Y Genedl

GWYL DEWL DATHLIAUAL; l-.an.iTH Y CYMRY. I Y mae dathliad (iwyl Dewi yn dod yn fwy cySredinol y naili ilwyddyn ar ol y Uall, a gellir gweied vr arwydd yn llawer amiacl: yinhliti) y Cyniry yn Loegr a Chymru. Cyn- iielir cyiarjouydtl ym Nlhnfnwulioll" Cole-gau, V-sgolion Canolraddol, ac Ysgolion Dyddiol Cyniru. pryd y rhoddir lie amhvg i gwestiyn- yu yn dwyn perthyna-s a r wlad, ei hiaitlt, a i defion, s. Vhoddir lie amlwg i aJawon. i-aueu- oii gwerizi, a chanu gyda'r tannau. LLUNDAIN Ymddcngys m:a un o r pnt ihgyrau yng- lvn a'r dathliad yn Llundam ydoedd Miss Lloyd George. Rhwystrwyd ei mam i fod yn bresenol oherwydd luarwoin?th Mr. Richard Lloyd, ond cynierodd ei merch hynuf ei lie drwy yimveled yn y bore a Smithfield. Y110 cyflwynwyd iddi eluu[ue arn .r>0{)|) gait Mr. J. P. Hart, ponnneth Cwinni'r Cigyddion am y liwyddyn, ar ran y fiii-cliiiad yn gyffredinoi. Cynrychiulai'r cheque hwn ran gyntai o gyi- raniadan wnaed yn flaenoi-il, a llwyddodd Miss Lloyd (Jeorge i godi'r swm o 29p yn ychwanegol,* drwy wertliu baneri. Ond nid hyn yn unig 0 roddion a dderl)yniwyd gan fod hyn vii iii-ii g o roddioii y d fod Mr. G eorge Robey wedi a:ifon Mp i mewn am y faner gyntaf a werthwyd. Cyrhaedd- "dd Miss Lloyd George i'r farcimad tua 5.31), ac oddiyno aeth i Covent Garden. Ymwel- odd hefyd a'r Stock Exchange. Gadawodd y rhan fwyaf o'r aelodau y Ty i brynu baneri ganddi. Yr oedd y Prif Wemidog yn 10, Downing- street, a chafodd ei anrhegu ag amryw rodd- ion 0 waith plant metliedig yr Heritage Craft ScluK-i' Sussex. Cyfarfu Mr. Lloyd George a Miss Lloyd (Vorg<\ a dirprwyaet'h yn y drws. Cawsant gymeradwyaetii wresog y dorf ar eu hyinddanghosiad. Cyflwynwyd yr snrhegion iddynt gan y plant y naill un ar ol y Hall. Diulehodd y Prif Weinidog iddynt oil. a dyniunodd bob llwyddiant iddynt, gyda u gwaith. LERPWL I anrhydeddu Clwyl Dewi. gorymcieit-iiiodd oedd Fa1 aliwn y R.W.F. o'n gwerayll i Lev- Jnd. Adolygwyd lnvy gan yr Argtwydd Kaer ym ii, v7, dciilyn- ol. gorymdeithiasant yn 01 i'r gwersyi\ I BANGOR Y" oedd fel dydd tawel a disglair o wan- wyn Yill Mangor, ddydd Owyl Dewl- Yng llghapol Cymraeg Ebeiiezer (A.), caed te a chyngerdd, yn lle'r te a'r Eisteddfod flynydd- oJ. Llywyddwyd gan Air. John Reci, (brawd Mr .Caradog Rrees, A.S.), ae yng nghwrs ei anerchiad cyfeiriodd at bwysigrwydd cejiedl- oedd bychain, a'r pwysigrwvdd i'r conhedl- oedd bychain hyn ddathln, a dallgo3 <mi cod- weddion ccnedlaetliol. Ynrrlyti a'r ilrifysgo! da.ililwyd 0wyt Dew; yn y dull arferol ag na ctiynhahMyd yr Eisteddfud arferol. Yn y gwahano! YFolion _lenol ncilltuwyd y bore i ganlJ caneuou T n ac anerch'.vyd y plant gan y rhe- olwyr. JickhI hamier gwyJ iddynt yii y pryn- hawn. Ar gais amryw o'r trigolion, caniata- odd y t:H'r a r FaereR iddynt worthn badges er budd t i-onta Cysuron y Milwyr C' VWei« svdd wedi cael ei hagor gan Mrs. Lioyd (-,eorge. COl.WYN BAY NeiUttiolwyd y dydd yn Y 11c h-n di^K-y werthu hanerau ar y st.iyd ar ran cron.«i Mrs. Lloyd George, er yclnvanegu at gyswjon y milwvr. (iwnaed v trefiiiadau gan Mr. A Slater a Mr. T. Eo Purdy. v rhai a gynortn- wvid gan Mr. Simon Willianis. fel try(1rydd mygedol, a Mr. W. Grooine, fel ysgfiienydd mygedol. Cvmerwyd rhan yn y gwa-th gun tua 50 o foneddigesau, a dynion iw.a.'ic. CONWY I Cynhaliodd Cymdeitlias Gymreig y dref rn,,idi,id a gychwynwyd rai n-isocdd yn 1 .^yrwyddo'r iaith Gymraeg, ae i yitudio ii ^nj diaeth Gymraeg. eu oyfarfod v'11 Y P-.trk Ilili. Cvmerwyd y gad- air ly\\)'dd<:l gan \l, J. P. Gri- ffiths. A mlilith y siarad>vyr yr oedd y Parch W. Edwards (W.). parc.)1 father Thoiruis < (A.), vr Ilenadur Dr. M j i^ori.an. Mr. Hugh' Parry folerc tref), aAir. C. Cynwal Jones (ysgritViiy'id ii'v^ednl y fryuideithas). Gwnaed c,-isgiiid YllO ei hudd croafa Mrs. Lloyd George. CRICCIfcTII CRICCII-:TII Yr oedd cHen o brndd-dcr vnglyti a dathli- j adau ddydd lau diweddai. yJ1 y Cyngor, 1 oherwydd fod deg o'r hen y.^goloriMi wedi rhoddi eu bywydau i lawr dros rvdciid a chy"- iawnder. er pan ddathlwyd GwyI ^ewi irill. Cyfeiriwyd at ddau ohonynt yn yr r.droddiad- au swyddogol, oherwydd eu dewrdcr. a cnan- jnolwyd un yn ddiw(,.ddai,. gaii io,(4en- araI. a lywyddal yr Adran Awsti.v'a-idd, am ddewrder tra o dan gawodydd o din. Ira- ddodwyd inei,(--Iiiadati I-loyd Jones, y ICynghorydJ ]). M Williams, a rheolv.yr yr J'sgol. RHYL RHYL Gwnaod dathliadan gwladgaro! Ir, yn Ys- golion Rliyl, ddydd lau. a ch-.i,-i y; araiUt arferol yn yr Ysgol Ganolraddol. Dywedodd I Mr. W, A. Lewis, y prif-athro, fod y flwydd- yn ddiweddaf wedi bod yn flvyddvn o gyn- nydd cyson; yr oedd tua 168 o efrydwyr yn I y: ysgol.

