Y Drafod

Betsi Cadwatadr. I 11 PENNOD XXIII. Auspicous Hope in thy sweet garden grow Wreaths for each toil, a charm for every woe. -X Angel of Life! thy glittering wings explore Earth's loneliest bounds and ocean's wildest [shore." (CAMPBELL). Er fod Betsi wedi meddwl yn siwr y caw- sai y boddhad o gael gweled ei thad a'r hen gartref yp efn bellach, ei sioini a gafodd oherwydd i rvw anghvdwelediad godi rhwng y cadbeu a'r sawl twriadent lwytho y Hong am Lundain. Am Cape Town y ilwythvvyd yu Rio, ac yr oedd nifer fawr o deithwxr ar yllpug hefyd, "cafwyd mordaith ddymunol a chyflym- gyftymach na'r uu y mae hanes am dani I rhwng y dean borthladd ebe Betsi, a chwar eu teg iddi am ganmoI y Denmark I-lill onide? c,iii,s iiiorwr, sal yw hwnw nas caumola ei Song ebr gwyr y mor. Cafodd Betsi dair wythnos o wyliau tra fu'r llong yn Cape Town v tro liwii, er ci galluogi i dalu ymweliad a chenadwr o'r enw Mr. Evans oedd yn llafurio ar latiau yr afon Pairl, i'r hon daith y cvch- wynorldgyda äe neu ddeuddeg o deithwyr ,eraill-iiid mown na 44 Ford," Jeffrey nac "Overland. eithr mewu hcu wagen fawr a gwichlyd a dyuid gan berlwar par o ychain a gerddent arafed a malwod. Pan fachludai yr haul, tvnwyd yr ychain yn rhyddion o'r waen-pan ofynodd Betsi i'r gvrwr pa sawl milldir oeddynt wedi deith- io er pan gychwynasant am dri o'r gloch v p'nawn, yr ateb a gafodd ydoedd, 44 yn agos i saith mdldir" VVel, dyma fi yn myn'd yn ol i Cape Town," ebr hithau .ofn,-if ii-,Is gall wn byth ddal i beithio yn ol y cyflymder yna drwv'r dvdd yforv heb ddyrysu," a ffvvrdd a hi vn ol ar ei thraed ar hvn o sgwrs a dv wed mai yr isellmyn (Dutch) hyny yn Neheu- dir Affrica oeddynt y bobl fwyaf boddlon a hatnddenol a welsai hi er.ioed, fod ganddynt ddigon o amser ar law bob amser." Y noswaith hono yn y gwesty lie yr arhos- ai, cafodd Betsi ar ddeall fod dau neu dri chcnadwr (Morafiaid) a'ti teuluoedd i gych- wyn foreu tranoeth am faes eu llafur y tu hwnt i'r Paarl, a threfnodd i gyd-deithio a hwynt nes cyrhaedd ohoni dy Mr. Evans, yr hwn le a gyrhaeddwyd mewn tri diwrnod o amser. Ni raid dweyd y cafodd Betsi grocsaw mawr gan Mr. Evans a'r teulu o wraig a thriarddeg o blant, oblegi'd yr oedd ef a Dafydd Cadwaladr yn gyfeillion mynwesol yn y Bala er's blynyddau lawer, lie y cadwai Mr. Evans, siop lyfrau, ac efe hefyd ydoedd Athraw cyntaf Betsi yn yr Ysgol Sul yno a'r fath gyfnewid yn bancs y ddau onide ? y gwerthwr Uyfrau ar ol cau ohono ci siop wedi bod am flynyddau o dan addysg golegol yii Llundain er ei gymhwvso i fod yn gen- hadwr a mcddyg, a'r eneth fach hono o Ben Rhiw L o dan ei addysg yntau yn iiiac-s dyryslyd yr A-B Ab, vn hen gapel y Bala, erbyn hyu yn ferch ieuanc hardd a diwyll-'j edig, ac yn dal jswvdd bwysig ar un o'r llong- au inwyaf ar foroedd y byd-wcdi cydgyfar- fod a'u gi!ydd ar ol treigi