Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
TRELEW. I
TRELEW. I MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH LUCY EVELYN JONES. Boreu Sal y 6ed cyfisol, ar ol cystudd byr ond caled o bedair awr ar hugain, bu farw yr uchod, sef merch leuengat y Br. a'r Fones Joseph Jones, Arolygydd yr C.M.C. Ychydig feddyiiai neb o'r teulu am ymad- awiad sydyn eu hanwyl Lucy, oud fel y crybwyllwyd, daeth y divvedd yn hynod sydyn ac annisgwyliadwy, yr hyn sydd wedi peri'r fath alar uwfn i'r oil o'r teulu, ac i'r perthynasau lluosog, Yr oedd yr ymadawedig yn un a fawr au- wylid gan bawb o'r teulu, ac yr oedd ei nhain oedranus yn hynod hoff o honi. Ym- daenodd y newydd pruddaidd am ei marwol- aeth sydyn i bob cwr o'r dyffryn gyda chyf- lymder, ac fel canlyniad daeth torf fawr a lluosog gerllaw y ty y preswyliai ymhell cyn dau o'r gloch, i ddangos eu cydymdeim- lad trwy roddi eu presenoldeb yn y cynheb- rwng. Cludwyd yr arch yn dwyn ei gwedd- illion i gapel y Taberuacl, a chynhaliwyd yno wasanaeth crefyddol fel y canlyn I ddechreu, darllenwyd yr emyn cyfar- wydd, Mae lesu Grist o'n hochr ni," etc., gan y Parch. R. R. Jones y gweinidog, a gal- wyd ar y Parch. D. D. Walters i ddarllen rhanau pwrpasol o Air Duw, mewn modd effeithiol, ac anerchwyd Gorsedd Gras. ;Gof- ynwyd i Senor Salvany (Cadben Byddin yr Iachawdwriaeth) siarad ychydig eiriau yn yr Hispaenaeg, siaradwyd hefyd gan y Parch. Tudur Evans a'r Gweinidog, yna rhoddwyd allan yr emyn todd- edig a phrydferth, "BugaiI Israel sydd ofalus," etc a chanwyd yn deimladwy iawn. Gorphenwyd y gwasanaeth yn y capel gan y Parch. R. R. Jones, Dyffryn Uchaf, drwy weddi ddwys a difrifol. Yna aed yn orym- daith drefnus tua'r gladdfa, tuhwnt i'r llyn, ar y bryniaiu gerllaw, ac ar hyd y ffordd yr oedd drysau pob ystordy a lletii pob ffenestr wedi ei gostwng, fel arwydd o barch i'r teulu ac o gydymdeimlad a hwy yn eu trail- od blin. Hyd yr wyf yn cofio, dyma'r ang- laddfwyaf i blentyn fu'm ynddi erioed. Yr oedd yn yr orymdaith rai ugeiniau o foduron a cherbydau, yn cael eu blaenori gan elor- gerbyd ysblenydd Senor Cabrero, yn yr hon y cludid yr arch brydferth. Wedi cyrhaedd hyd lan y bedd, darllenodd y Parch. R. R. Jones, Trelew, ychydig adnodau pwrpasol a ch ysurlawn, a siaradodd ychydig eiriau priodol iawn i'r amgylchiad. Gofod a ballai i mi roddi unrhyw grynhoad o'r hyn a lefar- wvd dilynwyd ef gan y Parch. D. D. Walters mewn ychydig eiriau tyner, ac an- erchwyd Gorsedd Gras gan ddymuno am gyuortliwy ilr teulu i fynd drwylr amgylch- iad galarus o ddaearu eu hanwyl Lucy. Dar- llenwyd gan y Gweinidog yr emyn poblog- aidd hwnnw, "0 fryniau Caersalem ceir gweled," etc., a chanwyd mewn liwyl addol- gtjir a theimladwy iawn gan y dorf fawr ddaeth ynghyd. Yr oedd presenoldeb y dyrfa ar lan y bedd yn dystiolaeth eglur pa mor barchus yn serch a syniadau hoi 1 drig- olion y dyffryn o bob cenedl ac iaith, ydyw y Br. Joseph Jones a'i deulu lluosog, a'u perthynasau. Gobeithio y bydd i'r gweddiau a offrymwyd ar eu rhan, a'r geiriau cvsur- lawn lefarwyd, fod yn nerth a chynhaliaeth iddynt yn rfydd eu profedigaeth. Gwn yr una pawb o ddarllenwyr y DRAFOD a mi, mewn estyn i'r teulu oil ein cydymdeimlad llwyraf yn yr amgylchiad pruddaidd o golli un oedd mor hoff ac anwyl iddynt. Gobeith- io y bydd iddynt ymgysuro yn y ffaith hon- no, gyfeiriwyd ati ar Ian y bedd mor bryd- ferth, fod dolen gydiol bellach wedi ei chysylltu rhyngddynt a'r byd ysbrydol, a daw llais tyner eu Lucy Evelyn hoff" atynt, o'r lie hwnnw, fydd vn dweyd, Dringwch i fyny yma ataf fl." Hyn yw dymuniad llaw- er un heblcnv- _il GOHEBYDD.
