Y Genedl

"ATORA IS THE BEST OF THE REEF. It makes delicious digestible puddings which enable you to eat lrss meat and yet be well- nourished. "ATORA" Beef Suet puddings are also strongly recommended for children, fort.ifvipgr them against cold and darn p. Buy "ATORA" from your grocer in lib boxes,— price Is 4d tlb Btd. Each box contains leaflet of recipes for delicious puddings--eggless and metfitless, yet very nourinahing.

Ohenvydd fod pns lledr wedi codi, y mae y tal am wadnu esgiaMau yn Hamburg yn 17s. Wd yw y pris yn LJundain ond o 2s 9c i 3s 6c.

I DYDD LLUN. TY'R CYFFREDlN, I EKRYDWYR A'R FYDDIN. Galvvodd Mr, MEEDIIAM (R.) sylw Is- o Ysgrifenydd Rhyfel at safle efrydwyr deunaw oed y rhai oedd yn parotoi ar gyfer eu harol- iadlau yn y prifysgolion. Ai onid ellid oedi galw y rhai hyny i'r FycSdin nes y byddant, wedi sefyll vr arholiadau Dywedodd Mr. McPHERSOX (Is-Ysgrifen- ydd Rhyfel) fod gwir angen am fechgyn deu- naw oed vn awr i'r Fyddin, a mater i awdur- dodau y Colegau ydoedd i drefnu'r arholiad- BLOCAD GERMAN!. Mewn atebiad i gwestiwn dywedodd Mr. BOXAR LAW, fod holl gwestiwn y gwarchae yn erbyn Geimani w:edi ei y.tyried gan y Wtji nyddiaeth. ac yr oeddynt vn fodaiawn fod v polisi presenol yn iawn o ran egwyddor, ac yn cael ei weinyddu yn effeithiol. STREJC YN BARROW. Galw odd Mr. W. THORNE (Llafur), syhv. at streic y peirianwyr yn Barrow, a gwnaed mynegiad gan Mr. Bonar Law o berthynas i'r hyn wnaed grm y Gweinidog Liafur er awyn y pleiaiau i gytunaeb. Y CWESTIWN GWYDDELIG. Mr. BONAR LAW a, gynygiodd roddi .r neilldu rheo! unarddeg o'r gloch y nos hyd ar ol ry Pasp;, er rhoddi hwylusdod i fusnes y Ty, a c-hymerodd trafod;tefch le ar hyn, yn ughwrs pa un y gwasgodt" Mr. DILLON am i fynegiad gaol ei wneyd ar y cwestiwn G^ v. ddeliij Syr HESRY DALZiEL a hyrhrai na by ddai i Mr. Dillon wasgu hyny ar y Llywod- i l'aeth, oblegid credai y gallai gynieryd y cyf- j rifoldeb o ddwoyd fod y Prifweinidiog yn rhodkli pob munud o'i amser i'r cwestiwn G<wyddelig. Tynwyd cynygiad Mr Bonar Law yn ol. Wedi hyny ymffurfiodd y Ty yn Bwyllgor ar Fesur Pensiynau v Rhyfel. SIBRYDION DI-SAIL. I Gofynodd Mr W. THORSE (Liafur) i -ATr Bonar Law a allai roi ryw wybooiiaeth parthed v sihrvdion oedd ar led, ddydd Sul, yngh-yloh- goresgyn Scotland, Lowestoft, a lleoedd ereill. Atebodd Mr BOXAR LAW Yr wyf wedi clyw.ed 11-a.wer o sibrydion o'r fath fy hunan ond nici wyf yn de.allfoo sail iddynt oi gwbl. -Cyn belled ag y gallaf gasglu, os ywn iosibi cvfeirio at ffvnoneil sibrvdiOn o'r fa.th hyn. y maent i'w priodoli i'r ffdith" fod ejnmilwyr I sydd yn amddiffyn ein glanau wedi cael rhy- budin i fod yn barod, yr hyn yrt tynyoh sydd Yn ♦ • »v" •'

I DYDD MA WRTH. TY'« CYFFREDIK. I AMAETHYDDIAETH A'R FYDDIN. '.Nfei,n atebiad i gwestiwn, dywedodd Mr. McPHERSOXT nad oedd rhngor o ddvnion i gael eu hymrestru i'r fydd;n o blith "imaeth- ydHiaoth. Ni fwriedin' cvmeryd dynioi, B1 a C2 oddiar amaetlxwyr ar hyn o bryd. ESTYX OES Y SENEDD. i -Cyflwy-nwvcr mesur i estyn oesy Senerid breseiio) gan YT Ysgrifenydd Cartrsfol, a darllenwyd el v waitlh gvntaf. ■ YBLOCAD.. Caed traiodaeth ar effaith y bloead; ar-Gcr- mRni. ac atcbwyú gan ArgIwydd.I? ((Jvreinidog y, ?ocadY. vr hwn a' ddyvedai nd oedd amheuaetn nad oe?dd p?M?cM? yn ^rolygii pnnder ymbort]! a Ti^'yVldati eft>rll i CTe?i?ani, ac yrneda r adroddiad'ur ^Jgrb'^ns am helvntion vn y Wb.4h9}Ü vn ty?tro i gywii-6?b v mypegiad hwn;- ac yn dan'.go-s f? I cryn aiif-od. i?6? T?tv mysg tf¡- ? *& oi,?on yr Ym.4ercdraf--?t?i I CA-u I Hysb:ysD.\dg." M'. ];t;\YfHi;Xt'if enydd y S w v dd f a' a(i o-t bdi fynu ato parthed • e«4y»-' diarpariaethau y Goi-ehymyn i gati siopau-yn gynarach. vl

