Y Genedl

Fourcrosses i DARLITHOEDD.—Nos Wener cafwyd yr olaf o gyfres o ddarlithiau a roddid gan Goleg Madryn i'r gymydogaeth. Teimlwn i ni gael llawer o oleuni a gwybodaeth ar y gangen hon o ddiwydiant, mewn amaethu, meithrin, a ( chynyrchu y goreu allan o'r tir. Deallwn fod y col eg hwn a'i athrawon wedi deffro fferm- wyr Lleyn eisoes i'w posibiliadau a'u manteis- Ion mewn llawer vstyr. YMWELED.—Llawenydd genym weled bechgyn ein bro sydd yn y fyddin yn talu ym- weliad a'u cartreti 'nawr ac eilwaith. ieirn- lant yn wrol a hapus i wynebu byddinoedd yr Ellmyn, yn y misoood nesaf. Hyderwn y ( gwelir hwy yn ol, wedi cael buddugoliaeth ar I drac-hwant a balchter y Kaiser. I

0 Nebo i'r Lian u I MARW :MEW OEDRAN TEG.—Yr wythnos yma bu farw yr hen chwaer, Martha Evans, Brynygro Farm, wedi cyrhaedd o honi 94 mlwydd oed. Claddwyd hi yn Clynnog, ddydd Gwener, 26 cyf. Gedy bedair o forth a dau fab i alaru ar ei hoi. I DYDD GWYL JEWI.-Deallwn fod plant ( Tan'rallt i gael treulio yr wyl yma eleni drwy fwynhau gwledd ddanteithiol, rhoddedig gan Mr. a Mrs. W. J. Griffiths, Dorothea. MYN'D I'R FYDDIN.—Yn gymaint ag fod ysgrifenydd a chyfeilydd Cymanfa Plant Dos- barth Clynnog wedi ymuno a/r fyddin, pas- iodd y pwyllgor fod Mr. W. W. Jones, Cae Newydd, a Mr. Parry, ysgol-feistr, Brynaer- au, i weithredu yn eu lie, ond nid ydyw hyn yn sierwydd na bydd i'r ddau yma eto ymuno cyn dydd y Gyrnanfa.

Penrhyndeudraeth DAM WAIN.—Prydnawn ddydd Llun, yn Chwarel y Garth, Minffordd, cyfarfyddodd Mr. J. Jones, 3 Park Road, a damwain boen- us. Ymddengys i garreg fawr, yn pwyso tua thuneJl, syrthio o'r graig yn hollol ddirybudd gan ei daro yn ei fraich chwith, gan dori yr asgwrn a pheri archoll ddofn. Cafodd ddi- hangfa gyfyng. Gweinyddwyd arno hyd nes cyraeddodd y meddyg, gan wyr yr Ambu- lance. Y mae yn dod ymlaen cvstal a'r dis- gwyliad. MARW MILWR.—Boreu ddydd Mawrth, ierbyniodd Mrs. Williams, Aelybryn, y now- Jdd trist fod ei mab, Mr. Griffith Williams, 34 oed, wedi marw yn yr ysbytty yn Brent- YfGod, wedi cystudd blin am bum' mis. Bu am ddwy flynedd yn rhyfel De Affrica gyda'r Sharpshooters Imperial Yeomanry, a thra yn cynorthwyo ei gyd-filwr, cetIyl pa un aedd wedi ei saethu dano, tarawyd ef yn ei ben gyda bwled, ac hefyd' yn ei droed. Yn yr ymgyrch gwnaeth wrhydri teilwng o'r Victor- ia Cross. Wedi dod yn ol o'r rhyfel hono ymbriododd a Saesnes o Lundain, ae ail-ym- aflodd yn ei grefft fel dilledydd, ac yr oedd mewn swydd dda fel prynwr yn un o fasnach- ,dai goreu Islington pan dor odd y rhyfel bre- senol allan. Yn naturiol iddo, fel hen filwr, gadawodd ei le ac ymunodd a'r fyddin. Gy- maint ydoedd ei frwdfrydedd fel yr effeith- iodd ar ei iechyd, a. barnai tri o feddygon i hynny ail-agor y briw a dderbyniodd yn rhy- fel Affrica, fel y trodd yn angeuol iddo. Yr eedd yn wr'ieuanc hoffus a charedig iawn, ac yn "business-man," fel y dywedir, o'r radd oreu. Gedy weddw a thair geneth fach, a ehydymdeimlir a hwy ac a'r weddw a'r teulu oil yn eu galar.

Everybody's using it [ Using what? Why, Fairy soap of course. The best and goes furthest. Thomas hedley a co. ltd., newcastleon-tyn^

-= Ebenezer Y MlLWYR.—Am ryw reswm neu gilydd odd ein tri cyfaill Morris Owen, Deiniol Road John Edmund Parry, Tabernacl St.; a rlffith John, Celyn, ymweled a'u cartrafi Qros ychydig ddiwrnodau. Perthynant i't Adran Ymherodrol o'r fyddin, ar hyn o bryd yng Nghaergrawnt. Yn gorfforol tystiolaeth- ant yn dda o'u lie. CYWIRO.—Cam-adroddiad oedd yr hys- biad mai i'r Gorllewin o Victoria Terrace y bwriedir adeiladu'r tai newyddion. Rhwng v Pistyll a Ffordd Coedmawr yw'r safleoedd Priodol, mae'n ymddangos. CYNILDEB.-Dyledswydd pob unigolyn yn y berw presenol yw ymdrechu anghofio hunan, a thrwy hynny garu ei gyd-ddynion yma, yn ogystal a'r rhai sydd ar y Cyfandir. Ymgais at hynny, ni .gredwn, yw gwaith y Cyngor Plwyfol yn gorchymyn diffodd y lampau awr yn gynarach. Efallai y gallent gynilo mewn man arall hefyd. Beth pe ewtogid oriau y Llyfrgell Rydd? Credvn mai ychydig fydd yn ymweled a'r sefydliad hwn wedi naw o'r glocih. SWYDDOG MILWROL.—Mae Mr. Henry Williams, Caledffrwd Terrace, wedi aorb\n commisiwn yrn mattaliwn Yswain i_.landinarn. Deallwn y bydd yn cychwyn ei yrfa filwrol fel lieutenant, yr hon sydd swydd uchel i gych- wyn ynddi. Dymunwn iddo bob rhwydd-dcr i ddringo i uwch safle eto. Dechreuodd yn ei swydd newydd ddydd Iau diweddaf. CLADDEDIGAETH.—Prydnawn Sadwrn diweddaf, gan dorf luosog, hebrvngwyd i lwch Y bedd, ein cyfaill ieuane, Bobbie Ellis, mab hynaf Mr. William Ellis, 2 Victoria Terrace. lorodd i lawryng ngwanwyn ei fywyd, wedi prin adael ei 25 mlwydd. Dyma hanes y teulu i lawr yma o hyd—rhyw symud bean- enfiA jT gwmwl du uwch ein pen. Cysnr h 0 lle "Heb unrhyw nychdod mwy, na fado. Estynwn fel ardal ein cydymdenn- lad ',x eulu trallodedig yn eu galar dwys.

