Y Drafod

Priodas un o Rianod v WSadfa. I Cofia v darllenwvr v cafwvd crvbwvlliad byr mewn rhifyn diweddar o'i- DRAFOD am aniad v Fonesig Marion Neved Williams, merch hynaf Mr. a Mrs. Williams (Mostvn). mewn glan bricdas a Mr. Ivor H. Eames. .Rheolvdd Ariandy y London and Midland Bank, vng Nghonwy. Cvmerodd y briodas fe yng Ngharmel, cape! vr Annibynwyr vn Rhyl, 11e v mae Mr. Williams vn ddiacon, a'r teulu oll--N,-ii ol eu harfer—yn dvvyn mawr sel dros yr achos yn el wahano! gysylkiadau. Deallaf fod Mr. Kunes, vntau hefyd, yn ddyn iCtlanc gweithga; hvn svdd oreu ym mywvd ein cened!, ac vn wr a fawr berchir mewn bvd ace^lwvs cvn ei ddyrch- afiad i fod yn Rheolvdd yr Ariandy yng fjfghonwv, bu am dvmhor vn da! y swydd o Cashier vn RhvJ, a cholled i'r eglwvs yn Chvvcl Street (M.C.) fu ei ymadawiad oddi- yno i Gonwy. Gweinvddwvd ar yr achlvsur dedwvdd o I aniad v par ieuanc, gan weinidog vr eglwys. Parch. E. Jones Roberts, ac fel gwas a mor- 'wyn gan Mr. Llew Edwards, Glasinfryn, Bangor, a'r Fori e i., DHys Morris Williams, cfawaer v briodferch. Vti y capel, aed yn gwmni difvr i Bendvfifrvn, cartref presenno! Mr. Will iams :¡4r teulu, lie vr oedd v wledd feriodasol wedi ei phamtoi. Derbyniodd Mr. Mrs. Eames longvfarchiadau ac anrhegion lawer oddiwrth eu hewvllvswvr da ar vr aehlysur; ac vr wvf vn sicr v drwv gyfrwng v DRAFOD, estvn iddynt dclymuniad- au goreu v VVlarlfa hefvd. Dyma, vn canlvn, bennillion H, Penmaen ilr par ieuainc ar eu huniad priodasol. W. H. H. Hen arfer dda svdd yn y byd Yw ffasiwn v priodi Ac er yn hen mae hi o hvd Ae o?i- yri licii i-,i.-ie Iii o Iii7d Ein tad i Eden pan v daeth, Priodi wnaeth vn union. A dilvn ei esiampl dda 0 hyd a wna ei feibion. I Oud nid oedd angen bod vn 'sglaig, I ddewis gwraig ar Adda, 0 herwvdd nid oedd nierch i'w chad, Yn wych na gvvael, ond Efa. Pan oedd efe yn cvsgu 'n drwm Cadd briod yrn Mharadwvs Ond rhaid yw bod yn effro iawn Yn awr i gael un gymwys. I Chwiglvwsöch dd'wedvd, onid (lo ? Gan rai mai "daB vw cariad A phrofi hvn o dro i dro Wna ambell !anc oibrofiad Mae rhai i'w cad" mor ddall a phost" Yn dewis 'no! eu fFansi, Ac vna edifeirwch tost I Ddaw iddynt 'rol priodi. Ond y mae ei-aill inwy eu dawn I \\Tcl'd vn iawn ragorion Yr eneth honno sydd yn siwr, 0 fod i'w gwr yn "goron." Ac un o hoaynt yw y llanc Sydd yn y Banc yng Nghonwy, A aeth l'i- briodasol 'stat, A'r fun o wlad y Gamwy. I Mae'n rhaid i Fancwr beunydd fod Yn effro a llygadog, o herwydd y mae weithiau'n d'od I'w Fane rai drwg gynddeiriog, A liawer iawn o arian drwg I'w gownter sydd yn dyfod Ac nid vw'r Bancwr bytii yn saff Heb fod yn graff i'w nabod. Mae hefyd lu o ferched gwael,- Fel arian drwg,"—a'r bechgyn Gant brofiad chwerw 'r ol eu cael-- Nad aur vw pob peth melyn." Ond gwyddai Eames ei fod yn cael Y" genuine coin," mi w'ranta', Pan Jwyddodd ef i cbnill serch Y ferch o Patagonia. Mae ef yn fedrus gyda'i waith Yi, trin y cheques a'r arian, Ae iiicl yw yii es-eulus chwaith O'i. aiiigylchiaslau li hun,iii. "Deposit to his own account," Oedd Marion Williams iddo, Er bod yn 'sglaig, ni wyr amount Y profit gadd yn honno. Par. welwn undeb mab a merch Wrth "allor serch mor addas A hwn, dywedwn yn y fan Mai rhan sydd mewn priodas Rhagluniaeth roddodd ryfedd dro, I'n tawel fro daeth Marion, 0 Chupat bell-iln hiaith sy'n dwr— Yn rhan i'r gwr o Arfon. I Dymunwn iddynt hwy eu dau, Ar ddechreu 'u bywyd newydd,— Boed undeb cariad yn parhau, A'u gvrfa oil yn ddedwvdd. Dibrvder fo eu haelwyd glvd, A'r nef yn gwenu arnynt, A thrwy eu hvmdaith yn y byd Boed goreu deufvd iddynt.