  MEKGHSR. -C ?' i ?", ',? !?;, -7 T Y'Rji^, OYFFR^O* {*. • j -? I -?, 1-1 1 ■■ v' ■ r!1"!J M i"' < t y. I Etholfraint i Ferchod 'h:J:#J -r r ;j:L;L.¡: -> • i I I  > I ?IR. AS?mT?'yK"?;GET?? J Yr,gedd Y""I'ý ""yn orlawn pan. igdd Mr. AS^LJ/ITH bendetlyn- iad yn anog d e.th 1 basio yn ddeddfjpw^T^tf#K|&faBydd yn nglyn a. diwygio y gyfundrefn etholiadol. Mae ig^neud yn hysbys eisoes yn ein newyddiaduron. Yn eu mysg y mae a ganlyn Xid ydyw neb i gael mwy na ciwy bleidlais, « bod vr holl etholiadatf i'w cynal ar yr un diwrnod. Fod treuliau cafrestriadol i'w talu ( o'r cronfeydd cyhoeddus. Fod y bleidlais i'w estyn i ferched. Sylwodd Mr. Asquith fod y gynt-iadledd yn rhai\edig ar gwestiwn pleidlais i ferched; ofid yr Aedd y mwyafrif o'r farn y dylai merched oedd 'yn berchenogion neu yn denant. tý, a thros yr oedran o 30^ gael ybléidlais Sen- eddol. Nid oedd ef, medda a llawer arall yn edrych ar y cwestiwn hwn o'r un safle ag yr edrychid arno cyn y rhyfel. (Cymeradwy- aeth). Yr oedd ei wrthwynebi&d ef i bleid- laIs gael ei rhoddi i ferched yn svHaenedig yn hol!?t.-¥.ystr4eb,au o fudd i'r cyhoedd. R?tE?ynyddau yn- ol me?it?pdd ..awgrymu "?a?w?r i ?'ch?d_\yeitni<);a?!ah eu hiach- :-a??dwr??h ?' htniam. ..Pyna'r hyn y ??.-???ep???y (Cvm- "f:tyq.ii;Tyï yjnla?u?.?l)d?ynt? 'Xid'"pe? odid yr un gwa?&a?ta'' oddLgei'?th ymla'dd aT fMS y frwydr na ydyw mprched yh ei gyflawni dros eu g??acL Cwestiwn a?i edd yn codi yd- -ad-,drefn'i'a nt. ar ol y rhyfel, a chyfyd cwe^liwn y pryd liynnYlynglyri a, liafur mer- ched, a chwestiynau erAll y teimlai v dylai'r merched gael ilais ynglyn a hwy. (Cynierad- /wyaeth).O dan yr amgylchiadau yr oedd ef yn b.-a,od i gydsynio a mwyafrif y gynhadledd y< dylid rhoddi rhyw fesrti? o.etholfraint i ferched. (Cymeradwyaeth). Cvnhvgiwyd gwelliant gan Mr. Slter (T.). i'r perwyl fod ethol-restr newydd/i gael ei pharotoi i ddarparu moddion i bleidleisio i etbolwyr oedd yn gwasanaethu eu gwlad gyda'r fvddin a'r llynges. Dadleuai fod yr ethol-restr bresenol yn hollol anfoddhaol. Cefnogwyd y gwelliant gan Mr. F. 1.,0we (T.), yr hwn a ddvwedodd ei fod o r tarn y dvlid trefnu i roddi pleidlais i bawb mewn oedran, ac y dylid rhoddi ystynaeth ffafriol i hawliau merched i bleidlais. Wrth ateb i'r ddadl, dywedodd Mr. rLloyrl George fod v Llywodraeth yn ystyried mai cryn wastraff fyddai peidio gwneud y defn- ydd goreu o ganlyniadau y Gynhadledd. Yr oedd dan o resymau paham nas gelelid ad- newyddu yr hen fesur ynglyn a chofrestriad etholiadol. V rheswm cyntaf ydoedd fod y f rhyfel wedi ein gorfodi i benderfynn cwes- ) tiynau mewn un cyfnod Seneddol ar ol y rhy- fel pa rai, yn ol y drefn arferol a gymeras- ant genhedlaethau i'w penderfvi-i u iNid oedd amheuaeth nad oedd y 'Senedd a etholir ar ol cyhoeddi heddwch yn un fyddai raid delio a. chwrs pethau nid yn unig yn Mhryd- ain Fawr ac yn yr Y'mherodraetb Brydeinig. ond drwv'r byd am genliedlaethau i ddod. (Cvmeradwyaeth). Felly yr oedd rheswm I rieillduol dros gael etliol-re tr gwahanol pan oeddynt i ethol Senedd oedd i benderfynu tynged v wlad am lawer blwyddyn. (Cymer- i adwvaeth). Cvtunai pawb nas gellid setlo r/;aterion v wlad heb ymgynghori a'r bobl oedd wedi ymladd drostynt. Golygai hyny Fesur Etholfraint^acnis gellid dwyn mesur felly ymlaen heb godi dadleuon. OR gellid hc-bgor dndleuon gadawer iddvnt wneud < hynnv. Rhaid oedd i'r Llywodraeth wneud ei meddwl i fyny pa un ai gyda'r mwyafrif ,¥ neu yntau gyda'r lleiairif yr oedd am ymrat- aelio. (Ch werthin). Yna cyfeiriodd at was- ] anaeth mawr y merched ynglyn A'r rhyfel, a dywedodd y bunsai yn amhosibl iddynt ddar- paru y swm aruthrol o gyfarpar oedd gan- i ddynt ym mrwjyjr y Somme onibai am waith cldyjit yin i-nrw ya j y merched. Pan yn myned i benderfynu am- odau liafur miloedd o rai oeddynt yn gwneud gwaith na fuont erioed yn ei wneud yn flaen- crol, a oeddynt am amddifadu y cyfryw o lais ynglyn a phenderfynu yr amodau hynny. Pe y gwneid hynny byddai'n sarhad ac yn r.nghyfiawnder o'r mwyaf, ac nid oedd yn credu v gwneid hynny. Dyna paham yr oedd cwestiwn y merched wedi dod yn gwes tiwn rhyfel. (Cymeradwyaeth). I COHIRIO Y GWY-LIAU. I j Dywedodd y PRIF WEINTDOG eu bod' ar ol cymexyd i ystyriacth yr angen mawr am gyflenwad o gad- dda-rpar ar hyn o bryd, wedi do{, i'r casgjiad fod yr holl wyliau cyffredinol a lleol 1 i gael eu hoedi yn y gweithfeydd cad-ddarpar I hyd ar ol Gorffenaf. j j Wrth ddod i'r casgliad hwn yr oedd y Llywodraeth yn ystyried effeithian gwyliau'r I Pasg, y rhai, o iarad yn gyffredinol, oedd i J leihau cynyrch v pythefnos sy'n cynwys y J Pasg i'r swm arferol a geir mewn UP. wyth- [ nos ANESMWYTHDER G WE ITHF A 0 L. I Gofyntidt/Mr A!,L!X'i i'ag. y Cad- i ddarpar, a oedd yn gwybod fod y dull y gweinyddir Deddf Cad-ddarpar yn' achosi an- i! esmwythter diwydianol difrifol yn Sheffield; pa un a dderbyniodd benderfyniad wedi ei basio'n unfrydol gan gyfarfod mawr o 10,000 o weithwyr cad ddarpar yn hawlio symud Syr William Clegg o fod yn gadeirydd Tribunlys Cad-ddarpir Sheffield; a pha un, yn wyneb y I cyflwr difrifol presenol, a fyddai iddo wneud ymchwiliad buan ynglyn a'r cwynion yng nghylch tystysgrifau ymadael, a materion ereill, I Atebodd Mr Kil.uLAVYAY na,d oedd yu gwy-, bod fed dim yng ngweinyddiad y Ddeddf yn cyfiawnhau anghydfod diwydianol. Ni chaf- odd hysbysrwydd swyddogol parthed ail ran jy cwestiwn, ond deallai fod penderfyniad wedi ei basio yn bygwth, os na symudid Syr William Clegg o fod yn gadeirydd, yr atelid gweithio." Nid allaf gondeinnio'n rhy gryf -((,'ymerad-,vyaeth) benderfyniad o'r fath, ac yn sicr nid wyf yn barod, yn yr amgylch- iadau presenol, i wneud ymchwiliad o dan bwys bygythiad. (Clywch, clywch). Yr un- ig gwyn a ddygwyd i fy sylw ynglyn a gwein- yddiad y Ddeddf, ydyw, yr un a seiliwyd ar gamddealltwriaeth parthed darpariaethau'r Ddeddf. Os y daw cwynion priodol i fy sylw ynglyn a gweinyddiad y Ddeddf, byddaf yn barod i'w hvstvried. Mr PRIXG-lE (sy'n cynrychioli Gog- ledd-Orllewin Lanark): A ydyw'r boneddwr anrhydeddus yn gwybod nad yw cwynion yn nglyn a. thystysgrifau ymadawiad yn cael eu cyfyngu i Sheffield yn unig, ond fod anes- mwythid ymhob rhan o'r wlad—(Clywch, clywch)^—ac oni fydd iddo, ar wahan i r by- gythiad, wnoud ymchwiliad i'r mater? Mr KELLA\\r V Nid yw'r hysbysrwydd sydd wedi dod i glywrdlgaetfa y GweiniAag yn cyfiawnhau -gos idiad o'r fath. Mr W. THiORNE (West Ham): Onid yw'r ffiith a ddygais i sylw'r boneddwr anrhyd- eddus yn achos digon penodol lie y rhoed wythnos 0 rybudd i ddyn. Gwasanaethodd chwech wytnnos, ac apeliodd am dystysgrif ymadawiad i'r boneddwr a enwyd; a bod y boneddwr wedi gwrthod yn bendant rod?t tystysgnf ymadawla 4 iddo..? l Mr ?R]4? TAA??Al' Yn yr amgylchiadau pid' oes rwymedigaeth ar gadeirydd uni'hyw bri- oes a,r d eiry d d, unrhyw I)ri- bun-ivsoetJd i roddi tystX'&g'rif.. ^'s' ?llr A?D?RSON: 'A auf-nwyd i law?. i 'Shef<ieM<?an Weinidog y Cad-ddarpar i wneud ymchwiliad i'r cyflwr diwydianpl {nfnr?ydd yn bodoli yn y dref a enwyd? 'Mt/ ??'<L.?T'A t "Mae' genym ar?y?yr wedi bod. yn-Sheffield er's tro, ac y mae Gweiyidqg Cad-ddarpar yn gwybod yn iawn •a^fty^»wgyi^iadaw.. yn Sheffield sydd yn achosi aneshiwythter; ond nid yw'r amgylch- iadau byn yn amgylchiadau sydd yn codi'n benr onerwydd gweinyddiad y Ddeddf. IM-r TH'ORiXE All v boneddwr an^hydwM- us egluro sut y mae'n bo-ibl i ddyn gael gwaith ar ol gweithio all an ei rybudd a'i gf- nod dirwypl,. os na eh a iff dystysgrif ymadaw- iad?' Ni if.hymer yr un cyflogydd ef. Mr*'EE«LI^AW A-Y: Nid oes ar unrhvw weithiwr i ofalu am dystysgrif yxn adawi^d, os ydyw wedi bod allan o walth am chwech1 wyth nos. Mr PRTiXGLE Onid 'yw'r bon.d,.Iwr an- rhyde^lobs Tn gwyliod fed v ddarpariaeth hon yn cael p-i defnvddio i orfodi dynion i »ros-yn, eu sralwedt^r-'S«ti> litesenol, ae nad oes gan yr -un dvn ),yd(E(I,i wiisyd tiprhyw lath- o gvjtun-. deb? • Mr KELTjAWAY TJvna'r cwesti'fn svclil o dan ?'hv. Of: r?'dd y brtK?dd?-r anrhydeddns ryw engraiiTt benodol- i-ftii gwn^ir'yrnchWiliad i'r acho?. M y/;gwnetr ym mho?'?Beho??? i,? GW"nim(YHEDG/YFYDDIN.ë I  D;f?¡;:C ?Q&ur ,newydd yn ?ja.en 1 i newitf Deddf "Gwaiaua^tli Milwro! ^Orfo'^T/ i 'hfaarp?tu'"????? ?) ??<<?d ?wed?'ca?l 'ei' wrttrod !'r ,$tad :feivie6hyd, a phpb.dyn r ^4>i^fldhap. o'r fyddin o er? ?v kl;; d'er.'{c>d "yri andlTuog? i fyned dan arcbwil- ifrf • Cv?wynwyd y gbsui vn ??? %? ?f? IUcPherson (Ig-Ysgr?enydd  cfnBgidefgan Mr. tHay?es Fia?er CyLfrredein01. ?, Rhydd, y !f)Uf ?w! i?r juvn?or Phyf6l a?w ar bQ? dyn a os ,tf-yne d' dan archwil- dynion a -ddeua-nt dan y Mesur ydyw v rbi a ystyrir fel Tirioth- wyr nad yd t n gvmhwys i wasanaeth/tra- sj^. wetdlcfiel .tystyrgrif rhydd- had oMrwyd'c) Mechyd neu am eu bod yn ari- alluog, neu ddýnmh v.-édi cael eu gwthod gin -sr^vdar^lada'i- milwrol. /-Darperir. b heb fod dros 5p. neu garchar am gyfnod heb fod dros dri mis ar y rhai na gydymffurfiant a'r rheolau newyddion. Mewn achosion dyn- ion fyddant wedi gwasanaethu amllri mis gyrla'r Fyddin neu*r Llynges, neil ddynion wedi derbyn afiechyd tra'n gwasanaethu, eu gwlad, ni anfonir rhybuddion iddynt hwy am ddeuddeng mis ar ol yr adeg iddynt adael u gwlad. Pan elwir ar ddyn i íyned dan archwiliid meddygol, ac iddo gael ei wrthod. ni anfonir rhybudd pellach, iddo am gyfnod o chwe' mis. Gellir anfon rhy- biidcl i ddyn gyda'r llvthyrdy i'w gyfeiriad diwedd;if. Osbydd dvn wedi ei analluogi ac > wei et ryddhau o'r Fyddin neu'r,Llynges gael yr un swydd ac oedd* yn ei llanw cyn gadael y f gwasanaeth, os na byddai y Cyngor Rhyfel yn -penderfynu yn wahanol. ————.

