Y Genedl

lAPEL RHESWY1 A COMMON SENSE. I Un o ddarganfyddiadau gwyddonol mwyaf 'pwy-ciig yr oes yw fod Peswch, Catarrh, Bron- chitis, Dolor Gwddf, Diffyg Cl Nv, Influenza, PneuTnonia, Diptheria, a Dardfodedigaeth, yn I cael -eu hachosi iga,ii yn yr organau anadlu. Y mae anwyd yn rhoddi mynedfa i'r 'germs i mewn i'r cyfansoddiad a thyst- iolaeth Profiad, Rheswm, a Common Sense yw mai un o ganlyniadau naturiol yfed drugs yw..—nid dinystrio y "ICTMS' oiid xwaiiycliti galluoedd1 cynhenid amddiffynol y corff. Teim- I' laf ei bod yn ddyledswydd foeeoi arnaf mpgi- cenhadwr oherwydd y budd personol a d'der- byniais i a lliaws eraill trwy anadlu tartli I (vapours), i'r organau g)'da'{l' offerynau per- ffeithiaf yn y Deyrnas wneyd Apel (idifrifol at ddiod'defwyr a phenaii teuluoedd Cymru i amddiffyn iechvd, budd a chysur eu cartrefi a tlirwy hynny estyn oes ein Cened i. Am fanv" jion yehwanegol anfoner at T. HUGHES. 25. DALE, STREET, STOCKPORT.

I MARW CENH OWR. Ddydd GNmetiet- bu Pa rob Robert Evans, y Cenhadwr. yn Llanidlo-Ciedd- -it- ef ddydd Alawrth (yforu) a chynhelir gwasanaetJi Yllg nghapel China street, Llan- idloes.

I I. NODION 0 DDYFFRYN CLWYD. Newyddion pruddaidd sydd wedi c\ rliaedd y dyffryn yma, o faes y rhyfel yr wythnos ddiweddaf. Derbyniodd Mr. David Knowles, fieA* v d?J, trl st draper, Dinbych. y newydd trist fod ei fab Corporal T.. R. Knowl., 'B.A., wedi ei ladd yn Ffraine. Yr rli wr ieuaiic dymunol. yn llawn awydd gwneud- daioni. Yr oedd wedi ei ddwyn i :y:iy yn g\-freithiwr. wedi paeio ei arho'iad tc-fynol ac iddo ragolygon am ddyfodol end aberthod<5 y cwbl ac ymunodd i yd-iin i amddiffyn rhyddid ei wlad. Cafodd yn fuan ei anion drosodd i Ffraine. He y cafodd e1. glwyfo yn farwol gan y geJyn. Cydy:n lelmlii- â'i dad a'r teulu. Mae dTll frawd iddo yn yr Aipht. Hef vd. daeth y newydel fed amryw o fech- gyn y cylchoedd hyn ar gcl.a(' yn eu plith Private O. Hughes. Tower Terrace, Linbych. "Jfr oedd yntau yn wr ieuanc parchus. ac iddo wraig a dau o iblant. Disgwvbr am newydo- jongwel1 yn ei gylcli ef ae ereiil. j Mae yma amryw o'r bechgyn idref am leave, ambell un yn tro: i fyny heb eu d. gwyl. Felfv y digwydiodd gyda golwg ar Edward j Thomas. Henllan. Rhyw bed.air hiynedd yn ol ymfudodd y ieuanc 11 wn i Awstralia. j Pan dorodd y rhyfel allan vmunoad a'-r fydd- in a chafodd ei anfon i'r Dardanelles, lie y cafodd ei glwyfo yn drwm. Anfonwvd ef yn 01 i AwtraJi} wEdi idoo ae! adfer;ad, Cadd ei unforL i Affrica ac wedi bod yno vu ymladd am dvmor cadd ei anfon drosodd Loegr 'Roedd ei frawd wedi anfon amryw lythyrau att-o; ond yr oil ym cael eu mnifm yn 01. :> felly "wedi mvned i ,g-rot'd'u ei fod wedi cüni, Ond ar nos -Fa-wrth. y £ 8ain cynfi~>l. fe gvr- haeddodd i gaJrff e: frawd Robert F-f L -11e Hand, Trefnant, ac fel y palksid dif."jwyL mawr y s.yndod a'r llawen'ndd oi xvele 1. a'i frawd yn harod i waeddi "fy irTawd. vr hwn oedd yn farw a ddaeth vn fvw d<rae iern. Mae wedi d^'chwe'vd i Salifbin-v erbyn byn. ac yn disgwvl cael ei anfon i Ffraine.

CRIW Y CONNEMARA  ,N Al I AWN I'll TEin.rOKDP- Yn Llvs ^lan-ddyledion Caergybi. yr wyt-h- iios ddivveddai, gwrandawodd y UM-T! W I- (geisiadau gan deuluoedd cr.w yr ,»gci o.ife Conemara, "perthynol i gwmisi v I^>iidon iv North Western, a gcHodd gpr Greenovc ar Tachwedd, drwv fvned i wtthdarawiad ag agerlong arall.- Yr oedd j3 o deuuioedd vn liawlio iawn, ac yr oeild ewnitii y l'hei IffOl'dd wedi ta-ln i mewn i'r llvs 300\>. ar gylov !•"> teuln, Rhoes v Barwor ei ddyfanuad. gan nodi fod eymiau o 2p a 46 y mis i'w tain allan. Cvmerajdwyai v ruodd anrhydeddus yr o*, J y Cwmni wedi cyfarfod yr hawbau, ac yr oeddyut wedi talH. Yn vichwanegol at d'alu'r swm hwnw y.r mdd y cwmni wedi tain y cyflogau 0' r adtig y bu y ddaanwain hyd iu-s y talwyd vr ia wlHla 1 t )

Mae Rhinwedd Feddyginiaethoi SUDD LAGHAOLi DAIL CARN YR EBOt, GRIFFITH OWEN, GAERNARFON. yn cryfhau ac vn arfogi y Frest rliag Anwyd I'w gael mewn poteli Is 2c, drvvy'r post Is 5c. yn y Siopau Draggist.

"BRONCHITIS." I I J i'MtOSODIAD TRW.M AR BLENTYN VN I CAEL EI WELLA GAN I VEXO'S LIGHfDXING COUGH CURE. I J Dywed Mrs. Meen, 33 College-road. Little Thurrock. ger Grays, Es,ex:i bydd i mi byth beidio canmol Veno's Lightning Cough Cure. Gwellhaodd fy machgen bye-han pan yn dioddef cddiwrth ymosodiad trwm o bion- i-Iiitis, a byth er hyny y mae yr oil o'r teulu yn ei gy.meryd. Y mae hyd yn oed y baibaii yn cy:eryd'Veno', ac ni fethodd erioed a rhoddi gwellhad. Yniddiriedwch yn Veno's i wella peowch, anwyd asthma, 'bronchitis. influenza., catarrh. j a'r pas. Prisiau: ll,}c, Is 3c, a 3s. ymliob man.

