Y Genedl

I C5ARN A'R CYLCH. ] CRONFA Y MILWYR.—Y mae ardaloedd Y (Jam, Bryncir, Golan, a Chwmy sir adi 13 n. wedi gweithio'n gpled i ddarpa.ru eysunon i'r Kiilwvr fydd wedi myned allaffi oddivma i AiriiiMiffvu ein gwiad. a 'a. cartref a'.r hywyd. JUuwiwyd y cylchoedd hyn yn ddosbarihiadiiu, u vn ai-iwi o dy a bu nifer o fonedciigfw yn casgu a-riaii o dy i dy, a i'Avyddiatsnit i @.tsglu 5w,rn Ilexi, ddi., er fed rhai heb rod da dilD, Dyma adioddiad yr ftrehwilwvr "Buom yn archwilio cyfrifo-n y Milwyr a chawsom hwynt yn hollol Syw;rC'-asglwyd £ 12 Os 9c a thahvyd £ 12 (4 9c am nwyddau etc. E. Collwyu Morgan, Carey WuWis". Y mae y eto [ W£.>di penderfynu myned o dy i 1 rrfyn am (Jaredigrwvdd pob Leailu fel o'r blae.-t am I'otkl- 1 ion i gario ymlaon y gwaith rhcigoio! a. wnaed ganddynt. DorbviViwyd llythyrau oddiwrth y weibi 11 (i eydd ar faer; y rhyfel yn d olch 011 cdunau i drigolion y cylchoedd hyn am L-fio am danynt ac am eu rhoddiou gwerth- fawr a dderbynlasant. Gadewch i ni gofio fod y nieibion sydd heddyw'n fiJwyr mewn gwled- Y-dd estionol yn wynebu y gdynion barbaifudd *r faes y gvvaed we,(i i gadael cartref cyaurus lie yr eeddvnt yn cael gwely i gyBgU a bwyrl yn l amser. tNid felly y mae arnynt yn awr. ^el, boed i'r rhai f,;dd yn mwynhau y brein- Vi hvny yn awr go&o am danynt drwy gyf- "41lu yn ol eu hamgylcbiadau, fol y galIo i y pwvllgor anion cysuron i'r bechgyn.

I llanberis I CYMJOR PLWYF.—Cynhaliwyd yr ueh- tóù nos Lun danlywvddiJÆth Mr. William J. Williams, Eirianfa Eglurwyd gan y Clerc beth oedd safle y plwyf yn nglyn a'r wnaed ganddynt at y Cyngor Sir am drosgiwyddiad o'r arian godwyd ganddvnt ax Wertli trethianol rhy ache;, oherwydd y gost- < yngiad wnaed ganddvnt ar y chwarel a'r rail- .'ay. lJywedodd fod y Cyngor Dosbarth, a l)"TÚd y (iwarclieidwaid wedi pasio i'w dyoh- 1\relj-d yn ol, ond fod y Cyngor Sir yn gwrth- .,q. Dywedodd fod y inater wedi el gyf- F i Mr. Nee. f Y GERUD1.—Darllenwyd gobebiaethau "diwitli Mr. E. I-L. Dawes a Mr. Harding y?iyn a'r mater uchod, yig?n. a choatM eyfreithiol yr ymgymeriad. Ar gyny?ad Mr ?. H. Jo??p. Hajltryn, pa?twyd tod yr ys- ftifenvdd i fyned i lawr at Mr. R R. d)a- Vies, er cael trafodaeth ar y mater-, ac yna Rt M-i-. Harding, os byddai hyny yn angen- I'heldiol, er dwyn pethau i derfyniad. gan, os 11a. bydd y gerddi wedi eu sicrhau erbyn y gwylizlu fod y tenantiaid yn eu rhoddi i fyny. Ac os ydyw yn \vir angenrheidiol cael igweith- eu cael ar bob cyfrif yn ddiymdroi, gan hyderu fod Ystad y Faenol am roddi y defnyddiau at eu can allan. Cyfarfu v Cyng- «r. n-is Feroher drachefn ynghyd a'r gardd- viyt. ac erbyn hyn mae pob' peth ,vedl eel Rwbiha.u yn foddhaol i bok)., Fris y terddi fydd 7s 6c yr un i ddeohreu ac os yn tlwyddianus, a dim niwed yn bae4 ei wneud, kyjcrir v gellir dod i lawr eto. V LIATHYRUY.—iMae ymv6 gyfnewid- lad pwysig i gymeryd leyn" 'l' llythyr- a'r trefniadau i ddechreu ill. (J'r "Ydd cynt-af o'r mis hwn, bytl p "t oa-r post  ? peidio, a'r holl 1ythymn, yn dod gyda'r I ?'en vn y boreu, ac vn myned ymaith gyda'r ^i'«n yn yr hwyr. ?i chir Hyt?h.yr&u ar y tien yn N -r h w? -r. -Ni eh4,ir llvt.h:??rau ar y -SITI ar ol v' dvddiad uchod t. by(I-d iin nea ^dau o'r "pillar boxes" vn myn&d yn ddi- ldllii 'pilritr boxes" yu my?-i y- d-di- (iWIRFODDOLl.— Mae athraw Yagol y Cyngor Dolbadarn a'i staff, wedi penderfynu irfoddoli dros v gwyliau i fyiied allan i drin gerddi yn yr ard(il,-gerd(ii gwragedd S^veddwon. ynghyd a rhai y mae y penteulu y nghyd a rhai y mM y Syda'r milwyr, neu i fFvvrdd yn gweitliio. liYdd y beehgyn hynaf a chryfaf yn yr ysgol .tt¡ eu ev" northwyo. Dyma le i amryw eraUl \vdd yn ciu hardal i ddilyn eu heaiampl-