I NODION 0 I ?LE-1?'iN- AC ElFlONiYDD.1 LLANIESTYN I ) t, oedd Ihomas Jones, Cae'rffynon, ger-' brou Heddlys Pwllheli, ddydd Mercher, ar y cyhuddiad o fod wedi esgeuluso pwrcasu "guaj-d" i'w roddi rhag i'r plant ymyryd a'r tan.—Yr Heddwas Thomas, Sam, ddywedodd i Jones ddyfod ato ef ar Chwefror 14eg a dweyd fod plentyn bach iddo wedi llosgi farwoladh. Y n y trengholiad dywedwyd nad oedd gan y cyhuddedig "guard"i rwystro y plant gyffwidd a'r tan.—-Yr Arolygydd Owen ddyvyedodd mai nid er mwyn cosbi Jones y dygid yr achos ymlaen ond er mwyn rhoddi rhybudd i rieiu.-Y Cadeirydd a sylwodd fod Jones wedi cael ei gosbi ddigon eisoes, ac felly ni ddirwyid sf, ond hyderid y byddai i r ddamwaiu angeuol fod yn rhybudd iddo ef ac i ddarparu "guard" yn y dyfodol. CRICCIETH CynJwliwyd y Cyngor Tref nos Lim.-Mr. T. Williams yn y gadair.—Cyflwynodd Mr J. T. Jones y gyfrif-len arianol am y flwydd- yn ddyfodol, yn dangos amcangyfrifpn o'r derby niadau a'r taliadau. Gwneid y tro hefo treth o 3s 3c y bunt-Ilai o geiniog na'r swm y ilynedd.-M-r. Burnell ddywedodd eu bod mewn safle arianol foddhaol iiuvn.—(Mr. J. Harlech Jones sylwodd y clirid dau fenthyc- iad yn fuan ac y gwnai hyny hwynt yn well yn cyflog Mr. Uwilym Williams, it'1 arolygydd y gwaith dwfr, peir- ianydd ac ai,olygydd lechydol.Ilr W. Howell Williams, ar ran y pwyljgor, a gyflwynodd a<?oddiad yr olaf ar fater o wneyd rhvwbetlt tuagat go?han y dewrion Heo! fu feirw dros eu g\"1ad. Yr oedd dau ^gvnllun: 1, Codi Cof- Golofn 2. Sefydlu Ysgoloriaeth i blant y mil- wyr, a'r llongwyr lleol. Gofynid l,000p. Yr oedd Mr. R. Rees Thomas, Lerpwl, a Chric- cieth, am gydweithredu, ac addawodd 50p. Dymunai y pwyllgcr am awdurdod ddarpar- iadol i fyned ymlaen, a rhoddwyd hynny idd- ynt. —Gosodwyd y gwaith o 'gludo carthion, y dref i Mr. Rees Metcalfe am 69p 10s yn y flwvddvn.—■ Ganwdy" d un, bu farw dau yn ystod y in is. Xid oedd afiechvd heintus yn y dog-I barth.—Gwrthodwyd telerau tirfeddianwr am dir i ddu pytatws am yr ystyrid eu bod yn rhy uchel.—Corchymj-nwyd symud ty pren: godasid heb ganiatad y tu 01 i dy yn y dref. j

I YMRYSON MEWN TIRI- BUNLYS. I Y CYN RYC'IIIC)LYDD MILWROL A R TYST. YmddangJiosodd Mr. W. C. Llewelyn, cy, | efrvdvdd <> C.oleg Bangor, gerbron Tribunlys Aberhonddu ar ran y Pvvyllgor Tyfu Coed, i gpïnogi ca is dyn ieuanc o'r Fwrdeisdref, yr hwn a apeliodd am ryddhad ar y tir fod gan- ddo srytundebau am g-oed gan y Llywodraeth. j Mr. Best (y cynrychiolydd nnlwrol): Beth yw eich oedran? Mr. Llewelyn Saith ar Inigain. i Yin ha. ddosbaith vr vdych? A fuoch o flaen y t:wrdd lpddygol ?-Yr" wyf wedi cynnjg fy | ngwasanaeth i'r Fyddin. Ymha ddosbarth yr vdych ? r i nwTi- yna'n gwesthvn arnhertehynasol. Y fi yw'r cynrychiolydd milwrol ac y male gennyf hawl i ofyn unrhyw gwestiwi-i. A fuoch o dan arehwiliad meddygol?—Yr wyf wedi bod yn cael fy archwilio. A fuoch gerbron bwrdd meddygol? Y mae yna'u gweslnvn amherthynasol. Danghoswch eich cerdyn rhyddhad. A fu- och chwi gerbron Bwrdd Meddygol?—Yr oeddwn yn efrydydd ym Mhi'it'ysgol Bangor. Cctais iy archwilio gan feddvg preifat*. Y mae yna re-olau fel v gellwch gael eirh havcliwilio gan Fwrdd Meddvgol; a, gyme.r, s- oell lantais ar hvlivna?-Nadd l)angh<iswch eich cerdyn. Danghoswyd cerdyn (un gwyn), ac ar ol ei ddarllcn sylwodd y cynrychiolydd milwrol, gan na fu gerbron Bwrdd meddygol yr oedd yn cael ei vstvried yn Nosbarth A. Yn ddiwe-ddarach, gofynodd y Maer ilr Cy-i- rycliiolyd<l :\li!wroI ddod a'r achos gerbron yr awdurdodau priodol. Dywedodd Mr. Llewelyn y buasai yn falch pe y gwnai hynny.