hi vnyddoedd arlan 3* Paari ya Affrica Cafodd Betsi gyfIe gwych yn ystod y py- thefnos y bu yn aros gyda Mr. Evans i weled v wlad ?'r trigOJion a svlwi nr y gwaith da a waeid yr:o gan y gwahanol genhadon, Yn iiiysg y 1-iyiiy yr oedd dyn ieuanc <?r enw Robertson, gwr gwcddw oedd wedi colli ei briod lai na biwyddyn yn flacnorol, a'r peth cyntaf a wnaeth ar ol gweled ohono .Betsi, ydoedd syrthio dros ci ben a'i glustiau mewn cariad a hi, a bu daer iawn arni -irl iddi ei briodi-ond ni chafodd hwyl ar ei I pherswadio iwncud hyny-— inwy uac eraill j o'i fiaen ac ar ei 01. ? Pan gyrhaeddodd Betsi ya ol i Cape Town, yr oedd y Denmark Hill agos yn barod i hwylioam Hobart a Sydney, ac un o'r rhai cyntaf i ddyfod i'r llong yno ydoedd Barbosa, oedd wedi cyrhaedd yno o Rio ychydig wyth- nosau yn flaenorol wedi gorphen ohono ei fusnes gyda'r cad ben, aeth am sgwrs gyda Betsi yn nghylch y busnes pwysicach o geis- io—am y trydydd tro—er na fu coel ar hwnw mwy nalr troioti blaetiorol-o geisio ganddi ei briodi. Cynygiodd iddi gael dewis y man a fynaii fyw yuddo ar ol priodi, nad oedd o wahan- iaeth ganddo ef pa fan a ddewisiai gan fod iddo gyflawnder cyfoeth ac mai ei chwmni- ,aeth hi oedd y peth mawr y dyheai am dano cvnygiodd hefyd fyned gyda hi y diwrnod hwnw at dWrnai yn Sydney i dynu allan y weithred briodas yn mha un y gofalai efam sicrhau cynysgaeth anibytiol iddi, ac os nad oedd yn foddlon i briodi yn Sydney y talai ef ei chludiad i Loegr gyda llong oedd yn paratoi i hwylio am Lundain ac y deuai yntau ,»r ei hoi arol iddo osod ei fasnach mewn trefn, ac wedyn y gallent briodi yn y Bala a gwneud eu cartref yno yn mysg ei pherthyn- asau a'i chydnabod. Yr ateb a gafodd yd- oedd y buasai yn rhaid iddi hyd dranoeth i vstvried ei gynygion. Y noson hono, pendroni a wylo fu hanes Betsi! amheuai a ydoedd yn iawn iddi hi a fagwyd mewn cylchynion mor weriuol a phrotestanaidd, briodi un oedd o waed bren- hitiol ac yn perthyn i un o'r teuluoedd mwy- af pabyddol yn Ewrob, ac heblaw hyny, y Cadben Harries gawsai ei chariad cyntaf, pe buasai ef yn fyw, mor ddedwydd fuasent olid Pan alwodd Barbosa gyda hi dranoeth, dywedodd Betsi wrtho nas gallasai gydsynio ilw briodi am y rhesvtnau uchod ond bu edifar ganddi filwaith ar ol hyny am ei (Fol- ineb, gwrandewch arni yn adrodd ei phrof- ind-11 M;r. Barbosa always looked and did everything like a perfect gentleman. He was in the prime of life, and very handsome yet I could scarcely believe he was in earnest in proposing to make me his lawful wife, these doubts, joined to my usual dislike to the thought of my marry- ing, and my want of any particular love for him, were, as far as I can understand, the reason why I could not make up my mind to accept his offer, although I have since had good cause to wish that I had done so." (Pw barhan.) W. H. II.