I oyffryn clwyd I ? MWY'LrHS.—?adawodd y diwtadar Mr. IE.. E. Hu'shes, An?crfa, Streei. Um- ?(,h, eiddw gwertli G-adawodd li,rnunrodd o lOOp yn y nwyddyn i'w hen Sytf?U, Mr. John Jones, fu yn. ei wa?HM?th an* flynyddoedd fel bailiJT yn Plaa Uohaf, l%n-*ethlu> Mon 52p yn y flwyddyn i Miss M. ^berts, fu yn ei wasanaeth fei h.-ns.e- Keeper yn Ninbych am yn agog i agaia mlyn- dd; oOp bob un i'r ddwy forwya arall. Y a;weddill yn mynd yn eiddo i'w nnig fab, Mr ^avid Hughes, Plas J.lanlaethla, Mon. DISTRICT J{SE lN-STlTUTK—Cyn- haliwyd y cyfarfod blynyddol yn y Town tia.11, yr wyt-hnos ddiweddai, lirydv catwyd I ^roddiad am yr hyn oodd wedi ei wneud ( Vylghorpl- i y flwyddyn. Talodd Nuv.se Wil- y ^Vng 2782" o ymweliadau a'r cleifion yug- horph y flwyddyn a basiodd, ac yr oedd I, 8^erth mawr yn cael ei roi ar ei gwasanaeth YrnY8 y cleifion. Swm y tanyagriiiadau ()f\dd 67p 6s 9c; rhoddion 20p 2B; treuliau, j {f2p 10s Ie. Cyfeiriodd y rheifchor (Canon Redfern) yn dyner at y golled oeddynt wedi t gael yn marwolaeth Miss Gee. a, ohynyg- lf)dd benderfy" niad yn cydymdeimlo a'r teulu. ^fodd Miss Davies, Plas CasteH, ei dewis y pwyllgor yn ei He a Airs. Hughes, Vro- gain, ei dewis yn lie Miss Davies. Fove Lane. Yr hon oedd yn ymddiswyddd. UULYGFA DDU)D()ROL.Y dydd o'r lan yr oedd un o feddygon Dinbych wedi i ymweliad ag un o'i gleifioc mewn fferm- t heb fod yn nepell o'r dref. Wrth droed y rhiw sydd yn arwain o fuarth y fferm i'r •jrif-ffordd fe sjifodd ei fodur ac 'er holl ym. 'irechion y doctor methai ei g-,wl i symud i Y11 gweled ei drwbl fe dda-eth pedwar f) weision y fferm i'w gynorthwyo, a dech- Ilmil7it ei' wthio i fynv y rhiw a.e er en, bod fI. fechg- y ii cryfion yr oedd y gorchwyl yn I 1"ech na hwy. Yn y divedd awd ir ysC-tbl rtol un o'r ceffylau i'w fachu wrtho ac felly llwyddwyd i gyrhaedd y brit-ffoidd, a .bed ganddo fynd i lawr y goriwiwred yn -di-drafferth nes y daeth i. w.-wloti rluw Oil pryd yr aeth trwy yr u.n oatnpim ac t nes y daeth cynorthwv o'r dref i'w r V bu nes v d;teth cynorthwy o'r dref i'w r hu adref.- kl, I A (ITJNV, YR DINBYCH. Nos I <aivrth cynhaliwyd cyfarfod o fasnachwyr dref a'u gweision i geisio trefn'i i gan y "'asnachdai am un diwrnod yn yr wythnos ei- tvtwyn iddynt gael cvfle i fynd i weithio ar y tir. Uobeithiwn y bydd mwy o alw am eu ^wapanaeth nag sydd am wasanaetli y mil- Wyr lr y tir. Fenderfvnwyd fod y masnach- 14ii i fod yn ga-tiedig trwy y dydd ar ddydd a bod y Cyngor Xrefol i drefnn igwaith 1(i.dy,,t ar v tir. Tre *fol 1 (1 I"fni, tith v tir. CENEDTAETtKH,.— y Nenadd Sirol. prydnawn Mercher. g-al- Qd cyfarfod o bwvllgoraiv y (Jvrasanaeth llwWI, perthynol i Rvtliyn, I>inl)ych, ac Abergide, i wrando ar Mr. Dodd, yr is-ddir- ft\\>J"T, a Mr. Rowlands y dirprwywr dros h ryniru. ,vn egluro y cvnll'in oenedlaetliol, a. I ,hüf>d gryri lawer o elmhad ganddynt &I, y ( I^tf-r. Gofjmwyd amrvw gwesti,vnau i Mr Viands a chaed atebion clir a boddhaol ?ddo. Pwysai vn drwm ar fM y gwaith  ca? I ei wnend vn brydlon a thrwyadl. 'chydic oedd nifer y rhai a ddaeth ynghyd ? iod y dydd a'r awr yn a??yncus a ^hvpyllsror arall yn eistedd yr 1Ul a,clf\g mewn -"sts^U arall gerllaw. 'b l'ATWK-Bmeu Sadwm daeth Mr. E. J elands, o FfPrm Calch Hill, a Hwyth o j jHws i'r dref i'w cvnyir ar werth. Mae'n I atIP-i- gwerthu yn y dref ers blyrtyddoedd, fel Wer ereill. Y r oerkl. ei stoo yntau yn llai t eni. Gwelodd lawer rrarchtiad sal ar y t\8 yn Ninbveli--Il-twe- tro -wed I bod yn ^fvll urth y 4rol yn v dref am oriau a eb yn wneud dim syhv o honno, yn gorfod j ynd ai lwyth yn ol. Ond T)rofiul gwahanol y^u gafodd ddydd Sadwrn. Cyn pen ych- j dtg iawn o amser yr oedd yna \i!*ei,uiau o'i j yn barod i brynu ac yaten a'r chwys I diferu oddLirno yn eu T),YAO yn 111 wyth t \Ys am swllt. Gwerthodd y cwbl heb or- i t'ii ,r eeffvJ o'r drol, a rlidwsinau o J Vn gnrfod mynpd vn ol heb ddim.  ?TY'FU Y1BOnTH.Mewn ('yfrfod o .yn? Tref Dinhy?h hy?!-)vw?dd v Ma.er (Mr I ?"?? Owen) y bvddni iddo ef mddi darn 0 rj| r ? yr nmc.nn nchod, a derbyn?yd y cyn- ??? t,d gyda diotohTarwch. Y tna?'n ym- i rid'-1190,13 fod waith y C?nor yn !!mod ?dam ^Jvnwent wedi achosi cryft deimlad o ?"?ynebia.d ymysg pr('t1enon beddau, ? brot?st gael ci anfon i'r Cyng?r.

LLANRUG I PJjANU TATWS.—Dyma y aiarad sydd i'w glywed wrth fyned a dod y dyddiau yma, planju tatws, a mwy na. hyny son am fethu eu prynu, gan fod eu prwdao yn rhy uchel i'r cyfTiedin o honom. Mae yn newyn arnom yn y eyqllziad hwn, hyd nes c?T yr hndyd eu dodi yn y ddaear, a chael atmser i dyfn. Mae y BwrdJ Amletbyddol yn gwasgu arnom i wxieyd y goreu o bob modfedd d r sydd gen m, i gyfar.fod yr amgy!.? \ia-dau yr ydym vi .idynt. Mae lIawer o'r ardtiloedd yma yn eefyll mewn anhawsder mawr i gario allan yr anogjieth uchod, .gan fod y rhan fwyaf o'n meibion yn ^weitJiio,-oddicaitref a'r hadyd yn brin ac yn ddrud, yr ydvm yn ofni y bydd mwy o'n gerddi heb eu planu e.eni na.c erioed. DAM WAIN.—Ddydd Ma wrth tra yn dilyn ei orchwy" o lwytho gwair yn Eithyn D-tion, syl-thiodd Mr David R. Owen, Cae Newydd o ben y drol gan dori ei goes mewn dau te. E'n dymuniad ydyw ar iddo gael meddygin- 'aet.h Iwyr a hyny yn fuan. AR YMWELLAD.—Yr wythnos ddiweddaf bu v milwr Tommy Jones, Bryn Hyfrvd gar- tr.2 am wyth diwrnod o peibiant. Do. oedd gen- Vill ei we.ed yn edrych mordda, siriol. Yr oedd yn edrych m-or ragorol nos yr oeddym ijron a methu ei adnaibod. Dymunwn bob If* ydd id do, er mwyn iddo wneud ei ran i rddiffyn ein gwlad. 1

Ii, HARLECH GWASA-NAETTI CENED L A ETIT OL. — Mewn cyfarfod axbenig o'r Oyngor Pllwyf a gynhaliwyd nos Fawrth, o dan fywyddiaeth Mr W. Wiltam8, rhoddodd y Cynghorydd Dr. Pugh, ndrodàiad o gynhadledd y dosbarth a gynhaliwyd ym Mkvenau Ffeetiniog. y dydd Gwener blaenoml, i ystyried y ffordd oreu i gario allan gynl'un y Gwasanaeth Cenedlaeth- oK'Pasiwyd ifod y Cyn-gor i ffurlo yn bwyllgor, ac i ddewia nifer o bersonau atynt i'w cyn- orthwyo, Kef Mrs Jones, Penygarth; "Mrs Davies. Maelgwyn; Mrs Humphreys Owen, Llanfair Uchaf Miss Thomas, Brynhyfryd Miss Roberts, The Terrace; Mri Ifor Jones, Fair View; a W. Hughes, Clogwyn. Ethol- wyd y Mri W. "Williams yn gadeirydd y pwyJI- gor. a, I-N,lr,Robert Owen yn glerc. COFIO'R TLAWD.—Deallwn fod y Dyw- ysO)gf-s Saphira wedi anfon cant a htinner o bytatws hadyd i'r Cyngor Plwyf i'w rhanu i rai nad allent fforddio prynu yr hadyd gwerth- tawr hwn. CWRDD PLWYFOL.-Nos Sadwrn, cyn- haliwyd cyfarfod blynyddol o'r uchod. o dan lywyddiaeth Mr W. Williams, Coedn. Dar- llenwyd llythyr oddiwrth y Cyn^nr Doebarth yn hysbysu fod dyn yn cael ei anfon i ransu y tir sydd o gylch y garthfos newydd i nnw person sydd wedi gvmeyd cais am ran tmagit blanu pytatws. Cyflwynodd y Cyngh"ryd.d Eidward Gviffith, nn o Ymddiriedolwvr Elusen ,John Ellis, adroddiad o'r miodd y ntfae yr Elusen yn oael ei rhanu. Dywediodd fod wyth o blant yr ardal trwyddi yn gallii mynychu Ysgol y Sir yr Abermaw. Ystyriwyd hyn yn hynod foddhaol.