lEGLURHAu AnLtWYDD DERBY. illewn cyfarfod a gynhaliwyd yn yr Aldwych Ciub, ddydd Me-tcher, traddod- odd Aigiwydd Derby un o'r aieithiau mwy- af gonest a gwynt-b-agored o dumi a, welsom ynglyn a r crisis presenol, a ihybiwn nas gallwn yn well na i-huddi 1 'ddarlienwyr "Y Genedl" oi anerchiad gali u.og. Dywedai y buasai yn llawn gweil ganddo ar un wedd ymatal rhag tradaodi aiaeth o latii yn y byd, ond ryws>ut nis galiai beidio teimlo i^i buaisai hyny ond ymadygiad all weddaidd ynddo tuagatynt hwy. Adrodda-i wrthynt yn ei ffordd ei hun ei olygiadau per- sonol a'r sl-fyllfa bre-t nol (cym.). Yn anifoitunus iawn iddo ei, canfvddodd ei hun, yn holiol ar walian i ddim ymyriad o'i eiddo ef,—yn nghanol crisis gwleiayddol, ynglyn a'r n ll,,hiiio l NN- i i,.A 'hwn yr oedd pob -math o gyhuddiadlau o gyn- '¡¡wyu ac annlieyrngarwch, yn cael eu taenu ar led. "Foneddigion," meddai Arglwydd 'Deilby, "gobeithiaf y bydd i chwi fy nghredu pan ddywedaf na bydd i mi fyth fod yn an- llherngar, ac na fydd a wnelwyf ag unrhyw- 'gyiiiiwyn (cym.). Nid 0'18 un cynllwyn yn I MVuy-ddus i mI, ac ni fu<icai a wnelwyf a- dan I 0'1' cyfryw peon gwybod am dano—geilwch fod yn eithaf sicr o hyny." I Yr oedd gandck) ef lawn digon o waitoh yn ei swj'ddfa, heb ymyryd a dim gwaith arall 'perthym>J i'r LlywodraeUi ar wahan i'r swyddfa bono. Ond hyd yn oed yn y \ydd- Wa hono yr oedd yn eitliaf ajnlwg—yii arbemg ynglyn a lieitii mewn dynion, Had oedd gan yr awdurdodau )lywodraethol yr afael ofyool a.r bethau. Yr hyn oedd yn angenrheidioi ydoedd pwyllgor bychan nid yn unig i ys- 'tyried- materion a.'u penderfynu, ond a fedd- ai hefyd y gallu a baxii i bt>b adraii gario illaii yr hyn y pnderfYlJid ariio. Odd igerth S hyny gael t-' ddvvii yii ymdroi, yr oedd perygl o'r mwyaf yn bodoli 5 gvnlluniau y General Staff, perthynol i'r d-'yddiji a'r Llynges. f-ethn mewn cael eu ea.rio allan yn y flwyddyn dvfodol. Nid amser oed-i v preseno" i neb oedd yn daJ <J¡fl-t:' gyfrifol, pa mor is-raddol bymxag, i aros Vn dawedog; a pb,in gaViodd Mr. Lloyd George—(cym..—y-ind-io rrcuno ag ef i gyf- iwyno i'r Prjf-Weinidog gynvgiad i geisio y.ve!!h;'u sp<'vHf:L petliaii. teimiai ei fod i'w ig;1ia.wnha,n mewn cydymffurfio a'r cyfryw ,ga-i, (c y m er a d wy aet h). PWYLLGOR RHYFEL LLAI. Yn awr, yr oedd yn deg iddynt gael ai ddealL beti-i a gynwysid yn y cy.tryw gynyg- j ad. Y cynyg ydoed, fod i'r Pwyllgor Rny- fel gaeL ei vvney d i fyny o lai niter o aelodau, yr hw n hetyd i bo,b dyoen oedd i wasanaethu fel cyirm-g\ngor y wlad; a 'i ddyledswyddau oeddynt l ystyried pob cynygion a rhagwelediad ag a fyddai bo6ibi i todau-dynol wneyd, a beth fydd- ai' canlyniad allesid ddisgwyl i ddigwydd mewn canlyniad i'r mesurau fabwysiedid, glynu wrthynt, a mynu eu gweled yn caei eu Cario drwodd hyd eithaf eu gallu (cym.). Y -ewestl"ii ydoed.d, beth a olygid i gyfansodd- dad y Pwyligv/r Rhyfel fod, a'r cynyg ydoedd ei fod i gael ei wneyd i fyny o lai o nifer na'r Pwyxlgor presenol; a bod y Prif-Wein- idog'—dyiedswyddau yr hwn oeddynt mor rii- ferus a phwysig, fel nad oedd yn busibl iddo wb amser lywvddu dros bwyllgor oedd yn eistedd bob dydd, a thrwv'r dydd,—i roddi eu biesenoldeb bryd bynnag yr yetyriai eie hyny yn ddoeth, a phan y gw nelai efe hyny ei fod ef bob amser i lywyddu. Ond, wrth •gwl-s, yn ei absencldeb, bjddai yn rhaid cael Wiywun arall l lywyddu* ac wedi ei awdur- dodi ar ei ran, a diau y cytunent fod yna un. ( 'gwr a farnai y wlad yn gyfaddas fel y gwr mwyaf priodol i'r pwrpas hwnw. Yr cxedd 'na halwl bellach yn cael ei hestyn i'r Prif- weinidog heb law bod yn bresenol a 1 lyw- yddu yn y pwyllgor, sei i roddi barn deriyn- ol ar unrhyw benderbyniad y dymunai y pwyllgor ei osod mewn igrym. SIO-Nil GOBElTHIO. Dyna ydoedd cyfantoddiad bwriadedig y ■pwyllgor. l i' oedd yn credu hefyd fod yn toueibi dwyji oddiamgyieh y cyfryw gyfnew- idiad heb ddito-dh r Llywodraeth o gwbi \cym.). Yr oedd enwi'r personau fydd.ent l v N,faii&o.ddi'i- pwyllgor mae'n wir yn waith. lied ddyrus. Codai'r allhawster yn bennaf bddiwrtii y poSib.ilrwydd o enwi llawer yn ormod. Yr oedd amryw o'i hen ffryndLau ef, a gydvveitiiient ag ef gynt yn nyddiau'r p-leidiau gwleidyddol, yn cael eu henwi. Gad- awer iJdôü ei ddweyd <1 roityi11 yr hyn na v-'hawsent gyfle i'w ddweyd Aiostynt eu hun- <ain—nj^d oedd cymaint ac un ohonynt na 'fuasent^i talcii o sefyll o'r neilldu, 06 oedd ,yiia ddynion gweil i'w cael yn eu lie, ac, 'yn mhellaah na hyny, nid oedd yna. gym- aint ag un ohonynt iuasent yn yrngymeryd a. swydd ond yn unol a dymuniad pob plaid yn y Senedd. ym ogystal ag ymddiriedaeth Iwyraf y wlad. Ond nid yw ddyben yn y 'byd siarad am be-htau a.iasent fod, rhaid yw li ni edrych yn wyneb pethau fel y mwiit yn sylweddol ar hyn o bryd. Yr oedd yn dir- .Ùwr ofidio oblegid s-efyilfa bresenol ein ham- gylchiadau. Nid oedd ganddo ef yr ann personol ileiaf yn yr hyn a wnelai, nac ych- waith llnrhyw uehelgais peliach na gwn«yd ei oren, mewn unrhyw tiafle-oddimeni-n neu bddiallan i'r Llywodnaeth—i ,gario ynuaen y rhyfel yn llwyddianus a c-hydag effeithiol- rwydd (cvm.). CEFNOGI MR LLOYD GEORGE. Xid cedd efe yn vet nog i Mr. Lloyd' George gydag unrhyw anican o'i flaen peliach na sicrhau Pwyllgor Rhyfel -Nvir effeithiol. Ed- -i,ychai ar hyny fei peth anhefegorol. Nid oedd yn ddrwg ganddo am fuiiyd am y cwrs a N-nierazal, pe y llwyddid dan unrhyw wein- yddiaeth neu dan unrhyw Br if-weinidog i sicrhau Pwyllgor o'r Natur a. grybwyliodd (cym. uchel a pharhacl). Pe igorfyddid iddo fyned drwy yr un cyfwng eto. er mor ga* ganddo fuasai hyny, dywedai wedyn fel y dy- wedai yn awr "Nid oes cyfaddawdu i fod ar gNA-e-itl Wil y pwyllgor, ac ar effeitbiolrwydd 'cario y rhyfel ymlaen, ac nid ydym i adael cymaint a ehaxe-, heb ei throi er cyrhaeddyd terfvniad buddugoliaethus (eym.). SAFLE AIR. ASQUITH. Yr oeddys wedi gofyn i Mr. Bonar Law i gymeryd i fyny swydd Air. Asquith (yr hwn oedd wedi ymddiswyddo), a dymunai ddweyd gair ynglyn a Mr. Asquith. "'Bydd- ai i mi mewn unrhyw todd ymhelaethu yng- lyn a'i ymddygiadau, pa un bynag ai yn yr ben amser fel arweinydd ei blalid, Hen. ynte yn ddiweddarach fel Pi if-Weinidog y Wein- yddiaeth Gyfunedig—yn hyfdra a wrthwyn- ebid o bobtu gan ei bleidwyr yn ogystal a'i wrthwynebwyr (cym.). Ond rha,:d oedd iddo ofyn iddynt ganiatau iddo \n>eyd yr hyn ag y tybiai nad oedd yn troseddu wrth ei wneyd. tsef taiu gwarogaeth i'w gymeriad perso,nol (cym.). YT oeddwn vii flaenorol i'r rhyfel j wedi bod yn cyfla.wni gwaith ynglyn a Aln. Asquith, ac er pan dorrodd y rhyfel allan yr wyf wedi bod gryn lawer yn ei gymdeitlifl.-j. ac yn ystod yr ychydig figoood diweddaf wedi hodv aelod distadl o''i Weinyddiaeth. Yr wyt am fanteisio ar y cyfle eynt-uf hwn o ddat- gan fy mawr ddioleh iddo am .ei garedig- I rwydd a'r boneddigeiddrwydd a dilangosodd tuagat af bob amsp-r. a byddaf vn faich o gotio bob amser am y cydgord, a'r cyfeillgarweh pur a fodolai cydrhyngom. Mcmi amseroedd cyffredin, ystyrir myned- jad allan un Prif-weinidog a dyfodiad un ar- all mewn gan rai dosharthiadau fel cyfwng o lawen chwedl. Yn awr. gadewch i ni ei gwneyd yn berffaith glir i'n gelYJùon ar led y byd nad oes yma ddim defnydd cysur idd- 'ynt yn y crisis presen,ol hwn. Nid ymgipns ydoedd hyn rhwng heddweh a rhyfel, ond yn "hytrach cyst-dleua-et-h pwy a pha. fodd y gell- id cario y rhyfel yn mlaen i'w derfyni yn •fwyaf effeithiol. A gobeithiai. yn enw'r X efocdd, na lusgid i mewn drlrwgdeimlad- a-u'r p)eid;M) gwleidyddol i'r ymwimeyd liwn beth bynag. Rhaid i ni fod yn gwbl unol. os am lwyddo. a'i aii- terfvjiol- ydoedd. "Closiwch y rhengau. ac ewcli ymlaen. a'r rhyfel" (oymeradwyaeth).

