Y Genedl

CYDNABOD CYDYMDEIMLAD. Dymuna Mns Morris Williams a theuhr London House, Nefyn, ynghyda Mr a Mrs Robert W liliams'R.*t: teulu, Marcuv 'Street, Caernarfon, ddatgan eu ..Ilolell- gai-wch i bawb am y cydymdaimla^ ddanghoswyd tuawatynt Yn eu proÎedig- aeth drwy golli Mr Edward Morris William,

ADOL YGIAD YR WYTHNOS. Yr Arth a'r Eryrod. Y DARDAN ELLES. Yr Enillion a'u Cost. Sylw.-Yr ydym wedi gwneud trefniadau i roddi bob wvthnns drem gySredinol ar YI sefyllfa ynglyn a'r Rbyfel. Parotoir yr ytegrifau hyn yn arbemg i'r Genedl gan un o newyddiadurwyr mwyaf profiad- ol Cymro, yr hwn sydd yn hysbys o'r \.) holl ffeithiau yr ysgrifenna yn eu cylch. V Os dymuna unrhyw ddarllenydd Y gael eglurhad pellach ar unrhyw fater a nodir yn yr erthyglau hyn, dan- foned lythyr wedi ei farcio Rhyfel," yn brydlon i Olygydd "Y Genedl," Caernar- fon, a cheisir ei ateb yn v rhifyn cyntaf y bo'n bosibl.

Yr Arth a'r Eryrod eto. Fel mae'r Llew yn arwyddnod Prydain, y mae'r Arth VB arwyddnod Rwsia, yr Eryr i Germani, a'r Eryr a dau ben iddo i Awstria. R-hwng yr Arth a'r Eryrod v bu yr ymdrech mwyaf yr wythnos a aeth heibio, eto. Gwir- i wyd yr hyn a ddywedwyd yn y llythyr di- weddai, set nad oedd Germani wedi llwyddo i ro'i ergyd digon nerthol i Rwsia yn Lem- berg, a.c v buasai sefyllfa byddin Germani •• bosibl yn gyfyng er cwympo o Lemberg. Cyn i'r llythyr hwnIlW ymddangos yn y eolofnan hyn, yr oedd Lemberg wedi syrthio i ddwy- t'.V'r "Germaniaid, ond yr Arth wrth gilio yu ol wedi tarro ergyd mor gryf a'i bawen nes pluo un ochr i'r Eryr mawr. Chafodd y Ge •- maniaid na chararorion na chyfarpar rhyfd pan gyxnerasant Lemberg. Trannoeth yn: osododd y Rwsiaid mor ffyrnig ar y deheu i Lemberg nes gyrru'r gelyn ar So tua'r afou, i r afon. ac yn ol dros y Dniester, gan achjsi iddo golledion trymion. Sicr yw fod Ge" Tiiani wedi colli mwy o ddyniOl: wrth emull Lemberg nag a gollodd Rwsia wrth gilio yn ol. Yn awr mae'r Germaniaid eto yn erlvn r d byddiii Rwsia tua'r dwyrain a'r Gogledd o Lemberg. Ar yr olwg gyntaf, ac i'r anghyi- arwydd, gellid meddwl fod Rv.sia yn colli am ei bod yn cil:o, a bod Germani o reiclrwydd •. ■> ennill am ei bod yn erlyn. Fel rheol buasii y cyifryw dybiaetli yn hollol gywir; eithr nid yw yn hollol gywir yn yr amgylehiadau pre- sennol. Cilio yn ol o'i gwirfodd y mae byddin Rwsia; ei herlyn o'i hanfodd y mae byddic. Germani. Os gofynnir paham y cilia Rwsia o'i "wir- fodd, a pham yr erlyna Germani hi o'i han- food, ceir yr ateb i'r eyntaf, a rhan o'r ateb iall yn y ffaith syml mai po bellaf yn ol y cilia Rw»ia, mwyaf sicr a diogel a fydd ei byddin a pho bellaf yr erlidia Germani ar ei hoi mwyaf oil fydd anhawsterau a pherygi bonno. i a"' (iirlletivdd vi- llvn a dtivwed",yd Fe gcna'r d?r!!f-nydd yr hyn a ddywedwyd mewn llythyr blaenorol am bwysigrwydd rheilrTvrdd mewn rhyfel. Mae rheiltlyrd-j hwylus yn anhebgorol a.t gludo y gvnai raaurion, aLi eytai-par,, ac at symuo: corfflu- oedd mawrion o filwyr yn gyflym o'r naill ra, o r maes i tan a rail. Prinder gynau mawr. a'u. cvfarpar piiodol, orfododd y Rwsiaid i gilio yn ol o Fynydd-dir Carpathia ddeufe, yn (Jl. Digonedd o'r gynau mawr, a rheilffyrdd hwylus.Tw cludo, alluogodd Germani i orfodi Rwsia i gilio. Pe heb y gynau mawr, nis gallai Germani fod wedi gyrrn y Rwsiaid vr uL Pe heb v rheilffyrdd cyfleus a hwylus i'w dudo nis gallai byddin Germani fod wedi symud y gynau mav/r ymlaen ar ol y Rwsiaid -r naill ddydd i'r lia'li. Yn awr terfyna cvfleusterau rheilSfvrdd r Germaniaid ymron yn hollol ar ol mviud heS)- to i Lemberg. Amhosibl fydd iddi glu.io corifliH;edd mawr o filwyr yn gyflym cel cvnt o'r naill ran o'r maes 1ran arail. Amho^:J.i | heryd a fydd i Germani gludo y gvnau ma'?'c er1id y Rxiaid; rhaid fydd iadi' 'odd'cni f gySegrau ysga'fnaeh, o natur v rhai-v" I R-vaia. Bydd arfau y ddwy 'f\ddin fp'?y? fcl;fartal iiag y buout er dechrea v rhutur trwy Galicia. Wedi colli y mantais cedlu ganddi mewn gynau trwm, rh-iid fydd i Ge; II:i.wi ymddibynu fwy-fwy ar allu ei milwrr po bellaf yr a ymlaen ar ol y Rwsiaid. Eithr cydnebvdd pawb fod miiwyr Rwsia. fel ain- v/yr Prydain a Ffrainc. ddyn am ddya, Y¡i drech ymladdwyr na miiwyr Germani. PiQ, wyd hyn bob tro y daeith v dynion w'yneb v.i wyneh. gledd ynghledd, a bidog at uiog. Y gynau trymion yn unig a roddodd v fantais Gormani hyd yma. Po bellaf yr a oddivrrJi y ilieilffyrdd, cyll yn fwy a mwy y fantais lion. Gwelir felly paham y cilia Rwsia yn oi o gVEaedd y rheiltTyrdd-a pha fantais a dda v idd: drwy hynny. Ond," meddai'r darllenvdd, "paham yr -erlidia Germani ar ei hot? Paham na ad Juuydd iddi yn lie rhuthro i berygl wrth 1;1 heviid?" Yr ateb yn ,ml v-,v: Am na feiddia (iermani adael llonydd iddi, ac na all fforddio peid 10 ei herlid. Os peidia Germani eilid ar o! y Rwsiaid, rhaid fydd iddi wneud un o tidau beth, sef naill ai aros yn ei hunfan, ueu gJio yn ol ei hun. Eithr ni all fforddio g vneuthur y naill na'r llall. Amcan mawr G:rmani yn y rhuthr ofnadwy hwn yw, fel y dywedwyd di-oion elsocis, torri grym byddin Rwsia, a'i gwneud yn amhosibl iddi ymosod. Yna gall Germani yrru hanner miliwn neu fiir.vn o i dynion o Galicia., i Ffrainc neu i gyffiniau yr Eidal lie y bygythir ei byddin- oedd eraill hi. Hyd nes ynte v gall wneud byddin Rwsia Vil ddiymadferth. feiddia Maeke-isen ddim ti. inu milwyr o Galicia i helpu'r byddinoedd mewn meusydd eraill. Os saif yn ei unfan, rhaid iddo gadw digon o filwyr yno i wrth- sefyll yr ymo-sodiadau a wneir arno gan v Rwsiaid y munud y peidia efe ymosod arnynt h'.vy. Ca-fodd brawf diymwad o hynny pan ymosododd y Rwsiaid ar Von Linsingen ar lannau'r Dniester, ger Lemberg, trannoeth i gwymp y ddinas. Unig ddiogelwch Macken- felly yw d'al i guro yn ddibaid ar y Rws- iaid. Po bellaf yn 01 y eilia'r Archdduc, an- Hawddaf oil a fydd i Mackensen daro ergydiea oryf a chyflym. Po hwya* y byddo llinell ei gysylltiadau ag ystor ei gyfarpar, anhawddaf fydd iddo gael y cvfarpar angenrheidiol yn I brydlon, a mwyaf oil fydd y perygl i'r Rv/s- jpid aorri ei linell ac amgylchu ei fyddin.

