Y Darian

I Y Cymdeithasaii I Cefn Coed.Arlwywy(i dwy wfedd fras o ddanteithion yn ddiweddar i'r Gym- i deithas uchod. Ar y naill achIysur ,gwein.: yddwyd gan y Fonesig Esther H. Evans, yr Is-lywydd. Ar y llall, daeth y Parch. E. R. Davies, B.A., Ficer Eglwys Sant j Illtyd, Cyfarthfa, i 1amv'r bwrdd a'i fwyd j niplys. Hysbys drwy'r ardal hon yw sel Miss Evans o blaid y Gymraeg ar gyfrif ei gwaith gynt fel athrawes yn Ysgol I Aber Morlais, Mertliyr. BLl,ll. ysbrvd- .iaeth i lawer plentyn dan ei gofal i fyn- j wesu syniadaucywir am werth iaith, telyneg a hanes Cymrn. Yn ddiweddar dyrehafwyd hi i safle'r brif athrawes yn ysgol yr ardal G riii-ei, Chvydyfagvvyr. Ymysg y plant bach yno,, sy'n siarad Gymraeg mor naturiol a berw'r gornant fynyddig, mae hithau wrth fodd ei chalon yn cadw'r iaith. mewn bri a pharch. Testu 11 darlith Miss Evans oedd hanes bywyd a gwaith Gwyneth Vaughan—yr awdures enwog. Gweddai'r ddwy yn odi- dog. Rhoddir canmoliaeth uchel ar bob flaw i'w hymdrechion diflino yn llofla hanes ei gwrthrych. D iolcJnvYd Y n frwd i Miss Evans am ei gwaith ardderchog gan Mr. Rees Morris. Y llywydd am y nos oedd Mr J, R. Jones, 'Myfyr Dyfri,' a darlleuodd ei fawl yn v dclau enplyn hyn Gorchest yw euro -Estlier,ci phapur A'i phopeth fel arfer Yn goeth a doeth, rhy' mor der Fendith orJawn o fwynder. Gwynetn Fon. (Yaughan) Ha! geneth fad, —a'i denodd Mor dyner i siarad; Rhoer yn Iwys gan werin y wlad I hon bur goron o gariad. Llythyrau Goronwy Ddu o Fon fynnai'r Parch. E. R. Davies fel'testun i'w ddar- lith ef. Gwr amryddawn yw'r Ficer car- edig, a phoblogaidd ymhob cylch. New- ydd ddochreit- eerdded i Gymdeithasau Cymraeg y mae, a hynny oherwydd prin- der ei amser. Cafodd destun wrth fodd ei galon, a thraethodd arno yn feistrolgar „ dros ben. Dylai'r Gymdeithasau geisio gwasanaeth Mr. Davies, oherwydd pa rod yw at alwadau o'r fath. Mr. John Pros-, ser oedd yn y gadair, a ehyflwynwyd y diolchiadau gan Mr., J. ,R. Jones a Mr. J. T. Peters. Llyma deyrnged Myfyr Dyfri) bardd y Gymdeithas: Y Ficer. I Wyr neb faint yw braint na bri—y fendith Ddaw'n fwyndeg i'n llonni; Swynol arosol wersi Heno gawd gan frawd o fri. Fy nghalon a foddlonwyd—-yn hollo] Yn allu y Proffwyd; Aron Naf, 0 eirian pwyd, Yn fpgaif i ni fagwyd. ceronwy.1 Gwr annwyl oedd Goronwy,—gwron | A garocld heb wobrwy; Gymru wiwdeg gymeradwy, 1'1' gwir un mad, rho goron mwy. Nos tun, Rhag. 22ain, disgwylir y Parch. J. Seymour Rees i draethu ei fen. Y testun fydd,—"Geiriau doniol o j Geredigion." • (

