Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
Advertising
ARWERTH I ANT All. I Mít. HOST G. JONES, MJOTIONKR AND VALUER, CARNARVON. H ARLECH. DYDD GWElXIER NESAF Ebrill 27, 1917. Mewn Cae yn ymyl y Station. Ar gais Pwyllgor Amaethyddol Harlech a'r Cylek, cynhelir Arwerth iant, Gvffredinol ar BOB MATH 0 AXTFEILLAJD. Mae eisoes wedi entro 5 o Gefiylau, "25 o Ddynewid, 17 o Fustych, 6 Tarw, ammw Swynogyctd, Heff- rod, Buchod Cyflo, CvpTaL,, -UAmoglaid, Hes- byrniaid, Perchyli, etc. Telir i'r G werth wyr vn uniongyrehol ar ol y Sale. TELERAU ARIAN PAROD. Dechreuir yn )jrydlon am un o'r gloch. Qiarnarvon SMLITHFIELD. Cynba'ir y Sales uchod vn y dy"odo" bob yrt ail DYDD MAWRTH. Dyddiiadau am Mis MAI: Dyddiau Mawrth laf, 15fed, a'r 29ain. Anfoner yr entries wythnos cyn y Sale. Bydd ayfle da i werthu cyp'au yn v Sale nesai GLAN ?FP?AI. NORTH ROAD, cx CARNARVON. FRIDAY, MAY 4th, 1917. Sale of Surplus Furniture at one o'clock. BtRYX DWYRYD. PEXRHYXDEU- J) DRAETH, iDYDD MAWRTH, MAI 8fed 1917. Arthwerthiant ar yr HOLL DDODREFN am un o'r glcch. fJTOWN OF CARNARVON. gala of Leasehold! Dwelling HeuseR at the Cast,6 Hot, Carnarvon. SATURDAY, MAY 19th, 1917. Nos. 18, 20. 22, and 24. Marcus Street. No. 4, Dinorwic Street, known as "Bryn Meillion, and "Darken," Llanbens Road. Full particulars in due co-Lu-se JJEXRY" ROBERTS, AU'CTIOiXBER AND VALUER, AL7CTIAD,N,BF,R -,D V-U.UER, PDRTMADO C. EMPORTIANT SALE OF FURNITURE- Tip. HENRY ROBERTS is instructed by 1V1 Mi-s. Harriscn, to Sell by Auction, on FRlIDA Y. APRIL 27th. At tha Queen's Hotel, close to the Station, the whole of the HOUSEHOLD FURNITURE Being contents of Hall, 5 Sitting Rooms. Kitchens, Pantries, and 13 Bedrooms, and comprising several Suites. A large quantity of the Furniture is in Oak. including High- back Chairs, also Piano, etc. On view day previous. Sale commenciria, 1 o'clock. Best articles, 2-30. ==~r' -=. AR WERTH fTTABLECLOTHS -Lady offers tl.ee beau X tiful Irish Damaak Tablecloths nearly two yards square also six handsome serviettes —-mwoileci; perfect condition, accept 178 6d tor lot wortil double, approval wiiVingky ar ranpd.-Writ,e: A.X. 55, "Observer," Car- BKTOC. SHORTHORN CaJves for Rearing,, from record Cheshire and Pure Bred Bulla. Quotation a* any station. No fancy pnoes. Correspondence n pleasure. FRANK DCXBIE, t ittelton, Chester. AR WERTH.—tMetallurgique Motor Ca.r, J 18-20 H.P. Four of five seater. Would do well to be converted into a lorry. Paricu- lars on application. May be seen at Barnes' Garage, Market Street, Carnarvon. Price £ 56. "\ITYAU White Wyan&tt?m a White Leg W hcroa. Cook a Ca? strain at ddeori (hatching). StiingB 4e., wedi ea defchol o tua mil o ieir vreda bridio at ddodwy.—,Mrs Jones, EmAbdir Poultry Farm, Rhosgadfan. le-May 31 SCREWS-Mixed: 288 -t. 28lbø, 7s Wire. Cut and Wrought Naila Staples. Tacks, E vets, Bolts, and Naila, et< &k Vfcil WCHB, 25 to 28 Rea-St.. Birmingham Wholesale Prwm.-C. W AS-Ykm. Widhnd Kail Workp, 26 to 28 Roa-wt. Birlpinohli, ON SALE.-Fiabing k", 4 26 tons regis- \? temd, weH found, ready for sea, apply at once to Priichard, 1, High Street, Carnarvon. £ 1 extra SDI- went obtained in March a.nd April last year by Mr WeUer. Oak Farm, Cookabridge, Sussex, at cost of only 2s. for Karswood Spice, 2d., 6d., Is.— J. R. Pntchard, Corn Merchant, Tea. Mart, 33, Pool Street, Carnarvon 62-M<ay 30 FXJLL egg 'bask ets follow usa of Karswood J' Spice containing ground insects. 2d., 6d., Is.-L. Prytherch, Medical Hall, Bod- edern, Valley. 62-Apl 24 SCOTCH direct from Seat- land. Suitable for Seed. Varieties — Abundance, Potatoe, Regenerated potato. Newmarket, Victory, LajacaAire Gold Finder, Standwell, Barley. New Sacks Is 3c. Nfett cash -with order. Samples, E. B. Jones, & Co., TTiOR SALE.—Several good Lurries, all sizes and weights, screw brakes. Also excellent Spring Cart, carry 1 ton, and complete good stroaog Set of Harnew. Full saw Furniture Van for Hire. Road or Rail.- J. Owen, Slate Quay, Carnarvon. to. WALLPAPERS from 4* per ro!l. Any quantity, large or saraali, supplied at WHOLESALE PRICES. Largest stock m Great Britain. Write for patterns stating SX requi. (D?pt. 282?, BARNBTT WALLPAPER CO.. LTD., MANCHESTER. CANARIES.—All Ta??ee for Breeding. ki Mo? 1,0, irexpensive and fas- aT?ng hobby known. S?t ?. Aho Cham- pion S?g?e? and odd H, Sirring M^ee and British Finches. Rehae ?Parr? ots. Send for List containing useful information free Sell-acfeme Net Traps, catch ail kinds birds. :œ 2d 2s 9d each, pœt fr- -Rudd, Special- iat. Norwich. Jn- 22 ON SALE—Bargain. A Covered Spring Haii. Suit butcher or baker, or can be eM? COberted into a mmket cart.—Hug??, 15, Pool Street. TVi EW LAID EGGS.—Patrick & Grainger, .1. Wlioleeale Egg Merchants. Victors Warehouses, Mansell Street, Aldgate, Lon- don, require unlimited quantities of finest new laid eggs. Terms prompt cash Quote lowest prices f.o.r. 61 API mJL o DE SOLD by private treaty, Leasehold .1. D'veiling-house and Shop, known as Cloth Hall, Llanddaniel, until i-ecently occu- pied as a Tailor and Draper's premises. Un- expired term 46 years. Ground rent £ 3. Apply to Messrs Morris Owen and Trevor Roberts, Solicitors, Carnarvon. 'A R WERTH.—Un o dfiwv o ffermydd. Y ?\. nail! ;n 60 akr, a'r 11?1! yn 100 acer Tir cvnvrchiol i?n. yn Mon. Me-ddi?nt buan. Am ;agor' 0 fanylion, ymofyiter trwy lythyr ra' g,f?-inylirn. yi-v uni A63, SwyLl ?, ifa'r Geiic?dl, C-irn? r_ vi-> uni r •« A63, Swyd.'Ka'r Cei?dt Ün'nar- 1 iHYBUDO CYHOEDDUS. GW ASANAETH CEXEDLAETHOL. Sirnedd CAERNARFON, MON. MEIRION, DINBYCH A FFUNT. GWEITHWYR AAiAETHYDOOL DYLAI Ffermwyr fydd amynt eisieu gweibhwyr i weithio amser llawn neu rhanol, jmofyo a'r CVfnevridfeydd Gwsithiaol yn 12. Caatla Square, Caernarfon; Lord Street. Wrexh-am; 30, Church Street, Flint, a Station Road. Ocdwyn Bay neu y Cangenau Lleol perthyftol i'r Cvfnewidfeydd, lie y gellir cael rhestr o weithwyr ellir eu cael, y telerau a'r amodau. D. tAC NTOOLL, Is-Wirptivywr Amaethyddul. "Dt-rwaa." ABEROELE. Ebrill lleg, 1917. NOT ICE. HUGH GRIFFITH-DUCIRASED.