Y Genedl

CWRS Y RHYFEL) ADOLYQIAD YR WYTHNOS) Ar ddiwedd yr erthygi yr wyUinos dd L- wcddai dywedwyd y gaLem duisgwyl fod am- set-oedd lnhyd gerliaw, yr wyt'imos hon inae I l'haid coiiiiodi fod YR AMSEROEDD ENBYD WEDI I DOD. Daeth ychydig yiighynt o bosibl na r dis- gwylia-d, ac mewn uuii anisgwyliacL")', er mai tturt hoi.ol gysoai a hwne gorllennol Germaiu o dan arweiniad y Cauar gwali-gof ydyw. Os yw y darllenydd wedi dilyn yr erthyg- 1 lau hyu yn ac yn fylyrga-r rhaM ei fed wedi dytod i cidau heuderfymaù, sef 1. Y rhaid bod awr cyfy.ngder y geyn yn cyflym agoshau; 2. Y gallwsid disgwyl i'r gelyn wmeud un "ymdrecii fawr ofiiadwy er mwyn celsio os- goi v gorchfy-gjiad c-edd yn ei M'DS, a, cfcianc rhag y canly luadau. BHAS OLW'G AR Y M Ah.>. Edryclier am foment ar y setjiita iei yr ymddengvs ar v wyneb. Mae "dnodLiau Germani nrewii dymon weUi cae* en hefyd, uiid i rc.ctd- au llai, eiddo Awsti-ia a bwlgail-a, ac i radd- au ilai eto eiddo Twrci. Unig Jbartih Ger- main am fedru 'eadw i fyny nerth y Fyddin mewn dyiucai ydoedd gailu eitb-mo i mewta ychydig weddrli yn Awstria a Bulgaria, a chael rhyw foddion i wneud miiwyr o'r Tyrc- iaid svdd ar wasgar ynAéa. Dyna oedd amoan own-end Hmdenburg yn ben capt-eu I I holl f\d?no&dJ y getyn ym'n'tb gw?a. Am sefyMfa'r Byddmoedd hynny eu hu? ain, fd v g\ve!wyd mm- yr Arab?'d wh I trai vn erbyn y TWTC O Mecca a M.edma mae Bvddin Prvdain wedi gyrru'r Twrc allan o hoU diriogaeth Sinai, ac wedi ei yrru ar So yn agos i Beeriheba. Mae Byddin Rwsia vn dod i lawr c'.r Ararat tna'r rheilffordd taw? trwv Basda-d tra mae Byddin Gardd Eden1 wedi rhoi ergyd tarwol- i Fyddinr Twrci yn Kut-ei-Amara ar lannau y Tigris. Yn Ffrainc r.iac'r Ftrancod wedi gwneud mm- na dal eu tir yn Verdun. Maent d mwy na dal eu t?r fewn y pvthefnos diweddaf wedi en.n.iU bimd- ugoliaethau pwysig yno gan wm'ud sane Byddin Germani yrto yn beryglus. Er holt ymdrechion awdui'dodnu mii%Nrol Germana, cael eu dal rhas; symud ymlaen, a cha-el eu gwthio ym ol yn araf ond yn r-icr y maent yno gan y Ffrancod. Yn uwch i fyny yn Ffrainc, ar hnell y Somme, ac oddiyno i'r gogledd hyd lannau r Sianel mae Bvddin Prydain yn poeni'r gelyn ddydd a nOR. Nid oes awr o'r pedair awr ar liagain, o fore Llull tarn gajnol nos Sul, nad VVi Byddin Prvdain yn ymosod mewn rhvw ran wn arall o'r llinell. Xi wyr y (iernifiTiiaid o'r naiil ddydd i r Hall pa le y tery y Prydeiiniwr ei ergyd iio,-af. Ac mae pob ergyd yn cyrraedd adref. STORI SWYDDOG 0 GYMRO. hon ynngom a chyfaill o swyddog o Gymro adref am diidiau o I fl-ailic. Yr oedd ei Fatalawn wedi bod Vn v brwydro mawr ar y Somme, ac wedi hyny yn uwch i fjmy tua ehyfeiriad Ypres. Yr oodd gan- ddo hall-ùon cyffrous i'w rhoi, a lanwenfc gol- ofoau o'r "Genedl,' ond yr hyn oedd bwy^u;- af yn yr oil., o'r etorl, oedd hyn:- 'Yr ydym yn ddigon trech na'r German- ialid ymhob rfiAn o'r Ilinell. Nid oes filwT oyffredin na ewyddbg yn eiii, plith nad yw. )111 sicr ynei feddwl ac yn gwybod yn ei galori fod! yr afael uchaf gennym ar y Geimaniaid ymhob rhan o'r llinell. Gwyddom na fedr y gelyn dorri. drwy ein rhesngau ni. Gwydd- onit y medrwn ni, bryd y, mynnom ymron, dori drwy eu rhflngofldd hwynt. Costia i hvinnv, ma.e-'n w'ir, yn ddrud 7 ni inewln byw- ydau gwerthfawT. Oind ()Cl yriym ysi bai-od i dalu v pris gallwn dorri drwy y gelyn, "PaTt riad oes brwydrau mawr yn cael-en hymladd, mae ymo-sodiadau ar dined ddydd a nos ar warch fFosydd y gelyn-ac yn llwydd- ianus bob tro. Nid oes awr ymron yn pasio nad oes vhvw nffeT o'r gelyn yn cael ell lladd a u cvmervd vn ga rcharor ion. ILn petji ar- •wyddocaol" iawni vw parodrwydd y German- iaid i roi eu hunain i fyny yn gar^tiarorion. Pan oeddwn ar gychwyn ad ref y tro hwin. daeth pump o ddynion o'm "bataliwn i ag 21 o German la id i mewn yn gaicharotiom.. Ac nid peth eHbriadol oedd "hym. Mae nifer y carcbarnrion yn am'l yn fwy na chyfanrif ein mil'wvr ni fydd1 yn ymosod. "Mae ein collediort ni yn gymharol yisgeifh. Mae "hyn i'w briodoli i ddau neu cbi o betlh- aa—gwa.ith rhagorol ein nawyrenwyr. nifer a chywirdp.h ga^rtbu ein ma.gnelau. a'r ymdeim- lad ynglialon v gelyn nad oe-s Zii-n ond gorch- fygiad yn ei a-ros. "Mae gennym awyren am brJbnn o eiddoV gelyn. Nid oes ddvdd yn rnynect heibio natf yw ein bechgyn 'ni yn yr awyr ym ehedeg uwchben a thu ol i linellau v gelyn, gan gan- fod yno- bob darpariaeth sydd gan y German- iaid. Tvnnarst. photograhs o'r wlad. gain ddangos y gwarchffosydd, a'r