Y Genedl

-J" MYND I WREXHAM. T R 0 I W £ ,.E& Y MEDDYG, CAN UN A F(J YNO. Myn'd i Wrecsam Daeth y dydd o'r iriwecid, a dydd erehyl! ydoedd hefyd. Yr oedd v codi bore ynddo ei hun yn orchwyl anodd ac atgas, ond yr oedd y rhew gloew ar y stryd. yr eira trwchus yn y corneli, a'r ias ddeifiol ar yr awd oer foreuol yn gwneud y gorchwyl yn waeth. Tebycach i Ragfyr neu foreu cynnar yn lontwr oedd bore t Mawrth diweddaf nag i fore ar y degfed dydd o Ebrill, ac y mae llinellau .Dafydd ab Gwilym yn ddisgrifiad byw o'r bore bythgofiadwy,— man yw'r pan ar bob pill, "ybr bl^dm Ebrill. Lien oergur uwch llwyn irgoed, 'Llwvth o'r calch yn llethu'r coed. •Lledrith blawd gwenith a gad, iLlurig y tyn Uawr gwastad. Grut oer yw gweryd tir ar, Gweren dew ar groen daear,, Cawod rydew o ewyn, Cnuau mwy na dyrnau dyn." Mawr oedd y plu eira—"Cnaau mwy na dyrnau Jyn" JlyrH o:dd y cenllysg celyd, ond rhaid -edf! !I"oddef y cyfan, ac ufuddhau i'r wys swyddogol. Yr oedd yr awel a dorrai dros dyrrau'r castell a thros hen furiau Rhufeinig Segon- tium a Efini-iu'r Fen.»i. iVl ll°-fu mining yn taro ar groen tyner heb galedu i dywydd anisgwyl- iadwy yr Fbv'll oev nresenol. ac yr oedd unig- vwydd y sirydoedd chwech o'r gloch y bore, ar wahan i'r tywydd, yn gwneud i greadur deimlo'n oer. Ond nid oedd dim i'w wneud ond oeisio cymlr.v yso ci hun oreu gallai ar gyter y tywydd. a gwneud y goreu o'r gwaethaf. Myned oedd raid ac anwybyddu'r tywydd—yr oedd yn amhosibl ei adael ar ol, neu dyna fusi pawb yn ei wneud. Golwg rynllyd oedd ar bawb yn yr orsaf, a'r rhan luosocaf wedi codi coler eu cot. Y mae oerni yn nodwedd arbennig pob gorsaf tfordd haearn -y maent fel cartref y rhewynt, a'r awel aeafol. "Mn hi'n oer iawn," oedd pob cy- farchiad a geid, a phrin fod yn rhaid i neb drafferthu dweyd hynny mewn geiriau, gan fod ei olwg v dvstiolaeth gywiraf i'r hyn a fynegai a'i dafod. Y DAITH A'R CWMNI. Daeth y cwmni oil at eu gilydd ac aed i'r an cerbyd yng nghwmni ac arweiniad milwr caredig o Gaernarfon, oedd yn myned yn ol i Wrecsam at e orchwyl undonnog yng nghab- anau di-farddoniaeth y milwyr. Er oered y tywydd o'r tu allan ac er anifyred y daith, yr oedd pawb yn llawen yug nghwmni c&n a myyn-yr oedd y nail1 a'r llall fel efeilliaid ar hyd y daith. nnd diddan fuont, a byrha- wvd Tiav/er ar y daith yn eu cwmni. Caw- so: hob urnr\"v:aeth—un brawd dyddorol yn ein difvru try da baledi'r mor, ac arall yn rhnddi i ni'r nmrywineth a geir y dyddiau hyn yng ngorsafau a gwersyUfaoedd y milwyr, lie y mae pob cenedl a dosbarth yn ymgynull. Ni chaed rhag'en mor amrywiol erioed mewn cyngerdd, os na chaed yn y Cyngerdd 011- Geltaidd a fu yng Nghaernarfon flynyddaa lawer yn ol. Oered oedd yr hin fel nad oedd gropso i neb a agorai ddrws y cerbyd i chwilio am le yn y man orsafau. Yr oedd yr oil mor anerbyniol a phe baent yn ysbiwyr gelyn- iaethus. Rha<ifarnllyd oeddym yn myned i Wrecsam, gan ein bod wedi clywed cymaint o adroddiad- au anffafriol vnghylch y swyddogion milwrol a'r meddygon. Cfnem yr antunaeth ac ar- gwydem rhng yr archwiliad. Dyfnhaodd y casineh pan welsnm yr ystorm fawr o genllysg fel peli arinn yn ysgubo gyda chyflymder y fellten droello^r. yn eu dawns foreuol dros ghln Colwyn Bay. Os oedd yn oer i edrych ar yr eira yr oedd yn llawer oerach i'w dvirp.ln—J.m ein f;ymresymiad. Ond peth digon dyddorol ydyw teithio mewn tren wv?r'i'r rvf;n—n~wh a'i 'ijoke.' ei gan, a'i stori. ac anghofiwyd llawer ar yr hyn oedd yn ein haros ym mhen y daith hynny yw, y gof dial mewn dychymvg. Sid oedd y prof- iad "fwirioneddoi agos mor frynted a'r syniad am da no "Is this train right for Chester?" meddai boneddwr trwsiadus ei wisg wrth swyddog y ffordd haearn, a chyn iddo bron gael cyfle i ateb. dyma las-lane di-reol yr olwg arno yn gwaeddi a'i ben allan drwy'r ffenestr,—"Hei, giard; aisin nowid yn y fan yma i fyn'd i Gaer?" "Change at Kandudno Junction," meddai'r swyddog fel pe na bnasai gwen wedi bod vn ]lefaru*ar ei wyneb erioed. Bu raid disgyn yng iNghyfTordd Llandud- no. ac yr oedd pnwb yn edrych fel pe bai yng nghanol gaeaf. Yma hawdd gweled fod llu o'r rhai oedd ar y I'wyfan yn disgwyl y tren ar yr un ne;,> a ninnnc. Yr oedd mintai yma, a mintai acw, a'r naill a'r llall wedi smeu eu gilydd. Tra'r oedd pawb yn cerdd- ed heibio'u gilydd i gynhesu'r gwaed oedd bron wedi fferu, clywvd llanc gwledig, boch- goch, ac unieithog yn ol pob golwg, yn gwaeddi,— 'Hi»i porter pa 'run ydi'r tren my ii Tivii'd i Wrecsnm?" Amlwg fod y porter yr un mor ddieithr i iaith y llanc ag oedd ef i iaith y porter, gan na wna-eth y naill na'r llall ond edryeh yn wyneb eu gil- ydd. Pan ddaeth y tren, llwyddasom fet. cwmni didd:m i gael le yn yr un cerbyd, ac nid oedd y gweddill o'r dnith ond ail-adrodd- iad o'r pen cyntaf, ag eithrio ambell i sylw arabus a wneid gan rywun o'r cwmni. Cryf- bau yr oedd yr ystorom fel yr elem ymlaen. ac yr oedd y gaenen eira yn fwy trwehua ar y ddaear. YNG 'N'GOwSAF CAER. Gyda. ein bod wedi disgyn/yng ngorsaf Caer, a'r bobl yn gweu drwy eu gilydd fel gwybed nes yr oedd yn anodd dweyd pwy oedd brysuraf, clywais rhyw Gymro helbulps yn gwaeddi, "Yr achlod fawr, Wil, yn lle'r ydw i dwad-wn i o betha'r byd 'ina ffordd i fyn'd." Ni fu'r Cymro dyryslyd enoed yn "si-esion Caer" o'r blaen, a phrin y credaf iddo fod yn llawer pellach na rhiniog ty ei farr, erioed o'r blaen. Yr oedd y fintai wedi cryfhau erbyn hyn, ac nid oedd raid bod yn graff iawn i ganfod pwy oedd y cyfryw. "Dyma ni wedi cael carriage braf, hogia, meddai un o'r cwmni o'r gongl, a chyda hynny dyma foneddiges mewn gwisg swyddogol i'r drws, ac medda "Where forT" "I—i—i— to Wrecsam," meddai un o'r hogia oedd wedi ymddyrvsu fel na wyddai yn iawn But i ateb. "'Down," meddai'r foneddiges, gan roddi ar- wydd. "Thi- is for Birkenhead." "Ydi hon yn myn'd i Bristol?" meddai rhyw Gymro unieithog arall gwrth gwtyn y foneddiges, ond nid allai wneud rhagor nag ysgwyd ei phen. Fodd bynnag. caed tren o'r diwedd drwy i swyddog waeddi "In front for Wrex- ham." a dynrt llp'r oedd pawb ohonom yn ym- wthio drwy ein gilydd fel defjtid. Fel y dynesem i gyfeiriad y pencadlys mil- yrol, yr oedd y pryder i'w weled yn dyfnhau ar wyneb ambell un, nc ereill mor chwareus llawen ag erioed. Cwsg yn dawel, cwsg fy mhlprit-vn." rm^mnra' un llanc cerddgar, gan fod adsain yr hyn a ganwyd yn flaenorol ar y dr);th yn adfvwio yn ei gof. "Taw, taw," meddai ei ffrvnd w"t.h ei ymyl. "sut y medar neb frv su'n d^wel wrfh fvn'd i ffau y bleidd- iaid rheibus.' 