda'r wlad hon, a cheir mil- oedd yn ein gwlad yn bafod i waeddi "Amen," ar ol clywed y newydd. Bvdd breichiau agored iawn yma i griiesawn ham a bacwn Canada. CvfsWn Cvmdeithas Mag- wyr Moch, un o'r dyddiau diweddaf, ac ar ol tra fod prudd-der y sefvHfa, ac vstvried caledi'r amseroedd, penderfynwyd gwneud pob ymdrerh posibl i ddatWvgu'r fasnach bon gyda Phrydain. ac allforio rhagor o'r naill a'r llall a enwyd, i'r wlad hon. Dichoh fod llawer o'n darllfenwyr vn cofio i'n mas- nach gyda Chanada yn y cyfeiriad hwn fod yn nn lied eang rai blvnvddoedd yn ol. Bu yn anfon gwerth tua thair miliwn o facwn vma'n flynyddol, ond aeth y fasnach i lawr yn raddol, ac erbyn 1Q14 y oedd wedi myned mor isel a 1.000,00011. Canada yn colli ei gafael arnom trvdn'r hon. yr oedd Denmark yn orvflnu • ceniodd Pryd- ain ar un o i 'phlant, ei hunan, ac estvnodd fretchiau agored i wlad a'n hsnwy'ovddodd pan oedd arnom fwyaf o nnsren ei chynyrch. Pan dorodd v rhyfel allan doohrpuodd pob! Denmark vertbti eu bnown i Ger'fnni, a cholla,soni ninnau ein cvfle. a'r canlyniad uii- iongvrchol oedd fod ei bris yn mvned yn uwch, uwch. Ond v mae Canada wedi deffro a gweled ei chyfle. Yn 1915 anfonodd verth 2,200.fKK>p. o hnms f1 1, K>wn hon, ac erbyn y flwvddvn ddiweddaf cododd V fasnach i'r swm. anhygoel o'r bron, o 5.000.000p. Canlyniad v r?ffTro vdvw fod Canada yn datblygn ar yn ad-drefnu ei mas nach yn y cyfeiriad^nvn. a pho bellaf yr ant isaf fydd y pns i rii vn whet hon. Y mae digon o le t faewn yn v fiehnad Brydeinig, a mwy o le 1 r prisiau ddod i lawr. Hunllef y Pysp-otwr Hanes a llawer o dristweh yngJvn as ef ydyw eiddo'r pvtgot-wr a f" farw yn Grims- by. un o'r dydd'au diweddnf. Y mae hanes 1 dipper Martin" yn wvhvddns i lawer. Cofir iddo yn Chwefror. v flwvddvn ddiwedd- af> pan oedd gydrt'r tr'm]!'r' King Steph- en," ym Mor y Gogledd, wrthod cynorthwy i'r Zeppelin L.19, a gwvmpodd i'r m6r, o herwydd fod arno ofn mai'r canlyniad fuasai iddynt drechu ei griw bychan ef ei hun, a meddianu ei lestr. Dywedodd y meddygon mai methiant y galon fu'r achos o'i farwol- aeth. ond fod hynny wedi cr.el ei brysuro gan drwblon allanol. Ar 01 i' rhanes uchod ym- ddangos yn y wasg df^'ovn'or]^ dorreth o lythyrau di-enw by!ZytJnnl. odd'wrth rai sydd yn y wlad hon mewn evdyndnimiH^ i'r Ger- maniaid, a phoeni(I If yn barhaus hvd nes y symudodd i fyw arall. Ond nid ar hyn yn unig y bodlonoa.-l v cr^lvrii^n. Tlla chan- ol y flwyddyn dd>w»ddnf ceipiwvd -ei wen- wyno. Un. dlwrnnd dprnynindd barsel o ,ig;,ret,i o Wi, sbach, ac ar ol iddo ysmygu un tarawyd Martin vn wipl effpithi^dd hyn ar ei galon. a gvraethvgodd, ac yr oedd yn llwyr I argvhoeddedig fod v ,!plvl;nn dialccnT' vn ben- derfvnol n fynnu c?d ei fywvd. Methwyd, er pob vmdrpch. a'? t?r't'?d? ''?' c'wrthwyn eb. Ffaith ryfedd ynglvn ST ef yw fod ei feddyg wedi dwevd ri" bv?^'1 ■ fartr lwd nes y cai weled ei hb-y disgwvl'ad hwn yn unig oedd yn ei gadw'n fx*w. Own^in^pthii ei £" b (l'yd" 'r LlvnO'p" yn "II" A- v f-,iy;nl(i;r ar v pryd. a phrin y ll"wei' yr hvn a ddy- wedwvd gan y meddvg. Fnrl bvnnag, daeth y mab adref yr wviVii' ll^"«ddaf, ac ym mhen tri diwrnod bu farw'r tad.
[No title]
Y mae Oym^citlns T)O I)o lol GTiedlaethol Borth-y-G.est wedi g.vrrf.Vu n'r ^vc^ "-vn 2087 o drwyddedau punt Ps 6. Gwerthwyd hyd v nod v it ape id "1 in fenthveinn q-n v T.l—'vod^reth (v in diw- eddaf) werth 1,160p 19= Cc