DYDD TAIU. 1 TYIIR ARGLWYDD*. I PRJNDER SlWGR I Gofynodd TARLL MEATH (T.) a oedd y I Gofynodel TAR! MEATH (T.) a oeclJ y Llywodraeth yn bwriadu ystyried' y dpfnvid mawr a wneid o siwar tnewn tai bwyta ac at, wneuci'i eacenau a melusion yn wyneb prin- der siwgr. Atebodd Arglwydd DEVONPORT (Rheol- wr YrnVjorth) nad oedd gwneuthurwyr mdiLs- ion a, fliacenau yn awr yn cael ond 40 y cant o'r cytbnvld arferol o siwgr, ac yr oedd ef wedi rliwystro i felusion costus gael eu gwneud Yr cedd yr Archeb i wahardd crwerthu v rhai hyny i ddod i weithrediad ar lai, Gofyn id iddo paham na rwvstrai i felusion gael eu gwneyd o gwbl. Pe y gwnai hynv cUnystrid amgylchiadau milo?dd o bobl. a chauid i fyny lawer o ffactrioedd. Ei amoan vdoerM cadiw busnesoedd yn mlaen ac nid eiT. dinvstrio. Cvtunai nad oedd vn befh priodol gwnevd pryd ar gacenau melus mown tai bwyta. a ohvmerai fesurau ne'lkluo] ar -gyfer rhooli hyny. ———