SETHESDA I GWASANAETH CENEDLAETHOL.— I Cynlialiwyd cyfarfod arbenig o'r Cynghor Dinesig, nos Fercher diweddaf, pryd yr oedd Mr. O. T. Williams, Criccieth, yn bre enol i egluro polisi y Llywodraeth ynglyn a'r Gwas- anaeth Cenedlaethol, ac i geisio cael help y Cynghor i gario allan ddarpariadau y Ddeddf ynglyn a chofrestru, &?. Yr oedd yr oil o'r aelodau yn bresenol, a wymerwyd y gadair gan Mr. D. Pernant Evans, cadeirydd y J Cynghor. Cyfeiriodd Mr. 0. T. Williams yn ei sylw- J adau arweiniol fod prinder bwyd yn debyg o fod yn y wlad, mewn canlyniad i waith sudd- longau Germani yn dinystrio ein trafnidiaeth forwrol, ac effaith hynny yw ein gorfodi i droi ein wynebau i gyfeiriadau ereill am fodd- ion cynhaliaeth, ac un o'r mannau hynny yw y tir. Y mae gofyn mawr am ddynion, a merched o ran hynny, i weithio ar y tir. Y cri mawr y dyddiau hyn o bob cyfeiriad yw "Rhagor o ddynion" at bob gwaith ac a ystyrir gan y Llywodraeth yn bwysig, ac yn wir angenrheidiol, ac i'r amcan o gael allan y I gallu yma sydd yn y wlad, gofyntr ar i bob dyn rhwng 18 oed a 61 ymreatru ac i wneud hynny trwy lanw y ffurflen briodol sydd i'w I chael yn y llythyrdai. Eglurodd nad oedd y ffaith o arwyddo y ffurflen yn rhwymo neb i fyned i weithio 1 gwaith gwabanol i'r hyn wneir pan yn ar- wyddo—os na fydd i'r Llywodraeth farnu t hynny yn angenrheidiol. Yr hyn sydd oll- bwysig, meddai, ydyw darparu angenrheid- iau byw i'r fyddin a'r Uy-nges, yn ogystal a darparu arfau rhyfel iddynt; ac, hefyd, trefnu i gynyrchu trwy lafurio ar y tir, &c., I ffrwythau ac angenrheidiao byw i arigolion y wlad. I'r awsan o gael gan bawb wneud eu rhan yn yr ymgyrch presenol, gwasgai ar y Oynghor wneud a allai i gael cofrestriad llwyr o'r ardalwyr sydd o fewn yr oedran a nod- wyd. S Amlygodd amryw o'r aelodau eu bofnad y byddai gweithio allan y cynllun sydd ar dro gan yLlywodraeth yn ddmystr i'r ardal. Hysbysodd Mr. Williams fod y llech- chwarelau ar hyn o bryd y tu allan i'r gwas- anaeth a ystyrir yn hanfodol i'r Llywodraeth ond dymunai hysbysu y Cynghor nad oedd ef I yn bwriadu myned i mewn i'r neater hwnnw, oherwydd ei fod o'r tu allan i'w gylch ef, ac hefyd am fod cynhadledd yn cael ei chynal yng Nghaernarfon i drafod y mater, pryd y I rhoddir holl achos y chwareli a'r chwarelwyr gerbron v dirprwywr gan gynrychiolwr y perchenogion a,'r gweithwyr. Diolchwyd i Mr. Williams am ei eglurhad ar y mater pwysig fu dan svlw, a thra yn amlygu parodrwydd i gynorthwyo y Llyw- odraeth yn y gwaith o gael pobl i gofrestru, dymunai y Cynghor ar i'r boneddwr ddefn- yddio ei holl allu a'i ddylanwad i geisio cael y chwarelau i fewn i'r diwydianau ag sydd yn hanfodol angenrheidiol wrthvnt yn yr am- ser enbvd hwn. CYFARFOD PLAINT JERUSALEM.— Nos Fercher diweddaf cvnhaliodd plant y Band of Hope eu cyfarfod blynyddol. Llyw- yddwyd gan Mr. ID. Gerlan Williams, ac ar- weiniwvd yn fywiog gan Mr. J. 10. Roberts, Penrhyn House. Dangoswvd 61 llafur mawr a disgyblaeth fanwl ar y plant, ac y mae clod yn ddyledus i'r brodyr a fn yn ffyddlon gydt hwynt dros dymor y fitauaf. Arweinydd y gari ydoedd Mr. J. T. Jones, Blfed terrace, a dysgodd ddau o'r bechgyn i arwain rhai o'r caneuon^—John Meredith Jones, High-street, ac Arfor Roberts, Tanygraig. Cyfeiliwyd ar yr organ gnn Mr. R. Griffith, organydd Jeru- salem ac ar y piano gan Miss M. T'arry. Manchester (House Jennie Ellis, Carneddi; Rof ina Williams, Gordon Terrace, a Jennie Thomas. Canwyd adroddwyd. a dadleuwyd pan nifer fawr o'r plant. Beirniad y canu vdoedd Mr. W. Morris, chemist.

TONIC Y GWANWYN, I y nxae bron pawb mewn an gen "tonic" i godi i fyny y gy fun drefn v tymor yma. o'r fiwydl. Gan Iod maes y dsewisiad yn un úanog cewch eich barwain yn each dew:siad gan brofioarl, ereill. Ond a gwneud y camgymeriad o ddiefnyotiio "stimulant" pan .sldyc-li mewn arisen am danie, nLs gall y cynt- af rhoddi budd parhaol. Yn Mother Se'-crel's Syrup, modd bynag, y ni- genych feddvg- iniaeth bmfedig yr ystumog a'r iau ocs o thua hanrwr C-ILN m!ynedo\ yn civl ei ob,i,darnla,tu g-,tii .,dvstiok"eti" d"2'gan 0 flloedd o rai "ydd we^.j pt-ofi ei nod:weddion trwy v /btidd parhaol y mae wødlj wneud. yn eu ha h > ion. Y mae y crynboao' m.eddygo] g<-n>r. ysir yn Mother Sen gel's Syrup—o'r hyn y mae nrwv ni, dec o betbau ['ha.nol—yn rhoddi hudd efFeit.hiol tonic rhyfeddbl ar yr ogl.r"111 treuliol. yn codi i fynv. yn cryfhiau, ac yn oil cyffroj i ynni iaehus. Gyda'eh o^ganau treuliol mewn cvflwr da, dilyna. ieehjyd' byv- ;01. Rhoddwch b¡:awÍ ar Moth-or Sl* ol- syl-up. t;;ljJ:

 Y mae yn RwM? 899 mliwn o aeeri 0 Sor- cstyuH. Nid o?s yn v wlad ond 545 miliwn 0 eeri 0 ?r o dan wrteithiad. Telir yn wa&l?ch i weit?'<??yB''?R'w???!? yn unrhyw wlad avail yn Ewrab

