Y Drafod

Wyltryn y Camwy. Hanes v Wladta Gymreig, ei dechreu, ei datblvgiad a'i <iyfo lol, a thraethiad anil yingyrch a thaitli i baith Patagonia. Gan LLWYD AP I WAN. [PARHAD.] SEPYDLU CWM HYFRYD. Darfu y Rhaglaw Fontana, tel cynrychiol- ydd y Llywodraeth Ariauin, addaw hanner can' llech o dir l'r ymchwilwyr Cymreig, gymerodd ran yn archwiliadau mintai 1885- 6 ac ychydig eraill. Ar 01 dychweliad. y fintai, yr oedd gwa- haaol farnau yn eu mysg am y fan fwyaf priodol i ddewis yr banner caul llechau hyn. Yn wir, inor favvr oedd y gwahaniaeth barn, fel y galwyd cyfarfod cyhoedclus i drin y mater. Y11 y cyfarfod hwn penderfynwyd dewis chwech cynrychiolydd a thir fesurydd i wneud taith arall i'r Andes, i edrych a oedd Ileoecid gwell i'r go-ledd. i Cwm Hyfryd, gan fod amryw yn credu fod gwell a ffrwyth- lonach cymoedd yng pgheseiliau yr Andes i'r gogledd. Y chwech person benodwyd oeddynt:— John Henry Jones, Gwyndy Richard Jones, Pantymarch Evan Davies, Pwynt y Byfddau Jenkin Richard, Tres Casas; James Wagner; J. D. Evans, arweinydd; Llwyd ap lwan, peirianydd. Heblaw hvn, unodd tri arall a'r fintai, sef W. R. Jones, Bedol; Percy Wharton a Thomas Griffith o Bangor, Gogledd Cymru. Chwyddwvd y fintai yn fwy fyth gan bres- enoldeb y Rhaglaw L. G. Fontana, dau is- swvddog a phymtheg o filwyr, a Pablo Silveira fel arweinydd (baqueano) a dau Indiad. Ionawr 12, 1888.-Ar y dyddiad yma yr oedd pawb yn barod i gvchwyn. Yr oedd amryw o'r fintai wedi cyrhaedd y man pen- odol, sef Dyffrvn Triffysg, yr wythnos cynt, gorweddai hwn yr ochr ogleddol i'r afon Camwy, ychydig yn is i lawr na'r gwely Halen. Ein taith gyntaf oedd 13 llech dros yr Hirlam Ffvrnig a thu draw i Ffynon yr All- wedd, neu Cengan yr Indiaid Pampaidd. Yehydig filldiroedd o'r man y gwersyllwyd wrth y Camwy, y mae llwybr Indiaidd lied hawdd ei weled yn arwain pob cam i Cen- gan. Gwnaeth Pablo Silveira-Iusenwyd cacha perro—arwain y Rhaglaw a'i ddiiynwyr i flaen v llwybr hwn, ond gwnaethom ni dorri ar draws y pnith i'w cyfarfod, rhyvv ddwy lech ar yr Hirlam, ac yn agos i sychlyn yno arhoswyd eu dyfodiad. Yr oedd yn ddiwr- nod tesog yng nghanol haf, a thra yn dirwin ein llwybr drwy gafn un o'r hafnau, gordoid ni gan gymvlau o lvvch hyd nes cyrhaedd gwastadedd top yfbrytiiau. Yr oedd y cwn yn dioddef yn enbyd oddi wrth y gwres, a chyfarthent ac udent feun- ydd o herwydd eu mawr syched. Cariwyd ychydig ddwfr gyda ni i wneud- mati hanner y ffordd dros yr Hirlam. Tua chanol dydd daethom o hyd i wagen wedi torri lawr, ac eisteddwyd am enyd yn ei chysgod. Hon oedd y wagen gyntaf i gyrhaedd mor bell o'r sefydliad. Yr oedd mewn gwirionedd yn fwriadol i'r Telsen, 25 llech yn nes vm