Y Genedl

SIR GAERNARFON Cvnhaliwvd eisteddiad » Dribunlya Apel y Sir, ddydd Mawrth. yng NgM-ernadon, o dan iywyddiaeth yr Arglwvdd Raglaw (Mi. J. E. Greaves). Wele'r dyfarniadau :— H Mr Humphrey Close, laynoi Arms, LNant *Vra, bugail, etc., 19 rrin-ydd oed, yr hwn fc j^ddh&wyd o'r bla-eii hyd. IMiagtyr 31.- Dim rhyddhad. Mr John Owen, 10, Deinic4 Road. Eben- ozer, chwarelwr ac ysgrifenydd y Gymdeith- (jyd-weithredol, 37 mlwydd oed, jr hwn Tvddtaawyd o'r blaen hyd lonawr 23.-Nid yw i gael ei alw hyd Chwefror 28. Mr. John Evans, Cromledhdy, Nant Peris, a ffermwr, 25 mliwydSd oed yr hwn a rvddhawyd o'r blaen hyd ioixawx atw Mawrth 31. Mr. Griffith Jones, Hendre Narttcyll, Garn, eeffvlwr, etc. 26 mlwydd oed, i'r hwn y cd- iatawvd rhyddhad yn flaenorol hyd 81.—Kid yw i gael ei alw hyd nos y ceu' dyn y?etJe.. Mr. Hugh T. Pa.ny, Uya?ynt,  io?, 25 nùwdd' oed.-l'? ??J??- M?. Thomas W. GnSth. 43, H?h Street, Penygroes, 34 mlwydd oed, y Ibwn a rydd- hawyd o'r blaen hyd lor-vvl. 81.-1 W atw M'?th 31. Mr. Wm?m Rd. Will* HtlYdvgeTian' ?tM, s?as Serm, 25 intwyd, d ?ydy?e?n, ?vddhaj. TW? ortL o, ?E.benezec, Mr. Owen EUia. Slate W(w?-#, Pbmezer, taér maen 27 mLwyda oeEl.-l'w alw Mawrth 31. Mr. Eliae Griffith, Peacruig, Dmorwic, "twarelwr a ffermwr, 34 mlwydd oed.-l'w alw Mawrth 31. Mr. Charles E. Jones, 2, Ralttgpdh, Llan- beris, chwarelwr, 31 mlwydd oed.—Rihydd- had amodol. My. David Owen Williams, Mur Xawr, LianbeTizl, chwarelwr, 40 mlwydd oed. Yn yr adios yma apetiai'r Cynryohio4ydd Mii- wrol yn erbyn y rhyddhad amodol roddwyd iddo.-—Gv.Tthod'wyd yr apei. Hefyd g-wrthodwyd apel v cynrvcihiolydd Mihno] vn achos Sir. Robert R. Wilfoams, Dwlwyn,Llanrug, 18 mlwydd oed, 1 r hwn Y canlatawyd. rhyddhad hyd Mai 16 o r bitten. Mr. Henry G. Hughes, Argoed', Lianberis. —I'w archwilio gan y meddygon. Mi*. Isaac Williams, Penilyn, Talysarn, warelwr, 21 mlwydd oed, i r hwn y cania- tawyd rhyddhad amodol o r blaso, ac apel- ^*V i r Cynrvchiolydd Milwro4 yn erbyn hyny. 1\ alw dhwefror 28. Mr. Charles Evans, Tanyganrefc, Dinorwic, chwarelwr 18 mlwydd oed.—■Rhyddhad hvd Mawj-th 30. Apeliodd y Cynxychiolydd Milwrol yn erbyn y irhyddfnad, amodol gamatawyd i Mr. Evan William J on ex, Bi^ihytryd, Gilgwyn, ctowar- eiwr, 38 mlwydd oed.—Gwrthodwyd yr apel. Mr. Thomas Hughes, Taayl)ant, Ijlanbeaus, J ehwarehvr. 36 mIwvdd oed.—I"w atw Mawrth I 31. Mr. John J. Williame, Cae Doctor Bach, I'landwrog, 35 mlvrfdd oed.-l'w alw MAw!"t31 31 Mr. John Rowlands, Clwtybel, Ebenezer, ekvrareiwi- a ffermwr, 35 mlwydd oed.—I w "lw Mawrth 31. Mr. Humphrey Roberts, Eirianfa. Peny- Wrws. got. etc., 27 mlwydd oed.-Rhyddha.d kyd Mai 13. vh. Robert- A. Griffiths, PenybwMi, Din- ftlvne, chwarelwr, 18 mlwvdd oed.—I'w alw Mawrth 31. Mr. Hugh Owen, Tynllan, Clynnog Road, ermwr a thrafaeliwr hadyd, 39 mlwydd oed. Rhyddhad amodol, i weithio ar y tir yn unig. Apellodd y Cynrychiolydd Mjllwrot yn er- 4 Yja y rhyddhad amodol a roddwyd i Mr. Kobert Owen Jones, Isant, Groeskm, groser, etc.. 21 mlwydd! oed.—Owrthodwyd yr apel. ilir. Evan Pieree Jones, Bryn Tirion Cot, 8e, Dinoi-wic, clhwarelwr, 29 mlwydd oed. j'w alw Chwefror 28. Apeliodd y Cynrychiolyddl Mitwrol yn er- !byn y rhyddhad hyd EbriLl 30, gagiiatawyd i Mr Hxiglue Hughes, Tanygraig, OwroygJo, ehwareiwr, 19 mlwydd oed.—G^rtofodiwyd yr apel. Mf. William E. Howelb, 32. New Street, Caernarfon, 33 mlwydd oed.—Tvr alw Mawrth 14. s,.1!Jb. Ardhie Wateon, 24. Eleanor Street, Caernarfon, .gyriedydd modur yng oeth Dr. Lloyd Roberts. Caejnarfon. alw Mawrth 31. Benjamin S. Roberts. 8. Pool Street, on. goruchwyliwr rnasnachdy esgid- etc.-I'w alw Chwefror 28. )b.. John Owen Jones, TaJyiwigmedd Isaf. |airtl]e, 21 mlwydd oed.—1'w alw Mawrth ————— —————