I CAERNARFON 'I AIARWOLAETH.—Ddydd Sadwrn, 24ain Mawrth, bu farw Mrs. Hannah WiLliams, 5, -.Vi4i,ctig Street, yn 78 mlwydd oed. Brouores o Fethesda ydoedd. Yr oedd yn aelod ffydd- lawn o go .pc:! l::ngOOi.Claad wyd hi Lt,-dd lau, yu Bethesda. VLARWOLAETH MR. 0 D JONES.—Yn ysbyty Bod van, bu farw Mr. O. D. Jones. Yn oo mlwYdd oed. Bu yn eatlw busnes diLied'ydd aim iawer o fly ny ddau yn Bon Ahirohe, Bangor Street. Claadwyd ef ddydd MARWOLA ETII.—Mae'n ofidus geiiyn) ddeall am farwolaeth Miss Jennie Biodwen Wiliiams, yr hona. fu yn "probationer" yn y Cottage Hospital, ac yn ddiweddarach aeth i Manceinion. Mercb ydoedd i'r diweddar Mr. Robert Williams, cyn-oruchwyliwr yn chwarel Moeltry" fan, ac i [Mrs. Williams,"Rhi- !%nfa, Carmel. Tra yn Nghaernarfon yr oedd yn aeod ffycWlawn o gapel Engedi. TIR.—.Mae y milwyr sydd yn lletya VTt y dref yn trm nifer o aeeri o dir >11 Coed helen. I CYIMjERDD.—iSoa Sul or blaen, yn y Guild Had!, cynhaliwyd cyngerdd oygreù i'r milwyr o dan lywytkliaet-h Mr. Jdhn Row- lands, ac arweiniad Mr. H. R. Phillips. Cy- merwyd rhan gan Miss Nellie Hughes, Mrs. Lewis Williams, Mr. E. J. Hughes, Mr. R. Radford Jones, Parti Afr, J. W. Metcalfe. Cyfeiliwyd gan Mr. T. 0. Hughes, organydd capel Siloh. OLADBEDIGAETH.—DdycM Lau, yn mynwent Llanbablig, claddwyd y ddiweddar Mrs. Owen, priod Mr. John Owen. 11 Sbire- hall Street. Yr oedd yn 58 mlwydd oed. Yr oedd yn aelod ffya'dkiwn o gapel Moriah. Gody briod, pump o ferched, a dau faib i c-laru ar ei hoi. LLWYDDTANT.—Mae (Miss Mary C. Jones (imerch Mr a Mrs. Jones, 28 St. Helen's Street), wedi pasio arholiad "Theory' Pitman tnewn llawfer. SILOH BACH.-Nos lau diweddaf cynhal iwyd cyfarfod terfynol GobeitKlu Siloh Ba-cli yn ngliapel SiDh. o dan lywyddiaeth Mr. R. Williams,, Bronceris, ac arweiniad Mr. T J. Roberts, Eastgate. Y mae llwyddiant y cyfarfod i'w brioaoli i weithgarwoh yr ysgrif- enydd, Air G. Williams, Bangor Street, a'r trysorydd, Mr. John Owen, 36, Bangor Street a nifer o bersonau ereill mewn perthynas a Siloh Bach. Y beirniaid oeddynt: Cerdd- oriaeth, Mr. R. G. Owen (Pencerdd Llyfnwy}, aa'roddiadau, 'Mr. Thomas Jones, Vaynol Road; Gwnia-dwaith: Miss Roberts, Rhos- bodroii.1; drawing: Mr. D. W, Jones, Falkland House.. Wele enwau y buddug- wyr:—Canu: Unawd, "IW Hosannaih," 1, Jane Lizzie Williams, 2 Mary Morris, a Mag- gie Jones, 3 Mary EJmA Williams. Lzizie Ellis ac Arthur James Williams. Unawd1: "Geiriau'r Iesu," 1 Mary Ann Williams a Walter Morton, 2 Annie Owen a Jennie Hughes, 3 Mem Thomas; unawd "Addlwyn Iesu." I Catherine Ellen Graham, a (Mary Rowliands, 2 Minnie Jones, a Sallie Herbert Jones; deuawd "Y Graig sydd uweh," 1 'Mary Rowlands a Sallie Herbert Jones: 2 Lizzie Jones a Robert Salisbury; 3 Gwlpdlvs Thomas a Sallie Humphreys; canu, "iJyff- ryn Ghvvd" Katie Morton Adroddiadau: "?tr N?b," 1, Jane Lizzie Williams, a Ed. :nobinwn, 2 Io1"rt'h Salisbury; "Cymru (?os," 1 David Sa.Habuiy? 2 Mary^. Williams, .3 Ma'y RoJjerts.j. eich hgen.}i!1°'fl, T?inrny o n& ti;;Úr!f;Ilt;, cnu Ili-thy ? Wa?t? ?rt?h?"?''?bert S?isbnry. 3 Tom-my Jones ac't?r'??? Gwaith Gwnin: HMnio. RMwen Gree? 2 iMary Mcrris tri twlV"botwm 't EUen Gren; na.nnet p?c'n: 1 K?:?rt? 2 'Catherine Ellen Gmham. 3 E'i?bc? C Green. Duu gor pl?nt ddeth, vin?en??s0ef?.. ?i!oh, dan arweiniad fr.' Ey^-n. 'WS??s, a'! S'?oh Bnch. ,dan arweiniad'Mr. R"1.rt""WH' liams. D^amwyd y v?br i, G<^ ?iIoh ..??- eiliwyd gan Mr. W. R?Wi??m's..?'n!?o)? Rt"?.. ?' M?ss Jo-n-_g',? eaf?. .GO?TTHJjTT .J?GED?Cy?a.?'?? cy? arf? o? v 'tyMOT <?b?ithlu Enged id Yd d if7?Aiwe'diL ?a Y4?l. *ca-pe 1: Yn y p :? pgpda y pla,nt. oa.r- dd??M?g a bafotmvyd gan foneddigesan v c&peC d -giv?Aiqddw?d v niilwy? elwyl- edf^e .Bryri i'r wledd, ji_ ^'euliasani. bry!rH?'rr?p??-c??? "??-t'n?'?r?- ocid ,,yIf ?, edigrw-yd?8,.dd.,in, hoswyd tua^f atyntyPh^r, cynJ^liwyd cyfar?? ?T%'W5&ethbI o dan lyWddiaetK y ?e?Mo? '-P?c?r-?n ?Ot??? I^ryd' aeth v phint trwy nifer o ganeuu4-- ?u, action ?ng?.?S.??&?aL?cor piant o y 1. y,canly-q ?-Ad da.n ?rweiniad i)M??W??MM? Der\?-, 1 >I .9,t.lú:ne-$J Çr¡(- w???n ?(?Trun?th?, ???.??? G.0l'r'n' Evans. \<Pwy/,dyno^d jnyth RoMn'? pajt.nHer o r pi?n?*t. A'drodd?ia? "T?'n C' ??a,,Q?je?; jadroddiad' "EffeitR- ? iau Meddwdod,' gan "lizzie Parry; action, iau ?te&iwdod, ?n' zzIe Parry; a<'t!0; y Rong. 'Knit,):mi': 'RedCrœs,' a Wash", wa?h,' gan nifer O'r p!?nt. Chwa-peuwyd y g,,tn n i fer ddrama, fer T?e?d Sa?t' yn ?mpus.?n. ?er? ddruma fer I  eu" o'r .plant, ac$ tl l?lolig?lfi?,i?y. gwaitfi' HeSy? ?tr? m a fei- a-raU ?' Mrs. Joi i es ? Hom' Adrodd?d Ca,nad at Gymru,' gan Owen Jones dadl, 'Ghwareii a a Gweitbio' (,ran Lizzie Mary Jones a Lizzie, Parry. Wele restr o'r buddugwyr ar v hl Williaims ac Enid Jones yn gydradd,j:Ldrod(¡'- iad 'Yr Hen Bwsi,' 1 Tudor Jones, 2 Kitty Hughes, 3 Eric Stanley Jones a Maggi;' Ol- iver Williams, yn gydradd; unawd, "Add- fwyn Iesu, 1 Heulwen Williams, 2 Kitty Hughes ac Evia Stanley Jones yn gydradvi 'Buttonhole,' 1 Lizzie Jane Williams. 3 Katic Huxley; una-wd. 'R)bin Goch,' 1 (MyTddin Williams. 2 Lizzie Mary Jones, a Lizzie Parry; canu ton ar yr olwg gynta.f, 1 Katie Eivarts, 2 Lizzie 'Mary Jones; knitted gar- ter. Enid Jones; tvnu darlun o Robin Goch.. 1 Erie Stanley Jones. 2 Tudor Jones; tynu darlun o long awyr: 1 Eluned Williams, S Katie Huxley deuawd. 1 Heulwen Williams a M^'rddin Williams; llythyr goreu, 1. Lizzie Jane Williams, 2 Blodwen Hughes, a T. Peb- lig Williams yn gyefradd. Cyfeiliwyd gan J Misses Anita Fenn. Augusta Davies, Bank Annie Griffiths, a Miss Owen, Corner Stores. Beirniadwvd y canu gan Mr. T. O. Hughes organydd Siloh, a'r adroddiadau gan v Parch. T. E. Jones. M.A. Llywydd y Gobeithlu yn yslod y tymor oedd Mr Hum, phrcv Evans, Cynfal". ac y mae ef a'r ysvgrif- envddion (Miss Price Jones a Miss CisMr 7)av;es, Moss Bank), a'r swyddiogion ereill i'w llonc-yfarch am y gwaith ardderch^g wnaec "?'T"T''Io' 1fI. T. GOBEd l tlJ^U rt'/iNJJKiJ'jr .— :\os ictu, yr Ysgo'idv Tanybont. rhoed gw ledd o ti-c a. bnra brit.h i ddiweddu tymor Gobeithln Pen-dref. Caed eymhorth neilldnol gan y cfhwiorvolrf canlynol gvda r te:- Mr. Pr-itohiard, Biynibiricn: Mrs. Owen, Angor Aur • Mrs. Hughes, a M'fs. Willifl.m^, Country School; Mrs. Williams. Pepper Lane; Mrs •Parry.• Wynne Street: Mrs. Hording. North- gate Street; Mrs. Huxley J<mpc. Mrs. Ri- h- rts. Tynci: Mrs IT. J. Angel, Pool Street; lIfn. Davdes, Y'nys Ten"!Dnrance a nifer fawr o feohcyn a. merched ieuainc yr e<rlwys. \V eoi cyfiiawnder a'r dnnteithion, cynhnl- iwvd cyfarfod amrywiaothol o dan lywydd- iaeth Mr. Owen Pritchard, AroVgwr vr Ysgol Sul. nrvd vr aed oVwv raglen drVdodrol, gan v rhai ca-n?vnol:—D?vid A. ?ob?ns<?, Anme Hnxlcv; Glynn Roberts, Miss Mem Jone?. Angorfa; Tiil:)ert.s, Mi,s *,N;cTn Joneq, Alice W. Williams, Gwennie, Roberts, Nellie !?<?-<t. K?e WiU.i?ms. 'Mr. Evan P-irr Sn; "wd?t Street. David ?Vin?mp. Crac;e IR?" berts. Margaret Williams. 1 d^chwyd i bawb am eu gwasanaeth a'u cynorthwy ynglyn a'r j mudiad can v Parfb. -T. O.mwv Evaiis. yn j cael ei g^fn- yi gan Mr Edward Owen, Angor Au". Yn "ystod v cyfarfod datg&n6dld v riant yn s >'o1.tn, ,al'wIni<1{l Mr. Hugb Daniel..??-•