ECONOMICAL & RELIABLE. tf." ( j l¿,i .¡. j Ts? b?i SM? P?'DER in tb? W?rM. uLr) B!?.: 'p?!Our Tii.? V/t??AL-??. F-He.r'AHA'i'i?N.

..J. CWRS Y RHYFEL ADOLYQIAD YR WYTHiNOS I WYTHNOS DDU ARALL. I CYEYN&DER RUMANIA.. I I BRADWKlAETfl GROEH. I I GrWAKTHRUDD PRYDAIN. I GORFOLEDD GERMAN!. I I YFIA WNHAU MOSES. I LLOYD GEORGE A'R STREIC-AR CANLYNIAD. Dvddiau tywyll, du, a welodd Prydain ai Chynghreiriaad oddiar pan ymddaughosodd yr erthygl ddiweddar. Mae r gelyn wedi 'bod yn myned rhagddo mewn rhwysg a grym; mae Rumania, yn gorwedd yn ej gwaed mae Prvdai-ii a'i Chynghreiriaid wedi \cad eu gw arthruddo yngolwg y Cenhedloedd. Dyna grynhodeb o lianes Cwrs y RJhyiel am 'yr wythnos ddiweddaf. Ceisiwn ddadelfenu y ffeithiau a'u gosod yn fwv clii* a < l-ca 1 lad twy gerbron darllenwyr "Y Gel." I CYFYNGDER RUMANIA. Rai wythnosau yn ol anturiais ddKve.vd tod 'Ocrygl y byddai haaies Rumania yn, y Rhyfel yn ail adroddiad o hanes gresynur Serbia llynedd. Mae'r p-erygl, hwnw wedi dod yn ddigon agos erbyn hyn i ba.wb ei weled. Mae yr holl ran orllewinol o'r wlad cael ei medd- liallU gan y gelyn. Mae BLIcire,t wedi syrth- io a'r Grerman yo ben ym mhrif ddinas Ru- mania—lei ag y male yn Belgrade, pnf ddin- as Serbia. Xi. bu rhuthr cvffelyb i hwn, ond yn anainl iiawn yn haMS rhvfeloedd y byd. Un o r tebycaf iddo oedd rhuthr I1 frame yn eibyn Germani yn 1870. pan y croesodd Byddin Ffraine i vmosod ar Germani, ac y gyr-yd hi vn ol cvn pen nemawr o ddyddiau wedi ied clilwvfo, a'i harcholli yn angeuol gan y igelvn buddugoliathus. Rhywb>eth tebyg, yw hanes rhyfelgy-roh Ru- ii-nania. Ar v cychwyn croesodd1 ei Bvddi11 hithau v terfTn ymo*ododd ar y gelyn a gyr- rodd ef ar ffo yn ei wlad ei hun. Ond gwr eg- y.-iodd vnt-a-u ei INN-Yiiau a da.eth yn ei 01 i vmosod ar ei ymosodwr. Gyrrwydr y Ru- inamaid yn ol i'w gwlad ei hun erbdiwvd a-r eu ho1 gan y Germaniaid ymladd ac en- cilio ymladd drachefn ac encibo d-rachefn- dyna fu hanes bieunyddiol Byddin Rumania erR tro. Ceir y gwahaniaeth rhwng Rumania yn 3916 a Ffraine yn 1870 yn y ffaith mai ym- ddiried vn ei galln milwrol ei hun a wnaeth Ffl'ainc. tra mai YMDDIRIED YNNOM NI ,k W'AETH BU?'\IAN'IA vn 1916. k\leth- A WNAETH RUMAMA yn 1916. Meth- ?nn achub Rumania yr u.n modd ac am yr un rheswm, ag y methasom wa-redu Serbia*— ,>herwvdd twyll a brad Brenin Groeg. Efe, a-e efe vn bennaf os nad yn unig, a osododd I Herbia yn ysglyfaeth i'w gelyn, a-c a,'n rhwys- troàd n: i waredu Rumania mewn pryd. Bg- lurir hvn vmhelIach isod. Pan vn vsgnfenu vr wythnos ddiweddaf yr oedd gobaith, er mai gwan ydoedd, y gallesid ieto achub Bucarest, y brif-ddmas rhag syrth- io yn vsglyfaeth i'r gelyn. Ond siomwyd y gobaith gwan hwn. ac erbyn liyn mae tiltt banner gwlad Rumania. gan gynnwys y bril- ddinas. wedi syrthio i ddwy Ifl\ r C'-rerman1aid. I PA FODD Y COLLWYD BUCAREST | Yr oedd pedair Byddin Fawr o Germaniaid yn oydvmosod ar Rumania, i'r oil yn gwneud, N,i-i iio d 'y iiioso d ai Bucarest, y brif-ddina", yn llüd. YmoSlOdai un o'r gogiedd, III] atall o'r ere, a'r ddwy ar- all o'r gorllewin. Pan geisia-i Byddin Ru- mania wrthsefyll y Igelyn o r gorllewin, deuai naili a'i Byddin" y Gogiedd lieu Fyddin y De 1 fygwtii myned o'r tu ol i Fv- ddin Ru- mania, ac er mwyn diogelu ei hun rhag ergyd •vn ei chefn, rhaid oedd iddi encilio o flooD y X?yM, hvnnv yw tua'r dwyrain a. Bucarest. C?? 'odd mor ami ;kc mor bell ?a cvrhaedd ahom Bucarest, ac yno rhaid oedd iddi wneud > fyny ei meddwl naill ai i wrthsefyll y gelyn hvd augau neu ildio'r bril-ddinas yn yspail ■ac yn vsglvfaeth i'r gelyn. Penderfynwyd ar y cwrs olaf. Enciliodd Byddin Rumania i'r tu ol i'r brif ddinas, i gyfeiriad y dwy- rain, ac i gyfeiriad RNv-,ia a'r Mor Du. Svmudwvd swyddfeydd a'r trysoT eenedi- aetliol, o Bucarest i Jassy. Sail Jassy ar iannau'r Afon Pi-utli, yr lion yw y ffin rhwn* Rumania a Rwsia. ac yn y gongl ogledd- d,invyi I -,I, agosa-f at Rwsia. a pheunl oddi- vvrtli Aw stria. Trwy'r ddinas rhed v rheil- ffordd fawr o Rumania i Rwsia ae yn eysylltu I Bucarest ag Odessa, prif borthhidd Rwsia yn v Mor Du. ODESSA VR MOR DU, Y W NOD NESAF Rhed Rh, • dd Odessa o Jassy i Bucaa- est. ac o B- aie--t— (!) Dros yn Rustchuk i Vania, prif 001"" ¡.dd Bwlgaria ar y Mor Du, a (2) Dros n 'Vint. Fawr ar v Da.niwb i COTI- stansa. i>i if bort/hladd Rumania ar v Mor IVii. Ond rhed Rheilffordd Odessa iiof-. ,) n Jassy (3) Ue tnvy Galato i'r Bont Fawr theb fvned o fewn can rn, illtil- I Bucarest -,a (4) Drwy Gvffordd ar Reilffordd Bucarest i Galats, a".i, GyfFordd honno dros gan milltir o Bucarest. Gwerlir felly fod (a) Dwy Reilffo'dd o Bucarest i'r Mor D?. a i-(I d o 3 a,.4i;v Bont (b) Dwv &iJff idd 0 Jassy i r Bont Fa.wr heh ,h-Iled « fewn («6n *ii!ldir i Buc- arest.. Gwelir fell v. gan too. Germani wedi cym ervd Bucarest— (i) Y Gall y gelyn fanteisio ar y ddwv Reilffordd gvntaf (ii> Xn ali"fante.isio ar y ddwv olat .h. yd, j nes vr enillo gan niilltir eto vmbe!la-cb o dir. Hii) Fod v ddwy Reilffordd olaf vn aros -¡"1 vn hyn yn agored i Fvddin Rwsia eu fi- d?f) i ?hidc m?.v.'y a magnelau it rttWyo Rumania np? i y]""?d ar y Bwigariaid yn y'Dobrvlja. PA HETlr ENir,ODT) GERM \NI n i Ivb velier eto ar v pethau a eniUwyd gan I Gernr:ni ()rwy "11(.l vr ;ir Ril- I n.a?'"L'?