SUDD IACHAOL DAIL CARN YB 'kOL gan yn Cryfhau ac yn y Frest dug Anwyd. I'w gael mewn poteli Is. 2c.; ¡ post Is. 5c.. yn y siopau DmgLri^1-

■Nid vw mntrr Chineaidd ond 609 llalh. -y lleiaf yn y byd yr hiraf vw iriilltir Norway sydd yn 12,182 Uath. Yn y tDwyrain, ma.e y milwyr rhag cacl tara w gan yr hanl, yn rhoddi dbilen o frcsyi h ar eu penau. Rhydd craill ddarn o bapur cocL oddifown i'w hetiau.

MOTHER BANISHES < :ft) {!J t SJ n" :")"T" 10 L 1J' SYRUPWliliiLcJjSlllB

to I AMAETHYDDIAETH A RHYFEL. I CYFARFOD YN NOLGELLAU G \LW AM GARCHA?OIMOX GBR- j MANAIDD. Cyfarfu Pwyllgor Gweithiol o'r uchod am y waith gyntaf ddydd Sadwrn, yn iNolgellau, o dan lywyddiaeth Syr Henry Robertson. Yr oedd Proffeswr Bryner Jones, y Dir- prwywr Amaethyddol dros Gymru, yn bre- enol, ac eglurodd amcan y pwyllgor, a'r hawliau roddir iddo gan Fwrdd Amaethjfpi iaeth tuagat godi Aagor o gynyrch o'r tir sydd eisoes yn cael ei dorri, yn ogystal a gofalu fod mwy o dir yn cael ei droL Yr oedd vr awdnrdod roddid i'r pwyllgor yn fwy eang nag hyd yn oed y Cyngor Sir. Ar- gymhellai anfon cylch-lythyr i holl dir-fedd- ianwyr ac amaethwyr y sir i ofyn am eu cyd- weithrediad. Deallai fod taflenni wedi eu hanfon i'r amaethwyr yn gofyn iddynt hys- bysu y rhan ychwanegol o dir a fwriedir ei droi a'i blanu, ac yn ol yr atebiad roddir fod ffeithiau calonogol iawn yn cael eu datgudd- io. Gwyddai am anhawsterau yr amaeth- wyr, gan fod eu gweision yn cael eu cymeryd i'r fyddin, ac yn ychwanegol at hyn, yr oedd y tywydd caled wedi achosi cryn anhawste), iddynt i droi y tir. Pasiwyd fod llythyr i'w anfon i'r tir-feddianwyr a'r amaethwyr yn ol awgrymiad Proffeswr Jones. Ymhellach, dywedodd fod yn angenrheid- iol i'r pwyllgor benodi ysgrifenydd a phwyll- gor gweithiol. Cynygiodd Mr. Jones Morris fod Mr. Roberts-Jones, Cefntrefor Fawr, Tal- sarnau, yn cael ei ddewis. Yr oedd eisoes yn ysgrifenydd y pwyllgor, yn deall y gwaith ac yn gwybod am bob ffarm yn y sir. Cefn- ogodd Mr. J. M. Jones, a phasiwyd yn un- frydol. Yna cyflwynoad yr ysgrifenydd adroddiad o berthynas i'r daflen oedd wedi ei hanfon i'r amaethwyr, pa un oedd yn dangus y bydd rhai canoedd o aceri o dir yn ychwan- egol o dan gynyrch eleni. Yna enwyd nifer o bersonau o'r gwahanol blwyfi i weithredu fel archwilwyr i edrych i mewn i achosion y tybid na bydd amaethwyr yn cydymffurfio ag apel Bwrdd Amaethyddiaeth. Yna caed sylw ar y "Substitutes," a hys- bysodd y Swyddog (Lifftenant Morris) iod prinder substitutes yn y sir, a bod yr am- aethwyr yn amharod iawn i gymeryd dynion nad oeddynt wedi arfer trin tir. Yr oeddynt wedi anfon 14 allan, ac yr oeddynt yn fodd- haol iawn. I Dywedodd Proff. Bryner Jones fod Pwyll gor Amaethyddol Cymru yn anog gwneud defnydd o garcharorion Germanaidd, a deall- ai fod 100 yn cael eu neilltuo ar gyftlr y Gog- ledd. Gofynodd Mr. Jones Morris ai oni ellid rhoi y carcharorion hyn i dorri coed fel ag i ryddhau y coedwigwyr i fyned i weithio ar y tir. Gwyddai am amaethwyr ag y byddai yn well ganddynt weithio yn eu dyblau na'u cymeryd. j Dywedodd y cadeirydd na fuasai ef yn ] petruso dim cymeryd y Germaniaid i weith- io. Wedi trafodaeth bellach, pasiwyd i beidio gwneud cais am danynt. Ymholwyd o berthynas i'r motor tractors. sef peirianau aredig, ac eglurodd Proffeswr Bryner Jones fod Bwrdd tAmaethyddiaeth wedi rhoi archeb am 50 o\ cyfryw, ond mai ? tau' a roddid i weithio yng Nghymru. Dywedodd yr ysgnfenydd iddo dderbyn Hythyr oddiwrth Fwrdd Amaethyddiaeth yr anfonid archebion o'r sir am bytatws hadyd. I