I Llith y Tramp, Mishtir Golycydd,—Fel y gwetas' i y tro dwetha fe gwplws: y Seance yn sytan isht a huddug yn cwmpo i gawi, a, fe gwniiws y Spwcs i gwt ac off ag e heb I gymint a gweid "gwd neit" wrtlion ni; a I ma'r bai' i'w sharo rhynt yr Haldet-iiian, Dr. Jones, a Mishtir Dawkins. Ddyla'r doctor ddim gofyn shwd gwestiwn iddo fa, blecid ma Mishtir D. T. Thomas, Glas- fryn, o'r farn nad os dim corcscriws ym myd y Spwcs. Ma D.T., yn lienor da, a l-weti talu lot o sylw i sbrytion a corc- scriws, a ma fa'n siwr ojfod yn gwpod, a w i o'r un farn ag e. Falla bed, fod mwy o fai ar yr Halderman nag ar y Doctor, blecid yr odd a weti rhoi ar ddiall i'r Spwcs ta Syr Olifar Lodgj, ne Syr Cona-n Doil, fydda'r midiym yn seance t'owr Parcyderi, ta beth, dyna beth wetws yr hen frawd Mishtir 'Martin wrtho i, a ma fe'n Spiritiwalist mowr ar y slei, mynta, nhw wrtho i. Ond dos dim dowt nad ar Mishtir Dawkins yr odd y bai mwya, blecid fe hefalychws Syr Conan Doil fel midiym mor bei'Sath n&s twyilo'r Spwcs. A mindwch chi ma'r dyn sy'n gallu imi- t?to ne? twyllo Spwcs yn dicyn o chap. Ac os nad odd Syr Conan Doil yn gallu ] weid. a o'r blan, fe all i weid a nawr ar ol i Mishtir Dawkins i dwyllo'r Spwcs, "Himiteshion is ddi sinsiarest fform of fBateri." Yit oedd yn dda; da fi ddarllan llith Shon Siams, LIansamlet, yn y Darian. Dyna'r peth gora o'r holl bethach da odd Ylldi, nesa at y'n llith i mhiiuan. Un mistecvjbach odd yn llith Blion, sef i fod n'n (Cretu fod y prytyddion yn gas i'r Tramp. Dyw nhw ddim, blecid manh\n dwli amo fa isht a cath ar fwstard. Dim end rhyw sewdilrwmffwcb isha a D. G., Rhondda, sy'n cretu i fod a'n brytydd, sy'n gas wrtho fa. Ma Eilir Mai yn ¡ brytydd, a fe ddyla ymhwedd mwy a'r Awan ria ma fa. Darllenwch yto i Fesur Petar Lein e i fi, ma fa'n dilwng o'r tes-- tun, a'r awdur mwyn. Wei dyn! Eilir Mai. Ond am D. G. Rhondda, dos dim mwy o farddoniath yndo fa nag sy miwri plisman weti marw. Ac am Ap Hefin yn gwiddi 'Cany)us' uwch ben skwd goleh, dos, dim isha i neb i golli i dempar, blecid ■ma Ap yn un o'r dynion piwra yn nhre A.bei- Dariari, ond i fod a'n apt o golli I hen os caiff a gynghaneddion idd i biesci fa. Weisoch chi'r Mesura Petar Lein halas i i Ap Hefin a'r D. G. ft.honildL)," Ron nhw yn ddrychynllyd o wherw. Shwd y gnetho i nhw dw i ddim yn gwpod. A beth wetws yr Ap am y'n rhai i? Run peth ag a wetws a am sothach D. G. Rhondda, "Campus." Bo i ddim i thenciw am ddyn sy'n gwiddi gita'r cwn I a'r sgwarnog. Ond otych chi yn gwppd .vs Me i cen 11 1 1 '1 '(1 I beth ddigwddws i Rhys Meigen weti iddo fa neud 'Cyff Cler' o D. Ap Gwilym? Os nag ych chi, whilwch miwn, blecid ma'r ua peth yn mynd i ddigwdd i D. G. Rhon- dda ar ol iddo fa ddarllan y mhrytydd- iath. W i'n watcho Deth Colym y "Rhondda Gaset" bob wsnoth, a w i'n synnu na fysa ( rhwpath am dano fa weti 'mddangos* cyn hyn. Rhaid fod bywvd cath yndo fa. Ond dynon tyff i'w pryt- yddion. W i'n siwr, lied, y gnaiff llith Shon Siams, a henglynion Eilif Mai les mowr 1 Crymlyn isht a nethon nhw i fL Pan ma amban un yn mynd yn dost w inna'n mynd ,yn dost, a phan ma un aran Ytl mynd yn dost w i'n mynd i d imIo']] ifancach, a sgowjnach yn gwmws. 