Y Drafod

Y RHVF?E? y m Newyddioo gytla'r PelSebr. (HAVAS AGHXCY.) Ebrill 9. GENEVA..—Ymae boll gerbydau y rheilffordd £ ir Itin Swiss Itali.ui wedi cu cnrhv gan y Llywodraeth Italaidd i gludo milwyr a llun- iaeth i'r ffin Awstriaidd. PARIS, Swyddogol.—YN 'ystdd nosweithiau y yfed a'r 8fed gwrthgurwvd gan y milwyr Prydeinig ymosodiadau ffvruig o eiddo'r. Al lnaonwvr. Rhwnti v Metise a Moselle v mae'r Ffr-ancod yn parhau i fyned rhagddynt. Yn Les Eoir-r-^ r\.nei asoni v ffosgloddiau Aimaenaidd ag oedd; .yn llaun o feirw, a g wr th guras on ddau y m osodi ad A hnaen a i dd, v n V cvfnos. Yn .goed' AiUev ,cy[nerasom Unve quick firers a dau o ynnau eraili. ULUNDAIN.—Caiocid yr agerlong Thessus i7 nvodd Lr-rpsvl arMawrth 29am am Java e lvmiid gan long tint' rol Aimaenaidd, ond tiu g>TiiiP''s'd ewis "jiin <>gam !'• olierwyd.d v ÜlôrlonogHwvçidocld a ddiangO: ond, derbyniodd peth a wed orldswrtli c ;vdioao'r lion Li* fan fun >1. ) Hr( vr.rsr —Y m.ie vmgais vi \w3triaid ar, ffi 1 Qabtzia' i groesi vr -a fo:n •P.rutti. yu agos i'' I?ojan,wedi tro! vn fethiant, ymddengvs y vti,hol-lnl- ddigalon ac yn. uewyopg, PETROGRAD.—Mewn eylehoedd,, milwrol cadarnheir fod y Rwsiaid mewn. meddiant o'r gwastat-diroedd ucJer a llechweddau C ar p a t h i a n s, v m a e v gweithredi a da u A w s t- raidd wedi eirdvrvsu vn ;iixv I' Y nraei y Svvyddogion Rwsiaidd vn-awr yn ystyried y ffordd oren i oresgvn: Hungari. agcrionuraii Italaidd yn Borthl iddoedd Am erica wedi derbvu srorcirymyn: pendant i ddvclnvelyd cyn Ebrill 2ofed. Dywed Newydduron o New York nad yw eaptei triad y llongau wedi derbyn o gwbl y fath orehymyn. Ebrill 10. ,I PETROGRAD, Swyddng;ol.-Y mae rliai o'r milwyrRwsiaidd wedi, dryllio ua o'r rheil- ffyrdd; yn Poland, nan achosi' i gerbydres fyned oddiary,TheU ffordd.. Yn y. gerbydres yr oedd Cadlywydd Aimaenaidd a'i Swyddog- ion yu Poland, a lladdwvd amryw o honynt a .niweidivvyd llawer.. i GINEBRA.—Dywed y La Tribune a' hyny o fFvnonell o awdnrdod, fod Awstria wedi rhoddi heibio y sy niad o y mosod eto ar Serbia ond erys ar yratljddiftynol. mewn trefn i ryddban milwyr i'w banfon i'r ffin Italaidd. Dywed yr un newyddur fod Awstria wedi penderfynu gofyn i Rwsia am ei thelerau heddweb. LE TREPORT, ( Ffrainc).— Y mae llong tan- fpr^l.A1 maqnaidd wedi suddo yr agerlong taip. hvyylbrenog Ffrengig Chateau Briand, tra ar ei thaitb o Liundain. i New York, ger Isle of Wight. Achubwyd y dwylaw. BERLIN.—Gwneir ymdreeh gan y Llywod- raeth i gael gwybod trvvy yr Argeuadaeth Americatiaidd a ydvw y dwylaw gymerwyd yn garcharorion oddiar y: llongau tanforol Aimaenaidd yn derbyn yr un driniaeth a -charcharorion yn y concentration camps, Y mae'r Lokal Auzeiger yn hawlio atdaliad dioed os yw y dn-nioii achubwyd oddiar y llongau tanforol vn cael triniaeth llymach na charcharorion eraill rhyfel. Ebrill 12. LLUNDAIN.