amddifTynfevdd1, a'r miilwyr, fel y gwyddom yn bur dda beth i'w ddisgavl pan ymofiodwn. Ni- wyr v gel(\Ti ddim o'n darpariadaAi ni. Nid oes awyrcn o ei<Tdo'r Germamiaid wedi ca-oasi ein lliineLl- an ors wytfcnosiu. Paro welir un yn ceisio gwn-fud bvdd "homier dwsin o'n IiwyTennau ni ar ei ol pob ;:in feE baixmd am ef ystgJyfaethu. I ddian.c Aftgom -,arfo,dir hwynt i ehedeg BOOT Tuchel ac" raw gyftvm fel na cha i d'vnu rchotogra.ph o'n Ilinolla-u ni. '}Iae ein ma^ne'lau a'n magnelwyr wedi cyrraedd gradd o berffoitHrrwydd1 ;li,fv freudd- wivdiai irieh am oanQ ddwy 'flynedd vn ol. Mae ein cnitindrerfn o signalio bellach iflof b^rffart.V> fI'. pan geisia'r gelyn 'ymosod. gaH ein cyfleenwyr fwrw tain cym pen munud ar y m;;¡J1 lie givolir y gelyn gan ein gwyLwyr, er fod "in magnelau o'r golwg filltiroedd tu ol i'n llinell ni. Nl. zwvddtin-t ni, a gwyr y oelN-n, em'bod yn ddigon t recih nag ef ym Ffrainc." RHANAIJ ERAILL O'R MAES. Mae yr un peth yn wir, end nid i'r un graddau, o eiraill o'r maies. Fink'wyr yn bygwth Trieste, a. Byddin Awstria j'!J1 ceisio yn ofer eu rL'wN'st.ro. ,Yn Ruma-nia mae ymosodiad Mackeniscii wedi gorfod MfyH gan faint a nerth y gwrth- wynebiad a g& yno. Mae Byddin PIrmaalit yn ail-ffurfio ac yn cael ei ha-il-drefnu a'i pherffeitbio y tu ol i linell Byddin "Rwsia ddiaeth i'w chynorth wyo. Pan ddaw yr awr i hon H daro, yswydolir pob mil-,N-r Niiddi gan yr vmwybj-ddiaeth ei fod yn dial ar y gelyn anrheithaodd wlad, a chartref, a gwr- agedd a phlant y milwr Rumanaidd. Ym Mynyd-d-dir Carpatihia dell y Rwr3iald i e*ini 1) tir, i gymervd caavharorion, ac i yrrn'r gelyn }"Il rf. Ger Riga. ar la-nnan y BaRic, yr unig fan ar yr holl faes brwvdro sydd erbvn hyn yn miesur TAIR MIL 0 FLLLTIROEDD o kvd lie vr errtf'.lodd y Germaniaid 'ddrm tir o fewin yprtheft1 diweddaf. mae y Rwsiaid, tra yr wyf yn yaatrifenu hyn (ddtdd Gweai-or) fel pe yinron cael y trechaf ar y grily^n unwaith eto. Mae ymoetyngiad Breni-n. Groeg yn Than o'r nm siori sydd ym dangcs fod Germani yn methu gwthio ymlaen 'mewn. uiri'hyw ran o'r maes, a'i bod yn cp."ei ei gwthio yn o mewn llawer mann. < CENEDL AR NEWYNU. -1 Gydn, hvn mae y profion yn amlhau fod y bobl vn GermaKii ac vn Awstria ar nevvynu o b"-vtf. Mae Llynges Prydann wedi rhwvstrn pob Hong miaf-nacli o wiledydd ereill i gin do bwyd i un o'r ddwy wlad. Ac ar y tywv1 < I'> p,f p;p,1J101-1C me yn lla.wer oer- ach vn Germani 1). vng N-ijhvmm— mae y diod^^f vi yf.-wr a chyfFredifnol. Oni bae am v bwvd a ddan^nir yn I)n,rseli lo'r wlid, hon i'n 'Kec^^n <=ydd yn srarcharorion yn Ger- mani, "'i-vli dioddef c'sien bwyd taw- er tro. Mae terfyspo<edd wedi cymeryd lie eisoe*" IF.vor Tie Y"1 Cei'irrini ac Aws- tria d^v. fod y gwrnrodd yr codi vn rbvn xr awdurdodaa itwladot am nad oes fwyd idd- Snt hwy a'* piHftV. Y CI CYNDDEIRIOG. I Gan wybod o hono yr 'holl (bethau hyn,— a mwy-nid rhyfedd fod y Caisar wedi colli t pob groiryn o hunan-lyvvodraeth ar a feddai. j Yr oedd yn fwy na hajmer gvvallgof o'r blaen. j Mae y siomiant a'r pa-ofc?d?igwthau d?wedd- J af wedi profi yn or mod iddo ddal. YiighorfF yr wytlW05 ddiweddaf gyTTodd ana.n ddwy 1 genadwri. y '1?1? ?tom ni, a'r Rail i'r byd. J SUDDO LLONGAU MIL WYR CLWYFEDIG. Yn ei genadwri atom ni hysbysodd fod yn ei twriad i orchymyn i suddlongau Germani. 1 suddo pob yspytlong, hynny yw y llongau hospital, a we Lid ar y mor. Ei esgus oedd mai ffag oedd eu galw yn llomgau hospital gan mai cludo arfau rhyfel, a milwyr tua macs, y Ti-wydr oedd v rhai hvn. Wrth gwrs a.nwh'edd noeth yw d-weyd, hynny. Gwnaed y cyhuddiad o'r bLatin, a phan y't gw'naed galwyd sirn-ddogion Ameri- canaidd i wineud ymchwiliad, a chawsant mai anwiredd noeth heb rith o sail Mdio oedd y cyhrddiad. Wrth gwrs. mae y bygythiad yn drosedd ar bob deddf gydnabyddedig gan wledydd gwar- aid^iedig. Gyrrodd y wlad hon yn 'ddioed at Arlywydd America, i geisio ganddo hys- py-u (iormani os gwnaent yr hyn a fygyth- ialnt. v byddai rhaid i ni weithredu ar yr heft ( egwyddor. "Nid trais yw treisio treisiwr," j ac y dial em yn ddioed ar Germaini. | PA FODD Y GELLID DIAL. i < )s gofynnir pa fodd y geUidi dial gelilir ateb fod deddf au miLvvriaeth yit darparu ar gyfer cospi troseddau o'r natui* yma. Golwir y mtoddau hyn yn "atrais," "reprieal" yw y gjsJitr 'Seismig. Ei yStyr yw 'trais am drais, "Hygad am lygad a dajnt am dcfant." Ao nid o angetarheidrwydd "llygad" neu "ddant" v swr a 'wnaeth v trosedd, 'eithr llvgad iwa ,dd-,LY,t UNRHYW UN 0 DDEILJAID Y GELYN. | Felly, gellid "dial," neu "atieisio" drwy gyfrif fel llofruddion griw unrhyw suddlong ymosodhi felly ar long hospital. A p!he v'u delid, gelWd yn hollol gyfreithlawn yn ol deddf v gwledydd, eu crogi bob iLn fel Hof- ruddlan. j Ond beth pe na ddelid mohonynt? Yna, yn ol deddf yr 'atrais," deddf y "llygad am lygacf a. dant am. ddarit," gellid1 crogi un- rhvw Germsaln, neu unrhvw nifer o German- iaid, ydynt yn garcharori.on yma yn y wlaa hon. neu vn Ffrainc, neu yn Rwsia, neu yn, yr Bidal. Pa gwro a gymerai ein LTywodiraetth hi, nis gwh. Ond MAE y Llywod-raeth Aisoes WEUI hvsbywi yn swyddogol y gesryd hi gyf- raith yr "atrai." y "reprisal" mewn gweitli- rediad YN DDIOED os suddir un Hong hos- pital gan y gelyn. I Y CAISAR YN ERBYN Y BYD. Ar ol cyhoeddi y bygythiad uchod dang- h05Jdd v Caisax wallgofrwydd inwy fytii. iDarnfonodd genadwri swyddogol at yr Ar- lywydd Wilioh, ac i Lvwodraeth pob gwlad amihleidgar, yn leu rhybuddio o'i fwri.ad î: orchymyn I SFDDO POB LLONG 0 EIDDO POB GWLAD. a frnddia hvryiio tuia Phrydaan, neu Mraaaic, neu Rwsia, neu'r Eidal. Ni waeth ganddio pwy bia'r Hong, na beth a fvddai ei llwytih, na pTm. un a'i teitInN-vr diniwed a t'vddai a.r- ni. na dim arall, ond SUDDID POB LLON'G A GEID AR Y MOR, a hynny yn ddirybudd!, lieb roi cvfle o unrhyw fat-h i'r C'riw na'r fcithwyr ddianc nac aochub eu bywvd mfewu j un.rhyw fodd. Dyna ) SATAN WEDI GAEL EI OLLWNG I YN RHYDD. Xi bu paganiaid mwtaf aiiwareidd y \byd, j _1eX>3 AfPrica, dyakis Bornec?, na chamba.[ j iaid ynysoedd Mor y De, edoed yn thanes3 j byd, cyn ddrwg a hyn. Os oedd amiheuaeth yn aros ym meddwl {? npb ohoinom pa urn a wuaetill. Prydadn yn iaWrt peidiio i' yrrfUnO yn y Rhyfel1 n erbym Giermani, yn sicr sYIIlJUdir pob andieuaetlh gan; Y bygythiad diieflig hVn. Ac NLk-E"R BYGYTHIAD EISOE MEWCN* GWEITIIREDIAD. Oddiar canol njoe y dydid foliaf b lonawr, 1917, mae sudd- longau Germami yn cyflawni eu conusiwH •. mie'lHtigeddg o lofruiddao pawb a drantwyarit lwybrau y moroedd. < PAHAM Y GWNEIR. I Dau reswm y sydd clxos y 'llofrudklio cyff- | 1'('di no1 hwln a'r y mor: 1. Mae y CaLsaa- 'a.'i awyddogion 'yn gwy- j[ god XA FED RANT ENXILL AR Y TERu Mae g-allu mllwrol Gerniaa-li wedi i caet ei dom. Gwy-ddant vhwythau hyny. 1 Gwvddakit lhefyd tpaii ddelio'r awr 4'r ] gonohymyn i Feibion Israel Prydainl at'^ ChyTighreiriaid i gerdded rhagddyntt drwy For Cbch o waed chnol nnlewii brwydrau ar y Cyfandl r, man coTli'r dyddl a Ùla. Germasni. Ceisia hitihau rwysta-o ( hyny di-wy greu tcYIOOini ibr.%w a dych- ryn drwiy'r byd ymhob gwlad, fel y rl,- fodid 'Prydiaiini a'i Chynghreuiaid i ym- I bil am heddwcih. Golygiai) hyny oriicliarfia'eth teyrnas y tyw- y 11 well, goruchafiafcfth y drwg, gome ha f i i aetli Satan: fir holl Lywodraet'hau'r byd. t2. Y ThesWm arall yw ceisio l^ewynnu. paHvb ym Mhrydadn. Nid ydym ni 3-11, y "wlad hon yn mediru cynhyrchu 'banner i digon o fwyd at ein hamgenion. DaW> defhydd jimborth—bara, cig, ",¡wgr, tie, coffi, boco,—gajt mwyaf oil yma. mewii- Ulongau dros y mor. Budder v llongau, neu rhwyfctrer hwynt i hwyho. a, sychir i fyny ffyn'honnell ein eynha'l'iaeth. D* 1' bydd Prydain yn 'ivewyiui, rhaid fydd gwneud heddwch. Dyna, (7-A-is- ar a'i gynghorwyr. GERMANI YN IJLADD EI HUN. I Ond bu'r diafol, ami unwaith eto fel, llaw- I er tro o'r blaen, yn rhy gyfrwys ar vn leS ei I hun. Yn lie dychryn'u'r byd, COdj'l" hyci- yn ei oerhvn a w'na'I' iCaisM'. Os oes ronyn o hu'nan-barch heb 3on am Gristionogaeth, yn Llywodraetn v Gwledydd J sydd hyd yma wedi aros o r tnallain i gylch y I Rhyfel, rhaid fydd i'r weilhral ddie,fl,ig olaf hwn; o eiddo Germani eu gorfodli Ij ddod allan i Iadd y ci c-iddeii-iog (iydd yn bra»thu ac ysg!vfae.thu pawb a. phobpeth lotI' ei lwybr ymhob man. Nid amhosibl yw y eyhoedda America, a gwledydd erailt Ryfel yn erbyn Germani yn ddioed fel canlyniati unioMgyrdhcl 'y g\va,H- gofrwydd liofruddiog olarf h^Ti o cid:a.o cGer mani. Yn wir tybia "rhai mai dyna nn o amcan- ion y Caisar modd y efe gael' esgns dros ildio. Ga-Jl ymehwyddo a -dii-eyd:- "Tra'r oedd Ewrop gyfan yn fy et-byn, yr ¡ oeddwn yn dreoh na'm holl telynioiu U, I-thr ni fedraf fi, ie er mai myfi ydwyf, nis gallaf fi yiriladd yn 'erbyn bvd cyfan. Fely Vr wyf am ildio a chael heddweh Ond gan nad both a.m hyny lamlwg yw fod ejw^eithred 'ola.f Germani wedi byrhau cyfnocJ y Rlhyfel, ac a'i er da ai er drwg y bydd. MAE Y DIWEDD YN DOD I'R GOLWG.