Yn Ffrainc. I I Y gwrthwyneb hollol yw hi yn Ffrainc i'r hyn yw yu Galicia. Erlid mae'r Germaniaid yn Galicia, amddiffvn eu hun am eu bywyd y inaent yn Ffrainc. Colli cyfleusterau rheil- ffyrdd a wiia Germani wrth erlid y qelvn yn Galicia oedi c-yfleusterau rheilffyrdd a wiit wrth ildio pob milltir i ni yn Ffrainc. Y rheilffyrdd eto yw'r peth mawr yn Ffrainc fel yn Galicia. Drwy nifer a threfn y rheilffyrdd yng ngogledd Ffrainc y mae Germani dro ar tro wedi gallu dyblu a threblu nifer ei milwvr mewn unrhyw .fan yr vmosodid arni gar Svr John French neu Joffre. -Nld rhy- fead ei fod yn glynnu wrthynt mor gyndyn. Unwaith y cyll ei gafael ar y rheilffyrdd neu e; prif ganol-fannau, cyll hefyd ei gafael ar Ffrainc a Belgium, a rhaid fydd iddi gilio yn (1: drr- v Rhine i'w wlad ei hun. Os astudir yn cfalus y map sy'n dangos yrheilffyrdd yng "Ngogledd Ffrainc, ife welir fod byddinoedd Prydaia a Ffrainc yn nghymydogaeth La Basses, Arras, a Lens, yn araf ond yn sicr yn cau am y Germaniaid fel ag i'w gorfodi i oliwng eu gafael ar y rheilffyrdd. Pan d..hw'r gorchvmyn i'n bechgyn ni i gerdded rh^T-;dynt, in welir ffrwyth y pethau hyn.

DydcSiau Penblwydd, I Dydd Llun. -Niehefin oeild dydd pen- blwydd llofruddiaeth Tywy^ig Goronog Aws- tria a'i briod ar yr ystryd yn Sarajevo. Yr amgylchiad hwnnw roddodd esgus i Awstria gyhoeddi rhyfel yxi erbyn Servia, yr hyn a arweiniodd i'r Armageddon presennol. Cyn pen mis eto daw .dydd penblwydd cyhoeddi Rhyfel Prydain yn erbyn Germani, am dorri o honni ei chyfamod i barchu tiriogaeth Bel- gium. Bwriada Pwyllgor ( a: • I<>u y Cymdeithasau Gwladgar yn Llundain ddathlu y dydfliad hwn, Awst 4ydd, mewn modd arbennig. Yn y Pwyllgor Canolog cyferfydd boll gymdeith- asan gwladgar y deyrnas o bob math. Mr. Asquith yw llywydd y Pwyllgor Canolog, tt Mr. Balfour a-c Arglwydd Rosebery yw yr Is- iywyddion. Amcan.a.'r Pwyllgor, hyd y bo'n bosibl, drefnu i gynal cyfavfod cyhoeddus mawr ym mhrif drefi'r deyrnas, gyda'r amcan o roi cyfleustra i drigolion y deyrnas ddangos i'r byd. a phrofi i'r Cabsar, fod Prydain mor benderfvnol heddyw ag ydoedd flwyddyn yn ol. i ddial cam Belgium, i osod bach yn ffroen militariaeth Germani, ac i gario'r rhyfel ym mlaen nes enaill buddugoliaeth Iwyr a sicrha I heddwch parhaol Ewrop. Gwyddis erbyn hyn yr harrat y 'Caisar wneud heddwch—pe y caffai ar ei delerau ei hun. Boddlonai roi Belgium yn ol i'r Belgi- aid, os caiff yntau yn ol y trefedigaethau gym- erwyd oddiarno gan Brydain ymhob rhan o'r byd. Ond nis gallwn ni gydag un gradd o hunan- barch na diogelwch foddloni i wneud heddwch ar y cvfrj-w amodau, nac ar eu tebyg. A yw anrheithwyr Belgium, treiswyr Ffrainc, ifof- ruddion ein bechgyn dewr di- vv'r nwy gwen- wynig, a suddwvr y Ltiitai)la a yw y rhai hyn i gael dianc ym ddisgosp? A ydym ni i gydnabod mewn gweithred fod yr erchyll- derau barba-raidd yn gyfreklilawn ? A ydym ni yn myned i roi cyfle ac amser i'r Caisar i ail gasglu byddin, i lunio sudd-longa-Li, a Zeppelins, a'i galluoga i ymosod ar Brydain eto cyn hir gan gyflawni vma vr erchyllderau a wnaeth efe ar y Cyfandir? eu a fynnwn i ei gospi ef am a wnaeth etr. a'i gwneud yn pmh^isibl j.,Io ef. tia'i blunt, na'i wyrion. dorri eto a: heddwch byd? Atebed cvfarfod- ydd Awst ydd.