...,,-DIOLCHGARWCH. 1111
DIOLCHGARWCH. 1111 Dymuna Br. Joseph Jones a'r teulu gydnabod yn ddiolchgar bob caredigrwydd a chydym- deimlad dderbyniasant gan eu cyfeillion a'u cyduabod, yn eu gofid o golli eu hanwyl blentyn Lucy Evelyn. Trelew, Hydref 8, 1918.
I Nodion.
I Nodion. I Gan GAIMANYDD. Mae'r newydd efallai yn hen erbyn hyn, fod mintai gryno o'r Gwladfawyr sydd wedi bod yn bwrw egwyl faith yng Nghymru, ai fedr troi eu hwyneb yn ol am y Camwy, ac y gellir eu disgwyl yma cyn bo hir iawn. Mae calon Cymro fel y trai Yn siwr o ddod yn ol "—o hyd. -0- Dyna i chwi lawenydd ddilynodd y new- ydd da, fod y Fonesig Mair IwalJ, sef tnerch y diweddar Llwyd ap Iwan, wedi graddio yn B.A. Y hi fel y mae yn wybyddus, cyn idd-i fynd i Gymru, yn un o facwyaid yr Ysgol Ganolradd, ac yn gyntaf oil onide o blant y Wladfa fu dan addysg yn yr Hen Wiad i ennill gradd Prifysgol Cymru. Hana'r Fair daientog o linach yr aiifarwolloh,- Lewis Jones, Plas Hedd, ar ochr ei mham, ac M. D. Jones o Fodiwan y Bala ar ochr ei thad. Dau arwr a phrif sylfaenwyr y WladfH Gymreig ar y Camwy. Dos rhagot y Fair deilwng, a chofia gadw'n loew urddas a bri dy deidiau. Mae'r Wladfa oil megis ar flaenau ei thraed yn dy longyfarch. -0- Mae'n debyg y bydd y Fonesig Mair Iwan, B.A., a'i mhodryb, yr Eluned lengar yn y fintai. Ni wyddom oil fod yr Eluned yn golsyn eirias dros gadw y Gymraeg yn bur a byw yn y Wladfa. Ac yn awr, chwi blant Cymry'r Camwy, sy'n plebran yr Sbaeneg yn ddi-daw ddi-dor ar hyd ystrvcloedd v trefi, gwyliwch rhag i'r Eluned eich clywed, heu gwae chwi fydd hi, gellwch fentro. "0- Mae'r Br. D. E. Jones, Arolygydd yr C.M.C. yma, wedi ei orchymyn gan ei feddyg i'w wely am rai dyddiau. Efe yn dra ysig ei iechyd ers tro. Hyderwn y gwna enyd o orffwys fel hyn fawr fyd o les iddo. Oedd lawe gennym weled ei ferch hynaf, y Fonesig Winnie Jones yn dechreu troi allan i fwynhau'r tywydd braf, a'i awel a'i heulwen, a hi wedi bod vn orweddiog dros y gaeaf oer. Wedi'r hirfaith nychdod hybed yn fuan, tneddwn 011. Y Pellebr Diwifr" oedd testyn darlith y Br. Ben Dar Lewis, Trelew, ger bron Camwy Fydd y nos Wener olaf o Fedi. Traddododd hi yn Saesneg, am nad oedd y prif dermau gwyddonol mewn Cymraeg yn digwydd bod wrth law ganddo. Yr oedd yno rai Camwy- fyddwyr selog o Drelew yn gwrando arno. -0- Y nos Wener dilynol, sef y 4ydd