I CYNGOR TREF PWLLH-ELI I II Y GWASANAETH CENEDLAETHOL. I J CynJialiwyd y Cyngor nos Fawrth, y Maer vn y gadair. I Y FAEROLIAETH. I Y MaRl" a ddywedodd iddo yn y cyfarfod o p bluer) roddi y Faeroliaeth i fyny yn her- wydd fod ei feibion yn y Fyddin ac nad oedd ganddo ef neb i'w helpu yn ei fasnach. Ar o! hyny derbyniasai y fath nifer fawr o apel- ia(bn i beidio ymnci!!duo fel yr oedd am aros yn y s?ydd eto (cymeradwyth). GWRONTAID Y DREF Y Maer a ofidiai na fuasent fel Cyngor wedi dntgan o dro i dro eu cydymdeimlad a theulu- oedd y dewrion oeddynt wedi meirw di-os eu gwlad. Cynygiodd eu bod i wneyd o hyn allan ac fod hynny i gael eu gofnodi.—Cefn- ogodd Dr. Jones Evans, a. phasiwyd. GWASANAETH CENEDLAETHOL. Gwnaed y Cyngor, gweinidogion y dref, a phrif tasnachwyr y fwrdeisdref yn gyd-bwyll- gor i gario allan Ddeddf Gwasaiiaeth Cenedl- aethol. Mr. Hugh Pritchrvrd ddywedodd mai gwir- foddol oedd y Ddeddf. Dymunai efe iddi fod yn orfodol am y ceid yn ein mysg ddosbarth o bob! mor hunanol fel nil wnaent unrhyw beth er lies eu gwlad. Cymerent y manteis- ion greuid gan y bob a helpent eu gwlad. Cyn ygiodd fod yr Act i gael ei gwneyd yn or- I. fodol. Cefnogodd Mr. E. Jones Griffith a. phasiwyd. I Y RHANDIROEDD. Rhoddwyd manylion ynghylch y rhandir- oedd vn Cardiff Road, Yokehouse, tir y porth- ladd. a nifer v tenantiaid.—<iofidiai y Maer fod l'ha i tenantiaid yn erbyn cymeryd tir yn Yokehouse am, fod y lie yn rhy bell.—Yr Ar- olygydd a ddywedodd fod rhif yr holl den- antiaid yn 37.—Gwnawd sylw ar brinder py- 'I tatws hadyd. a dywedodd y Clerc fod yr archebion i fod yn ei law ef erbyn canol y mis divveddaf. Tua 200 tunell gawsai efe. PR LSI AD PLWYFI. t Yr oedd prisiadau plwvfi Denio, Abererch a Llangybi wedi eu codi. i Y DWFR GYFLENWAD. I'MI', To!pman a g\?wvnodd adroddiad v IP??-yl!gor ar y dwfr ?yHpnwad. Yr oedd rhywan neu rhywrai wedi ymyryd yn ddif- rifol a r yflenwad, a phasiwyd i'r Clerc i weithredn. I PYSGOTA. !Yr npdd v Clerc wedi gnhm i Fwrdd v Pvs- p?dfeydd U* o!ud oedd m?dd trosglwyddo cvchod pvs?nta o'r pysgodfeydd cyfyngedig I. Fan Pwllheli yn herwydd yr a.ngen am gyf- | l.nwi mwv o ymborth?—Atebodd y Bwrdd yn | diolch am y dyddordeb deimlai y Cyngor yn I y mater, ac yn dweyd y gwneid yr hyn a ellid vn y cyfeiruid a enwid.-Pi-tsl-y yd i ofyn ir Ewrdd onid oedd modd cael gwell eyehod i'r pysgotwyr lleol gan eu bod ynhen ffasiwn, ac I yti nnaliuow i fvned allan ar bob tywydd. Canmolodd y Maer y gwaith da oedd y Clerc t wpdi wneyd.—Aw^rvmodd Mr. Toleman bwr- f Ct:su cychod-modur. I 1.??  i  CVFI>OGAU. Cvmhellai v Pwyllgor fod i'r Clerc vmhoh ynghylch cyfiogau g-weith-,vyr mewn lleoedd ereill cyn i gais y 5; weith wyr am ychwaneg o gyflog trael ei benderfynu. 3Ir. Jones Griffith gynyeiodd. a Mr. Tole- man gefnogodd fod v Cvngor yn penderfynu v ewestiwn y noson hono. Trwv bleidlnis d^rfynol y Maer cariwyd i cymhelliad y Pwyllgor.

EHYBUDD I FFERM- WYR. Dtiydd Maw ith, dygwyd yr achos cyntaf yn d'iiii ,irclleL, pyt,,itws, ger- bron y Sirvdd Laing, pryd y cyhuddwyd ffermwr o'r enw Charles Allan. Upper Bod- achon, Balgowrie, gwr :"ydd. yn cynh.yrchu pyitatws ar raddfa, eang, o werthu neu gynyg gwtrthu, Chwefror 8, i Francis Gray. 5 cant o bvtatws o grop 1916 (heb fod yn hadau py- t«atws), am bris o 3p 5:0, yr hyn sydd yn ol y radd o 5n y dunon vn fwy na'r uchaf-bris 0 8p v dun ell a nodwyd gan y Rheolwr Bwyd. Adidefodd Allan ei fod yn euog o'r trosedd ond ei fod wedi ei gyflawni yn ei anwybodaeth. Dywedodd Gra,y yr hysbysai am y mater, a dywedcxJd Allan vrtho y caJ wneyd1 fel v ¡ mytiai, gran y ril!,Li ,41) 10s y dimell aim | d.mynt. gan fod' puwb yn cu gwerthn am v pris yna. Dir.vywyd Allan i 30i.