GWYRFAI. Bu eisteddiad o Dribunlvs Gwyrfai, ddvdd 114wrth, yng Nghaernarfoii, Mr. T. W. Wil- tiams (penysroes) yn llywyddlu. Wele'r dyfarniadau- Nr. Hugh Evans, Bryngwdion F.wra, Pont- SJyfm.—Rhyddhad hyd Maa 13 Mr. Richard T. Edwards, Pettrttiwia, Clvn- no.-Rhyddhad hyd Mai 13. Mr. Wiliia-m O. Hughes, Ty Mawr, Clyn- nog Road .-Rh-ddliad amserol hyd nes y fhoddir dyn profiadol yn ei le gan vr awdur- dodau milwrol. Mri. Edwin Jones, Doigynfydd. Pontrug, Hughie Hughes, Bryn Ifan. L'pper Clyranog; Methusak-m Jones, Llwynhed w, liethel; Wm Owe,n, Rhvddallt Fawr, CaeaMiraw; Owen Jorres Gadlys Farm Llanwnda Morris Hughes, Ty Gwyn, flanllyfni; Moiris J. berts, Llwynbed-w, LianliMni, a John Wil- l'iarm, Eithmog W n, Pontityfni; Roger vans, Caergofaint, Pcmtl,tvfni -Rhyddhad Wmserol hyd nes y rhoddir dyn protiadol gan 3* awdurdodau niaiwrol yn eu lie. uMr. Robert 0. Williams, J/leuar Bach, —Rhvddhad hvd Mai 13. f Mr. Richard J. EdtwaJ-d? Cwmgwara, 'y??o?.—Ei ohirio am 6s. Mr. William Jonee, Gratano?. Penygroes. ""t&yddhad hyd Mai 13. \tt.: John M. Wlliam8, Tandderwen, ant ?6.—Ei ohirio am dh mis. kr J<?hn Hughe?, Tyddvn Mawr, Hajyrug. ??hyd?ad hyd Mai 13. William Roberts, Hafod Farm. i?n- '?s.—Rhyddjhad hyd MM 13. ?r. W?Ham Davies, Cefn Coedueha, Uan- ""?a.—IHiyddhad amodol :I1Vl G. Jones, L?ysme?r?on. Cannel. -Ã- amodol. bJ vn v r^-d X Cyntychiolydd Mihvro! yn er- byn y i.hyd? a gMua?w-vd i Mr. W?chard (iwe;i, Gro?wl"'n Cottages, "Rhiwen—Gwrth- Odwvd apel j cynrychiydd mi!wn)L

PORTHMADOG. j Dydd Mawrth, Mr. J. Davies, c,&deirydd Mr. Thomas Roberta, ar ran Bwrdd ^"WWcheidkvaid Undeb Ffestiniog, ap^Liai am ^yddhad hollol i Mr Ezra Lewis, swyddog ftlnsenol doebarth Tremadog. Gari y dywedai Mr Lerwis y-Tn ei lythyr o apel ei fod wedi bod yr yfaint, ac yn dioddef dan filerunsy, penderfynwyd fod yr applyi "Ileå i gabi aichwiliad. meddygol.-Yledla1 àtir Robert Hys, awyddbg yswinol, y woaeai yo led iawn aanto ef &,i bi-iod pe ef i fYIb)'. "Yjr oedd ei wraig yn wael, ^heb neb i ofalu am d!ani ond efe. Ar ol ^neyd yr hyn fyddai yn an:genrhdiol yn y t, yn y bc?eu el<? aU?P-n i wneyd ei waith ? swyddog yRwirio!.—Gc-hn-iwyd yr achos ,a m ch"' maE (agored)-F-sgu.zod-yd Mri. J iLetnnis Jenkins, fferyllyddi; Owen Jones, ac Owen Williams (y ddau yn gweithio yn y Ffowndril—Mr. John Humphreys, Liati- uerch, gelsdai gael rhyddhad i was (18) oedd gagrjxJdfo. Dau faohgen byehan a.rall a'i lab ei hun oedd gan yr apelydti1 hehlaw y dyn hwn. Yr oedd y ffanm yn eamg, yn anhawdd ei gweiithio, a chedwid llawer o wartheg a cheff- ylau yno.—I'w alw i fyny pan geid dyn yn ei L.yn ol yr hyn a aldywedid ynglyn &g apel Mr Robert Edwards, teiliwr, dyw- edwyd i Edwards gael dwy warrant yn ei alw t fyny, ond gan eu bod wedi eu cytfeirio i Rofberte' ac nid i 'Robert Edwards' dyohwelodd hwynt. Caiodd warrant wedi ei ohyfeirio yn gywir y irydydd tro, ond dychwekxld honoo gyda'r tren qyntaf foreu traomoeth, gan do'weyd ei fod am apelio.— gol i fewn i brofi Rhodidwyd Tystysgrii feddygol i fewn i broil fod Edwards wedi bod yn wiael iawn oddi. wrth ddolur bHn neill. Goihariwyd i Ed wajpds gael ei archwilio eto.—iMr. Griffith Jones ddywedodd y gallai efp ymdaro yn j weddoi 08 y oai esygusodiad i'w was hyd r, ai, gan y deuai ei fachgen i aim helpu erb-n hyny. Dialiai efe ffarm Bodawen, a thi-oai iwy o dir na neb avail yn y dosbarth. Cadwai wairtheg a dhefFylafu, a gwerthai lefrith. Caod- wai was arall, a. chai help weithian. Gwrlh. o&wyd.G,,h- -d aohoe Mr Humphrey Rees Morgan, llythyr-gludydd, &c., am cilw' mis, a gwrthodwyd apel y Mri. Pritohard, Tremadog am esgusodaà i Frank Lloyd Griffith, gwneutliurwT troliau ————— ♦ 0 ♦

?ttmNNN?Nmia?S! 'baches & Pams'  (Rheumatism. Sciatica, Neur?tg'?. c? W tar can be stoppd at once by m SlOAN-S UNIMEMT  KILLS PAtN ?BMMM?????

