Y Drafod

0?r Ysgrepan, Daeth gair yr wythnos hon i law oddivvrth 'I y?Parch. W. Roberts, CenHadwr. Da genym <MeaH ei.fod fel arfer ar ei holl egni yn Ha- furio dros ei Waredwr, ac hefyd fod llwydd- iant mawr yn dilyn ei ymdrechion yn San Fernando. Dymuna Mr. Roberts anfon ei gofion at bawb gydd yn teimlo rhyw gymaint o ddyddordeb ynddo et' a'i waith. —o— Dydd Iau ditveddaf, Tachwedd 16eg, o flaen Ynad y Gaiman, y Br. R. Nichols, priod- wyd y Br. Hywel Thomas, mab y Br. a'r Foues Rhys Thomas, Frongoch, alr Fotiesig Hannah Jones, merch y Br. air Fones W. Jones, Bryncrwn. —o— Dydd Sadwrn diweddaf, gerbron Ynad y Gaiman, aeth y Br. Evan Evans, mab y Br. a'r Fones Ellis Evans, a'r Fonesig Myfanwy Jones, merchhynaf y Sr. a'r Fones Ellis Jones, Tirhalen, i fyd y Fodrwy. Yr ui-i dydd, ac yn yr un lie, priodwyd Mr. W. Jones a Miss Mair Jones, aii ferch Mr. a Mrs. Ellis Jones, Tirhalen. Caffed y triphar hyn lifr oes a phob ded- wyddvvch hyd y diwedd. -0- Ar hyti o bryd mae symudiad ar droed gan Bwyllgor yr Eglwysi Rhyddion i cdrych i iriewn i anghenion crefydd ardaloedd anghys- bell (os priodol y gair) y Wladfa. Ceir rhai ardaloedd yn y Dyffryn, yn awr, sydd yn weddol boblog, ond yn mheli oddiwrth bob capel; a'r canlyniad o hyn ydyw fod llawer j c rieni, oherwydd y pellder, yn methu a bod J yn ffyddlon yn y gwasallaeth crefyddol, ac felly esgeulisir y plant a'r bobl ieuainc, a chollir y to sydd yn codi. Yroedd ein capel- a u, fel y safant heddyw.yn iavvn yn yr adeg yr adeiladwyd hwytit, ac o ran hyny, y maent etto i'r ardaloedd y bwriadwyd iddynt fod. Y mae'r Dyffryn wedi cynhyddu llawer oddi- ar pan yr adeiladwyd y rhain ac erbyn heddyw, mae galw, fel y credwn, am ych- waneg o gapelau fel y caiff pob plentyn sydd yn y Dyffryn fanteision Ysgol Sul, a chyfar- fodydd crefyddol eraiil. Dyna, yn ddiddadl, gam o eiddo y Pwyllgor i'r iawn gyfeiriad, ac mi obeithiwn yn fawr y gellir llwyddo gyda'r symudiad newydd hwn. -o- Nawn Llun diweddaf daearwyd corph plen- tyn bychan i Mr. a Mrs. David Daniel, Bryn Gwyn, yng nghladdfa newydd Gaiman. Pan ddeffrodd y fam y bore hwnw, cafodd y bych- an yn farw wrth ei hochr yn y gwely. Tro blin i'r fam oedd hv £ n, a chydymdeimlir a hi o herwydd hyny. Dywedir wrthym fod ein hen gyfaill Br. D. Rhys Jones ar fedr troi ei wyneb yn ol i lan- au'r Camwy. Da fydd gan lavver mi wn, beblaw fy hunan, gael cip arno, ac fe ga grdesaw genym, mae'n siwr, pan ddaw. —o— Fe ddywed y Buenos Aires Herald fo4 y I Cyngreiriaid, oddi ar ddechreu ymosodiad y Somme ar Gorphenaf y lafhyd Hydrefy iaf, wedi cymeryd 72,981 o garcharorion, 163 o ganons, 130 o howitzers, 215 mortars, a 981 o ynau peirianol. Ysbail go lew, ynte ? -0- Oherwydd y rliyfei, tliai rhai ohonom yn cael ein hamddifadu 6 lawer o newyddiadur- on a chylchgronau Cymraeg. Mae'n debyg fod rhai ll'r cyfryw wedi eu hiltal am dymor byr, ac eraiil dros dymhor y rhyfel. Wel, wir, trueni o'r mwyaf yw colli y rhai hyn, beth bynag. Disgwyiir yn bryderus am y wawr. Betli ai-n y tios ? Fe ddywedir fod y bywydau gwerthfawr gollwyd yn y rhyfel lion yn cyraedd y rhif anferth o 4,600,600. Daw hyn ar gyfartaledd yn 6,336 yn ddyddiol. Onid ydyw yn ofn- adwy ? -0- Yd ddiweddar, fe geisiodd rhywuii-iia wyr neb pwy—lofruddio Mr. Hughes, Prif Weinidog Awstralia. Aeth y dyn hwn i fewn drwy ffenestr ystafell wely, yn yr hon y cysgai Mr. Hughes, a gollyngodd atto ddwy ergyd o lawddryll, ond, drwy drugaredd, methodd y ddwy y nod. Gallodd y dyn ddi- anc heb i neb ei weled.—GOHEBYDD. —