cyfisol, dyna 'chwaneg o drydan i gyfarfod o'r gym- deithas, canys dyma benawd y ddarlith a gaed yno gan yr athro E, T. Edmunds, B.Sc., sef-" Trydan ac Amaethyddiaeth." Yr oedd y drafodaeth yn feistrolgar i'w ryfeddu o'r dechreu i'r diwedd, a phbb aelod yn glustiau i gyd yn gwrando. Llwyddodd y darlithydd i gynhyrchu swm go dda o drydan yn ei wrandawyr, o'r hyn lleiaf yr oedd yr effaith yn drydanol ar ami un o'r adolygwyr. -0- 'Nawn ddydd Sadwrn diweddaf o flaen yr Ynad Arturo Faconti, yr unwyd mewn priodas y Br, John Ritchie a'r Fonesig Ainalia Smith, o westy y Brodvr Paoli, Gaiman. Gwened ffawd ar yrfa'r ddeuddyn. -0- Cyrddau Pen Chwarter yr Ysgol Sul oedd ym Methel y Sabboth diweddaf. Yr holwr vng nghyfarfod y boreu ydoedd y Br. Morgan Ph. Jones, ac yn y prydnawn holwyd gan y Br. Thomas Morgan, Clydfan. Yn yr hwyr cwrdd amrywiol fel arfer oedd yno, dan arweiniad arolygwr yr ysgol, Br. Abel Richards. Aed trwy raglen dda a chwaethus fel a ganlyn A drodd pennod gan ddosparth o fechgyn adrodd, Paid mynd i gwrdd a gofid," gan Annie Evans; adrodd emyn gan W. Ernest Roberts canig, Gad i'm ddyfod atat ti," gan Gwyneth Rees; adrodd, "Yr un yw Duw o hyd," gan Cathrine Ellis; adrodd, "Paid esgeuluso yr ysgol," gan Morfudd Evans adrodd, Mae'r Iesu'n myned heib- io," gan Mair Ellis; canu emyn adrodd, "Ein cyfle" (Elfed), gan Meinir Jones; beirniadaeth Deiniol ar yr Ebvsgrifiaeth, y goreuon oeddynt Meinir ac Olwen Jones a Teddie Williams; pennod o'r Rhodd Mam gan y plant; can gan Olwen Jones beirn- iadaeth Thomas Morgan ar yr arholiad ys- grifenedig yn y seithfed bennod o Actau- yn gydradd oreu, dwy chwaer, merched y Br. Ben Roberts o'r Andes, ac o'r Ysgol Ganolradd adrodd, Y perygl o esgeuluso V Beibl," gan R. Tudur Edwards darllen papur gan Mrs. W. Tegai Hughes ar Rag- oriaethau y Beibl"; deuawd, Dy ddeddfau vw ty nghan," gan Mair Evans a Myfanwy Roberts; adrodd, "Y Pagan," gan Llinos Jones adrodd, Sabboth Cymru" (Elfed), gan Edith Evans beirniadaeth eto gan Thos. Morgan ar ) r arholiad ysgriieuedig yn y 3edd bennod o Efengyl loan, yr oreu gyda chv meradwyaeth uchel oedd y Fonesig H. Jones (Alawen); can, "Pwyso ar yr lesu," l'an Mair Evans beirniadaeth y Br. R. Nichols ar yr arholiad mewn ysgrifen ar taes llafur y sed bennod o EfengyrMatthew, goreu y Fonesig Lvdia Robeits.
ILlythyr o'r Hen Wlad.