porthmadoK I dawns vn Neuadd y Dref nos Pereher, gan v milwyr. MARWOL,AETft -Ddydd Merclier cladd- wyd y diweddar Mr. William Williams, Cer- ng Pryfaid, ac efe yn 61 mlwydd oed. Bydd colled ar €i ol, yn enwedig fel meddvg ani- feiliaid. Gadawodd weddw a phlant. Yr oedd yn ddyn rliadlwn a bvwiog. LLOSGI I FARWOLAETH.—Ddyld Archer cynhaliodd Mr. O. Robyns Owen Rwest ar gorff Miss Mary Jones, 5. Snowdon Sltrftt, 72 mlwydd oed. Dywedodd Miss JeTinie Jones, nith .yr ymadawedig, iddi nos Lun weled mwg yn dyfod i'r ty. Gan fod Miss Jones yn byw yn y t? nesaf yn y cefn, tybiodd mai oddiyno y deuai,y mwg. Aeth a churodd wrth y drws a chan nas gallai ei a')r torrodd ef. Yr oedd llond yr ystafell o fwg, a rhanau o honi ar dan. Galwodd ar Mr. J. U, Jones, grocer, yr hwn gydag eraill ddaeth- ant yno.—Tystiodd Mr. Jones iddo daflu dwfr ar ben y tan ger y grat. Gwelodd Miss Jong ar lawr mewn congl, wedi ei llosgi i farwol- aeth.—Cadarnhawyd hyn gan ereill.—Dyg pwyd rheithfarn o farwolaeth ddamweiniol. CYNGHERDDAU.—Nos Sadwrn bu gan y milwyr gyngherdd yn y Neuadd. Datganwyd gan Miss J. IA. Roberts, a Miss Elizabetii Jones a rhai o'r milwyr. Y.M. C.A.—Prvdnawn ddydd Mawrth agor- wyd ystafell y Y.M.C.A. gan Mr. J. Owa o Hughes, ca-deirydd y Cvngor Tref. Gwnaet- anerchiad pert, gan gyfeirio at y gwaith mawr a wnai y gvmdeitlhas ym mhob rhan o'r byd. -Dywedodd Mr. W. Morris Jones, cadeiryd t Pwyllgor Cyfarfodydd Adloniadol, fod yr ys- tafell yn un gyfleus iawn, vn yr hon y ^gelli'^ cynhal cyngherddau a chyfarfodydd heb fod ar raddfa. eang iawn.—Dywedodd Mr. Davies \swyddog y Gvmdeitl}qs) mai Porthmadog oed-i yr unig Ie ag oedd wedi rhoddi ystafell 0 r fath at wasanaeth y gymdeithas.-Siarad- Wyd gan ereill. GWAELEDD.—Yn herwvdd anwyd nid yw haner y plant yn gallu myned i'r vsgolion. MILWYR.—Symxidwyd Rhif 1 Battery, •F.A., oodiyi-na i'r Borth yr wythnos ddi- eddaf. Yno yr ant drwy eu hvmarferiadau, a chwareu v bel droed. CERDDORTAETH A BARDDONIAETH. T^Ymresymai Mr. Edward Ames, yng nghy- !al'fQd llenV'ddol Seicn, nos Lun, fod barddon- lath yn gryfach yn ei ddylanwad na cherdd- Oflaeth, Ond dadleuai Mr. Roberts fel arall. ac efe a orfu.

I Abermaw ( Y MILWYR A'R MORWYR.—Ddydd Mer- cher cynhaliwyd cyfarfod blynyddol Cym- deithas Sirol y Milwyr a'r Morwyr, o dan lywyddiaeth Ladi Osmond vvilliams, gan yr hon y caed anerchiad rhagorol ar waith y Gymdeithas yn yr argyfwng presenol. Cyf- ilwynodd yr ysgrifenydd I(Ca;pten Kirkby), Maesneuadd, Talsamau, adroddiad dyddorol o'r cyfraniadau a'r modd y deliwyd a r ach- osion o angen a chyni yn y sir. Hysbyswyd fod 400 wedi derbyn cyfran sylweddol gan y Gymdeithas er adeg toriad allan y rhyfel. Diolchwvd yn gynes i'r ysgrifenydd gan Mr. W. H. More ac R. T. Jones, ac hefyd i'r llvwvddes.

Rhoshirwaen CYNGERDD.—Cynhaliwyd cyngerdd vn Ysgol Llidiardau, nos Fawrth Ynyd. Eis- teddfod fyddai arferol a bod yno y dydd yma, ond gan fod y teimlad gwladgarol yn uehel, daethom i'r penderfyniad i roi heibio yr Eis- teddfod a chynal cyngerdd, a throsglwyddo yr el w i liniaru y Belgiaid sydd yn y fro n cha.ed elw da, ac yr oedd yr Ysgol wedi ei llenwi i bob cornel yn mhel\ cyn dechreu. Arweiniwyd yn ddeheuig gan bugeilfardd, ac nid oes ei hafael i'r gwaith yma. Y cantor- ion oeddynt—Soprano, Miss Gwenonwy Gri ffith, Nefyn; contralto, Miss Hannah Jones, Tyddyn Meirion, Rhiw; tenor, Mr. Yv iili^ni J. Hughes; bariton, J. Hughes, y ddau o Efailnewydd. Cyfeiliwyd gan Miss Griffith, Trewan, Bottwnog. Bu raid i'r oil ail-ganu, | ac nid oedd taw ar y dorf.

Gweithrediad araf y Coluddion. Y mae y mwyafnf o'r genedl, cyfoethog a thlawd yr'un fath, yn ddioddef yn barhaus oddi wrth rwynedd '—dvna oedd y myneg- iad eithriadol a ddarllenasom yn ddiweddar. Y mae yn egiur pa ham y mae cynnifer o I bobl yn gwneyd hylifol ffyrnig. Am rydd- had tymmhorol yn unig, y maeixt yn per- yglu dychweliad mwy ffynng o'r anhwyldeb. Pa ham yr ewch yii mlaen 1 adc-iladu trwbwl i chwi eich hun, nid yn unig mewn anesmwythder corphoral, ond iddo wrth y trymder, cur yn y pen, penysgafnder, a lluddad' sydd yn dilyn, pan y maes v gwaed yn cynnyrchu ammhuredd oddi wrth sy lw- edd gwastraffus y treuliad? Treiwch fodd- ion naturiol, tebyg, fel enghraifft, i ddefn- yddio y feddyginiaeth lysieuol—Mother Seigel's Syrup. Y mae ei fuddugoliaeth mewn cyweirio i fyny, a rheGleiddio y cylla, yr afu, a'r coluddion, yn anwadadwy; ae os ydych yn poeni ynghyllch gweithrediad araf y coluddion, chwi gewch fod y feddygin- aeth hon y cyfaill goreu i chwi.

I Harlech I CARTHFFOSI.—Wedi hir ddisgwyl am I gael cynllun priodol i garthffosi yr ardal, y mae yn awr sicrwydd y dechreuir ar v gwaith yn ddioed. Y mae llawer o'r defnyddiau at v gwaith eisoes wedi cyrraedd. Yr arolygydd I. ydyw Mr. Edward Williams, Llanbedr. "CAU HARLECH."—Dyna fel y gelwir Gwyl Gerddorol Ha.rlech gan amryw, a chIyw- ir yn ami y cwestiwn a fydd "Canu Harlech" eleni? Hyd y gwyddom y mae y pwyllgor yn bwriadu ei chynal, ac y mae darpariadau wedi eu gwneyd gogyfer CL'r wyl. CYNGERDD.—Nos Fercher, yn Neuadd Wernfawr, cynhaliwyd cyngherdd mawredd- og gan bedwar o offerynwyr chwyth a llinyn- ol o Aberystwyth. Caed cynulliad da ynghyd a chaed gwledd ragorol. Y GW'EINYDDESAU.—Ddydd Merclier diweddaf cynhaliwyd cyfarfod blynyddol o Gymdeithas y Gweinyddesau, o Ian Iywydd iaeth Mr. More, U.H., Crown Lodge, gan yr hwn y cafwyd sylwadau gwerthfavr. Cyf. Iwynwyd y cyfrifon gan Mr. D. H. Parry, chemist. Ymddengys fod y safle axianol yn foddhaol iawn. Yr oedd V,30 mewn llaw. Canmolid yn fawr waith y Weinyddes Gri- ffitihs, a diolchwyd yn gynes iddi ac i Mrs. Parry, yr ysgrifenyddes, am eu llafur. Yn dilyn caed anerchiad rhagorol ar waith v Gymdeithas gan y Parch. D. Davies (Dewi Eden).

I MEDDYGINIAETH NATUR. Y mae yna f?ddyginiaeuh ar gyfæ pob math o a.Reohyd yn y aeyTDiM lysieao1, ib nid oes un amhon, Lyn ??de dy dail cam yr ebol yw y llysieoiyn ar gyfer peswch ac anhwyl- derau y freet- Mae Sudd Thnl Cam yi Ebol mewn poteli Is. lie.