-r jO'H DDARON I> R DDWYKYD Can V WYLAN> Dymunaf anf on fy nghydymdeimlad dyfnaf at fy hen gyfaill amld^awn, caredig, Mr. 0. W. Jones, 4, Baladeulyn, ei broredigaeth, lem o golli ei anwyl briod. Gwn, fel yntau, beth yw y chwerwdod o golli cydymaith byw- yd. Gwna profedigaethau fel hyn Iåcio ein gafael yn y gweledig, a gripio yn well yr anweledig a'r gwir sylweddol. Er y bydd i ddeiliaid ein tlotai gael llai o ymenyn, cig, bara, &c., bydd i fel, triagl, a syrup fod yr un mor faethlawn. Ond go- felir iod y plant yn cael yr ymborth arferol. Ni fu erioed fwy o Gristionogaeth ymarferol nag sydd yn y dyddiau hyn. Pan pfynwyd i'r Athraw mawr ai Efe oedd- y Messiah, c y- feiriodd Efe, nid at yr athrawiaethau .yn Ei gylclt. ond at y gwaith a wnai—y gwaith oedd i broil fod y Messiah wedi dyfod. Dywedodd milwr yn ei lythv; Yt wyf J'n .t,Jlj9 ¡,groeiUpdds:es. ond ni fvddaf fi mor hir ag ef yn rnyned i Ganaan." ■ 11< > /f. "')":r.'P/i<i,<f Gwir ag aedd el.ieu"ei*<?(lwfyd o?dd vr hyn ddywedw?? gan 'Mr:'?. ^tBries, .LI?yn? ,y':?dd, 0 ?Ia.en/ 8 f6d' yn "J l:t Lleyn, Y?,'6ob1 yn byw ar pu harian ac?y?' g^nj^iid"^diiii. AViik, ?61, am weitKio. I dr<Sf e4 ?wl'ad'-—g?da,ws?nt 'hyhy r !roM ereHI.' Y ae eisi. e u goModi y d?ib?tr?h; anwiadgarot hyn. Y maent yn byw mewn diogelwch am I fod RinjMrhgyn anwyl ar for a thir ac yn yr awvr yh ymHdd di'nstvnt. ? ♦ ? ?'  ?' —? Cyhoeddwyd yii,. ddiwe ddir. ILe gan Bwy?gor .yr HeddgeidwaiJ, vn gwaliardd-. ,n.}ed fel P.wlmeli a.?'horttn?dQ?, castglu? drysM'{eydd n?.y ^ilwr, .& yi.i, ol yr lien dEefi?d?? ,??Id.?q,eL???? ysgrifenedig ?' permit T g? y Prif Gwh taM' cyn y ca'pWfHgp# ll^ft' haHfrf i' rif£f-oílïhtched ieuainc aH&n th?''artan n?u 1'w?rth? Slagiau, ac ni cha -.Yz,, t?n 4 Red. yMq,? ac. acw, fel y gweto q?eu, i wup y gwaith— rhaid iddi sefylLya ei.Jgcoe^i'i ,lle pen- odedig ar vr Nye Q t P)Fllheli am y rheolau/ maj, ?L???.ac.na ?yddai y bobl y^waith o gasglu 6,ii 'n tf u.?q-et eu 9wiieud. RMebM? cy?th?ya ??6?1 ErSn?aAmfteu' Ler? pwl, &c., ydynt, ac nid i leomkw madog yn Llundaia pwpfdywfyyiiyy OB^yOui *^|plismyn Pwllhelivft Pboi^h^iadog af^i ^wb «ydtj yno. -V „ i Yr wyf Jjrfftolni v bydd trethi pobl Lleyn yn cael eu codi yn uchel yn fuan os na ellir eynyddu gw@.PtQ,1oIi,U 11 ill! FAasøarth drwy gychwyn gweithfeydd newvddion yno. K i I Yr oedd yn dda genyf ddeall v gallodd Bwrdd Gwarcheidwaid 'Pwllheli godi eu svn- iadau uwchlaw rheol neu gyfraith. Amcan rheol neu gyfraith yw rhwy tro i ddrwg gael ei wneud. 'Ond nis gall neb wneud rheol neu gyfraith i gyfarfod a phob amgylchiad ddich- on ddigwydd mewn bywyd. Gofynodd zffal-mwr byeban i'r Bwrdd am elusen yn herwydd nas gnllai drin ei fferm yn iawn trwy fod yn rhaid iddo aros adref i ofalu am ei wraig orweddiog. Yr oedd gan- ddo dair o wartheg a saith o ddefaid, a thalai 15p. o ardreth. Yn ol y gyfraith, nid oedd y dyn yn "destitute." Ond, er ei fyn feddianol ar eiddo, nis gallai droi yr eiddo yn arian trwy ei fod yn gofalu am ei briod yn ei gwaeledd, ac nis gallai dalu i forwyn na gwas. Gwnaeth v Bwrdd yn ddoeth iawn —penodasant weinyddes i ofalu am y wraig er mwyn i'r gwr drin y tir. Dyna ras, ac nid deddf." < Gobeithio fod rhywbeth yn y si ladaena yra Mhwllheli y dyddiau hyn, sef fod diwyd- waith eang iawn ar gychwyn yno. ac y b:d soddid yn y cyfryw dros 250,000p. Mawr obeithiwn y sylweddolir y gobaith y tro hwn. Cvnghor Porthmadog a fu yn foddion i 'iroddi cychwyn yn v Pwyllgor a benodwyd y llvnedd i ofalu am fuddianau y fasnach lechi. Mae y pwyllgor yn awr wedi deffro, a gofelir na. cha efe gysgu byth mwy. Llongyfarchaf Mr. W. R. Davies, Nefyn, am ei waith yn cael gan Fwrdd Gwarcheid- waid Pwllheli i basio penderfyniad yn galw ar y Llywodraeth i atal y fasna-ch feddwol yn ystod y rhyfel. Pasiwyd penderfyniad 5 cyffelyb gan Gynghor Tref Pwllheli. Yn ddiau, y mae barn y wlad yn aeddfedu yn gyflym o du diddymiant y fasnach. Llawen- ydd yn ddiau i'r hen wroniaid fu yn Lleyn ac Eifionydd yn ymladd ymhlaid dirwest am flynyddoedd. ac a aethant i'r ewynfyd cyn gorchfygu, yw deall y tu draw i'r lien fod y fuddugoliieth ar gymeryd lie. Cafbdd James, Nefyn; D. E. Davies; O. N. Jones, S. Owen. Tanvgrisiau, ac eraill, eu gwawdio yn. y llysoedd trwyddedol pan yn gwrthwyn- ebu trwyddedau, oiid aeth y gwawJ yri ^od a'u llafuryn. fendith i'w gwlad. ? -»■ ni". .?']; •.