-The children of the late William Griffith, named Humphrey Griffith and Margaret Grif- fith, as well as Catheiine Griffitb-sieter of the deaceased, all relations of the late Hugh Griffith, who died recently at Los Angeles, U.S.A., are requested to communicate with Heron Rogers & Dehn, of Broad Sanctuary Chambers, S.W.I., when they will learn something to heir advantage. 61-Apl 28 DOLGELLEY UNION. APPOINTMENT OF NURSE. f I TlIE G-UARDIAN'S of the above Union .1. invite applications for the appointment of a. resadiant nurse at the Poor Law institution, Dolgell. Applicants must have a knowledge of Wels-h, and mu.t have had experience of Institutional nursing and mid- wifery. The duties will include the oare of the sick inmates, and generally to assist in the i)I.ana.geme-nt. Average number of inmates about 35. Sal-ary CW per annum with rations, residence, and washing, and a'Jovvanc? of £ 3 per annum for uniform, will be paid aft;n three months' service, for the purpose of the Super-annuation Act. The emolument will 00 valued at £39 per annum. Applications in the. Candidates' own handwriting, stating a-ae. qualifications, and experience, accompanied by copies of 3 recent testimonials, must be sent to me by not later than PridaiY 27th inst. R. GUTHRIE JONES. Dolgelley, C'erk to the Guardians- April 14th, 1917. YSGOL SIR ABERMAW (I Pechevn a Merched) Prifathraw: Edmund D. Jones, M.A. (Lon.t Athrawon Cynorthwyol: John Lloyd, M.A.: W. A. Boddaws, B..Sc.; W. B. W31ian» B:Sc. A frhrawesau Cynorrtliwyol: Mise L. M. M Ada.m, M.A.; Miss Mary Davies, B.A. Yn nghydag Athrawesau profiadol mewn Cogiffiaeth a Cherddoriaeth. TelerM P-4 10g Oc. y flvryddyn. Pob macylipti >ddiwrth y Prifathraw, YN EISIEU Dp J ;SWAKLNG.-Dymuna Mrs. Owen jJ (rnal) hysbysu ei bod wedi symud o No. 2, New borough Street, i No. 6, Segon- tiuin Terrace, Ile y bwriada. gario yn mlaen ei busnes fel Dressmaker fel o'r blaen 00-Apl 24 Yn BISIBU—Dynes mewn oed i gadw ty I 'JL gweithiwr yn y w lad. Lle ys?afn. Ym- ofyner am iacylion a E.D.56, Genedl Office, Carnarvon. 56 c RYDD-yn eisieu ar anwaith, un abl i I wneryd pob math o drwaio. Lie da a I gwaith cyson i ddyn sobr. Ymofyner â. R. H. Roberts. Meirion House, Liangollea. YN Er,&IA.U.-Dy-nes barchus gancrf oed J. erbyn Ma.i mewn fferm fech.a.n, gwaith ysgafn, cartref OYSUTUS .YIUOfyner & K36, Wyntyll, Llangefni. MANAXS-ERS—Welsh-speaking men with jjJL experience of Mixed Trade, over mili- tary age.—Apply, stating age, reference, wages required.—E. B. Jones & Co., Rhyl. 61-May 22 II ,WANTED.-La.rge quantities of new-laid V Eggs. Write offers and price required, and quantity yoa have to offer. Cash on receipt of Eggs. Hodgetta and Salisbury. I Gell Street, Sheffield. w A,N-TF-D-At once* good Slaughterman, V V able to assist in shop.—Apply R. Ed- mund Jones, Butcter, Bangor. 61-Apl 30 Yn EMIFTJ-Gwr a gwraig IF gw fel Bailiff, Q r wraig yn alluog i drin llaeth ac ymenyn) erbyn Mai ne?f. 7.Ifyner trwy ly*Yr & Syr T. E. Robert, Plasybryn, Caernarfon. 59-tc I "Y -rN EISIEU yn ddioed, Siopwr—mab X neu ferch (heb fod mewn rhwymedig- aethau milwrol) i gymdeithas Co-operative. L?yn Noder y cyflog. Ceisiadau i fod yn Haw vr ysgrifenydd, Evan Williams, Min- Afon, Han?wnadI, Edeyrn, cyu nou ar Mai 1af, 1917. 62 May 5 ? -W- ÃLUT PIAXO.—FuU compass; well-  known maker. Splendid conation. 15 gainer or 8s monthly.—Crane & Sons, Ltd., I Bangor. 61-May 8 NEW LAID EGGS and Fowls wanted. I Any quantity. Best prices given.—H. I R. Williams & Co., St. John's Market, Uver pool. 63-Ju 1 I WELSH Gramophone Records.—IJO new I titles. Send for special list free.-Crane & Sons, Ltd., Bangor. 61-May 8 "YrURSE-HOUSEMAID required. Good -L? needlewoman ?30. OaA-door uniform provided. Modern House at seaside. Another maid kept. One jolly little boy, two years old. Send photo to Mrs. Garland, Ainsdale. Southport. 61-Apl 28 I WANTED-Generd, able to do plain I cooking. No washing. Small Apply, Mrs. Prvee Williams, Everard Build- j ings, Rhos-on-Sea, Colwyn Bay. 62-Apl 30 i ANTED—General Ma'd. Welgh-speak- ing essential. Small Welsh family, in Liverp-I.-Appbv Williams, "Derwen," Albert Drive, Orrell Park, Liverpool. « W A-NTBD.-ImmecUatelv a apable and V V reliable man with good references, ac- customed to estate work, with knowledge of Architecture and Surveying, to act tempor- ally for deration of war; ineligible—Apply: J- nius, office of this paper. 63-Apl 24 -,tper. 93-Ap] ?-1 4 WANTED Immediately, experienced V Assistant in the Provision T)ppartnv?nt. Mnle or female.Apply J. R. Pntchnrd. Pool Strer»t. Canaivon. 63-Mav 5 C;AFWY D. da.uhesbwrn dveithr \m \J Tv^d"-nyfe.in. L'anarmon. C'hwiiog. Nodau '0 v chwith. 1)Wlchp1yg (?dd' arno. t?n wn v r)? '??.? O- ,??wT. ,b- V' 10 1,1 v c^ osttaou. — erbvn y.i ? rrwerthir i P-? v <?st.a.u.- ?"ss. ?- ? 63.??. 12 V ^Fd—Between 'Maid or General V V c: ,1 r ? take between-maid's place. £!6-£?A'X,¡S j?Dnms-s. 52 Gloucpst?r-St.. Victona, Lon d fon. S.W.I, 63-Mav 12 COL |^WVf>. COLLWYD—O S- i befl V" t?tj? Cl".ernaron i be? ? Stryd Llyn. M uff 8,blc tywyll. Pwy bynag t'1 dychwe!'? ? 1 tyQ^-ryir .C?n ei ber- chpno?.—Ymofyner ? rwy lythy' r & C.62. Genedl Office. CariiarN -on. 62-Apl 21 RHYBUOO OYHOEDDUS. THE CARNARVON C-3UNTY SCHOOL. HEADMASTER: E. P. Evans, Esq., B.A. Assisted! bly a Wei!■•qualified Staff. The Summer Term Commences on TUESDAY, THE FIRST MAY. r 111 HE Headmaster will interview jjarents at -L the School on the day previous between 10-30 and 12 noon. Pupils are prepared for the C.W.B. Examin- ations, Univesity Scholarships, for Civil Service and Commercial Careers. Forms of application for entry may be ob- tainedl from the Headmaster, or from the un- dersigned, J. LLOYD ROBiERTS, F. S.A.A. Clerk to the Governing Bod v. Carnarvon, 19th April, 1917. ö. —— ?<?\?tt ??-'?M? FmrmMUfmg Problem i ,Sol j How caa I mm* 6e Put- 11 chasing powtf ef Cftfjr pound which I am about to spend on Furniture ? The tolctMn of that BTtthleawZ be a =, ma be found. ow free catalogue awl oar Showroom*. While we oe$r sappfar s?.owroow& wh& we OM27 ear perfect mtnafMtnm? tad se6g orgnisatioo enables at to quote prices hiat are mock below thoiie charged einewkere for the sane atficks, No matter whether yoa Furnlsb for Casb cbur* GenvealBit Pagment SastBm your I' moivey wa go hothesl a 701 I purchase from aL Facts worth noting, w. an- 2J- in cbe e dlaoount for CaelL Parmenta tarn lie mi|i< k Mk CMMm' convenience. H 0 objecti-w. ■gTMMNll Jtwry Artiela ■—rfialwi mdm m di"a 000m) ?d HPOTUMI We pay awr6?p tt ? t?? <*?* ?t)"'< ia Private V*JJ^ a K?rr FontM?t K.?xttM .?fthi. Good :r j c far tht pliiaoMMial giaalfc timm k«ia«. G ant W* L" ..L.JIr Guarantee. give nbsolata alUMia Mr vvrfte or oatll ftM. ftatel»gw>. "W iGL'OBEl Furnishino Co. (J R. Okast, Px«prl«toaV Pembroke Place, LIYEKPOOLu Bnalitwi Hours 9 Co L marly CiwliMl. HXttrtiwl W,