I GOHIRIO. '?,- I,' "'H'">);X1'1d' :\h' BOXAR LAW y bwnedid .KP-terio'v Ty drqs.wyli&u y Pa,&g (Myad' M?rt.!?',?.???; 1ASEH > -{M5I/WROU I CynhyglOdd Mr. BOTfAR LX* ail-ddar- 11-jniad y Mesur Gwasanaetb Milwrol dan ba' un y darperid fod i ddynion a ryddihawyd o'r _F,' Fycfdin a'r rbai a eu hail- Fy<Min 'å' roa.! a- .trt:t  a ? en hatl- &rchwt!io ?an feddyg: '?'?d?dcf?od y LJy-, wodraieth yh ystyried fod gwir d?en am \? nuwur 3,u wyneb y safle x r anc?w s- tar m?wr ? dimlwyd ga? I.Jy??dTaoth fra dechreu y rhyfel oedd rhajlu'r dyhion yn <leg rhwng y fyudin a diwydianau anhebgorol. Yr oedd peryglon y sudd-longau wedi ei wneyd yn angenrheidiol i gadw dynion i weithio ar amaefthyddiaeth er cynyddu eyn}T(ih bwyd, a-c felly nid oedd y Fyddin wedi" cael cymaint. o ddynion ag a ddisg-wylid. Nid oeddynt wedi cael y nifer a dddsgwylid o ddiwj tSjftnau orcill Felly yr oedd yn amcangyfrif" yn llai o gan' mil o ddynion. Nid oedd yn dweyd fod y Mesur yn debyg o gyfarforf y" r holl angeniton, ae nid oedd .yn bosihl iddynt wneyd cynlluniau fcerfynol heb wybod faint o ddynion geid dan Gynllun y Gwasanaeth Cenedlaetho.1 i helpu mewn diwydia.na.u a tyrid o bwys cenetilaethol. Gredai y Lly- wodraeth y ceid 100,000 o ddynion w-ean y mesur yn ystod y tri mis nesaf. Nid oedd y Llywodraeth yn dod a'r Mesur ymlaen o'n bodd, a chydnaibydoJai y byddai yn or_yd galed i lawer un, ond N-r oeddynt wedi cyr- haedd graddfa ynglyn a'r rhyfel pan oedd y cenedloedc? cedd yn rhyfela- yn gwneyd mwy o ymdrech nag erioed. Gobeithiai y pesid y Mesur cyn y Pasg. Cynhygiodd Mr. HOGGE (R.) wel iant i'r perwyl na.d oe-ddis yn myned ymlaen a'r Mesur hyd nes yr oedd v' LlvwodraeUi N-i) barod i gymeryd yr holl g^'frifolo'eb yngtyn a darparu pensiynau i'r personaa ooddynt- wedi -,a,el eu APEL MR. ASQUITH. Apeliai Mr. Asquith am fwy o eglurhad. Yr oedd Mr. Bonar Law yn cyfeirio at gan' mil o ddynion ddisgwylid eu cael dan y znesur. Tybiai foci. v rhai hyny yn ddynion oeddynt wedi eu gwrthod yn flaenorol ar dir meddygol. Gobeithiai v gallai Mr. Bonar law fod mewn e i roddi sicrwydd nad oedd v can' mil o'r dynion a geisid mewn gwasanaeth defn- ydotiol ar hyn o bryd. Eglurodd Mr. BOXiAR LAW y bydd&i y dyxiion hyn yn yr un safle a phawb ereill yn nglyn a. cheisiadm am ryddhad gan y Tri- buiilysoedd. Dywedodd Mr ASQUITH ei fod yn bwysig naxl oea'd dynion oedd yn gwasanaethuj^ewn diwydianau oedd o bwys cenodlaethol yn cael dw.yn yn ol 'i'r fyddin. Yn nghwrs trafodaeth pellaoh, gofidiai Mr CHURCHILL nad oedd y TJywodraeth wed; penderfynu galw i fyny ddynion oymliwyi* dros 41. Tynwyd y gwelliant yn oY, a phasiwyd yr ail-ddarlleniad gyda imwyafrif mawr.

