Y Drafod

DIRWEST. r AERCHIAD DRADDODWYD GAN Y BR Rd. WILLIAMS, TRELEW, YN NGHYMANFA DDIR- WESTOL Y CAIMAN]. Mae yn achos o lawenydd i ni fod Dirwest yn cael cymaint sylw y dyddiau hyn, gan lyvviawdwyr gvvahanol deyrnasoedd y ddaear. Pa nior fawr bynag yw ein gofid a'n trallod oherwydd y rhyfel flin sydd yn anrheithio Ewrop yn ystod y misoedd hyn; mae un Uencyn goleu i'r cwmwI tywyll, sef fod y teyrnasoedd wedi dyfod i ymdeimlo a'r mawr ddrv, g y mae y diodydd meddwol yn ei wneud yn eu plith. Dywedai arveiiiwyr mewn moes achrefydd er's blynyddau mai y gelyn penaf feddai y gwledydd ydoedd y ddiod feddwol. Ond edrychid arnynt gan lawer fel pen-boethiad ac ni roddid pwys areu tysiiolaeth. Yn wir bu raid taflu y gwledydd i'r rhyfel ofnadwy hon, cyn y gall- wyd argyhoeddi y wJad o ddiiysrwydd eu daliadau. Mac ein cyd-wladwr byd-envvog Mr. Lloyd George, wedi clyweud yn gyhoeddus fod y ddiod feddwol yn peri mwy o golled i'r Fyddin Brydeinig, nag y mac holl submarines y gelyn wedi wneud gyda'u gilydd. Ac y mae wedi datgan yn ddiweddarach fod gan Loegr dri gelyn i'w hymladd, sef Germany, Awstria, a'r Ddiod, a'r mwyaf o'r rhai hyn, meddai, yw y Ddiod. Y mae yn cael ei ategu yn hyn gan Arglwydd Kitchener ac ereill o ddylanwad. Mae y ftaith wedi dod i wasgu raor ddifrifol ar feddyliau masnachwyr a chyflogwyr, fel y bu i ddirprwyaeth fyned at Mr. Lloyd George i bwyso ar i'r Llywod- raeth gau y tafarndai yn gyfangwbl tra y parhao y rhyfel. Yr oeddynt hwy yn edrych ar y mater osafle fasnachol Y11 unig. Yn wir addefasant nad oedd yr un ohonynt yn Hwyr-ymwrthodw. Yr oeddynt yn sicrhau fod 80 y cant o'r coll amser ynglyn ag archebion y lly wodraeth i'w briodoli i'r ddiod. Mae Lloegr wedi ei chyffroi drwyddi draw, ac y mae Ilawer cynllun yn cael ei gymhell i wneud i ffwrdd a'r drwg. Ond y mae argyhoeddiad y wlad yn cryfhau mai y felldith benaf yn eu mysg yw y fasnach mewn diodydd meddwol. Mae y Brenhin George wedi rhoddi gor- chymyn nad oes dim o'r gwirodydd i dd) fod tu fewn isHv wahanol balasdai hyd nes y terfyno y rhyfel. Mae mawrion ereill fel y MaeslywyddKitcheller ac ereillyn gweith- redu yn yr un modd ac y mae yr Eglwys Gristionogol dan arwetniad Archesgob Canterbury, y Parch. F. B. Meyer ac ereill yn gwneud eu goreu i argymhell yr egwyddor o !wyr~yhxwrthodiad a'r diodydd meddwol. Os trown eill gwynebau i wledydd ereill gvveiwn eu bod hwythau wedi dod i ymdeimlo a'r perygl yma. Y dydd cyntaf or mis hwn anerchai Mr. Bryan Prif Ysgrifenydu Gweinyddiaeth yr Unol Dalaethau gynulliad o dros 2000 o bersonau yn New York. Rhoddodd gerbron y cynulliad ffigyrau braw- ychus yn dangos cynydd blynyddol yn swm y ddiod yn y wlad hono. Dywedai fod yr Unol Dalaethau yn gwario dair gwaith gymaint ar y diodydd meddwol, ag ydoedd gwerth y cynhauaf gwenith eleni yn y wlad eang hono. Y mae eu bill blynyddol am y diodydd yn ddwy fit a haner o filiwnau o ddoleri aur. Gallent wneud ar y swm hwn 6 Panama