\mpty? )?'carest. i. EuiUodd Iviuer gwlad Rumania, a'r 1J J I'-ddinas. 2. E.uU<xM  1'}¡;1l Lvy?R'Tw.vUd?Yn —"wladvgwct'ith. 3. E.niUodd.v't?? '?'???"?"'?'' gwlad yr olew. 4 Fiogelodd ei Rheilffordd (I !>f !in i Bagdad. Bvriu- .dd linell ei Byddin—He gynt el fel arch bwa. mae yn VT1 llinell vnron unionsytb. (5. Ni bvdd raid iddi \:I.tj! gN, .I. o fil- wv- 1 ddiwl llinell ferr ag a fyddai raid iddi gaei i amddiffvu llinell hir. 7. O ganlyiiiad gall synnud Byddm grief o Rumania i ryw ffrynt arall. Dyna enillion sylweddol, amlwg. y geill hi ymffi'ost,iu ynddvui a gorfoleddn o u })Iegyd. Cym ere r" R'hif 2 o'r enillion—G wind y Gwenitb. Yr oedd Prydain wedi PH rXL GWKRTH 800,000}>. O WENITH Rumania—ac yn urof am gvfle i w gludo Vr wlad lion -i fod yn ddefnydd bwyd i chavi Ile '?-11  (?re d bti- tililill:ttl.. bu. lasai'r gwenith hwn yma, ers nnsoedd, an hara vit hdøthach ac yn rhatach nag ydyw. Ond gan fod v Dardaneis wedv ei gloi. a, 11 allwedd vn Haw y Twrc, mae'l'gwerth wytili can mil 0 bunnau hyny o w-emth yn aros yn Rumania hyd heddyw. Gosododd y Ruman- lald lawer ohono ar dan rhag iddo syrthio i ddwylaw'r Germaniaid—onU cafodd y Ger- manaid i'w dwylaw wert-h cannoedd o nloedd o bunnau i fud yn had i/r hauwr ac yn fara I i'r bwytawr yn Germani. A chan iod Ger- mani ar ei ohythlwng o eisieu defnydd bwyd, dyma ei bord yn awr yn llawn am hboedd eto. I Mwy na hyn, os rtiedr Germani gadw gaf- I ael ar y Meusydd Gwenith hyn hyd y cyn- liaeat' nesaf, geill godi yn Rumania ddigon o zenith i wneud bava i holl wlad Germani y gaeaf nesaf eto. Cymerer eto Rhif 3 uchod,—.Gwlad1 yr Olew. Glo sy'n gwneud peiriajuni rhyfeil; olew sydd' yn rhoi bywyd yn y peari-aiiiiau. Chwery olew ran mor owysig yn y Rhyfel I ar faes y gad ag a wna glo mewn- puratoi ar gyfer y Rhyt?l g;u.tref. I Yr oedd Gprmani, 0 ran ei pheirianwaith ar faes. y gad mewlI mwy o angen olew nag oedd ei phoblogaeith adref mewn angen bara. CN-flawiiii- y ddau angen bellach am fisoedd drwy ei henillion yn Hummia., Golvga hvii oil fod eunill Rumania WEDI RHUI BY WYD NEWYDD I GERMANI YX Y RHYFEL, ac wedi ei galluogi i ddai allan all11 fisoedd eto. PERYGL CYD-FYDDIN SALONICA Mwy etc. Gesyd buddugoliaeth Gernmni yn Rumania Gyd-byddin Saloniea mewn per- i. Edrycher ar Rhif 7 uchod, o erullion Gennaaii. U" medr y Caisar bellaClh fforddio symud dyweder ehwarter mihwll o'i filwvr o Ru- man ia i rywle arali, i ba, ie y bydd mor debyg o ',1 syniud ag i gyteiria.d Groeg a Salonica? ltordd yn agored iddo. Mae Bwlgaria j at ei a)wad. Mae gwlad Serbia yn ei raw. Nid oes elyri yn sefyll rhyngdd-u a Chyd' Fyddin Salonica. Dengys banes v rhyfela. yn y Balkans mai braidd y medr Cyd-Fyddm Salonica sy- inud ymlaen yn jerbyii y gelyn fel y mae pdhau yn awr. Gwir fod natur y wiad yn tfatr v gelyn, a bod hyd llinell brwydro Cyd- 'Fyddm Salonica yn golygu tvetti drom ar ein gallu milwrol. Camgymeriad cyffredin yw tybied mai "rhyw frwydr leol, cyfyngedig o rail maiin- ioli, yw biwydr Cyd-Fyddin Salonica. Rhai wytlinosau yn ol, yn yr ysgrifau hyn yn "Y G-enedl." dywedwyd fod llinell y Gyd-Fydd- in yn ymestyn ar ffiu-f bwa, o Kavala (N'ea- | poh«> Paul) lieu Dratrna (Philippi enwog) hyd Verria (Berea yr Actau), ac yn mieaur yn atgos i ddau can milltir. Erbyn heddyw mae'r bwa yn fwy, a llinell arch y bwa, yn hwy o dipyn gan gyrraedd heiibio i Monas- t i-i- tua'r gorllewin, ac i diriogaeth Albania (Illvricum y Testament Newydd). MAE LLINELL BJIWY.DRO CYD-FYDDIN SALONICA FELLY YN MESUR DROS L'ofl MILLTIR O HYD. Ond pa beth a olyga hyn? Golyga fod 'bl'wydl' yn myned ymlaen o ddydd i ddydd dwy tyddin ar linell yn ymestyn o Gaergybi hyd Gaerdvdd, ac yna ymlaen o Gaerdvdd i Lundain DYNA YW LLIN- ELL BRWYDR CYD-FYDDIN SAL- ONIKA. Yn awr meddylier am Fyddin newydd o chwarter miliwn "(2:50,000) yn dod i gynorth- wyo' gelyn sydd yn ein gwrthwynebu. rhyw- le ar y 250 milltir hyn, a cheir rhyw ddrych- feddwl am un o effeithiau posibl buddugol- ia-othau Germani yn Rumania. BRADWRIAETH GROEG A GWARTIIRUDD PRYDAIN. Erbyn hyn maie yr hyn a ddywedwyd ers tro yn yr ysgrifau hyn am fi-ad Bremn Groeg yn amlwg i'r byd. Yr wythnos ddiweddaf, er rhoddi o'r Brcnin ei air— (a) Y gofalai am gadw. heddweh yn Atliell (b) Y gofalai y caffai. pleidwyr Vem- velo6 bob ehwaTe teg. (c) Y perchid gofynion a huddianau Prydain a Ffraine gan y Llywodraeth. Torrdd Brenin Groeg bob addewid. Codwyd cynnwrx yn y ddinas. rniosoa- wyd yn greiilon ac yn gyhoeddus gan filwyr rhestredig y Brenin ar lbawb oedd yn ffafrio Yenizelos. Saethodd Byddin y Brenin ar fit wyr Prydain a Ffraine gan ladd a chlwyfo I'll w, tie 200 a 300. tl Yn lie mynu cospi yr euog, darostyngoda Prydain ei hun yngwydd y byd drwy ganvat- j au i Frenin Groeg yrru cor £ f o'i filwyr ef yn osgorddlu 1 