POBL A PHETHAU. I TAMEIDIAU 0 GENINEN GWYL DEWI. j 0 holl rifynau'r "Geninen," gwell genyf fi Geninen Gwyl Dewi, canys yn honno cewch ysgrifau—dyddorol fel rheol—am Gymry ad- nabyddus a fu farw yn ddiweddar. Ac y mae popeth personol yn ddyddorol; hoffwch wy- bod yr hyn sydd gan ddyn i'w ddweyd am ei gyfaill a pha fath ddyn oedd rhyw wr enwog y clywsoch lawer am dano. Cewch gryn lawer o beth'felly yng Xgheninen Gwyl Dewi- bob blwyddyn, a threuliais fin nos ddifyr y dydd o'r blaen wrth droi dros ei dalenau. pyddorol iawn yw ysgrif "DäU Gyf ai, III, ar y diweddai- 'Dan Rhys, Caernarfon. Un o'r gwyr hynny a gymer ddyddordeb mawr mewn llenyddiaeth heb honni bod yn Ilenor ei hun oedd Mr. Rhys, ond bu, o 1874 hyd 1878 yn is-olygydd y "Gwadgarwr" a gy- hoeddid yn Aberdar, tra'r oedd Islwyn yn enw o olygydd. Nid llawer o raen fu ar or- uchwyliaeth y golygyddion pregethwrol yn byw ymhell o swyddfa'r papur, gydag ychyd- ig eithriadau, a disgynnai y rhan fwyaf o'r baich ar ysgwyddau'r is-olygydd: Ym- ddengys fod Dan iRhys yn gwneud popeth p;ycl,,t'r ",GrwladgarN%,r"' yn y diwedct and golygu'r golofn farddol. Dyma un o lythyrau Islwyn at Dan Rhys Anwyl Syr,—Diolch am yr awgrym oddi- wrth Derfel. Yr wyf yn mhell o fod wedi gwNla'n gryf.  Cofiwch fi at Mr. Lloyd a'i dulu, a dywedwch wrtho fy mod wedi bod yn agos i angeu—heb fod oddiym??'a rhyw naw neu ddeg o S?b.ptha.u, acW? fnd ?wr o'l???rodm?? ffiW: Y b,?i?h trym'sf'?af?n??? y leading* a?c!?a-???? "£'i:Wi-. 1ëU\U'I' at 'l'C l'rc.a II ''Te1''W' J u{I' UITeL wy?dd fy' mod yn methu d-,ti news- jp?ers ? ?da d?Dl?, ??8H?? ddefn- ?'?'Mian.' LA ??erwcH-?wi y.? Fe ?ydd hyn?y yn 1gafIÛládi tni dros enyd. anoddyfalu pwy yw'r Ddau Gyfaill a ysgrifenpdd yr ysgrif hon. Y mae un ohonynt, mi gredaf, tua Llundain, a'r llall heb fod ymhell iawn o Aberystwyth. Ysgrifenna tri wr ar Llywarch Reynolds, eyfreithiwr llengar o Ferthyr Tydfil, a mab i ,Na_R' Byfed, Yr hynota-f o'r dair ysgrif' ydyw eiddo Dr»^&n*?gryij j-Eyans. Y mae'n rhai¿mi.rYd llawer o ydyw In rha D-YOY lliif -ol T dra^ei^b i "dayagC suiebu M y gwna. Ys: #weiiiei,' ftbmweddeu. Ar wahan i hyn, y mae ei ysgrif yn un ddon- iol'^ (fetHeiia4wy. Dyma Mori am Llywarch Rejmolds. Dychwelai unwaith o ben y Wyddfa, wedi iaachjud haul, a chydag ef wr oedd braidd yn ofnus. Fel hyn yr edrych Dr. Gwenogryn Eyaps yr hanes:- .t, "Pan yn.croesi'r Saddle-back,' rhwng-yr ? afwel toedd yn chwythu a'r tywyllwch, yr oedd y ddau yn hollol ddistaw, ac nid heb bryder. Teimlei Reynolds hyn, a thyma I fe'n troi wyneb nol. 'I want to tell you,' 'ni,eddei, if anything happens to me, that my wills tied neatly by a black ribbon, is ^•"ili't^es'left bottom drawer of my safe.' Bu yr afeith hon bron ac achosi trybiIii obleg- id y chwerthin a gynhyrfodd." Ceil dwy ysgrif, y naill gan y Parch. D. JJvang, a'T llall gan Dewi Medi, ar Os- sian/'J^yled,- Pwyoedd Qssian Dyfed? Ni '.Yd<!wn'ineS' darllen yr ysgrif mai yr un vfedd "a^r/gwr a adnabyddid yri well fel v Ossian Davies. A barnu oddiwrth £ &^«f}^fnifft o'i -farddoniaeth a roddir yma, yn rhoddi'r lie blaenaf $Ît11p.\Îd. Nid oedd yn fardd da yr oedd, "1 tnae'n'vddiamheu, yn bregethwr mawr. Gweithiodd yn galed—yn rhy galed—mewn nawer cylch, a gwnaeth wasanaeth mawr. Ceir dwv ysgrif hefyd ar Granogwen, un fan Miss Ellen Hughes, a'r llall gan Maelona. Dyma !un o'r engreifftiau a rydd Maclona o arabedd Cranogwen. Yn y Frythones (a olygid ganddi^ gofynodd rhywun tra fYIl- hwyrol:—"Beth yw y rheswm fod merched sengi dros ganol oedran mor rwgnachlyd ac anodd eu boddhau ar bopeth?" A dyma ateb Cranogwen, oedd ei hun yn "sengI a thros ganol oedran Ai felly y maent? Clywed y byddem ni, flynyddoedd yn ol, eu bod yn hawdd iawn eu boddhau; ac, a barnu oddiwrth y cymheirio a wna rhai ohonynt, gellid meddwl mai felly yn sicr y maent." Eithaf ergyd. Mentra Maelona ofyn y cwestiwn a hoflki Cranogwen fod wedi cymervd gwr?" Braidd nad ydym yn meddwl y gallasai peth felly fod wedi dyfod ar draws ei meddwl. Ond hwyrach ei bod fel Frances Power Cobbe, hen ferch lengar arall. Dywed hi yn ei rhag- madrodd i'w hunan-gofiant, iddi ysgrifenna r llyfr i drHmros :1 dcledwydd y gallai merch fod na chafodd yr un dvn erioed ran yn ei bywyd ac na ddanghosodd yr un dyn erioed awydd cymeryd rhan ynddo. Y mae'n rhaid gadael y rhifyn ar hyn, et fod ynddo lawer o bethau difvr ereill, megis ysgrif Syr Vincent Evans ar William Jones, eiddo Dolafon ar Cadwkladr Roberts, q-risiau, a phethan o'r fath. Yn ei ysgrif ar vr arlunydd, Ap Caledfryn, deagnnarAthro Joseph Jones gymeriad annibynol a lied hyn- od,-gwr a gafodd, y mae'n amiwg. lawer o dvmheredd ei dad. Fel arfer, y mae yn y rhifyn In o ddarnau barddonol, a u troilyngdod yn amrywio eryn lawer. Hynny yw, y mae rhai yn teilyngu canmoliaeth a rhai ereill yn teilyngu rhywbeth pur wahanol.