I Y PYSGODFEYDD. t ) BWRDD PYSGOTA MAWDDACH, j DYFI, A'R GLASLYN -—— Cynhaliwyd cyfarfod chwarterol o'r uchod ddydd lau yn yr Abermaw o dan lywydd- iaeth yr Henadur T. Martin Williams, U.H. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a theulu y diweddar Mr. John Davies, Dyffryn, yr ¡ hwn oedd yn un o sefydlwyr y Bwrdd, ac yn cymeryd dyddordeb mawr yn ei weithred- iadatu- Yn absenoldeb y Clerc (I-lx. Oswald Da- vies), oherwydd gwaeledd, cymerwyd ei le gan Mr. Barnet-t, yr hwn a ddywedodd fod ym- chwiliad wedi cael ei gynal dro yn ol yn Abredvfi, o berthynas i gael gwely i feitli- rin a thin ere gin duon yno. ond nid oedd adroddiad eto wedi dod o ffrwyth yr ymchwil- iad. I Dywedodd Mr. Kershaw iddo gael ar ddeall yn answyddogol fod yddau awdurdod yn y He wedi dod i ddealltwriaeth ac wedi pender- fynu ar y lie i osod y fagwrfa. Yr oedd yn bwysig iawn i ddec-hreu ar y gwaith ar un- 1 waith. J Cynygiodd Mr. Llew Davies hyny ac i an- í fon at y Lancashire Sea Fishery Board yn J ¡ gofyn iddynt brysuro ymlaen. Cefnogodd Mr. Kershaw, a phasiwyd yn unfrydol. j r PRIS Y DRAVYDDED. f Hysbyswyd fod y Bwrdd yn eu cyfarfod di- f weddaf wedi pasio i godi pris trwydded pys- gob, 0 sw?t i ddan swllt. Yr oedd Bwrdd Amaethyddiaeth a Pliysgota wedi anfon i ofyn a oeddynt wedi derbyn rhyw wrthwynebiad i i'w pendorfyniad. Dywedodd Mr. Barnett >d Cymdeitliasau Genweirioi Prvsor a Ffestiniog wedi anfon yn i protestio yn gryf yn erbyn y codiad, ac yn | erfyn ar i'r Bwrdd ail-ystvried eu penderfvn- iad. Nid oedd yr oil o'r aelodau ond gweith- wyr ac ni allant fforddio i dalu rhagor am y towyddedau. Os rhoddid y penderfvniad mewn grym byddai yn ddinystr i'w cymdeith- »pau. •"Air. Llew Davies a ddywedodd fod teimlad ) cyffredinol yn erbyn penderfyniad y Bwrdd, j a chynygi? ohirio rhoi y man-ddeddfau mewn ,weithredi,.d hyd wedi y rhyfe]. Nid oedd I, yr adeg breseno! yn un i godi pris y trwydd- j edan a chymeryd i ystyriaeth iselder masnach yn Arfon a Meirion, ac hefyd pris y bwydydd. in lie tori calon y pysgotwyr dylid yn hyt- ritch rhoi pob cefnogaeth iddynt. Byddai yn barod i gynyg fod yr holl afonydd yn rhydd j. yn ystod v rhyfel pe sicrheid ef o arian I lrl;" yr afonydd rhag pysgota anghyfreith- 1 Ion. Cvnvgiai i anfon at y Bwrdd i ofyn iddvnt ohirio rhoi y penderfyniad i godi pris I y trwvddedau mewn srweithrediad hyd ar ol y I rhyfel".—Cefnogodd Mr. Hilton Kershaw, a phasiwyd hyny. ) Cyflwynwyd adroddiad gwylwyr yr afonydd a cbadamhawyd hwynt. I AWGRYM DR. J. JONES. I iDvwedod y Clerc iddo weled Dr. J. Jones, I Dolgellau, a'i fod yn methu bod Nii bresenol. j a buasai vn awgrym i'r Bwrdd y priodoldeb o rwy" do holl afonydd yn y dosbarth unwaith yn vr wytlinos. ac fod yr eogiad a ddelir i'w gwerthu am y pns isaf posibl i drigolion' y pentrefi a'r trefi o amgylch yr afonydd. Cefnogodd Mr. Henry Lewis, Machynlleth, a svlwodd er fod yr afonydd yn llawn o eog- iaid eu bod o gyrraedd y trigolion cylchvn- ol i'r afonydd, a hyny oherwydd y pris uclel ofynir am danj-nt. Argymhellai Mr. D. O. M. Roberts, Porth- madog. sefvdlu Bwrdd Pysgota Cenedlacthol ar wahan i Fwrdd Amaethyddiaeth gydar I ,i'Tlc?iii o vc y pysgod fel ymbortii 1'r amcan o ychwaneg? y pygod ?1 ymborth 1 ^r cyhoedd. Pasiwyd i gynal cyfarfod arbennig i ^sty- ied y moddion goreu i gael yr eog blasus gyrraedd pob dosbarth. Hysbysodd Mr. "Llew Da vies. fod y sv.-m l92p yn ffafr y Bwrdd.

