Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

4 articles on this Page

Advertising

CYMRU-YNTE BIR- MINGHAM?

News
Cite
Share

CYMRU-YNTE BIR- MINGHAM? Un o'r pet.hau mwyaf ani'ad yn holl hanes ^wieidyddiaeth yr oes bresenol yw yr ymgais egniol, gyfundrefnoi, bwyllog, a. wneir gan y Blaid Dorlaidd i lithio Mr. Lloyd* George i wadu ei orflenol ac i fod yn wrthgiliwr oddiwrth y ffydd wleidyddol a roddwyd iddo yn ei febyd. Cymerir mantais gan y Wasg i Doriaidd y dyddiau hyn ar y cyfnwid. i isd diweddar yn y Weinyddiaetii, ar ddyrchafiad Mr. Lloyd George i fod yn Brif Weinidog yn lie Mr. Asquith, ac ar yrnlyniad personol adran o'r Aelodau Cymreig wtth yr Aelod dros Fwrdeis- drefi Arfon, i greu rhwyg yn y Blaid Eyddfrydol hafol i, ac yn wir gwaeth na'r y a achoswyd ynddi gan Joseph Chamberlain yn 1885. Ang- haredigrwydd a, Mr. IJloyd George a fyddai anwybyddu bodolaeth ac egnion y cydfradwriaeth newydd hwn; brad- wriaetli yn erbyn Gyinru Ryddfrydol ac Ymneillduol a fyddai ei gelu. Drwy wynehu y gydfradwiinetli yn wrol a gwyneb-agored ar ei chychwyniad cyniaf yn unig y gellir ysgoi y perygl | I a gwrthweithio effeithiau niweidiol y gwemvyn. Nid ydys, wnh ddweyd hyn yn aw- grymu am foment fod Mr. Lloyd George ei hun yn }'rnwybcxlol o'r gyd- fradwriaeth, nac yn fwriadol yn ei hyr- wyddo. Eitlir am fodolaeth y gyd- fradwriaeth ac am egmon y cydfradwyr nid oes Ie i ambeuaetli. I'r syhvedydd craff ar ddat-blygiadan gwleidyddol y misoedd diweddof hawdd oedd canfod y bwriad a fodoLai yn y gwersyll Toriaidd, a'r amon cedd mewn gohvg. Fel pob bradwriaeth arall, cedwid ei gwei three- oedd, hyd oedd yn bosibl, ynghndd dan len hyd nes yr ymd<langosai fod pethau yn aeddfed, canys yr wythnos ddiwedd- af tallwyd ymaith y gochl o ddiniweid- rwydd, a datguddiwyd yr amcan brad- wrus yn ei lioll erchyllrwydd. Wele ryddgyfieiuhiad o bnrngraff a. ymddang- osodd ddydd Iau diweddaf yn un o'r papurau hyny fu gynt yn rhegu Mr. Lloyd George, ond a'r sydd er's tro bellach yn ei glodfori. Y papur o'r hwn y dyfynir ydyw y "Daily Dispatch papur enwog am ei gefnogaeth i'r tal- armvr a'r darllawydd, am ei wawdiaeth o'r gvdA\"}"bcd Ymneillduol, am ei vin- drecliion dillino i orseddu Diffyndoll- iaeth yn lie Masnacli Hvdd, am ladd. Rhyddfiydiaelh a dvrchafu Toriaeth. Yn "Llythyr Llimdain" y papur bwn vr VTnddengys y paragrnff a ddyfynir jrenvm—a' chydnabyddir yn gyffredin nad oes vi- tin "gohebvdd Llundain" fel rheol vn gywlrach ei f-feithiaii am drlie^A'ddiadau y byd gwleidyddo?. Dyma ddywed "Tra mae yn amlwg fod, ac y parha, y wlad yn unedig i gefnogi y x'hyfel, yn ani- bynol ar bob ystyriaethau plaid, mae lief yd yn rhy wif fod .arwyddion fod y ddwy