 Y mae gwerth, ?winranoedd yr Eidal yn 48 I niniwn o bunau yn y Hwyddyn; yr Ysbaen 46 miJiwn; a Ffrainc 44 miliwn.

-u. 11  .A.. f—" L".RI5"a"T 3 KiUEIGH | THE ALL-STEEL BICYCLE ■ 11I -b-i,&, Y, hw ffyd. DunZP TyreG S?.? g ? ?S'?X?" w?????"?'' ? ?weU TY? )ag unrhvw bicycle arall. ??t M g ■ '^yy^r i-l r unc/r1!t^fforch> B S ?T??? ? ??r???.'nfForchcm.ncyR? 3 S S ???'? ?' ? ? ??.?edi ei ?waseu a.I?an o u,  ni 1 P defnyddir °nd y dur goreu vn unig, ac y mae S^ "?nyldra r yn d^ftoh-b. Y '\L m ae 1Ïoroo granc ;v Raleigh yn goW,>'n o EU gryfder yn y pwynt hwnw lie mae bi(',vdcs \1 oreilI yn cpdiffvgi' | GWARENTIR EF ^fV! BYTH St Prtstau,o 7p 109 i 1 "lp 148. jT" Änfoner Post C.d am the Raleigh. BANGOR. iL t WM;EVANS. f n11 High Street. H P GRIFFITH E. JONES, |g S g B DOlbenmaen Stores. RALEIGH CYCLE CO.LO., NOTTINGHAM ?S? tBveryoae should read "Cychns for Health & Points for Cyclists." by Sir Frank ??'? f;" Bcwdem. Bart.. F.R.G.S.. &c.. 100 pp. Pricc Is. HonkataHa nd ?s:<*nt9. S'? of J> J/ ')')[ .) ,) .) J.b ,) ,<)!¡t:i' il.:J

I CAERNARFON I Cynhaliwyd cyfarfod o Dribunlys Caernar- fon yng Nghaernarfon, nos Lun diweddaf, o dan lywyddiaeth y Maer (Mr. Chas. A. Jones). Hawliodd Mr. J. R. Pritoharct lleol v Llyn, ryddhad amodol dros Mr. Owen Hugh- es, gwr priod, yn byw yn 21 Hafod Terrace, yn ei wasanaeth ef fel goruchwyliwr groseri. Yf oedd 21 o'i wasanaethyddion wedi ymuno, ac yr oedd Hughes wedi bod yn ei. wasanaeth Am 19 mlynedd.—Tri mis o ryddhad, ac i ym- uno a'r Gwirfoddolwyr. Apeliodd y Cynrychiolydd Milwrol yn er- byn rhyddhad amodol a ganiatawyd i Mr. G. Pritchard, gwr priod, yn byw yn 1 Gelert (Street.—Ddim i'-w alw hyd Mai laf. Hefvd, apeliodd y Oynrychiolydd Milwrol yn erbyn y rhyddhad amodol a roddwyd i Mr. J. Roberts, 'Hole-in-the-Wall Street, gwr priod.—Ddim i'w alw hyd Mai laf. Mr. Robert Griffith, 1 Shirehall St., tim- i ber feller.Tri mis o ryddhad. j Mr. William Henry Hughes, gyriedydd cerbyd modur, yn y Mona Hotel, ac wedi pasio yn Class C3.—Rhyddhad amodol. Mr. John Hughes., High St, yng ngwasan- aeth Mr. J. Fletcher, ac wedi pasio yn C3. iRhyddhad amodol. Mr. W. Morris, 13, Edward St., gwerthwr dcdrefn, &c., wedi pasio yn Cl. Dywedodd fod ei frawd yn y Fyddin, ac efe oedd yr un- [ ig un a ofalai am ei fusnes.—Tri mis o rydd- had, ac i ymuno a'r Gwirfoddolwyr. C Mr. William Williams, Glanrhyd, Llanael-, I haiam, gyriedydd modur yng iigwasanaeth Modittpn. Caernarfon, Cyf.—Tri mis I Mr. D. Jones (18), yng ngwasanaet.h Lake a'r Cwmni.-I'warchwilio gan y meddygon. :W ?iliims, Porth yr Hawliodd Mr. D. J. Williams, Porth yr .tt\1m)rdKwÐrir., lyddhad dros Mr. D. Jones 12r:Etfr;Bb?t<J, Trevor, a. wasanaetha i gofaint. Dywedodd Mr. BSj&Hiairis^ei fed yn gwneud pedolau trymion fis-.o ryddhad (terfynol). I Mr. Ebenezer Jones (37), 5 Castle Ditch. porthor a warehouseman, yng ngwasanaeth Mr. W. G. Thomas, Castle Square.—Dau fis o ryddhad (terfynol). Mr. Howell Griffith, Armour Cottage, Gel j ert Street, 18 oed, wedi pasio yn C2.—Dau#i fis o ryddhad, ac i ymuno a'r Gwirfod ol Mr. Percy Evans, New Lodg,Bontnew- T ydd, fferyllwr ym masnachdy y diweddar Mr. t: sRobert Roborts, Bangor Street,Tri mis o ryddhad; j