'Ma na gannodd o bobol yn dost achos fod Crym- j lyn yn dost, a ma'r cannodd yn dechrai gwella am i fod, ynta'n gwella. "Chear j yp," Crymlyn annwl. "Ysbryd gwr a gynnal ei glefyd;" mynta Selyf—w i'n | gweid tSelyfyn lie Solomon, er mWYlI pleso Bera, Sam yr Halier, a'r «riw yna. Ma mwy o'ch hisha chi. a' eh sort yr ochor yma n;r'r ochor draw. Sticwch i wella. Yr wsiioth. hjm rown i weti meddwl rhoi ticyn o hanas y cwrdd mowr gynhalwd yn y City Hall, Llansaiplat, i'm hanrh' yd- eddu i, ond ma'n rhaid i fi i adal a tan yr wsnoth nesa, am fod. gita fi beth pwysic- ach yr wsnoth hyn, blecid flforsf things ffirst yw hi gita fi, a dyma fe, ma diwadd y byd i ddod ar Rhag. 17eg. Ac os daw a, ma lie: i onfi na chaiff darllenwrs y Darian ddim darllan y llith hon. Ond ta shwd y daw hi w i'n mynd i chwpla b. i*, wath dw i ddim yn lico gatal pethach aru hanner, diwadd y byd ne bido: Nid y fi, na Old Moore, ond Proff. A. It1. Portal Merica, sy'n i weid a. Ma, na rwpath ma fa'n aiw yn cataclysm yn mynd i s?nho't byd o fodolath ar y det uchod. Owa i'n meddwl yn wastod?aw enw Latm ar lysert 111 i neud te llysa. at 1,6TI yn y stymog odd catactystn. iMa'n depig fod yna dwlJ jitoii,r wedi mynd. yn yr hoid, dieon. mowr i g'fddu u by I ni, a bod pob sort o gases yn mdmomas o hono fe am gannodd o filoedd o filitiroeiid i'r awyr! Tybad mai o'r lv\li hwinu\ i- odd y Germans yn cal u gasesY 1 ;i nut;f\i amtwg nawr ta mynd i gal i gaso, a «,id i losgi, y *na'r hen fvd ma. Oini dyna sy'n od, fod di- wadd y hyd i dddo acha, 1iydd Merchar, a nid aclm duld Satwn, blecid ma dydd o. lef- ydd. i terklwl y bydda dvdd Satwn yn flVll dnjinod n ith fe fydda'n cwpla'r wsnoth yn ddoch'a. Oad os yw a'n mynd gwpJa ar yr 17eg, na i ddim aehwn, b1eÓd dw i ddim VR un o'r rhemy sy'n <?utach ar drefniata Rhaghiniath, ond ,fe liewn, bed, fa',r diwadd yn cal. i bospono nes bo hi weti yn (!,ii. i'bosi)o?"(, h() bi Ni?t?ti at]4, y 1-n,O(l gwl bagad o Grjsmas Boc-es, a Ta goiia. l'heiily os dxgwddifl- a ar vr I Teg, ond w I i'h ithn bolon os felny lnahi i fod. Y j)etli, mowr i chi a finna vw bod yn baiod wetny dim ots pun ai ai- ddydd Mei-cher 1 ne ddydd Satwn, cyn ne weti Ndolig, y claw a. Ond ma'n rhaid i fi i gal gweid na w 1 ddim yn lico'r bobol ma sy'n cisho l'nynd Iniwn i garpad bag y Brenin Mowr. Ma. l'hyw grancod yn torri mas bob rhyw hyn a hyn i weid fod diwadd y byd ar y (let a r det, a ma lot o bobol tach sofft yn  cratu hhw. Byw fel y dylan ni, a nend y'n gwaith, yw'n busnes ni. A dyna w i n mynd -i nuthur. Ar of i fi gwpla yn Llansamlat, fe a sha Hinvaa fel w i weti promisho. Ac os na, ddwa i sha Hnwan fefydd y bobol yn gwpod beth sydd weti dtgwdd. TRAMP, O. B. E.