11 milwyr ni drwy ystrydoedd y dd ilia's yn ol i'w llorigau Dvwedir fod creulonderau hafal i eiddo'r Germaniaid yn Belgium wedi cael eu cyf- lawni gan sorod diuas Athen, GYDA GHYM- •ERADWYAETH Y BRENIN, ar gefnog- wyr mwyaf uxddt,zo-I Veiiizeloi, ae ar ddeil- j iaid Prydain. Dywedir fod Brenin Groeg yn parotoi Byddin o 130,000 neu 200,000 yn barod i ym- osod ar ein Byddin ni o'i- tu ol pan ddelo Byddin newydd Germani o Rumania i ym- osod ar Gvd-Fvddin Salonica. AROS AM Y CYFLE HWN Y BU BRENIN GROEU ERS MISOEDD. Ac eto, mor bell a,g y gwyr y cyhoedd, nid yw Prydain wedi cym ervd mesurau effeithiol i ALW'R BRADWR BRENTIINOL I GYFRIF. Mae rhyw ddirgelweb mawr yn holl hanes ymddygia Prydain at Frenin Grtfeg. Dienon vr amlygir y dirgehveb cyn hir bellach. OYFIAWN HAU DYSGEIDIAETH MOSES. I ddod yn ol adref at faterion cartrefol ein. gwlad ni, mae y Pwyllgor Arbennig a benod- wyd i edrych i mewn i amgyicbiadau y Gweithiau Cad-ddarpar, y Miwnisbyn Works, wedi cyfiawnha.u dysgeidiaeth Mosei gvlit. Ebe Mo^-vs. o dan ddwyfol ysbrydol- iaeth "Chwe diwrnod y gweithi ac y gwnei dv holl w.aith. Ond v seithfed dydd yw Sab- ath yr Arglwydd. Na wna. ynddo ddim gwaith. A dvna ddywed v Pwyllgor Arbennig. RHAID I DDYN" GAEIj GORFFWYS O DDI WRTH EoI WAITH UN DYDD () BOB SAITH. Gwna. fwy o waith mewn chwe )ii,wi-ii--I)d. os gorffwysa ar y se:thfed dydd, nag a fedr ei wneud mewn saith liiwrnod heb un dydd o orffwys ynddynt. I LLOYD GEORGE All, STREIC- A'R CANLYNIAD, BygyllÜodd Glowyr y He fyned ar streic os na chaeut godia,d yn eu eyflogau. Y can- lyniad oecld i'r Llywodraefcb gymeryd rheoi- aeth v Pyllan Glo-a. l'h.oi triswllt y bunt o ° godiad i'r glowyr ar waethaf y meistri glo. ° Bygythiodd Mr. Lloyd George fynd ar streic on na. chai ef fwy o'i ffordd ynglyn a'r dull o gario y Rlivlfel ymlaen. Y canlyniad oedd-torri pen Asquith a gwneud Lloyd George yu Brif Weinidog yn ei le. Llawenlia Cymru benbaladr i weled ei mab athrylitbgar wedi cyrraedd y sedd uchaf yn vr Ymerhodraeth fwyaf a welodd v byd eri- oed-eithr goiidia (idaxfod iddo wneud hynny ar draul darostwug i'r llwch yr Arweinydd a roddodd iddo ef ers dros wyth mlyntedd bob cymort-h, a ehefnogaeth, a chyfeillgar- w I Na chamdldealier fl. Yr wyf fi, ac mae mwyafrif y sajwl sy'n dilyn Cwrs y Rhyfel yn fyfyrgar, yn oydolyga a Mr. LLoyd George na ? ga a Llovd Ge 8 rge iia fedr Cabinet yn l'iiiio 23 o ddynion byth gyd- i \veled a chydweithredu i gario'r Rhyfel ym- hien fel v dylesid ei gario ymlaeai. RHAID | mewn argyfwng mawr cenedlaethol fel yr un presennoi, RHOI'R AW DU RIJO D YN LLAW YC'HYDIG er cario y Rhyfel ym- f jaen yn llwyddianui". Felly y mae yn Ger- nidsu dau yn unig sydd yno, saf v Caiser a H;ridetrLlllg' Y l' oedd Lloyd George am gael dim inwv na phedwar i weithredu awdurdod icrfynol" vm Mhrydain. Os na chai hynny, gwell gandclu oedd ymddiswyddo. Yn hyt- rach na kvm,v, ymddiswyddodd AsquiUi. Gwn?-d L?d f G?'?e yn Brif Weinidog, a C,wiia4?d l?oja ( I y thra )T ysgrifenn. hyn mae y Cvmro yn brvwir Cabimet Newydd. Tebyg yiv y mwyafrif o'r Rhyddfrydwyr yn yr liei, (was*anaethu o dan Lloyd George yn y Ca^lne^ Newydd. Beth fydd y canJyniaclau ni fedr b ddweyd. Eithr da fydd i' "lad gofio rhai 1. Yr oedd—ac y mac-'—Mr Asquita.' iIRn awyddus ag yw Mr. Lloyd George ei -hpn, i gario y Rhyfel ymlaen yn effeithiol a phenderfynol. 2. Dro air 01 tro beiodd Mr. Lloyd Gaorge Weinyddiaeth Asquith am ddtffyg- ion—ond yr oedd efe ei hun mor gyfrifol ag ydoedd Mr Asquith am y diffygion hyny. Os amJieuir hyn. yna rhaid dweyd: Os delir Asquitli yn gyfrifol am ddiffygion y gorffeml, rhaid fydd dal Lloyd George yn gyfrifol am ddiffygion y dyfodol. 3. Alae gwir wreiddyn yr anghydfod rhwng Mr. Lloyd- George a, mwyafrif Caíh- inet. Asquith—ac yn eu plith Mr. Balfour, ArJwydd Lansdowne, Arglwydd (Syr Ed- ward) Grey, Mr. McKenna, Mr. Runci- ma.n, Mr. Hareeart. ac era-ill AA PTHOJ)- ANT GYMERYD SVVYDD YNG NGHAB- INET LLOYD GEORGE;, yn myned yrr ddyfnach nag a amlygwyd i'r cyhoedd. ¡ Dvma'r ffaith fawr: Mynn Mr. Lloyd George fyned ymlaen a'r Rhyfel, coatied a gostio, mewn arian. mewn gwaed. mewn dyoddef, floes curir Germani i'w gliniau i ymbil am heddweh. Mynn y dynion a en- wyd uchod gario'r Rhvfel ymlaen yn ben- derfynol ac effeithiol—oud mvimant hefyd i Brvdain a'i Chynghreiriaid hysbysu AR BA DELERAU Y BODDLOXA? WNEUD  HEDDWCH. Dyna'r gwir am y gwa- i haniaeth HANFODOL rh?-ng Mr. Llovd i George a mwyafnf Aelodau Ca?binet As- 1, quith. j I Os nad wvf yn camgymeryd pvelir dwy I neu dair ffaith yn amlwg yng nghyfan-sodd- 1 j iad Cabinet IJoyd George pan hysbysir yr I I enwau ■— I enwau I 1. Yrchvdig o Aelodau Cabinet Asquith. vn Rhvddfrydwyr na,c vn Doriaid, fy d (i yng Nghabinet Llovd G-eoree. 2. O'r Rhvddfrydwvr fydd yng Nghab- inet Llovd George, ychydisr en rhif ac an- enwog' (mewi evrnharia?th) fel Gwleidy'dd- wyr. a fyddant. 3. Toriaid fvdd mwyafrif Aelodau Cab- inet Llovd George, ac ar y Blaid Doriaidd » yn v Senedd yr ymddibynna am gefnog- aeth. | aeth. I