Caledi-a Goruchafiseth. I -1 I [ GAN-E>: YN. J I Y mae hyd vn oed v svlwedydd mwvat arwynebol erbyn hyn yn ddigon effro i svl weddoli na ddaw goruchafiaeth wrth ei dis- gwyl. Yti ein hanwvbodaeth vr oedd llawer o honom yn disgwyl y buasai Berlin yn gar- nedd ymhell cvn hyn, a heddweh ac ewvllys da unwaith eto ar yr orsedd. Ond ar hrwi- iau eraill yr ydvm yn s mroi i ddisaloidid diesgus ac yu chwannng i gredu na ddaw terfyn boddhaol ar vr ornest waedlyd, Rhwng dau begwn fel hyn v mae llawer o honom \'n codi ei babell—wei'chiau i lawI- yn y pant, bryd arall ar uchaf v myhydd, a'r wybren vn glir. Dichon fod pawb erbvii hyn wedi cael digon o brofiad nad gwiw.dis- gwyl nemor gysur 'olr pegvnau. Rhwng v ddau eithafion v gorwedd llwvbr dvled- swydd, a dyna uivig Ivvvbr goruchafiaeth. Rhaid dioddef llawer o galedi a phrinder o <lngenrheidié!U'r aelwyd vchwanesir pwvs au lawer at feichiau'n anghvsur; bvlchir unl aelwvd, a thrv'r rhyfel vn gvfvstvr a bedd i lawer un sv'n Mesghau wrth rlrlisgWV1, ei anwvliaid vn ol ond arall vw gvvobr v sawl sv'n ymvvroli ac vn trethu pob gewvn er mwvn cadw'r uelvn draw. Dichon v eedv'r frwydr greithiau arno vntau ac v lleseheir ei vsbryd gan ofalon a phrvder, ond drwv'r oil v mae ei wviieb tlii'r w,-i",i-, ac o roddi ei oreu vn ei orchwvl tvrr goleuni arno yn gvnt n:¡'¡ ddisgwvliad. 0 fewn ter- fvnau neillduol v mae hvn vn wir am vr unigolvn, er v dichon fod y svlw vn fwv cvmhwvsiadol at wlari a thevrnas. Po fwvaf o'n gallu a'n hadnoddau ddodvvn vn y frwvdr yn vstod v misoedd nesaf sicraf oil vdvm o oruchafiaeth. Wiw i ni oedi—v mae Amser vn bobpeth o'r bron vn v cvfvvng hwn yn hanes ein tevrnas. Cvmerasom vn agosi ddwy flvnedd a hanner i Iwvr ddihuno i'n pervgl ond v mae hanner blwyddvn o wir ddeffroad ac egni yn ddigon i droi'r fantol unwaith am bvth. Unwaith v try; v mae'r oruchafiaeth vn eiddo'r s:nvJ' svdd vn e: theilvngu. A dvna'n sefvllfa heddyw — caledi a chyfvngder, a'r oruchafiaeth vn oed; dod. ErN HARGOELION. I Ond nid yw'r argoehon yn drhgvsur. El holl gvnHwynion v gelvn ar for n thir, ac vn arbenig ar v mor, v mae gennvrn obaith o leiaf y trechir ef. Yn ol pob amcansvfrif N, mae ganKdo yn agos i ddeucant o danfo:wvr neu suddlongau ar waith vn dinystrio llong- au masnach a theithwvr v dvddiau hvn, end nid yw ei gynhaeaf mor doreithiog lawer qli (i?.lisgwy l ia(i. Yti w i ddisgwvliad. Yn wir, petqilll llongau mas- nachol vchvdig vn fwv gofalus ac vn rhoddi tnwy o svlw i ç:vfarwvo(li.Hiau'r Livng-es. nin wyf yn sicr a fyasai ei gynhaeaf agos vr hvn vw. Ychydig wyr ein morwvr am beryglon, Ilai fyth yw eu harswyd o gvnllwynion v gelyn. A dyna'r prif reswm fod cvnifer o longau yn syrthio i fagl y gelvn y dvddiau hyn. GvvnaV Llvnges ei gwaith yn ddistaw, ond vn hvnod effeithiol, a phetnilr awdur- dodau'n codi cwrr y lien ar ei gwaith vn ystod v ddwy flynedd a hanner diweddaf buasai llawer o honom yn rhyfeddu at ei dyfalwch. Dichon ein bod yn fwy cyfarwydd a gor- chestion y Fyddin ymhob cwrr olr maes. Nid yw'r awdurdodau yma lawn mor daw- edog, am resymau di-onbi. Ymhell o oJwg y byd v cyflawna'r Llvnges ei gwaith, a hi'n unig all ddweyd ei helynt. Y mae llygad y byd ar y Fyddin, ac nis gall hyd yn oed yr awdurdodau gadw popeth o glyw'r cyhoedd. Yn Ffrainc y mae y Fyddin Brydeinig yn gwneud gwrhydri'r dyddiau hyn yngwyneb pob anfantais. Ni chafodd y gelyn ysbeidyn o lonyddwch drwy'r gaeaf; gwesgir ar ei anadl ar hyd yr holl linell; amddifadir ef o'i gaerfeydd y naill ar ol y Hall rhwllg pob- peth y mae ei hoedl mewn enbydrwydd beunydd, a gwyr yn ei galon fod newyn yn difa ei aelwvd gartref a chryfder Byddin Prydain yn ei ysigo yntau. Dechreu ei olid- iau yn unig svdd ar waith v dyddiau hyn lienwir ei iestr at yr ynlylonyn ystody rnisoedd nesaf. Newydd ion calonogol sv'n dod hefvd or Aipht a Mesopotamia, er fod vno gruglwythi o ol-ddyled yn y gwledydd hynny i'w dilen. Y mae'r wawr yn torn, fodd bynuag, a chyn hir daw'r oruchafiaeth.