!i:m Mwy gwerthfawr Y'nt i mi na'r aur cooth-arbedasarit fy mywyd. g, AriwyddionCyffredin Piles Gravel-. Poen yn y Cefn, y Lwynau a'r, Coluddion, Dwfr Poeth, Dwfr Araliao, y Bledren yn gyffrous a phoenus, Gwaew, Colic" y B Cylla yn chwyddo, Rhwymedd, Díffyg Traul, Surni yn yr Ys- S tumog, Cwsg Anesrnwyth, Teimlad Marwaidd a Chysglyd, Bias S Annymunol yn y Genan, Biliousness, y Bendro, Nvchdod Diffyg Anadl, &c. 17 FIFTH AviTNun, QU}<jEN'S PARK, LONDON, W ANNWYL SYR,I Rhagfyr 1,7eg. 1913. ? g! AA NNWYL c. ? A. NNWYX. SYR, S Yn y dyddiau hya, pan y ceir dilaw o dystiolaethau i w-hanol Feddynn- iae.thati,, teirnlaf oddiar yr byn a wn trwy brofiad personol, am dros ddeng S miynedd ar hugain, y dylwn ddwyn tystioi^etb ffyddlon 1'ch Pelenaa gwir werthfawr at Y PILES a'r GHAJSL., Dro ar ol tro bwriadais ysprifennli atoch, ond hydh yn hyn. Gwn am eich Pelenaa er's dros ddene mlynedd ar hugain, a cymeradwyais, hwy i ddwiOinan o bob!, gan roi AMRW nychau i eradl er mwyn e\isymud i roi prawf arnynvXa dywedaf yn ddifloesgni | na welais hwy'n methu a rhoi iachad erioed, par* roddai y claf brawf'teg arn- ynt. Ynychwanegol, cfedaJ Y)1 gydwybodol ei bod y feddyginiaeih oreu ar y 1 I farcbnad heddIyw. at y PILES a'r GRAVEL, ac nid wyf byth heb Flwch o No' 1 1 yn y ty S Gellwch ddefcyddio'r llythyr hwn fel y mynocfi parod wyf i wynebu 1 A unrbyw un i dystic i werth mawr eich pelenau. Teg-yw i mdwaidyd vr B JSG11 ENMR hyn gem). f ynhollol o honof fy hun, heb fy nghyraell mewn unrhyw I ■ nordd gan neb. -NI wyr neb fy mod yn yagrifennu atoch. Cynhyrfwyd fi | B Hgnmi gan y  M^WR o gymeradwy?ethau i fcddygtn.ethau diwerth I 1 at y vn PP Gravel-A ddaeth o dan fy sylw personol droioa. Hyderaf na FI ?-tyiiw(,? fy 'VT YR ? "?'?' S? MAI UN g??! wyf am ddweyd fy meddwl I g B ? yH s?y?o H Yd wyf, yr eiddoch yn gywi-, 1 S J WILLIAM TYLER. 9 I RUAE Y Feddyginiaeih werthfawr hon,I'w cfeae! tnewn fed FL'urf. •* « I No. I George's Pile and Gravel Pills '{label wea) 1 N 0. 2. GEORGES Gravd Pills fjabe! la.sj" S No 3' Jreorgp'S Pills .for the Piles (label goch.) S Gwerthir y Peleni Byd-glodus hyn ymhob mau. RNAWA Blyohau 1/3 ■ a 3/. yr an. GY.da'r Post4 am 1/4 a 5/2, 1 y GcChlwèh S ■ E. George, Successor to j J. E. George MM P.S, WrwaSji, Iberdare | fir=- | "Well, my boy," 1'1 I've done the I bet I can for-yoti!" ii UNLESS you make provision now to give him, as ?J ?c grows up, a souad educahon—business train- III mg, techmca! tnuning, professional tramm g, as the case may be you won't be sble to look ycur boy in I the face and say, I've done my best—it's up to you  ¡ now, my son, to make good ¡ A good wiil dout)le your boy's c hances of Ij I success ,'a life: he deserves it—you wan& Mm t? I! ha ve it. Ma.?c steady provision, now, for the expenses || •' .o' 'Ill   L wh!chwi.t!come!?er. Set\ aside a little each week, or lj\']\ each. month, and mvest it in Savtns'sCeri?cates. Then, Iii when vdu need it, the money wiif be at hand, with this- I dsfferencc-?-that for every fifteen shUiings and sixpence Ii you leave In for ten years you will be able to draw j | out One Pounc^ Six Shillings.. I  I ? .?  — ?? I C3  i?y í, I, Obl,in<ble( t,ht'(JUfl" as A 'FJ]\WS Å8!Ocr A- Y-! 0 -.v, o r a (Ye II '.?('eor ?cM??.f/aK?. Or??/.cf:?. buy them I '¡' blI'in,lItall.'l,eldS by O,1ii:in gat; an.1/,P(}:t ()ffi":æ i • /or fa >tamps and-a card (' free) on i I winch to t them. ■ j. ■ '■ U' zrr— -=-=:=- —— i