TRIBUNLYS GWYRFAI I Cynhaliwvd eisteddiad o Dnbunlys Gwyrfai ynig Nghaernarfon, Mr T. NN- Wiliiiams, '((Ponygroe?) yn Hywyddu. W de')' ,dvfarni.adau Mr R. Jones, Pengwera, Llanwnda, cert- I mon etc., tN mlwydd oed.—Rhyddhad byd I ?taj 13. Mr Owen Williams, YAuni?l?leeb, C?ytnnog. ferTn?Ni- 34 iiilwyddoed.Miydclhad h.,vd ILl ik. L ?ermwr 34 mlwydd oed.Rhyddh:1d hyd Mai I ,MrJohn IOWi'n, Ty Mawr. D?dd'einiolen. —Hhyddha.d hyd Mai 13. -AIr. R Jones, iLLigbetli Terrace, Boritnew- ydd, 41 onlwydd oed.—Rhyddhad hyd Mai 13. Mr J. E. Jones, iBron Ew, Cesarea., Upper Llandwix>g.—Riiyddhad ar yr amod ei fod yn ymuno a'r Gwasaiialedi Celled .'aeth o. Gwirftxidol ymnhen y mis. Mr D. Jones, Penclip. Waenfawr.—(Rhydd- had hyd nes y rhoddir un cymwys yn ei le. I tMr W. Jones, Glanrafon r'arm, Clynnog. ceffvlwr etc., 35 mlwydd oed. -1Rhyddhad amodol. I Mr J. Pany, Fcelgro n 'Farm, Dinorwic, 3..1 mlwydd oed.—Rhydhad ar yr amod ei fod yn ymuno a'r K>wiasamaeth Cenedlaethol Gwir- I foddol ymlien y mis.. Mr, ill. Williams, OyfeLogt Garn —Rliydd- had hyd nes y ceir nn cymwys yn ei le. I Mr 'Hugh Morris Williams, Cae'r Bleddyn. Cwmy«lo.—Rhyddhad hyd Gorffenaf 31. Mr Evan Roger Hughes, Kent) Farm, Pont- rug, gwas ffenn.—Rhyddhad hyd rues y rhodd- ir un c-ymwys vn ei le. Mr Tliomas IHenry Owen. Ty newvdd. Dinorwic.—Khyddliad ar yr amod ei fod yn 3-lilla a'r Gwasanacth Cenedlaethol Gwir- I foddol ymhen y mis. Air R. U. Thomas, 21 Eifion Terrace, Tal- \\sarm—Rhyddhad ar yr amod ei fod yn ym- uno a'r Gwasanaeth Cenedlaethol Gwir.fbddoi. Mr William Ellis Thomas, 14, Deiniol Rd., Ðbe:nE\ze)'R,h'd<lli.:ld ar yr amod ei fod yn ymuno a'r (Gwasanaeth Cenedlaethol Ow: foddol. Mr Edward .Evans, Tyn y Gors, Caeatihraw, ffennwr.—Rhyddhad amcdol (substitution). Mr Owen Owens, Plastirion Farm, Llan- i rug. 18 ml yd-d oed.—Rhyddhad hyd nes y I' ceir un ennwvs yn ei le. Mr Morgam H. Hughes. Islwyn House, Rhostryfan, chwarelwr.—Rhyddhad ar vr am- od ei fod yn ymuno a Gwasanaeth Cenedl- aethal Owirfoddol ymhen y mis. Mr Robert Henry Evans, 28 Lhvyndv Rd., Penygroes.—Rhyddhad amodol.

RHYDDFRYDWYR I PWLLHELI. Y PRIF IVEINIDOG YN LLYWYDD. I Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol Clwb j Rhyddfrydig Pwllheli y dydd o'r blaen. Cym- erwyd y gadair gan yr Henadur Maurice II Jonea, U.H., yn absenoldeb Mr. Hugh Prit- chard, y llywydd penodedig. Cyfeiriodd y j cadeiry-dd at Mr. Hugh Prit- 1 chard a'r teulu yn eu profedigaeth o golli ei frawd yn y rhyfel. Hefyd a Mrs. Anthony a'r teulu, ac a Mr. William Thomas, Fron Oleu. a'r teulu, mewn pmfedigaethau cyffel- yb. Cyflwynodd Mr. G. Cornelius Roberts yr adroddiad arianol yn dangos fod y derbyn- iadau am y flwyddyn yn 217p; yn gadael gweddill o 77p 7s 5c. ar waith y flwyddyn. Yr oedd y pwyllgor wedi buddsoddi 200p yn y benthyciad rhyfel, ac yr oedd dros 8p yn eu ffafr yn yr ariandy. Sylwodd y cadeirydd fod yn llawen iawn gweled y gymdeithas yn c.Lel ei chefn ati yn hvtrach na bod mewn dyled fel yr arferai fod. Ar gynygiad Mr. William Jones, ac eiliad Mr. R. Glyn Ro- beiiis, derbyniwyd yr adroddiad, a diolchwvd i'r trysorvdd am ei lafur. Etholwyd y per- sonau canlynol yn swyddogion am y flwydd- I yn ddyfodol: Llywydd Anrhydeddus, Mr. Lloyd George, y Prif Weinidog: Llywydd G weith red ol, IMr. G. C. Roberts (Maer) Try- sorvdd, Mr. R. Albert Jones, Liverpool House Is-Iywyddion, Mri William Jones ac Edimiud I?ewis. Diolchwyd i Mr. Hugh Prit chard am h'wyddu. ac i'r swyddogion eraiH. ar gynygiad y Maer a chefnogiad Mr. Bd- mund Lewis. Hefyd ar gynygiad Mr. R. AI- bert Jones pasiwyd i anfon anrheg i'r milwyr o'r Clwb sydd yn gwasanaethu eu gwlad. 1