RHYDDID Y WASG.I
RHYDDID Y WASG. I Dydd Mawrtti bu dadl yn Nhy'r Cyff- rtdin ar waith y Swyddfa Ryfel yn g%vahai"dd i g-oplau o'r Nation," un o'r prif bapurau Rhyddfrydig wytlmosol, gael eu hanfon o'r wiad. Ainddiffyn- wyd y gwaharddiad gan Mr. Lloyd George a Mr. Bonar Law, yr hyn a ol- ygai fed y Ijlywodraeth yn derbyn y cyfrifoldeb am y peth. Condenmiwyd y cam a gymerwyd gan siaradv.yr mor wahanol i'w gilydd a Mr. \Vinston CIiurclilil a Mr. Wedgwood, Mr. Her- bert Samuel a Syr Henry Dalziel, ac ni chafwyd neb ond y Prif Weinidog a [ Ciianghellor y Trysorlys i amddiffyn yr hyn a wnaed gan ryw wyddog anhysbys I yn y Swyddfa Ryfel. Y cyhuddiad yn erbyn y "Nation" oeild ei fod wedi beirniadu gwaith ein byddin adeg encil y gelyn yn Ffrainc mewn dull oedd, meddai Mr. Lloyd George, yn tueddu i dcligaloni em nulwyr, a bod y gelyn yn defnyddio rhanau o'r ysgrif hono at ei bwrpas ei hun. Ni honid fod y "X ation" wedi bradychu unrhyw gyfrinach milwrol, a chwarddai Mr. Churchill am ben y syn- Laki fod yr ysgrif yn debyg o .ddiagloni ein milwyr ni na neb arall. Nid oedd, yn wir, yn rhoddi gwedd agos mor dywyll ar bethau ag a roddwyd mewn ambell araeth gan wyr amlwg iawn. Hefyd, fel y dywedodd bron bob siarad- W1: yn y ddadl, y mae'r gelyn wedi di- iynu o bron yr oil o brif bapurau'r wlad yn eu tro. Ond nid dyna, mewn gwir- icnedd, y cwestiwn. Y mae hwnw yn llawer eangach ac yn cynwys egwyddor 1 rhyddid y wasg a beirniadaeth yn y I wlad. ■ Gallwn gytuno neu anghytuno a'r hyn a ddywedodd y "Nation," ond nid oes neb yn awgrymu fod dim troseddol yn yr ysgrif, dim, hyny ydyw, o'r hyn n gydnabyddir gan bawb fel rheswm droa atal newyddiadur. Gan hyny y casgliad i I teg i'w dynu oddiwrth weithred y Llyw- 1 odraeth ydyw hwn: fod gan rhyw r swyddog neu swyddogion hawl i atal j eylclirediad tramcr papur pan fo ynddo kimiadaeth sydd yn airihlesio'r swyddoz. hwnw. Os cywir V^ny, y mae'r 11,11 mor j wir fori gan swyddog f'lW swyddogion hawl i atal cylchrefliad cartrefol papur -.in u\-ffel,b amgylehiadau, a j byny, 1 n-b gynyg eglurhad na chYlld j prawf yn y byd. Os caniatawn hyn, j y we wlih gwrs yn gwneud pen ar ddid v wasg ac ar bob beirniadaetli j onesfc ac agored yn v wlad hon. A dyna'r olwg a grrntr newyddiidurou o b- b Iliw a phlaid ar y mater. Buasai'n i anodd cael unrhyw bapurau vn anghy- tuno yn fwy ,,a t tc?,?i" ar hwnc v rnvfel na'r "Times" a 'r "Pall I Mall Gazette," ond dyna eu barn hwy. 0 bapurau Rhvddfrydig. y mae'r "Nation" a'r "Westminster Gazette" yn yr eithaflon i'w gilvdd, ond dyna I f:ln{ y "Westminster (,:iz,-ff-" -ir mater hwn. Dywedcdd Mr. Lloyd Gecrge a Mr. Bonar Law yn ystod y ddadl fod Syr Douglas Haig wedi cwno I oherwydd yr ysgrif, ac i'n tyr ni buasai'n well iddynt fod wedi pidio dywedyd hyny. Dengys nad oedynt I yn amgyffred pwynt y gwrthwynelad. Nid ein milwyT, pa mor amlwg byng y byddont, sydd i benderfynu pa feinnd- aeth a ganiateir a pha feirnia.daeth i-:dd i'w hatal. Addefw n i ni feddwl ar y cycl-nyn mai t.ro carbwl ar ran rl/w swyddog yn y Swyddfa, Ryfel oeddyr hyn a wnaed gyda'r "Nation," a< y byddai i'r LlyNN-odraeth egluro'i- petbyn y goleuni hwnw. Yrn anffodus dewktfM Mr. Lloyd George amddiffyn petliia ellid ei amddiffyn, a rhoddodd ei gyrer- adwyaeth i ymyriad hollol ddi-alw-m- dano â, rhyddid y wasg. Nid w'r effaith ar ddylanwad y Llywodraeti }*n dda. Nid yw yn dda mewn gwletzdd f.-d Rwsia a'r America, lie y mae ga y N ation" gylchrediad eang, yohwth. Peth anffodus iawn oedd gwneudJn- 1h w beth a roddai'r lie lleiaf i neb dy- wedyd fod Llywodraeth Prydain, j1 y vhyfel mawT hwn dros ryddid, yn mtied i atal rhyddid barn a beirniadaeth.
'Y GENEDL/ I
'Y GENEDL/ I Yr wythnos hon, S'n groes iawlln iiewyllj's, yr ydym dan oriod i lehau lllaillt y "Genedl." Hyderwn yn fi\vr na phery'r angen am iiyn yu hir ond yn awr ac am beth amser i ddyfxl J mae'1' peth yn anorfod. Ni rai< i ni ddywetlyd wrth ein darllenwyi fod papur wedi mwy na dyblu yn ei tria yn luan iawn wedi dechreu'r rhyfel, ac y mae'n parhau i fyned yn ddrutach ú hyd. Gwnaeth hyny gynyrchu unrhyw hur newydd yn waith costus iawn. Ond ni buasai drudaniaeth papur yn peri ï ,ni kihau maint y "Genedl"; yr hyn a wnaeth y cam hwn yn angenrheidol ydyw archeb ddiweddaf y Uywodrae-b. Y Uynedd ni chawsai'r un papur newyld fwy na dwy ran o dair o'r papur -,t,d&,f- nyddid yn 1914. Eleni ni clieir end haner yr hyn a ddefnyddid yn 1916, ac y mae'r archeb yn bendant. Nid y"'r papur i'w gael o'r melinau faint byng a gynygir am dano. Y rheswm in hyny, wrth gwrs, ydyw fod y Llywoff- aeth yn dymuno cadw llongau'r wld, hyd y mae modd, i gludo bwyd, ac 'n wyneb hyny nid ellir gwneud dim ad ymostwng i'r archeb yn ddirwgnatii. Y mae y rhan fwya.f o bapurau wyh.- nosci a dyddiol eisoes wedi lleihau iu maint ac y mae'n rhaid i'r prinder papr barhau hyd oni cheir y mor yn rhyid eto. 0 dan yr amgylchiadau gofynwn :'n darllenwyr gyd-ddwyn a ni. Gwll genym leihau maint y "Genedl" ia chodi ei phris a chyfarfod prinder papir ti-w 'v leihau ei chylchrediad. Y irae cylchrediad y "Genedl" ar hyn o bml1 yn foddhaol iawn dros Gymru gyfan. l nia(-, In amIwg fod y darllenwyr m gwerthfawrogi'r papur, ac wedi hir s- tyried penderfynasom mai'r peth gorsu i ni oedd ei gadw o ran ei briu ylg 1 nghyraedd ei holl ddarllenwyr prc,enol. Nid yw'r lleihad yn ei faint ychwath yn golygu unrhyw ddirywiad yn ansawdd y papur; ceir y newyddion pwysicaf a'r newyddion diweddaraf ynddo o hyd ac. erthyglau arbenig ar bynciau a phonl y dvdd. Yr ydym vn hyderus y gwerth- fawrosra ein darllenwyr bapur Cymiaeg cenedlaethol, iach ei Ryddfrydiaeth ac amrvwiol ei gynwys. ,G::fynwn i'n darllenwyr ein cyrtorth- wvo vn v cvfwng hwn trwv roddi archeb sefydlog i'r desbarthwr Ileol am y papur. Ni chaniata'r Llywodraeth anfon papur- au allan ar gyfer y prynwr achlywrol o hyn y ml aen.