Dip. j REPOL YR AFU, YR ELM'LGa>, t t I?!M??.?.?9?$??'?yr8 dhv::  'ff' tllij 'då\vW:r jJ:àî,œ' ftrf il\1;-ltn":lli"S" .r¡}t. .a.a.lùvnl<WU tel' vno   .?  r::W :> 'i!r, '\7- "L: 9$ 4' :t. ,n' ,0('1' '$;'U o"vrW va' cýd;,S. f?? &c iri'Cgy! drefB^trvaa <(>owl -oi llw ytKo ;?v?t& wcdi ymga?gin a? ?j.,?a?:6? J?4??g ?- a .dd :< .6'' ?R?.&yud yn '<:au';? '0f-. ;R,A,}g\" ttJA': i 1 r;i )'-   ). .?  Y? ?. VP*. ,4ra.Y.d¡Íi" ??MPg?? 'I ?.  I" S. <t?. çroej;YJl1U., "n£14'b.e,' poea y? y OOí9, catarrh, ?'C  ?M'?<a neu hyd y?'<?a???a?4tc?us.d?sp?, a..Bright's. dia- otWOfryn eyffroi y ■ S<?? ?<MWMW?O ?'M ?u. y? e?M?Miu y a,fmc-h B!i???M???<? l'.?'Wt)<??tM?.?W? t?t????MM?????? Att)?? m<))<? ?))?\.?dt.<t ? <?<??t? P?"?, ??????g-??????4<???????.? intoxii ion" neu hanan-wenw i C, Fel amU nis gaUeoh gael y fatih arwv4mon. Ceis- iwch yWn awr ac yn y man lond Ilwy d., o pur mewn haner gwydlriad o ddwfr, a daliwdh sylw mor fuan y mae eich llygaid yn gloywi, a'eh holl gorff yn dyfod yu Milol- gvitnwys, fel y mae vuredyddion mawr y-■ "g?%pdrefn a phurwyr y gwaed (yr Jau a'r efaftety.yrt ddehwu gweiblad vn iawxt,eta. 'Mae yfedidyginiaie<th: ft aaus; a rhyfeddol i achaol yma i'w flfeetaar- gostliecbaTi gan .aaghyw-ffar^^M- i ;#

::è:. 'i"r"$. u' -A Z K? i -7 CYPYNGU ?AR''??Y ?E'?T?R?? ? ? ? I ?•- a*y.fa'j* ■Bl.j'S.- ■ j' I i^Bcyiiiiur;Ji^hjo^^ ar y haea,m; 4KWJ mevyn swvcTa- feyddvrhwng dyd?' ?rcher? ??n''? a; linn, dda?.?dy<MM?yn gyb.- .h?y?ig.Yu y a?rs??yn.?tn? y??'' caely tqçy' %G y?d?n?'s y ?Hydd?nt? yn syfyngedi?i&wu. .Ni.pa^'fe.fe toc^i^ ?m)Mn 11aw ,vaF gyf^tej^iatt uchod,  ,v?

O^yi^TGU AR Y MILWYR. I 1. 7.. Er ruwyn, atal bwyta rh-ng y prydau yng ngwersyll Aldershot, y mae gorchymyn wedi ca-el ei roi allan i'w rhwystro i wertihu ffrwythau.KMimnttt,, rnroafe-^ £ >Baix?eral waters, yn y sefydliadau milwrol cyn 4-30 p.m.. ag eithrio i fHwyr gyda thrwydded gaBddynt i dda rtgoS beth yw eu ham can.

"'¡""¡"¡ ¡- C" Hewn g o beddweh gellir prvnu ca.nt o -benwaig yn yr Alban am ortwecheiniog. ;,Y,maedrOf'od<! i 10.000 o wabanol fathau o bryifaid yn y deyrnas hon.

— — a. 1. < GWROI.D?B ? ?EM. I TEYRXGED MRS. LLOYD GEORGE. I- Eii Mrs. Lioyd George yit llenwi amryw ymrwymiadau cvhoeddus yn Edinburgh, ddydd lan, yn cynWys agor basar, oedd wedi ci threfnu gan yr Highland Clan's Associa- tion i ddarparu cysuron i'r Highland Regi- ments. Wrth anerch yn y basar dywedodd Mrs. LJoyd George, yr hen a gafodd dderbyniad gwresog, fod Scot-hind wedi chware rhan I bwysig yn y rhyfel. Yr oedd gan y milwyr Ysgotig enw da a thraddodiadau. uchel cyn y rhyfel, ond yn awr yr oeddynt wedi myned nwnt i orchestion eu gorffenol. Yr oedd yn eithat adnabyddus fod y Germaniaid yn eu hofni ac yn eu parchu. Yr oedd cyfiawnder yr amcanion ag yr ym- laddai y G ilUpedd Cvngreiri d drostynt yn apelio atynt, a'u hanes yn y gorffenol oedd ymdrech benderfynol- lle'r oedd -egwyddorion | pwysig yn y fantol-. Ar hyn o bryd gelwid amynt i ddioddef lla?wer o galedi, ond yr oeddynt yn barod i wneud mwy o aberth 1 nag erioed.. "Fevh ganwyd i ac. fe'm magwyd, meddad., yn Eryri, a chredaf na anghofir byth y myn- yddoedd gan bobl a enir .yn eu hymyl. Llo- chesant bob amser yng nghol eu meddyliau I yr ant yn ol. yn eu hen ddyddiau, i fyw i olwg brvniau eu hardal enedigol. Yr oedd I genym ni y Celtiaid ein cwynion mewn adeg  o heddwch, ond rhoddwn yr holl bethau hyn j o'r neilltu pan elwir arnom i ymladd dros I anrhvdedd e;n gxbd enedigol. i "Y, mae ein dvnion wedi cadw i fvnv enw da a thraddodiadau catrodau YsyoUand a Chvmru. Daethant allan ar y cychwyn fel byddin wirfodd-ol, cyn i ni glywed dim a in Ddeddf Gorfodaeth FilwTOl. Mewn rhai rhanau o'r Tlcle.,Idiroedd nid oedd yr un dyn. wedi ei adael ar ol pan ddaeth Deddf Gor- j fodaeth Filwrol i rym." Ar v terfyn dywedodd Mrs. JJoyd George eu bod yn gobeithio y byddai'r rhyfel dros- odd vii-fuin. Rhaid iddynt gadw mewn oof y byddai amryw wedi tori i lawr yn gorfforol HO JA pr-aim -piAppi piRif.T TI 'p.-C.TqsA uuj o .on I a allent i ail-gychwyn byw yn yr hen wlad. I Bu Airs. Lloyd George hefvd vn agor! pabell ar y- glanau dwyreiniol ar gyfer y dynion svdtf af-*v 'mine-sweepers'! a'r sudd- longau. Cyflwynodd Mrs. Lloyd Ceorg-e amryw Jedalau. i swyddogion a dynion aiix wroldeb. wroidt-b.