I LLONGYFARC" V PRIFWEINIDOC. I j Anfonodd Mr. Nath Roberts, ysgrifenydd GymdeiUias Rvddfrydol Bwrdeisdrefi Caer- narfon, y teligram a ganlyn i Mr. Lloyd ^George" Y mae eich etholaethau yji?ich j vllongyfarch yn wreMg ar eich gyrfa yn y ?orfFertoi fel Gweinidog, ac yn dymuno bob Hwydd?nt. i chwi fel Prif Wpinido?." j A?fonwyd yr hyn a ganlyn o Landudno;- Pnme MlIllster, Downing Street, ?n- J Idûn. Llongyfarchiadau. Cymru a.m byth. I Gymdeithas Rhyddfrydol Llandudno." (Coai-  igratula!tons. Wales for ever. Lr?mdudn? t iberal AsoÓation). ————_?_? ———-

I —————- DYLEDION MASNACH- ) WR. Yn L'ys Methdaliad Bangor, ddydd Iau, u flaen y Cofrwstrydd <Mr. J. Glynue Jones), holwyd C, D. Httmplixey., (a gariai fasnach dan yr enw Humphreys & Parry). High Street. Bangor. yinghyich ei fethdaliad. Yr oedd cyfanswm y dyledion yn :288p, ac yr oedd y cliff- arianol yn 264p.. Dvwededd y Der- ibynydd Gyhoeddus fod y dyledwr, yr hwn oedd yn 68 -mlwydd oed. wedi bod yn y bus- nes er's 52 mlynedd. Cafodd y busnes a'r ol ei fam. Dy-wedai y dyledwr yr effeithiwyd ar y busnes oherwydd diffyg cyfalaif a chyc;- i tadleuaeth, ac hefyd fod chwaer ordd yn ddall yn dibynu'n rhanol arno. Roedd y derbyniadau N-v-thi-io-,ol tua 13p yr wythnos, ac yr oedd yr elw ax hymy o 2p 5s i 2p 10s yr wythncss. Bu t g-anddo gynorthwywr. i'r hwn ar un adeig y talai 2p vr wythnos. Nid oedd ef ei Tibn yn < tynu allan ond tua 30s. yr wythnos. Yr oedd y cynorthwywr hwnw yn ofynwr am 50p —arian a fenthyciwyd a Hog. Y Lerbvnydd 'Swyddogol Cyi-tortbwvcl A ddarfu iddo roddi bentliyg yr arian i chwi?— Y Dvledwr: Dywedai ei fod. a chymerais i-i air. Y Cofrestrydd Ai nid oedd yn cadw eyfrif? —Na- oedd-. Cy.nieraie ei air. 'Darfu i mi arwyd'do cytiindob a d-ymwyd aJ'an gan y dJ1 ei hun. Mr. Tobias fDerbynvdd Swyddogol Cynor- thvvvf)r|; A ddarfu iddo eich dychryn?— Naddo. otid bygythiodd ymadwl a dechreu busnes arall. Mr. Tcbins: Mae'n amlwq fod rhywuu wedi i.«wneud budd oherwydd awendid v dvii. Yi- oedd gwas y dyn yn wd) aFan na'i feistr. Terfynwvd yr vmchwHiad.

