Y Drafod

Tysteb Mr. Lloyd George. I, Mynych cin hadgofir mai Mr. Lloyd George yw y Cymro cyntaf mewn hanes i esgyn i'r I swydd o Brif Weinidog Prydain Fawr. I Amlygir vn avvr lavver o frwdfrvdedd dros gael tysteb iddo gan bob! ei getiecl] ei hun, ac ¡ nid oes genym hanes unrhyw Gymro, yn mhlith y Cymry enwog, yn deilyngach o dys- I teb nag ef. Eic, tvbed ydyw'r amser yn gyfaddas i dynu sylw Cymru at dysteb i'w mhab teilyng-! af. Beth yw barn y Prif Weinidog ei hun ar hyn, tybed ? Y cfvsteb oreu ar hyn o bryd iddo ef fel Prif Weinidog yw cydweithrediad a chef- l nogaeth iddo 1 gyflawni ei waith sydd yn orlawn o bryder a chyfrifoldeb. Mae pawb sydd yn ei aduabod yn gwybod fod ei ga!on yn gWaedu yn y rhagohvg ar y bywydau gwerthfawr sydd i'w colli wrth y miloedd dros ryddid yn ystod y misoeddhyn, 'I ond llawn mor hysbys a hyny yw ei yinlyn- iad wrth yr hyn sydd wcrthfawrocach na I bywy(I-ei ytiilyiii,-tcl wrth egwyddorion ddysgwyd iddo, er yn fachgeu, gan grefydd wyr ei wiad. Ac onid yw ef yn ymwybodol fod ei fywyd mewn perygl oherwydd ei ym- lyniad disigl wrth yr hen egwyddorion nad oes tiewid i fod arnynt. ¡ Nid oesamheuaeth yn meddwl neb yuglyn a chael tysteb, ond dicfion mai ar ol y rbyfeU fyddai yr adeg oreu i'w gwneud. Y mae! amser i bob peth, ac i bob peth ei amser. Amser yw hwn i daflu pob peth o'r neilldu J hyd y gellir, a chadw golwg sefydlog ar y brif ddyledswydd a braint orwedda ar ys- gwyddau Cymru, sef sicrhau fod egwyddor- J ion ei chrefydd Gristionogol yn csel buddug- ] oliaeth ar ddelfrydau anghristionogol. ( Gwelwn emvau dynion o safle Syr Isam- j bard Owen, Mabon, ac eraill yn cymeradvvyo j vn galonog y syniad 6 gacl tysteb-i. Mr. Lloyd George. I °

Nadau Alfalfa. Peldlwch gwerthu eich had- au Alfalfa heb yn gyntaf eu cynyg 1r C.W.C. Nid oes neb yn gallu talu uwch prls. w-

Gleanings. Constantine will have no peace until he declares war. As a victpr the Kaiser invites peace, but to victors it comes unsought. Britain will fight on, says King George. He must have s.een Lloyd George's speech in the papers. Wilson merely wants the belligerents to get together, whereas the real difficulty would be fo get tlem apart. We all believe such a war could not start and we are now skeptical about its stopping' Even peace is ihade in Germany. What we want is a finish of war, not war to a finish. Widows and orphans-were ignored in the status quo ante" peace terms. Germany made war on her own terms, but can not make peace in the same way. Kaiser Wilhelm has bestowed 10,000 iron crosses and 5,000,000 wooden crosses. After having prepared for the war a trifle late, the Entente Allies naturally hesitate at the suggestion they quit perhaps a trifle too soon. W. H. H,

CYFARFOD YSGOLION UNDEBOL Moriaii. Tair Helygen, a Nazareth. Cynhelir Cyfarfod Ysgolion Undcbol Moriaii,, Tair Hetygen, a Nazareth yn NAZARETH, Dydd LLUN, MAWRTH 19, 1917. Gvvahoddir holl garedigion yr Ysgofion SabbothoL Y PWYLLGOR J-

 T??T? ?*? -e88.. ? Jr" .C 8i. •r O 7^1. O. ?• Blaendelir, neu telir yn derfynol$1L00 y can cilo am wenith o'r an- sawdd goreii. YR AROLYGIAETH. Trelew, lonawr 11, 1917.