TRETHU'R TLA*V;D. I
TRETHU'R TLA*V;D. I Y mae'r "Spectator" am ddydd Sad- wrn diweddaf yn rhoi cynghorion i Ganghellor y Trysorlys pa fodd i godi, ychwaneg o arian trwy ei gyllideb nesaf. Y mae'r awgrymiadau yn ddyddorol ac yn gyfryw ag y dylai'r werin sylwi amynt. Rllald, mectdal'r. cyfoesolyn, ycliwanegu'r trethi ar siwgr, te, tybaco, a phetrol ar unwaith. Gwyr pawb fod siwgr a the eisoes dan drethi afresymol o drymion, a'u bed yn rhanau pwysig o fwyd y tlawd. Ai dyna'r paharn y cyn- ygir eu gwneud yn ddrutach pan y mae bwvd yn gyffredinol bron wedi dyblu ei bris ? Am dybaco, os cynyddir llawer ar y dreth bydd yn diddymu ei hamcan, sef chwyddo'r cyllid. Paid pobl a smocio. Gall hyny fod yn beth da neu yn beth dnvg, ond yr ydYTn yn sicr mai nid dyna, amcan cynyddu'r dreth ar dybaco. Y mae rhywbeth teb}rg yr\ wir am loetrol. Y mae pris uchel y nwydd hwnw a'r anhawster i'w gael eisoes wedi rhoddi atalfa helaeth ar foduro am bleser, ac, y mae'r rhan fwyaf o'r moduron sy'11 rhedeg yn awr yn angenrheidiol. av JUS nes neu gyileusferau 'r cyhoedd. A'r "Spectator" ymlaen i ddadleu ymhlaid treblu pris trwydded ci, yr hyn a amddifadai pob dyn cymharol dlawd I o'i gi heb anhwyluso end ychytlig neu I ddim ar y dyn cyfoethog, ac o blaid gosod I treth ar bob morwyn, i'w graddio yn ol y nifer o wasanaethyddion a gedwir. A'r drychfeddwl diweddaf ydyw erwneud pawb yn ddarostyngedig i dTeth yr In- cwm, er nad yw'r "Spectator," hyd y gwelwn, yn egkro sut y mae'r dyn sy'n enill o bunt, i ddeg swllt. ar hugain yn yr wythnos yn myned i fvw dan yr amodau present, wedi codi pris ei do a'i siwgr I 0 chodi treth incwm oddiarno am hen hyny. Ond y mae'r ysgrif yn un awgrym- iadol iawn. canys v Tllw n bradvehu 'r eynllwvn svdd yn hM i osod y pen trymaf baich v rhyfel ar ys^Ayddau'r tlawd. Bvdd v d^sbaHh canol a'r dos- barth TveifTiioi vn dlawd iawn ar ol v rhvfel er trefnu'r f'Tllu^nt vn v modd goveu sv'n bos'M. Ond. ns derbvnir i'wsTrvmiadau'r "Srppfntor" a'r hobl credii 7 ij" f:,f.1, nsr ef. bydd eu tlodi vn llefbol. Y mio disron o dil- a digon o cfVf9lif vn v w^d hon do i'w trrt-lui cvn Sfosod d'yvlow v^heilcai* ar fwvd ac arian nrin y dosbartliiadau tloiaf.
[No title]
Dywedir mai nn o b-n lanciau Clojjwyn y O win, ar y ffordd i FeddGrelert, daniodd yr er^yd ddiweddaf ym mrwydr fvt hgofladwy Waterloo.
HYN A'R LLALL. I
HYN A'R LLALL. I Dau Swllt. I Yn Llundain, ddydd Iau, gwerthwyd pytat-1 ws o Jersey am ddau swllt y pwys. I Postfeistr Newydd. I Mae Mr. J. R. Hughe?, a fu am lawer o flyn  yddau ar staS Llythyrdy Bangor, wedi ei ben- I odi yn bost-feistr Amlwch. Mon a'i Gwirfoddolwyr. I Mae'r mudiad i ffurfio c., rawd o'r Gwir- foddolwyr ym Mon wedi bod yn bur llwydd- I ianus. Y nifer sydd wedi ymrestru eisoes ydyw 550. Gweithio ar y Sul. j Pasiwyd penderfyniad ciyf yu Sasiwn Meth- odistiaid Calfinaidd Gogledd Cymru, yng I Nghaer, ddydd Mawi-th, yn erbyn caniatau gweithio ar y Saboth. Canon Newydd 1 Penodwyd y (Parch. Edmund O. Jones, M.A., Llanidloes, yn Ganon ynglyn ag Eglwys Gadeiriol Bangor. Y mae'r Canon newydd yn adnabyddus fel cyfieithydd barddoniaeth Gymrefg. Eisieu yr Afonydd yn Rhydd. I Mae Cyngor Tref yr Abermaw wedi pasio penderfyniad i'w anfon i'r Bwrdd Pysgod- feydd, yn erfyn arnynt ganiatau i'r holl afon- ydd fod yn rhydd i bobl bysgota, er mwyn rhoddi cyfle i bobl gael ychwanegu cynyrch bwyd. Cyfnewidiad. I Hysbysir fod Cadben Stanley Davies, prif swyddog ymrestru dros Sir Gaernarfon, wedi symud i Drallwm, i weithredu fel swyddog ymrestru dros Faldwyn, a bod y Lieutenant Chapman i ddod i'w le i Fangor. Tretlti. I Mae Cyngor Dinesig Llanfairfechan wedi penderfynu lleihau y dreth 4e. yn y bunt. Mae hyn yn newydd cysurlawn i'r trethdal- 'wyr, yn wyneb y ffaith fod costau byw wedi cynyddu gymaint. Cau Cynar. I Mae Cyngor Dinesig Rhyl wedi pasio pen- derfyniad yn gwrthdystio yn erbyn gwaith y Cyngor Sir yn gwrthod caniatau i siopau y dref gadw'n agored ar brydnawn Iau yn ystod misoedd yr haf. Dywedant ei bod yn an- hwylusdod mawr i ymwelwyr i gau y siopau yn ystod tymor yr haf. 'Blino ar Fywyd.1 Dywedodd geneth ddwy ar bymtheg oed a gyhuddwyd yng Nghaernarfon, yr wythnos ddiweddaf, o ladrata modrwy aur, eiddo ei rneistres, ei bod wedi blino ar fywyd. Mewn llythyr a ysgrifenodd ac a gaed yn nhy ei meistres, dywedai y byddai hi wedi myn'd vvn i'w meistres gael y llythyr, ac ni achosai drwbl byth mwy i neb." Rhoes gyfarwydd- ladau hefyd ynglyn â'i chladdu. Cytunodd yr eneth i fyned i ffwrdd i gartref. I Yn -Edinburgh. Ddydd Sul diweddaf yr oedd v Prif Wein- idog yn Edinburgh, ac aeth i gapel St. George gan feddwl clywed Dr. Whyte. Cymerwyd lie Dr. White, modd bvnag. gan Dr. Macin- tosh yr hwn na wyddai fod Mr. Lloyd George vn bresenol. Testyn y bregeth oedd, "Enaid Jonathan a ymglymodd wrth enaid Dafydd; a Jonathan a'i carodd ef megis ei enaid ei hun." Amaethyddiaeth Cymru Cynhaliwyd cyfarfod o Gyngor Amaethydd- ol Cymru, yn yr Amwythig, ddydd Gwener. Cododd Mr. William Edwards, Holo Gwyn, Mon, gwestiwn penodiadau y dirprwywyr a benodir yng Nghymru dan gynllun cynyrchu bwvd. Cvnygiodd Mr. Llovd Jones, Llan- gollen. fod Bwtdd Amaethyddiaeth i ymgyng- boi-i i'r Cyngor cyn gwneud penodiadau yng ghymru. Cefnogwyd gan Mr. Edwards, yr hwn a ddywedodd nad oedd modd i'r Llvw- odraeth wybod pwy oedd yn gymhwys heb I'vywun- i'w chynghori. Pasiwyd hynny. I Protest Pwyllgor Amaethydd ol Ddechreu Ebrill penodwyd Mr. Evan R. Da vies, Pwllheli, yn Ddirprwywr Amaethydd- ol dros siroedd A rfon. M6n, a Meirion, ac yn y cymeriad Imnnw yr oedd yn aelod o Bwyllfror- au Gweithiol Amaethvddol V tair sir. Pro- trstiodd PwyUgor Ow. | liiol Amaethyddol !3n yn erbyn v penodiad, ar y tir fod Mr. Dnvies yn dal nifer o Rwyddi cyhoeddus pwys- ig yn Arfon, ac nad oeddynt yn gweled pa fantais a allai ddeilliaw o'r cyd-weithrediad, gan fod y pwyllgor eisoes wedi gwneud trefn- iadau i gael arweiniad Mr. Walter O. Jones ar bob pwnc cyfreithiol ynglyn a gweinyddu Ar- cheb Trin v Tir. Atebodd Bwrdd Amaeth- yddiaeth nad oeddynt yn barod i ddiddymu nenodiad Mr. Davies a bod vn angenrheidiol iddo fod vn aelod o'r Pwyllgor. Yr oedd y Bwrnd hefyd wedi ei foddloni fod Mr. Davies yn rhydd i roddi amser digonol i ddyletswydd- -i u'r swydd. Mewn cyfarfod a gvnhaliwyd yn Llangefni. ddydd Iau, i vstvried vr ateh hwn, pender- fynodd y Pwyllgor ymddiswyddo.