10 Gopa'r Mynydd Mawr DAMWAIN ANGEUOL.—Tua haner awr wedi naw, bore ddydd Iau, cyfarfu Mr. John Williams, Eirianlys, Talysarn, a'i ddiwedd, yn Chwarel Galltyfedw. Cwympodd tua deg llath ar ei ben gan gael ei archolli yn drwm, Bu farw cyn pen ychydig funudau. Gwr priod ydoedd, ac'iddo dri mab ac un ferch mewn maint. 'Roedd yn gymeriad rhagorol, ac yn flaenor gyda'r Bedyddwyr er's llawer blwyddyn. 0 dan ei ofal ef yr oedd gweithio creigiau Galltyfedw, ac yr oedd yn weithiwr deleui, medruts. Brodor ydoedd o Garn, Dolbenmaen. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu vn eu profedigaeth chwerw. CHWAREL PENYRO.RSEDD.—Clywir sibrydion fod y chwarel uchod i ddechreu gweithio o hyn i fis Ebrill. Nis gwyddom a oes sail a sicrwydd am hynny. Bu cadeir- ydd y cwmni ar ymweliad yno tuag wythnos yn ol, a deallwn fod cyfarfod o'r cyfarwydd- wyr wedi ei gynal yr wythnos hon. Os dech- reua bydd cryn waith parotoi arni. Y mae llu yn disgwyl yn aiddgar am ei thynged. Nid oes gwell llechfaen yn y Dyffryn na'r eiddo hi, a.c y mae yno ragolygon am gyflen- wad ohoni am flynyddau lawer, ond cyn y ceir gafael ar y doraeth rhaid gwario symiau mawr i'w di-frigo. ADREF O'R FYDDIN.—Nos Fercher, ym- welodd Mr. Jfor Jones a'i gartref yn Baladeu- lyn Terrace, Nantlle, lie y bwriada dreulio di- wrnod neu ddau cyn dychwelyd yn ol at ei gatrawd o wyr meirch sy'n aros yn Yarmouth. Bu Ifor yn gweithio fel argraffydd. yn swydd- fa'r "Genedl" cyn ymuno a'r fyddin. Y .mae golwg dda arno, a melus yw ei wrando yn rhoi hanes ei ymarfer. Gweithiant yn egniol er cyrraedd perffeithrwydd fel mil- wyr, a marchogant ddegau o filltiroedd yn ddyddiol. Disgwylia fynd i'r Aifft yn ystod yr wythnosau nesaf. I'R AMERI-CA.-Aeth Mr. William Bores ford, fu yn arolygu gweithydd mwn Drwsy coed, drosodd i'r America. Hwyliodd yn y Lusitania." SEINDORF Y DYFFRYN.—Ddydd Sad- wrn, bu cyrn arian Nantlle, dan arweiniad Mr. J. Daniel Griffith, yn canu hyd trydoedd v dref o flaen gorymdaith o'r St. Helens '"Pals" sef yr adran o'r fyddin Brydeinig ervs vng Nghaernarfon. Llawen oeddym o weled un o gyrn arian Deulyri yn eu cynorth- wyo, sef Mr. W. J. Jones, mab Mr. R. W. Jones, arweinydd y Deulyn. Credwn pe toddai y naill seindorf i'r llall y cawsid graen a mynd ar yr hen 'fand' eto. Clywsom fod rhaaor o'r Deulyn ar fin ymuno.

NEW ZEALAND offers Exceptional Opportunity for Domestio Servants Fare 92:16:0. Advanced if required. WORK WAITING. GOOD WAGES. LARGE STEAMERS. REGULAR SAILINGS. For Particulars or Booklets, address: The HIGH COMMISSIONER for NEW ZEALAND, (Emigration Department), 13, VICTORIA STREET, LONDON, S.W.

I Llanfairfechan I "A YW BYWYD YN WERTH El FYW?" Dyna. oedd testyn trafodaeth yng nghymdeith- j as lenyddol Brondon a gynhaliwyd o dan ly- wyddiaetJi' Air. J. Ellis Morgan. Dr. D. Charles Lloyd a Mr R. J. Hughes oedd dros y eadarnhaol, a Mri R. D. Evans a David Morris dros y nacaol. INSTITUTE YR EGLWYS.—Cynhaliwyd y "pound day" yma y Sadwrn tuagat gynor- thwyo Cronfa parotoi pethau i'r Mdlwyr a'r Morwyr. Trefnwyd y cyfan gan Mrs. Watkin Davies a Mrs Herber North, a chaed elw o 30p.

Dyff ryn I LLWYDDIA.NT.—Daw y newydd o'r Am- erica fod Mr. G. Brymer Jones, mab Mr. a Mrs. David Jones, Llys Enddwyn (gynt o Felin y Brenin), yn dringo grisiau Uwyddiant yn yr Unol Dalaethau. Y mae efe er's wytb mlynedd bellach yng ngwasanaeth yr Union Line Pennsylvania Company, ac wedi ei ben- odi i fod yn "rate-man" yr hyn a olygai ddyrehafiad o bwys mewn sane a chyflog. Yr oedd Mr. Jones yn un o'r saith disgybl cyntaf pan sefydlwyd Ysgol Sir yn yr Abermaw. Wedi hyny bu yng ngwasanaeth Cwmni Reil- ffordd y Cambrian yn yr Abermaw. MARWOLAETH.—Ddydd Mawrth cyr- aeddodd y newydd fod Mrs. William Griffith, ail ferch y diweddar Mr. Humphreys, Ystnm- gwern, Dyffryn, wedi marw, yn Lerpwl, yn 60 mlwydd oed. Yr oedd yn chwaer i Mr. John Humphreys, Ystumgwern, ac yn fodryb i Mr. E. Morgan Humphreys, Go'ygydd y Goleuad." Yr oedd yn wraig rinweddol a pharchus iawn. Gedy briod, a thri mab ac un ferch i alaru am dani. Deuwyd a'i gwedd- illiop. -i'w claddu yn mynWent Horcb. Cymer- I odd yr angladd Ie ddydd Sadwrn.

I Machynlleth I DY'RCHAFIAD. —Y" mae Mr D. E. R. I Griffith, y Baaic, wedi cael ei ddyrchafu yn orucihwyliwr yn Chepstow, eir Fynwy, a Mr Phillips, o Abertedifi, yn dod yma. yn ei le; I a,c un o fechgyn y dire, sef Mr E. Walter Rees, mab ieuengaf Mr R. Iteeis, Y. H., wedi oael ei ddyrchafu o fod yn cashier yn I Nghaerfyrddin i fod yn oruabwyl/iwr yn Aberteifi. Sieryd hyn yn uchel am Mr r Reet3 vn cael dyrchafiad1 mor ieuanc. Mr j Rees oadtd un o ysgrifenydidiou yr Eistedd- fod GenedJaerthol yn Nghaerfyrddin. Y BELGIAID.—Y mae un o'r teuhioedd pertlrynol i'r uchod wedi ymadael oddiyma i dido Ftfrainc, ac yn gweithio yno. Anfonodd lythyr iieillduol o dddo'lchgaj' i dirigolion y dre am eu ciaredigrwydd. Mae y Pwyllgor wedi penderfymu cael teulu arall ymfc, 1* noddi, ac eiso-ets, wedi cymeryd ty iddynt ac weidli ei ddodrefnu, vn Tregerddi CYMJDEITHAS YR INSTITUTE.—Cyn- haliwyd cyfarfod blynyddol yr uchod nos Lun diwieddaf, pry<d v mwynhawvd swper blasus gan tua haner oc-ant o'r aelodtam, a eihiaifwyd oyfarfod' difyr i ddilvn, adroddwyd gan Mr J. 0. Williams, Rock Villa, a chaai- wyd gan y Mrri. L. Lumley, E. Lewis, E. W. E-vane, E. C. Davies, E. W. ETmms. Petriodwyd MrHugh Davies yn llywydd am y flwiyddjn no--af, Mr E. Jones. B.A., yn j Is-tywydd; Mri. J. Thomas ac R. E. Mor- gan, yn ysgrifenydd ion, a Mr E. A. Jones, ym dryeorydd. Perthyn i'r gymdeilthas yn I agoo i giant o aeloclau. YR ETHOLIAD.—Y mae'r etholiad tref- ol yn a?oshafu. Yr "Iodau sydd yn myned allan eleni vdynt Mri. John Mioali, Peter Vaughan, John Lumley, E. Humphireys, ac R. Gillart. Cynhelir cyfarfod yn neaiadid y dre, nos LUll er oeisio osgod etholiad a chaiel cyfri o'fu gonucbwyliae<th gan yr aclodaiu. Difiigwylir y bydcl y g\rarcheidwaid; vno hefyd. Gohebydd.