I CAERNARFON Cynhaliwvd cyfaxfod o Dnbu?fys LleoA Caernarfon, no" Lun, o dan lywyddiaeMi y 1. Maer (Mr. Cha?rle? A. Jones). Mr. R. Jones, gwr priod, yng ngwasan- aeth Mri. Charles Pozzi a'r Cwmni.—Dau 1i6 o ryddhad. Mr. Richard Williams, gwr priod, 37 mlwydd oed, yr hwn a gadwai fusnes yn Hecd y Llyn, fel dilledydd.—Txi mis o ryddhad. Mr. J. Thomas Hughes, 10, Chapel Street, Parthaethwy, trafaeliwr, cyfrifydd, etc., 39 mlwydd oed..—Dau fis o rvddhad. Mr. R. Pajry Evans, Market Street, clerc yng ngwasanaeth Mr. Richard Thomas, Cae- tle Square. -Dy N%-edwyd, mai efe oedd yr oiug glerc yn ei wasanaeth, ac wedi pasio yn C 3. -Rhy(A-.ad amodoL Gohdriwyd' achos Mr. W. Rob, erts, 5, Wynne Street, gwr priod, 41 mlwydd oed, gyda. chwech o blant. -u' UT .n_ (Hawliwyd rhyddhad gan >ivir. vv. rarry, gwerthw-r glo, etc. Chapel Street, gwr praod, 37 mlwydd oed.—Tri mis o ryddhad. Mir. T. H. Gregory, Gadlys, St. David's Road, gwr priod, 36 mlwydd oed.-Tri mis o ryddhad. Gofynwyd am ryddhad dros ameer i Mr. R. Hughes, Heulog House, yr hwn sydd yn wael ei iedhvd.—Gohiriwyd yr achos. Mr. Daniel Jones, sengI, A) rruwycKt oea, 12, Hendre Street, gyriedydd yng ngwasan- aeth Mr. J. Prichard, Victoria Mills. Dyw- edwyd fod ei dad a'i dri brawd yn y Fydd- in, ac un chwoer yn gweithio mewn gwaith cad-ddarpar.—Tri mis o ryddhad. llr. John Elias Roberts, Pencock Farm, gwas fferm, 19 mlwydd oed.—Tri mis o rydd- had- Mr. John G. Brymer, o ffirm Mri. Brymer a Davies. Dywedbdd mai efe a ofalai am y busnes.—Rhyddhad amodoL Mr. E. Parry Williams, sengl, 25 mlwydd oed, 8, Prestoria Terrace. 1'w roddi ar restr y "substatuiion." Mr. David O. Jones, 18, mlwydd oed, clerc yn Swyddfa'r C-xorffoTaoth.-Ibiyddhad hyd Ebrill laf. (Jamatavvyd hawl i ail-apefllio dros Mr. W. G. Harris, yng ngwasanaeth Mri sjriffith Jones a'r Cwmni.

CYNG04Ft TREF CAERNARFCN Bu cyfajfod mdsol y Cyugor nos Fawrth, y Maor yn y gad air. Cydymdeimlwyd a theulu y diweddar Mr. EdTvard Huhes, a fu yn aelod o'r Cyngor am flyriyddaii, aca lanwodd y swydd o Faer. ac a, theulu y (Jiweddar Mr. Thomas Hughes. Hysbygwyd fod Pwyctlgor y Ffyrdd yn an- alitaog i gyaylltu dyfediawydidau arolygydd y cerbydau motor a rhyw ddyledswddau ereilL —Dywediodd y Clerc Trefol fod gwa«anaetih' yr Arodygydki yn cad ei derfynu yr wythnos horux CYPLEUSTERAU TEITRIO. Paaiodd Pwyllgor Dibenion Cyffredinol bendei*fyiliad a ddygwyd gerbrofn gan Mx. E. Abbott yn eatfyn ar gwmmi y rhwilffoa-dd i redeg dwy dre<n ydhwanegol bob dydd rhwng Caeinarfon a Bangor, a Chaernarfon ac Afotn- wen. Darllenodd y Clerc TreSol lytlhyr oddi- wrth arolygydd y Cwmni o Gaer yn dweyd eu bod wedi trefnu i redeg tren newyddo o Gaernaxfcta i Afonwen am bum munud i bedwar yn y prydnawn er htwylusdod i blant yr ysgolion ddyohwelyd gartref. Ddechreuir nhedeg y tren ddydd1 Llun. Dyna'r unig gyf- newidiad effid; wneyd. Y BENTHYCIAD RHYFKL. QyimhelQai y Pwyllgor Arianol fod cais i'w wneyd at y Bwrdd Llywiodraeth LeoJJ am ga,niatad i fenthyca y swm o ddieng mil o bunau er mwyn ei fuddsoddi yn y Benthyc- iad Rhyfel. Dyiredai Mr. Richards fod y Pwyllgor yn ;\wyddU8 i wneyd hyny ar dir gwladgarol. Y? oedd yn sicr o fod yn fuddsodOiad diogel. Yr oedd llythyr, fodd bynnag, wedi ei dderbyn, oddiwrth y Bwrdd Llywodraeth Leol yn dweyd nas gallent gania-tau y benthyciad; felly nilS gallai y pwyllgor1 gario allan yr awgrymaad. Cynhygiodd fod hawl yn cael ei roddi i'r Pwyllgor Arianol' i fudidsoddi un- iJhyw a-rian ellid gael yn y Benthyciad Rhyf- el.—Pasiwyd y penderfymao. RHANDIROEDD. Cooed adroddiad maith gan Mr. R. H. Evana, B.Sc., pfifatiu-0 Ysgol Amaethyddol Ma dry 11, yr hwn a ymwelodd ag amryw fanau lie y bwriedid gwneyd rhandiroedd yn y dref, ac ymysg y rhai hyny ydoedd Cae YmryadH, ao ymysg o'r Pare. Cynhygiodd y Maer Q90d Cae Ymryson am flwyddyn yn dda-rent i dkfa- benurn rhandiroedd, a derbyniwyd y cynhyg- iad, a gorchymynwyd i'r Arollygydd dynu cynllun o'r lie. Ceisid gwneyd y Rhandir- oedd i gyd o'r un maintioli, a'tt gpsod am rent o Ss.- Nloi:bysodd blr. John Jones (Cad- eirydd y PwyflgoT) y caed 33 o geisiadavi am randiroedd- Yr oedd gan y pwyllgor 39 o randtroedd i'^ w cynyg. Cae Ymryson yn unig oedd ganddymt ar hyn o bryd at randiroedd, ond os gwelid y byddai galw ym'heilach cemd! rhan o dir v fynwent newydd.—Yn nghwxu trafodaeth, datganal amryw aeliodau y faro y dylid cael y tir am rag or o amser na blwydd- 11 i'r tu hi -fy n- yn, oherwydd nis gellid disgwyl i'r bo hi fyn- ed i dreuliau yngliyn a'r lie am cyn Ueied o aimser. Awgrymid i'r Maer estyn tymor y denajiiaeth.—IJy wedodd y GIere Ili-eto.1 fod y Maer wedi rlhoddi haner v cae i f G-Orfforaetli yn ddi-rent, ac md oecfd yn codS ond a.m yr hyn a dalai i Ystiad y Faeiioll an" y rhan arall.—Dywedodd y Maer ei fod wedi rhoddi i'r pwyllgor yr hyn a ofynodd am dano, a. byddai'n dda ganddo ystyried unrhyw awg- lymiadau a wrtead iddo.—Bu trafodaeuh hef- yd ar y cwestiwn o areddg y tir. Tybiai rhai rnai gweithwyr v Gorfforaeth ddylasai wneyd y gwajth, tira v bannai ereiTil mai (gwell yd- oedd' i r bobl oedd yn cymenyd rhandiroedtd droi y tir eu huna.in. Pasiwvd o'r diwedd i alw cyfarfod o'r personau oedd yn cymeryd v tir Y DRAFNIDIAETH MOTOR. Hyebyswyd fod yr Ustusdaid ^di ta-flii allan wysion godwyd gan y Groiifforaeth yn ertbyjt rhai o berchenogion y eeir motor o dan fan-ddeddfau rheoli trainidiaeth. Awg- lymai y pwyllgor i'r Cyngor ystyried y cwes- tnvn o ajielio ymheJlach.—Cynhygiodd Mr. E. Abbott nad oedd y Cyngor i gyrneryd ca peltacli heb yn gyntaf drefnu cynhad- ledd g}-da pherchiemogion y ceir motor, er mWyn ceisao patio y mater yn hedtdychlawri. —Ar ol siurad peliach, cyflwynwyd y mate-ii i bwjllgor. CADW MOCH. Caed llythyr oddiwrth v Bwrdd Llywod- ttteth Tjoo] parthed cynyrchu rliagor o fwyd, ac yn awgrymu newid y maai-ddtxld'i'au yng- lyn a chadw nioch. flvsbysv.-yd, nas gelHikf yn ol rhoola.u y dref gadw moch heb fod yn bellder o gan troedtedd oddiwrth d'ai.—iiv- wed odd Dr. Parry yr arfend cadw Uawer o I foeh merwn ihan o Twtihilil ers tro yn ol.— I Cyflwynwyd y mater i bwyllgor. I DIWYDIANNAU NEVVYDD. Hysbyswyd fod Mri. John Jones, H. J. AiigjeiD, Thomas Janes., a Henry Pajry wedi eu pemodi yn bwylJ|gor i goisio cael diwydian- au newydd i'r di»ef. Fjgiurodd y Clerc Tre- fol ei fod wedi cael yuiiholiad ynghyfch tir gan gwmni netllduol. Nid oeddynt yn barod i gymeryd tir ar brydles ond yn unig ar den- antiaeth lfynyddoL Yr oedd yn gohebu a'r ffirm parthed tir arall yn ymyl y dref.