0^rrhif>ddwvd ^wrecsam o'r diwedd. ac os "cr v tvwvdd ar hyd y daith, oerach vma. Frhm di«gvn i lawr o'r tren yr Of-dd v finf, wpr]i ovn^yddu'n fawr. ac aed vn ddivrndr-^ < r-vfeinad "f"u y bleidd- iaid yn 01 ^i^oriffad un. -1 CYBHAEDD Y "FFAU." I "Is this the riqht way?" meddai un wrth drefwr a ddig^'yddai' basio ar yr heol. "Where to?" g fynodd y deithrddyn mewn ayndod. "To th» bfiTaclcs, of course," medd- ai'r llanc. "Turn the left," meddai'r iref- wr Yr oedd pm ff-t-ynd yn meddwl fod pawb yn 7,tl,ybod ei ne-es vn y dref ddiethr, ond oafodd weled ni'! fel'v'r opnd Pawb ato'i hun oedd. a nb-,N,77, vn rhoddi ei draed heib- ¡O'I' gilydd gvntod arc y gallai er mwyn cyr- raenrf y pencadlys "yng nghyntaf," ond am- iios:hl oedd i brwb fod yng nghyntaf, a'r pnwyf chwimv.-fh ei gam ac ystwythaf el gyrno'nu cafodd v hhen. ",Paid all: edrych mor ddir;a!on. rrf^r- meddai un wrth ffrynd iddo ..r vr heol. nith.1v fod yn myn- ei ° rlTl rnrvddai'r Hall vn ol. Wedi -vnr, fir,v'r Toruchwvliaethan pri- ndol "'n vr v^t'i'iii'ol. r y papur- An wedi eu n!lrwy-t()'n briodol. croeswyd lawnt eang vnghanol ystorm erwin o eira; yna, wedi hir bir guro yn y drws yma a'r drwB arall, gan nad oedd neb i'n hafwain, daethom o hyd i'r yst-afell ddisgwyl, ac yma y gellid caniod pob ffurf ar fynegiant yn wyneb y natur ddynol. Pawb a.'i bapurlu yn ei law yn eistedd ar fainc hir-rhai yn edrych yn brvderus, ereill yn chwareus. Er nad oedd ryddid, yn ol y gyfraith, i siarad, myn- nai ambell un siaradus gael torri ar y dis- tawrwydd. Yr oedd y mwyafrif o'r bechgyn deunaw oed yn edryeh mor llawen a phe bu- asent ar drothwy etifeddiaeth, a'r oll o'r bron o'r rhai oedd yng nghyffiniau yr un a deugain yn edrych mor sobr a phe buasai cnul marwol- aeth yn swnio yn eu clustiau bob eiliad. ,Si- omiant i'r cyntaf fua^ai cael eu gwrthod, a phrofedigaeth i'r olaf fuasai cael eu pasio yn v dosbarth uchaf. Ar ddvfodiad pob un drwy'r porth arweiniol, rhaid oedd i'r rhai a ddisgwylient gael troi yn 01 i edryeh arno, fel y gwneid gyda phobl fydd yn dod i'r add- oliad ar y Sul. I Y OWMNI. iLied anibynol oedd y rhai mwyaf oedranus -yr oeddynt yn ddieithr i'w gilydd a neb yno i fyned drwy'r ffurf ffasiynol o roddi "intro." a chadwyd at yr anibyniaeth hyd nes y caed y gorchymyn i fyned am ginio, gan fod y mddygon yn oedi hyd ar ol cinio. Yn ys- tod v seibiant dechreuodd bawb siarad yn rhydd a'u gilydd, ac mewn canlyniad i ym- llOliadau dea llwyd eu bod yn dod o bob cy- feiriad a phellter. Profid hyn gan lediaith wnhanol y naill a'r llall. Yr oedd yno fintai o fechgyn caredig a siriol o Ffestiniog; un arall wedi dod bedair milltir ar bymtheg i afael y tren yn -,NTI)rtllwm dau neu dri o fechgyn deunaw oed, chwareus eu hysbryd a dihitio o'r canlyniadau, o dueddau Carno; nifer o fechgyn cymdeithasgar Mon ac Arfon; amaethwyr o gyffiniau Abergele, Llangernyw, &c., a chyd-rhwng pawb caed torreth o strae- on a gwybodaeth ddyddorol am ymddygiadau v gwahanol Dribunlysoedd, a phawb yn teim- lo, ag eithrio'r bechgyn deunaw. mai adref y dylasai fod, a'i fod yn fwy anhebgorol yno nag unman arall. Y dyn mwyaf poblogaidd a clia* ner,,tdwy gan bawb oedd y Cymro llyfndew a chym- wynasgar o Amlweh-un a fu ym mrwydr y D'H!*danell'S—a ofalai am 'y glorian bwyso. Yr i oedd yn ymgorfforiad helaeth o dynerwch a charedigrwydd. Yr oedd y rhai a ddeuent allan o'i ystafell fechan ef yn edrych yn bur wahanol wrth ddod allan i'r hyn oeddynt wrth fyned i mewn-ambell un wedi cael braw, ac yn synnu ei fod yn pwyso cyn fleied. Oiid rhaid oedd bodloni i ddyfarniad y glor- ian, ond cysurai rhai eu hunain "nad oedd y glorian yn gywir." Bu hynny yn foddion i'w gwneud yn ddiddig. "Dowch am gwpanad o goffi," meddai nn ffrynd caredig a wisgai'r khaki, wrth nifer ohonom, ac i lawr a ni drwy wahanol byrth a gwastadeddau eiraog, a min oer yr awel galed yn naddu ein hwynebau. "Three cups of coffee, g'nor," meddai milwr wrth ddyn bych- an pwysig oedd gryn dipyn dros ben yr oed- fan milwrol. "Yon wait until your turn comes, old chap," meddai yntau mor anibyn- 01 a phe bai'n bendefig, a'r un foment gafael- odd mewn darn o bren oedd wrth law i roi tro ar ar y can coffi. Gwa anaethai y pren yn lle'r llwy a ddefnyddir ymhlith gwareidd- iaid. Gorchwyl anodd oedd gwahaniaethu rhwng y te a'r coffi, ac aeth yr olwg arno yn y orwpan fawr yn drech nag ystumog wan am- bell un. Fodd bynnag, yr oedd "myn'd" ar y gwlybwr yn yr ystafell hon, a'r gofalwr yn methu dod i fyny a'r alwad, a'r mynych alw yn tueddu at wneud iddo golli ei dymer. "Mi yfis 'i goffi o er 'i fod o fel dwr golebi," medd- ai un a welodd waelod cwpaned fawr o goffi. < YR ARCIFWITLIAD. I Caed hwyl wrth fyned drwy'r goruchwyl- 'I iaethau a amgylchai aichwi!iad meddygol- rhai yn ofni rhoddi'r plunge, ac ereill yn holl- ¡ ol ddihitio, ond teimlai bob un oddiwrth yr ¡' oerni. "Wn i ddim pa'm y rhaid i ni ofni," meddai un, "tydio ond yr un fath ag y bydda j ni yn drochi yn.yr afon pan yn hogia." Bu'r J meddygon yn foneddigaidd ac anrhydeddus J wrth bawb-ag eithrio wrth y rhai oedd wedi j myned yno heb olchi a-gtinhau eu hunain-a coyn belled ag y gwyddom yr oedd pawb yn foddhaus ar yr archwiliad a roed arnynt. Ond o hyn vrnlaen yr oedd y pryder mwyaf-y dis- gwyl am y dyfarniad. Vchydig oedd yn aw_- vddus am ddyfarniad yr "AI"—rhai yn pryderu mor fawr nes gwelwi pan welwyd "gwr y tocynau yn dpd allan. Dyddorol oedd edrvch am wvnebau y rhai oedd vn dis- gwyl. Un oedd vn weddnl sicr ynddo'i hun ?n. pha,iai ond vn nosbarth C. yn cnel ei roi )I, ph -L?iai ond vn nos b irt h C. yn ciel ei roi vn nosbarth AI. un arall Hvfndew a boch- goch. heb fod erioed yn cwyno, yn cael ei wrthod. a llaweroedd yn cael en rhot yn y dosbarthiadau isaf a chanol. Yr oedd hyn yn profi i ni degwch yr archwiliad. Yn wir, ni chawsom le i gwyno oddiwrth dr;niaeth neb-bn pawb yn hollol foneddigaidd ac ew- yllysgar. "Fall in" meddai gwr mewn haki, a dyna ni oll yn ei ddilyn i'r swyddfa derfvnol i gael caniatad i fyned adref. Ym- lynodd y ffryndiau gyda'u gdydd, a ffarwel- iodd brodorion Meirion gvda brodorion Mon rc Arfon vng Nghyffordd Llandudno, wedi treulio dydd hapus gyda'u gilydd. a neb yn edifarhau o fod yng nghwmni'r naill a r llall.