I Y Dard: nels-Enillion a'u Cost. ] Llonwyd calon y deyrua^, ond clwvfwyd calonnau bio deuluoedd gan ncwyddion yr wythncs a: ac o'r Dardanels. Mewn ystyr filwrol dy a'r newyddion goreu a gafwyd oddiyno o'. cychwyn—cyd-fyddinoedd" Pry* d- ain a Ffra c wedi enill ?afleoedd pwysig a hanner mi: iir o dir yn nghyfeiriad maeti clo gwrthwym ,iad y gelyn i'n llongau. Gwnaed ymosodiad jerthol ac unol ar gadarnfeydd y tybid eu b i yn anorchfvgadwy—ac enillwyd hwynt, gai beri braw, a dychryn, a digalon- did i'r gel\ I. Eithr nid yw'r gwaethaf dros- odd eto. Eiys i'n dewrior; i'w henill gadarn- feydd eraiU. Uawn can gryfed. Y cysur yw fod enillion yr wythnos ddiweddaf nid yn unig wedi rhoi calon newydd i'n byddin, nid yn unig wedi profi unwaith eto fod y milwr Prydeinig yn well gwr na'i elyn, ond wedi rhoi i'n Byddin safle llawer mwv manteisiol i ymosod ar y cadarnfeydd sydd raid eu hennill eto. Daw gyda hyn y newydd calonogol fod sudd-longau Prydain yn awr yn rheoli Mor Marmora mor 11wyr fel na feiddia llongau'r gelyn, na chlud-longau na llongau-rhyfel. ei dramwyo. Eto, o herwydd y cadarnfeydd ar y lan, ni all ein llongau rhyfel ninnau anturio drwy'r Dardanels hyd For Marmora. Am y gost, dywerlodd Mr. Asquith fod ein colledion hyd ddiwedd Mai, trwy ladd, clwvfo, a carch- aru, dros 38,000. 0s vchwanegir ffigveau Me- hefih, tebyg yw fod cyfanrif ei:, colledion yn v Dardanels a'i gyffiniau yn unig ya 50,000 o leiaf. Ond er mor fawr y pris a dalwvd, ac a raid ei dalu eto cyn enill trwodd, bydd yr enill hwnnw, pan y i ceir, vn fwy na gwerth yr holl gost. Cofier yn y cysylltiad hwn fod torri do y Dardanels yn golygu et.iU Caercvstenyn, ac agor y drws i'r Mor Du. Bvdd agov v drws i'r Mor Du ym golygu bara rhad i Brydain, a 'chynenwadan helaeth o gvfa.rpar rhyfe? i fyddin Rwsla. Bvdd cael cyflenwad mawr o gyfarpar yn galluogi bvddmoedd anfevth Rwsia nid yn unig i wrthsefyll Germani yn Poland a Galicia, ond i'w gyrru ar So fel man us o flaen gwynt nerfhol—canys mae gan Rwsia ei hun fwv na dwbl nifer milwvr Ger- mani, ond eu bod heb nac arfau na chvfarpar. Cofier eto ymhellach y bydd enill Caercys- tenyn, neu hyd yn oed v sicrwvdd vr eniliir bi, yn gorfodi Groeg a Bwlgaria, svdd ar hyn o bryd yn cloffi rhwng da,u feddwl, i dorri'r ddadl, a dod allan o ochr Prydain. Gol" yo-ai hynny drachefii-(I) Ddiwedd v Twrcyn Ewrop (2) Gorc-bfygiad buan Awstria. a (3) Dnvedd y byd ar allu mIlwrol y Caisar. Pan gofir y pethau hyn oil, gwelir fod enill yn y Dardane!s yn bwpcach na hvd yn oed enHt yn Ffrainc a Belgium, ac fe!]y fod v draul, er trymed, yn bris rhad am beth m¿r fawr.

11 Yr Eidal. I i aihau 1 enill a wna Cadorno a bvddin yr Eidal. Mae Awstria yn anesmwytlio ac vn ofni yn fawr mewn canlyniad. Mae ffaith nad yw Awstria. hyd ym hyn wedi gallu casglu byddin digon mawr a chryf i wrthaefyll bydd- in yr Eidal, yn profi dau b^th, sef—^(li as gall, ar hyn o bryd, fforddio galw llawer o'i miiwyr yn ol o Galieia; ac f2) Nad oes ganddi adgytnerthion mewn dynion y gall eu gosod yn y ryddm eto. Mae yr olaf vn bwysicach nac hvd vn oed y cyntaf o'r ddau. Hyd yn hvn vr oedd yn ngweddill gan Awstria a Germani dioon o ddynion i leTHvi hyd yn o-ed v bvlchau anferth a wnaed yn eu byddinoedd gan v brwydro di- baid. Felly, er yr holl ladd, a'r clwyfo, a'r caicharu, arhosai byddinoedd Awstria a Ger- mani yr un mor gryf ag oeddynt ar y dechreu. Eithr o hyn allan nid felly. Am bob mil a gollant, bydd byddinoedd Awstria a Germani fil yn wa-nach.

DyT-f ryn MARWOLAETH.—Nos Wener o da:i am- gylehiadau prudd bu farw Mrs. Alice Jones, I anwvl briod Mr. Griffith Jones, Tyiiywelti, yn 40 mlwydd oed. Gedy briod ac un ai' ddeg o blant. Yr oedd yn wraig gymeradwy lac yu aelod paichu.s yng nghapel Horeb Y mae cydymdeimlad dyfnaf a'i- tenlu yn en proicdigaeth. Glcddir hi ddydd Linn (heddyvr).

Abrdaron J METHDALIAD.—Yn Llys v Methcaliad- au. ddydd Iau, gwnaed ymchwiliad i faterion arianol Mr. Robert Ellis. Glan-y-mor, o'r lie hwn. Deuai ei ddvledion i tua 200p. Priod- olai ei fethiant gymeryd drosodd ddyledion ei rieni, pa rai gndwent y siop yn flaenorol, i ddyledion ar ei lyfrau. a. gwaeledd ei briod. Rhyw lOp. oedd gwerth y stoc pan ddechreu- odd e-fe gad w v siop. Methai a chael nwydd- au heb dalu ymlaen llaw am danynt. a phry- surodd hyn ei fethdaliad. Cauwyd yr ym- chwiliad.

Bontiiyfni I MARW A C-HLADDU.—Da°th tonn o dristweh dro* ein hardal d.lvdd Llun di- weddoaf, pan ddea;lwyd a.m ian." gwr "irioJ. hynaws, ac a berchid 2an wreng a bonedd, vmhell a-c agos, F,-f Mr Richard Hmrbes Berth D lu. yn 71 m'wvdd oed. Dioddefodd waeledd hir. a chaled, vn ddistaw, heb rwanach o gwbl. Dvdd la.u. dygwyd ei weddillion i fynwent Brynaerau. pryd y gwasa-raeihwyd wrth v ty. ac ar lan y bedid gan v Parch O. H. Davies (ei weinidesr) a Mr Owen Hn oh en, Bronallt. Y mae cyd- ymdeiml id dyfnav a'r teulu galarus hiwii yn en orofediffa-efb chwerw o o-olli pviod. n thad gofalu- a thirmn. Boed iddynt nerth i Jdal v brofedigaeth.