I Bethel BAND OF HOPE CYSEGR.—Noe lilln, Ghwefror 21ain, cynihaliwyd yr uchod daai lywwldiaeth y Parch S. V. Williame, B.A. Deahreuwyd y cyfarfod trwy i Ettie M. Hughes, Tre'r Gof, ddiarllen rhan o'r ys- grythyr. Rhocbd-wyd gwersi i'r plant o werslyfr Safon viii, gam y llywydd cafwyd cyistadleuaeth lluosogi geirvau, ymgeisiodld 6, nid, oedd yr un o'r ymgeiswyr i fytny a'r safon cafwyd cystadJefuactih rfiagorol flr gaaiu y Modtutator, 5 o ymgeisTvyrr; cip- iwyd. y wobr gan Mary Owen, Wern. Beiiniiaid Y llywydd, Thomas Pritchard a Daniel J ones, Llys Llewelyn. CYD'YMDEIMLAD.—Cydymdieimlwn a Mri. Richard a Wm. Williams, Ysgoldy, a Mrs William Jones, Blaen y Park, yn mar- wolaeth. eu chrwacr, fore igad-wrn, Chwefror 20fed, sef Mrs Ellen Morris, Caernarfon, yn 57 mlwydd oed, anwyl briod Mr John Morris, 33 William St., yr hwn fu am flyn- yd dam yn geidwad capel Silolh (M.C.) Cladlcfwyd hi <My<dld Iau, Chwefror 25, yn mymvent Gaeatliraw.—IHefyd ein ei-dym- dei,m,ladl a Mrs Jones, Tyn v onaen, Seion, yn mai-wolaeth ei mham, a Mrs Griffiths, Mynyddfor, PKvliel. Claddwyd hi ddydd Mereher, Chwefror 24, angladd preifat. DIIIA'NGFA GYFYlNG. —I)yna fu hanes ein cyfaill ieuanc Mr William H. Jones, TanyfFordd. Yr oedid yn un o ddiwylaw yr hwyl-long "Catherine o Lytham; yr hon a hwyliai o iCoainah's Quay i Dublin, ar y 14e^ o r trnie hwn, ond a 'dtdrylliwyd ar y creigiau ar lanau yr Iwerddon, gan hyixld- io y dwyla;w ar dan gar edd y mor; ond wedi siorhwa "lif-ebelte" buont yn y dwfr am bum awr, hyd nes y diaeth bywyd-faidi i'w gwer- edu, a buont yn hwnw am saith awr, a glajrirwyd hwy yn Douglas. Da genyni fi weledoi- ganwed ei brofiad; mae'n edrych yn ddta a sinol. YSBYTY.-Y m&e Mr Evan Rffiv].a.mls, I Gwyndre, wOOi myned o dan y Uaw-fe.ldvE i y pytÍiy Bangor. Gobeilihio y ciwn ea weled yn fuan wedi dod iad,ref yn llwvdd- lanue.

Llanaelhaiarn I Cynhaliwyd Cyfarfod Ysgolion Sul Dos- barth Pwllheli yng nghapel y Babell, Cwef- ror 21, o dan lywyddiaeth Mr. Thomas J. Griffiths, Plas Du..Holwyd y plant yn y Rhodd Mam," a'r dosbarth canol yn y 7 bennod o Efengyl Luc yng nghyfarfoa y boreu, gan y Parch. J. Puleston Jones. Yng nghyfarfod y prydnawn holwyd oddiar y 12 bennod o'r Hebreaid. 'Rhwng y ddau gyfar- fod cafwyd cyfarfod o'r cynrychiolwyr, pryd y cafwyd trafodaeth ynglyn a'r dreth ych- wanegol fwriada y Cyfarfod Misol roddi ar v gwahajiol ysgolion, er dwyn o honynt y,.1raul roddwyd gyda'r cynhadleddau fu vnglyn a gwaith yr Ysgol Sul. Pasiwyd fod i'r mater gael ei ohirio hyd y Cyfarfod Ysgol nesaf, gan nad oedd llawer o'r ysgolion wedi gwneyd sylw o'r cyfrvw. Dewiswyd yn ofalwyr yr Arholiad Sirol—Yn Abererch, Mri ..E. 1?ugh, Afonwen, ac O. Jones, Bryngwvnt; yn Babell, Mri. W. Bryn Jones, Brynynghydfa, a W. Owen, Rhianfa; vn Brynbachau, .i\Iri. Williams, Chwilog, a Griffith Davies, ry'n Gore; yn Chwilog, Mri. T. Jones, Abererch, a Griffith Roberts, Shop; Fourcrosses, Mri. D. Davies, Cae'rtyddyn, a John Owen, Cae- newydd; Gosen, Mr. E. Lewis Hughes, Cae- glas, a Mr. H. P. Roberts, Felin; Llwyn- dyrus, Mr. R. Roberts, Gorsgoch,, a D. Evans, Ty Cerrig; Pencaenewydd, Mr. Frank Williams, a Mr. W. Williams, Glyddyn; Penmount, Mr. H. Roberts, a Mr. Barker i Jones, Lleyn St. Salem, Mr. E. J. Griffith, t B. School, a G. Penmount; Tansis, Mr. W. Wynne Owen a Mr. Aberkin Jones; South Beach, Mr. Simon Jones a Mr. W. Griffiths, Afonwy. Penodwyd fod i'r Bwrdd Safonol a I swyddogion y Cyfarfod Ysgol i drefnu y meus- ) ydd dysgu allan gogyfer a'r Safonau at y fhvvddyn ddyfodol. Cydymdeimlir yn fawr a, theulu y diwedJar Mr. Humphrey Roberts, 11, Croeshigol, yn eu profedigaeth. Galwyd yr hen bererin yn hynod sydyn prydnawn Sadwrn, Chwefror 20. tra yntau wedi cyraedd yr oedran teg o 77 mlwydd oed. Yr oedd gyda'i waith yn Gwydrmawr y prydnawn, ond cafodd ergyd o'r parlys a drodd yn angeuol. Claddwyd prydnawn Mercher yn mynwent y plwyf. Amrywiaethol ydoedd y Gymdeithas Lon yddol, nos Feroher, yn Festri'r Babell. Wele enwau y goreuon,—Am adrodd fwyaf o ddiir- hebion Cymreig, Miss K. Hughes, Uwchlaw'r ffynon; am wneyd darlun o geffyl a throl, Mr. Thomas Turner. Yn beirniadu, 1, Mri. W. Hugh Jones, 2, Mr. J. Jones, Glasfryn. Can gan Miss E. Hughes, Caeglas; adrodd- iad gan Miss M. A. (Rowlands, Gellia; ar- eithio, 1? Griffith J. Roberts; Mrs. Jones, Bodafon, yn beirniadu. Englyn, Mr. W. Jones, Bodafon.

) Sarn, Mellteyrn I Bu gan famog perthynol i Mr Robert J Hughes, Penypant, bump o Wjl1 ddydd lau.

I Caergybi CYFARFOD PREGETHU.—Nos Lun a dydd Mawrth diweddaf, cynalioddi Annibpi- wyr Capel London Road eu cyfarfod preg- ethu blynyddol. Gwasanaethwyd gan y Parchn. J. Hughes, Jerusalem, Ffestiniog, a J. M. Williams, Penygroes.

Maentwroar MAlRWOLAETH.—Wedi cystudd byr, bu farw Miss Margaret Humphreys, Shop, Llwyn Eifion, yn 69 mlwydd oed. Hanai o un o deuluoedd hynaf y plwyf. Bu yn aelod ffydd- Ion yn eglwys M.C. Maentwrog Uchaf. Claddwyd hi ym mynwent yr eglwys. Gwas- anaethwyd wrth y ty gan y Parch. D. Wil- liams I(A.}, yn absenoldeb y Parch. H. Ellis, oherwydd afiechyd, ac yn yr eglwys gan y Parch. T. A .Williams, rheithor. Y mae cyl ymdeimlad dyfnaf a'i chwiorydd a'r teulu yn eu profedigaeth.

CROEN TYNER. I I YN CAEL EI ESMWYTHAU GAN CUTI- CURA. DIM GWELL. 'PRAWF RHAD. Yn ai-benig pan P-mezir baddon cynee o'i flaen gyda Sebon Cuticura. Gall y def- nyddiau eemwyfthaol hyn wneud llawer o les i'r croen, pen, gwallt a dwylo, a hyny yn uniongyrchol, effeitihiol a rhad. Hefyd ddefnyddno yn y batddon ao yn ystafell y plant. Sampl o bob un yn rhad drwy'r llythyr- dy gyda Llyfr y Croen 32 t.d. Cyfeiriwch llythyr-gerdyn, F. Newbery and Sane, 27, Charterho-a&o Sq., London, E.C., Lloegr. Gwerthir ymhobma.n.

