Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Bryn Gvvyn. i
Bryn Gvvyn. Gorphenaf 27ain, 1915, ar ben yr Haner- j canmlvvydd cynalhvyd yr wyl ar y dyddiad Vichod eleni, felygcilid unoi gynnl yr wyS yn Nhrelew ar y dydd canlynol. Bu yr ieuengctyd yn cystadlu saethu at y uôd yn y boreu. Caed te yn y prydnnwn, ?wasanacthwyd with y byrddau gan Mrs. Gnfnth Jones, Mrs. W. O. Evans, Mrs. O. Charles Owen, E. Ann Evans, Armauda Roberts, Ceinwen Jones, Clara Jones, Mair Lewis, Jannet Owen, a Bud dug Jenkins; a gofalai'r hen frawd Leonardo Matareze am ddwr PQcth.  Dechreuwyd cyfarfod yr hwyr am chwech, daa arweiniad y Br. Richard Nichols, achaed gair pwrpasol ganddo, fel rhagarvveiniad i'r cwrdd, gan ddangos mewn ychydig eiriau y dadblygiad gymerodd le yn y Wladfa yn ystod yr$0 mlynedd, o'i sefydliad. Yn nesaf, caed anerchiad gan y Br. Lewis P. Jones, a hoffai'n fawr y syniad hapus o uno'r holl wlad i ddathlu'r haner canmhvydd, gan roddi'r pwys ar gadw'n hiaith a'n cenedl, ond mai llavvcr pwysicach ydyw bod yn Gristion da, na bod yn Gymro da.—Wedi hyny caed caneuon ac adroddiadau gan y rhai canlynolMrs. Pritchard, Trevor Mai Thomas, Aaron Jenkins, Maud Evans, Ceinwen Evans, Maria Roberts, Mrs. W. O. Evans; Penillion "GwyI y Glaniad"; John Roberts, Myfanwy Pritchard, Dewi Jones, Elizabeth Jones, W. O. Evans, Lydia Jones, Gwen Roberts, Mrs. O. Charles Owen, Deiniol. Caed triawd gan H. Ellen Owen, r'\led ac Eirys Evans, a dadleuon gan Miss Clara N. Jones a'i chwmni, Maty Williams a'i chwmni. Caed cystadleuaeth i blant ar enwi yr hen Wladfawyr, dau yn ymgeisio, jgoreu Blodwen Jenkins. Heryd. am adrodd yr emyn rhif 295 o Emynau'r Cysegr, dim (Jnd un yn ymgeisio, sef Dewi Williams a barnwyclefyn deilwng o'r wobr, beirniadwyd y gystadlcuaeth gan Deiniol. Yn ystod y cyfarfod dadganodd y cor ddwywaith dan arweiniad y Br. W. O. Evans. Wedi rhoddi diolchiadau i bawb fu'n cynorthwyo gyda'r Wyl, ac i'r IJywydd Mawr am y tywydd rhagorol, terfynwyd y cyfarfod trwy ganu 4i Hen WJad fy Nhadau" dan arvveiniad Mrs. W. O. Evans, ac aeth pawb adref gan deimlo iddynt gael divvrnod hynod o hapus. S.
Gaiman.
Gaiman. Dydd Mawrth, y 27ain dathlwyd y Jiwbili drvvy saethu at y nod, chwareuon o bob math i'r plant, tc yn y prydnawn, a chyngerdd yn yr hwyr dan lyvvyddiaeth y Br. William J. Hughes, ac arweinyddiaeth y Parch. Tudur Evans. Aed trwy y Rhaglen g,iilynol: Can, Lizzie Williams; Adroddiad, Meinir Jones Can, Ial; Ymgom, Mary Vaughan a'i chyfeillion Allerchiad gan Morgan Ph. Jones; Can, Mair Griffiths; Can Italaeg, Iâl; Ad- roddiad, Lemuel Roberts; Can Seisnig, Dilys Lloyd Jones; Deuawd, Mair ac Aeron Griffiths (encoriwyd); Can, Lemuel Roberts; Can, Aereii Griffiths; Deuawd, lal a Lemuel Rob- erts. Diweddwyd trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau." Canwyd y pennillion a ganlyn gan Mair ac Aeron Griffiths. Morgan yw yr avvdvvr:—■ Mae gwyltau 'r byd heb eithriad A rhywbeth i'w goffau, Cenhedlaeth 'r ol cenhedlaeth A'u cadwant i'w mawrhau, A dyma haner canrif Dros ben em Gvvladfa ni, Taravvn dant wladgarol Yng Ngwyl y Jiwbili. Pan ddaeth y fintai gyntaf I dir ym Madryn draw, Eu dewrder oresgynodd Anialdir gwyllt bob llavv. Gwroniaeth yw eu hanes— Gwroniaeth saif mewn bri, A dyna p'am y canwn Yng Ngwyl y Jiwbili. Pan ledodd y Mimosa Ei hwyliau bach i'r gwynt, I gludo'r Cymry dewrion Ar eu gwladfaol hynt. Fe ledodd edyn rhyddid A chanodd uwch.y Hi, A chanwn ninau'r nodau Yng Ngwyl y Jiwbili. Nosvveithiau blinion aflwydd A basiodd, daeth yn ddydd, A Ihvyddiant y gorphenoi Sy'n chvvifio baner ffydd. Mac adsain buddugoliaetli Yn Hadel cwynfanus gri. II Mewn gwaith a chan cydunwn Yng Ngwyl y Jiwbili.