Nodion o Fethesda I YMADAEL.—-Gwaghau yn ddirfawr o ran y trigolion y mae v broydd hyn, a hyny oherwydd yr ymiudiadau parhauts sydd vm- hlith yr ieuenctyd. Yn ychwanegol at y nifer "fawr sydd yn barod wedi ymuno a'r fyddin. y mae rhai degau wedi cefnu ar y chwaral, a wynebu am waith i'r ma-nau hyny ag y mae gofyn am weithwyr ar gyfer paro- toi arbu rhyfel. Y mae .nifer fawr wedi cael gwaith yn Llanelli, ac yn Y sgotland drwy gytrwng Undeb y Chwarelwyr. jMILWROL.—Y mae v rhai hyny ag sydd -wedi ymuno a'r Gwirfoddolwyr yn pryeur 5-mbeiffeithio yn eu hvmarferiadau Cym- erir dyddordeB mawr vn y mudiad a chvd- arynhoir minteioedd Tregarth, Cilgeraint. Caellwyngydd, a Bethesda, yn un fintai ar nosiweithiau arbemg, ac y maent y prydi.au hvn i'w gweled vn adran gref. "ABSEN.OL O'R YSGOLION.—Am efigeu- luso anfon ei fachgen i'r ysgol ddyddiol (Llandegaik a'i gadw i weithio ar y fferm. gwysiwvd a dirwywyd Mr Thomas Roberts. Coed Howell Lsaf. gan Ynadon Bangor i'r swm o 9s dydd Mawrth d^veddaf. Erlyn- y.yd dros v Swyddfa Addyeg gan Mr Roger Evans. Cyfreithiwr, Bethesda.

Penmorfa l\LA.R¡WOlJAE'TH.Drwg genym gofnodi marwolaeth Mr. John Davies, Cefnymeusydd Uchaf. Yr oedd yr ymadawedig yn 50ain mlwydd oed.

Cerrigydruidion -AlAfR-WOT-AETH,. -Pritchard, Mehefin 24, yn 45 mlwydd oed, Mies Lizzie Prit- chard, Hafodymaidd, Cerrig y Druidion, Claddwyd ddydd Mawrth yn Pentrevoelas, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch R. Richards, Rhyl, a, J. Morgan Jones. Dang- oswyd y cydymdeimlad dwysaf a theulu cartdig Hafodymaidd yn y brofedigaeth km hon.

Llangollen I I OYMAiNFA GANTJ Y M.C.—Cynhaliwyd y gymanfa gerddorol flyinddol ddydd Llun diweddaf yn (Llangollen, pryd' yr oedd cyn- rychiolaeth dda o holleglwYRi y cylch. Caed gwasanaeth Mr. E. T. diavies, F.R.C.O., Merthyr, a ohanmolodd ganu y Gymanfa. Yr arweinyddion Ileol oeddynt: Acre fair, Cefn, Garth, Pontcysylltau, Vroncysylltau, Bron- ygarth, a Weslton Rhyn—Mr. John Wright, Cefri Mawr; Penybryn, Groes, Tainant a Rhiwabon—Mr. Jonathan Evans, Penybryn, Llangollen, EiriaxialM, Llandynan, Penti-edwr a Pentrebwlcli-Mr. 'Evan Jones (Alaw Ber- wyn), Llangollen, Mr. W. Pencerdd Williams, G. & L. ydcadd cadeirydd y pwyljgor tretn- iadol; Mr. J. D. Edwards, The Stores. Chirk, oedd y trysorydd, a Mr. R. H. Jones, (Berwyn), Llangotlen, yil ysgrifenydd. Mr. W. Pencerdldi Williams ,a lywyddai yn y pryd- nawn, a dechreuwyd gan Mr. Ishmael Owen. B.A. Llywyddwyd yn yr hwyr gan Mi. R. Ellis, U.H.,C.S. Canwyd yr organ gan j Private Samuel Evans, Tainant, a'r piano gan Mr. W. 'S. Gwynn Williams, Plas Hafod, Llangollen. Dechreu-wyd cyfa-rfod yr liwyr gan y Paich. R. H. Williams., Llandynan. Pat5hvyd pleid'lais o gvdymdeimlad a L. Xewton Wright, yr hwn oedd wedi cyfarfod a damwain ac yn .analluog i fod yn bresenol. ac hefyd gyda. Mr. W. Roberts (Treborfab), Garth, yn ei waeledd. Yr anawdwyr oeddl ynt Miss Jennie Thomas, Cilmedw; Miss VV right, Acrefair; Mr. W. T. Ed wards, Mill street; Mr. Llew Evans, Acrefair; (Mr. Hugh Jones, Chapel-street, a Mr. W. A. Roberts. Trefor. Dyma ganlyniad arholiad Coleg y Tonic Solffa. Yr arholvddl oedd Mr. J. R. Davies, Garth; Mr. Joseph iDodd, Rhcsllan- erchrugog, a Mr. W. Roberts (Treborfab). C,a.iilynia,d :-Junior: Marie Williams, Jane Olive Jones a John Jenkins Davies, Groes. Elementary 'Grave IDavies-Williams, Gwlad- ys Davies, Lizzie Ann Hughes, John Tysilio Ellii, John Herbert Evans a John Goionwy Owen. Garth; Jane Olive Jones, Groes. In- termediate: Jane Olive Jones and Ivor Wil- liams, Groes. Staff sNbta-tion i(First Grade): Miss Alweri J. Edwards, Garth.

  1.  11 Jr: ? t«; puii-  .= "ä a j -Y 'd&a&on,; atut tne+e% &rurue)h .dP s f/Iø!  ??????? ? <?S BIRD'S Custard and stewed fruit is the dish to keep  you cool and fresh, as well as active and healthy. The more you eat, within reason, the better you are. 6 With stewed fruits and BIRD'S Custard, all possible risk with the raw fruit is avoided. This creamy and ■ *^3^ delicious Custard rounds off the natural fruit tartness, H. making it so much more appetising and agreeable. ■ $ Then there is the real body-building nutriment in m ? BIRD'S Custard.. This all-important quality makes m Kl Bird's —the Perfect Custard, the mainstay of light refreshing summer meals. See that yoar frait is soand and fresh. and make sure that your Custard is BIRDS. No S S S substitute can be so pure or so wholesome. In zd Pkts., 4d 1d Boxes, and large Tins. w