-==- I DIWEDDARAP. GYDA'R PELLEBR. 12-30 Nos Su The Pireau Y mae'r parotoadau milwrol ym my d ymlaen yn Grcveg.A mae Brenin Groeg wedi 'gwneud yn hysbys yn Athens y bydd iddo ymuno a'r Germaniaid os y bydd a'r GcJlu- oedd Cyngreiriol dom y-.maith un o'r cyvyll- liadau diplomataidd. Y tebyeolrv y jd y»v. pe y digwyddai i helynt doiri allan, y bydd i fyddin Groeg. yn caei ei blaenori y Brenin. adael Athens, a gorymdeirhio t- i'r gogiedd i vmdrechu ymuno a'r .Bwigariaid 'a'r G-er man iaid. Erbyn hvn y TInE 1,61 Venizelistiaid wedi cae l en carc-haru, ddygir atynt yn greuloiij iawn, vn ol fel y dywed v Groeg:aid eu hunain. Y mae pieid- wyr y Brenin yn parhau i anrheithio t i'r Yoenizelisitiaid, -• Ffraine. Bwried gwneud cyfnewidiadau mawr yng- h-n a'r Fyddin yn 'Ffrainc, Dis'li' J- bydd v Cadfridog Joffre vm mvned i'r Sw v-ddfs Ryfel i Bar is. 2C y bydd y Cia-d. fridag Foch yn cymeryd ei le ar y maes. He—"d. ihoddir niwy c awdi-rdod Syr Doug- las Haig yn Ffnainc.

Y WEINYDDIAETH NEWYDD. GWAITH Y PRIFWEINIDOG. AR Y CYNCOR RHYFEL, MR. BONAR LAW I ARWAIN Y TY. I Fed y gwelir mewn colofn-au era.il xhodd" (M Mr. Asquith ei ymddiswyddiad i fewll fel Prif Weinidog, vr wythnos ddweddaf. a gwa- hodflodd y Brenin Mr. Bonar Law i ymgym- erydl a ffurfio gweinyddiaeth., ond gwrthododd ef, yna rh;>ddwyd y cynnyg i Nir. Lloyd George, yr hwn a ymgymerodd a'r gorchwvl. Hysby" swyd yr hyn a-ganlyn ddoe (SuI) Gydachyflymder rboddhaoi, y mae'r Prif We nidog "Vjl gorffen ffurfio Gweinyddiaeth. Y mae'r rnestr ar hyn o bryd yn disgwyl cym er ad w vae t h y Brenin. Deadwn y bydd i Air. Lloyd George neilltuo el hunan bronyn gyfangwbl i'r T>\vyllgor Rhyfel. a materion fydd yn d-wyn perthynas rhyfel* A siarad yn gyffredinol. Mr. Bonar Law fydd yn arwain Ty r Cyffredin. Bvdd prif swyddi'r Cabinet, newydd yn cael eu gwneud i fyny'n benaf ie: y caiilyri.- Y CABINET A'R CYNGOR RHYFEL. Prif Weinidog, a Phrif Angl. y Tryscrlys, IMR. LLOYD GEORGE. C'anghellor y Trysorlys, MR BONAR LAW Prif Arglwydd y Moriys. SYR ED-WARE CARSON. Arglwvdd-Lywvdd v Cvngor ARGLWYDD CURZKXS. Gwe iiidog Llaftir. MR. ARTHUR HENDERSON. GWEINIDOGION EREILL. Angiwydd Ganglieliocr, SYR ROBERT FINLAY. A'sgrifenvdd Cartref, SYR GEORGE CAVE. Ysgrifenydd Tramor, MR BALFOUR. Y7s»grifenydd Trefedigaethoi. AIR LOG. Swyddfa. Rvfel. AR»GLWYDD DERBY. 'I A sgrif enyd-d I ndiai d d. MR. AUSTEN CHAMBERLAIN. Rheolwr y Bwyd, ARGLWYDD MILNER. Gwe nidog Cad-ddarpar, DR. ADDISON. Llywydd Bwrdd Adcly- 46 AIR. HERBERT FISHER. Prif YTsgrifenvdd vr Iwerddon MR. H. E. CUKE. Ysgirifenydd yr Aiban SYR E YOUNGER. Llywvdd Bwrdd Masnach, SYR A STANLEY. Llywydd Bwrdd Amaethvddiaeth. IMil R. W. PROTHEROE. Twme Cyffredinol. AIR FRED 9AIITH. Cyfreithiwr, MR GORDON HEAVART. Is-Ysgrifenvdd Tramor. "ARGLWYDD ROBERT CECIL. Is-A'sgrifeir.dd Rhvfel I AIR. IAN AIACPHERSON. Gweinidog y Pensiynau. AIR. BARvNES. Ysgrifenvdd Arianol y Trvscrlvs, I MR. J H. LEVER.

I CAPELI RHY FAWR. Wrth siarad mewn cyfarfod yr Eglwysi Rhyddion, yn i ort Talbot, noe Fercher, dyw- edodd yr Athiro Joseph Jones, Coleg yr Anni- bynwyr, Aberhonddu. fod capeli Yniiieilldiiol yn rhy fawr o iawer. Nid oeddynt wedi eu hadeila.du yn iawn, ac yr oedd yn holiol am bosibl adduli ynddynt mewn ysbryd priodol pan oedd T orielau mawrion wedi eu llenwi a phiant a neb i edrych ar eu hoi. Lylai y gynulleidfa gael mwy <> ran yn yr addoliad, ac yr cwdfl- e sieu newid ffurf y g|wsanaeth fel ag y byddai yn fwy cydwed'dol a'r oes. Dylid ceis,iocael mwy o undeb rhwng yr enW-l biu mewn rhai deoedd er mwvji ;ii 1 ed gwneyd gormod o gape1 i.