a<dran' o'r Blaid Ryddfrydol--sef canlynwyr y Prif Weinidog ar y naill .law. a diT^nwyr. •Mr Asquith ar y llaw tai-all—yn myrted ym- hellaoh, bellach oddiwrth eu gilydd. Mae y Rhyddifry^dw yr Georgeaid d, a cheir o leiaf driugam ohonynt, yn anhy IT Cyffredin,yn myned i agor swyddfeydd o u heiddynt (ar waban i swyddfa'r Blaid Ryddfrydol). gy d.a' l' holl beirianwaitdi at yinladd etholiadau. "Ail-adroddiad y<lyw'r mudiad o Bliicl yr Ulidebwyr Rhyddfiydol (plaid Chaimberlain gynt) unwaith eto. ond gydag artleadi mwy, dim llai na ffurfio Plaid, ajnean yr hon tydd cv?nu a chryfhau yr iulJoga?th Brydemig d?'r byd. Edrvcha'r Blaid hon &i gw >s- tiynau amddiffy niad y d?yma?, ma?nach. tiy,n,au. amddiff?, niad y dc-yriiac,, yn ysgol rhyfel. "Ma.e pob rhagolwg y bydd i'r Undebvvyr (Toriaid), y rhai ydynt yr wir weriniaeth- wyr, ymuno i'r amcan hwn a'r Rhydclfryd- wyr hynny sy n bendfrfynot y ca'r Ymher. odraeth Brydeinig barhau i fod yn ddylan- wad nerthol yn y bvd. "Ni ddaw y rhwyg (yn y Blaid Ithydd irydbll ar unwaith. Ond rhyw ddydd daw sedd yn wag mewn Etholaeth Ryddfrydlo. a dewisir ymgeisydd gan ddilyj>wyr Asquith [ na fvdd yn dderbyniol gan y Georgia'd. Yna. a'v ewbl yn wenfflam." Os. da<fansod<!ir y paragralTan uehod gwelir eu bod yn dweyd:— Fod "arwyddion -rhwyg eisoes j'w canfed l hwng y Ehyddtrydwx i "Y 11 dilyn LLoyd George a'r rhai sy 11 dilyn Asquith. Fod o leial dnugam o "iyddlrydwyr yn Nliy'r Cyffredin yn (kulymvyr Lloyd George yii ei-byii Asquith. Fod y triugain hyn yn tori eu cysylltiad swyddogol a'r Blaid Eyddfrydod. Eu bod yji agor Swyddfa boiiticaidd williwA'rieboi i Swyddfa'r Blaid llydd- I'rydol, gyda pliob peirianwaith at ymladd et-hohadau. Mai ail adrodd ymddygiad Joseph Citamheriain a wna Lloyd George drwy fiiurfio Cyd-BJaid o Ryddfryd- fi;ii-i-flo o PL?v(.idfi?yd- anfc)(I(io,)- -1-I.c 1-.n d e i )NN-r. Y cyrner y Blaid newydd y cyfle eynTaf i wninvynebu mewn etholiad ymgei>>yd<i yr lien Blaid Evddlrydol. Nid ytlym yn tybied ea bod yn "Avtieyd un cam a'r gwreiddioi 1I Y i uy iieitliiad, nac yn y t-ryuhodeb a gBÜ." yn y dadanscxldiad uchod. i ft y cys- yl'ltia-d liwh riid alian o le yw coi'fliau Id an o'r amiycal. ymiihth arweuiuyr 'tiiu^ain ywrthgilwyr a llOdjr, lienrV Dalzie.U, yn bi-avhen nifer o ba.pu.rau yn l.lnndain, a newydd sicrbau porchenogaeih y "Pall Mall Gazette''— papur prynitawnol Toriaidd dylan\radoJ i;1t Llundain. n y rhit'yn cyritaf o'r papur iiwtnv. a ^yiioeddwyd o dan y .J p- ici-eiv g newydd, rh«ldwyd amlyg- i nvydd i "nmwn'" ,yn darltinio Mr. > Lloyd George yn Uusgo Mr. Asquith, ac A^'o.da'i Ivbyddiry<L-l v Cabinet di- wi .Ida^ ;i gac-t hion mewn cadwvni olwynion cerbyd y Prif Weinidog