CYLCHWYL CROESYVYAEF-J I Cynhaliwvd cylchv.yl cnyddol a cbertMoml Croes-y-Watn, y rwythnos w ddaf. L yw- ydfd cyfarfod v prydiuawn o:dd D". Hughes, Bodlondeb, a'r nos llywyafdid gan y Paa-ch. W. Bobley. Yr arweinydd oedd Mr. R. O. Prl tchard Wele enwau'r buddug,wyr :— Dictation (dan 10 oed): 1 Emyr Wyn Jones, 2 GwiV"vrn Llovd Jones, 3 Xancy Jones. Die- tation (dan 13): 1 William John Parry, Robert Jones, 3 Johnnie Jbi e.v Dictatio!' (dan 16): .1 Maggie Roberts, 2 Robert John v-l iams, 3 Thomas John Parry. Gwau (dan 7 1 Mair Owen. 2 Lizzie WiHiams A'I rodd (dan 6 oed): 1 Ele-inor Williams, 2 Da Williams. Hemio ar galico (da.n 10 oed): i Maggie Olwen Parry, 2 Katie Jones, 6 Enel Louisa Jones. Can (dan 7 oed): 1 Griff. Williams. Maes Liufur <(dan 10 cod): 1 Emyr Wyn Jones eto (dan 13 oed): 1 Idns Owtn, 2 Robert Jones, 3 W-ilham John i'arry. Adrodo' (o 6 i 9 oed): 1 Thorns Arthur Parry. Can <(o 7 i 9 oed): 1 Edith May Owen, 2 Thomas Arthur Parry. Can (o 9 i 13 oed): 1 Lena Williams;, WiT am J Pat y, 2 Joseph Parry a Maggie Olwen Parry. M.a.e.s Llafur (dan 16 oei) 1. Thorn ■ JchnParry, 2 ):L:.1.(gle Roberts, 3 Owen Jones WiJliams. Mae* Llafur (dan 18 oed): 1 ttie WiViams. Adrodld (o 9 i 12 oed): 1, ies, 2\ViJlif> Hughes, 3 Katie Jones. Can (n 13 i 16 oetT): 1 Thomas John Parry. 2 Ma-iiie Rphei-ts. ;Cyfansoddiad? Saesneg (dm 13 o'?d): 1 Me?ic Hoberts 2 Robert Jones, 3 Robert John WiHia-m? C'\?ansodd?d Cymraeg (o 14 i ?] ue? 1 Thomas J?hn P?n'y, 2 Maggie Ro- ?'ts;'2Matt=eWn!i?s. F?e J?'(?" 14 000): 1 Jennie Jones, 2 Memie ^oberte, .\dr?)dd ",2 i 16 (],d\: 1 f-o.M-ts. Thoma .Johll Parry, 3 l\T,'m;'> '1r-.bf>;t'Q. nf'\1 a.Vd (dn 16 ood): .1 Met' e T. orrfa- John Pa.?-. G..rddwriaeth_da. 1R OF??k? 1. Rlert Wi?ams. 2 W?.? JMhJ. Wil'inm J hn P?-ry. ?-nen ?y.'??. ? R°- 16 o? 1 Thom-s 7,?'hn P P" b.rts. 3 ldr,s 0-?. C^e.^H S?n- (?n 21 o?d): 1 .M?e V-i?i".T..  T..  John P?rrv. 3 Owen Jon- ?"'a? '? phvw una.wd (dan 21 1 x 'T, Uiirbywad roddi ad (fibn 21 oedi 1 Owen. T'-netfvvd. d n 21 ;1. 1 r<W TT>- Cor plant: 1 Oor ISwnz. d.;n rw->n JohrT>i>. FaBt.<»-

T- 7 7- ?- ? I PENYGRCES I 'VEDT FJ (-,T-N-111--O -7,- TV y newvdd ddaeth bnr C. ».•?•••»• yr> hysbvMi fod. v e-fai"i"'a-e T>v i?:v: T?owlnu'd». T»od:vor, Snowd'tn -Street "i cl'vvyf. fae,- y ifrwydr yn y Dwvra'v. TT-yd» r-.vn y ^ai'T y eqti amrvw o fechojyn v d^^rvn wrdi syrthi<> hw; ,i. 'r\'< v oawn r h --2or <* o'ci1-! c~' V!' .< i A mor drist y gorchwyl. OVrT>vrV*bF-n<T A'ir)-—^ <■ • nyr): ap v brOif«iic:rtl" :or- a Ifrs Y. W. Ow«t. i..i fS-i'ierv/y-d. vmai'tih un o'r tenia. <reno+;h ri"l 0,,1.d n"»eg:« blo^eiiyn ».r t^n v^a^or iddi ep-v tlww, Ann:e Mona. Cj'flwyr.wn i'r teuhi oir- cyd)-mdtimlad. "— rrinaiMi ii iiiiniiiliww ■ in