laod ceir darlun o ddau gyfyrder dewr o Griccieth, a aeth i faes y frwydr. Pte. Gri- ffith John Parry, Porth-yr-Aur, Oriccieth, a nai i Mrs. Peter Williams, a Miss Jones, Downing St. Saer coed ydoedd ef wrth ei alwedigaeth. Ymunodd a'r Fyddin Medi, 1916, yn 19 oed, ac mae yn awr yn gwasan- pethu ei wlad yn Ffrainc. Pte. Robert tThomas, mab Mr. a, Mrs. Thomas, Poliee Station, Criecieth. Clerc oedd wrth fei alwed- igaeth yn iswyddla Lloyd George & George. Ymunodd a'r Fyddin Medi, 1916; yn 18 oed, ac mae yntau ar faes y gwaed yn Ffrainc. PREIFAT GRIFFITH J. PARRY. I

j PREIFAT ROBERT THOMAS. I

TEULU'R IGA"EG WEN.' Atgofion byw gyfodant— J 0 wamwyn gwyrdd fy oas, A chyda phamch y cofiaf am I 'R hen flaenor William Jones; Gwen Jones oedd enw'i briod A'u cartre'n "Garreg Wen," Fu neb hapusach yn y wlad Na WiHiam Jones a. Gwen. 'Roedd ganddynt aehvyd drefnus- Darbodua oedd! y ddau, j A'u cymwynasau yn ddiri; A'u llogell byth yng ngt;au; Pan ddeuai tlawd gardotyn At ddrws y G&rreg Wen, Eluseji ga'i yn ddigon rhwydd A gwen ytn llygaid Gwen. 'Roedd John y maib, a miimau'm Gyfeillion pur ein OOll; A ffyddlon fuom naiil i'r llall Hyd angau, heb wanhau Mewn dysg a moes i fyny lp,-ti John ac Ann ei chwaier, 'Roedd powb yh un yn credu fod I'r ddau ddyfodol claer. Am gyfnod ni bu teulu I>tedwyddach na'r rhai hym, Pobpeth o gyldh y Garreg Wen Dan weaau cariad gwyn; Ond Ow 1 tra'n nghanol llwyddiant Mae'r rhod yn deohreu troi; Cymyla.u siomdant yn eu grym O'u hamgyksh yn gordoi. Äeth John eu hunig fachgen, Yn ugain oed i'r gad; Pan bran yn un-ar-h-ugain oed Bu farw dros ei wlad; Rhoed Ann, eu geneth hawddgar, Mewn bedd yn ddeunaw otd, Ac ni fu --wdZ na harddach MM Gan dad a mam erioetf. I William Jotnes a'i briod Bu hyn yn brofiad erch, Nid bawdd yn wir dileu y graith. Pan gollisr mab a merch; Y rhai fu yn y profiad All ddw-nad faint y loes, Fu colli'r ddau o'r Garreg Won- U, Jyn yw creithiau r groes. Odan y croesau trymion Ymostwng wnaeth y ddau, A moddion fu i'w cariad hwy At Grist a'i Groes gryfhau; Ac erbyn hyn maent hwythaai Yn sefyll yn eu rhan, Y, n- ngwlad yr hedd, lie nad oes bedd IF-g nghwmni John ac Ainu. W. TRY FA NOG OWEN. Rhostryfan. J