I Llanberis. ANGLADD.—Ddydd Mercher, hdbrpvg- wyd gweddillion y diweddar Mr Owen Owens, Water Street, a fu farw yn 68 imlwyidid oed, i fynwent Nant Perils. YMD DES W Y DD IAD. —>Nos Sabbath, Chwefror 21, lanfonodd y Parch R. O. Hughes, i hysbysu yr eglwys ei fod yn bwr- ia-du ymddiswyddo o fod yn weinidog i eg- hvys Preewylfa. ADREF.—Yr wythnos ddiwedidai, dych- welodd y Parch Thomas Lloyd, Capel Coch, i ymaflyd ^1 ei waith ynglyn a'i eglwys, ar ol bod yn gwasainaethu fel Caplan g_yda I r milwyr Cymreig yng Nghaer GrawnT. CAEL MILWYR YMA.—Dealhvn fod ymdrech arbenig yn cael ei gwneud vn yr ardal er cael milwyr i dldod yma. Gwyr pawb fod sefyl?a, ein hardal eT'e imieoedd \la.oh yn hynod w&sgedig, ?c mai caffael- iad mawr fyddai cael mihvyr i dfdcd yma, Dymunwn bob Ilw?yddiant i'r svmudiad. COFIO CENHADWR IEUANC—DSolch i Carneddog am dd'wyn i'n oof y cymeTiad bywiog, glan, a honed¿igaidd Richard Gray, mewn ysgrif fyw yn rhifyn ClxweiVor 0 "Drysorfa y Plant." "Hiivyraidh. y goddefa ) i minau y sgrifeniu sylw neu ddaiu o fy ad goSon am y cyfaill ieuamc. 'Credaf mai y ddwy ardal wiedig Beddgelert a Llanberis, C hwareuodd eu rhan yn Nu!r6ad y cymeriad prydferth yma? 'D'a?.h Richard Gray i Lanberis, cyn bod yn 12eg oed, fel marciwr billiards yn ngwesty'r Frenhines. Yn yod 'I t3mbhor y gaeaf mjTiyehai 'gQl dd?yddiol Dolhdarn. Yr oedd yn Syddl<m yn mhob moddion o rae hyd y cania?i ei wa?th. Yr oedd ganddo reddwl mawr o'i athraw yn yr Ysgol Sul, y diweddar Mr Howell navies, I yntau yn frodor o Beddgelert, ac wedi cych- j wyn ei yrfa yn Llanberis, yn yr uin gwesty. Yr oedd hefyd yn chwarelwr. Wedii i betn- au newid tua'r gwesty, pend-erfynodd droi ei wjTneb i'r chwarel, a bu yn gweithio yn Isirbe bach Chiwarelau Dinorwic am amiser, fel y tystia llawer o hogia'ir bone heddyw. Lletyai yr aanBer yma yn Victoria terrace. Ymadaiwodd o'r chwarel i'r ysgol i bara-toi ei hun gogyfer a'r Maes Cenhadlol yn China. Pan yn yr ysgol yn Nghaernarfon, yr oedd mor ddifaJch fel yr arferai yn am- eer ei wyliaJO! etc., gymcryd gwaitih i ail naddu y cerrig tofedig yn y ?.i, llechi." Ar ol ei fynediad i Oh" amfonodd rai llyth- yau i eglwys Capel Coch, ac i amryw o'i hen gydinabod. Gellid ??enu Ilawer Tha?r yn ei gylch. Ond hwyrach fod hyn yna yn ddigon i brofi hawl Llanberis i'r eymetia-d prydfertih uchod. Heddwch i'w lwch yn naear China.

Pwllheli I DYFOD A MYNED.—Daeth llawer o recruits yma yr wythnos ddiweddaf, ac aeth ereall oddiyma i wahianol leoedd. C YD YMDlEIML A D.—rPasiodd rheolwyr yr ysgolion; benderfyniad yn datgan eu cyd- ymdeimlad a theulu yr Henadur Wm. An- thony Y.H., ac yn. y Cyngor Tref nos Fa,wrt h ar gynygi?a Fawi-th, ar gynygiad y Maer, a ehefnogiad yr Henadur R. Ivor Parry, dat-gamwyd cyd- ymdeiinlad eyrffelyb a'r teulu. Dywledtwyd na chynyrchodd y diref ddim gwell dyn cy- hoeddus na Mr Anthony. Dywedodd Mr Ivor Parry fod yr ymadawed/ig yn cyflawni ei ddyledewyddau cyhoedduis, fel dyledswyddau cyhoedduis. Credai fod goifalu am iecihyd y dref a daioni cyffredinol pobl yn gymaint o waith crefyddol ag oedd pregethiu yr Efengyl, gwmdio, a myned i'r iSeiat. YR HEDDLYS.-Dydd Mercher cynihal- iwyd yr heddlys, Mr Maurice Jones yn y j igadair.—Cododd Mr W. Cradoc Davies, ar ran trwyddedwr y Caotle Inn, Morfa Nefyn. i ddlweyd ei fod yn wael ac yn ei wely. Gan fod y Llys Trwyddedol wedd pRBIO i ddi- ddymu y dafam drwy dalu iawn i'r perch?u- og, gofynai Mr Damies i'x Llys ganiatau tnwydded i gario y ty ym mloon hyd nes y ceid yr iawn-dal. Ca:niatt,&wyd' y cai6. CYNGERDD OYSEGREDIG. —Noe Sul bu cyngerdd- cysegredig yn Neuadd y Dref. Y prif atdyniad oedd plant ysgol Troed yr Allt, dan ;arweimad Mr J. O. Jones a Miss Sathe Jones.—Y Cadeiiydd oedd Sergt.- Major George Roberts. MARWOLAETHAIU SYDYN—Yn ystod y chwech wythnos ddiweddaf y mae 15 o bensonau yn y dref wedi meirw yn sydyn. Bu Mrs Dorothy Thomas, Wave Crest, far-w VITI dra Rvdrcn. -.1- GOFALU AM Y MILWYR.—Y mae pob capel yn y drref yn gvvnevd yr hy-n a ellir er buddiarit moeeol ac yaprydol y milwyr. Trwy .fod inwyafrif v xnilwyr yn Saeson, bwnedir cynal g w asanaerth Saesoneg yn y naill gapel ar ol y llall am Heg o'r glocli fore (Sul. MARWOLAETH.—Bu famw yr hen chvoaei- hawddgar, Mrs Margaret Jones, Meirionfa, Lleyn Street, nos Lun. Cvm- eriad disglaer ydoedd hi a. gwcddw 'Mr Eib&nezer JonPK Y CYiNGO R TREF .Dan lyw*yy ddiaeth v Maer oynhaliwyd cyfarfod misol y CyiW. —Ganwyd 4, bu farw 5 yn ystod y mis. Yr oedd y dosbarth yn lan oddiwrth, adiechydon hei:ntus,<CymøradwY'v¡ydy cynygiad i wneyd yspytty at achosion heintus yn Four- cro^es.—wPasiwyd erfyn i berchenogion tai yn Sikifftam eu tynu i lawr ac ychwanegru v ir yngefn t'r tai ereill oedd yno.—Pasiwyd 1 ddweyd; wrth Fwrdd y LlywodraetJi Leol na,s gallai y Cyngor fyned vmlaen i wneyd tai i weith/wyr yn herwydd fod prisiau def- nyddiau wedi codi.—-Cyflwynwyd ceisiadau gwerthwyr y ItodfvA, South Beach a'r West. lEnd, a gweithwyr y Grorphoraeth i bwyll- I gor.-G,a,n y gwrthodai tenant Muryewymp I dderbyn y swm gynygiai y Cyngor iddo. y wynwyd y ddadl 1 giytflafareddiad.—'Der- byniwyd £347 oddiwrth F-wrdd y Ffyrdd at IwneY'd y gwelliam-tau yng nglan y mor.- Dywedodd y peirianydd, fod- 9475 wedi ou gwario yno hyd hyn.—Nd chaniateid i Mr Owen Parry is-osod rhan or 'tir oedd gan- dj do dan y -rthodwvd sostwng T<1ent mr John Morgan, ac i dalu iaiwn i Air Wm. Davies am ;I portihladd new- ydd wedi drygu ei eiddo.

N O B L E '-To-.dymtmiir gwisgo yn dda aclynildeb FASHION anfoner am Catalogue Cwanwyn | DdefJ,yddfau DILLAD IROOK M-1-hed a Plant am brisiau ll gwneuthurwyr. JOHN NOBLE, LTD., 196, BROOK STREET MILLS, MANCHESTER.

Cyffordd Llandudno j (JYJMDEITHAS Y^I'DRECH GREFYDD- I OL—Cynhaliwyd cyfarfod wythnosol yr uchod yn ysgoldy y Pres'byteriaid nos Fa wrth, y inarch. R. Williams yn llywyddu; cyfarfod cenhadol ydoedd a chaed anerchia.dau ar waith I y geuaadaeth gan Mr. William Davies a Miss j A. Jone;

Deganwy I CVi 'A R FYDDlN.—Y mae pump o feibion Mr William Jones, 11, Park Terrace, Deganwy, yn gwasanatthu gyad'r Fyddin, set Corpl. William Jones, 14th H.W.F., Corpl. Dav;d Jones, a Private J. Jones, 6th R.W.F.. Private Evan Jones, London I Welsh, a Trooper Llewelyn Jones, 9tli s Lancers. Y HA \VDOLIAETH.-Bu g,vasallacth ai-beuig ynglyn a Urawdolia?h y Bobl I leuainc yn Ysgol yr Eglwys ddydd Sul cyn v diweddaf, yr Henadur Henry Jones yn llywyddu. Caed anerchiad ardderchog gan y Parch. Richard Williams, Cyffordd Llan- I dudno, ar broblem by wyd, a chyfeiriodd yn xner at farwolaeth y diweddar Mr Richard Thomas, Bright Terrace. Canodd y Cor Mtibion y "Delyn Aur," ar therfynwyd y I gwasanaeth drwy ganu Iledd. Berffaith I Hedd.