CORFF MEWN YSGUBOR. I Fore Gwener. canfuwyd coi-ff Henry Jones, j 18 oed. maib Mr John Jones, ffermwr, Betlws- fawr. Llanyatumdwy, yn hongi-in- vn yr \s- ? !I gubor gan y forwvn. D^ wediv fori yrn- adawedig, vr hwn a wais-ana^thni ie: baiiifF ;'w dad. Tnor sdriol ag eiiced JXHl yn ty yn y bore.

sUIIn TACHAOL DAIL CARN YR ElJOL 1 GRIFFITH OWEXf CABBNARFON. j| yn c7fhau &c vn arfo?t ? ?'rp?t ?3!? Anwyd. I I'w gael mewn potel Is 2c.. drwy'r prist Is 5c yn y Siopan Druggist.

CYNLLWYH DIEFLI8 I WENWYNO Y P.uFWEiNIDOG A MR. ARTHUR HENDERSON. J Yn ngh.moi hoi'I amgyivliiad au a I (ivdtiaii lI r wlad am un o r cynllwynion mwyaf dieflig, i gymeryd ymaith tywyd Mi. Lloyd George a Mr. Arthur Henderson, a:elod baeiillaw o'r Blaid Lafur ac un o aelodau presenui y Cyng- or Rhyfel. Cymerwyd i'r ddalia bed war o bersonau, tail' o fetched- ae un dyn, a dygwyd hwy -gerbron yr Uotusiaid yn Derby ddydd Sadwrn ar y cyhuddiad o gyd-gynliwynio i lofruddio Mr. Lloyd George a Air. Arthur Henderson. Perthyna y eyhuddedigion i un teulu o fam a'i d%v ferch a,'i ma,b. yng-nghyf. raith, Mrs Whoeldon, lIettv Wheeldon, Win- I nie Mason, a George Ma-ion. Petl'iyiva hd- I yd i'r teulu fab, yr hwn sydd yn wrthwyn- ebydd cyd.wybodol, ac ;:r hyn o bryd yn.g ngharchar. Fferyllydd ydyw Ma.son, ac yn bur hyddysg fel awdurdod ar wt'iiwyu, gan addo wneud a^tndia.eth arbtnig yn y gangen hono. Yr oeddynt yn d.eulu parchu-s, ond yn hynod am eu gelviiiaeth yn yn suffragets eithafoi. ac yn collerl,dti ae yn siarad yn y modd mwyaf bygythicL fle aan- 'hatrchus am, bersonau me win i wyddogaethau uchel, ac yi\jnuno pob n.flwydd i'w gwlad -D  ?i l )?,vy d I ac i'w brenin. T)avtihpwyd o hyd i'r cyn- lhvyn drwy i gudd--swvddogion perthynol i'r heddlu lw yddo vmwthio yn ddwfn i'w cyf- rinaeh. Cafwvd felly lawn hysbysrwydd am ctu cvnlluniau diefl'.v Gwenwyn marwot oedd y moddion ddev. iswy d ginddynt i gaTC) eu bWriad dieflig atlan. Yr oeddynt wedi teilef-iiu i'NN, defnyddio yn y modd mwyaf cyw- ( rain. Yr oeddynt wedi penderfynu trywanu > Mr. LIovd George a, phiceliau iied". eii trochi mewn gwenwyn, euro hoeliou a. wenwyn arnynt i wadnau ei e-gidiaiu, a gwthio nod- v/enwvnllvd drwy a-?gwrn ei ben, etc. | Dywedir v Oycldl yr adios. piln v dad-leuir ef yn Hawn yn v 11 ys. yn ddatguddiad echrys- iitiwn. Gel wir flu o dv-tJcn. Agnlïvvd yr awhos ar ran y LlyvvodraeMi ddvdd Sadwrn, gan Syr F. E. Smith, y Twmo Cvifredinol. Gn fod yr achos i gael ei drat'od ddydd LInn a ddydd Mawrfh. di^gwylir y gellir ei gwbl- liau gogyfer a'r Frawdlys n gynhelir ddydd Mercher. Ceir adroddiad Hawn gwe.ith- re-dia,da,ti yn "Y Weri f a'r Eeo." ddydd (iwener. Gofaied ein dai-Henwyr -°Lly am gopi yn brydiawn.

CYFARFOD 0 AM* I AETHWYR. ADOLYGU'R SF.FYLLFA. I C ] Cynhaliwyd cylaT{odn amaethwyr yn y | Guild Hall, Caernarfon, dcydd Sadwrn, o dan lywvddiaeth Mr. Thonvis Pioberts. Aber. Dywedodd y oa deirvdji i'od y ,cyrfarfod yu un o'r cyfarfodydd mwyaf diirifoi gynlialiwyd yno, ac nad oedd o un diben rhoddi dyn.ion i arcdig ac i AVeitlno ar y tir, to nad oteddynt yn ddynion profi ado 1. Yr oedd1 ei'-i-au cael rhyw gynllun i gael dynion priodol 11 wn.e.ad y gwaith. Yr oedd cweitSvn y -g-wian eiisiau sylw hefwl. Yr -oedd gwahanor! biisiau yn ca-el eu rhoddi ^an y LIyw<;dracth a ùhlîpwyr gwlan. Yr oedd Cymru wedi tyfu waloedd t) aeeri yn fwy na Lioegi- o ia(i cropiau, ae yr oeddynt am gynyrchu mwy ond iddynt gaol pethau yn barod at aniser aredig. SiaTadwyd hefvd gan Mr. W. Evi^rds, yr hwn addvwedoddt mai y cwestiwn oedd' beth oeddynt i'w- wneud o dan yr a mg.vad a U a'r anhaweterau presenol. er mwvr" y wIad. Yr oedd yn rhaid i bob ffermwr, gvfeiaioji, a cheffyla-u weithio yn galetnit-h nag o'r blaen i wneud eymaint a-g 3yd.J bosibl i 41-riii mwy o dir. Yr oedd rhai ffermiwyr heb¡'mg\yffred gwir Hafle y wldd. Beth by nag yw yr a.n- hawsterau, y.mae yn ddyled.swydd arnom, fid- r'ef i wneud ein goreu er mwyn ein' bechgyn a'n cyd-wladwyr sydd yn sf"fyll meWn mwy o .rayfwng na ni. Yr oedd eisiau ini gau em. liygaid. a gwneud eymaint ajg oedd bos- ibl, ac yr oedd yn ddylodswydd amoan wneud y goreu o'r tir. Siaradwyd ymhellach gan Mr. Griffith Jones. Cynghorwr Amaethyddol Mo", a Mr. Pillis Davies, A.S.

TANYBARGOD I Y mae'r nofel fechan ddyddowl 1chod, a ymddanghoaodd yn y "Genedl," wedi cael ei chyhoeddi'n llyfryn -destlus am swllt, a.c fel y dywed yr nwdwr yn ei Rsgymadrodd, cy- hoeddwyd: hi'n llyfr "ar anooaeth 11u mawr 0 gyfeillion a darllcnwyr," Y mae'r nofel hon yn llenwi, bwlch yn Uenyddiaeth ^yinru—■ adran y nofelau byrrion, ac y mae wedi \i hys- grifennu mewn dull deni<,doi, a iiaturiol. Por- treadir ynddi fywyd Cyni"eig, t;c y mae'r cym- eriadau yn rhai a gyfarfyddir genym yn ein ,bywyd dyddiol; daw y natur ddynol i fewn yn ei hvstrywiau, yn er symlrvydd gonest, yn e.i difrifweh ac yn ei digrifwch, yn y eyoiei-iad* au a gyflwynir gerbron gan yr awdwr. Un o'r prif arwyr ydyw "Bob Grych"cyfuniad o wreiddioldeb. diniweidnvydd, a gonest- rwydd. Os am hwyrnosau diïyr ger y tan yn ystod hirnosau'r gaeaf, mynner y nofel hon gan ei bod yn Mawn gwerth yr arian. Gellir ei chael oddiwrth yr awdwr.-Fredenck Dav- ies, Glandwr, Talysarn, Penygroes.

I RHOSGADFAN. I I O'R RHYFEL.—Rai dvddiau yn ol- daeth I Mr. UewelYll Williams, Tal y bont, adref o'r ffrynt, wedi bod am aint-yw yn y i ffosydd. Caiff ychydig egwyl gactref cyn I myned dan gwrs rnilwrol ychwanogol.

I FELINHELI I Nos lau jn Siloh, daeth cynulliad rhor- of vng'li,% Id i vvrando darL'ith ar '.Aiddvyriatetlh' I gan Mr. Martin, o Y-gol Madryn., a. 'thwukM- ir un arall yn y pythegno.s. Llywydtlwyd gan Mr. Hugh -U, ]-is Jo-nes, Yr Inclioiie. Syn meddwl fod phvyf Perttir vn liawer mwy cefn- ogo.1 i'r daalithoedd hyn iit Llanfairiegaer. Yr an noswait'h cyfarfu y Pwy 1 Igjor >Angeai, dan' lywyddiaeth Mr. Edward Joaueri, FroB- hyfryd. Rhoddwyd vst-i-iiieth i restr y ceis- iaduu am 'gynrhoa-th, a phssiwydVw 'hadnsew- y.d;.lu MI y trr mis dyfodol. Y nitwwyr ieuanc, y Mrj. Wm. Williams, I Menai 'Sti-t Ic- t a. • Johnny Hughes, 'Hel«(n Tor- race, o'r minesweeper "St. ,Elvie5," fu 'aid- ref am ychydiig ddyddiau o egwyl, gyda'u k'uluoedd, ac yn edrych yn dd!a.