newydd. Condenmir "c-artoon" yn briodol ia\n giiit gyfeillion goreu Mr. d. George fel peth hollol ddi- chwaet^ a. di-ahv-am-dano. Ond macV fFaith iddo gael ei gvliceddi ym nihapur Syr Menry Dalziell yn aiwyddociiol iawn. YI1 v cvsyUt i-,>da\i presenol. Dywedwii eto nl," gallwn gredn fod y petlmi hyn yrr cael eu gwneuthur divxn* gefrvtsgjieih na chnniatad Mr. j Lh vd George ei liun. Kitbr maenf er liviiv yn Vha.gddvwedyd v perygl imvynf difrifol a v.-clwyd erioed hyd yn hyn i e J Eyddfrydiaeth ac Ynmeillduaeth Cym- ru. Gwelwyd proiion eisoes fod y gyd- 1 fradwriaeth a ddatgnddn yn y "Daily Dispatch" wedi lledu i Gymru. Coff. hawyd yn y "Genedl" yn ddiweddar iod Dr. Cynddylan Jones yn rhestru ei hun yn wirfoddohs r ym Myddin Mr. Lkyd George I ymladd gornest a Mr. Liewelyn Williams, A.S., a.m fod hwnw yn," dal yn ffyddlon i'w lw fel Rhydd- frydwr. Hysbys yw fod seddaa Ehydd- I Irydwyr blaenllaw eraill yng Nghyinru eisoes yn cael eu bygwth a chyffelyb wrthw^-nebiad, o'r till gwersyll, ac am gytIelyb resymau. Eglura datguddiad y "Daily Dis- po, fodd y ,Weiilirc-dii-. Rhaid cael arian i ymladd bnvydr mewn eth- oliad. Mae nifer o gyfalafwyr mwyaf y deymas ymhlith y "triugain" yn I N'by'r Cyffredin, ac ymhlith y "Toriaid Gwcrmol" sydd i gydweithi'edu a liwynt i "agor swyddfeydd" gwrtlnvynebol i | Swyddi'a y Blaid Ryddfrydol. U [ "Swyddfa y Triugain" y inae'r arian i dctcd i ymladd ethoiiadau drwy't. de yrnas. Gall Dr. Cynddylan Jones, a I gyffelyb, ar ol tyngu ohonynt Iw gwarogaeth. a ffyddlondeb i "driuguin" Syr Henry Dalziell yn Llundain, fyned ymlufcn' yn hyderiis i ymosod ar yr Ael- oda u, Cymreig hynygydd mor ynfyd a I glynu wrih eu prvjffes Ryddfrydol gyn- tefig, ac wrth eu llw 0 ffyddlondeb i egwyddorion haiafod-ol y ddysgeidiaeth boliticaidd a ddysgwy d iddynt gan eu lien Arweinwyr,—Henry Richard, Thomas Gee, Gwilym Hiraethog, Abel Parry,. Eghvysbaoh, Evan Jones, ac eraill o Ryddhawyr Gaeiliion C^mru. Hysbys hefyd yw fod arweinwyr y I "Triugain" yn dibynu llawer, ar gyfar- I edd enw a. dyhmwad personol Mr. Lloyd George yng Nghymru. Cnedant .y gAVna, efe yng K ghynll"u yr hyn a' WTiaefch Chamberkiin yn Bit-n-iingt-lai-n- sef c&rio'r etholwyr gydag ef i wersyll gelynion Rhydd fryd iaeth. Eitlir "gobaith yr annuwiol ddi- fetiur." Mae y "Triugain" gwTtb- giliwr yn Nhy'r Gyffredin yn seilio en gobaitjh ar ddau belli anhebyg, os nad amhosibl" seI yIlg-ntaf foci Air. Lloyd George mor barod i wrthgilio ag ydynt hwythau; '00 yn ail nad oes dander daear i egwyddorion politidaidd etholwyr Oymru, Ni clired Cyrnrn y try Lloyd George yn ail Chamberlain; ni ohrethvT) nhvau y try CYTIlll1 yn 'ail'Biilninglwm.

Advertising

-NOD I ADA IU.