I Caeathraw Y GYMDEITHAS LENYDDOL.—Nos Fercher diweddaf, yn absenoldeb y llywydd, cymerwyd N- eadair gan y Parch T. Gwyn- edd Roberts. Darllenwyd papyr 11awn iawn o hanes a noroweddion by wyd "Dewi Sant" gan Miss Parry, Tyddyn Whiskin, a rhodd- wyd diolch gwresog iddi am ei gwaith da. Cymerwyd rthan vn y drafodaeth gan Mrs Roberts, Llythyrdyj Mrs W. Trefor Mor- gan, Brynteg Terrace; Mrs Richard Gri- ffith, Glangwna Terrace, a Mr Francis Roberts. Ymhellach darllenwyd papur hefyd gan Mr Francis Roberts, ar y "P<3der." yr hwn oedd yn Ysgrythyrol a Duiwinyddol, ac yn 11 awn addysg. Caed adroddiad rhagorol gan Miss Lizzie Jones, Glangwna Terrace, a chan ragorol hefyd gan Miss Lloyd Owen, Mur Mathew. Gwnaed rhai trefn- iadau pellaoh a,r gyfer y eyfarfod telfyml ydd i'w gvnal vr wvthnos nesai. CYDYDEIMLAD. —C\-dymdeiml i r yn fawr a Mr John Jones, 12 Segontium Ter- race, Caernarfon, un o frodorion Caeath- raw. a blaenor yn yr Eglwys hon, ¡.;ydd oherwydd afiechyd, yn yr Ysbyty yng Nghaernarfon'. Da senyrn ddeall ei fod yn gwella.—LIwyngwem.

Llanrwst DRAMA.-Caed perfformiad o'r ddrama Helynt a Heulwen" gan gwmni Colwyn Bay y nos o'r blaen. Mr T. Rogers Jones, U.H., yn llywyddu. Yr oedd Ty'r Eglwys yn orlawn. Ai'r elw wt, gronfeydd y llyfrgell. Diolcliwyd i'r cwmni am eu gwaith campus gan Mr W. H. Williams, Dinam, cadtirydd Pwyllgor y Llyfrgell. a Mr W. G. Owen, U.H. MUTUAL. Nos Fercher cynhaliwyd cyfarfod o'r gymdeithas hon, Mr J. J. Lloyd yn llywyddu. pryd yr a-gorodd Mr C. T. Allard drafodaeth ar Datganiad Llundain a'r Rhyfel." Caed gair gan Mri. H. Jenkins. M. H. Roberts, G R. Jones, Evan Jones, J. Hughes, D. J. Williams. J. O. Jones, J. R Steel, Tudor Williams, a W. H. Williams. LLYW ODRAETH WR NEWYDD. Y mae Cyngor Sir Dinbych wedi penodi Mr T. Rogers Jones, D.H. C.S.. yn lywodraeth- wr Ysgol Sir Llanrwst. PWYLLGOR YMRESTRU.—Yn y cyfar- fod Bwyllgor Ymrestru Canolig Llanrwst a gynhaliwyd o dan lywyddiaeth Mr T. Rogers Jones, U.H., C.S., rhoddodd y boneddwr a benodwyd i sicrhau nifer y dynion abl i ymuno yn y gwahanol blwyfydd, y fTigjTaU j a ganlyn :—Llanrwst, 192; Nebo, 32; Llangernyw, 66; Uanddewi, 47; Nantyrhiw, 70; Capel Garmon, 43.

Pandy Tudur. CYNGERDD. Cynh&liwyd cyngerdd uwchraddol yn y lie uchod nos Wener, Chwefror 19eg, dan lywyddiaeth Mr W G. Owen, Y.H., Llanrwst. Cafwyd anerchiad gan y llywydd, a chyfranodd rodd i'r drys- orfa. Bu y Pwyllgor yn llywydianus i sicr- hau gwasanaeth cantonon ardderchog, sef Mr John Foulkes (baritone), Rhesycae; Miss Sallie Roberts (soprano), Rhiwabon; a M.r Iwdal Wynne Jones,, Eglwysbach, datganwr peniUion. Gwnaeth y tri eu gwaith yn rhag- orol. Cyfeiliwyd gan Mr W. E. Davies, Llanrwst. Aed trwy y rhaglen a ganlyn :— | Adroddiad, Master Stephen Jones, Bodunig; lein, Mr John Foulkes; can, Miss Sallie Roberts (encoriwyd); anerchiad barddonol, Ap Tudur; adroddiad, David Wynne (Ap Tulur) canu penillion, Mr Idwal Wynne Jones; ardoddiad, Mr Richard Williams, Dolhyfryd; can. Mr John Foulkes; anerch- ial gan y Llywydd deuawd, Mr John Foulkes a Miss Sallie Roberts (encoriwyd); canu penillion, Mr Idwal Wynne Jones; can. Miss Sallie Roberts; adroddiad, Mr Robert Morris, Ty Isaf; can, Mr John Foulkes (encoriwyd); canu penillion, Mr Idwal Wynne Jones can, Miss Sallie Roberts Hen Wlad fy Nhadau," Mr John Foulkes yn canu yr alaw, a'r gynulleldfa. yn uno yn y cydgan, ac felly y terfynodd un o'r cyngherddau goreu fu yn Pandy Tudur erioed.

I ADREF YN WAEL. MILWR WEDI CAEL YMCHSODIAD GAN AFIECHYD HEINTUS YN AD- ROD]) :EI BROFIADAU. Y mae yr isod yn hanes gwirioneddol, a y.sgrifentwyd gan hen filwr De Affrig o Brie- tol i G was an aeth a is vn ymgyrch De Affrig, a thra yno cefais gle%d a gwaedlif. Dygwyd fi adref yn vnael a chefais fynedfa i ysbyty yn Aldershot, ac oddiyno caniatawyd i mi adael v gwasanaeth dhervydd afiechyd. Wrth adael yr ysbyty cynghorwvd fi i dreio Grape-nuts &an fy mod yn anaJluog i fwyta. bwyd cyffredin, ac yr oeddwn mewn cyf- lwr gwan. Treuliai6 Grape-Niuts, ac wedi tri mis o amser yr oeddwn yn hollol iach, mewn gwirionedd ni fum yn well erioed, ac yr wyf yn abl i gyllawni gwaith caled heb' deimlo blinder. Rhoddaf gredid i Gmpe- Xuts am v eyfnewidiad hapus ihiwn vn fy nghyiflwr. I Gwneir Grape-Nuts o wenith a. cheirch wedi ei goginio'n drwyadl. Torir vmaith y staaltch gan y cognio maith, ac y mae y bwyd felly yn rhyfeddol am ei fod yn hawdd ei dreulio. Y mae hyn yn ei iwneud yn fwyd gwertlifawr i 'convalescents' cyf- undrefn d'rleuliol y rhai nad ydv-w ddigon cryf i dreulio bwvd cvffredin. Y mae Grape-Nuts yn werthfawr i'r dyn n w&rtb f awi- i'r (Ivn iach. Rhydd ymegniiid ardderchog. "Mae yna Reswm."

Conwy I MARW.—Ddydd Mercher ym mynwent S. Agnes, claddm-a y gweddillion Mr. Thomas Roberts, mab tAr. a Mrs. Thomas Roberts, Brynlivfryd-terrace, yr hwn a fu farw y dydd Gwener blaenorol. Yr oedd yr ymadawedig yn adnaibyddus iawn ymysg y bobl ieuainc ac yn aelod ffyddlon o Gapel Soar (W.) (Gyffin). Cydymdeimlir a'r teulu yn eu galar. CYNGERDD GWLADGAROL.—Y mae Cor Undebol Conwy wedi penderfynu cynal cyngerdd gwladgarol yn Neuadd y Dref er budd cronfa y Milwvr Cymreig. "A IXDYLAI CRIST ION O GI ON DDILYN PFASIYNAU?"-Yr oedd y cyfarfod nos Lun diweddaf o gymdeibhas pobl ieuainc Carmel yn un dyddorol iawn, pryd y caed dadl ar y testyn "A ddylai Cristionogion ddilyn ffas- 'iynau'r oes?" Y rhai a. gymerasant v brif ran ydoedd Miss Evelyn Evans a Miss Dilys Williams.