Canals newydd bob blwyddyn. Ac y maent yn gwario gymaint dair gwaith ar y diodydd, ag y maent yn ei wario yno i amcanion addysgol. Os trown i Ffraincgwehvis ei bod hwythau wedi gwahardd gwerthiant math o wirodydd wneir yno, ac y mae y canlyniadau goreu wedi deilliaw o hyny. Mae yr Aiftt a Rwssia wedi gwneud yr un peth. Ugain mlynedd yn ol ar gymhelliad ei weinidog arianol cymerodd Ymerawdr Rwssia drosodd werth- iant y ddiod, a rhoddodd hi dan otygiaeth yr I yiiierodraeth, yr oedd y canlyniadau yn bobpeth ond boddhaol. Aeth eu gwerthiant ar gynydd sylweddol, gyda'r canlyniadau iddrygioni gynyddu i'r un graddau fel yn ddiweddar yr oedd yn deimlad cyffredinol fod yn rhaid i'r melidith cenedlaethol yrna gael gwneud i ffwrdd ag ef. Yn ystod y I ilwyddyn ddiweddaf yr oedd yr enililon oddiwrth chwech mil ar ugain (26,000) masnachdai ymyfed yma yn Rwssia yn dros ¡ naw deg tri- a haner o filiynau o bunodd C£93t millions). Erbyn mis Medi y flwydd- yn ddiweddaf yr oedd y gwaharddiad ar werthiant y diodydd, wedi gwneud y fath waith daionus yn Rwssia, fel ag yrestynwyd amser eu gwaharddiad hyd derfyn y rhyfel. Ac yn ddiweddarach mae yr ymerawdwr wedi datgan eifod wedi penderfynu gwahardd am byth werthiant y diodydd gau Lywodraeth Rwssia. Wedi taflu golwgfei hyn arpa fodd yr edrychir ar gwestiwn y ddiod gan y gwahanol wledydd, credafmai diangenrhaid ynof ydyw ymdroi dim i geisio dangos ddrygioni diod meddwol. Yn qwi, y cwestiwi, sydd genym i'w wynebu yw.—Pa fodd yr ydym ni yn gweithredu yma yn ngholeuni y ffeithiau hyn oherwydd y mae'n rhaid cyd- nabod fod y diodydd meddwol yn gwneud difrod hyd yn nod yn y Wladfa. Nid oes Ilawer blwyddyn er's pan yr ydym yma, ond yr ydym yn nghorph yr amser yna, wedi gweled amryw o gymeriadau hawddgar a,r posibljwydd goreu o'u blaen, yn damnio eu cyrph yn ogystal a'u heneidiau dan ddylan- wad y diodydd melldigedig hyn ac y mae lie i ofni ein bod ni eu cyd-genedl, os nad yr eglwvsi hefyd yn gallu edrych ar y difrod hwn ar gymeriadau gobeithiol, heb fod hyny yn cynhyrfu dim arnom o'n difrawder. Tra y mae y posiblrwydd o ddinystr materol yn peri fod y gwahanol wledydd yn barod i ymattal oddiwrth y diodydd, a ydyw y fiaith fod dinystr moesol acysprydol, yn gorddiwes ein cyd-genedl yn ddigon i beri ein bod fel I proffeswyr Crist yn ymattal oddiwrth y diod- ydd. A ydyw penau teuluoedd y Wladfa yn j ddigon effro i r perygl ag y mae eu plant yn agored iddo, fel ag i beri iddynt gadw y diodydd ymaith o'u tai, ac oddiar eu byrddau. Mewn attebiad i hyn, yr hyn glywn yw. "Pa ddrwg sydd mewn cymeryd glasiad ? ac onid yw yn bosibl i un fod yn gymaint cristion wrth ymarfcr yn gymedrol a'r diodydd, ac wrth beidio a gwneud ? Wei, gadewch i ni wynebu y cwestiynau hyn. Dylern gofio mai y pechodau' nad ystsrrir mohonynt yn bechodau yw y rhai peryclaf bob amser. Ceisiaf nodi rhai rhesymau paham na ddylem yfed y diodydd ineddwol yii gymedrol. Ni ddylem yfed y diodydd yn gymedrol am y rheswm nad all yrun bod dynolfodyn berfaith sicr y gall barhau yn hir yn yfwr cymedrol. Mae'n sicr genyf y cyfaddefa pawb sydd yn bresenol na ddarfu iddynt adnabod un yfwr cymedrol ag oedd yn bwriadu myned yn feddwyn. Fel cymedrolwyr y dechreusant, ond cawsant allan yn fuan fod hyny yn fethiant truenus yn eu hanes. Felly wyf yn dal allan na ddylem yfed yn gymedrol, am ein bod trwy hyny yn rhedeg y ?'