1-CYFARFOD FFARWELI
CYFARFOD FFARWEL I Xos Iau yr wythnos ddiweddaf, yn L'a.nf^-ir- fiereimon fMa'dwvn) rvnha.'i-.vyd cyfarfod v111- ;*lawol y Parch Alun T. Jones (M.C.) sydd wedi symud i srvmervd gofa' eglwy" enwog Jerusalem, Bethesdn, Arfon. Nid oes ond p- in dair blyntvld er pan vmsefydlodd Mr Jomes, ym Moriah Llamfaircaereinion, :Ifel oh-nydd i'r diu-eddar anwvl wr—v Pa.rch John Ev, ac yn y cyfnod bvr hwn gwnaeth waith rha^oro! ym mysg pobl ei ofal, yn neilltuol felly gvda'r phlant o'r bobl ieuainc. Xi raid dweyd gair am dano fel pregethwr cry.f a. dyLanwado?—yn cerdded Hwybrau newyddion. yn feddyliwr ar ei ben ei h. ac yn ffurfio barn ai-ribvnol ar syniadau a. bama-u 'r eyffredii-b, ac yr oedd v nodweddion hyn oil yn ei wneud yn ffafrddyn y meddylgar, a'r sawl a gar fwyd iac-h a nerth- ol. Gellir dweyd llawer o dd,,t am Mrs. Jones hefyd,—'gwnaeth hithau ei gore i gynori.liv}0 Fi nhriod yn ei waith—ni f- yn segur nn. <liiTrwytih yn vstod. ei hnror.Lad yn ein plitli. Ru'n llvwyddes cvfaKudydd dirwestol y chwioiydd am dros ocfwv flynedd. ac va ocdld elm .phc-V-opnidd* yn ei gwaith. X03 Iau. yr [ wythnos ddiwodcTaf, CATneixidd eglwys Morio.h y cyfle i yftwyno anrhegion gwerthfawT idd- I vi-it danghoseg o'i pharch a'i gwerthfawr- ogiad o'u Ilafur <iYTa! a chydwybodol yn en CvflNN-vnwvd i 'Mr. Jones seti o lef:tri arian cvmundeb, mewn case hardd, ac i Mr: Joncfi, "et o lestri to arian. Cyflwynwyd 'hwy dros yr eglwys gan Mrs. Rees. Pool Road, fel yr aelod hynaf. Gan fod Mr. Jones wedi dechreu ar ei weinidogaeth ym Methesda, nid oedd vn EraHi" bod vn y cyfarfod hwn. ond evmerodd Mrs. Jonps ei le trwy gyflwyno ei diolchearwch cynnes;if i'r egliwys drasti ei hun a tl,i-- ei hanwvl briod. Siarndwyd vn y cyfarfod gan Mr. W. Alford Jehu, Y. H. (eadeirydd) a'r oil o'r swyddogion. Gu weinidosr. hynodn—wres ei fvon Cwrs ei frvd ddatblyga; Cwavn-ia'i dwf mewn cair da '5 fyth astalch i Fethesda. Gv.i-ol. anrriHvnnl mewn bam—ei ivryhr El heibio bob rhagfarn Gwarcheid'- ad gwir. a chadarn Yn ei swy.id—gwna ffug yn sarn. I TJ. Mon.
I CRiBO ALLAN.
I CRiBO ALLAN. Dywedodd Mr. Macpherson, yr Is-Ysgtif- enydd Rhyfid. mewn atebirvd i Mr. Dickinson, yn }.¡"hv'r Cvffredin. ddydd Mercher, fod gorchymyn wedi cael pi roi allan i dynu y badges yn ol oddiar ddynion sydd yn gweithio yn y gweithfeydd cad-ddarpar, a thynu yn ol yr hall dvstysgri^aiK .EfFeithia hyn ar 420,000 o ddvr-ioii, ac y mae tua. 17,000 wedi cael eu galw i iyny am wasanaeth.