—Y mae Swyddogion y Wasg yn gvvrthod y sibrwd ledaenid ddoe fod brwydr lyngesol wedi bod ger Cost Norway. Ymosdwyd ar yr ageriong Wayfarer 9,500 tunell perthynol i Harrison Line gan lonc, tanforol gyda torpedo ger Scilly Isles ac y mae wedi ei Ilusgo i Queenstown. Cyhoeddir mewn awit-reb o Athens i'r Daily TelegraPh fod y blaid Tyrcaidd Ieuanc trwy gyfrwng llysgenadaeth anrnhleidiol wedi bod yn ceisio am heddwch gyda'r Cydbleidwyr. Gwrthododd y Cydbleidwyr -a rhoddi unrhyw sylw i'r cais. Dywed y Times mai gwir neges Baron Von <3er Goltz a Helid Bey yn Berlin yw hawlio 300,000 ofilwyr i'r Danube i attal y Serbiaid ac i wangaloni Bulgaria, ac y mae'r Tyrciaid yn bwgwthgwneud heddwch os na chydsynir a'r cais uchod. LLUNDAIN. ill it[,) I S,Vi I •inawr i'w glvwcd ger Scarborough 1):)re1 heddyw a clv/merir hyny gan rat vn arvvyd< fod brwydr lyngesol yn myned v'n mlaen.. (Dichon nad oedd hvn ond destroyers yn ymosod ar longati tanforol yn agos i'r cost). PArns, Swyddogol.—Y mae v snfleoedd cii Gwrtligurwyd dau ynlOsodiad Allnaenaidd yn Ngiioedwig Le Petre. \VASHINGTON.Y mac.gw.rtlu-yfel a: alhvc;;i torri ananyn Ngweriniaeth San Domi ngo, y y ong Americana i dd- Desmoinos- wedi ei haufdn. i amddiffy'n' 'y bobl wynion Ebrill 13. PETROGRAD Swyddogol.—Ar vr ieg evf isol tanbelenvvyd t gan yr Almaenwvr, attebodd y caerau gar niweidio eu gynnau An fo.tiw>7' hefyd gan yr Almaenwyr o lon^ai arfog i iawri'r afoni ymosod ar y caerau ond snddwyd hwy yn ddioed gan y Rwsiaid, PARIS.—Dywed y Petit Parisien fod vi Almaen weiji; cynnyg talu i Bwlgaria ;1111 naniattau i .ddefnyddiau rbvfel/i Twrci fyned trwy eu gwlad. Attebodd y Llvwodraetli fod y wlad wedi penderfynu ymuao a'r Cyd- blcidwyr. CHRISTIANA.—Y mae capten y wiblon» Alaiaeriaidd Berlin ag svdd wedi ei ChlrlW yn Throndhjein wedi dianc a thrwy hyny dorri ei addewid. Parbad vn tudalen 4.

I O,iz: OGOP. Br. Golygydd.—Gyda bias y darllenais YI) y DRAFOD y Hi than dan y teitl Y Feddygin1 iaeth, a gvvahoddiad i arall draethu ei len ar gvvestiwn yr Ysgolionac Addvsg yn y Wlad- fa. Y mae y cwestiwn ofynir—"Ond beth am y Wlad fa," yu gwneud i bob un svdd yn meddvvl rhyw gymaint, sefylLi synfyfyrio; a phan ddeuir at y gofvni-'d, "Pa beth fuasai !('i\c' 'inar A ?ir;'[\v M ii h ae Jones ynddy- y ('iwerldar- Athraw M'? hael Jones yn ddy- \.veudanii]y[i?" am dano. Un aberthodd bobpeth ar yr allor Wladfaoi i geisio dyrciiafu a jjesoii yn-fyr ystyr uwchaf ei gydgened], a'i harwain o dy- wylhvch i oleuni, ac o gaethiwed i ryddid, wedi cael byw. digon o byd i weled e)*. holl gyniluiiiau yn myned yn fethiant rhano!, beth mewn difrif a feddyliai pe cai gipdrem ar y Wladfa heddyw.? Ni ymgyinerwn ag atteb, ond y hiae gbnyiri ein syhiad. t-I  O bosibl, bu i'r ymdreeh i gael bywoliaeth oryvv fatb, yu nghychwjm v sefydliad, effeith- io llawer ar gyfeiriad y trigolion cyntefig, a bod yr ymdreeh h'onno wedi cynyfchu mwy o awydd am ymgyfoethogi a dod yn anibynol o ran amgylchiadau tymorol, nag am gyfoeth- ogi yn feddyliol a