?'o detyfo I yn anghymec1roL Hefyd ni ddylem yfed y"nI gymedrol, hyd yn nod pe buasem yn bernaith I sicr na fuasem byth yn camu dros ben terfynau cymedroldeb ein hunain, mae o'n cwmpas fechgyn a mcrched ieuainc yn dechreu ar ymladdfa bywyd, pa rai oherwydd anallu sydd yn etifeddol iddynt oddiwrth eu hynafiaid, neu oherwydd ryw ddiffyg natur- 101 yn eu cyfansoddiad, sydd yn gwbi anllu- og (a hyny nid oherwydd unrhyvv gam- weithred o'r eiddynt eu hunain) i yfed yn gvrmedrol. Gallant Iwyr ymatal neu I gallant yfed i eithafion; ond am fod yn gymedrolwyr mae hyny tuhwynt i'w gallu. l Os gwnant ddechreu ar y llwybr diogel i I chwi o gymedrodeb, nis gallant hwy barhau felly yn hir. Am hyny ni ddylem yfed yn gymeclrolam fodyresiamplyn niweidioli nifer 'I helaeth o bersonau, y rhai oherwydd natur eu cyfansoddiad, neu oherwydd yr hyn ag y I' maent wedi ei etifeddu oddiwrth eu hynafiaid sydd yn gwbl analluogi barhau yn gymedrol- wyr. Hefyd, ouid egwyddor fawrci-istioiiogietli yw hunanymwadiad er mwyn ereill, Yr ydych yn cofio i Paul ysgrifenu a Corinthiaid yn pwysleisio hyn, ac yn dyweud os oedd bwytta cig, yr hyn beth oedd yn gyfreithlawn ynddo ei hun, etto os oedd cyflawni yr hyn oeddyn gyfreithlawn ynddo ei hun yn peri tramgwydd i creill gwanach, penderfynai na I fwytai ef gig byth. Fe!!y yr wyf yn da11 allan os ydym am fod \rn fyddlawn i egwyddor fawr Cristionogaeth, mae'n rhaid i ni fod yn IlwY1'ymwrthodwyr. I Beth mae y ddiod feddwol wedi ei wneud i ni yn y W!adfa? Pa un ai gwanach ai ynte cryfach yw dylanwad moeso! eclwysi y W!adfa mewn canlyniad iddi? A ydyw a'i thuedd i leihau troseddau yn y wlad ? Credaffod pawb ohonom yn unfarn nad ydyw yn cryfhau moesoldeb, yn ychwanegu cysur, nac yn !!eihau troseddau yn y wlad. Chwychwi fechgyn ieuainc nad ydych wedi dechreu yfed y diodydd, cedwch 3ru ddigon pell oddiwrthynt. Yn bersonol nid wyf yn gwybod am y demtasiwn i yfed y diodydd, a hyny am nad ydwyf wedi dechreu ei hyfed. Mae yr un diogelwch i chtvithau ar un llinell- au. Ninau sydd yn 113m, peidiwn a camsyniad wrth feddwl fod edliwiadau yn ddigon arein rhan, gyda golwg ar y rhai sydd wedi syrthio yn aberth i'r demtasiwn hon. Llaw cs gymhorth sydd eisieu arnvnt. Gallwn wneud hyn wrth wtieud yr aelwy(lydd mor ddvinunol ag sydd bosibl, trwy enyn chwaeth at ddarllen yn yr ieuengtyd trwy sefydlu Ysgolion Nos, a Chyfarfodydd Darllen, a Chymdeithas- asau Llenyddol ar eu cyfer, ond yn fwy naV ewbi dylanwad esiampl, trwy gadw yn ddigon clir a'r diodydd meddwol ein huuain.