CYNGHERDD CYMREIG YN BOOTLE. Gwelir yn fynych ar ragleni eisteddfodan I a chyngerddau yng Nghymru y gwahoddiad hwnw "Dwy oclu- y wlad, dewch i'r wiedd." Nid oedd yn y cyngerdd hwn ragleni swydd- ogol oherwydd gwaharddiad y Llywodraeth gyda chyflenwad papur. Oild er hyny yr oedd y gynulleidfa yn cael ei gwneyd i iyny, nid yn unig o ddwy ochr y wlad, ond o bed- air oclir y wlmd—Gogledd, De. Dwyrain, a'r Gorllewm. Gwyddom yn dda gymaint o Gymry troed y Wyddfa sydd yn Bootle ar hyn o bryd, ac roedd yn llawen genym weled y capel yn Merton Road nos Sadwrn mor 11aw 11 o honynt. Yr oedd yno gynulliad cryf fel, y gellir yn briodol ddweyd pob ochr y wlad ddaetiiant i'r wledd; a chafwyd gwledd gerddorol o'r fath fwyaf blasus ac amheuth- yn, fel y tystiolaethir gan bawb gyfranog- odd o honi. Cynhaliwyd y cyngerdd gan y brodyr a'r chwiorydd Lewys o Ebenezer, Ar- ton. sydd ar hyn o bryd yn gweitliio yn Bootle, ac y maent bob amser yn barod gvda'u talentau i gynorthwyo pob achos da. Agorwyd y cyngerdd gan barti o bedwar, Madame Lewis Williams, Miss Lewis, a'r Mri R. a W. Lewis. rhagorol Yna cafw.vd unasvd "Baner ein Gwlad," gan Mr. L. R. Lewis,, ac. y-r.,o edd yn dra effeithiol ar y geiriau hyny. "I erfyn am fendith ar Fan- ner ein Gwlad," yn neillduol felly pan yn ys- tyried yr amseroedd pryderus hyn pan y mae miliwnau yn ymladd dros fanner ein gwlad. Yn riesaf cafwyd unawd gan Miss L. Lewis, hithau mor swynol ag erioed. Diangenrhaid ydyw cann ei chlodydd gan ei bod yn ad- nabyddus fel cantores, ac yn eithaf naturiol bu raid iddi ganu eilwaith—a chanodd "Daf- ydd y Garreg Wen" yn neillduol o dda. Yna cafwyd deuawd "Mae Cymru'n barod" gan y brodyr Mri. W. ac L. R. Lewis. Yn nesaf cafwyd unawd ar y crwth gan y crythor en- wog Mr. Tom Lewis; yr oedd yntau i fyny ag ef ei bun. a llawen genym ddweyd iddo orfod dod i fyny drachefn. Yna galwyd ar Madame Lewis Williams i ganu'r unawd, "Abide with me"; mae hithau fel v lleill wedi enwogi ei hun yn eisteddfodau Cymru, ac actli trwy ei gwaith gyda'r unawd hwn yn ganmoladwy dros ben, a gorfu iddi ddod i fyny drachefn. Yna cafwyd deuawd. "Flow Gently Deva," gan Mr. R. Lewis a Miss L. Lewis (tad a merch). ac fel arfer yn odidog iawn. a gorfu iddynt ganu eilwaith. Caf- wvd anerchiad gan y llywydd. Mr. T. H. Wynne, vn Saesneg a chan v gweinidog yn Gvmraeg. Yn nesaf cafwyd poowarawd, "Codwn Hwyl," gan y brodyr R. w. T. a L. Lewis, a bu raid iddynt ei ganu eilwaith. Cafwyd unawd, "Good Bye." gan Miss Lewis. Unawd ar v crwth gan Mr. Tom Lewis. Unawd "Yr Hen Wr Mwyn." gan Mr. L. R. Lewis. Yna cafwyd diolchiadau a basiwyd yn unfrydol. Wed'yn cafwyd deuay,Td "Springtime" gan Madame Lewis Williams, a Miss Lewis, ac yna unodd yr oil i ganu "The Gipsy Chorus" a therfynwyd ycvngerdd trwy ganu "Hen Wlad fy Nhad- 'au." a "Unw Gadwo'r Brenin." Cyfeiliwyd N-n fodriis a swynol fel arfer gan Mr. J. T. Lewis. Prescot. Wedi ein bodd- hau mor ardderchog yr ydym yn barod i ddweyd g>Tda'r llnaws, "Melus moes mwy." —Un Oedd Yno.

GENI PRIODI MARW PRIODASAU. Mawrth 23, yn Oswestry, Pte. Thos. Hugh Roberts, unig fab Mr. Richard Roberts I (Postman). Arenig St., Bala, a Miss S. Davies, 2. Mount Pleasant, Ruabon (gynt o Brynygroes, Bala. MARW OLAKTHAU. ROBERTS.—Mawrth 27. yn 59 mlwydd oed, yn dra sydyn, Miss Aiinie Roberts, Llollt, Aran St.. Bala. Claddwyd ym mynwent Llanycil ddydd Gwener. ROBERTS.—Mawrth Hugh Roberts, Bron Han, Dolwyddelen. JONES. —Yn 77ain mlwydd oed. Mrs. Mar- garet Jones, priod M.r. William Jones, Dolgarregddn. Blaenau Ffestiniog. WILLIAMS.—Yr wythnos o'r blaen, Mrs. .^W.illiams, priod y diweddar Mr. R. "Vaughan Williams, Cwmbowydd Road, 1 Blaenau Ffestiniog. gynt o Penmachno, yn ^6 mlwvdd oed. STMPSON.—Yn 86 mhrvdd oed. Miss Julia ■feiifp&pn", „ Brvn Estym, Albert Drive, PARKY.—.Mr, Herbert Parry, mab Mr. Wil- liam Parry, Llewelyn Street, Conwy. HE-MNG.—Mawrth 27, yn 80 mlwydd oed, Mr. R. Hening, Belgrave, Abergele. WILLIAMS.—'Yn 48 mlwydd oed. Mrs. Wil- ji?fms:Pehucha'r ailt, Trefriw. JONES.—Mawrth 23, yn 18 mlwydd oed, Mr. Joseph Jones, mab Mr. a Mrs. Joseixh Jones. Cae Glas, Felinheli. Gwasanaethai 1 yn v Lloyd's Bank, Caernarfon. MORRIS.—Yn 30 mlwvdd oed. Mr. E. Glyn I Morris, mab hynaf Mr. J. E. Morris, cyf- J reithiwr, Abertawe. j WILSON.—Mawrth 21, yn 24 oed, wedi hir nychd.od, Maggie Augusta, unig ferch Mr. a Mrs. D. R. Wilson, Trem-v-don, Nefvn. MORRIS.—Mawrth 22. ar ol byr gystudd, Mr. Thomas H. Morris. Bron-tyrnor, Llanllyfin, mab y diweddar Henry Morris, saer^'ac adeiladvdd. THOMAS.—3fawrth 23, yn 57 mlwydd oed, i Mr, D. Watkin Thomas. 45. Ninian Road, Caerdydd, cyfarwvddwr a rheclwr cyffred- Ca.?rdy,id, cvfarwvddwr _I I_be(,Iwr eyffred- JONES.-?Mawrth 23, yn Ysbyty Bodfan, Caernarfon, Mr. 0. D. Jones, yn 55 ml. oed. WIT-MAMS.—Mawrth 24. Mrs. Hannah Williams, 5, Marcus Street, Caernarfon, yn 78 mlwvdd oed. OWEN.—Mawrth 23. Mrs. Owen. priod Mr. John Owen. 11, Shirehall Street, Caernar- fan vn 58 mlwv,gA i ton, i