I CWMYGLO I GWASANAETHU EI GWLAD.— Doallwn j iod Mrs. Williams, y Llvvyn (priod y Parch. W. G. Williams), wedi ymgymevvd a. gwa.an- aethu fel nyrs yn Ysbyty'r Milwyr, yng Nghaernarfon. Fel y gwyddis, y mae Mrs. illiams yn famaeth drwvddedig. ac ychydig anisor yn oil derby ni odd gajis oddiiwrth y Swyddfa Ryfel vii qofN-n am ei gwasanaeth i'w gwlad yn y cyfeiriad hwn. I.-lawen genym ddeall ei bod yn gwneud ei rhan yn yr argyf- wtig pwysig presenol.

BETHESDA I MARW GWRAIG RHINWEDDOL.—Ar ol h'in a thrwm gystudd. bu farw Mrs. Tho- mae, Jones, Carneddi. Fron Bant, my-tit, Yr oedd yr yma'da-wedig yn wraig ddeaihit- a Oa-a, d-irllen^a?1. ac yn un o ffycfdlomaid egl.wys v 'Carneddi. Gadawodd briod, maib a ti-n,t-i-ch ■hiraet-hu eu coiled ar ei ho). Mae'r mab yn ysgolfieistr yn Llundain, a'r feroh gai-tref. Cymerodd vr angladd—preifat—iTe. rawn Gwener diweddaf, v gwamnaetiiwyd gan y Pai-ch J. T. Job. TR-I.BUNIA S.— C'rnhai'iwyd' cvfarfod 1')'1' uchod nos We-ner diwr-ddaf. Rihoddwyd1 rbvd'dhad amidol i'r rhii hyn: Mri. Ow'eni Willian: T.nKeehid 'W. Morris, ffervlLydd; I Pic-hart! J. Evans, 'W. Hnglies Jcn, G!asgnw Ho.;>ü; E.. W. Jones. Pant; [ Mores Hrghes. RaHiu!; • a Robert Rofctert?', j Bang or Read. Rhoddwvd tri mis i Mr Moses, Jones. Carneddi, a dan fis- i Mr. 'O. G. Tho- 'nris. -John Street, (^hir-iwyd a ohm 'Mr. W. T. Jone?, Ca-uel Cwtta. em fj, Cyfnrwydd- Mr. John -WllHams, BodTfr-rdd HOM.-P. I •S-.in.fd' i f to," a rob wi Mad mtcddyfrol. Trefii ivyd i B on Bontuchaf, i f:}i11- j oed ar y l'hestr 'A. R. O. substitution liis-fc.

I RHOSTRYFAN I LLWYDD,-Yr oedd yn dda genym glyw- ed am Iwyddia?t Mi=? Fam)y Mai WilMa.ms, Aber A!aw. Wythnos neu ddwy yn oi bu'n nfyn arholmd yn Dundain dan nawdd Cym- deitha.s yr Apothec-ai iaid, a'r wythno? hon i cafodd wybodaetii ei bod wedi l'.wyddo yn y tri phwnc oedd yn destyn ei harholiad. Y I nine Miss wiiliIM6 i'w llongyfaa'cli ar ei gwaith 1! vvyddiar.u

CRICCIETH I MAN ION.— Gw.lir piyaurd ^b yn y C.-tcau- pobl yn planu p\ tatws yno.—Siaradwyd yn y Capel Mawr, nos Fawrth, ar y Gerdiadaeth Dramor, gan y Parchn. J. H. Williams, Porth- madog, ac R. J. Williams. Lerpwl.-Daeth Sergeant William Jones, Castle Street. yr hwn a giwyfwyd yn y rhyfel, adref ddydd Mawrth. —Bwiiada yr Annibynwyi- alw gweinidog yn fuan. "Marw o fraw mewn canlvniad i 1 o-pgi oedd y ddedfryd a fwriwyd mewn cvvest ym Mhwliheli, ddydd Gwener, ar blentvn blwydd oed Mi,. Gwerndd'wyryd, Cncc.eth. Dywedwyd fod y nlentyn, tra'r oedd y nyrs wei cefnu ar v plant am funud, NA-edi i-ii(-Idi crib yn v tan, a bod dillad y baball wedi- myned ar dan mewn canlymad.

FOURCROSSES. CYNiHEBRWNG HYNAFGWR.—Ddydd lau diweddaf yr oedd cynhebrwng Mr. Rich- ard Roberts, Ty'nycoed, Rhosfawr, yr hwn oedd ar fin cyrhaedd ei S3 mlwydd oed. Byr fu ei gystuld, dim ond ychydig ddyddiau Rhoddwyd ei v.eddillion i orphwys yn naear y fynwent sydJ mewn cysylltiad a chapel Ty- ddyn Shon, Rlwsfawr. Gwasanaethwyd yn v ty ac wrtli y bedd gan y Parch. H uh Dairies, A bererch.

ABERERCH LLAFURIO Y DDAFAR-Gerllaw gorsaf y rheilffordd yma, gwelir nifer o ddynion yn llafurio v ùdlear. Ymddengys eu bod wedi eu guso<? ar waith gan Mr. Kv?n R. -Daries, Pwuheli, ac y mae yn dra thebyg mai gweith- io o dan y Bwrdd Amaethyddol y maent. Pare, yr hwn a iesura tua. dwsin o erwau, vw y lie a. lafurir ganddynt, pe-chenog vr hwn yw y Cyrnol Lloyd Evans, Broom Hall. 'WEDI DOn ADREF.—Yn mysg eraill, bu y Lieut. Thomas Pritchard, R.N. R., Cartrefle, ar ymweliad a'i gartrtf am seibiant- ar ol bod i ffwrdd yda'r Llynges am 14 mis Da oedd gan bawb ei weled VII edrych mor dda. ADDYSGOL.—Y m 'c Miss Roberts, merch hynaf v Parch. Davidi Roberts, yr Ynys, wedi ei phenodi yn athrawes yn Ysgol y Sir, Beth- esda. YR YSGOL DDYDDIOL.—Gweithio yn ffyddlon ac effeithiol a wneir yma gydag add- ysg y plant gan Miss Gwenllian Jones, y brif- athr;;wes, a Miss Roberts, ei chyorthwye? Daeth y liufll yma o Borthy-gest, a'r llall o Llanruv.

o WAENFAWR .—MARW.—Dyna sydd vii d;,gA -ydd- yn ami y dyddiau hyn; y goreu ei iechyd yn gotfod 1 rhoi i fyny i'r tywydd caled, ac ielly y di- gwyddodd yr wythnos hon i Griffith Jones, Cae Steel, neu fel y byddai llawer yn ei alw, G. Jones, Ty Gwyn. Rhodiedd yn llesg am flynyddau, ond daeth i ben ddydd Sabbot'h, pan yn 73 mlwydd oed. Claddwyd ef ddydd lau, yn mytiwentbettws Garmon. Gwasan- aethwyd wrth y ty ac ar Ian y bedd ga.u y Parch. D. J. Lewis, B.A.-1Hefyd, Mrs. S. Owens, Ca.e Trefor, yn yr oedran teg o 82, a. ymadawodd a'r fucheddhon ddydd Mercher. Bu yn briod a'r hen frodor diddari, RicJiard Owen, yr hwn a fu yn ddiaeon ffyddlon am flynyddau yn v Capel Mawr. Daethant i'r 'r-??d"th hon Sir Feiiioiiydd dipyn ,-d-? K ugain mlynedd yn ol, yn dealu mawr, sefydliasant mewn masnach, a buont y? Ihvyddianus iawn. Yr oedd Mrs. A. Morrie. (Neport, yn ferch, a Super. Owens, 'Pwu. heli, yn fab iddi. Eiddunwn i'r teulu oil ddiddanwch yn eu bira/eth. Cymer y gla.dd- edigaeth (preifat) le boreu ddydd Llan. -HA.DYD.—Nos Wener, yn Fe>;tri Capeq Mawr, bu Mr. E'. R. 'Davi.es, ar ran v Cyngor Sir. yn traethu ar y mater uchod, >-nghydvi'r Gronfa Fe.nthyciol at y Rhyfel. t)ewiswyd Mr. R. O. Pritchard, yr ysgol-feis1.r, yn ys- giifenydd, a Mr, Owen Jones, Tanywem yn 1' diysorydd.