Llyfr Amserof. Gwelaf yn Y DRAFOD hysbysiad gan y Parch. R. R. Trelew, am lyfr o,i eiddo yn dwyn y teitl, "Casgliad o Feddyliau ar Des- tynau Amserol." Nid oes amheuaeth nad yv. y tcstynau yn nodedig o amserol i ni yn y Wladfa. Traetha yr ysgrif I. ar Brotes- taniaeth a Phabyddiaeth II. Y pwysigrwydd i athrawon ac athrawesau yr YsgoJ Sabothol i ddysgu egwvddorion Dirwest i'w dosbarth- iadau; III. Parchedigaeth a defosiwn wrth vmwneyd a Gair Duw; IV. Meithriniad yr ys- bryd cenhadol yn nglyn â'r Ysgol Sabothol V. Prydferthwch a phwysigrwydd cymeriad moesol pur; VI. Mawl a Diolchgarwch. Mae y tndriniaeth yr awdwr a'r materioi-ih yn yn onest a thrwyadj. Ceir yma llleddvli-iu" mewn gwirionedd, ac nid mewn proffes yn unig, a'r rhai hyny wedi eu gwisgo mewn Cymraeg dillyn a chlasurol. AmJwg ydyw fod yr awdwr yn syhvedydd craff ar arwydd- ion yr amserau, ac ar symudiadau yr oes mewn byd ac eglwys. Nid yw y llyfr yn un y gellir ei ddarllen fel y bydd ambell un yn darllen nofel-heb aros dim nes cyraedd y diweddnod. Ceir yma ami i frawddeg a bar iniei hail a'i thrydydd ddarllen ond fe dâl hyny yn dda am y drafferth. felyfr gwerth ei bris lawer gwaith drosodd ydyw, a bliasat yn dda genyf gael ar ddeall fod ieuenctyd an- wyl ein Gwladfa yn ei brynu, ac yn ei astudio yn fanwi. Gwelais cyn hyn Ysgolicn Saboth- ol a Phwyllgorau Cyfarfodydd Llenyddot yu prynu nifer o lyfrau gwobrwyol, ond nid yn ddieithriad y byddal y detholiad yn un priod- ol ond dyma lyfr a wna les i bob un a'i dar- lleno yn ystyriol. Onid buddiol fyddai mau- teisio ar y cyfle presenol ? R. R. JONES, Dyffryn Uchaf.

Pwyllgor Undeb Eglwysi Rhyddion y Wladfa. Bu cyfarfod o'r Pwyllgor hwn Hydref 16, pryd yr oedd yn bresenol y Parchn. Tudur Evans (Cadeirydd), R. R. Jones (Trelew), D. D. Walters, a'r Bwyr. John J. Williams a Morgan Ph. Jones (Gaiman), Edward Owen (Drofa Dulog), Evan James (Treorci), Edw. Morgan (Bfyn Crwo). Gar«»d<iaetb ltawe«r ynghyd, gohirwyd amryw faterion heb ben- derfynu dim arnynt, gyda'r eithriad, o gad- arnhau cofnodion y cyfarfod blaenorol. Cafwyd trafodaeth ar amrvw fatcrion yn perthyn i foes a chrefydd y Wladfa, megis— Dirwest, Trefnu cyfleusterau crefyddol i ar- daloedd anghysbell, etc. Gan fod y Gymanfa, yn ol ei chylchdro, i fod rhwng Treorci a'r Gaiman, gelwir ar yr Eglwysi hyn i ofalu am y trefniadau. —— >

PWYLLGOR UNDEB EGLWYSI RHYDDION Y WLADFA, TACII. 13, 1916. PresenolParchn. Tudur Evans, R. R. Jones (Niwbwrch), D. D. Walters, Bwyr J. J. Williams a Morgan Ph. Jones (Gaiman),. Lewis P. Jones (Bryn Gwyn), John Lloyd (Glan Alaw), Evan James (Treorci), Edward Owen, Evan Jones, Rodger Vaughan, a D. F. Davies (Drofa Dulog), Emrys T. Awstiti (Moriah), David Davies (Tir Haleii). Darllenwyd a phasiwyd cofnodion y cyfar- fod blaenorol, a phenderfynwyd— 1. Ar sail cydymffurfiad yr Eglwysi can- lynol Ebenezer, Tir Halen, Glan Alawr Bryn Crwn, Bryn Gwyn, 'Gaiman, Treorci, Drofa Dulog, Trelew-ar "Aiiiod Aelbdaetli," fod yr Utidel:) ciieleiffiii-fio, ae yn inyti-d, yn mlaen i dyim allan ei reolau gweithiol. 2. Bod y rhai canlynol i dynu allan y rheolau :—Parchn. Tudur Evans, R. R Joues-^ (NiAfbwrch), Bwyr. Edward Owen (Drofa Dulog), Lewis P. Jones (Bryn Gwyn), a Mor- gan Ph. Jones ac i alw cyFarfod olr Pwyll-' gor CyftVedinol i'w hystyried. 3. Gohirio mater y Genhadaeth Gartrefof hyci y cyfarfod nesaf. 4. Gofyn i'n Gweinidogion i roi eyfi-es o- bregethau cenhadol i'r Eglwysi. 5. Anfon llythyr o gydymdeimlad a thculo y cliweddar Mr. Owen Thomas Know les, ac a'r Eglwys y 11 Ebenezer, lie yr oedd yr yma- dawedigyn aelod raor ffyddlawn agweithgar -y Parch. R. R. Jonos, Niwbwi-cli, i dynu allan y llythyrau. a'u haufon. Dymunir ar i'r Eglwysi sydd heb anfon cu cyfraniadau i Genhadaeth yr Undeb, i wneud. hyny mor fua.11 ag bo modd. f. MORGAN PH. JONES, Ysg-