,,\T R H-r 'T-p- p L  I…
,T R H-r 'T-p- p L  V RHYFEL. -4.i i I i I Newyddion gyda'r Reliefer. I (HAVAS AGENCY). I Gorphenaf 23. LLUKDAIN, S'Nycldogoi.-):' mac ein cad- I luoedd wedi cymeryd Suk esh Thcyukh ar I yr afon Euphrates, ac y maent yn awr yn I ymosod ar y Tyrciaid yn uwch i fyny i'r afon na Nasirych. Y 'mae'r sibrwd fod y Prydeinwyr wedi cael eu gorchfygu yn I Irac yn hollol anwireddus. DURBAN.—Gwifrebrir gan Lloyds Agent fod y tan ar fwrdd y Benaila wedi ei ddiftoddi. LLUMUIN.—Y mae y Llywodraeth Bryd- cinig wedi datgan ei goiid i Norway oher- wydd iddi beidio parchu anmhleidgarwch Norway trwy i long-au rhyfel Prydeinig gymeryc1 gwiblong Almaenaidd ar for Norway. Y mae'r brenin wedi ymweled a gweith- feydd cad-ddarpariaeth Coventry a Bir- mingham ac hefyd yr ysbylty i'r milwyr clwyfedig yn Highbury preswylfod y di- weddar Joseph Chamberlain. RHUFAIN. S\vyddcg-o!.—Y mae'r brwydro ar yr Iscnzo yn parhau. Yr ydym wedi cymeryd 500 o garcharorion a sv:m etoo nvvyddau rhyfeL Y mae'r prif Newydduron yn hawlio ymyriad Itali yn erbyn Twrci. Y mae awyrlongau Italaidd wedi tanbelenu y rheil- ffordd yn Nabresina gyda Ihvyddiant mawr. Y mae destroyers Awstriaidd wedi taflu ffrwydbeleni i Ortona, ond ni wnaethant unrhyw nivved. CAPETOWN.—Y mae General Botha wedi cyrhaedd ac wedi cael derbyniad hynod frwdfrydig" gan y bobl. Y mae'r Fwrdeis- iaeth wedi cyflwyno Anerchiad iddo gyda chleddyf fel danghoseg o barch iddo. PARIS. Swyddogol.—Y mae'r gelyn wedi tanbelenu yn ffyrnig ein Ilinellau yn Souchez. Yn Bagatelle cymerasom ran o ffosglawdd a chadarnhasom ein ffrynt. Yn Arancourt gwrthgurasom ymosodiad ffyrnigo. Gorphenaf 24. \\TAsHnGToN.- Y mae "Nodyn" Goggledd America yn fwy miniog- na'r rhai blaenorol. Dywed fod atebiad yr Almaen yn dra an- foddhaol, ac nad yw yn ateb y prif wahan- iaethau rhwng y ddwy Lywodraeth, ac nad yw yn cynyg mewn unrhyw ffordd i gym- hwyso yr egwyddorion dderbynir gan ddynoliaeth yn y mater dan sylw, i'r gwrth- wyneb gwna'r awgrymiad i daflu o'r neilldu yr egwyddorion hyn. Y mae'r Unol Dalaethau yn gofidio yn fawr weled fod yr Almaen yn ystyried nad yw hi yn rhwym i gadw yr egwyddorion gydnabyddir ganddi ei hun ac sydd hefyd wedi eu datgan eisioes mewn gohebiaethau blaenorol ynglyn a rhyfelawd gyela'r llongau tanforol fel y mae hyny yn effeithio ar y gwledydd Anmhleidiol, oherwydd yr hyn greda yw amcan Prydain Fawr. Y mae'r Unol Dalaethau yn hollol abl i ddadleu am- canion Prydain gyda'r wlad hono. Y mae'r egwyddor o ryddid y Moroedd yn rhwymo yr Unol Dalaethau i wasgu ar yr angenrheidrwydd o gadw hawliau yr Ammhleidwyr. Yn y cwestiwn peryglus hwn y mae cy- feillgai-i,ch yn hawlio y dylid rhybuddio y llongau tanforol y bydd i weithredoedd croes i'r iawnderau hyn gael eu hystyried gan yr Unol Dalaethau yn weithredoedd anghyfeillgar bwriadol. PRETORIA.