Marw Cerdcor Enwog Dichon fod llawer ym Mjirydain heddyw Tiad allant edrych ar enw'r cerddor adnab- yddus a fu farw yn Bayreuth, un o't- dydd- iau diweddaf. set Dr. Hans Richter, heb deimlo math o atgasedd tuag ato, oherwydd ei ymddygiadau tuagat ein gwiad yn fuan ar ■o! i'r rhviel dorri allan. Yr un eJfen dda-eth i'r golwg yn y w Lad hon, ae, yng Nghymra tua dwy flynedd vii ol, pan ddatganodd rhai dynion arwynebol na/d ailent ganu tonau r ?luzai-t, e k? yng Mendelssohn, Haydn, 'Mozart, etc., vug nghynulleidfaoedd Cymru, ac crailJ a gyn- iiygia-aiit nad uedd cerddoriaAjth Germaji- aidd iiae Awstriaidd i iod ar raigieni ein prif gvngherddau. N id fel Germanwr yr ydym yn gwneud .;y:w o Dr. Hans Ridhter, ond .reI gwr o athrylith, ac uid peth yn perthyn i gelledl nac ots ydyw athrylith, ond eiddo'r hoij fyd a pho'b oes. Y mae Mendelssohn yr un mor "hysbys yin Mhrydaiti heddyw ag ydyw* yn Germani, a Haydn vr un mor ad- nabyddus ag ydyw yn Austria, a'r un modd y gellir d\v;eyd am Dr. Hans Rxhter. Treul. iodd dros ddeng mlynedd ar hugain yn y wlad hon, a dywedir ei fod yn gwybod llawn mwy am Fanoeinion nac am Berlin, all am Vienna, nac am Lnndain. Yr oedd yn un o'r arweinyddion cerddorfaol mwyaf adnab- yddus ym Ai-firyda n, gan iddo arwaan Cerdd- or fa Haile, ym .M anceini m, o 1910 hyd 1911, ond er yr .hull garedigrwydd, clod, at M- rhydedd a dderbyniodd yn y wlad hon, ac pi- I iddc) 0 I ii incwm gweddol glyd yma, dy- ■ wedir ei tod wedi arwain yntgyrcli witii- Brydteinig yn Germani ar oi i'r rhyfel dorri aHan. Ganwyd ef yn Raab, Hunga-ri, Eb- rill 4. 1848, ae yr oedd ei dad a'i twin yn cerddorion proffe-sedig. Ei dad oedd yn a.r- wain- y gwasanaeth eerddorol yn yr Eglwys Gadeiriol, ae yr oedd. ei fajn yn athrawes gerddorol yn Vienna. Ei henw morwynol •tn-dd Josephine Csazinsky, ae y mae pob un sydd wedi dilyn y symudiadau cerddorol yn ?yddy:g a'i henw. Yr oedd yn gantores 0 fri, ?chym?rodd ran yn yr opera fyd-enwog 1 pan .berfformiwyd lii gyntaf yn Vienna. Ofer fyddai i m fanyiu al' yrfa gerddoroi Dr Hans Richter, gan ei bod mor j anirywiol. Digon yw dweyd ei fed yn offei- Ynwr medrus ei hun, a bod hyn wedi rhoddi 'pronad 'ddo ynglyn a cherdrtn'Lti, Yr oedd !Yii ddigon o athrylith i fedru treiddio i ys- favyd y dftrnau a berlTormid gan y gerddoi ta, fe rhoddi ysbrydiaetlh yn y rhai a berff-ormidi o dan ei arweiniad. Galiai bob mmser ddang- lOt; ei wet thfaKviogiad o athry.lj.th, a gallaj or twhi- arail ddangos ei ddirmyg tuag at ra.i tizid oeddynt felly. Ystyrid ef yn deg a cli- daedd -2i tarn, ae yn anrhydeddus yn ei boll d<lvfarniadau. Duw a,'r Rhyfel Y mae gan Dduw ei wleidyddiaetli. ;w.> ni ddaw byth i Jawr i fod yn gyd-allu ag un- ihyw genedl Had yw yn lan," medda.i Esgob Chelmsford .y dydd o'r biaen, wrth aim ere k uyfarfnd o'r Cyngrair EfengyUudd, yn Lhm- daill, ae v .maent yn eiriau digon difnfoI i iiaeddu yfityriaeth ddwysaf pab PrydeillIwr. A ydym yu digon glan? A ydym wedi dysgu'r Avers. yn y rhyfel hoii, Aeth vi- Es-. vmlaen a dywedfidd,—With edrych ar fJwrop heddyw y mac'r cerydd i-nwvaf a gaf-, odd yr Eghvys erioed. A allai unrln-\v un osod y rhyl'el crelivil with ddrws unrhyw un uawv (.-yfi-ifnl t):t- Eghvys Gristionogol Yr uedd1 eisijiu iddynt gydnabod Duw hyd yn oed \nth i':¡;rad am I'vfel. GaUent ofnl.- 'Paham na vTiivi a I)u%N.?' O'nid ydym ar ochr cyfiavvnder a rhyddid But y gallent. gael Duw i lawr o'n hnchr ni?" Aeth V siara-dwr Vir.la.en a gofynudd i'r gwratidawyr feddwl am Brydain yn ea.sglu cyfoeth mawr i'w Kysguboriau cyn y rhyfel. yn giwgnach rhoddi pensiwn i'r hen, yn grwgnach rhoddi arian i lanbau a, difodi'r slums, a grwgiwich gwtvettd tai cymwyis i bob! fnrw ynddynt, ale, fyn 3-wr yr oeddvnt yn gwario pnm rniliwn y ktydd ar J'yfpl! A oedd en hysbryd wedi cyfnewid er pan don-odd y rhyfel allan? Yr uedd rhai yn gwnend arian allan o'r rhyfel. uedd streiciau. difalterweh mewn gwei.tho., aiioiie,sij-x,N-N.dcl mewn masnach, ac vfed-lie nad oedd yfYllg, ar liyiiny--fel cynt. Rhaid <i ni Janhan Prvdain. a'i elia-el yn union ocr- "'mnt nl1\\ yng tighyntaf. Newyddiaduron a Chylch- gronau O.lierwydd'prinder papur, yr anhawster -i'w ')ýLel, a. l' pr; Hehel, y mae amryw newydd- ?adth'u?ac'iytch.gro?auwedieugori'od?i ,sdyll yu ddiu'it?l uwchben eu hamgylduad- all, a'r canlyniad eu bud yn lieihau <-u jna-int neu godi eu prisiau, m mewn rhai ini- gylchiadau yn gwneud y ddau. 'Cyfeiriasioin o'-r blaen at rai newydiaduron yn cael eu gorfodi i godi'r pris oil envy dd fod eu colled ariamol vii Cawr bob wythnos. Nid oes od;d yr un wythnots ym myned lieibio na- chlywir fod rhyw gylehgraw n. neu gilvdd yn cael ei roi i fYlIY. ac. yn bur fynych hydd newyda- iaduron yn oyfarfod a'r un dynged. Amser anfTortunus ydyw i neb gyhoeddi llyfr. Nid )'n amliosibl*ua clu>dir pris pob newydd- iadur Ie dyddiol o hyn, i ben trimis. Bu hvnny o dan ystyriaeth mewn cynhadledd yn Llundam. ddydd Llun diweddaf. Yr wyth- nos hon, peuderfynwyd codi pris poob eylch- gra.wn misol Seisnig o chwe clieiniog i saith geifnog, a daw hyn i rym ym mit" Chwefror •nesaf. Y mae perehenogion v million a ganlyn eytuno a'ti gilydd i godi'r prig,— "London,"Wide Wide \V,orfd," "oma.n I at Home." "Xash," a'r Ddydd Uwener diweddaf, oodwyd pris y "Ca.rl1¡ÜJ"- von and Denbigh Herald," a'r "NoTth Wales Chronicle." 0 geiniog i geiniog a d;m.m » « « Nod Rwsia Yn y Duma, davllenodd M. Trep-ff. y Prif Weinidog Rw>siaidd, ar ol derbyn gwrthwvn- tebiad ac anghymeradwyaeth y Sotrialwvr a r Blaid Lafur, ddatganiad pwysig. Y-ng iiThvntaf oil. dvwedodd fod Rwsia, rrowit Lin- db" a'r Galluoedd ereiil. yn beiiderfyi>ol o gaei buddugoliaeth Iwyr cyn rhoddi arfau i lawr, ac yurt. hysbysudd yn swyddogol eill bod yn Rwsia. wedi dod i gytundeb y llynedd gyda Lloegr. Ffraine, ac Itali. eu bod i gaeI v Dardanielles a Cliae)-e-vgteii.yri.niad y datganiad hwn oedd i amryw o fein iau'r Wrthblaid waeddi. "Bravo yr li-vii oedd arwydd o'u gwerthfawrogiad o Brif-We;nid< g. yn I'.wddo j hvii iddviit. Y byn. wrth awrs yn newvdd i lawer oJvmoin yt., y wlad hon. 'Dywedodd v Prif Weinidog ymbellach fod y Llywodiaetli yn awydduK iawn am gael ■evd-Veith-reiad vn v Duma. a'u hul am ym- .d'rechu glanhau Rwsia oddiwrth y dylamwad- au Germanaidd. Cyfeinwyd y:n vst-od yv eiste-ddiad at ddifnfwCh t sefyiifa yn y v. lad, oherwydd fod llawer viio VIA deLo a'r G' tmcr. iaid. ac yn daledig ganddynt- a thrwy hynny yn rhoddi ei thvnged yn nwyl" r ^tryw. i dvbiaeih </vlTredinol vw, fod M. Ti^poff yn 'bwriadu ad-dreluu'r Llywodraeth Imei-.n diogelach.