GWYRFAI I ( Cynhaliwyd cyfarfod o Dribunlys Gwyrfai I yng u!\ghaernarfon, ddydd Sadwrn, o dan lyw- yddiaeth Mr. T. W. Williams, Penygroes. j \Wele restr o'r dyfarniadu:- I Mr. Wm. Chas. Jones, 1 Turner St., JLlan- beris, gyriedydd peiriant yn Chwarel Dinor- I wic.—Mis o ryddhad (terfynol). Mr. Hugh !S. Hughes (26), gwerthwr esgid- iau, &c., Boot Stores, Rhostryfan—Rhydd- had amodol. Mr. W. W. Thomas (18), Erw Wen, Ebon- ezer, chwarelwr a ffermwr.-Mis o ryddhad (terfynol). Mr. John tR.. Parry, chwaelwr, 13 Rhiwlas I Road, Talysarn.-Rhyddha.d amodol (substi f tution). I Mr. William Thomas (18), yng ngwasan- i aeth Mr. R. Jones, Bodryn, I landwrog.— J Rhyddhad hyd nes y ceir un cymhwys yn ei le. ????'' ? !Hu?hea (18), Bryn Han, Up- ""P^C^FNRTDGF. GWIS Rbvddliad amod-  "?" ?- .?r. T.?H?he6 (18)., LlyH Meredydd, ?aehfaWr,* i-%Var?iw?"bb ff?rmwr.-Tri' niis 0 "iy^dhad. Mr. T. J. Jones, Pendvffrvn, Talysarn. chwarelwr a ffermwr.—Rhyddhad amodol (substitution). Mr. D. Owen. Gors, Bryn'ref,il,chwarel- ,.vi-Dim rhyddhad. Mr. William, Davies 18', Ogwen Terrace, IJanberis, chwarelwr.—Dim rhyddhad. Mr. W. R. Williams. refnwerthyd, Bont- newydd, certmon, &c.-nhyddhad amodol. Mr. J. J. Williams, 3 Tanvbryn. Nant Per- is, chwarelwr a thorrwr beddau.-Rhydd,in(i a.modo! Mr. W. R. Owen, 6 Fenyrorsedd Terrace, Mr. W. R Owen, Kaatlle, chwarelwr-R"y"??? amodol i ymuno a'r Gwasanaeth Cenedlaethol. Mr T. R ,Fawards, Bron EIhan, Dinorwic, chwareIwr.-?Mis o ryddhad (terfynol). Mr. D. H. Jones, Llys Gwynt, Waenfawr. Tri mis o ryddhad. Mr. J. II. Thomas (31), Cynlaa Farm, Rhos- trvfan.—(Da,u As o ryddhad (terfynol). Mr. Wm. Jones, Pant Cae Haidd, WTaen- fawr, egwyddorwas fre,yllol.-Dim rhydd- had. Mr. H. Jones, Bryn Celyn Road, Tal v- sarn, pobvdd.—Dau fis o ryddhad. Mr. J. H. Williams. Cefn Gwern, Caeath- raw, egwyddorwas dilledydd.—Dim rhydd- had.