Betsi Cadwatadr. I 11 PENNOD XXIII. Auspicous Hope in thy sweet garden grow Wreaths for each toil, a charm for every woe. -X Angel of Life! thy glittering wings explore Earth's loneliest bounds and ocean's wildest [shore." (CAMPBELL). Er fod Betsi wedi meddwl yn siwr y caw- sai y boddhad o gael gweled ei thad a'r hen gartref yp efn bellach, ei sioini a gafodd oherwydd i rvw anghvdwelediad godi rhwng y cadbeu a'r sawl twriadent lwytho y Hong am Lundain. Am Cape Town y ilwythvvyd yu Rio, ac yr oedd nifer fawr o deithwxr ar yllpug hefyd, "cafwyd mordaith ddymunol a chyflym- gyftymach na'r uu y mae hanes am dani I rhwng y dean borthladd ebe Betsi, a chwar eu teg iddi am ganmoI y Denmark I-lill onide? c,iii,s iiiorwr, sal yw hwnw nas caumola ei Song ebr gwyr y mor. Cafodd Betsi dair wythnos o wyliau tra fu'r llong yn Cape Town v tro liwii, er ci galluogi i dalu ymweliad a chenadwr o'r enw Mr. Evans oedd yn llafurio ar latiau yr afon Pairl, i'r hon daith y cvch- wynorldgyda äe neu ddeuddeg o deithwyr ,eraill-iiid mown na 44 Ford," Jeffrey nac "Overland. eithr mewu hcu wagen fawr a gwichlyd a dyuid gan berlwar par o ychain a gerddent arafed a malwod. Pan fachludai yr haul, tvnwyd yr ychain yn rhyddion o'r waen-pan ofynodd Betsi i'r gvrwr pa sawl milldir oeddynt wedi deith- io er pan gychwynasant am dri o'r gloch v p'nawn, yr ateb a gafodd ydoedd, 44 yn agos i saith mdldir" VVel, dyma fi yn myn'd yn ol i Cape Town," ebr hithau .ofn,-if ii-,Is gall wn byth ddal i beithio yn ol y cyflymder yna drwv'r dvdd yforv heb ddyrysu," a ffvvrdd a hi vn ol ar ei thraed ar hvn o sgwrs a dv wed mai yr isellmyn (Dutch) hyny yn Neheu- dir Affrica oeddynt y bobl fwyaf boddlon a hatnddenol a welsai hi er.ioed, fod ganddynt ddigon o amser ar law bob amser." Y noswaith hono yn y gwesty lie yr arhos- ai, cafodd Betsi ar ddeall fod dau neu dri chcnadwr (Morafiaid) a'ti teuluoedd i gych- wyn foreu tranoeth am faes eu llafur y tu hwnt i'r Paarl, a threfnodd i gyd-deithio a hwynt nes cyrhaedd ohoni dy Mr. Evans, yr hwn le a gyrhaeddwyd mewn tri diwrnod o amser. Ni raid dweyd y cafodd Betsi grocsaw mawr gan Mr. Evans a'r teulu o wraig a thriarddeg o blant, oblegi'd yr oedd ef a Dafydd Cadwaladr yn gyfeillion mynwesol yn y Bala er's blynyddau lawer, lie y cadwai Mr. Evans, siop lyfrau, ac efe hefyd ydoedd Athraw cyntaf Betsi yn yr Ysgol Sul yno a'r fath gyfnewid yn bancs y ddau onide ? y gwerthwr Uyfrau ar ol cau ohono ci siop wedi bod am flynyddau o dan addysg golegol yii Llundain er ei gymhwvso i fod yn gen- hadwr a mcddyg, a'r eneth fach hono o Ben Rhiw L o dan ei addysg yntau yn iiiac-s dyryslyd yr A-B Ab, vn hen gapel y Bala, erbyn hyu yn ferch ieuanc hardd a diwyll-'j edig, ac yn dal jswvdd bwysig ar un o'r llong- au inwyaf ar foroedd y byd-wcdi cydgyfar- fod a'u gi!ydd ar ol treigi hi