CYMANFA PLANT TALY- SARN. i iioa cl e d d t' f. yd cyman-fa lwyddianai dros ben YIl; iigha^.e. Talysim. Yr arweinydd' yui.e..d iJew Owain, tl Y"I yr oedd Mi-. J. Jones Owen, cyt'arfod y pvydnawn ydo-id-J Mr. Riofarj Fariy, Balnd-.miyn, a t-liraddododd anerchiau rwrpaI:1 i'i* plant. Dechreuw yd gan r. Jo!)jj Davies, ilyfiyd'le. Canwyd yn eiieitJi- iol "Bod yn b'.eutvn Iesu," "^e.ren Fecl;an, "Myfi Yw, Nac Ofna," "Cwmni'r lesu, "Fy Nghartref Draw," "Ger y Nan-t." lloiwy. y plant gian y Parch M. Williams, Balade !yn. Maes loan I-II. Yr holwr a'r plant mewn hwyl. Ci i'wyd gair byr pwrp.aso.; gan y Parch. W. Williams, a diweddwyd gan Mr O. W. Junes. Petiygroes.. Yn y:,tod y gym- anfa pasiwyd pleidlaLs o gydymdeimlad a Mr J. Williams, Talyssarn, sydd yn wae! ei iechyd. Yn yr hwyr llvwyddSvyd gan Mr. Meiwvn Jones, Talysam, a dechreuwyd gan Mr. Ellis Roberts, Talysarn. Cu-nwyd A wn Ymlaen." "Diod Duw." ac ar gai- taer caf- wyd y ddeuawd, "Myfi yw. nac ofna," Meg- an Meiwyn Jones, Maggie E. Parry. Hala- deulyn. Holwyd y plant yn ddoniol gan M1' John Davies, Hyfrydle. Dilvnwvd giyda chiinu "Cwsg yn swn y gan." DioVhwyd gan Mr. R. Jones, U.H., a Mr. Richard Parry, Baladeulvn. Wedi'r diolchiidan can- wyd. "Ni wirfoddolion Iesn," "Uer v Namt." yn effeithiol dros ben. Ca.nwvd i derfyrui yr ;mtnem "Croes,nv'r Plnnt." gan Mr. Richard Parry, Baladeulyn. Rhoddodd v l'ywydd iiiff-e o Qtynghorion gwert'hfawr ar ddechreu y cyfarfod. CYFARFOD DAU O'R GLOCH. Wele'r rhai a wnb.rwywyd :-Ateb yn gy- lineddus Rhodd 'Mam 1-4: 1. Alwyn Thomas, TunraUt; Emyr Francis. Baladeulyn; Gwil- ym M. Williams. Bakadeulyn; Maldwyn vni W i l l la-ii?s. I Jones, Baladeulyn; Edwyn Jones, Baladeulyn Emyr Jones, eto; Edwitih Wyn Williams, eto; Bessie B. Williams, eto; Lottie Jones, et?; Di!ys Owen. Hy?ydie;  W H Hams. eto; Dilys Owen, Hyf'Yd¡e; Mem WiJJiams, Ta!ygam Ce.ri.dwen Owen, Talysarn; Jewnie Jrrnes, Hyfrydle; John Ivor Hughes. Taly- sarn Griffith John Griffiths, eto; Griffith Jones Wiilliams, eto; Trevor Lewis. Hvfryd- le; Morris Eric Huhes, Talysarn; Robert Edwin Owen, Hyfrydle Ow?i Jo?s F.ritch- ard. eto; Thomas Albert Griffith, Talysarn; 2, Harrv Lewis, Hyfrydle. ArholiaHmi ys- -.rifenedg Li;tn 10: 1. Elennor Jones, Hyfryd- le 2, D. A. Jones, Hyfrydle 3, J. Idria Hinghes, Tanrallt; 4. Leonard Hughes. Bala- deulyn 5, Katie Jones. Talysarn. Dan 12: 1. Olwen Evans, BaladeuJyn; 2, Blodwen Williams, Talysarn; 3, Gwen.ra° Roberts, Baladeulyn 4, Edgar Pritehard, Baladeulyn; 5, Lizzie Jones, Hyfrydle: fl. Myra Jones, Talvsarn 7. T. Glyn Jones. Talysarn 8, L. A. Pritehard, Hyfrydle; 9, Trevor W. OWlen, Hyfrydle; Arthur Wyn Williams. Baladeu- lyn Samuel Lloyd Jones, Baladeulyn. Ateb yn gyhoeddus Holwyddoreg. Rhan 11 1-9: I, loan IJoyd Jones. Baladeulyn; Tom- my Williams, eto; Ceridwen Wil.1iams, eto; Katie Morns, eto; Mary Lewis, Hyfrydle; Hugh Williams, Talysarn; Eliraved Williams, eto Mem Hughes, eto Lnl Roberts, eto; 2, Mary Jane Owen, Hyfrydle. Ariholiad ys- grifenedig dan 14: 1. R. G, Roberts. Taly- sarn; 2, Hughie Williams, eto; GwiJym Jones, oLo 3, Ruth Thomas, eto 4, Dilys D. Jones, Baladeulyn; Maggie Ll. Jones, eto: Cissie Jones, eto; 5, Bessie Jones, Talysarn Walter Hughes Baladeulyn; Maggie Hugties, eto. Arholiad ysgrifenedig. dan 16: 1. El- wvn Jones, Hyfrvdle; 2, Richie Jones, flyf- rvdle; 3. Alice Evans. Bakdeulyai: 4. AV. O. Wrench. Talvsarn; 5. Mvfi Griffiths Tan- rallt; Mabel P-,Il,rN. II'll-l(,Illvn 6, Maggie Morris, eto 'Dorothy Huv.-hes, Tanrallt; 7, Megan. Meiwyn Jones, Talysarn Lily Wil- liams, Tanrallt; Martha A. Roberts. Bala- deulyn. Ateb vn gvhoedd'is, ITolwvddoreg— Rlhan II X—V. Rhan 3:1, Glyn Hughes, Tanrallt: Emrvs Wynn Jones, eto Tre-vor W Owen, Hvfrvdle; Ma-rv C Williims, Taly- sarn; El fed Owen do; Wjl'linms, Taly- sarn; Riicihie Radford Hng-hes. eto: Mem Hughes, eto; Lai Roberts, eto; 2. Arthur Jones, Baladeulyn; Byron Jones, Tanrallt; Emyr H-nghes. eto; Katie Jones, Talvsarn. Aitioliad ysgrifenedig, dn,n 18: 1. Megsan Hughes, Baladeulyn: 2. Tlenrv Williams; I Talysarn: 3, S'dlv Hughes. Baladeulyn; 4, Dora E. Jones, Baladeulyn. CYFARFOD OHWECH O'R GLOCH. Wele'r buddugwyr:—Ateb yn gyhoeddus yr oil o'r Rhodd Mam :— 1. Catherine Jones, Tanvrallt; Gwilym Hughes. Baladeulyn; Hy- wel Roberts, eto; Hvwel Hrghes, eto; Lizzie Owen, Ta,y-trn; Hugh Wilfi-ims, eto; Tho- mas Byron Hughes, eto; Griffith Tones, Wil- liams, eto; 2. Mary Owen, Hvfrvdle: 3, John Alun ThGnL-Ls. Arl)oll,,t,d edig. dan m 1, Myfanwy Jones, BaladeuJyn 2, Nesta Pritdhard, eto; 3, Maggie E. Thor- man. eto. Ateb yn gyhoeddus. H-olwyddor- N. Rhan III 6-15: Vera .Jones, Talysnrn 'ellie' Hughes, Talvsa-rii: Robert Hughes, Baladeulyn Gwennie Roberts, Baladeulyn Jennie Hughes, Talysarn; Lily Wrench, et-o; Mary E. Willhms. eto. Arholiad ar vr 8fed bennod o'r HyiTorddwr: Henry H. Williams, Talysarn. Ateb vn gyhoeddus, Hyfforddwr I—IV.: Willie E. Jones. Talvsarn: Maggie i Hughes, Baladeulyn; Dilys 1,1. Jones. eto; Eivianwen Owe-n. Talysarn; Hilda M. Jones, eto J-eii-nie Roberts, eto; Blodwen Williams. eto; 2, Emlvn Wynn Jones. Tinrill.t,. Ateb yn gyhoeddus. HyfForddwr V, VI, XIll, XIV -Blod.wen Williams, Talys-irn Bessie Jones, eto: Mirth a A. Roberts. Ba'aden'vn Robert G. Roberts. Tilysai,n; Hu jhie Wiilinms. eto W. O. Wrench. eto. Arholiad ysgrifenedig!. dros 21: 1. SaUv Williams, Talysarn; 2. Nell Williams. Baladeulyn. Tystysgrifau y Tmic Solffa: Jennie Hughes, Vera Jones. Maggie Lizzie Jones, Eleanor Roberts, Kate Roberts, Jennie Roberts, Megan Parry, Mem Hughes, Kate Jones, Eirianwen Owen. Elementary Lal Roberts, Jemnie Roberta, Annie May Roberts, Lily Wrench, Hilda Jones, Eiria-nweh Owen, W. 0. Wrench, Hughie Williams, Richie Radford Hughes, William John Griffiths, John Alun Griffiths, Moms Llewelyn Wrench. Intermediate: Blodwen Williams, Thomas Hemar> Wrench, Robert Griffith Roberts. Gweithredwyd fel ai^holwyr gan y rarchn. J. H. Lloyd Williams, B.A., Manchester; Caleb Williams, B.A., Bwlan; John Jones, Brvn'rodyn; Miss Louie Williams, Tanralft; Mri. T. Atun Williams, Talysarn; W. J. Griffith, Hyfrydlie; D. W. Wflliams, Bala- deulyn T. Henry Hughes, Tanrallt; T. G. Jones, Baladeulyn. Arholydd y Tonic Sotffa, Mr. John W. Griffith, G. and L.T.S.C., Pen- y-gi-oes. Swyddogion y pwyUgor oedd: Llyw- ydd, Mr. Richard Parry, Baladeulyn; try- sorydd, Mr. Richard Jones, U.H., Hyfrydle ysgrifenyddes, Miss Annie Roberts, Tanrallt. a gwnaeth y gwnith i foddlonrv ydd.—O.W.J. NODIAD.—Ym-dd-eugys onwai y rhai a eniM- asant dystysgrifau vn ein rhifyn nesaf.— GoL