Llanberis < D Y RGH AFI AD.—Lla weny dd i ni fel ar- dalwyr, oedd deall fod Mr Lloyd Williams, Glan y Bala, Arolygvdd Chwarelau Dincr- wic wedi ei ddyrchafu i'r Faine VIlade1. Mae Mr Williams, yn foneddwr oaredig a liynaw*. ac heb axnheuaeth nid oedd neb mwy teilwng j'r anrhydedd. Y G WIRFO DDiOL W Y" R. —Ymwelodd Adraii Llanberis o'r fyddin a Nant Uehaf, nes lau, er ceisio cael nifer oddiyno i ym- restru gyda :Llanberis. neu i ffurfio Owmni eu hunain o'r .fyddin wirfoddol. Wedi myned trwy yehydig o'r ymarferiadau mil- wrol, aed i'r Yegoldy i gynnal cyfarfod, a dacth nifer dda o'r ardalwyr ynghyd. Ar ddeahreu y cyfarfod cyfeiriodd y llywydd, Mr Ariander Hiughee, at yr anrhydedd oedd wedi disgyn i un o'r gwirfoddolwyr, sef Mr Lloyd (Williams, Prif Arolygvdd Chwarelau Dinorwic, eef ei fod wedi cael ei ddyrchafu i'r fainc ynadol, ac vr oedd hyny o ddydd- ordeb neillduol i drigolion y 'Nant, gan mai yno y cafodd Mr Lloyd Williams ei eni, fagu. Cyfeiriodd amryw o'r siaradwyr at yr un peth am yr hyn y diolchodd Mr Wil- j liams yn gynnee. Paeiwyd ar y diwedd i adael yr hyn a osodwvd ger bron i ardalwyr i y Nant i'w gario allan, a nodwyd y Parch Hugh Lunt yn Ysgrifenydd.

DINBYCH, Mehefin SOain.—Ffowls, o 5s. i 6s y cwpl; hwyaid ieuaingc o 5s 6c i 6s 6c y cwpl; wyau, deg am swllt; ymenyn ffres, o Is le i Is 2c v pwys; tybiau bach, Ls Ie y pwys; biff. o 9c i Is 3c; m yton, 9c i 2s 2: a lamb, He i Is lc y pwys; moch tewion. o 2C i 6e y 'pwys; cwningod, Is 4c y cwpl gwlau Saesnig, o Its 2c i Is 3c y pwys; gwlan Cymreig, ollIe i Is y pwys; a hen bytatw, (1 c 1 flp i rt LLA^IRWST, Mcheftn 29ain.—Ymenyn ffres. Is Ie y pwys; eto, hallt, lIe i Is y pwys; gwlan, 11e i Is y pwys; ffov.ls, 5s 6c i 6s y wpl hwyaid, os 9c i 6s y cwpl; wyau deg ac 11 eg am Is; a phytatw, o 4s 6c i 5s y 112 ow vs. RHLTHYN, Mehefin 28nin.— Ffolws. 5s i 5s 6c y cwpJ; hwyaid, 6s 6c y cwpl; ymenyn, Is v pwys; wyau, deg am Is; cwmingod, Is y cwpl; gwlan Cymreig, Is. i Is le y pwvs gwlan Seisnip;, Iz5 3e i Is 4e y pwvs. PWLLHELI, dydd Mercher.—Wyau. 10s i lis. y 120; cigoedd, 10c i Is 3c; moch tew- ion, 5fc; perchyll, 2Ss. i 32s. ymenyn lIe i 12c. CAERNARFON, dydd Sadwrn.—Ymenyn ffres Is 2c y pwyci; wyau 10 am Is, (12s y 120}; hwyaid 3s i 4s vr un ffowls 5t; i œ 6c y cwpl; pytatws newydd It i l1c y pwys. MOOH. BIRMINGHAM, dydd Sadwrii.-CyfleD- wad gweddol; galw gweddol. Frisian Moch baewn 14s 3é. hychod 11s 9e: perchvli 14s 3c; Prisiau cartref: 'Moch bacwn, 6c y pwys; hvchod 4c y pwys.

I MARCHNADOEDD A FFEIRTAU. Y rhai a gynhelir yr wythnos hon. Y GOGLEDD. Gtwph. 5.—Gwreesam. Valley, Trail wm. 0' 6.-Bodederr., Ellesmere, Llanllyfni, Llansilin, Rhuthyn. „ Llanrwst, Llanerchymedd, a Llaneurgain, Machynlleth, Wvddgrug. 8.—Caerlleon, Lland¡ ino {g\vlan). IJanfyllin, Llangefni. 10.—Y Bala.. Y DEHEUDIR. Gorph. 4.-A,fteii,clochoa. 5.—Aberystwyth, Caerdydd, Llan- arthney, Idaiiifynydd, Pont-y- pwl. 6.—Aberhonddu, Llanon, x'or Aenny a Thregaron. 7.-CaerfN-Tddin, Mayzor, TT^'iy\-wy, Penrhyn fMõJganwg). 3.—Llanymddyfri. 9.-I,Iangadog. 1, 10.-Ca,e-riyi-ddiii, Ca»?telliiewydd-yn- INgheme. Llanbedr (Ceredigio:: Talgarth.

I —— — Genedigaethau, Priodasau. Marwolaethau. PRIODASAU. JONES—EVANS.—Mehefin 25ain, drwy drwydde.d, ,arbennig yucr 'Nghapel Gors- Iwyd, iRhotsybol, Mon, gan y Parch Thomas Evans, Amlwch, Lieut. John R. Jones (R.N.R.) o Amlwch, a Maggie,* merch hynaf Mr a Mrs Evans, Man- chester House, Amlwch. WILLIAS—WTLSON.—Mehefin 30ain yn Eglwys y Plwyf, Walton, gan y Parch W. Dinsdale Young, William Hugh, aJ tab Mr a Mrs Owen Williams, 5 Eleanor Street, Caernarfon, a Miss Florence Gertrude, unig ferch Mr a Mrs (Newion Wilson, a wyres Mr James Wilson, o Aigburth EVANIS—JOiNES.—Mehefin 24, yng nghap- el Oakfield, Lerpwl, gan y Parch Iisfryn Hughes, yn cael ei gy north wyo gan Y Parch T. J. Rowlands, M.A., B.D., (cefnder y priodfab), Jabez W. Evans, mab Mr a Mrs John Evans, Ty'n y Gongl, Mon, a Kitty, merch Mr a Mr& William Jones, Oakfield, Anfieid. LE.WIS-EV AS.-Mehefin 24, yng nghapel M.C. Newsham Park, Lerpwl, gan y Parch John Owen, a'r Parch R. Aethwy Jones, M.A., Dr Edward 'Lewis, 39 iPen-y-Lan Road. Caerdydd- trydydd fab y diweddar Hugh Lew id, Cwirtai, Mon, a Dilys, seitlifed ferch y diweddar William Evans, U.H., Silve-)- mere, Newsham Drive, Lerpwl. MARWOLAETHAU MORRIS.—Mehefin 27 am, Mrs Morris, priod Mr John Morris, 7 Cwmlws, Pen- maenmawr, yn 71 mlwydd oed. HUG'HES.—Dydd Llun, Mehefin 28, yn 71 mlwydd oed, Mr Richard Hughes, Berth .Ddu, Bontlyfni. Claddwyd dydd Iiii,, yn mynwent Brynaerau. EVANS.—-Mehefin 27ain, yn ei breswylfod, yng iNglanwydden, Mr John Evans- perchenog chwarel, yn 60ain mlwj-d-d oed. JOiNES.—.Mehefin 24ain, Net a Jones, geneth naw mlwydd oed Mr a Mitj Edward Jones, Ty Hir, Paiidy Tudur. EVANS.—Yn y Dardaiielleis, John Evans- mab ieuengaf Mr John Evans, Jlelm-- wOTth Road, Seacombe, gvnt o Se-A View. Harlech, yn 27 mIwÿdd oed. JONBS.—Mehefin 25, wecligwaeledd bvr". (Owen Jorjes, Siop Goch, Pwllheli, yn 40- mlwydd oed.