4 J ♦ 9 "f 11 1 IBetsi Oociwafiacir. PENNOD XXX. Ar ol bod a,m ddwy flynedd yn gofalu am dy ei meistr, y cyfreithiwr, cafodd B et,. i fis o wyliau i fyned tir ymweliad a'i hen gartref yn Mhen Rhiw a chylchoedd y Bala. Ei chwaer Sara a'i phriod breswv lient yneihun gartref erbyn h\ n, a mawr y croesaw a dder- bvniodd oddiar eu Haw yno yn ogystal a chan drigolion v Bala vn gyffredinol, ac nid rhyfedd hynnv pan gofir ei bod yn ferch i'r rliweddar anfarwol Dafydd Cadwaladr, a'i bod hitliau hefvd wedi enill anrhydedd iddi ei hunan ar gvfrif ei theithiau o amgylch y ddaear, a'r adeg honno, \chydig iawn oedd nifer y merched o fewn. yr holl deyrnas ■oeddvut wedi teithio c>maint a merch Pen Rhiw., Wedi cvrhaedd yr hen gartref, swynwyd Betsi yn fawr yn Mary, geneth nawoed ei chwaer Sara, oherwydd ei phertrvvydd a'i deall c\ flyin fisoedd yn flaenorol yr oedrl yr eneth honno wedi cvfansoddi nifer o benhill- ionfynpKaieihirneth am ei thaid enwqg, y mae y IlineHau hvnn wedi en rhoddi ar gof a chadw yn "Ychydig Gofnodau am Dafydd Cadwaladr," argraphwyd gan R. Saunder- son, 1836." Yr oedd chwaer arall i Betsi—Mrs. Nelson,* yn weddw, ac vn byw yn Cerryg y Drudion, ar flwydd-dal o ddau can' punt clerbYDiai fel gweddw v CvrnoJ Nelson o'r fyddin yn India daeth Mrs. Nelson i Ben Rhiw i edrvch am dani, ac yng tizhwrs yr ymgomio vilo y deallodd y ddwy y bu iddynt gyfarfod eu gilvdd rai blynyridau yn flaenorol yn Fort William, Calcutta, heh adnabod eu gilydcl Yr oedd v Parchedig Mr. Lloyd, yr offeir- ia<l dvsgedig, yn falch iawn o gael croesawu Betsi vn ei gartref cJyd Plas yn Dref, ond yr oedd ei hen feistres, Mrs. Llovd wedi ei chladdu vchydig yn flaenorol. Wedi treulio amser difvr vn y Bala, dychwelodd Betsi at ei dviedsw. ddau yn Llundain, yn llawn o hiraeth am Gvmru a'i phob!, y wlad a'r bobl oreu yn y byd." Yn y flwvddyn 1844, torrodd iechyd ei meistr i lawr, a chynghorodd ei feddyg ef i adael y Brif ddinas am flwyddyn, a threulio honno un a'i yn Switzerland neu Gymru, i yinbleseru mewn dringo a allai o'r mynydd- oedd yn un o'r ddwy wlad a dewisodd Gymru. Trefnodd i gymeryd Betsi gydag ef, ac iddi aros adref yn Mhen Rhiw tra y crwyd- rai yntau a'i ysgrifennydd o fan i fan i chwilio am well iechyd ac adgyfnerthiad. Bu'r cyfreithiwr yn aros am yspaid yn Nan- nau, plas Svr R. Vaughan, ac vn y Gwyn- frvn, cartref presennol Syr H. Ellis Nanney vn Eifionydd--ac yn ystod yr amserau hyn- nv, bu yn wael iawn, ac ni wnai neb y tro i'w nursio ond Betsi ar adegau felly. Yn ystod yr ymweliad hwn a Chymru, edrydd Betsi y bu mewn amryw o sasiynau pregethu yno, ac fod y pregethwyr ynddynt vn tra rhagori ar bregethwyr goreu Ltdegr ac Ysgotland! a chwareu teg iddi hefyd, canys oni fagwyd hi yng ngolwg Green y Bala ? ac y clywodd yno y to mwyaf seraphaidd o bregethwyr ei hoes ? a chewri oedd ar y ddaear yr adeg honno yn