C.AERNARFON I LLWYDD.—Da genym ddeall fod Mias j 'Alnita Fern, wedi ei -dN-i-chafu i 'wrth y cowinter yn y 'London Cily -and MidL lithd Bank. Brodores '0 gyffin-iau Doigellau yw Miss Fern, a phrawf 'hyn ei loedr gvda.'r 'gwa;i:t!h svdd ga.ntMi mewn Ikiw. FFENESJR .aDFF'AtDíWRIA!ETHOL. — Prvdaiawn lau, vaii Eglwys 'L1a.nhebliig, dadL orohuddiwyd ffenest-r igoffa am y diweddlar IMl" a Mrs. Edward Roberts. Mae^ni.cla. Gvvai?anaethwyd 'gan y PaTch. J. "Wynne Jor,;es, ^M.A. (Ficer) a'r Parch D. Morris Joines (curad). Aj-weahiwyd y canu gan Mr E. Griffiths, Braeside, a chyfeiliwyd gani Mrs. Ni<olM>!ws, Tower Hour-e, Dadorch lddiwyd y ffcinestr gan Mr. G. Lloyd-Presoot (naa Mrs. Robert, CERDDf)ROL.—Yn yr aj-hoh'ad diweddaf o Afwiciated Board of It-he Royal .cademy of Music and the Royal College of Music, em- 'illwyd tystysgrifau gan y rhai ca.nlyno.1 o ddSsgy b-lion Mr. 'OrwJ.g WiHiams. organydd Capel Moriah) :—W. R. Roberts, Gw esty r Mona (piano, lower); W. A. Lloyd-Jones (piano, primary); Owen Wiilliams (pna«o.'pri- mary). GYDA'I "FRODYR."—Dyna hauc." etn Prif Wolnidog d-doe (ddydd Sri), gan y gwelwyd ef yng ngwasanaeth boreiiol eglwys Caers&lem (B.) Gweinvddwyd yn y gwasamcth gan y Parch. R. G. Roberts (gweinidog). yr hwn a estynodd' iddo groesa/w cyaes i h:ith ci "frodyr," a. rhoes deyrnged o bareh i'r Cymro dyrchafediig. Gwasanaeth Sei"nig ydoedd, oherwydd y mvnydhir y-n rheolaidd y gwos- allaeth. boreuol gan nifer fawr o'r milwyr sydo' yu y dref; ac yr oed,d y gweinidog yn ei hwyl- iau Fol,ou.. Yn ystod y g,wa.anaeth dat.g^n- wy<J yn hynod swynol gan Mr loan Lloyd, a ohyfoiHwyd gan Miss Saillie Evans a Mrs. Francis, a llongyfarchodd Mr. Lloyd George hwv n.r eu gwaith. Yng lighwmni v Prif Weinidog gwelwyd1 Mrs. Lloyd Geor<^e, a iolweii Lloyd George; rlr ElHs W..Davies, A.S. Yr Anrhy<?eddus Neil I Primruse, prif chwipy Llywodraeth; Maer Caernar £ on (Mr. Chas. A. Jones); Mr a Mrs. Frost, Caer; Mr a IMrs D. T. Lake (gyda'r rhai yr arhosai Mr Lloyd Geoo-ge tra yn y dref) ac a.mryw ereill. Ar y diwedd, ar gais y gwein- dbg, anerc-hodd MrLloyd George v milwvr oecild yn bi-egenol yn bur darawiaciol, a bu'n yagwyd Haw glvda phawb yn y capel cyn vmiadlael. Yr oedd v capel ym llawn, ac yr j oodd -t,,Ni-f fawr yn ei ddisgwyj o'r gwasanaeth. I

Ebenezer CWRDD COFFA.—Nos Wener, yn ngbap- el Libanus, cynhaliwyd cwrdd coffa am y di- weddar Pte Arthur Thomas, Bwlch Gwynt, yr h-t,, t gollodd ei fywyd yn Ffrainc, fisoedd yn 01. Gwasanaethwyd gan y Parch. Hugh Ed wards, ei weinidog, Parchn. John Owen, St. Mary William Griffith, Disgwylfa, ac R. H. Watkin, Dinorwic. Rhoddwyd 'cymeradwy- aeth uchel i Arthur Thomas. Yr oedd yn hynod wasanactligar g'da'r acholi, yn enwedig gyda chaniudaeth y cyse.gr. Cydymdeimlir yn ddwys a'i fam a'r teulu yn eu pmfeddg- aeth cbwerw. MARiWOLAETHAU.—Tra wrth ei gwaith yn y Gorlan Isaf, boreu Mawrth, yn hyTiod ddisymwth bu farw Mrs. Jane Williams, Tai Gerddi, yn 64 mlwydd oed. Gadawyd hi yn weddvI gyda thuaid o blant bycliain i'w magn. Gweithiodd yn galed, o'r naill dy i'r Hall i'w magu. Yr oedd yn wraig hynod daweJ, a gwnai ei gwaith yn hollol ddirwgnach. Uedd- weh i'w Iwch.—Boreu Tau, bu farw un o hen gyineriadau hynotaf Plwyf Llanddeinioleh, sel 'Dr. Roberts, PIas Eryr gynt, sef yr hen D'tioc- tor C.,ist-ell. Yr oedd yn af1;"s i 80 mlwydd yn y Cactell Llanddeiniolen. Dygwyd ef i fvny yn feddyg a graddiodd yn M. n, Prio-.lodd a i'r d-iweddar Mr. Ellis James, Vaynol. Tv'nllwyn, wedi hyny. Ar ymadawiad ei f:awd-yng-nghyfraith d,ih i fyw i Plas Efryr. ac yno y bu livid o fewn pedair blynedd yn ol, pan yr y'mneillduodd o'i alwedigaeth. oe ymgaitrefu gyda'i ferch ieu- en,"{af :'n UppinghHm, Drliwe'd \'1' 1-Hlf dMth. i ai'os i'r Waen, Penisa'rwaen, a, bwriadMi aros vno dros y gauaf. Ond yr oedd arwyddion d:t.d''p'!)o. ac M' gwaethaf ei hen gyfeillion, Dr. Lloyd Williams, a'r Dr. John Roberts, colli y dydd a wnaeth.

u MAE 5 A E FAWR l1 i JIi ,,1[.. R < ??iT f'" f  Yr Afr AUr, CAERMARFON, WEDI DECHREU. B R 0 1 N 1. 0 N I BAWB. Cannoedd o Bethau Nas gellir eu cael eto Am yn agos i'r Prisiau PIERCE a WILLIAMS.