Llythyr o'r Hen Wlad. AWST Y 3ydd, 1918. Hynaws Olygydd y DRAFOD. Diolchaf ichwi ym mlaen Ilawam ofod i gydnabod derbyniad ll>thyrcU o gydym- deimlad a ni fel teulu ar ol ymddatodiad ein mhab Aled, oddi wrth y cyfeillion a'r perth- ynasau y mae eu henwau yn dilyn :—Bwyri Elias Owen, W. H. Hughes, W. M. Hughes (Meloch), J. Howell Jones (dau lythyr), D. Lloyd Jones (dau lythyr), Richard Nichols a'r Fonesig M. A. Price. Ni ddisgwyliasom gynnifer mor llawnion o gydymdeimlad, da y gwyddom fod degau o rai eraill yna yn cydymdeimlo a ni, ac yn sicr y mae hynny yn rhywbeth mwy nag y tybiais i o'r blaen. Can' diolch i bawb o honoch, er fod agos i bum' mis wedi pasio er dydd ein trallod, methu anghofio am yr amgylchiarl pruddaidd yr ydym, y cwmwl du oedd uwch ein penau a chwmwl duach uwch ben ein gwladtywydd oer a chyfnod rhanu bara beunyddiol. Megis trwy fy nag- rau cefais olwg glir iawn ar law Duw, ac esboniad boddhaol ar barhad y rhyfel. Nis gwn pa effaith a edy tywallt dagrau ar bob! eraill, eithr yr wyf yn sicr mai er fy lleshad y bu hynriy i mi fwy nag unwaith-trwy ddagrau y gwelais flynyddoedd yn 01 law Duw o blaid y Wladfa, pan ydoedd prif yr heddlu-y Br. Wappers yn tramwy fel gwylliad yn ol a blaen 0 Rawson i'r Gaiman, gan herio a bygwth pawb—yn ol dull ei dras (Huns y dyddiau presfennol), gan honi mai ar orchymyn y Rhaglaw, y Cyrhol O'Donnel, y gwnai efe y cyfan. Trot at Dduw yn fy nagrau fu dda i mi, a chefais lawn foddlon- rwydd am y canlyniad ym mhen deuddydd neu dri ar ddyfodiad rhagluniaethol y Cad- Arlywydd Roca a'i osgorddlu i'r Gaiman, Yn sicr bu, ac y mae, miloedd a'r filoedd yn ymbil ar Dduw, rai o honynt yu eu dag- rau, am ddod allan o blaid cyfiawnder a gwirionedd, ac y mae wedi dod hyd yn oed os na ddarfu iddo anfon gosgordd arbenig o an gel ion i Mons, mae miloedd o'i genhadon heunydd yn gwylio ar y werydd rhwrig Ewrop ac America. Ddoe hysbysodd y Caisar fyd crwn nad oes fymryn o ofn yr Americaniaid ar ei fyddin anorchfygol ef, Cyn hir ceir prawf digamsyniol pwy sydd wedi gorseddu cvfiawnder a gwirionedd. Ac nid at vmherawdwyr trahaus yn unig y mae gwneud cyfiawnder a charu gwirioneddt dylai pob unigolyn ym mhob man ddysgu trwy y rhyfel erchyll presennol ei bod yri ddyledswydd arno ef yn ogystal ag ar bawb ym mhob man weithredu cyfiawnder-nid digon gwaeddi nag hyd yn oed ganu am gyf- iawnder a gwirionedd. Colli dagrau a chanu- Am wirionedd boed ein gweddi, Am wirionedd boed ein lief." Nid yw ddim ond gwatwar Duw. Y dydd o'r blaen clywais ddynion cyfrifol yn sicrhau fod gwirionedd a chyfiawnder yn prysur fyned o dan draed mwyafrif y bob! er pan dorrodd y rhyfel allan ni waeth trwy ba ystryw y ceir swydd-ranu bwydydd neu ar- all, rhaid cael y fantais cam neu gywir. Yng ngwyneb pethau fel hyn, pa reswm disgwyl terfyn y rhyfel tra y mae y bobl yri eu calonnau yn Ilawn o elfenau dinystriol. Da gennvf ddweyd ein bod yn ami yn cam esbonio dvnion wrth edrych yn unig ar yr ochr waethaf, heb gofio dau du i bob dalen. JOHN S. WILLIAMS.