ABERMAW Y IJLYFRGELL.Cynhaliwyd cyfai-fcd. oowarterol y pwyllgor sydd yn gofalu am y Llyfrgell ddytW M'awrth o dan Wwyddiaeth (Mr. J. R. Williams, a ohvflwynwyd y cyfrif arianol pa un a ystvrid yn foddhaol. Hys- byswvd fod Swyddog o dan y Llywodraeth wedi bod yn archwilio yr aofeil-ad ac vr oedd o'r farn pe digwyddai .^nffawd i'r Llyt'iyrdy gellid troi y He o fewn 24 awr heb fawr d:,a- ffert-h i gai'io ym'en w-r't'i v Llythyd; P:s- v.vd ar g 'ae Mr. Re s Jones i Mr. Owen Parry yn cefnogi, A,ft-. R-e s -I -Nfr. pe I'ari-v vvi ce 1 r,),Ii; v i'r I)e M'T-LWTlOiL. —-Tirwg gsnym ddead f'd y B.mbardC'? Gr'fBth cin cvr-h-?dd- was, yn aw-r mewn Y "lyyty yn Ea^tbo^ri-e. vn rFod i d fever.' MARW MORWT?—'D,yn:o<M Mr Hooper signal porter, v m-\ ydd t'rudti Ted ei frawo I Mecond-Olass Petty Offi,ror George Hooper. otd, wedi marw. t'ud'dwyd ei long trwy fyned i vwkbd-iraa- nino

Ll,ANB^R!S TORT T Ar n! dioddef cystudd blin am lawer. o fi<=or»dd bn farw Mr. Cled- wvn Hughes, mnh Mrs. Hughes, Snowdon View, yn 27ain mlwydd oed. Ceir rhagor yn ei gylcii yr wytihnos nesaf.

(RHYD-DDU a'r CYrFIIMIAU NEW1YDD TlIilST.—Boreu dydal lau, (ii-a,eth y newydd galarus f,)(i, Mrs. Grace iiams, priod; IXmd NYiij.ams, diweduar o Cwd!yn Tcrrace, H;h,yd-dûu, ond 3-11 <ii\\J.' yn ot. lie.en's, w-eui -nurw yn yr Ys.byty, yn Lerpwl, a roi bed tan we it.: red law-feuuvgol. Meirch ydoeidkl Iiii i'r diweddar Mr. Henry Owen, iG.vvesty lJen-y-G\vvryd. Yr oedd it v,raig ieuanc rinweddol a Jira cliymeracTrty tra yn a-ros yn y gymydogaeth hon a- pherchid ni yu fawr. Dyg.r ei cnorlf i'w hen gartre. heddyw (ddydd Gwener). Bydd ei hauglad J dlÚ'dd SadHvm yn Beddgelert,—angiadd cy- ihxwdidus. Cydymdeimlir yn fawr a'i phrioi a'r tcu u yn eu galzlr dwfn, Y'N GWJ5ILif>A.—Da iawn genym dds-all fod i^ivate Augustus Wilaams, Tanygraig, Rllyd- ddu, yn gwella yn ddia ar ol bod yn daifrifol I wabl mown yslbyty milwm: yn Ffrainc. Hefyd Private Joseph Ellis, Glasfryn, yntau wed: i gwella yn ddigon da, fel y mae yn allui,-g i fyned i 1Y,uno a'r milwyr heddyw. CDTjLEDiIOuN YR AMAETHWYR.—lOher- wydd yr hin oer a'r eira p-arhaol, y mae vr amaethwyr mewn llawer o drafferthioiPgyo'.irr wyn e'.eni • ond er pob gwyliadwriaeth a y mae llua-ws o'r wyn yn .me!nv. \N!is;elLr myned yn mlaen :y.c.hw>atll gyda pharoto; y tir at hau a phlanu pvtatws. Hiyderir yn fawr y oydd i'r tywydd gyfnewid er gwell p,r ol i'r Hen Fawrth fyned allan fel y dywedir. Gobfithiwn mai felly v -byd<i. F\ENHILtLTOi\7 COFFA.—Yn ein nesaf.

PORTHMADOG I CYFARFOD ADLONIADOL PLA?F Y GARTH —Nos Fercher yr oedd y Xeuodd DreM yn orlawn pryd yr oedd gan blant. talentog Caipel y Ga.rth raglen ragoro! ar gyfer y dorf. Dyma y rhaglen "Tamboui-,nF úhll," parti Miss Sydney Williams; cafwyd 1 'action song' gan Eiddwèn G. Enns, fach Mr a Mrs Arthur Evans, ac El wyn i Lewis; y stum-gan, Gwilym W. Humphreys, a pharti Mr. J. Lewis Jones canig gan barti; diramod1 "Cwmni drwg," cwmni o blant; cam Alawon icymreig gan barti, a chafwyd drmo 1 "Nieges John"; dadl, Gwen Wi'liams a NelVe Edmunds. Wedyn cafwyd 'actions gan H. Elwyn Lewis, Mrs Owe-n Hughes, Maggie M. Roberts, a Phyllis Purnall; .d(aà 'Ymgom' Gwen Hewitt. Nellie Hughes, a Kate E. Jonas; dadl, IM-ary Roberts a Kate Hun- phre,v, "Pinafore Dance" parti Miss Jane E. Griffith. Y cyfe-ilwyr oedd.lisscs Mar- garet F. Hughes, Eiddwen G. Ðvans, a Mri J. L-wis Jones, Bob Walter Hugli-es, a D,1 E. Thomas. Arweinid gan Mr. J. L. lirn- phreys. fQymcrasli rhywrai drafFerth f>w i ddyagu y plant i w neyd eu gwaith in or he"- ffaith. MA,N,I,ON.-Rhoddodd Mr. Francis Jones. coed fasnachydd, de i blant Yegol Sul Cape) y Bedyddwyr, Llun y Pasg.—Bu Mr. W. Am- brose Jones, brawd Mrs. Griffith Jones, Snow- don Street, farw yn Lerpwl. yn 43ain mlwydd oed.-Mae Capten Whittaker wedi ei glwvfo, a Mr. Teddie Evans, mab y diweddar Dr. Henry Evans, wedi ei ladd yn y rbyfel.- Clwyfwvd hefyd LifFtennnt Bai,.d, brawd Mr. Baird, High 'Street.—CoVwvd llawer o f m- ogiaid yn ystod yr ystnrm 0 eira y dydd n'r b?l'lien, ac y mae eu perchenogion mewn helynt hefo'r wyn.

