Y Darian

Byd y Bardd a'r lIenor. I CAN FERA. ?,\ I- GWYDDEL A CHYMRU. Dywedodd vr Athro T. Gwynn Jones, M.A., yn un o' i ysgrifau gwych yn y DARIAN mai Cymry yw amryw f't arweinyddion gwladgarwyr ^iwerddon yn y dyddiau hyn; ac felly y mae hi wedi bod yn y goritennol hefyd. Efallai na A-vr paxvb mai Cymro o un cchr vdoedd Thomas Osborne Davis, y bardd tanbaid, a in farvv/mor ifanc. Cymerth Thomas Davis ran flaenllaw yt;gln a chymdeithas yr "Young j Ireland," a'u papur newydd, y "Nation," ac i'r papur hwnnw y sgrifenuodd ei ganeuon gwladgar. Mae hanes ei yrfa fer yn hysbys i, bawb a "ftyr hanes Iwerddon yn ystod, y ganrif i ddiwethaf, ac nid wyf yn bwriadu dywedyd dim am ei fywyd ystorrnus ond hoffwn wahodd sylw at ei gariad at Ciymru. Fel yr awgrymais, yr oedd Thomas Davis banner Cymro.: dvwedir bod ei dad yn Gymro o waed coch cyfa, a'i tod yn caru Cymru yn eglur i'r icariad hwnnw gael ei drosglwyddo i'w. fab athrylithgar, canys yr oedcl cariad Ihomas Davis at Gvm ru yn fawr iawn. Ei hoff efrydiaeth o'i fachgen- dod ydoedd iaith a llenyddiaeth, traddodiadau a hynafiaethau'r Cvrnro a'r G\k-d(lel; ac yr oedd ef yn awydd- us. iawn am i Gymru ac Iwerddon ddvfod'i adtiabod ei gilydd yn well, Ymfirostiai ef ei fod yn Gymro o du ei dad. Buasai'n well ganddo fad. yn Hotentot nag yn Sais. Cyfrifai ef y Gyrnry, a'r Gwyddvl hwythau, yn uwch a rhagorach pobl ,na'r Saeson, a gwarth, yn ei olwg ef, oedd inni ym- ostwng i gymryd ein llywodraethu gan genedl is a salach. Yr oedd ef yn un o'r rhai eyntaf i ddadleu o blaid i Yinreolaeth i Gymru; ac y craffu heddyw ar y geiriau a sgrifenodd ef dros dri chwarter canrif yn ol. Ebr ef :— "Agorais 'M'Cullock's Geographi- v-yiin(-u i chwilio am ryw ystadegau yngiyn a hanes Cymru, :??, ond yn lie cael hanes Cymru ar wahan, fe'i cefais ynglyn a hanes Lloegr- England and Wales—ac nid oedd yno chwaith ddim arbennig am y Dywysogaeth. Cai Cumberland, a'r rhan hvyaf. 0 siroedd Lloegr, fwv o le na Chymru. 'A yw amser,' meddwn, wedi IJacld y llwyth tan-baid ac ystyfnig hwnnw- o Geltiaid a wrthsaf- odd frenhinoedd Lloegr cvhyd, ac a sathrodd ar ddwyfroneg v Norman mor fynvch, y llwyth a blygai weithiau yn yr haf, i ddim ond i godi wedyn gydag elfennau ffyrnigwyllt y gaeaf, oedd bob amser o'u plaid? A gollwyd y genedl honno a safodd mor ddewr j gvda Llywelyn yn erbyn holl allu Lloegr, a'gododd ar air Glyndwr, ac a roddodS Faner y Ddraig a'r Brenhin- oedd Tuduraidd i Loegr? Naddo! Er gwaethaf Cyflafan y Beirdd, a llosgi'r croniclau, er gwaethaf difod- iant gwleidyddol, mae eto' fiiiwn 0'- Cymry yng N ghymru, ac y mae na.w o bob deg ohonynt yn siarad eu heniaith odidog fyth, yn dilyn eu hen arferion, yn canu eu hen