W. MATTHEWS WILLIAMS, R.A.M. (Dhxib.), F.R.C.O., TEACHER OF MUSIC, Llanrwst, VISITS BANGOR EVERY FRIDAV- PUPILS PREPARtED FOR THE BEST EXAMINATIONS ONLY. Organ, Pianoforte, Singing, and Theoretic^' Subjects. Terms Moderate. BARA CEIRCH CYMREIG (Gronant Far m Oatcakes) MEWN PACEDI DWY GEINIOG A THAIR CEINIOG < PR:F ADEILAD YDD Y CORPH TYSTIA A VVDURDOD IEDDYGOL UCHEL FOD MWY 0 FWYD-mwy 0 ddefnydd cynhaliol— MEWN OWNS 0 FARA CEIRCH NAG MEWN CHW ART 0 BEEF TEA t w cael gan holl Grocers, Bakers, Confectioners, etc. neu oddtwrth y PRIF WERTHWYR:- LAKE & CO Ltd., Caernarfon. <khh——— Araraffwvd dros y perchenogion gan Thomas Jones, a chyhoeddwyd ganddo X3 "Geiiedl" Office, New Harbour Carnarvon. s m

EISTEDDFOD BANGOK I Cyfarfu Pwyllgor Gweithiol yr Eistedd- fod uehod sydd i'w chyriol ym Mangor y mis nesaf nos Sadwrn diweddaf o dan lyw- yddiaeth Mr R. J. Williams, y Maer. Ano.gaeth y Pwyllgor Aria no! oedd fod y cvstadleuaethau corawl. y seindyrf, a'r cyngherddau i gael eu di ddvmu oherwydd nad oedd yn bosibl cael trenau rhad. Yn ol adroddiad y Pwyllgor Ariano^ a ddx-r- llenwyd gan yr Ysgrifenydd y byddai'r go!led oddeutu 2,000p 03 na chynhelid yr Eisteddfod. Ar ol trafodaeth penderfymvyd yn unfrvd- ol symud ymlaen yn vinol ag awgrymiadau y Pwyllgor Arianol. Cynhygjiodd Mr Lewis Jones eju bod j w-nend y gwaith talfyredig mewn tri dwr- nod, a, chefnogodd Mr I. E. Lloyd, ond yn unol ag awgrvmiad Syr Henry Lewis pen- j derfynwyd gadael y mater i'r Cyd-Bwy^^or f derfvtin w d g,-idael y m, sydd ynglyn a' Pwyllgor Arianol a'r Pwyll-' gor Cerddorol.

APEL AT DIEFEDDIANWYE AC AM^ETTi AY YE MEIEIONYDD. I Derbyniais a ganlyn oddiwrth Arglwydd Selborne Llywydd Bwrdd Amaethyddiaeth). Teimlaf ei fod'yn deilvvng o sylw holl dir- feddianwyr ac- amaethwyr ein gwlad, a bydd- af ddiolcfcgav os y gwnewch le iddo yn eich newyddiadur,— Dymunai al-.v eich sylw at y pwysig- rwydd o gadv; i fyny yn y wlad hon yn ystod y cyfwng presenol, gymaint o dda byw, sef defaid a. gwartheg, ag sydd bosibl. Mae lleihad yn swm y cigoedd tramor- oherwy" dd y galwad i gyflenwi ein byddinoedd ni, ac heifyd fyddm Ffraingc, yn gwneyd i boblogaeth" y wlad hon fod yn fwy dibynol ar gynnyrch cartrefol nag y buasent dan am- gylchiadau cyffredin. Mae prisiau uchel pob math o borthiant, ynghyda'r pris mawr sydd i'w gael am bob math o dda byw, yn tueddu llawer o amaethw\T i werthu eu hanifeiliaid cyn cvrhaedd eu llawn werth-tra ar y Haw arall map prinder porthiawt, oherwydd y isychder, a'r rhagolwg am gynhauaf ysgafn mewn gwair a gwreiddiau, yn tuedda fferm- Nv x-l- i leihau eu ^yrroedd yn fwy nag sydd ddyinunol er llesiant y cyhoedd yn gyffred- inol Dymunaf hefyd ahv eich sylw at y cynorth- w\- ellidmddi i ffei rnwyr drwy i'r tinfedd- ianwyr ryddhau gymaint ag sydd bosibl o'u gwasanaethyddioi! i weithio ar y tir. Byddai help ciperiaid, coed wigwyr, a gardd\yr yn amhrisiadwy i'r .imae.thwyr pan y mae llafur- wyr amaethyddoi mor brin. Gwn fod hyn yn cael ei wneud mewn llawer He. Mentraf felly ofyn i chwi arfer eich dylanwad gyda'r tir- feddianwyr i roddi y cynorthwy hwn a thrwy hynny leihau—hyd mae'n bosibl—anhawsder- au yr amaethwyr." Yr eiddoch yn gywir. Borthwen. OSMOND WILLIAMS. Penrhyndeudraeth.

Lifitenant T. Deane. Y mae Sergeant Major T. Deane, o'r 6ed Fa tali wn Royal Wdsh Fueilier« -(Caernarfon a Mon) wedi ei ddyrchafu'n Lifftenant ac wedi ei benodi'n Qnarter-Mae^er i'r 3edd Linell o'r 6ed R.W.F. sydd yn cael c, chodi yng 'X^h'iernat'ion. Pr-eswylia Lifftenant Deane yn Rylando, Llanberi-s Road. Caernarfon, ac v mae ei filwrol wedi bod vn un ddisglaer iawn.

Nefyn I B.A.- Y mac y Parch. W. Wi)!iams. eurad, I ? Lra,-ic!:?) yn I. y;\ Athwê1 Durkm.