YMA A THRAW. J
YMA A THRAW. J MANION LLEOL A PHERSONOL. I BETTWS-Y-COED. Y11 Ynadlys Sirol, Ebrill 14eg, gwysiodd Mr -Closs sitith o ffermw-yr am beddio hys-bysil fod clafr ar eu defaid, a dirwywyd hWYllt o lp i 2p 4s yr un. RHOSTRYFAN. I Mae Mr. D. W. Owen, gynt o'r ardial hon, wedi ei benodi i fod yn arolygydd dros y Royal London Insurance Office, yn Bridgend, Gla- morganshire. TALSARNAU. I Cydymdeimlir yn fawr a'r Paixh William Evans (M.C.), yn ei brofedigaeth chwerw o golTi ei fre.wd, y Lifftenant Evans, M.A., a add w yd i,r faes y frwydr. MAEXTVVROG. I Llongyfarchwn Mr. Ieuan IVys Ellis, ma.b •J1 oed y Parch Hugh Ellis, ar ei lwyddiant yn pasio ei ail arholiad Yll "maJte" g¡yda,g aIlrl:yd,dd.-Y mae Mr. R. W. Vaughan, cad- eirydd Cyngor Dosbarth Deudraeth, wedi ei be-nodi yn aeLod ar BwyUgor y Sir yrtglyn a Chofeb Genedlaethol i'r milwyr o OgLedd Cymru a laddwyd. :WMYGLO. n, I Boreu Sadwrn daefli y newydd iod Ylr. i\t. Ptichtu-d Jones, Tyn'rardd, wedi ei ladd yn Ffrainc. Yr oedd y bryseb wedi ei anfon i'w j briod, ac yn dweyd iddo gael. ei ladd, Ebrill y 4ydd. Cydymdeimlir yn fawr iawn ni briod, ac a'i fam sydd yn byw yn Lianiberis. Yr oedd yn wr ieuanc a fawr hoffid ac a faiwr berc-hid. Yr oedd, yn gelt yd d a'i law, ac yn "weil-read" ys dywed y Sais. DIXAS, LLEYN. Bu yr amaethwr medrus a llwyddlanus, Mr. Hugh Jones, Nyffryn (Bryncrin, gynt), farw yn aydyn y dydd o'r blaen, ac efe yn 73ain mlwydd oed. Yr oedd1 wedi enili safle dda ym marn ffi gymydogion fel dyn cywir. Cyd- ymdeimlir a/i blant: Mrs. Robeirts, Mythyr-dy, Llannor; Mri. R. D. Jones, Xyffryn; Jclin Jones, De Cymru; Hugh Jones, Pwllheli, ac Ellis Jones, Prior, Abererch, yn eu profedig- aeth. Chwldwyd ef ddydd Ia.u yn Llaniestyn, j pryd y gwednyddwyd gan y Parch R. O. Wil- (M.C.). j LLAXTROTHEX. Xos Wener bu.farw Juinet Rol),eiLs, merch byiiaf Mr. a Mrs. Edtmund Roberts, Ty Newydd, IMorfa, yn 23 mlwydd oed. Caf- odd gyetudd trwm a blin, ond byr. Yr oedd yn ferch ieuanc hoffus a dichlynaidd a phnawf o hyny ydoejd y dyrfa fawr a ddaeth i'w hangladd. ddydd Ma wrth- Y mae cydym- deimlad mawr a.'T teulu. yn eu trailed. «Sid oes oaud ychyùig amser pa.n y cLaddwyd niM-ch arall iddynt. Y mae gair wedi dod, yn hysbysu fod y Mu- wr Alfred Prutchard, mab Mr. a Mns. Pritoh- ard, Bryndorw, wedi ei glwyfo yn yr Aipiht. I LLAXDDEIXIOIJE.N. I Ar y 13eg cyf., bu farw yr hen amaetawr adnabyddus, jwfen Roberts, Castell, yn 84 mliwydd oed. Gweithiai yn y chiwarel foreu ei oes, ond trwy graffter a dyfalwoh dsringodd i fysg amaethwyr pena'r sir. Yr oedd wedi ei eni i farnu a thrin anifeiliaid a phobpeth amtie«thy" ddol. Gwnaeth gymwynosiiu lawer, a bu'n garedig wrth dlodion ar fwrdsd y Gwarcheidiwaid. Bu hefyd ar y Cyngor Sir, ond nid oedd yn ei le ei hun yno. Cludwyd ei wedidillion i fynwent y plwyf, dydd March- er. Gwasanaetliwyd yn y ty gan y Paxch. W. G. Huigjhes, Carmel (Rhiwlas, gynt), ac yn yr Eglwys gan y Rheithor newydd. Ang- k,dd preifat ydoedd, ac yr oedd yn bresenol: Mrs. Foberts, (merch), Mrs. Owen (merch), Mrs. Roberts, Blaenycae (merchryng-nghyf- raith), Mrs. Roberts, Llwynbedw (merdh-yng- nghyfraith), Berti Owen (wyr), E. O. Roberts (wyr), W. Roberts (mab), Robert Roberts (mab), R. H. Roberts (mab-yng-nghiyfraith), M. Roberts (wyres), E. Roberts (wyres), Blod- won Roberts (wyres), W. O. Roberts (wyr), i J. Roberts (wyres), G. Roberta (wyrea), C. Roberts fwyres), J. Edwards, Tresgawen, Mon; R. Edwards, Tai Hirfon, Gaerwen; O. Edwards. Bettws, Llanerdhyonedid; W. Grif- fith, Tyddyn Forga-n, D. Griffith, Fehnheli; J Owen, Garnedid, Bangor; W. J. Hughes (Deiniolfryn); R. Jones, Tyddynbadin; O. Ja.rws, Gors R. Owen. Cae'rgof; W Jones, Rhvdnu Doon; R. F. Williams. Bethel; W. Roberts, Bethel; R. Huffhes, Efaalcavstell; J. Morris, Rhydau; J. Wilkams Rhawks; R. cherts. Tv Mawr H. Parry. Glinrafon; R. Williams, Waen; W. H. Hughes. Caemeta; W Owen, Cefn; Parch. W. G. Hughes. Car- met ac R. Wynn Roberts, cyfreitihiwr. Caer- narfon. Anfoiiwyd amryw flodeu^dyrch. II ANTJEYSTAFPORDSIHIRE- I Ddvdd Llun v Pasc, cvnhaliw\xi Cymanta arweinvdd cerddbrol edd Mr. William Parry, yn nghapel yr Annibynwyr, Mayer Street. Y mae y pedwar enwad Ymneillduol yn cael eu cynrvchioli yn Hanlev, lac v Yr,"e addoldy yn perthyn i bob un o'r enwadau yn v dT-er Dvrna'r Gymanfa Ganu gyntaf i gael ei cliynal vn iH'anlev, a mawr oedd pryder y pwyllgor o bartli ei llwyddiant. Cafodd v diychfeddwl o gael Cymanfa ei fodolaeth ym meddwl Mr Idris Jones, cerddor ieuangc o Lanbiynmair, os ydym yn cofio yn n-Avir. Ar ei awgrym ef ffurfxwyd, Pwyllgor Undebol tUta wyth neu naw mis yn ol. Yr oedd anhawsderau lawer ar y ffordd, ond llwyddodd i fynd drostynt, ac o'r diwodd tre-fiiwyd trefiii-leii, yn cynnwys Tonau, Emvnau, ac Anthem. Ddydd Llun cynhal- iwvd datu gyfa.-r,fod.-Y, ii y prydnawn llywydd- wyd gan y Parch William Williams (A.) yr Vrweinydd Cerddorol oedd Mr W^illiam Parry, Penygroe-s. Yn nghyfarfod yr hwyr llywydd- wyd gan y Parch Rdbeit Linv, (M.C.) Llan- degfian. Cafwyd cynulliadau campus. Gwnaeth Air Parry ei waith yn hynod1 Iwyddianus. j Gweitihiodd ei hunan i mewn i serchiaxtau y gyniulleidfa ar unwaith a den odd v plant yn eniwedig. Caifwyd, canu da trwy y dydd Y tonau mwyaf poblosraidd oedd "Urbs Aurea, D'ad- emata" "In Memoriam" a thon v plant 'Fen- digiodig Tegn." Boddhawyd yr arweinydd yn fawr. Yr oedd y ddau frawd Mr Idris Jones, a Mr Thomas Jones, wedi bod yn llafurio yn gyson i ddysgu y tonau. Cynhaliwvd cyr- diiau canu bob nos iSaboth am wyth o r gloch yn ystod misoedd v gauaf Bit v pwyllgor yn iffocius iawn yn eu dewisiad o gadeirydd ac ysg- rifenydd. Gwnaeth y Parch Win. Williams, ,A,asanaetli gwerthfawr fel cadeirydd, a Miss M. Morris fel ysgrifenydd. Moe llwyddiant v gymanfa i'w briodoM i fesur mawr, i lafur a divvydrwydd y brawd a'r chwaer a enwvd. Tcimlad Cymry Hanlev a'r ovlch ydyw fod v Gviranfa, Ga-nu wedidod 'i nros ac yn awr wedi cael protfiad ynglyn a dwyn oddiamgvlch y gyntaf. yn llvvyddianns, a hyny o dan am- '?Y?hia<iau Hed a.nfMriol. Y)? un peth mae llawer iawn o'n brodyr ¡t>na-!l(, yn Hanlty, fel ymhoban, yn absenol; Vl1'g\1anae.thnen ¡ ?w'ad y?i y fyddm. ?Gwyddon? v bun.sai Ha?-pr o honvnt. pea'Tnpf. yn gweiLhio yn Reiog dras v Gymanfa. ?la?r hydei-wn mai cvn v Pasc v flwvddyn nes-af y bvdd hedd^veh yn v hvti. a'n bixidyr ieuangc wedi dyehwelyd yn ol i'n cyn- orthwvo.
I BETHEL A'R CYLCH I <
I BETHEL A'R CYLCH I < AXnLADP._fdy?d Sadwm, K'"i)l 14, cyiivM-mk! anaIn<!dvdhvpddarf)a?.].Hc"ry Thonry, ?.?n_?- ("t?Bcthp) le ym mynwent H?t]dm')tH<)'('t'. Eu ffti'w ar ,I iiir tit?1(i, 83 ell. wi-tb ty -in ll!it,(-h (A.), 13,tliel, a'r I'i-(,h S. -I- I :)r!anvb<'dd -anv)'.trch\'?n)nnr..W''h?r'«'?'- vind«>iiid\vn n'r wi'ddw oedranus yn «'i phrofodieacth I ?c hef;], a'r iiial) a'v, ferch yn eii galar. MII.WVP Da ;«n oedd fccviii wcled y Tvivnte I Hewp)vnPatrv.Tv'n('t?t.!?'1.w?c?d<d cartref i'n plith eto »a runwaith o'r ysbyty, He y bu M oan?-nitd i .??pt oi g]wvfn Y" Ffrainc. Drwg genn?-iii (Ii-os -Ntr. n Ide,-?),n iin I '•hael v newydd fod y mab avail, f-ef. Private Owen T'arry'wedi'Pi?!?'tr'??t''f?" '?fyd.?P'v"? Johnnv .Torios. Penrhos, svdd wedi dod adve.f o'r > >- )tvtv vn Not(initfiain, Entail wedi pi Fh-yf? Yn Fft-inncerstt-ovnoLDymunwnwcUh?dbutmtQd- vnt.