ganeuon, vn addoli Duw yn eu ffordd eu hun, ac yn casau'r Sais gymaint a'u tadau.' Gallai naw ar hugain o aelodau Cym- reig yn y Scnedd wneuthur Ilawer dros eu gwlad, yn Jemvedig ped ymunent a'r Gwyddvl a'r Scotmyn. Eu dylet- swydd yw ymdrechu i sicrhau i Gymru Senedd Leol j'w llywodraethu ei hun. Mae gan y miliwn Cymry sy'n byw rhwng" hen fynyddoedd eu gwlad olud- oe/dd o iwnau gwerthfawr, Porthladd- oedd rhagorol, ac un, Abel". Daur Gleddyf, y goreu ym Mhrydain; ac y mae'r bob! hyn o'r un gwaed a ninnau, y Gwyddvl, ac y mae ell hiaith yn perthyn i'n hiaith ni, ac y mae mor annbebyg i iaith y Saeson ag v gall -?teson a ?, -all fod. Mae gan y miiwn hyn o Gymry gymaint oh awl i Senedd o'r eiddynt eu hunain ag sy gan y saith gan mil o bobl Groeg. Rhaid iddynt gael Sen- edd felly i warchadw, eu cN-Ilid, eu hiaith, a'u cymeriad cenedlaethol rhag gorthrwm ymherodrol y Sais, a,ii tir rhag ei oresgyn gan estroniaid. Gwir na allai Cymru, pe'n rhydd, amddiffyn i therfynau, fel y gallai IAverddon, ond y mae Cymru'n Gened! ddigon I pwysig i hawlia Senedd iddi ei hun." I Nid mewn rhyddiaith yn unig y h Ihomas Davis fynegiant i'w i-boes f)?tx-is fyne,?,ialit i'w dcimladau tuagat Gymru; gwnaelh hynny mewn barddoniaeth hefyd. \ele efel-cliiad o un o'i gatieuon Cymru'n Deyrnas. Yr'oedd Cymru gynt yn deyrnas; Bechan oedd, ond mawr ei hurddas Methodd cedyrn wneuthur caethwas O'r hen Gymro drud. Tyv y llwfryn gwan ei galon; Gnawd i fawddyn wisgo cyffion; Rhaid i ddewrion fod yn rhyddion, Neu yn feirw i gyd. Heddyw'r Sais maleisus Biau'n gwlad fawreddus Cawn ni'r gwaith, A llawer craith, Ac vntau ffrwyth ei orthwm Trethir ni j • I'r person ffri Loddesta ar y degvvm Iaith y Sais a'i au athrawon Ladd ein heniaith ni; Tollau a'n handwya Rhenti'r Sais a'n lletha; Ac fel .'Vyn, Heb air o g^yn, 'Rym ninnau'r dwvn }■ cyfan N n c?,fan! 0 pa bryd Y down ynghyd I hyrddio'r Saeson allan! Wyrda Cymru, pie mae'r dewrion? Pie mae Corn y Gad? Cofio Arthur yw'n cywilydd— Gyr y gwaed yn don i'n deurydd— Tra goddefwn warth yn llonydd Ac yn llwfr bob dydd. Myn v gwaed ar gadfaes Camlan Myn y gwaed ar Forfa Rhucldlan; Myn y gwaed dros Gymru gyfan, Rhaid cael Cymru'n rhydd! Cofiwn am Lywelyn, Cofiwn Owain wedyn, 1 Yna'n un, Yn dorf gytun, Dilynwn gam re'n b]aenor: Ag un-Ilef, Nes siglo'r nef, Banllefwn oil yn gydgor— "Saeson, crynwch! Gymru, cenwch Arthur, ddaeth vn ol!" Nid yn fihvr d rosom, Ond yn enaid ynom. Megis gw.fr A wnaed gan gur Yn bur fel dur ein brynlau, Trown yn awr, ■ Yn dyrfa fawr, I ddryllio'n hiau yn ddarnau! Wyrda Cymru, pie mae'r dewrion? Pie mae Corn y Gad? A gawn ni godi cor meibion i ganu'r gainc yna trwy heolydd Caerdydd o dan chwyfiad Baner y Ddraig?