With lywyddu mewn cyfarfod oedd gan y gweithwyr, ddydd Sad-i, dywedoldd tyir T. F. Davies, rheolwr gwaith A Lean Aberoarm fod pei-chenog y gwaith, 'Mr R. B. Thomas, yn baxod i roddi symiiau o arian yn amryw io o 5p i lOOp i bob gweithiwr a ddymuirai eu budidaoddi yn y benthyciad rhyfel, irr aim- I can o wnud i cyfryw yn Ilwvddiant diann, heuol. Rhoddid hwy yn ol 3 y cant o log.

ESPiiSl n HAYMAN'S 1 BALSAM I N?*??""? tm? I BESWCH ae ANWYD H )}})) Amhrisiadwy gyda ?M?M?.?tN Pote1i 1/3 a 3/- IGAHOLL FIrERYLLwnt A GROSERS

[ BETHEL A'R CYLCH GARTREF.-Da genym gael croerawu y Lar.co-Corporal E'lwyn Parry Griffiths, Goa*- phwysfa, i'n plith unwaith yn rhagor, dros y Sui, o Kinmel Park, a'i gael yn edrych mor dda. G W AELEDD.-Drwg iawn genym ddeall am y Pte. William J. Hughes, Bryn lilwyd, Saron, sydd wedi dyfod trosodd o Ffrainc yn wael. Erys ar hyn o bryd yn yr ys.byty yn Editibul-ii. Dyu;,unwn iddo wellhad buaa." ANAFU.—Drwg genym glywed am y brawd Robert WdJliams, Tregof, sydd adref ar hyn o bryd, wedi Unafu tipin ar ei droed tra. yn dilyn ei alawedigaeth yn y gwaith cad. dda.rpar yn Northwich. Da genym ddeaU el fod vn givella mor ragorol. G WELL A.—Da genym ddeall fod Richard1 Williams, Bod Ivy, Tregof, wedi ail d'dech- reu gweithio wedi bod adref am gyfnod yn wael.

GARN A'R CYLCH I GARTREF.—Am y tro olaf cyn myned 1 I faes y frwydr, bu Pte. Johnny PaTry, mab I Mr. a Mrs. Wm. Parry, Tynycoed, adref am yohydig ddyddiau, yr wythnos ddiweddaf. Da genym ei weled yn edtych mor dda a chaionog. 4 wythnos ddiweddaf vm- adawodd Mr. D. ;W. Jones, Penybank i Vol- gel^tiu, i ddiechreu ar ei waith fel arolygydd cynartlhwyal i gwnmi yswiriol y Prudential. Llawenvdd geruym am ei ddyrchafiad, a'u dy- muniad yw, yn uwch yr el eto.- Yr un dydd aeth Mr'. Thomas P. Jones, Bryn Eif- ion, ar allwad y Llywodraeth, i weithio i un o wedthfeydd moduiion Birmingham. GALW I'R FY'DDIN.—Galw yd y rhai can- tynol i'r fyddin y dyddiau diweddaf: Mri. Daniel Jones, Ty'n Rhos Robert Jones, Pen- Jlíyn; Thos. Pritclhard, Tynyfawnog, a Cad- "waladr Griffith, Biuich Cwmystradllyn.— Drwg gemym golli ein bechgyn ieuanc, ond hyderwn y cawn eu gweled yn ol yn fuan, a mawr fydd. y croeaarw iddynt. Y GOBEITHLU.-YN Hcreb, nos Fawrth cynhaliwyd cyfarfod y Gobeithlu, dan ar- weindad y Parch T. M. Reed. Yng nghys- tadleuaeth ateb gofyniadau o'r Holwyddcxreg i'r doobatthdan 7 oed -x o 10 i 12, ymgeis- iodd 17, a chafwyd atebion cywir gan yr olL Cystadleuaath canu i'r dosbajth o 7 i 10: 1, Olwen Jones, ac Oliver Jones. Tymi. darlun o forthwyi a hoelen: 1, Minnie -Ro- berts;, a John Jones, Cambrian House. Caf- Wyd adroddiad gan Polly Pritahard, a chan, "N«a daw'r llanciau'n ol," gan Minnie Ro- berts.

ORICCIETH I ACROSTIC.—Dyma acrostic i Mr. XJoyd I George wnawd gan Gofnodydd Senedd Pont y Cwrt:- LL-anystumdwy yw'r enwoce O—'r pentrefi yng Ngwyllt Walia; Y—no magwyd pan yn fachgen, D-afydd Lloyd a'i wyneb llaweo. G-wrtaet ei oreu i ddiwyUio E—i hdll feddwl er mwyn iddo r O—'i ddinodedd dd'od i fyny— R—hoes ei fryd ar gael gorchfygu, I G-welir ef yn awr yn enwog- D wnaeth yn Brif Weinidog. •Dyna alwai yr hen bobl ef.