PWLLHELI. Cyb!iwyd yr uohod ddydd L!un diwmd- ;;L oe^d yn bresenol Mii. G. C?rueIitM li,ob, erts, Dr. R. Jones-Evans, Robert Mof Hi' Jl,Evaiis, Robert -Mur- ray, RJChard  William Parry, Joh? Ellis (Clec), G. F. Yale (Cyuryciu.Iydd Mil- wr?\ f\v \ele yn caniyn ddyi'aruiadaH'r o. Mri. ?\'ii!M.m Hughes, postman, Kings- head Street, e.?gusodimi hyd Mai ?? (ao-or- ed) j R. J. Hughes, cigydd, Crntr:1 Build- ings, gv\rthodwyd, ond uid i'w alw hyd Mai tar; William Roberts, postman, iiod'ondeb. esgusodiad amodol Ernest A.. Hasseil, peb- yddi High Street, gwrthodwyd, ond nid i'w aIw hyd Alai Slain; Robert S. Easdile, Mya- ytho. gwrthodwyd ond nid i'w alw hyd ilwi- lai Thomas Roberts, eiliydd, Mitie Terrace, gwilhodwyd, ond nid i'w alw hyd Alai laf; John Owen Ellis, pobvdd, Penmos'.nt Square, esgusodia.d hyd Mai Slain (agored) Daniel lhoinas, cigydd, High Street, esgusodiad ani4L)dc.) 'rhon-ias amodol Ihomas Rooerts, ?-.ew Tcn-aces pob ydd, esgusodiad hyd Mai 51am (agcred); XI Ired Lewis, lledrwr, Maes goiyriedig ai* dri mis; William' R. Jones, pobydd, Ala Rtf: esgusodiad amodol ar y tir ei fod yn cyn- orttiwyo eraill • Thomas G Hughes, f.a-er coed, esgusodin.d amodol; Richard Lloyd, aimietlx wr, Tai Cochion* esgusodiad amodol K. G Williams amaethwr- Henllys,. esgusodiad amodol; R. Owen Jones', gyriodydd modw. Oweii I Uoyd Haiurwr, Is-Garn. esgusodia-l aynoci- t;Ê,ç1\ard Roberts, llafurwr, Tremlyn, es- ia<1 a^nodol; Georg e Rowland, clo'esiwr, J^e.iiian Street, gwrthodwyd, ond nid i'w atw liyd :bi 3-lain William Lloyd, eiliydd, Gaol Street, esgusodiad amadof D, iQJ.lOisQ. Joiner cigydd, Pork Shop, Ala Boad,' gwrt;i»% ddwyd, ond'nid i'w alw hyd Mai SI.• H. Hughes, ga-rcidwr, Ta.'sis Pi iad amodol, J. Thomas Jont1. gyiiedydd iiicidiii-, -^°dvil!.e Teiua.ce, gwrthodwyd, ond nid ,\v alw hyd Mai laf; Gwynedd Hughes, cynorthwywr .mil-feddyg, Ala Infirmary, go.. hirivvyd er iddo fyned o dan arcliwihad meddvgol; John Broderick, crydd, e^guso<l- iad amodol; Arthur Williams, el ere ariondy, i'anygarn, esgusodiad amodol il Lloyd Ellis, Minydon, esgusodiad amodol; V». E vans- Jones, tinman, LleYll Street, esgusodiad am- odol William Jones, grocc-r, High Street, "esgusodiad hyd Mai Slain (agored) R. Gwvn-" ironnionger, Arlunfa, esgusodiad J'Jacob Ro b wts, pobvdd, Cybi Mai 31ain (agored); rftfMra:- 1 arry Jones, eiliydd, Glyn Saloon, esgusodiad amodol; o. Llewelyn Evans, tra-, laeliwr. South Beach, esgusodiad amodol'.ir v tir ei fod yn gwneud gwaith o fudd ceh- ed!a-ot.ho!. Taflwyd allan gais v Cynrychiol- ydd Milwrol yn erbyn Mri Alexander Parry, athraw cynorthwvol, Meirionfa • Ellis Jones, pobydd. Sand Street, a H. G. 'H<ugl!es, cig- ydd. Market Square, a cbadarnhawyd yr es- g-usodiad bla'enorol iddynt.. GalvvyJ hefyd esgusodiad Mr. James Green, HLgh Street, ya ol am ei fod yn awr ar y mor.

SEFYLLFA'R TlIW ELJ. Bu gan Mr. John Rowlands, y Dirprwy* wr dros Gymru ynglyn a'r Gwasanaeth Cen- edlaethol t gynhadledd yng Nghaernarfon, ddydd Mercher, gyda cnynrychiolwyr y ehwarelau yng iXgogledd Cymru. Yr oedd yn bresenol nifer mawr o feistri, a chynrych- iolid v- gweithwyr gan'ysgrifenydd ac aelod- au o "bwyllgor gweithiol Und,-b y Cliwarel* cyfarfyddlad oedd ar- graffti ar fcddwl Cytarwyddwr y Gwasanaeth Cenedlaethol, drwy r Dirprwywr, y pwvsig- rwydd o symud y npch-chwnrel-iu oddiar restr y galwedigaeth nad oes eu hangen. y mae pcndertYlliadau wedi eu pasio eisoes ran y prif awJurdodau cyhoeddus yn y cylch yn ftairio hyn. Wrth gymeryd i ystyriaelk yr holl gano.'barthau chwarelyddol, .'aegis Ffestiniog, a Xantlle. dvvvedir fod ar hyn o bryd dros .3,400 ya gweithio yn v ehwarelau llecln pryd yr oedd tin 9.0Ü(1 yn crweithio ynddynfc cyn y rhyfel. I )'i, rhai sy'n gvreithio yno ar hyn o bryd y inae adran helaeth rhwne tri-ugain a phedwar ugain oed, tra y mae llawer o'r rhai sydd mewn. oedran Gwasanaeth Cenedlaethol ;yilt hollol anghymwys i waith arall. Barii y perchenogion oedd y buasai rhoddi Deddf y Gwasanaeth Cenedlaethol yn y cy- feiriadau hyn yn dwyn canlvniadau dinystr- iol.

"SARZIXE" BLOOD MIXTURE. Yr hyn y mae Sarzine" Blood Mixturo yn ei sicrhau, a dim arall:—Xid yw yn honi gwella popeth, fel yr Yankee Patent 'Medi. cines; ond, os blinir chwi gan groen afiach, ysfa. ponile, torriad allan, scurroy, doluriau ipeiido^nod, etc., yn tarddu o wae ddrwg ac amihur, mynwch botelaid o "Sarzine Blood j Mixture" gan y Druggists nesaf atoeh Is liC: a 2s 9c y botel, llEm30 at r cludiad yn yoo. | wanegol, oddiwrth HUGH DAVIES, CIIEM- 1ST, MACHYNLTJiTH. ua-i li'IA1!J" JFt4:J; i;jJ'; '¿' tŒ!IHH:l1f,'1œ(H"/1r:W 4(: • i\ U ft¡¡rI;JW t;; G¡' '??? Mi!:tary motor-cycliats are using -r- .1> 1 ltary motor-cyclists a- using r. "7    the Sturmey-Archer countershaft ?rj 0 Jonps? Oak Str?t.  ?'??-??, gear on all the Allied fronts LlangoU?n, wri tes:—" I k JxjsK because of its immense strength have hdd splendid reauMs. ?? ?Lf? For any engine up to 8-h.p hanng had' no compl?into G I h N d ge a.oüut anv ???H  Gears a l ways in mesh- No danRer???'y. rn ?M? ? ?? of teeth stripDi, ,,Spcci £ y ???S???? ??? your "a?tcr tH*?"?'???'?-' -?_w_v_r?__r_m-?_?_  :"¡ ???? STURMEY-ARC?f S?'S '??§?T&G H??.J''