IGWAREDU R HA Gli, PNEUMONIA. I flAM YN DWEYD MOR RHYFEDDOL Y CWELLHAWYO El BAGHQEK I BYCHAN CAN VENO'S. I BRONCHITIS TOST YN T30) YN PNEUMONIA. I VEND'S WEDI CWELLA'N LLWYR A BYTH ER HYNNY WEDI CWELLA I IYR OIL.O'I PHLANT. ? Dywed Mrs. MeeD, 33, College Road,  Caiodd un arall o fy me 'hgyn bychn Little Thunock, ger Grays Essex: "Ni J j mffiiwens?, ond rhoddodd Veno's atalfa wnat byth ymatal arno bron yn ddi- canmol Veno's ynidroi. Yr oedd Cou-h Cure yn rhyfeddol 'T on maefuan rawed! ei wneud i mi a ef draichefn. Rhodd.. f,' n11eulu.. Defn- ais Veno's i fv maban ? y??i-ais ef yng bychan ^pan iiad oed^ tal at iy machgen ond chwe' m* oed. bychan pan oedd i J??????S???M?? C?-nai ar y p .-d !awr ,vdag yino?sod? od?lv%-l-th bes?-ch cas, Jad t 0 bron- ond gwellhaw-vd hi chitiR, vr h'n a yn fuan gan Veno's f,Yt?h:Lai droi yn ?' ????8?? ?? ymhen 'ChxiJg y ac vtnhen -r-4 ?- d ii g pneumonia. Cefais V j??'BSS ? dayddiau yr oedd yn I gyngor meddygol. -V hollol iach. Ym- vrth gwrs, ond Veno edangh,sai yn beth a welliaadJ y bron- anqii-?odin, ond y chitis. Ym mhen ??tJ?Bt???s?t? .ii? mae yn holL11 wir. diwrnod neu ddau ar '?tB??S?????? Wrth gwrs, yr wyf ol rhoddi'r d?s ey-n? ?? wedi cymeryd Veno's taf iddM yr o?ddy fy hun, a chym- perygl dros<x?d, ac Plant Mrs Meen erodd fy mhriod ef -n f ut ii 'awn ?-r ot-. J d N?-e d i e. i?, :vn fuan iawn yr oedd wed! ei -ella -n hefvd, ac nid yw wedi ffae1u o ?-bL ?7T. ? Da y gehnr ef yn 'I.?htning Cough Curs' "liythi er hN-nn-v, yr wyf wedi defn- ) oliei«w%-dd nis gellid cael enw gwell arno. yddio Veno's gyda'r oU o'm plant. I Nid eHir oa?I dim 'cvfl-mach a diogelaeh. Gall mamau fod yn sicr mai yn Veno's Lightning Cough Cure y cant y feddyginiaeth a allant roddi i'w plant gvda lhvyr ymddiriedaetli. Nid oes "Opium" yn Veno's, na dim "morphine"—dim na wnai yr awdurdodau meddygol uchaf eu cymeradwyo fel i fod yn hollol gyfaddas i hen a-c ieuanc. Veno's Lightning Cough Cure yw y feddyginiaetih fwyaf diogel a chyflvm at: PESWCH AC ANWYD, ANADLIAD POENUS, TRWBL YR YSGYFA?T lc INFLIWENSA, CATARRH FFROENAW | | ? POERI GWAED, BRONCHITIS, 2 Y PAS ASTHMA. Y Boter. CRYGNI, Poteli mwy Is 3c a 3s. Y botel 3s yw v mwyaf darbocTus. Gan fferyllwyr a gwerthwyr moadioo meddygol dros yr holl fyd, yn cynwy" prif ffeiyllw\-r yn AWIr tralia, New Zealand, Canada, Africa, ac India. Myr/wch gael Yeno, a gwrthodwch bob ef eiychiadau. VENO'S ??9'<N? 0 0 a lob, c UU E — 1 ■ ■ !:ti.i¡¡¡¡:n¡ !4181'

PWLLHELI I CLADDEDIGAETH.—Dydd Mawrtn. yn I Denio, rhoddwyd i orphwys weddillion Mrs. Tliomas, priod y Cynghorwr T. W. Thomas. Gwasanaethwvd gan y Parch. J. Puleston Jones, M.A. Yr oedd yr ymadawedig yn uchel iawn ei pharch yn y dref a'r ardal yn herwydd ei chymeriad tlws a'i gallu fel ath- rawes ymhoh adran o wniadwaith. Gwnaeth wniadwaith mor brydferth a chelfydd fel ag i dvuu svlw y wlad yn gyffredinoi. Gwan- aidd ei hiechyd oedfl er's blynyddoedd, a chafodd brofedigaethau chwerwon iawn. Mae i'r cyfaill hoffus, ei phriod, gydymdeim- lad v dref yn v golled fawr a gafodd. MARW'OLAETH.—Ddydd LIun bu farw Miss Maggie Jones, merch y diweddar Mr. John Jones. Riverside, a hi yn 25 mlwydd oed. Merch ieuanc hardd ymhob gwedd ydoedd, ac anwyl gan bawb.

I PORTHMADOG I CY?HEBRWNG.—Ddvdd Mercher cladd- ?vvd Mr. E. R. Bonner Thomas, oriadurwr. Gwasanaethwvd gan y Ficer a'r curadiaid. Yr oedd y Gwirfoddolwyr ac aelodau y Sein- dorf Drefol yn bresenol, a IIawer o brif fas- nachwyr y ref. u AXRiH YDEDD. Y mae Nyrs Nellie Spencer Jones, Matron gynorthwyol ysbyty I ym Manchester, a nith i Mr. R. G. Hum- phreys. wedi cael bathodyn oddiar law y *B re nil in am wasaii,eth i'w gwlad.