H E-A I  y? bave HEALO BAD you hav« a I zema, Old Sor?, Wounds, Ring- worm, Cuts. Burns, Scurf, or any skin aff- ection. send to Maurice Snrth and Co., Kid- derminster, for a free sample of HEAJ ,0 • Ointment. It costs you nothing, and you will not regret it. Healo allays ail irritation, reduces inflammation, prevents festering, aooKiMs and beals all bad legs. Don't say your caee i6 hopeless without trying HEALO. Boxes Is l?d., and 26 9d. LocaJ Agents: Jones, Chemist, Llanrwst; 3VToms, Chemist, Betheeda Owen, Chemist, Bangor.

Llanddulas ( CAPEL BEULAH.—Ca-ed eyfarfod dyddorol ym Meulali nos Fercher, 'M!1' J. J;)Dez. Abergele, yn liywyddu, pryd y cymer. wyd rhan ynddo gan y Parch. W. G. Owen (LI;ton), Abergele: Miss C. Williams, soprano. Colwyn Bay; 1iss Williams, contralto, Colwyn Bay Miss Jennie Baird, I | Fflin t; Mr T nomas Williams, Colwyn Bav. Caed hefyd bedrawdau a chor cywysg, a chor plant o dan arweiniad Mr Edward Jones. Llandduias, a Roberts. Llanrwst yn eyfe-ilio.

Penmaenmawr GYDA'R ANNSTRALIAID.-Y mae v I- D. Jones, R'hingyll R. D. Jones, mab Mr a Mrs Jones, Bryn Arfon, yr town sydd yn gwa.sana.ethu gvda'l' Fvddin AwstraJaidd yn yr Aifft wedi ysgrifenu at ei frawd, ac yn ei lythyr dywed "Cyrhaeddasom yma ar y 3ydd o Ragfvr a disgwyliwn symud yn erbyn y Twrc yn fuan. Yr oeddym 01] wedi pin siomi oherwydd i ni gael ein hanfon i Gairo. Pan adawsom Aw s- tralia yr oeddym ym myned i Loegr, ond torrodd rhyfel allan gyda Thwrci, ac anfon- wyd ni yma. Yr oedd ein transports ddeu- naw milltir o'r ''Sidney" pan suddodd yr "Emden." Yr oedd yn gwylio am danom ni. Pant setlwn y Twrc yn Syria anfonir ni i Frainc. Pabellwn ychydig gannoedd o lath- eni oddiwrth y Pyramidiau, a chawn olygfa ryfeddol." I "GWAREIDDIAD A RIIYFEL. "-cDvna oedd testyn yr ymdrafodaeth yng nghym- deithas y 1futual v nos o'r blaen. Mr. 0. Wil- liams yn agor y mater. Y BELGIAID.—Derbyniwyd v newvdd yr wythnos ddiweddaf fod y Belgiaid a adawsant heth amser yn ol wedi cyrraedd eu eartrefi yn ddiogel. DYSGEIDIAETH CRIST-Caed y gv-ntaf o r gyfres darlithiau ar y testyn uchod yn Mhenmaenmawr gan Professor Thomas Ree. Bangor, nos Fawrbn. Llywyddwyd gan y  ¡ P&rch. G. J. Owen. j

I GOFYNWCH I'CH CYMYDOG. I I GALL CANOEDD 0 BOBL CAERNAR- FON DDYWEUD AM DANO WRTHYCH I Dylasai datgaiiiad cyhoeddus pobl Caer- I narfon fod yn dystiolaeth y tuiiwirt i am- 'heuaeth i bob dayDenNM yng ?gth'a?mar- fon. Yn ,?ier bydd i brofiadau cyfeUlion a chymydogion? ?edi eu rhoddi yn galonog ganddynt yn fwy pwysig na mynegiadatu j diei'ihriaid a drigant mewn lleoedd pellenig. jj Diarllenwch a gani),n:- Ar Mawrth 12fed. 1913, dywedod-d Mrs L. Rowlinson, 11 Hendre Street, Ca.ernar- I ion:Y mae fy elwlod bob amser wedi I bod yn weiniaid, ac arferai y chill lledaf efferithio arnaf, a dygai boenau llymion ar draws fy nghefn. Tarawyd fi gan y poonau hyTi pan y gwyrwn, a chawn gryn anihawe- ter i sythu drachefn. Yn aml gorfodwyd fi i roddi'm dwylo ar fy nghefn I'm cynorth- ivyo gan yr ymddanghosai fy holl nerth fel pe yn ei adael. "Dyrysid fy nghwsg gan y poenau, ac yn y borouam b^^ddwn yn flinedig a llesg. Gallwn ddyweud fod fy elwlod yn ddrwg oherwydd fod yr arllwysiad yn annaturiol a I phoenus. Arferai fy mhen frifo, a deuwn yn Jleag, "Poenwvd fi yn y modd hwn am atarvw fisoedd, pan y cynghorwyd fi i roddåpràwf I ar Doan's backache kidney pIBs. Yr oedd- wn yn wael iawn pan ddechreuiais gymeryd y p&lenaM, fy nghoesau wedi chwyddo yn arw gan ddwfr, fel nad allwn roddi'm he?- giddau am fy nhraed. "Rhoddodd y blwch cyntaf o belenau Doan ryddhad i mi fel y parh«ais gyda'r f?ddygmia?th nee yr 0 eddvm wedi fy llwyr wella. Aeth y chwyddiadau i lawr, di&a?n- odd y pœnau, ac yr oedd y dwfr yn drefn- I us. Xi phoenwyd fi drachefn, ac yn naitur- il yr wvf w-edi dyweud wrth bawb am bel- enau Doaaifi." (Arwyddiwyd) "L. Rcywlin- son. Ar Ebrill 14eg, 1^14—dro6 iflwyddtyn vn ddjweddaraich—-dywedodd Mrs Rowlinson "Yr wyf byth yn mwynlnau iechyd rhagor- ol, dioleli i Doan's Backache Kidney Pills. Bydd dogn ar dro yn gwneud lies i mi." Pris 2s 9c y blwch, chwe blwdh, 13s. 9jc; gan holl fasnachwyr neu oddiwrth I Foster McClellan, Co., 8, wells Street Ox- ford Street, London. W. Peidiwch gofvn am belenau at yr elwlod a'r cefnnd gof- ynwch am Doan's Backache Kidney Pills, fel ag a gadd Mrs Rowlinson.