dealltwriaethbl. Clyvvais gan hen wr yebydig amser yn ol, gyffes onest, dywedai mai anican y mwyafrif ddaeth yma .yr un pryd ag ef oedd, dyfod yma i wneud eu ttortiwn, ac yna dychwelyd i Gymru i fwynhau nawnddydd bywyd a chyfaddefai nad mor hawdd oedd gwneud hynny a'r dychymyg oedd gancldo am hynny. Yn awr, caulyniad naturiol y gyffes uchod y\V, mai datblygiad gewynol oedd yn cymer- ycl lie yn v Wladfa, a hyny ar draul y gweli a'r llwch, ac yn awr medwn y canlyniadau naturiol. Erbyn hyn yr ydym'heb arwein- vvyr, ae hyd oni chyfyd rhyw Foses heu' Mazzini yn y Wladfa i olcuo y bobl, ac enilf eu hyniddiriedaeth, ofnaf mai o ddrwg i waeth yi- tiff". Yr hen wedi ac yn prysur ddifianu oddiar Iwyfa'ir aibser, a'i holynwyr heb fanteisiou addysg bore oes, yn vmaflyd yn yr awenau i yru y cerbyd gwladfaol yn ei ffaen, ond ys- ywaeth i I)tc ? Rhaid cyduabod na vverthfawrogir addysg fel y dylid yn y Wladfa, ac edrychir ymlaeii lawer mwy gan riaint pa bryd v dw'r llanc vn alluog i ddal corn so ldi problemaii addysg a diwylliant. 0 I a (-ii wyl i arit. bosibl y teimla rhai y cyhuddiadau yma yn rhy ysgubol, ond rhaid gwynebu y gwir yn hwyr neu hwyrach, a goreu po gyntaf cyn i'r drwg fyned yn anfeddyginiaethol. Onid y ffaith yw, nad oes yn y WIadfn heddyw, un o bob 50 a fedr ddal pen rheswm yn iaith y wlad, gyda'r canlvoiadyn cilwthiri ac yn gwaedir an Philistiaid dienwaededig sydd yn ein cylchyuu ar bob Haw. = Teimlaf fy hun yn cynhesu yn yr hen ogof. vma, wrth feddwl am y posibilrwydd sydd vn ein mcddiant-pe deffroem at ein dyled-. swyddau, ac y defnyddiem ein gallu a'n cyf- leusderau yn yr iawn gyfeiriad. Nid am nad oes digon o ymenydd, a hwnw oansawdd rhagorol (fel svdd wedi ei. brofi eisoes mewn rhai cysylltiadau), yr ydym fan lle'r ydym heddyw, ond yn hytrach rhyw ddifrawder anfaddeuol,—!rhvw godi yn y boreu, at y gwaith, bwyta achysgu, achyfrif y doleri, a'r un peth yn feunyddiol, nes yr a un yn debycach i beiriant na bod cyfrifol i'w gyd-ddyn a Duw. Cymhelliad rhagorol yw yr un i geisio sefydlu ysgolion nos yn y gwahàÙöJardaJciedd ond credaf v rhaid dechreu gyda'r plant. Os na cha plentyn ei hyfforddi vn mhen eiffordd gobaith go wan sydd y gwerthfawrogagyfleus- derau wedi iddo dyfu vn las-lanc. Rhaid deffro yr awydd am addysg a diwylliant cyn i'r llanc gael ei farch a'i sigaren cyn y gellir, lisgwyl am gvnydd anhebgor arall yw sylweddoli einculni a'n hanwybodaeth, fel y crea ddyheadarn fod yn well iia'ti tadau a'n teidieu. Nis gwn a svlweddola rhiant y WIadfa fod ei llwyddiant (lyfodol vri dibynu arnynt hwy. actnor wired a'n bod wedi ac vn bwytta grawnwin surion v bvdd y dincod ar ddanedd ein plant. Ofnaf nad oes digon o zel a brwdfrydedd yiioni i aherthu i godi ein plant o'r pvdewau ydym wedi eu cloddio i niein hunaill. Er yn hen, penwyn a gwargrwn, gobeithiaf weled yspryd deffroad wedi meddianu ein Gwladfa cyn i'm gael fy symud i'm taith olaf o'r hen ogof laith yma. Fw barhau.