tiOD1014 0 LEYN ABERSOCIi. .MARWOliAETH.—Y dydd o'r blaen bu farw -Nli-. Anios Wl'Iiams,(Bi-vnteg gynt), ond yn ddiw edd:u'ach o Bangor. Hebryngwyd ei weddillion mewn modur i Bangor. Yr oedd yr ymadawedig yn adnabyddus iawn yn y cylchoedd hyn. Cydymdeimlir a. Mi-s. Prydd- erch a'r teulu. IiLANBEDROG. AXR/HEGU.—Cynhaliwyd cyfarfod dyddor- ol i anrhegu y Parch, a Mis. D-. Ynyr Hughes ar eu priodas. Arweinid yn absenoldeb Mr. W. W. Griffith. Castellmarch, gau Mr. M. Nanrey Jones. Caed dadganiad gau y plant o "Wyn bach Iesu Grist," dan arweiniad Miss Maggie Joseph. CAn 11Y gan Mr. R. John Williams, Pandy. Adroddiad, ■'Clvchau Cantre'r Gwaelod," gan Mi1. John R. Jonas, Cae Fadeg. Cor Aelwyd yr Efail, dan arweiniad yr Hen Of, E. W, Thomas, yn ddy,ddorol iawn. Can, "Cartref." gan Miss Estlier Jane Williams, Ceunantigin. Adrodd- iad, "Dr, M'ody. y Fam, a'r Plentyn," yn 'rhagoro^ ga.n 'Pdntiir ipuobeirts, lkyn- twrog. Deuawd, "Dvma F-eibl anwyl lesu," gan Aun Thomas a'i gyfaill. Cân, "Hen ael- wyd' fy mam," gan Miss Nellie Thomas Saxn. Dadl, "Rhanu'r Deisen." yn wir <ldyddorol, gan Catrin Thomas, Gladys Jones, a Hugh 'W. Hughes. Dadgiiiiwvd "Dewi Sant" gan y parti. Qvflwynwyd yr anrhegion, sef awr- lais a dau figure' haidd, dros y gynulleidfa a'r eglwys gan Mr. Owen Jones, Itryn Adda. Caed gair o ddiolch gan Mrs, Hughes a'r Parch. :D. Yyr Hughes am yr arwydd hon o'u teimladau da tuag atynt. Caed anerch- iadau bai-ddonol gan Mri. Pentir Roberts ac M. Nanney J(iii(,,s. Unawd. "Trt. bo dan." yn feistrolgar iawn gan Miss Esther J. Williams. Can. "Cvmru Fu," Mil's Nellie Thomas, Sum. Deua wd gan Mis.^Mary Kate Thomas. Carneddiol, a IMisa (Esther Jane Williams. Can, "Dewrion Cymru," gan Mr M. N. Jones. Ton, "Croestvparc," gan y parti. Oyfeil- iwyd un o'r cyfarfodydd mwyaf dyddorol gan Mrs. Jones, Ei¡.;tecidfa Mi Janet Ellen Wil- liams. Penantig'n. a Miss Marv Kate Thomas, Cameddol. Dadganwvd "Hen Wlad fv Nhadau" a "Duw Gadwn'r Brenin." can y Mri. E. D. Thomas, ;Rf-fail ac R. J. Williams, Pandy. NANT, NANHORON. I CYMDEITHA'S Y-NIDRECH GREFYDD- Ot.-Cvnhall wyd dau gyfarfod o'r gymdeith- as ucliod yn y Nant. Darltenwyd papur rhag- orol gan Mr. Griffith Jones, Saethon, ar "Ni- codemus fel cvmeriad i'w efelychu," ac -hefyd gan Miss Griifith. Pen'r:gl.lt, "Y ddyledswydd o f-eithrin yspryd cenhadol, seiliedig ar hanes y wraig o Samaria. Caed gair pellach gan y l'hai canlynol: Mri. J. 0. Jones, Engan, Ga:rn; Humphrey Jones, Mur Poeth; Wm. Roberts, Trigfa; David Roberts, Carneddol, a Miss Williams, Nanhoron. Nis gelllir na ddaw bendith o'r cyfarfodydd, yn enwedig i'r rhai hyny fydd yn llafurio ar eu cyfer. .DLONGYFAROH.—Dymunwn longyfareh Mis. Jane Thomas, Foel Bach. Mynytho. ar ei gwaith yn enill y wobr ar yr englyn, "Nos- wyl. yn Eisteddfod Utica, America. Nid yw'n ddigon gan Mrs. Thomas i guro beirdd L1"yn ac Eifionvdd; rhaid iddi gael curo'r byd.