PIGION 0 FON I Ddydd Mcrcher, yn Llys Trwyddedol Cael gybi, caed mai nifer v tai trwydaedig yn y rhanbarth. yn ol adroddiad v Dirprwy-Brif (iw nsLabl Piutiiero, oedd 36-42 ohonvnt vn dal trwyddedan ebwe' niwrnod a phed»var am saith niwrnod. Hdyd, yr oedd pedaii trwydded gioser yn y rhanljarth. PobJogaerh t.rwydded gtos?r yn y r h an b ai-th. PoMo?aeTh | Caergybi oedd 11.688, a nifer y tai trwyddid- au ar gvfartaledd ag eithrio r trwyddedau y I groseriaid oedd un ar gyfer pob 324 o'r trig- i olion. Gwysiwyd 56 o bersonau am feddw- dod yn ystod y nwyddyn, a chosbwvd 44. o'n cymharu a 61 igwysiwyd). a 57 (ecisbwvd) vn ystod v flwyddyn cynt. Caed 2 glwb cofrestr- iedig yug Nghaergybi—Clwb v Ceidvvadwyr, gyda 168 o aelodau, a Chlwb GoUT Ca-ersvbi gyda 329 o aelodau. Ddydd Llun diweddaf. vn Llvs Trwvddedoi Llanerchymynedd. gerbron Mri. A McKillop (yn y gadair), W. H. Jones. J. Jones a J. C Jones, tyflwynodd yr Arolvgvdd R. H. PJoth- ero ei adroddiad bl vnvddol am y dosbarth. Ceid deuddeg o dai trwyddedor yn y dos- barth, tri o honynt yn dal trwyddedau am saith diwrnod. a naw am ch-we' iiiivrnod. Poblogaeth y rhanbarth oedd 4,862 a nifer y tai trwydaedig ar gyfartaledd oedd un ar gyfer pob 406 o'r trigolion. Ceid saith o blwyfi gyda phoblogaeth o 2,006 heb daf- arndy. Nifer y personau a wysiwyd am feddwdod yn ystod y pum' mlvnedd diwedd- af oedd:- I Rhif v personau a wvsiwvd 1910 .10 1911 13; 1912, 4; 1913, 6; 1914, 9. Personau a gosbwvd 1910, 10; 1911, 1J 1912. 4; 1913, 6; 1914. 8, Tafarneu a wvsiwvd: 1910 0; 1911, ÎJ; 1912, 0; 1913. 2; "1914. 0. Tafarnau gosbwvd: 1910. 0; 1911,0; 1-912, 0; 1913, 1; 1914, 0. Dywedodd y Cadeirvdd (Mr. A. McKillop) i r Fainc y llynedd" fwriadu trosglwyddo rhai o dafarnau'r rhanbarth am iawn. end yn herwydd i'r fasnach a wnaed ynddynt yn ystod v llynedd gael ei dwyn vmlaen mewn ffordd briodol. ac, heiYd. am fod am- d a' trwv d d- gylchiadau arbenig wedi vmvrvd a'r trwvdd- edwyr yn ddiweddar, penderfvnodd vr ynadon adnewyddu'r oil o'r trwyddedau eleni. Go- beithid y buasai pob cynorthwv vn cael ei roddi i'r heddgeidwaid fel ag' a" wnaed ) raddau helaetb yn y gorfFenol. Mae Ysgol Sir Llangefni wedi gwneyd ei than yn rhagorol yn yr argyfwng presenol. Uywedir fod dros ddeugain o athrawon ac vs- golorion Perthynol i'r ysgol wedi vmuno a'r tyddm. Ceir cronfa tuag at v milwvr vn perthyn i'r ysgol a chyfrennir yn wythnosol iddi gan yr athrawon a'r ysgolorion. Mr. R. Iôn Williams, goruchwvliwr v "Pearl Assurance" enillodd yr ail wobr, batlÎ- odyn aur, am gynydd yn y gwahanol ddos- barthiadau drwy Ogledd Cymru y llynedd. Ddydd Mawrtih. yng ghroesoswallt, priod- wyd y Parch. Christmas Jones, Sychtyn, rnint, gynt Llangefni, a Miss Satie Row- Jandis, Trefonen, Croesoswallt. Gwnaeth bywyd-fad Moelfre ei ran yn i-hagorol pan y suddodd v "Carnbank ger Amlwch y dydd o'r blaeu. Aeth allan ar iyrder i gyfeinad y He y digwyddodd v trych- meb, ond wedi cyrraedd yno canfuwd fod ewch Bull Bay wedi gwneyd vr hvn oedd angenrheidiol. Bvwvd-fadau peniga.n1 p Jyw'r ddau hyn. Ddydd Mercher, ym Mwrdd Gwarcheid- waid Môn ,a gynhaliwyd yn Llanerchvmedd. adroddwyd mai cyfanswm v trethi nad oedd wedi eu talu oedd £ 1,166 10s. Ie. Caed fod rhai ardaloedd yn lied dda yn y cyfeiriad hwn, ond yr oedd ardaloedd eraill yn ddiarebol o araf. Pasiwyd fod y Clerc (Mr. T. H. Hughes) i weithredu yn y mater, ar ol rhoddi rhybudd o saith niwrnod. Derbyniwyd llyth- yr oddiwrth arolvgvdd meddygol Gwallgofdv Dinbych, parthed i'r Undeb dderbyn nifer o wallgofiaid tawel i'r tloty yn ystod y rhyfel, gan fod adranau o'r Gwallgofdy yn cae en gosod ar gyter milwyr elwyfedig. Yn ystod cryn drafodaeth, dywedodd y Cadeirydd (Ir. J. Mathews) os oeddis yn perswadio'r milwvr i fyned i'r rhyfel dylesid eu cyfarfod ymhob rhyw fodd. Pasiwyd yn unfrydol i'r Clerc ys ■ gnfenu at awdurdodau'r Gwallgofdy er cael rhagor o wybodaeth ynglyn a phwyntiau ar- benig, a bod iddo alw pwyllgor i vstyried atebiad yr awdurdodau, ac os byddai angen. i'r pwyllgor wneyd parotoadau ar gyfer der byn nifer o ddeiliaid y Gwallgofdy i'r Tloty. Ym Mwrdd Gwarcheidwaid Mon, yn Llan- erchvmedd, caed cryn hwyl pan y gwnaeth un o r aelodau gyfeiriadau at y mochyn a borthir yno. Dywedwyd fod y creadur yn bwvta gwerth 5s. o bytatws yn wythnosol, ond yn awr, yngwyneb yr amgylchiadau presenncl. nid oedd yno 'sparion' i'w gadw. Aelod Dylid galw sylw y mochyn at hynny (Chwerth- in),-A wgrymai un aelod fod iddynt gvnal ar- werthiant yno.—Un arall a gyfeiriai at gael nifer o bersonau yno i'w brisio (Chwerthin). Wedi nifer luosog o amrywiol awgn-miadau, pasiwyd fod dau aelod i edrvch i mewn i'r moyn." Mae eglwys yn Llanallgo gan v Methodist- iaid er's 120 mlynedd, ac ni fu yno fugail hyd yn awr. Dywedir fod hynny yn brawf e nerth a doethineb Ymneillduaeth. Mawr fu'r croeso i'r milwyr a ymwelodd a Mon yr wythnos ddiweddaf a cheir i nifer dda o bersonau vmrestru. Wele fel v canodd un brawd i'w croesawu a'u hanog i fyned vmlaen yn eu grym i atal rhaib yr Ellmyn: Croesawu'n frwd a wnawn i Fon Ein dewrion dros iawnderau, A llunio hwyl i'w llawenhau A'u denu'n glau a'n doniau Hwy haeddant glod, ac heddyw'n glir Anwylir cedyrn cadau. Yn enw Duw, dros deyrn a gwlad. I faes v gad arfogant; Arwriaeth oesau svm eu mer, Grymuster trech na thrachwant Yn heddweh llawer canrif hir Fe genir eu gogoniant. Mae teimlad mam ym mynwes Mon, A thirion yw ei tharian; Ei bendith roes trwv oesoedd maith I'w meib sy'n ymdaith allan, A nod pob un o Gymru wen Yw holltipen pob German. Os ceisia'r Caisar anwar, cas, A'i deyrnas erch ein darnio, Pan wnaiff ein bechgyn daring dash Caiff ei fwstash ei ddeifio A phwy a wyr na fydd ei flew Gan filwyr glew Llandudno. Ewch rhagoch, fechgyn, yn eich -rv rr. A'ch arfau Ilym fo'n llamu I atal rhaib yr Ellmyn blin A g;-erNviii. ystryNA-'r "fagddu • A mn-nnweh glod drwy'r miniog gledd Er mwyn anrhydedd Cymru --C. Prvdnawn ddydd Mawrth yng Nghyfarfod Bwrdd GwarchEldwaJd Caergybi, daeth Mr. J. R. Parry, swyddog elusenol dros ddosbarth Bodedern, ag achos gerbron a ddesgrifid fel v gwaethaf a ddaeth dan ei svlw yn ystod y deng mlynedd ar hugain o'i swyddogaetb. Dnvedodd iddo am beth amser yn ddiweddar roddi cynorthwy plwyfol i weddw amaethwr mawr yn y sir. Yr oedd v wraig weddw yn wael ei hiechyd, yn orweddog, ac yn dioddef oddiwrth v parlys, ac er hynny, ni wnaeth ei phriod ddarpanaeth iddi yn ei ewylIys ond i'r ?_addau fod iddi dderbyn Hog ar 900p. a dawodd i ymddiriedolwyr Capel Tv'n?-- Aaen (M.C.), Nid oedd no aen (M.C.), Llanddeusan t. Nid oedd 116 ar yr arian ond ?6. jm yr wythnos. Credai ef .y dylasai ymddiriedolwyr y capel fod wedi '??" Qarpa?aeth. ond ni wnaethant hynv -Wedi i amryw o'r aelodau ddatgan eu barn ar V mater, penodwyd is-bwyllgor i N-farfoi i ymddiriedolwyr y capel, a chyfarwyddwyd v | 'Clerc i anfon atynt gan owd y Seit?iau gr eu bron.

I IPOWDERS] for P,?- A D, C h.r, DO'-? ACHE, NE'JRkLG!A, ]3o, -It a "jT-F* *?miatio?. I% d.h, ill,; d, t ?il el, and a. inumc, AN Jll,'ES & 0,,