O DDYDD I DDYDD.
O DDYDD I DDYDD. Ysgrifenna rhywun i'r Drych ar Athron- iueth y Meddwl. Yn Wind Gap y mae'n byw, a gallwn feddwl fod cryn lawer o wynt yn dyfod trwy'r bwlch hwnnw. t « Byddaf yn cael Hawn cymaint o foddhad wrth ddarllen y "Drych" ag wrth ddarllen unrhyw bapur Cymraeg arall. Nid yw hynny yn goiygu fy mod o'r un farn a'r Dr. Cyn- ddylan Jones mai y Drych ydyw'r papur Cymraeg goreu yn y byd. » » Y mae'n awdurdod ar wleidyddiaeth Bryd- einig ac Americanaidd gwyr fwy am ddiwin- yddiaeth na, James Hughes; ac y mae'n Haw- er uwch awdurdod ar orgraff na'r Athro J. Morris Jones. Dyna, beth bynag, y casgliad y deuaf iddo wrth ei ddarllen. Ar hyn o bryd y mae'r Drych fel y gallesid disgwyl, yn rhyfelgar ofnadwy. "Y peth gwirionaf medd y golygydd, "nesaf i 'peace without victory' yw 'peace with negotiation.' Dyma gynlluniau y dosbarth crach-heddychol. Ie. Buaswn yn rhoi mwy o werth ar farn golyg- ydd y "Drych" pe bai'r America wedi bod yn y rhyfel am dair blynedd, a bron bob teulu naill ai yn galaru colli rhai annwyl neu mewn pryder llethol. Busnes difrifol yw rhyfel, ac nid oes genym y cydymdeimlad lleiaf a'r dynion sy'n gwaeddi hwre uwch ei ben. Gwyddom ni yn y wlad yma beth yw ystyr rhyfel bellach. Yr ydym am ei gorffen, ond nid ydym yn gorfoleddu. » Bydd pob enwad yng Xghymru yn cyduno i longyfarch y Parch. John Williams. Bryn- siencyn, ar y radd o D.D. a, gyflwynir iddo, fel y clywais, gan Brifysgol Cymru. Y mae'n dda genyf fod y Brifysgol yn gwneud hyn, gan ei fod yn gydnabyddiaeth o bulpud Cym- } ru,—un o'r pethau hynny y mae'n gwlad yn J ddiamheuol fawr ynddynt. Rhoddir y radd mewn pryd hefyd, pan y mae Mr. Williams yn anterth ei nerth. Er ei chvwilydd, arhosodd y Brifysgol yn rhy hir gydaDr. Griffith John. j er fod un o brifysgolion yr Alban wedi ei an- ) rhydeddn er's blynyddoedd. Ond bu farw Ij cyn medru derbyn y radd Gymreig. J Y mae !1nwer dull o fyw. Beth amser yn ol galwodd cyfaill i mi i weled gwr sy'n dra adnabyddus yng Xghymru,—gwr a wnaeth lawer o waith mewn cylch neilltuol. Yr oedd yn byw ar ei ben ei hun. ac aeth a'm cyfaill i ystatell gefn. Rwv'n mynd i gael fy nghinio." meddai, gan gyfeirio at sospenaid o fara llaeth oedd ar y tan. "Ond p'le mae'" fowlun?" gofynai fy nehyfaill. "O!" medd- ai'r llall, "fyddaf fi ddim yn trafferthu gvdt phethau felly." Ac ar y'gair gosododd hen bapur newydd ar ei liniau, tynodd y sospan oddiar y tan, gosododd hi ar ei lin. ac ymos- ododd ar y bar? llaeth gyda Uwy Cynllun digon didrafferth. + j Clywais sibrwd unwaith eto Y !lan y bydd feoiau dewis ae10d seneddol ym Mon cyn bo hir. Rhoddaf y peth am ei werth; nid wyf yn m\ned yn gyfrtfol am ei gvwirdeb. Ond ni ryfeddwn weled Mr. Ellis Griffith vn cael ei ddyrchafu yn farnwr; y mae ei alluoedd dissjlaer a'i yrfa yn cyfiawnhau hynny. Nid af i aeisio renderfynu pwy fydd ei olynydd ym Mon rliae: ofn i mi dynu helvnt yn fv mheu. Clywais enwi cymaint o ymgeiswvr I posibl fel yr wyf bron a chredu fed pob dyn dros ngain oed yn Sir Fon yn meddwl am y swvdd. Y mae'r fribunlvsoedd vn brysur y dyddiau hyn yn adolygu v rhyddhad a roddwyd vn lfaenorol ac vn anfon pobl i gael eu harohwil- io can v meddyeron. Dywedodd un clerc wrtbyf ei fod yn rhvfeddu cynnifer o'r dynion oedd nn ill ai vn cnel eu gwrthod neu eu pacio rnewn dosbnrthiadart isel. Omcl nid yw hynnv vn beth i rvfeddu ato. Y mae rbwyd v fvddin eisoes wedi dal y pysgod brasaf, ac nid ops fawr ond v ewlin yn aros. Y mae froreuon ieuenctid v wlad. 6 ran corff betb bynag, eisoes yn y fyddin. # Peth rhyfedd na buasai'r rhyfel hwn wedi cvnvrchu ychwaneg o farddonmeth dda yn Gymraeg. Y mae genym rai o alawon rhyfel. goreu y byd, ond salw iawn yw Ilawer o'r peth a elwir yn farddoniaeth a gynyrohwyd genym yn ystod y rhyfel. Beth yw'r achos? Ni chynyrchwyd dim tebyg i rai o'r caneunn n eyfansoddwyd yn yr America adeg y Rhyfel Crrtrefol. Cefais fwynhad nid bychan wrth ddat-Wn adolyeiad hyawdl rhyw gerddor mewn papur lleol Cymreig ar gyngherdd a, gynhaliwyd yn ei dref. Dyma rai broddegau yn engraifft Deuawd a chydgan, Beth yw'r wyl- ofain." Mae y llofrudd—Herod—"Kais- er, yn dod ar y bardd. Gofyna y Soprano mewn dull cynhi/rfus, w!llofu;R Beth yw'r wvlo?" Etyb y Bass, "Herod a ladd- odd y babanod Mae yr ateb yna mewn -ird(lull filein,iq-gynhyrfiis! A hollol bri- odol felly! Ni Iwyddodd y Bass i osod allan v llofrudd. < Nid wyf yn liollol sicr beth a olvgir wrt-b "osod allan y llofrudd," ond clywais ami i fasswr oedd yn ddigon a themtio dyn i droi vn llofrudd—am dro. w Beth amser yn ol bu rhyw adran o'r Toriaid yn awyddus iawn am gael etholiad cyffredinol ac am adael i'r milwyr yn y ffosydd bleidleis- io: Erbvn heddyw nid oes sdn am hynny. ac nid vw'r Toriaid yn dvmuno etholiad. Beth yw'r rheswm? Nid wyf yn meddwl fod yn anodd iawn dyfalu. "Di^vwddodd i mi ddarllen hanes Sasiwn. Methodistiaid y De y dydd o'r blaen. Dy- wedwyd rhai pethau pur bigog yno, gallwn dybio. Er engraifft, cododd dadl ar a ddylid, dan yr amgylehiadau pre.senol, gi.dw ,r,Sasiwll nesaf, ac awgrymodd y llywydd, y Prifathro Owen Pr-yti, hwyrach y gellid ei thalfyru, "Na," meddai Dr. Oynddylan Junes, "nid wyf yn hoffi pethau wedi eu talfyru. Arwydd ° ddiffyg ffydd ydyw." Xid mater o ffydd i d niater o ffydd ydyw," oedd ateb y cadeirvdd, "ond o ilyn. wyr cyfTredin." Felly. •IX* Da genyf weled fod H?,rlech yn nieddwi am godi inai-chriitd wythnosol neu fisol. Y mae mawr angen marchnad yn v rhan yma o Ar- dudwy, ac y mae'n rhyfedd i mi na buasai rhywun wedi. meddwl am y peth er's llawer dydd. Dylai fod yn atdyniad i wlad amaeth- yddol o'r Penrhyn i'r Abermaw. Y mae Har- lech wedi bywiogi llawer yn ddiweddar; tref dlodaidd ddigon yr olwg ami oe"J!