vnyddoedd arlan 3* Paari ya Affrica Cafodd Betsi gyfIe gwych yn ystod y py- thefnos y bu yn aros gyda Mr. Evans i weled v wlad ?'r trigOJion a svlwi nr y gwaith da a waeid yr:o gan y gwahanol genhadon, Yn iiiysg y 1-iyiiy yr oedd dyn ieuanc <?r enw Robertson, gwr gwcddw oedd wedi colli ei briod lai na biwyddyn yn flacnorol, a'r peth cyntaf a wnaeth ar ol gweled ohono .Betsi, ydoedd syrthio dros ci ben a'i glustiau mewn cariad a hi, a bu daer iawn arni -irl iddi ei briodi-ond ni chafodd hwyl ar ei I pherswadio iwncud hyny-— inwy uac eraill j o'i fiaen ac ar ei 01. ? Pan gyrhaeddodd Betsi ya ol i Cape Town, yr oedd y Denmark Hill agos yn barod i hwylioam Hobart a Sydney, ac un o'r rhai cyntaf i ddyfod i'r llong yno ydoedd Barbosa, oedd wedi cyrhaedd yno o Rio ychydig wyth- nosau yn flaenorol wedi gorphen ohono ei fusnes gyda'r cad ben, aeth am sgwrs gyda Betsi yn nghylch y busnes pwysicach o geis- io—am y trydydd tro—er na fu coel ar hwnw mwy nalr troioti blaetiorol-o geisio ganddi ei briodi. Cynygiodd iddi gael dewis y man a fynaii fyw yuddo ar ol priodi, nad oedd o wahan- iaeth ganddo ef pa fan a ddewisiai gan fod iddo gyflawnder cyfoeth ac mai ei chwmni- ,aeth hi oedd y peth mawr y dyheai am dano cvnygiodd hefyd fyned gyda hi y diwrnod hwnw at dWrnai yn Sydney i dynu allan y weithred briodas yn mha un y gofalai efam sicrhau cynysgaeth anibytiol iddi, ac os nad oedd yn foddlon i briodi yn Sydney y talai ef ei chludiad i Loegr gyda llong oedd yn paratoi i hwylio am Lundain ac y deuai yntau ,»r ei hoi arol iddo osod ei fasnach mewn trefn, ac wedyn y gallent briodi yn y Bala a gwneud eu cartref yno yn mysg ei pherthyn- asau a'i chydnabod. Yr ateb a gafodd yd- oedd y buasai yn rhaid iddi hyd dranoeth i vstvried ei gynygion. Y noson hono, pendroni a wylo fu hanes Betsi! amheuai a ydoedd yn iawn iddi hi a fagwyd mewn cylchynion mor weriuol a phrotestanaidd, briodi un oedd o waed bren- hitiol ac yn perthyn i un o'r teuluoedd mwy- af pabyddol yn Ewrob, ac heblaw hyny, y Cadben Harries gawsai ei chariad cyntaf, pe buasai ef yn fyw, mor ddedwydd fuasent olid Pan alwodd Barbosa gyda hi dranoeth, dywedodd Betsi wrtho nas gallasai gydsynio ilw briodi am y rhesvtnau uchod ond bu edifar ganddi filwaith ar ol hyny am ei (Fol- ineb, gwrandewch arni yn adrodd ei phrof- ind-11 M;r. Barbosa always looked and did everything like a perfect gentleman. He was in the prime of life, and very handsome yet I could scarcely believe he was in earnest in proposing to make me his lawful wife, these doubts, joined to my usual dislike to the thought of my marry- ing, and my want of any particular love for him, were, as far as I can understand, the reason why I could not make up my mind to accept his offer, although I have since had good cause to wish that I had done so." (Pw barhan.) W. H. II.