mlaen. Bu y gyrrwyr dri diwrnod yn cyrhaedd y fan hon, nid oedd ffordd dratnwyol y pryd hwnnw, ac yr oedd yn rhaid i'r ychain druain dynu eu llwyth trwy dir drainog bob cam. Gwnaeth dau neu dri or cwn omedd dod ym mhellach na'r wagen, ac arhosasant yn ei chysgod, ac yno eu gadawyd. Clywem hwvnt yn udo yn bell ar ein siwrne. Travesia sych a drainiog ydyw hon, a thuswellt yma a thraw ar hyd iddi. Os gellid ei dyfrhau diau y byddai yn lie ffrwythlawn, y mae y gwaddod yn rhagorol. Y mae yna gannoedd o filltiroedd ysgwar oddiyma i'r Werydd drinir rhyw ddiwrnod yn ddiau. Tua'r prydnawn cyrhaeddwyd y ffynon a gwersyllwyd. Nid oedd yno ond ychydig o ddwfr a hwnnw yn heliaidd. Buorri ffortun- us i ddarganfod ychydig o ddwfr gwlaw mewn pyllau ychydig i'r gogledd, tua mill- tir. Ac yno yr anfonwyd yr anifeiliaid am tod yno f"y o borfa. Daeth lndiad yno i edrych am ddwfr, yr oedd al- el ffordd o Valcheta, yr oedd yn ar- weinydd i arall oedd yn dod a thair mil o ddefaid i'r Rhaglaw Fontana. Ionawr 13.—Arhoswyd wrth y ffynon am ddiwrnod i orphwys y ceffylau. Hefyd bu- wyd yn fanwl chwilio am ffosil anghenfil cvnddiliwiol oedd E. Davies wedi weled rai blynyddoedd yn ol, ond methwyci ei gael. Tua dwy neu dair llech i'r gogledd-ddwyr- eiuiol y mae ffynon arall elwir Aguada Chicichano, ar ol yr hen Cacique grwydrai oddiyma i'r Rio Negro, aC oedd ffrindiol iawn i'r Hen Wladfawyr. Ionawr 14.—Codwyd yn foreu, yr oedd taith faith o ddeg llech o'n blaen cyn cyr- haedd Raukeluau. Yr oedd rhan gyntaf ein taith trwy ddiffaethwch anhygoel, clai coch, sych a llwm, a dim ond twmpathau crebych- lyd yma a thraw ar hyd iddo. Ar y llaw dde, i'r gogledc1 i ni yr oedd sychlyn amryw o filltiroedd o hyd a gwaddod fel rhwd coch ar hyd ei waelod. Ar wlawogydd dei-bviiiai y liyu hwn holl ddyfroedd y gym'dogaeth, a'r man aberoedd o'r bryniau cyffiniol gar- ieut y clai coch waddodid yn y llyn, a phryd hynny edrych dwfr y llyn yn goch ei liw. Ar ol teithio chwech neu saith llech, daethom at wely afon elwid Chathico. Yr oedd mwy o borfa ar y paith yma, ond nid oedd ond pyllau lieliaidd yti wely yi, afon, a'r atdyniad felly ond bychan. Ymestyniad o'r aber Telsen ydyw y Chathico. Nant ydyw y Telsen sydd yn codi yn y bryniau i'r gogledd, ac ar wlawog- ydd y mae yn afon weddol, ac yn rhedeg nes ymgolli yn y gwastadedd tu hwnt i Chathico. Wedi canu yn iach i fugeiliaid oedd yno yn gwylio eu praidd, a thanio ergyd neu ddwy at hwyaid oedd ar y pyllau dwfr, teithiwyd ym mlaen am dair Ileeh yn rhagar, pan y gwersyllwyd yn Rankeluau, hon fyth yn wely afon fel y Chathico, ond fod y dwfr dipyn yn well, a hefyd gwell porfa. Iouawr 15.