#rhyw ugain mlynedd yn ol, ond y mae wedi gweddnewid heddyw. Oolff ydyw un rheswm mawr am hynny-ond y mae marchnad yn beth llawn mwy buddiol. Gyda 11aw, wrth son am goltT. Clywais foil un gwr enwog a. blin ei dymer wedi dywedyd beth amser yn ol nad oedd am ddywedyd fod pob dyn oedd yn chwareu golff yn tTwt, ond yr oedd yn sicr fod pob ffwl yn chwareu golff! Y -ni e'r, debyg mai wedi bod yn gwrando Vr oedd am oriau ar rai o'i gyfeillion vn trafod dirgelion y chwareu liwnnw. Dywedir yr a llefrith yn brin gyda hyn, ae os gwir hynny, bydd yn beth difrifol iawn i blant a chleifion. Gwelais awgrym yn rhyw le y d: lid defnyddio mwy ar laeth geifr. Y mae hwnnw yn dda eiflas. yn bur, ac yn faethlon, nc y mae'r afr gyda 'hynny yn gre- adur hawdd iawn ei chadw. Gall fyw yn fras lie llwgai bnwcb. Gwn am ambell dydd- ynwr sydd wedi eymeryd yr awgrym, ac y mae lie i ddisgwyl y bydd i lawer wneud yr un peth. Dywed y Westminster Gazette fod rhyw fardd Seneddol wedi canu fel y canlyn ar y Jonesiaid yn y Senedd. Y mae amryw ohon- ynt yn adnabyddus i'm darllenwyr:—• When over our Commons the pessimist groans. He must have forgotten our leaven of Jones, Leif. who prescribes aqua pum pa in mugs;, Towyn, now whipping political sins; Glyn. the Emeritus master of drugs, Haydn, an expert in teaching and tins Pryc»~\ who battalions of yeomen enrols. 'W ith Kennedy, penman of larders and r I oa nR, And Edgar, a lawyer who metals controls. All answer "Adsum" to the name of Jones. Envoi. Princes (if yet any remain on your thrones), Should not Tom. of the Suburb, be one of our [Jones? Ond athraw, ac nid cyfreithiwr, ydyw Mr. Edgar Jones wrth ei alwedigaeth. Gwelaf fod rhai papurau yn brysur yn ail- drefnu r Weinyddiaeth. Yn en plith y mae. "John Bull." Gesyd Mr. Bottomley Mr. Asquith a Mr. Churchill i mewn ac enwa Syr Edward Holden. cadeirydd banc y London City and Midland, fel C'anghellor y Trysorlys. Nid wn i yn iawn faint o bwys i'w osod ar broffwydoliaethau Mr. Bottomley, ond y mae rhai pobl yn meddwl ei fod yn gwybod cryn ?awcr am rai pethau ynglyn a'r Weinyddiaeth. | oiii ra.' p(? tliiu viiglyn ktr Weiilyddiaet'h- Gwelais broffwydoliaethau ereiH hefyd, a 'r hyn sydd yn nodedig ynglyn ti hwy ydyw fod yr oil yn enwi Mr. Asquith. Y gwir ydyw fod y rhai hyn yn adlewyrchu teimlad v wlad. Y mae teimlad cyffredinol y dylai Mr. As- quith fod mewn swydd. Y mae wedi cadarn- hau ei safle yn ddirfawr yn ystod yr ychydig fisoedd diweddaf. ae y mae ei arpithiau meistr olgar yn Cyffredin wedi cael effaith fawr ar bawb. Y cwestiwn y teimlaf awydd ei ofvn ydyw. pa lboth sy-dd y fctt oefn- iSr ai-biryySon W A oes rh YW saiil iddynt? Os oes, egolygji gyfnewidiad mawr iawn yn ansawdd v Wein- yddiaeth. yn enwedig o safle Masn:u>h Ryrld. i ? & | Clyvvais fod rliai pobi tua T,!eyn vn erwrth- od troi'r clociau ymlaen yn ol v ddeddf. Y mae'n anodd genyf gi-edu hyn. Y'n y dydd- iaii gvnt dvwedid pethau angiiartidi r am "hobl Aberdaron." ond nid pobl ar ol eu hoes ydyw trigolion LJeyn hyd v gwel;ds I.—yn ho!!o? i'r cwrthwvneb yn wir. Y ma?'n sicr genyf y bydd iddynt svmud gyda'r am'1eroedd-;¡ r ;),mser-yn awr. Nid wyf vn meddwl y daw'r un ohonynt i farclinad Pwllheli awr yn hwyr. Dengys ilr 4N,d d vii v Dengys rhai o'r Hythyran sydd vn y "Gen edl yr wythno? hon M y m;k hen vsbrvd o blaid datgysylltiad yn delTro vn y wlad pan nrofjlir pervgl. Xid angholiwyd yr hen frwvdrau eto. n byddai vn eithaf peth i'r Toriaid ddeall hynny. Ymddensys eu bod hwy o hyd yn rhyw feddwl y gall en t wneud fel y mynnont a Chymru, ond camgymeriad ydyw hvnny. I SYLWEDYDD.
I SUT I LADD TYRCWOD
I SUT I LADD TYRCWOD Ysgrifena John Pryce Maklmneir(,h "Blinid ni acw gan dyrchod, cynydtlent bob blwyddyn, fel yr oedd y tir a golwg ddifrifo! arno, ac yr oedd arnaf gywilycld ohono; ond clywais fod Mr Hugh Davies, Chemist, Mach- ynlleth, wedi dyfeisio peth i'w tladd yn ddi- drafferth iawn. Ei enw ydyw "Molrat," mewn packets Is 6c yr un. Prynais backs* a rhoddais ef yn ol y cyfarwyddyd1 am ben pryfaid genwair, a rhoddais y rhai byny yn llwybr y twrob. Ni chododd y twrch mwy.
Advertising
Ride a g ;i t" \t!: ? THE ALL-STEEL B!CYCLE  jitjll j Igodwed&on arb?iz yr hw gyd? Dunlop nag unrhpv Moyc!e arall Ij ? three-speed Mar. a'i K?M KY??t yn w<?'yr<" a Sturmy-Archa"  ATJ Defnyddiwydi y braciau catK?-()\.?n o'r tu ol  ;?  ?s?R==?E?? M o'r tu biatm, sydd yn d?.vyii pwys 1 N?*LAitb- ? /'?J  -?. redu mT uniongyt?o!, gyntaf ?n mheirianau ? ? < ? ?-  y Ra.leigh,—ac er eu bod erbyn hvu vn ca^t ?''? eu h?t'?'yehu nM oeH gyfartal .iddynt. Sylwch jigS $? ? ? ?? ar orphemad gwalianol a.draouau'r brakes, ? A ?? ?.? a.bs.?nold.eb co?!au diaiig?t. yu?hyd?u I)etf- jw?j| kji eithiolrwydd a'u iic-rth. Atit-I u?vw un ,?i ? ?  ? Bf' ?. -= o faciau y Raleigh v peiriant ar unrh,vw alit 't:> P yn ddi0gk f yn dcliogel. fc GWARENTIR EF AM BYTH §y ? t i ? Pris?.u.o7pl0s i 14p 14s. ? ( ? ? Anfoner P ?t C.?"d am y Book of the  ? ? Raleigh." ? P fe I DOLBENMAEN ? j ? ( 4 GRIFFITH E. JONES, ?. K VIM Dolbenmaen St?fes |I|I| Dolbenm-, I ? ? BANGOR  ,?&?\? ??- EVAN S, ] P ? High Street, ?i RALEIGH CYCLE CO LD.. NOTTtNCWaM  K Rvery6ne should rend Cyclins fur 111':111\1 & points! (;i¡-<t"" bv Sir Fnnl.c pfrifc| Rowden. Dart.. ¡n, ;î1 ").b .¡ J¡ '¡".I: 1:.) .).I .).) .). j J 'JO,J> ;¡. Y:i)()'i ').' ),") j