Llythyr at y Gol. I BEDDAU'R. PROFFWYDI. I Mr. Gol.Yii eich nodiadau ar v ddrama uchod, dywedwch fod Emrys yn syrthio'n fyr o fod yn broffwyd. Wrtli weled chwarae'r ddrama rai blynvddoetld yn ol, fe deimlais innau fod rlivvvbetli vii fyr yng nghymeriad Emrvs. Ond gall nad oeddwn wedi cael y llvfr i'm Haw i'w ddarllen, ni wydclwn pa' un ai'r awdur yntau r chu-araewyr oedd i-ii- beio am yr hyn amhanfodlonai ar v pryd. Teg yw dweyd mai cwmni gwae] iawn oedd rnvnnw a theimlwn yn sicr fod v ddrama yn cael cam ghnddynt. Oiicl beth am yr Giicth oedd yn forwyn vng ntiliarfcref Emrys ? Nid wyf yn cofio'i henw. Yn fv myw ii allwn i. hedmygu na'i pbarcliu pan oeddwn yn gwrando ami TH clitca11 ei theimladau wrth Emrys yn y tloty ei bod yn fodlon i ddod gycla,), ef*"pe ond i gael glanhauei esgidiau. Ymlile'r maeli- dyn a all garu a pliarchu. merch o'r fath ? Nid am y buasai gennyf wrthwvnebiad i Janhau esgidiau Emrys y cwvnaf, ond am y dun slafaidd acisei mae'r awdur wedi ei r°i ijr forwyn druan. Hefyd, methwn a deaU paham yr oedd hi yn v t?otv Rwyn tewi ar hyn rhag ofn mai ar' v cwmni oedd y bai mwyaf.A,R.

Drama- John Penry. I Anfonwyd 1 ni dro yn ol ddrama mewn I llawysgrif gan Mr. Jason Thomas Brynaman, gyd a chais ar i ni ddweyd gair am dani. Peth pur anarferol yw adolygu rhywbeth a fo mcwn llÜ\vysgrif. Mae'n bleser gennym ddweyd, er hynny, bod yn lion ddefnyddiau drama -t u- dderchog. Credwn, er hviny, y bvddai— i ateb dibe-n drama yn well lieb vi- Act 1.1 ltffyw fat-h ar ragymadrodd vw Lon vn darlumo bywyd cartre John Penry, heb I berthynas ages rhyngddi a'r actau sy'n dilyn. Byddai dechreu gyd a'r ail act yn apclio at ddychymyg y gynulleidfa ar n11- C y wii-e d yi- WHitli Cywired yr, awdur ieuanc ei orgcdf, coethed ychydig --ir yr vmddi- dt amon mewn rhai mannau, gan cliwvnnu allan frawddegaxi y gellir gwnendheh- ¡ rkiynt, newidied frawddegan cwmpasogi frawddegau nniongyrch, byrr a bachosT a bydd ganddo ddrama fyw. a pall an- tui-io'i hargraffu a disgwyl am fn nvlivr iddi.

10 Tarian Fach y Plant. V- 11 GAN IOAN Y RHINGYLL. E'annwylFfrindiau,—Ie, dyna beth ofvnnodd un ohonoch, ynte—"Pa wahaniaeth sydd rhwng Gog a Magog?" Ac mae'n dda iawn gen- nyffod. y cwestiwn wedi ei ofyn, ob- legid v mae yn rhoi cyfle imi ddweyd fod yr holl wahaniaeth yn y byd rhwng Gog a Magog Y mae yna wahaniaeth yn eu huchder yn eu tew- der ac yn eu natur Yr wyf newydd fesur y ddwy goeden. Y mae Magog yn chwe troedfdd oddi amgylch ei gwaelod, ond mae Gog yn saith a hanner. Nid wyf eto wedi dringo i fynv'r ddwy, ond mae'n hawdd gweled fod Gog bron bum' troedfedd uwch na Magog. Ac nid dyma'r unig wahaniaeth, ychwaith. Ni ellwch beidio ag edrych arnynt heb sylwi fod Gog yn llawer iawrlcryfach na Magog. Y mae twll mawr yng ngwael- od Magog, ond mae Gog can iached a chneuen. Mae pob un ohonoch sydd wedi gweled dau frawd yn tyfu 1 fyny ochr yri ochr a'i gilydd-y naill yn gryf, iach a bywiog, a'r llall yn wan, afiach a difywyd—yn gwybod pa sut y teimlaf fi pan af heibio y ddwy goeden Gog a Magog. Caraf Gog ojierwydd ei gryfder; caraf Magog oherwydd ei, wendid. Mae'n rhyfedd feddwl bod dwy goeden o'r un oed, wedi cael yr un manteision ac wedi diodeclf yr un anfanteision, wedi troi allan mor wahanol i'w gilydd. Rhaid- fod rhyw reswm am y peth. Oes yna un ? 