Caernarfon LLYS PLANT.—Ddydd Llun yn y Llys Plant gerbron y Maer (Mr. John Prichard) ac ynadon ereill, cyhuddwyd bachgen gan yr headlu o daflu cerryg.fl Ymddanghosai Mr. Nath Roberts dros yr amddiffyniad. Dy- wedodd yr Heddwas Williams (73) iddo weled nifer o blant yn oliware ar risiau Glan Helen ar y 18fed o Fehefin. Aeth ef i ben Love Lane a gallai weled y bechgyn ar y bont, y rhai oeddynt yn taflu cerryg at fechgyn ereill oedd yn y ffordd is-law. Gwelodd y diffyn- ydd yn itaflu cerrj-g at dren oedd yn myned heibio, ond rhedodd y gweddill at y Gwaith Nwy. Aeth y tyst i gartref y bachgen a thracaefn i'r Ysgol, lie y gwelodd, y ibachgen parthed y mater. Gwadiodd y bachgen iddo daflu cerryg. Dywedodd y bachgen ei fod yn chware ger y ffowndri yn gynarach yn y nos, ond nad oedd yno yi- amser y dywedai yr heddwas yr ail dro. LNLid oedd ganddo gerryg yn ei law yr a;deg honno, ac yr oedd y tren wedi myned pan gyrhaeddodd ef i ben y grisiau. Dywedodd Mr. sNarth Robert6 nas gallai fod yn dlreii Afonwen os mai 8-30 yn yr hwyr ydoedd gan fod y tren yn gadael gorsaf Carnarfon am 8-20 p.m. Dywedodd yr Ar- olygydd Williams nad: oedd trenau yn cadw a/b eu toamser. Caed tystiolaeth gan ddau fachgen a mam y bachgen, yr hon a ddywed- odd ei fod' wedi myned i neges iddi hi ar yr amstr a nodai y swydd'og. — Wrth daflu yr achos allan dywedodd y Maer i'ou arno eisieu i'r bachgen, pa un a oedd yn taflu cerryg ai peidio, i fod yn arvveinydd i fechgyn da y dref. Yr oedd yr heddlu yn iawn yn dod a'r achos ymlaen. DA RLUNIAU DAVIES—Yr wythnos ddi- weddaf dangosM-yd y darlun "Stolen Siege Gun Plans" yn y Guild Hall gan Mr. Da- vies. Yr oedd y darlun yn un da iawn a mawr y canmol sydd arno. Dangoswyd hefyd "Broncho Billy and Sister" idrama) ac amryw ddarluniau doniol. EWYL\UY,S.Gadawoddl Mr. John Rees, G lanmertai, 5,934p. PRIODAS IGWEINIDGG—Ddydd Mer- cher diweddaf yng Nghapel Ebenezer, Ban- gor, priodwyd y Parch. J. Carnwy Evans, gweinidog newydd Pendref (A.), a Miss Crump, merch Mr. a Mrs. Crump, Orme- terrace. iEiarfon-road, Bangor. Gwa«.anaeth- wyd gan y Parchn R. J. Jones (Twigwyn), ac Ellis Jones, Bangor. Y Parch. D. J. ohappell, Pisgah, oedd y gwas ino)-wvjiioli oeddymc Miss Hannah Jones (cyfnither v briodferch) a Miss Alice Hughes. Cynhal- iwyd gwiedd yn y British Hotel, ac ynia- dawodd y par ieuanc am Lerpwl gvda'r tren 2-SO y prydnawn. Gadawant am Baitagonia i di-etillo eu mis mel. Derbyniasant dros dri ciiant o anrliegion. ESGE1ULU SO PLANT.—Yn yr Ynadlys Bwrdeisiol, ddydd Llun, ofiaen y Maer (Mr. J. Prichard'), ac ynadon ereill, cyhuiddwyd Catherine Ann Foulkes, Caernarfon, o es- geuluso tri o'i phlant. Ar ran J. Thomas, swyddog Cymdeithad yr iN.S.P.C.C. erlvnai Mr. M. E. iXee, yr hwn a alvvodd ar y tswydd- og, i roddi tystiolaeth. Yr oedd y plant wedi eu gadael yn fudr a diymgeledd. Yr oedd v plentyn lleiaf yn neillduol wedi derbyn camdriniae.th mawr. Yr oedd yn dri mis a hanner oed, ond nid oedd yn pwyso ond pump pwys a hanner. PananwJd y plentyn yr oedd yn pwyso deg pwys. Yr oedd v tv hefyd yn fler a di-drefn. Addefodd y 'ddi- ffynyddes wrth y swydJdog ei bod yn d'erbyn 24s 2c yr wythnos oddiwrth ei gwr a'i bod vn gwario yr arian am ddiod. Sylwodd y swyddog fod yr achos yn dangos esgeulusdra gresynus. Caed tystiolaethau pellacli gan Dr E. LI Parry Edward's, Rhingyll Thomas a Nyrs Daniels. Anfonwyd, y ddiffynyddets i garchar am ddau fis. YIMNEILLTUAD Y POST-FEISTR.—Bu cyfarfod d'yddorol yn Llythyrdy'r dref nos Fercher, prydi yr anrh-egwyd Mr. R. Williams y Postfeistr, gan ddwylo'r Llythyrdy a'r cylch, gyda book-ease a llyfrau Cymraeg a Saesneg, ynghyda dwy ddelw bronze, ar yr amgylchiad o'i ymneilltuad wedi deugain tnlynedd 0 wasanaetth. Llywyddwyd gan Mr. Walter Thomas, a chaed anerchiad gan- ddo, ac hefyd gaai Mri. E. D. Jones, Samuel Jones, E. W. Roberts, Thomas Pritchard, Chas. Williams, Misses Gayney Roberts, ac M. IE. Williams. Cydnabu Mr. Williams y caredigrwydd. Diolchwyd i'r ysgrifenyddion Mri. W. Thomas a S. Jones, gan Mr. E. W. Roberts, a Mr G. B. Williams. PRIODAS.—iDdydd Mercher diweddaf, yn Eghvyg y Plwyf, Walton, priodwyd Mr. William Hugli Williams, ail fab Mr. a Mrs. Owen Williams, 5, Eleanor Srtreet, Caernar- fon, gyda Miss Florence Gertrude, unig ferch Mr. a Mrs. Newton Wilson, Penuel lioad, Walt-on, ac wyres i Mr. James Wilson, o Aigburth. Y Parch. W. Dinsdale Young a wasanaethai. Y mae'r priodfab yn cadw busnes fel eillydd yn Garston, Lerpwl, ac yn adnabyddus iawu yn y dref hon. .i yn y ir2f lion.