nj 1 AT BOB I .Dines y dd Owladgarol ? ?" 0 18 61. '?n canhn gwelir ccpi o lythyr ?mfco?   i'r Wasg \*n ddiweddar gan Gyfer* I Cyffredinol y Gwasanaeth Gyff- redifto1 y Gwasanaeth Cenedlaethol. Fe etVD :,e-"wh amheuon a'ch cwesti%-nau. ■ST. EHMIN'S, WESmiNSTER, 6. W. An-n-yl Syr,— ( 1 )- A-can yr apel gyffredir.ol r.ra wirfoddoJ- j wyr ydyw llunio rhestr o w,nthwyr gwir- foddol. Y caie -dyw cael dynion i arwyokJo qynygiad o wasanaeth gwiriod-dol, fel y gedlir g-.Yfyn iddynt ymgymervd a gwaith r bwysigrwydd cenhedlaethol. os bydd eu taiaiau, A phan fydd eu heisiau. (2}i^Ar -tti, .arwycJdo ffurfk-n, gofynir i'r gwIr- i barhau gyda'i waith presenol -ir ef i fyny. Dymunir galw nig at y. ffiilti na ddi^gvvylir iddo fvkv, ei waith gan ddi^wjl cael lt)gi[dijdrbi fel gwirfoddolwr. (3) Gofynir i bl*. yifttp-stru. oherwydd fod dynion o ofedran mihvrol yn ofvnol i'r F)-ddin, ac yn ddynion yn perthyn i bob gwaitli a diwydianau, fel y rliaid i'r dyn- ion mewn trefn i gymeryd eu lie fod .'r un anirtwiaeth a chyinhw.-aber. (4) Bydd i arwyddiad v ffurflen ymreetru f 9fygn y gwirfoatiolwr yn foesol rwym- ,ttedig i gadw ei addewid. Nid yw hyny y»:*i osod yn agored i unrhyw gyfrifol- I *b tYf -mithiol Os y gofynir i wirfodd- olwr ymgymervd a gwaith am lai o dial nag a dderbynia yn bresenol, rhyda hyny iddo haw} i wneyd apel; ac hyd yn oed pe ^5"4dai i r apel ei osod allan fel yn rhwym- i'w ymgymeriad, nis gellir rhod'<ii unrthy w gosp arno pe y gwrthodai gydymffurfio a'r oyfarniad. Rhyngddo ef a'i pa'r un a yw efe yn cwblhau ei ddyled- swyd d au tuagat ei wlad. swyddau tuagat eL wlad. i-j) Y mae yn mwriad y Swyddfa ar fod gwirfoddolwyr yn- cael eu gosod mewn lleoedd a achosa idtJynt cyn leiad ag sydd bosibl o anhwylusdod, a chymaint fyth ag 4 fyddo modd o gyflog am y gwaith y j gofynir-gandajnit ei" gyflawri. (6) Nodwyd y cyflog isaf o 25s yn yr wythnos fel na byddid vh gofyn i ddynion wedtJiio aci y cyflog isW a deiir mewn rhai ardal- I .vf^d aJDoaetJiyddol. Y mae y Prif- woinidog yn barod wedi gwneyd yn liy^bys y^PJflvg isaf sy4d i'w dalu am lafur > aflaaeuiyddol i'w godi i 25s yn yr wythnos «;*■ yinhfle fdosbarth 4 hyny drwy Ddeddf. Ji;t"Dylièl <kall yn glir y byokiis yn talu i'r gwixfodldolwr yr un cyflog ag a delir i'r -•dyn hwnw fyddo yn gweithio nesaf ato ar yr un gwaith, ond heb fod yn is na 25s flfn yr wythnos o dan unrhyw amgykjh- iadau. (7) Os gofynir i wirfoddolwr symud o'i gav- tref ac efe yn rhwymedig i'w gynnal, mae ganddo hawl i dderbyn 17s 6c yr wythnos tuagat gostau cynnaliaeth y cartref. (8) Pe y digwydd i wirfoddolwr wedi iddo gaol ei roddi mewn gwasanaeth cenedl- aethol, gael ei daflu allan o waith, bydd ganddo hawl i dlderbyo tal allan o waith o 3s 6c y dydd, o'r diwrnod cyntaf y bydd allan o waith, am gyfnod heb fod dros bed air wyth nos. (^^ ^Mae rhyddid i wirfoddolwr Gwasanaeth os allan o waith, gael ei logi «8^^eistr mewn gwaith gwahardoiedig heb /^niatad ganyr Adran. Yr unig ganiatad "Hai&^eiirtreidiol ydyw ei gerdyn fel gwirfodd. olwr. (^^rt;^jefJ:^Tddir pob gweithiwr profiadol n gjmiiwys i ymrestru fel gwirfoddolwr jfwaith cvfarpar i wneyd hyny, yr enillent fantoeision neillduod <2rwy (1^.Ij^Llywxxiraeth yn dod a'r cynllun ^wa«^ixa«t!h Gwirfoddol hwn ymilaen gan "Vwthio- osgoi yr angenrheidrwydd am /^tundrefn orfodol. (18) Pe .y dygid cyfundrefn orfodol ymlaen, bydd yr ymrwj-miad roed gan y gwirfodd- yn cael ei ddiddymu y diwrnod y douai y orj-nllun gorfodol yn gyfraith, & dodir pob dyn ar yr un tir. (13) Os- dymuna gwirfoddolwr wneyd apel par- s; tfced ei drosglwyddiad caiff wneyd hJ-ny at yr Is-Ddirprwywr, gan yr hwn y mae 11 -v-r hwn v nl&e yr hawl i ganiatau yr avel os yr ystyria ibyny yn rhesyrnol. Os na bydd yn fodd- Ion fod y tir ar ba un y gwnetr yr apel i'w gyfiawnhau mae'n rhwym o ganiatau i'r Gwirfoddolwr i gyflwyno ei achos i Dribunlys Avel, yn cynwys yr Is-Ddir- 'prwywr, dau gynryohiolydd y meigtri a dali o gynrychiolwyr y gweithwyr a enwir yn lie-iol, ac a apwyntu- gan y Cyfarwydd- wr Cyffredinol. Credaf fod y mynegiadau hyn yn cyfarfod mwyafrif y cwestiynau y galwyd fy sylw a.tynt yn ddiweddar, a chredaf y bydd kJdynt fod yn gynorthwy i bwyllgor ymrestru Ileol y rhai sydd wedi bod yn gweitliio mor gaJed tuagat aierbau llwyddiant y cynllun. f Yr eiddoch yn ffycMlawn, NEVILLE CHAMBERLAIN. A Houle ydyw Wythnos '1., Ii! GWASiNAETH CS»?9).\ THOL YMRESTI! iSH {.1 if Ii 'Y;j HEDOff. 'i I Ceir ffurf leni I gynvg gwas- anaeth ymhob Uythyrdy, Cyf- njiwidfeydd Llafur, a SwycJd- 1'k,ø y Gwasanaeth Cenedl- '\h,1<