BETHESDA Y GWlASAN Aiviii CiftliSiEDLAETHOL.— Cynhaiiwyd cyfarfod cyhoeddus o chwarel- wyr y Peni-hyn, yn ysiafelk capel Bethesda, nos Lau diweddaf i drafod ac ystyried eat 1 weit'iueiia yn uuol a yorohyjiiynion y Llyw- odlethynglyn ag ymrestru i Wasanaetii Can- edlatthol. Mysbyswyd f gynhadLedd gael ei chynal yng Nghaernarfoji ddydd1 Mercher, pryd y bu trafod ar y mater yma gan berch- enogian a awyddogiuoi y chwarelau, ac, hefyd, gynryoiiiciwyr y gweithwyr. Cyflwynwyd adroddiad1 o'r hyn fu dan syKv y.110 gan, IVljf. Evan Evans, Hei-mon, cynrychiolydd Undeb y Chwarelwyr. T-neinwyd' na byddo ca-iifasio 4ieb o'r gweithwyr i roi ea, heaviaii, ond rhci rhyddid i bawb ymuno 06 y dymunent hyny. Ymddemtgys oddiwrth yr hyn ddywed yr awd- urdoda-u mai cau y dhwarel fydd raid, wneyd, pe cymerir llawer eto allan ohoni i weithio neu i'r fyddin. Dywedir fod y bedwaredd ran o'r gweithwyr presenol yn bobl dros tlri- ugain mlwydd oed a byddai gwed'd ddifrifol ar yr a-rdal pe gorfodid i'w chau. CYiFAiRJI'OD PLANT BETHESDA (A.).— Xos Ferohef cynbaliodd Tykiiit ctpel &tliesda eu cyfarfod blynyd'dfol. Llywyddwyd gan yr Hertad'u! W. J. Parry a'r anveinydd ydoedd Mr. D. J. Williams, M.A. Bu y ddau hyn yn dra ffyddlon a gweithgar gyda'r plant ar hyd tymor y gn-iai diweddaf. iCymerodd amryw o'r pliant ran helaeth mewn canti ac adrodd, etc. Cyfeiliwyd gan Air. R. O. Hughes, organyd-d. • BRWY'DR GAZA.—Daeth giair yma o'r dwyrain yn hysbysu fod dau; o wyr Leuainc yr ardal wedi eu clwyfo. yn y frwydr fawr fu yn Gaza, sef v milwyr Hugh J. Jont-s, Llanllech- id, a W. Thomas Evans, Tanybwlcih, Llan- lecJiicf. Dywedir fod y ddau yn gorwed mewin meddygdy milwrol, CYFARFOD OOFFA.-GYIÓa.J.i\Vyd: cyfar- fod coffa yn Eglwys IG!Li_ Ogwen a-r 01 y milwr d'euanc, Pte. Jdmny Williams, Caerber- llan, a gwympodd yn angeuol ar faes y fi-wydr yn Ffnainc. Arweiniwyd y gwasa.n- aeth ?an y Parch Thomas, curad. aeth g.Ilin y ERW? —Ni fu ynghof neb sy'n fyw, meddir, gymaint enwd o eira drwy r gymydogaeth ac a welwyd ynghorff y dydid- ian diweddaf hyn. Cauwyd rlumau o'r brif- ffordd sydd yn rhedeg dnvy Nant Ffranrnn am Capel Curig gan yr eiTfa. fel nas gallsid' ei tihnmwy gydn cherbydan. Dywedir fod lLg- einiau os nad cannoedd o ddefaid wedi eu claddu ga.n yr eira yng ngodreu y mynydd- oedd yma.

OYFFRYN CLWYD I iviARvVoljiAEIiIAU.—Ebx-iil y 4ydd, yn 46ain mhvydd oed, bu farw Mr. John Jones, Aiaesycoed Terrace, gwerthwr llefrith yinig rigwasanaeth Mr. U. Jones, Ðglwys Wen. Yr oedd yn cwyno gan anwyd ers tro, onid duetn y diwedd yn lied sydyn. Yr oedd yn wr taw- el a dichlynaidd ei fuchedd, ac yr oedd gan ei feistr bob ymddiried ynddo. Brodor yd- oedd o ardai Llannefydd, a bu yn aelod gyda'r Bedyddwyr ar hyd ei oes. Gadawodd briod ac wyth o blajit bycha.in, mam oedranus, a lliaws o berthynasau ereill i alaru en colled a.r ei ol. Yr Arglwydd a fyddo yn dymer o honynt. Claddwyd ef yn y cemetery y dydd Sadwrn cajilyuol.-Borou Sadwrn, 7fed cyf., yn 17 mlwydd oed, bu farw Miss Jenny Evam, nierch Mr. a Mrs. John Evans, Erivi- att Bach Uchaf, Henllan. Byr fu el chys- tadd end hynod o drwm. Yr oedd yn ferch ieuanc o gymeriad rhagowl, wedi ei dwyn i fyny yn eglwys M.C. Henllan. Bydd y chwithdod ar ei hoi yn fawr ar yr aelwyd lie oafodd ei magu. Gadawodd dad a mam, ped- war brawd (dau ohonynt hefo'r fyddin yn yr Aipht) a dwy chwaer, ynghyd a Hu mawr o berthynasau ereill i alaru ar ei hol. Bydded i'r Hwn a drefnodd y brofedigaeth roddi nerth iddynt i'w dal. Cyme rodd ei chladd- edigaetih le; yn mynwent Henllan prydnawn ddydd Mawrth, o dan y drefn newydd, pryd y gwas t-naet-hwyd gan y Parchn. H. O. Hugh- es, ei gweinidog, a D. P. Jones, gweLnidog Seion. Dinbych. Yr oedd yn dda iawn genyf fel hen gyfaill i'r teula galarus, eu gweled I yn cymeryd manttis ar ddeddtf y ciaddu i I barchu eu gweinidogion eu hunain ac nid eu 1 diystyru fel y mae rhai Ymneillduwyr yn y ,Dyffryn yma yn rhy dueddol i wncud. Ni bydd dim ym peri mwy o flinder i mi na. gwel- ed y gweinidog ar ol codi'r c(x,pli a'i dllyn at borth y fynwent yn cael ei droi o'r neilldn a'r gwr eglwysig yn cymeryd ei Ie. Ni we! nis i erioed Eglwyswr yn ymddwyn fel yna. at ei weinidog. Pe buasai yma fwy o bobl a llai o babwyr yn mhlith yr Ymneillduwyr tu- asem ni ddim yn pryderu yn nghylch Datgys- ylltiad heddyw. On-d un o b-nf dchidl^uon y Blaid Eo-lwysig yw fod y ffait-h nad oeddym yn gwneud defnydd o ddeddf y ciaddu ym profi nad oeddym yn ga!'w am ddatgysylltiad. I..LANRH UADR-TJyoB Llun y Pasg cynhaiiwyd cyfarfod lknyddol yn y Llan hwn y prydnawn a'r hwyr. Methodd Dr. Lloyd Hughes, Dinbych, a bod yn bresenoi i lyw- yddu y cyfarfod cyntaf. Y dosbarth ieuanc oedd yn cystadlu yn bennaf yn y cyfarfod hwn, a chaed cyfarfod da. Llywydd cyfar- fod yr iiwyr oedd Mr. John Thomas, draper, Dinbydk 'Doea dim euro ar y gwr hwn fel llywydd cyfarfod. Cafwyd araeth ragorol a eiiodd deilwng ganddo. Yr oedd y capel yn ano-ddel'J o lawn a ehystadia egnio-I ynddo. Aeth y cyfarfod hwn yn eithafol o hir. Yr arweinydd ydoedd y Paroh C. Rowlands, gweinidog y lie. Aiae Mr. Rowlands yn hen law gyda'r gwaith yn gall-u cyfuno difyrwch ac awdurdod yn hapus iawn.

I CAERNARFON Y DDEiDDF.-Perfformiwyd y Ddeddf (Gwynfor) yn y Guild Hall nos Fercher a nos lau. gan gwmni y Ddraig Goch, yr elw yn myned tuagat- gronfa milwyr capel En- gedi. Cymerwyd rhan yr awdwr (yr hwn oedd yn absenol oherwydd ma-rwolaeth ei dad) gan Mr. Richard Williams, Tryfan House, Pool Street- Nos Fercher ar gynhygiad y Parch John Owen, M.A., pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a Gwynfor a'r teulu yn eu galar. PRIODAS.—Ddydd lau, Ebrill 5, yng nghapel M.C. Llanelidan, priodwyd y Parch. Hugh Jones, gweinidog eglwysi M.C. Bont- uchel a Clocaenog (mab Mr. a Mrs. Thomas Jones, Llannor, Gelert Street, Caernarfon) y Miiss Winifred Jones fmerch y diweddar Mr. R. D. Jones. Nant-elwyd Mills, Rhuthyn. a Mrs. Jones, Rhuthyn). Y gwas oedd Mr. J. S. Jones, Dinbyoh. a'r forwyn. Miss Nellie Jones (chwaer y briodasferch). Gwasanaeth- wyd gan y Parchn. R. J. Jones, Llanelidan, ac R. R. Parry, Rhuthyn.