I PWLLHELI MARWOLAETHAU.—Yr wythnos ddll- weddaf bu farw Mrs. Catherine Williams, priod Mi"- T. J. Williams, Bodawen, Car- diff Road, ar ol hir waeledd. Yr oedd yn wraig ragorol a medrus iaww, yn grefyddol ei hysbryd ac yn caru yr Achos Da bob am- ser. Ni bu mam mwy tyner ac anwyl na. hi, a byddai fel niam yn ei gofal am y bobl letyent yn el thy.Gofidus genym gofnodi marwolaeth ar faes v gwaed Laeice Corporal Willie 11. Anthonv, mab y diweddar Henad- ur Wm. Anthony; U.H. Bonedtdwr ieuanc hardd ei wedd oedd efe, o gorph llumaidd ac o gymeriad gfcew. Estynir cydymtLedmlad Uwyraf at frodyr a chwioi-ydd y gwron fLt farw dros ei wlad. CAN YN Y TLOTY,-Cymerth cyngherdd le yn y Tloty ddydd Ian, Dr, S. W. Griffith, yn y gadair, a Mr. R. A. Jones yn arwaim. Cefnopd y gweithredia.dau gan lawer o fon- I eefdigesau a boneddigion y dref, a chafwyd datganiadau, adroddiadau ac un awdau ar off- erynau cerdd, vr oll yn dtia a dyddoroL CYNGHERDD BELGIAIDD. Nos i Fawrth, cynhaiLiodd y Belgiaid oanlynol gyng- herdd yn v Neuadd Drefol: Boin Kufferafh, 'cellistMai*y Rizzini, soprano, The Hague Liles Colbert, baritone, Antwerp Francois Siron, tenor, Liege; Paul Koochls, cyfeilydd. LlVwyddai Cyrnol Lloyd Evans. «J LrMI5LE SALE.-Trodd Jumble S-ale yn V^and St., ai!an yn Ilwyddianus Íaw». Ag- orwyd v gweithrediadau gan Dr. R. Jones Evans E'I(Li XT elw at vr Yagol Genadok Y LLYS TRW^YDDEDOL.—Ddydd Mer- cher, ^Vlr. J. G. Jones yn y gadair, fe gyn- haliwyd y Llys Trwyddedol blynyddol.—Dy- Ave'dodd yr Arolygydd Owen fod Llai o un o dafamau yn v dosbarth. Cosbwj-d 11 o ddyn- ion ac un dynes am feddwi. a thri tafarnwa* am dori y gyfraith. Yr oedd Clwb Golff Nef- yn wedi' rhoddi i fyny gadw diodydd meddw- ol.—Gwrthwynebai yr Heddgeidwaid, Mr D. Caradog tvams a'r Pardh J.-Puleston Jones adnewyddai trwydded y BLack Lion Inn ar y tir nad oedd eisieii y dafarn, ao fod y tenant wedi Vaeil ei ddhnvyo am droseddu y gyf- raith.—Yrnddfungosai Mr. Wm. George dros y gwrthwynebwvr, a Mr. Nee, Caernarfon, dros y tenant (Mr. Griffith. Owen).—Yr Ar- Wen ) .-Y, !A,- olygydd Owen a ddywedod'd i ddau gyhudd- iad ,gael eu gwneyd yn 1915 yn erbyn G. Owen. Darfu y Rhingyll Lloyd gadlw gwyl- iadwriaeth ar y ty prvd y gwelodd efe ddau filwr vri myned dros fur y cefn i'r iard ac i'r dafarn. Pan aeth Lloyd i'r ty gwelodd, ddau wydr (glass) ac arwydd fod cwrw wedi bod vnddynt. Ddydd Sul oedd hyn. Gwys- iwyd Owen am hymy, ond taflwvd yr aclios allan. Ar ol hyny cyhuddwyd Owen o fod, wem gwerthu cwrw i" ddyn meddw, ond taf- [ Iwvd yr achos hwn.w allan hefyd. Ym mis Rhagfvr diweddaf darfu j Mrs. Owen wert-hu cwrw i didynes feddw, a dirwyd G. Owen 208 a'r cost an. Yn ol' baj'n v tyst nid, oedd Owen yn gymhwys i gadw taiani.-Dadl Mr. Nee oedd fod y ddau filwr y cyfeiriwyd atynt yn cael dwfr yn iard y ty I'k ceff-vlau beiui- ynar i'r cwmni o fihvyr aro.sent ar y pryd yn y dref. Deuent i nol v dwfr bob dvdd o'r wythnos. Am y dyn ystyrid oedd wedi medd- wi gaHai efe neidio i'w gerbyd. Yr oedd yn sobr yn y Black Lion Inn, ond ymwelodd a thafarnau ereill ar ol hyny. Taflwyd' yr ach- -), qi on 'hyn i gyd allan. Am y ddynes dirwj'- wyd am feddwi, honai tystion nad oedd hi yn feddw, a phan ddaethai i'r ty i brynu peint 0 g,wrw mewn potej ystyriai Mrs. Owen ei bod yn sobr. Trwy drfirwyo G. Owen am y trosodd yr oedd wedi puro ei gamwedd. Nid oedd y dyn g-ot-ou am gadw tafarn heb fod hnewn pej-ygl weithiau i litho a thori y gyf- i raith. ond nid oedd hyny yn brawf fod ei dy yn cael el gadw mewn dull anfcddhaol.— Mr'. Caradog Evans ddywedodd nad oodd ang- en am y ty gan fod rhai ei-eill yn ymyl.— j Mewn atebiad i Mr. Nee dywedodd Mr. Evans Y oauai efe bob t?fa?'n.—Parc'h. J. Puleston J<mos gefn(?godj dystiolaet.h Mr. Evans.- Gahvyd G. Owen a Mrs. Owen. Gwad?nt fod -i mHwyr yn y lw ac weda cael cwrw. Gwadent fod Ÿ wraig a'r dyn v soniwyd am danynt yn feddwon o gwbt-Oriffith Owen, Crlanllynau, ar ran riiai ffermwyr, a ddywed- odd y byddai ef yn mynychu y dafarn, yn cael bwyd a diod yno, ac yn cymeryd ei ani- feiliaid vi iard y dafarn ar ddyxidiau ffeiriau. Cyfarfyddai: a ffermwyr ereill a thrafaelwyr yno.—T. Humphreys, saer copad, yr hwn oedd yn byw yn ymyl, ganmolodd reolaeth y ty, yr hwn a ddefnyddid gan drafaelwyr, ffermwyr a phobl ereill.—Robert Jones, gk1 fasna-ch- ydd, a'r hwn oedd yn ddirwesttwr, a dystiodd y bydd'ai efe ym myned yn ami i'r dafarn i farfod a'i gwsineriaid. Yr oedd yn lie cyf- ac yn cael ei gadw yn dda.-Mr. George ofynodd onid allai Jones wneud yr un busnes mewn ty arall heb drwydded?—Y Tyst: Nid oes genyf hawft gyfreithiol i fyned i unrhyw dy ond taiarn.—Caniatawyd y dirwydded. DYLED-LYS. Dydd Mei^eher.—Gerbron y Barnwr Wm. Evans. BENTHYCIAD ARIAN. Jane Jones, Rocket View,, Nefyn, hawliai 40p o a-rian benthyg gan John Evans, Meifod View, Nefyn.—Mr. H. Pritchard a ddywed- odd yr emllai Evams 24s yn yr wythnos.— Cynygiodd Evans 2s 6c yn y mis.—Y Barn- wr: Rhaid i chwi dalu 6s 7c y mis.—Evans: Nis gallaf gael bwyd.-Y Barnwr: Bydd llawer yr un fath a ohwi yn y man. CADWRAETH PLANT. Ar gais Mr. W. Georfie gwnaeth v Barnwr archeb fod 2 ran o 3 o'r 217p datwyd fel iawn i weddw Henry Foulkes, morwr, Porthmad- og, i gael eu talu i'r Gymdeitihas er Atal Creuloiideb at Blant. Yn herwydd i fam y plant gael ei ohosbi am eu hesgeuluso^ cyf- Iwynwyd hwynt i ofal y Gymdeithas. IA-DAL. Cyieiriodd Mr. George at achos Mrs. Gn- ffifch, Arvon Stores, .Criecieth yn erbyn perch- enogion y Penrhyn C asue, a dywedodd i hawl Qlrs. Griffith i iawndal yn herwydd i'w phriod gael ei golli pan gollwvcl y llong y llynedd, ddyfod gerbron v llys prvd y dyfam- odd y Barnwr nad oedd hawl ilrs. Griffith, yn dyfod i fewn drwy gyfratfth. Apeliodd- hi i'r Lohel-lys a rhoddwyd yno y ddedfryd yn ffafr y weddw a thalwyd *300p" i'r llys.— Gofynai Mr. George yn awr fod arian i g-a-el eu rhoddi i Mrs. Griffith.—Caniatawyd. COLLI EI LYGAD. Mr. Gunn, Caernarfon, ofynodd am gadarn- had y llys i gytundeb dan ba un y telid i chwarelwr o Drefor 65p, ac y cai waith gan ei feisty, yn herwydd v ddamwain ddigwydd- asai i'w lygad. I FFERM HEB ADEILADAU. Erlynaa Cyngor Sir Ai-fon, Mr Griffith Wil- iaaims ac Owen Williams, dau denant man- da liadau ar ystad Madryn am 50p a 60p, fief gweddill y rhent oedd yn ddyledus. Rhodd- odd Griffith Williams ;rtth-hawl am 175p oberwydd y galled. a'r angihyfleustra a achos- wyd iddo oherwydd nad oedd ty ac adeiladau ar v man -d d aliad, a rhoddodd Mr. Owen Williams wrtth-hawl am 75p oherwydd na chadwyd at gytundeb y denantiaeth, a mat- erion ereill. Ymddanghosodd Mr. E. 'R. Davies, dros y Cyngor, a Mr. Caradog Rees, A.S. (yn Niel ei gyfarwyddo gan Mr. Richard Roberts, Caernarfon) dros y tenantiaid. Wrth agor yr achos dros Griffith. Wil- liams. dywedodd Mr. Rees, fod cytundeb ys- grifenedag wedi ei wneud i gymeiyd y daliad. o Medi, 1911, am rent o 65p, a'r rhent i fod yn 41p hyd nes y codid adeiladau. Yn flaen- orol i'r cytundeb vsgrifenedag yr oedd cyt- undeb ar lafar wedi ei wneud ilhwng y ten- ant a goruehwylawT y Cyngor, yr adeiledidl ty ac adeiladau yno o fewn deuddeng mis o amser. Ni chyflawnwyd hyn, a thrigodd y tenant mewn bwthyn dri ch warter nuntir oddiwrth ei fan-ddaliad, a rhoed ef mewn anghyfleusterau mawr ac achoswyd colled iddo wrth fagu mochyn a 110. Yn ei dystiolaeth, dywedodd y tenant nad oedd y bwthyn yn gymwys i fyw ynddo, a bod ei wraig mewn iechyd gwanaddd1 er pan oedd yno. Dywedbdd Mr. E. R. Davies fed y tenant yn Awymedig drwy gytundeb yrjfenedig, ac nad oedd y Cyngor Sar yn gyfnfol am unrhyw gytundeb a wnaed rhwng y goruch- [ wyliwr a r tenant. Nid oedd Thwymedigaeth gyfreithiol ur unrhyw landlord i osod i fyny adeiladau ar fferm. Ar ol bod yn dadleu ar bwyntiau cyfreith- iol am amser maith ymnailltuodd y partion, a phan ddychwelasanrt i'r Llys dywedodd Mr Rees fod y tenantiaid wedi penderfynu der- byn y cynyg a gawsant yn flaenorol gan y Cyngor Sir, i dalu 25p i Griffith Williams a 17p i Owen Williams, a lOp 10s o gostau. Rhoed dyfarniad dros y Cyngor am y swm gwreiddiol a hawlid ymhob achos.