0 oes Dyma ef-Gog sydd yn cael y gwynt. Yr wyf lawer gwaith wedi bod yn gwylioT" ystorm yn rhuthro ar — y ddwy goeden, gan eu euro a'u darnio yn, ddidrugaredd. Ond syl- wais mai o'r Gogledd y deuai'r storm ac mai Gog oedd yn ymladd a brwyd- ro. Arn9 ef y disgynnai'r corwynt gyntaf. Erbyn iddb gyrraedd Magog, yr oedd ei lawn nerth wedi pallu. Hxyyrach y car Gog Magog, a'i fod yn ceisio ei achub a'i gysgodi rhag y gwynt. Mae'n debyg iawn, beth byn- nag. Ond os mai dyma'r rheswm, caredigrwydd gwirion iawn ydyw. Am ei fod wedi ymladd yn erbyn y gwynt y mae Gog mor gryf. Am ei fad wedi cael ei amddiffyn rhag y gwynt y mae Magog mor wael ac egwan. Ac heddyw, ymunud yma, 'rwyf yn eistedd wrth draed y ddau, ac yn cym- eryd fy nysgu ganddynt. A dyma'r wers a ddysgaf peth mor braf yw cad byw mewn byd a thipyn o frwydro ac ymladd vnddo. Gwna les i bawb cael ei guro oddi amgylch rhyw ych- ydig bach. Mae'n debyg y buasai Gog a Magog yn gallu rhoddi cyngh- orion buddiol iawn i lawer tad a mam. Ceisio cael bywyd esmwyth, tawel i'w plant wna rhieni yn gyffredin, gan eu cvsgodi a'u hamddiffyn ac, yn natur- iol, eu difetha. Ond os y edrychwch ar Gog a Magog, mi welwch peth mor wirion ydyw hynny. Wrth gwrs, dylai'r plant barchu eu rhieni am ofalu amdanynt fel y gofala v garddwr am ei "hot-house plants," ond mae'n gvvestiwn a fydd hyn er lies y plant yn v dyfodol. Bron na ddywedwn eifod yn beth gwirion iawn. Pan ddSw yr amser i chwi fyned oddi cartref, ymhell o gerydd tad a gofal mam;, dyna mac eich mam yn ddkieyd- i ddim beth ddaw ohono; 'tydi e 'rioed wedi bod o gwmpas y byd yma. Mae e'n siwr o dorri ei galon." Dyna beth mae'n ddweyd mai disgybl Magog ydyh. Ond da chwi cyn iddi fod yn rhy ddiweddar, dywedwch wrth eich mam am eich codi o'r "hot- house" a'ch plannu allan yn yr ardd. Dywedwch wrthi am edrych ychydig llai ar Magog, ac edrych ychydig mwy ar Gog Yr oedd Alfred Russel Wallace yn cerdded trwy goedwig un prynhawn pan welodd "silk-moth" bychan yn ceiso torri y "cocoon" a'i hamgylch- ynai. Edmygai ddewrder ac egni y creadur bach, yn yr ymdrech, a gofidiai fod yn rhaid i'r fath greadur tlws or- fod mynd trwy y fath frwydr. Tyn- nodd allan ei gyllell ac agorodd v' "cocoon. Daeth y ''moth" allan ar unwaith, ond ni fu fyw yn hir. Rhyw gropian oddi amgylch a wnaeth; han- ner gysgai trwy'r dydd, ac o'r diw- edd, bu farw. Wrth fynd trwy'r frwydr y cawsai'r "moth" ei nerth. Heb y frwydr, collodcl ei nerth a'i harddwch. Ac er fod Wallace wedi achub y "moth" o'r frwydr, profodd ei ymyrraeth yn farwol yn y diwedd. Dyna'r un wers yn union ag a ddysga Gog a Magog. Cofiwch amdanvnt. Mae'r wers a ddysgant yn hawdd ei deall.-Yr eidd- och yn bur, gan ddisgwyl gair buan, oddiwrthych, J. ELLIS WILLIAMS. I Penmachno.