WAENFAWR GYNGERDD.-Nos Wener trefnodd chwi- orydd Moriah i gael ehv i'w anfon i'w bech- gyn mewn gwahanol wledydd er eu cysur. Cymerwyd y gadair ga.n Capten Evans, ac arweiniwyd gaii lolo Iô.n. Cymerwyd rhan ynddo gan Nell Williams. A. Hughes. K. WiHiams, L. Williams, E. Owfn. E. Roberts, L. C. Pritehard. Cara.dog Jones, E. Annie Williams, Annie Trefor. Mary K. Owen, Daniel B. Williams gymerodd ran y crwth, a Johnny E. J-ones ar v herd^nc*. HLTNO YN TEUANC.—Dydd Mercher bu fnrw Maggie Humphreys, merch Mrs Eil'en a Mr. William Humphreys, Y Fnchns. Diodd- efodd yn ddirrwvn am faith amser. ADREF AM DRO.—Cvfeirio yr ydym at Rolby Roberts, Brvn-de'yn, yr hwn a -gyfar- fyddodd a dam-wain yn Ffrainc, ac.a anfon- wvd i Ysgotland i'r ysbvty. Da genym dde- 31 ei fod vn dod rhncddo vn: f0ddn:1Ct1. WEDI EI OT WYFO.-Daeth peHebr yn hysbysu fod Stanley Wi'linms wedi ei glwvfo vn yr Aipht.

FELINHELI PE'XODIAD.—Y mae -tir. W. R. Williams, e.n tietiigasgiydd, wedi ei benodi yn brisydd a chasglydd treth yr inewin, dros bhvyii i>tiiniairisgaer a Llanrug. byddoci iddo iech- i gyfiawni ei swydd yn ychwauegoi at y rhoai eraill sy'n gorphwys arno. CLADDU.Nawn iau, dygwyd gweddilI. ia;i Mr. Robert Howard, Ty'nlon Terrace, yn 68 mlwydd oed, i fynwent Llaniairtsgaer. gwaelu'i) hir, wedi oes dawel, hynod ddistwr. Dro yn ol collodd ei briod, a gedy ",jil) a mereh ar ei ot, sef Mr. W. D. Howard. Augusta Phwe, a Miss Howard, fu'n cadw cartref iddo, ac yn ofalus o hono. Gwasan- aethwyd wrth y t-y gan y Parch E. Griffith. U. A., JSet}wnia, nc wrth y bedd ga.n y Parch E. Jones, B.A., carad y plwyf. OLvV YFO.—O Wlad Canaan, daeth y new- ydd i Mr. a Mrs. William Da.vies, Elim Cot- tage, fod eu mab, Private L). Benjamin Da- vies, wedi ei anafu yn yr ymgyrch ddiweddaf gyda'r Twrc. Disgwylir manylion pellach am dano.

BETHESIDA Y TRIBU'NLYib.—Cyfai-tu yr uchod nos Weaer diweddaf. Ystyriwyd ceisiadau y riiai a ganlyn. ac wele. hefyd, y ddedfryd fu a my lit: Mri John Nioses, Pant--gohiri wyd i gael archwi^ad meddygol; William Uwen, Pautglas Road—eto Edmund Roberts, Tre- flys Cottt,e-eto.; John Parry Brongraig, Penybryu—cadarnhawyd y dyfarniad blaenor- ol; Robert Thomas, Cefnfaes Terrace— eto: Griffith Owen, Water Street, Caelhvyjigrydd —gohiriwyd; Johr. Williams, Bodffordd House—tri mis, a-c i ymuno a'r V.T.C. W. Alfred Jones, Gerhntri mis, ac i bar'hau yn y V.T.C. Hugh Thomas, Victoria PIac«— gohiriwvd i gael archwiliad meddygol Wm. Williams, Carneddi Road—tri mis ac i ymuno a'r V.T.C. John Roberts, joiner, Carneddi Road—tri mis i barhau a'r V.T.C. W. E. Jones, High Street, Bethesdti-tri mis, ac i ,,q ei archwilio a pharhau yn y V.T.C. Glyivne Evans, Pant Farm—chwe mis. ac i barhau gyda'i' V.T.C.. ac i barhau ar y ffarm. Galwodd y Clerc sylw at lythyr oedd wedi dderbyn oddiwrth oruchwyliwr gwa.ith cyfar- par, yn ceisio rfiyddhau dyn oedd y tribun- 1ys yma wedi ei ryddhau yn amodol. tra y mrlwi mwn gwaith cyfarpar. Dywedodd y C-h-'re fod amryw o'r dyniorn hyn yn cael af- lonyddu arnynt, a'i fod wedi cymeryd y mat- ter mewn Haw, gyda'r canlyniad fod y cyf- ryw yn.oael Ihnydd Yr oedd achos cyffel- yb gerbron y nos hon, a chan fod y tribumlys yn cadarnhau y rhyddhad roddwyd yn flaen- orol i'r dyn, dywedodd v Clerc y byddai iddo hvsbysu y meistr o'r dyfarniad. LLWYDD MEWN "EISTEDDFOD^ .—Y..n Eisteddfod y Pasg yn Llanrwst, llwyddodd Mr. 1/em Thomas, Tawel-lan. i ennill bath- odvn allan o ddeg ar husrain, o ymgeiswyr am rryfie.it.hu o'r Saesneg i'r Gymraeg.

YMA A THRAW. iMARW fSWYDDOGj-Cyrhaeddodd y newydd pruddaidd fod Lifftenant R P. Evans, Felin Llechioddor. Gam, wedi marw o'i srhvyfan a dderbvniodd yn y frwvdr fawr yn Ffrainc. Yr oedd yn facbgen leuanc talent- oRg^ wedi graddio yn M.A., ac yn frawd i Mr. R H. Eva.ns, prif-athnw Ypgo! Amaethvddo! Madryn, a'r Parch. William Evans (M.f.), Talstrnau. Mae cydymdeimlad llwyraf yr nrdalwyr a 1 anwyl fam, ei frodyr a,'i chwior- ydd, yn eu profedigaeth, chwerw. G-LASGOEiD.—Yr wythnos hon hu farw yn ein hardal ddwy fam ieuanc, set Mrs. Wil- liam Jones, Commercial St.. Penisa'rwaen, a Mrs. Abraham Williams, Fron Gesia, gan adael o'u hoi briod a phlant tyner ac anwyl. Llifa cydymdeimlad at y ddau frawd profed- igaethus a'u plant. HHOSTRYFAN.Y m¡¡e',n dda sennvm CfH-wed am Iwyddiant v ddau frawd. Mr John Edward WiU.iams a Mr. Edward Williams, y Tryfan. vn pasio arholiadau morwml ac emill 1 vtys/grifiiu second mote. Dealiwn v bydd y ddau vn dechrou myned da.n gyfrifoldeb eu "wvdd ar fyrder. Pob Hwydd a rhwydd hynt j. ddririfro'n uwch eto.—Ddechron'r wythnn •vi'haeddodd y Preifat William J. Thomas, Fron Chwith. n dref f) Ffrainc. wedi c.ae-l j rhyddhad am ychydirr i edryeh am ei dad sydd 'vodi bod yn waei am Hmryw fisoedd. CANOL F,-BP,TIT, 1917. I! vn-ie'n cynhes E-hrill,—-n'i 1-iw Dan bin Mawrth a'i weddill (mwy 11, M.ae'r ddol heb hanfodol fill, O'r balinau ni cheir bennill. —W. ;prys Owen. k

CYDlNABOD GYDYMDEIMLAD Dymuna. John (Griffith a 1 briod, Ty Cartel Clegir, gydnabod. yn ddiorchgar i bawb eu caredigrwyd, ,a.'u Itt'(1\'I"t1 cvdym"+ ar ifarwolacth eu mab, a glwyfwvd yn Ffrainc 1916. F.R OOF. ROBBRT,-i.-Er serchoog gof am Mr. ILut'Y Rlobert-s, Penboncan, Llamwivda, fu farw drwy ddaniwain Ehrill 19, H;tlb Er \\edi mynd. nid a,th vn alighof.-El weddw .i blentyn. t blodeuyn ADGOF I Am Gwladys Mon Hughes, 1, Edward St., Caernarfon, yr hon a hunodd yai yr lesu EbriIl 16, 19t6, yn saith mlwydd oed- Mae plant fyrddiynaa yn y nef o amgylch gorsed-d Ion, Ac yn eu plith yn lion ei gweda lianwvl Gwladys Man. —Ei Thad a'i Mham.