LLANBERIS I ER CO'F.—Mae cyfarfod gweddi y bobl ieu- ainc, porthynot i ighvys Preswylfa, yn eu teimlad o barch i'r ddiweddar Miss Ellen Ma-ry Williams, Afon Terrace, un fu mor ffyddlon yu mhob eyich, ac yn neillduol yn y cylch bach yma, wedi pwrcasu llyfrau emynau, 14 mewn nifer, ac wedi vsgrifenu geiiiau cym- !hwv,s yn^ddyit, er coffadwriaeth am dam. Rhoddwyd blodeudorch ha:dd ar ei bedd gan, ci modryb, Miss Pritchard, Hafod Ifan, prif arolyges Carchardy Caernarfon. GWEITH'IO CHWE' DIWRNOD.—Llaw- ej- o holi sydd faint o amser y bu gweithio pedwaj- a phurn' diwmod. Dyma fel y bu: Dechreuwyd gweithio pum' diwrnod ddydd I Llun, Meui 14eg, 1914, hyd Hydref 31, 1914; j yna dt.¥hrl\uwyd' gweithio pedwar diw-lcld Tac.hwedd yr all. 1914, hyd Mawrth 5ed, 191 o. Ail ddechreuwyd gweithio pum' diwrnod Mawrth 8fed 1915, hyd Chwefror 3ydd, 1917. CLADDU.—Ddydd Llun hebryngwyd M William Jones, Glan Dwr, Pent re Castell, i fynwent Caeathraw, yn 67 mlwydd oed. Fel yr hysbyswvd yr wythnos ddiweddaf, bu Wil- liam Jones farw yn nhv ei frawd, yn Lerpwl, ? dygwyd ei gorff yma ?'w ddodi gyda'i bnod. iL dygwyd el go"ff yma i'xv ddodi gyda. 'i Lil- i o d Yr oedd yn enedigol o Borthaethwy, ma.b Mr. William Jones, y Gorad, hen flaenor yn Llan- fair y Bortli. Mae iddo ddau frawd, un yn Bangor, a'r llall yn .Lerpwl. Symudodd et at ei daid i Waenfawr, a chafodd ei ddwyn i fyny yn soer coed r pri<dodd yno ac aeth i fyw i Gaernarfoll. a chafodd le fel swyddog [vn y .(Ii-achofn i'r ardfil hon, a chafodd le fel saer yn yard Gilfach Ddu, a I bu yma am 31 o flvnyddoedd. Magodd deulu mawr, deg o blant, chwech o fechgyn a phed- air o ferched. Y mae pedwar o'r bechgyn I wedi bod yn y fyddin, ond hysbvswyd ef yn ddiwoddar fod Evan Hugh ar goB yn Ffrainc, J a John, ei fab arall, wedi bod yn y Dardanelles ac wedi cael amharu ei iechyd a'i feddwl. Mae William, el f;,b hvnaf drosodd yn Ffrainc, • ao Arthur yn Yarmouth. Gwr tawel a hyn- a.ws ydoedd William Jones; diddan iawn i fod fV11 fli g-wmnJ. Gallai adrodd Ilawer iawil o i \lardtoniaeth, a phregethau, a chtrai siarad bob "lmpr am bethr.u ere fydd. Bu yn athraw am Iflyr.ydd'ai^ yn Gorphw^-sia,. Chwith iawn genym fydd ei golli; cvfiiU pur a ffyddlawn. CYSTUDiD MAITH"—<NOS Wener, Ionawr 26ain, ar ol i od vn nvchu am yn agos i bum' I rlYnf>dd" bu w Mr. William Elias Pritch ard. Aelvbryn, yn 53 rnlwv dd, oed. Mab yd, oedd vr ymadawedig i Mr. a Mrs. Elias Pritch- lios. Ll-anrug. ac mae iddo bump o uodyr a chaer; tri ohonvnt yn yr Americo. .^ct Oiven. John, a D?fydd. Mae iddo un niafe, sef Morris, yn y fyddin, ac y mae dros- odd yn Ffrainc er's misoedd. Yr oedd vr vmad 'wedio- yn ddvn tawel hwn, ac yn ddvn hynod weithgar, pan yn fe 'dianol ar ei idchy"J. felly yn mhob cvlch. Bu yn chwaj-eu yr offayn yn OornWvsfa am flvnyddoedd. Bu ei gystudd maith o fa.ntais iddo i barotoi ei feddwl ar gvfer myned oddiyma, fel erbyn y diw?td yr <m?d wfdi cvrha??d tir uchel o ran i ei bronad crefy?<?L (la.ddwyd ef ddvdd Iau, I yn mvnwent N fnt Peti?. Dymunir ax >'r I uchod gadl ymddangos yn y Diych" Amer- iciinaidd. MARW.—-tNos Fawrth, wedi diodd-ei cys- tudd bioi. bu farw Mrs. Marv Owen. j)t-ioj Mr. Robert Owen {Pen v Gwaith gynt), yn 74 mlwydd oed. Dyma oto un o ffyddlouiai^ crefj'dd yng nghapel bach v Clegir am Byu- Jyddioedrb., Yr oedid wedi &vmud oddCJn9 oherwydd lle^gedd ei Iiiechyd er's rhai hlyn- yddau. ac hefyd er mwyn hwylusdod i'w phri- od, gan mai efe ydd yn dilyn y "car Post" oddiyma. i Gacrnarfon, yr hwn ftil -y (lik,,t.Ilir sydd wedi ei gaethiwo i'r ty oherwydd ei iech- yd. Claddwyd ddvdd Sadwrn, yn mytiwerit, angladd anghvhoedd. LlDanIrAuigv, iGFA G\ FY NG.—Prydnawr Gw'eTV- er aeth dau neudTi o fechgyn 5 y^glefi i.< i fli" draws y JJyn, a th.ra yn dod yn of aeth 'bach- geni Mv. Robert Hughes, Panit-du i if per y?un a ?h'?)dd y r?cw d?io. GwnJ n? dre('htont?:ip! a??yda, 'chychod ac J,tgof, M o'r d?ed<r llwydd'wyd i'w at hub, onf K* raid ton y :rhew i ga èl y cychod \'l' la-n. gorfu i uo?—My. Eva?a, wn-bchTnaker, .noM? 1 i r !a? ar o? ym?reehu a-t y ?ach?Mi. ?c rt I Aew <)o4i dano yntau. Y' m?& cloct ma.wf I y?t aYWuJiI Ti- cvfeill?o?i? dewr 'hyn am ( hymdlrecfi- gasunoladwy.

I MR. HOBT. G. JONES. AUCTIONEER AND VALUER, CARNARVON. gMlTHFIBLdD, CAERNARFON. Dydd Mtler CHWEFROR 14eg, 1917. Cat-vjd TOiasnaeh neillduol o dde. y tro diwed.daf. Anfcrrer jT Entries i'r Arw-erthwr heb oe(lia:d. ^LA.NRAFON, LLAXI AGLEN. Dydd Mawrth, CHWEFRor 20fed, 1917. Arwerthitviri. ar vr IJuLL STOC, a. rti:tti o DdodroUi y ft. Eiddo Mr. Robert Williams^ I

I GENt: PRIQDI; MARW PRIODASAU. ROGERS--MAXWELL. — Yng N-ghape' Brynrodyn, ddydd- Gwener, gan y Paareb. W. WiNiants. Talysarn, Pte. LiAvelVii Rogei-s, 'Ronen, Talysarn, a Miss Anni Max?vf?, Waenfawr. HUGHB8—-HUGHES.—Ionawr 19? YH' Ngh?pct Mi If or d Road, ?<'w?wn?n V Pa-l-C& G. Grifriti).S, ??'?' k%vai?(i Hag??K.Fr.A., Stone' House. N<.?<?, a Dm'otJt)', m?ch 'ieuei?nf Mr. John Hugh?. T?icha. Cricci<?? • !MAJ{WOLAETlIAU. ROBER,-rS.-rIoT,,aNvr 22, Tiionia* tor berts, PeJiilyn, Llan.rug, yn 80 mlvTdd ned. OWEN.—Ionawr 29, Mr. Morris Oww<. Klys-g. Dvffryn. P:VANS.~ -Ionawr 30, Mr*. Etti* EviSis, Tyrrvelawdd, Dyffrvni. yn 88 mlwydd oed. ROBERTS.—Mr. Richard Roberts, Tv'tirt-- ootet, Ribirsfawr, I'Vmrcrosses. WIIJ.JAMS. fi" C?-idw? Wni.,?. n?rcb -Mr. a Mrs-. G. Bennett Wii Ma::ine ?'rracp. Cru?i?t.h. vn 25 mlw"ydd 1 oed.

MARCHNADOEDD I D1.NB\ C1I, Ionawr 31ain.—Ffow's 1 7s y cwpj; hwyaid 6s 6c y cwpl; wyau'. fi a 6 Ih ymenyn ffres, 2" Cc il 2, 2c H yrnenyn hai lb (tybiau bach). ,Is He j j.s Y pwys: b?n'. Is i" Is 3c. y pwys myto.i ? 1'? 1 Is 4c y pwys; pore, o 18 ?. ? ? v j;?' ? moch tewon, 8?c v pwys; cwn?ngod' -? 6<' I ? 6c y cwpl? g?tun S?estug Is t3c r,?Y?.; gwlan Cy?r?etg I. i Is He PWLLHEW. Mydd M,h?,-Y,u.? (cyfM).w?rtho!, Is 7?-; <? ?,j we,'UL'¡' 'l ? c? M. 1 h 5c p:?..u 30s 'tf mt)cll lOt! i Is ;)c aN.  L.LA?RW?T. Ddvdd (??,Yr ,.?i..? pnaiaiu ifd y canly);;?, yme.iT? 16 1? i ? y pwy.-i: wyau 0 5 i 6 am .Is; moch hat h t 'yny i 40s gw-ningod- 2-s 6e y cwpl; mod 6. fk; hwyaid Ss v cwpl. C/VERNARF(JN, Ddydd Sadwii — V men- rl 2s y wya-u o G am I¡. ffO\\ I" 7s y Óvpl. LLANGEFNI, Du\dd lau. — Vniem n y pwys; wyau 6 am Is; nioi-h bach :5:, moch tc-.vion 8c i 8jc y ,pw-ys. MOCH* Gyda'r Pellebo-. fArbetims; i'r BRML\:tHIAJ\1 Ddydd iSadw rn -J{aev*< u. l 21s fie; hycliod 18s Go liM; Cyflej>wadau bychain a gofyn da: <'ii-Urel'; Bacwn. djc perchyll 8c.