MBBSB?????SSM?E?SESM?j;???????????? IDOLUR GWDDF A PHESWCH CAS Tad, Mam, a Baban wedi eu ?wella gan Veno. ? MrHolt wedi ei welia o ?wyd ?ost a phesweh | nadalia)''ii{lmarall' ?j- Mrs, Holt 'wedi ei gwella o anhwyldeb y gwddf a? pheswcb, a'r Baban befyd wedi ei wella a o anwyd tra yn magu danedd. I S "Da gennyf gae! tystio i werth Veno's B ??ghtning Cough Cure fel meddyginiaeth  B dc,uluai?tU; yr W)i yn sicr ei fod wedi I pro6 o'r budd mwy? i fy mhriod a mm- i Iran, ac i'm Mban ? Ly,chan hefyd. ? Dyna fel y dy wed m Mrs. M. Holt, gwraig briod' ieuwic yn 13, Eg C?pru,; rtreet? Stret- ? ford, ger MAawheater. Q Dywed ymheJJach tM "Y cynw obonom i M dd?fnydoto Veno oedd M fy mhriod. Bu iddo ? wivehu un dhnnod ? wrth ddod adref a bu M i hyn achosi iddo gael aj anwyd trwm, a phes- ? weh a bara4 boen dif- tgrIMMido. Nidynt- ddanghosai dim yn K gwneyd lies iddo er i )g ni roddi prawf ax ? luaws o wa?ajid beth- ? au. Yr oedd yR beawoh JM caled anymunol oedd ? yn ei dynu i lawr yn Iddifrkfol a gl?no& wrtho am wyth- I ? nosau. Pa fodd bynn?g. yn y diwedd, I cafodd Veno, ao ar ol ryw dair dogn M t,mmlsi wellhad! am1w. Wrth gwrs, I daliodd i'w gymeryd, ac yn fuan iawn nid oedd unrhyw olion o'r peswah yn afOB M "Er y pryd hwnw ni byddwn b?-th yu I meddwi defnydcio dim end Veno at 00s- wch ac anwyd. Byddwn yn arfer ca? aS Mrs Holt Manchester- fy mhoeni gyda'm a gwddf gryn I-awer,- < math o dynerweh yn y awdJdf a dcreuAi arnaf yn fynyoh, ac yr oedd pesweh yn ei ddilyn. Yn gweled y fath ddiuoni a wnaetdi Veno i fy inhriod, cy- merais ef fy hunaaa, jjlj ac yn fuan iawn gwell- « hawyd fh"1au hofnd. Nid- wyf wedi oael fy mhoeni gan fy ngwddf yn awr ers amser maith. m, "Yn ddiweddaf 1 oil shoddaig Veno i iy machgen bych- an. Cafodd anwyd • pan yn magu daa- fm nedd, ond gwellha- odd' Veno ef hefyd 'M yn fuan, ae yn awr y mae mor lacn a Dywiog. a "Yr wyf yn credu y dyW pob maa gj feddu Veno's lightning Ckm? Cure y? ? y cwpwrdd y mae'n fe?Myginiaethwerth-  fawr & byddaf bob amser yn ei argymell." I M Nid yn unig y mae Veno's Ligbtning Cough Cure yn rboddi J? S rhyddhad oddiwrth beswch ondy'll feddygm13eth broíg ond gl S ei gymeryd mewn pryd fe wellha an?'d cyffredin mewn 13 ? noson, ac hyd yn oed hen beswch caled ae wedi sefyU yn y NB cyfansoddiad a 6ymudir tnvy 0 ddefnyddio. Dyna paham ? v mae y feddyginiaeth at beswch fwyaf poblogaidd yn yr » ? Ymherodraeth Brydeinig. H H Veno's Lightning Cough Cure yw y fedd ygiiuMth fwya? diogel a chvflym at: S g PESWCH AC ANWYD, -■ .?- ANADLIAD POENUS, 19 JN TRWBL YR YSGYFAINT. | I C ?FLIWENSA, g g CATARRH FFROENAWL, I I 4^ POERI GWAED, MS ? g BRONCHITIS, A Y PAS  ASTHMA. Y Botel. CRYGNI, S m Poteli mwv 1? 3c a 3?. Y bate! 3s yw v mwy&f dhrl)odbs. Gan fferyllwyr a ?) m gwerthwyr moddion meddygo1. dros yr holl fyd, yn cynwys prif BeryU?yr 'yn Awv B jZj tralia, New Zealand, Canada, Africa, ac India. MyMwch gael Veno, a gwrthod?dt « ? bob ?fe?ychia?au. I IfENO'S vvghtn,^ I COUGn C»SE 1