-M -3r! nENi Jpiiiujji MARW PlilODAWAU. TIiOMAS-DA'" l.l!¡-hbrdl 7 fed, yn nghap- e' M.C. Pembroke Terrace, Caerdydd, gan y Parch J- Roberts, M.A., yn cael ei gyn- ?hwy? g;?, ?. efengylydd, Ap Glmlyn y Rlondda, Mr. J. \V. Thomas, gynt o G;??y- yglo, a Miss Amue Davies,. Tauyfron Hen- i;an, Sir' AoerteiR. W11A j I AM S—GRxF F IT H.—Ebr ill 12, yng nghapel Glan Aber, Llanuwclillyn, gan y I'mchnn R. R. Williams, ivi-.A., BaJa, a Owen Ellis, Llanuwchllyn, Mr. Richard Williams, M.A., Prifathraw Ysgol y Sir y Bala, a Miss Eunice Griffith, ail ferch y dl- weddar Mr. Ihos, Priffith,. Llwyjigwril JONES-MORGAX-Ebril1 7, yn nghapel Amiibynwyr y Bala, gan y Parch VviiLiam Jones, Pare, ym mhresenoldeb y Gofresfcr- ydd Mr. J. P. Jones, Mr. John P. Jones, Owmparc, Treorci, De Cymru, a Mrs. Ellen. Morgan, Penybanc, Llanuwchllyn JONES—'MORRIS.—Dydd Sadwrn, Ebrill 14eg, yng nghapel Mynydd Seion, Lerpwl,, unwyd mewn priodas Capten Ellis Jmes, all f..b Mr. a Fron Fair, Borthy.gest, a Nurse Ella Morris, Porth- madog ???"yddwyd ar y priodfab gan ?' Bob L!oyd\ Porthmadog. ac ar v briod- ferch gan ei chwaer, Miss Dorothy Morns. Eiddmnwn I'r ddau bob hapusrwydd yn ei bywyd newydd. MARWOLAETHAU. •TONES.—Ebrill 10, Mr Will am Jones, 79) Pool ,St., Carnarvon, yn 65 mlwydd oed. ER.OOF AM DAD Y BARDD GWYNFOR -aim da-d Gwynfor O 'r luraeth !—ar ei ol IMajvr wJlo a.c alaeth; 'Ni 'i derfy Mor ;iydyn i derfyn tiaeth Einioes hwn a'i wasanaeth. Cyrynarfon. Cyfa-ill. —iibrii bed, yn Main mlwydd oed, yu iSooionueb, A-orthinadug, .uary, gwieddw Dr. Samuel tinthui. iiuuiiiil—-Xi.brill bled, yn 1101, Chatham. Street, Liverpool, Ajinie, anwyl briod Nlt. John iirnest riughes. JONES.—Ebnli lyd^, yn 51ain mlwydid oed, Rowland Jo-nes, cigydd, Dowlais. J-OJS1ES.—M-awrtn ooain, yn 9; ;un mLwyad oed, Mrs. Elien Jones, Fto-rdd Fawr, Han- rhaiadr, ger Umbycu. Leg ced, Edward 'Aiiall, mab hynaf y Parch Edward Morgan, cyn- weinidog eglwys bnoll Road, Castell Nedd. MORRIS.—Ebrill loied, yn oTuui ii-Aiydd oed, Mr. Samuel Morris, asiedydd, Gar- den Terrace, Dinbych. oed. Robert Pi&rce, Treferwydd, Caerwen, sir Foo. IIOB-ERTS.—Ebrill 9fed, dros 70ain m'wydd oed, Mr. Joseph RolJelÜ,g;¡¡dc; S7 J Henllan street, Dinbyeh. 1 1)i; E R-T-S.—Ebril 1 8, Mr. Hugh Roberts, Felin Foch, Rhuthyn. DA VIES,-EbriE 9 'I_Vir E. W. Davies, Eagles Stores, Rhuthyn. WILLIAMS.—Mawrth 8, yn ysbyty milwr- ol, Bangor, Mr. Willie .Humphrey Wil- liams, saer coed, Clwtybont, yn 32 n: \vydd oed. DAVIES.—Airs. Margaret Danes. Cae'rgnrs, Dinorwig.. F.RLMSTON.-Yn 68 mlwydd oed, Mr. John Frimston, U.H., Rhyl. WILLIAiMS.—Ebrill U. Mrs. Catherine Wil- liams, Craigside, Penmaen, yn 81 mlwydd oed. JONES.—Ebrill 10, yn 68 mlwydd oed, Mr. Philip Jones (Gof), Penrhiwdwrch, Llan- uwchllyn. JiONlBS.—Elbrill 8, Mr Griffith Jones, Erw, iRho^fcyfan. ROBERTS.—Yn 75 mlwydd oed, Mr iR. O. Roberts, Lrvs Helel1, Rhostryfan. WILLIAMS.—Ebrill 11, Miss Ellen Williams, Abarerch Rd., Pwllheli, yn 60 mlwydd oed. OWEN'.—Ebrill 2, Mrs 'Mary Owen, 44 Sand St. (Pwllheli. ROBERTS.—Yn 88 mlwydd oed, Mr William iRoiberts, -ge)X, Porth:rn;td(, JONBS.—Yn 90 mlwydd oed, Mr Morris Jones, F(ortliiriidog. WELLIAMS. —Ebrill 11. Mrs William*, pried II Mr C. O. Williams, Tyddyn Du Gr.mdol- benmaen. fjJ

MARCH N A DOEDD DINBYOH, Ebrill 1 leg.—F fowls o ? & i f 6s 6c y cwpl h\-pid, 0s Cc y cwpl; wyan, 6 am I., ymenyn ffres, s 3c i 2s 4c; ac ymenyn haHt (tybiau bach, Os 6c i Os y pwys but. 18 i Is TIC y pwys; myton 0 Is Oc i Is 4c y pwys;  o Is 2c i Is 3c y pwys; much t?wion, pore, i 11c v pwy; cwmng&d, 2s 6c y cwpl; ?wim) S?e?ttig. Is 6c y pwys; gwhVn Cymr?ig Is i Is l?c. LLANGEFNI, Ddydd lau.—Ymenyn 2a y pwys; wyau 9 a 10 am Is; percliyll :!0", i 34:; yr un. CAERNARFO N, Ddydd Sadwrn.- Ymen- yn 2. lo y pwys; wyau 7 i 8 am Is; ffowis 5s 6c i 780 y cwpl. PWLLHEU. D'tlydd Mercher.Ymeny" Is lie i 2s y pwys; wynn 1:3; y 12*); perchyl- 2-s i 3Ss yr IJi; mocli tewio.11. 10 £ c y pwys; biff. 11c i Is 5c y pwys; layton ICc i Is 4c; pure 10c i Is 5c veal 10c i ts 4c y pwys. FFAIR DINBYCH.— Cynhaiiwyd h CA ddydd Mawrth. a dywedir fod cryn ní5Lyn.pa¡) ,v ecli cymeryd lie yn mhris v gw-arthe^. zi mai ychydig iawn oedd o alw am geffvlau, aeth llawer adref heb eu gwe-rthn. D-iau fL a wrielo y tywydd rhyw gymnint a'r arh gan nad oes olwg am boria a gwaith y fferl"- ydd yii bell ar ol. Argraffwyd dros Argrafi'wyd dr05 y perchenogion n Thn!YI; JonM, a chyddoedwyd ganddo yn Swydd? 'Gtnedl" New Harbour Carnarvon. <