— Y mae'r gwrthryfelwr Gen- eral Kemp wedi ei gondemnioi garcharam sai-th mlynedd a I.LUNDAI:— Y mae'r brenin wedi parhau ei ymweiiadau a gweithfeycld cad-ddarpar- iaeth yn Birmingham, canmoiai frwdfrydedd y gweithwyr dros gynyddu troad. aHan ddei'nyddiau rhyfel-a 'theimlai yn sicr v parhant i wncud hyn, a thrwy hyny gael y canlvniadau sicr o fuddugoKaeth. S-vvyddogol. Yn Arabia Ddeiieuol yr ydym wedi aii gymervd Sheik Iothinan, ag" oedd wedi ei gwaghau am gyfaod o amser, yr ydym v.'cdi gyrru y Tyrciaid yn ol y ). t:> "') .1 y I.d J pellder o 5 ni illdii-, y mac y brodorion wedi dychwelyd. PARIS, Swyddogol.—Y mae'r Alrnaenwyr wedi ymosod yn fynvch ar Reichakerkopf ac ar yr uchelfannau i'r Dwyrain oMetzeral a gwrlhgurwyd hwy bob tro yn mhob lie. PETROGRAD, Swyddogol.—Yn agos i Zavid- inia achoswyd genym golledion trymion ar y gelyn, ac ailgymerasom pentref Dobrovdor. Gorphenaf 25. PETRROGAI), Swyddogol —Yn rlianbarch Janichiki y mae'r gelyn yn parhau i fyned yn rnlaen ar y ilinell Narew. Gwrthgurasorn ymosodiad ar yr afon Pissa er i'r gelyn ddefnyddio nwy ilysmarol. Nid oes cyf- newidiad ar y Vistula. Rhwng y Vistula a Bug y mac bnvydro caled, y gelyn yn gwneud ymdrech mawrigyrhaedd Balzyxe. 0 amgylch Grubekow y wedi crynhoi gailuoedd cryfion ac yn myned yn mlaen yn araf i gyfeiriad gogleddol. Yn y Black Sea y mae ein destroyers \vcdi tanbelenu a dinystrio ar y cost wer- syllfa Dyrcaidd a cerbydres ilawn o gad- ddarpariaeth. LLUNDAIN.—Y mae Hong tanforol Al- maenaidd wedi suddo vragerlongRwsiaidd Rubolia ger Orkneys. Achubwycl y dwylaw Gorphenaf 26. LLUNDAIN—Cvhoeddir gan y Times wifr- ebau o Sofia yn dyweud fod amodiad wedi ei arwyddo dydd Iau diweddaf yn trosi Twrci i Bwigaria gan adael dim ond rhan o'r diriogaeth Deagatch o dan lywodraeth Tyrcaidd. PETROGRAD, Swyddogol.—Ar y llincH Narcw gwrthgurwyd amryw ymosodiadau. PARIS.—Y mae'r destroyer Ffrengig Lv; Bissoe wedi dinystrio Ystorfa nwyddau i awyrlongau a llongau tanforol Awstriaidd ar ynys Lagosta ar cost Dalmatia. Y mae awytlong wedi ymlid ymaith long tanforol Almaenaidd ag oedd ar ymosod gyda torpedo ar long Brydeinig llawn o gadluoedd a cad-ddarpariaeth. LJ.UNDAIN.- Y mae Baron Micham wedi cynyg i awyrlongwyr Prydeinig £ 1000 am bob un o'r deg zeppelin cyntaf neu unrhyw fath arall o awyrlongau ddinistrir pan yn ehedeg. Y mae llong tanforol Almaenaidd wedi suddo ger cost Scotland yr agerlong Americanaidd Leelanaso (?) yn llwythog o had llin (linseed). Y mae cylchoedd gwleidyddol wedi eu taro a syndod gan y weithred hon. Y mae atebiad Prydain i nodyn diweddaf America wedi ei dderbyn yn Washington. I Y mae'n dal allan fod gorchymyn y Cynghor yn cydymffurfio a'r ddeddf rhwng wlad wr- iaethol, er ei fod yn cynwys cymhwysiad newydd o'r egwyddorion y dadleuir yn eu cylch, ac fod y dehongiiad cyfreithiol i ddilyn. Er dydd Sadwrn y mae llongau tanforol Almaenaidd wedi suddo yn y North Sea yr agerlongau Prydeinig Roslin a Strath more hefyd amryw longau llysg. Yr ydym wedi cymeryd Nasiriyeh ar yr Euphrates ar y 25am gan ladd 500 o'r Tyrciaid a chymeryd amryw ganoedd yn garcharorion ynghyda 11 quickfirers. PARIS, Swyddogol.—Y mae y gynnau mawr wedi bod yn brysur yn Soissons Y mae awyrlongwyr Ffrengig- wedi tanbelenu ¡ yr orsaf milwrol Nanantillons i'r gogledd o Monfalcone. (Parhad yu hidalen 5.)