I LLANBERIS A WGRYI.-DymumYn ar ran y cyhoedd, av.grymu i "FWTdd Pysgota y'Six" y priod- oldeb ar iddynt roddi y Hynoedd a'r aionydd yn rhydd i bysgota viidd.v nt dros dymhor y rhyfel. Credwu fod yr awgrym yn un hollol fesymol, ac yn unol a gweithrediadau ein Lly wodrattli. Yr amcan mwr heddyw ydyw J. dnjtgchi bywyd y genedl, yn rnhob mudd, ac I yr ydym yn -weled pob peth bicen yn gorfod myxied dros y bwrdd er cyrhaedd y c\"fry w am- can, ac y mae caethiwo rhan o jmboi-tli y genedl. ymboith sydd wedi ei ddurpar iddi gan ei Chrewr yii rhad, yn sicr o fod yn gwrthdaro. yn erbyn y cyfryw amcan. Yn ngoleuni y ddeddf ucha.f y dylid ecliych ar y mater heddyw, sef, deddf cadw bywyd, a rhaid i bob deddf lai i-cii ffoidd i hon (deddf fwy). YR ODYDDIOIX.—0\cs Sadwrn yn y eu-I add Gyhoeddus cynhaliodd yr Od^xldion eu cyfarfod blynyddoi, dan lywyddiaeftl, yr Uwch Lywydd Thomas R. Gloss. Darllejiwyd a chadarnhawyd cofnodicn y cyfarfod bhiryddol d"iweddai. IPasiwyd yn wyneb sefyllCa was- gredig ein hardatocdd, fod yr ymwelwyr a'r Cleifiou i'w gadael hcb unrhyw gyfnewidiad. Darilenv.yd rhestr o'r cy?gHU i Swyddogion y Gymdeithas am y flwyddyn a phasiwyd i'w i taiu? Yna bu trafodaeth, ?i ?glyn a symud J :\In mlaen i ddewis ysgrifenydd yn 11e Mr 1 Uwen Wi'Miams, yr hwn sydd wedi ei ddewis j yn v?gri?enydd gohebol y Dusbarth. To??-ai j v gymdeithas anhawsder mawr i symud yn I m:acn ar hyn o bryd, gan fod rhan fwyaf o'r aelodan oddi cai-tref, ac feily nid teg a. chorph yr aeloda4i fyddai gwneud dewisiad terfynol I ar hyn o bryd, ac hefyd, nid petih anmhoslbl mi hydd rhai o'r aelodau sydd yn gweithredn t yn y fyddin yn dod adref wedi colli eu hiechyd i raddau neu wedi eu chvyfo, ac yn meddu ar y cj~mhwysderau i wneud y gwaitli yma, ac I mai teg a iawn, fyddai iddynt hwy gpel y cyfle cyntaf. Edryehwyd ai- y cwestiwn yn ei holl agweddau, a phenderfynwyd gohirio j y dewieiad hyd derfyn y rhyfe!. Addawodd ¡ h- Owen Williams gario v gawith ?-n mlaen a phasiwyd iddo gael CLerc, ond nad oedd a wnelo y Gymdeithas ddim a'r cyfryw m, I AXGLADD.-Ddydd Maw rth hebryngwyd gweddillion Mr John Roberts, Llaimvcn Uchaf 1. ] fynwent Nant Peri, Gwasanaeth wyd g.a-i y Parchion. J. Pritchard M.A..B.D., a A. J. George B.A.,B.D. I _MARW —Boreu Llun da th y newydd \-ma fod y cyfaill ieuanc, Mr David Cefni Jones, wedi mai-w mewn ysbytlty yn Wrexham, yn 27 mlwydd oed. Mab ydoedd i Mr a Mi-s Cefni j Jones, Penrallt, LLanddaniel, Ylon. Yr oedd .?\ l on. Yr oe d ,?,' David yn ngwasauaetili Cwnmi'r L.N.W.R., end galwyd ef i fjnv bum wvthnos yn ol. ..V-nr- Gafodd ar.wyd. ac anifoniwyd ef i'r Ysbyttv lie v bu farw nos Sul. Dygwyd y corff juia, i'w ddodi yn meddrod y teulu yn Nant Peris. Xos Fawrth bu farw David Radley, bachgen thvs a phert 5 mlw^xld oed i IMr a Mrs Rad- ley Newton Street. Gladdwyd ddydd Sadwrn (preifat). XEWYDD D/A.—Ddydd laif gwnaed yn hysbv? i weithwyr Chwareiani Dinorwc eu bod yn cael' oodiad o ddeg y o.nit 2s y £ ar eu hen- illicai ciir, ac fod y cyfiyw yn dod i rym Mawrth 16eg. Derbyniwyd y newydd gyda boddhad cyffredinol ac ystyrid ef pr godiad teg o'i gydmaru ar hyn fyddis yn arferol gan ei fod ar yr enillicn i Iyd, ac nid ar werth y cerrig a gynTch :d. PRIODAS.—Yn 'Sw-vddfa'r C,-)fresti-vdd Caerrrarfon, dydd Mawrth. priodwyd Miss Mary Powell. Yankee St re at a Pte Robert Owen. Clwt-Y-OOLt, Ebenezer U'R AIFFT.-D-ieth i'n hardal vr wythnos hon am-rvw IN-t-hvrall ealoncgol. oddiwrlbein be-chgyn. o'r Aipht. Tyst-iant oil eu hod wedi ymladd yn galed, ond credant fod y gwaeth- af drosodd a'r hen Dwrc bron wedi ei Iwyr orchfygu.

:t: 4i¡, Fnrnistilnf r Problem i a Solved,o HOW can I iDcreaae pur- chasing power of e-rery pound which I asi about to spend t on Furniture ? r The solution of that problem wM be found in our free catalogue and our Showrooms. While we Obty aupply artistic, aturdily-built furniture, our perfect manufacturing and seling organisation enables us to quote prices that are much below those charged elsewhere for the same articles. No matter whether you Furnish for Cash oirir Convenient I Payment Sastiml your ø money wffl go farthest if yon purchase from 111. Facts worth noting. w. allow 2/- to the £ discount fcr Cash. Payments eu W imaged to nit f— convenienm 0 No objectionable agreeoeats to o LviL Eve.-I, Article auafactBrarf ..0.. im S" direct control and SBptrriaos. We pay carriage to all putt. Goofe 4tfrucd ÍD Pri vate Vans. Every Fumishior Rai|nUto nrppHed. Good Vilue an4i ntuitd Castanets acODOBt for the plicaomcnal grortk ol ear business. Guarantee  &ILJI. an Rr-ct  ol8llJ '?'?*'?*?**? Mttd< dmt 4Z &my give absolote satidactial Mr- Wrlto or cal! for, Catalogu& I" IQLOBEI M Furnishing 00. (J. R. Graxt, Proprietor). Pembroke Place, LI YE RPOOLs. Business Hoars 8 to 8. Early Closing. SaturLtiny 1 V.M. RAILVVAY I