SUT I LADD TYRCHOD Ysgrifena John Pryoe, Maesymeirck "Blinid ni acw gan dyrehod, cynyddeot bob blwyddyn, fel yr oedd y tir a golwg ddifrif- ol arno, ac yr oedd araaf gywilydd ohooo; ond clywais fod Mr. Hugh Davips, Chemist, Machynlleth, wedi dyfeisio peth i'w ladd yn -drafferth iawn. Ei enw ydyw 'Molrat, mewn packets Is 6c yr uru Prynais backet a rhoddais ef yn ol y cyfarwyddyd am bell pryfaid genwair, a arhoddais y rhai hyny 18 llwybr v twrch. Ni chododd y twrch mwy. Druggist.

PWLLGLAS, GER RUTHYN CYFARFOD ADLONIADOL.—Nos Iau, Chwefror 1, cynhaliwyd cyfarfod UwydcSianus gan pliant elgwys yr Anibynwyr yn y lie uchod, 41an lywyddaaieith Mr John Davies. | Awd t'rwy raglen ddyddorol iawn, wedi ei I pharo" gan Mr Jonm, Post Office. <3a.f?d adrodwad;a chaneuon, ac hefyd c-afwyd am- rywlÍol gystadleuaethau, Beirniadwyd yr ym- geiswyr gan Mr Jones, ysgolfeisrtr LJanfair. Mel us, moes mwy, ydoedd teknlad pawb oedd j yn bresenol.

j "SARZINE" BLOOD MIXTURE. Yr hyn y mae "Sarzine" Blood Mixture yn ei sicrhau, a dim arall:—Nid yw yn honi gwella pob peth, fel yr Yankee Patent Medi- cines; ond, os blinir chwi gan groen afiacti, ysfa, pomie, torriad allan, sourvy, dolurian, penddynod, etc., yn tarddu o waed drwg ac amhur, mynwch botolaid o "Sarzine Blood Mixture" gan y Druggist nesaf atoch. Is l?c a 2s 9c y botel, neu gyda 3c at v cludiad y2n ychwanegol, oddiwrth HUGH DAVIE'S, j C,MAOHY"LLETH.

Yn-1739 y gwnaethpwyd nwy gyntaf o lo, a hyny gam un Dr Clayton. Ddvo3 Sadwrn diweddaf. rhoddedd gweitlh- iwr yin Merthyr 500p ym y Benthyciad Rhyfel Penderfynodd en rhoddi vjio niewn cantymad i g3-foxiod a <gyrihaliwyd yno'r noson flaenorol j yngXvn a'r amcan uchod.

Foster Clark's 2d. Soup Squares make 9 varieties of Is You Simply add Water. 2SoUP