I Waenfawr ANGLADDAU.—Ddyd<l Mercher, heb ryngwyd corff yr 'hen frawd Robert Evans, Ty'n Rhodd, i fynweqit y Bettw-s. Gwasan- aethwyd wrth y ty igan y Parchn. T. Gwyn- edd Roberts, a James Jones, ac wrth v bedd gan y Paroim. D. J. Lewis a James Jones. Hefyd, claddwyd Mr. John Thomas, Gallt y Bont. Dangogodd yr ardalwyr ffyddlon- deb mawr yn y ddau achos. Gwasanaethwyd gan y Parch D. J. ;Lewis. GWAITH.—Da genym ddeall fod amryw o'r ardal wedi cael gwaith yn Marconi Sta- tion. Y mae darn helaeth yu cael ei^ychw.an- egu at ystafell y peirianau, yn y rhai, me- ddir. y bwriedir gosod peirianau cryfach eto. Sicr y bydd yma waith i lawer o grefftwyr. a labrwyr. Richard Jones, Llan- wnda, yw'r contractor. Sibrydir hefyd fod gobaith y llwydda Mr. J. W. Thomas, Bryn- molvii, i ail gyobwyn eto yn v.gwaith haiarn. Llwyddiant ddilyno ei ymdi-echion, yw'n dy- mnniad.

I Llanwnda Y GYMDEITHAS FAMAETRO'I..—Nos lau cynhaliwyd cyfarfod biynyddol y Gym- deithas hon yng .N,I glaii Rhyd, Mr J. J. Williams, Malster*, yn y gadair. Rhoddwyd adroddiad ynglyh a'.r safle ariannoi am y (flwyddyn. Ar waethafamgylchiadau gwasg- edig rhan fawr o'r dosbarth, cafwvd blwyddyn lewyrchus gyda'r rhodd ion a'r casgliadan, a- chyda chymorth caredigion oedd yn bresenol yn y cyfarfod, yr oed die yn abl i orffen v flwyddyn yn ddiddyled. Ar- chwiiiwyd y cyfrifon gaii Mr E. Lloyd Gri- ffith a Mr J. J. Williams, Nodwyd yr An- rhyd. F. G. Wynn yn Llywydd am 1915-16 (Roberts, Plasybrvn, a Mre Jones, Bodaden, yn iis-lywyddion; Mrs William*, Gwylfa, yn Drysoiydd; Mn; Williams, Gwylfa, a Mns Gwyneddon Davies yn Awl- ygwyr y Gymdeithas, a Mr W. Gilbert Williams yn Ysgrifeydd. GWAEILE'DD.—Y mae'n ddrwg genvm ddeall am waeledd Mr J. O. Morris, y Pare. Ers amryw wythnoc-au be.lach y mae'n dioddef dan ryw anhwvideb, ond hyderwn y caiff wellhad Uvvvr a buan. YMNEILLTUO. —Y mae Mr W._ Roberts, Cefn coch wedi ymneilltuo o wasanaeth Cwmni y L.&-N.W.R., ar ol agos i hanner can mlynedd o waith fol signalman. Rhodd- odd wasanaeth cymeradwy i'r cwmni dros yr holl ameer, a deallwn fod y cwmni wedi myncgi ei gwerthfawrogiad 01 wasanaeth clu diolch am dano. iHyderwn y caiff Mr Robert-s oes hir i fwvnihau nawnddydd bywyd, ac i wasanaethu ei ardal mewn gwa- hanol gyfitylltiadau. Gwelwn hefyd fod Mr Hywel Roberta wedi enill graddau cerdd- orol ynglyn a'r iOrsedJ, a'i fod wedi ei alw yn Hywel Eryri

I Porthmadog P RIIODAS.-Yn Southampton, y Sadwrn diweddaf, priodwyd Miss Cassie E. Jones, merch hynaf Mr a Mrs W. Jones, gorsaf- feistr, a Mr Owen Morris, prif swyddog yr o "Tf'jliajn Ti n fttTl \v vd ar v par ieuagc gan M.ieis Margery W. a.r y par euagc .gan M:oo :Margery \Y. Jones, a Mr W. Jones, ail 6w'ddog yr ager- long "AI?crion." Yr oedd yr a?nrhe?ion vn Uuosog a drudfawr. TreuU:' y m? mel y? Llundain. MARWOLAETH—.Dvdd Mawrth, bu Mrs. Hughes, priod Mr. Griffith Hughes, gynt o Goed-y-llyn, farw. Yr oedd hi yn 53ain mlwvdd oed. GWIRFODDOLWYR, —Y y corphlu yn a.wr yn rhifo 100 o aelcda-,i. G^ wisga bob un o honvnt Nsiiod en a braichled. Y MILWYR.—Symudodd aelodau y Royal Garrison Artillery o Dremadog i B05 th-y-gest ddydd lai-i.-Aiiafod(i Gunner J. Pugh, R.F.A. ei hun yn ddifritol tra yn chwareu bowls" ddvdd lau vn v Traeth. CYFfRElTHIOL — Y mao Mr. Owen Morris Jones, mab Mr. W. Morris Jones, cvfreithiwr, wedi pasio ei arholiad terfynol fel cyfreithiwr. Kid yw yn 22ain mlwydd oed.

Penrhyndeudraeth I CYFARFOD CHWARTEKOL.— Ddydd Sadwrn cynhaliwyd cvfarfod diwarterol cylchda.ith Wedeyaid Porthmadog o dan lywyddiaeth y Parch W .0. Evans, Porth- madog- Amlygcdd y Hywydd lawenydd yn adferiad y Parch Whittington Jones, Tal- sarhau, ac hefyd foddlonrwydd mawr yn y gwaith a wnaeth y Parch J. Price, o Goleg Headlev. yn absenoldob Mr Jones. Galwyd sylw gan yr Arolygwr at y 'plan.' Paisiwyd i adael y mater i'r eglwysi, ac i anfon i'r' arolygwr- Y cyfarfod nesaf i'w gynal yn Soar, TalsaiT.au PROfFEDIGAETH.—Cvdymdeimlir yn fawr a Dr J. R. Jones, U.H.. Brynmeddyg. I yn ei brofedigaeth yn marwolaeth sydyn ei I .frawd yn Manceinion. MEDAL AUR.—iDeall wn mai Mrs Jone-s, I priod v Parch H. D. Jones, Gorphwysfa, ydyw enillydd y Fedal Aur ynglyn ag arhol- iad Dirwestbl Gwvnedd. I'R 'WEINIDOGAETH. —Y mae Mr j Joseph Emlyn Hughes, mab Mr a Mrs Hugh Hughes, Gastle View, wedi myned i j Goleg y Bedyddwyr vn Mangor i barotoi ar J gyfer v Weinidogaeth, .MILWROL.-Llongyfareliwii 2nd iLieut. j D. Oliver, Cae Ednyfed Mawr, ar ei ddyrch- ( afiad yn lst Lieut. gyda'r fyddin. EI LAiDD YN Y RHYFEL.—Ddeclireu I yr wythnos daeth v newydd trisf fod y milwr W. IDa;vies Williams. mab Mr a Mrs J. E. Williams, gynt Penrhyn. yi> awr o Llys Llywelyn, Penmaenmawr, wedi ei ladd yn y rhyfel, ar Mehefin 24ain. Yr oedd yn pertihyn i'r 19th Infantry Brigade o r 2nd j Royal Welsh Fusiliers. Cvdymdeimlir yn fawr a'i rieni ac a'i daid a naa, Mr a Mrs W. Davies, Minffordu.