—Am ei bod yn ddydd Sabboth penderfynwyd gorphwys am y diwrnod, yr oedd dwfr heliaidd y pyllau yn rhwystr mawr i gymodi a'r fan. Wedi torri tyllau yn manau isel gwely yr afon, cronai dwfr ychydig yn well na'r hwn gafwyd yn y pyll- au agored. Er na ellid mwynhau na te na'r mati, cafwyd diwrnod lied bleserus. Yr oedd rhai cantorion da yn ein mysg, a miti nos canwyd llawer o hen emynaii er pleser mawr y Rhaglaw. Ionawr 16.—Gyda thoriad y wawr yr oeddym ar y daith, Yr wyth inilltir cyntaf teithiem uchel-baith carregog, yna daeth- pwyd hyd i'r Ceunant Cethin, arweiniai i berfeddion y Banau Beiddio. Wedi croesi sych wely arddanghosai ar- wyddion llifogydd mawrion,teithiwyd llwybr garw a chreigiog nes cyrhaedd ffynon o ddwfr croew. Yr oedd hon rhyw bymtheng inilitiro Rankeluau, a chan ei bod yn debyg o wlawio, meddyliwyd mai gwell dodi y pynau ar y ddaear a gwersyllu. Yr oedd dyn ac anifail yn mwynhau dwfr da y fan hon, yr oedd hefyd ddigon o ddwfr yno. Yr oedd y gym'dogaeth yn orlawn o weledigaethau rhamantus. Creigiau certh, ac ochrau ysgythrog o binaclau uchaf, y rhai gwelid y guanacod yu ein gwylio, Rhuad taran a'u gyrrodd i'w pebyll1, ac yn fuan tor- rodd yr ystorm dros y fro. (Pw barhau.) —— ).(

Bailer Sylwl a m WEDI CYRHAEDD GYDA'R "ASTURJANO" ——— STOC HAF, SEF HETIAU MERCHED (Ultima Moda) AC AMRYW BETHAU ERAILL. OS AM FARGEINION PEIDIWCH AC OEDI GALW YN <?NL8*?ZS<E'*3 '?B B-  tMtB! B '3ttMBB?*3t Casa Brilanica, GAIMAN. Hefyd, fe fydd STOR BRITANICO, DOLAVON, yn agored DYDD LLUN NESAF gyda'r stoc new- ydd. 0. E. OWEN. Cwmni Yswirol Bywyd. LA SUD AMERICA. Peidiwch oedi ar un cyfrif ag yswirio yn ddeatreg yn v Cwmni a gynygia yr Ysgrif Ddiogeliad (Policies) goreu, rhataf, a'r per- ffeithiaf a ellir sicihau. Goruchwyliwf yn Dolavoti- Br. IORWERTH WILLIAMS. Goruclivvylivvr yn Caiman— Br. HUMPHREY T. HUGHES. Ymofyner am y telerau, etc., i GEORGE E. CHADWICK, Hotel Piramides TreJew-sefydlydd goruch- wylwyr CHUBUT a SANTA CRUZ. Estudio Juridico DEL, Doctor ENRIQUE L. HUERGO ABOGADO. Asuntos civiles, comerciales, criminales y administrativos. Acepta los poderes a su solo noinbre. TRELEW — CHUBUT CODWYD Khwrig Trelew a Rawson tyre perthynol i fodur. Trosglwyddir hi i'w pherchenog ond talu am yr hysbysiad. Am fanylion pellacli, ymofyner yn Swyddfa'r DRAFOD. ENCONTRADO. Entre TRELEW y RAWSON una cubierta de automovil. Se dani al duefio pagando los gastos del aviso. Por mas datos dirigirse a la Imprenta Y DRAFOD. FFtRYLLFA HERMAN MANFRED (DYFFRYN UCHAF). Dymunaf hysbysu'i Cyl;oedd fy mod wedi ail gymeryd gofal y Fferyllfa yn Nhre Dol- avon, ac fy mod y 1-1 barod i wasanaethu fy nghvvsnieriaid fel arfer; y nwyddau o'r fath buraf ac am bris rhesymol. HERMAN MANFRED.