Undeb y Cymdeithasau Cymraeg. (AORAN DWYRAIN DYFED."|V Cynhadiedd Pontyberem. II "Er rhoi riiwl ar yr hen iaith, O'r un niwl yr awn eilwaith." Cyfarfu pwyllgor neu ddau eisioes o'r aclran uchod yn Ebeneser, Llanelli; ond pryiiliawn Sadwrn diweddaf yn Soar, Pontyberem, y cafwyd yr hyfrydwch o'i gweld yn cyfarfod am y tro cyntar mewn cynhadledd. Hyfrydwch yw mynegi i'r gynhadledd fod yn bopetli a ellid ddymuno a mwy. Cynlinliad da o bob dosbarth. Cynrychiolaeth dda o leoedd yn Nyffryn Gwendraeth, ac" o Lanelli, Llan- gennech, Pum Heol, hyd y Tumble a'r Dref acli. Yn. absenoldeb cadeirydd yr adran, y PardI. T. Orchwy Bow-en, Uywyd^pdd Mr. J. M. Jones, ysgolfeistr," Pum Heolj Cawd anerchiad ganddo yn mynegi ei gydymdeimlad a'r symudiad a'i barod- rw.vdil i wnend ei oreu o'i blaid. Dewiswyd Myfyr Heiin jn ysgrifennydd yr adran. Mr. J. M. J ones Pum Heol, yn drysorvdd. Morleisfab, Llangennech, yh is-gadeirydd Mynegodd yr ysgrifennydd iddo dder- byn llythyrau oddiunli y Parch. T. Orcliwy Bowen, y Parch. J. Dyfnallt Owen, y Parch. D. Rhydderch, B.A., Mr. Hughes (Peredur), Llangennech; J. R. Davies, Tumble, ac Ai-tlieli, Q i- arri, yn gofidio am eu hanallu i fod yn bresennol. Darllenwyd llythyr Artheu. Cawd dau bapur gallnog a meistrolgar —un ar "Y Pwj^igrwydd o gefnogi Llenyddiaeth Gymraeg" gan y Parch. D. Hopkin, B.A., Llwynliondy un arall gan Dr. Williams ar "Lle'r Gvmraeg yn yr Ysgolion' DyddioL" Dilynwyd gan anerchiadau gan Morleis- fab, Llangennech; y Parch. Huw Ed- wards, Pontyberem; y Pare I). Huw Ed- wards, Pontyberem J y Parch. Mr. Jones, B.A., B.D., Pontyberem •^1'r ysgolfeis^bri, Mr. Thomas, Bancffosfelen; Mr. Gilbert, Carway; Mr. Davies, Gwynfryn, Ponty- ates, a Mr. Thomas, Pontyberem. Penderfynwyd cyhoeddi yr anerchiadau. Penderfynwyd datblu canmiwy'ddiaeth geni loan Ernlyn mewn un cyfarfod cyhoeddus ym Moriali, 'Llanelli, nos lau, Ioqawr 8, 1920. Dewiswyd Dr.- Morris, Treorehy, i draethu ar "Fywyd loan Emlyn," a'r Parch. J. DyfnaHt Owen i draethu arno fel lienor bardd. XododcT yr ysgrifennydd iddo ef ac Orcliwy ac ereill o Drimsaran agor un yno nos Ian, Tachwedd 6. Fod cymdeithas ¡¡raIl j'w hagorynLIwyrih,endy, a bod Orchwy a'r Parch. W. R. Walk in, M.A., Llanelli, i fynd yno i'w hagor. Bod Pontyberem yn agor cvmdeithns nos Wener, Rhagfyr 5, a bod y Parch. D. Rhydderch, B.A., Drefacli, i'w hagor. Dewiswyd. yn bwyllgor i agor cym- deithas rhwng Car-way, Pontyates, a Phonthenry :—Mr. J. Davies, Pontyates; Mr. G. E. Williams, Pontvates Mr Davies. Gwynfryn, a Mr. s. G.Williams, Pont Henry. I. ar i. Gymdeithas. Drefacli geisio cael gan Tumble i sym-tid i gael cymdeithas, a chlywvd bod bwriad yng i N ghefnefthin gael eymdeithas yno. -Ai-i,tlt glywed am lwycld- iant y Dosbarth Gynll,'aeg yuo, :H" ym Mhontynewydd, Morleisfab". Clywyd llawer am y Bwrdd Du yn ystod y cyfarfod, ond diau mai Iloi-idei, ma,wr a ddaeth i galon ami i un o'r dieithriaid g«*\]adgar a gerddodd o bellter ffordd i'r cwrdd pan welwyd y BAvrdd Te wedi ei arlwyo mor hael gan y chwidrydd sydd yn aelodau o Ddosbarth Cymraeg y Ile. Diolchwyd yn gynnes iddynt ac i bobl Soaran fenthyg y capel a'r festri gan Dr. Williams, Mr. Giibert, Carwa" y, a.'r D. Evans, Llanelli. MYFYR HEFIN (Ysg.).

 Eisteddfod Bodringallt Nadolig, 1919 FFUCENWAU Y CYSTADLEUWYR YN YN YR ADRAN LENYDDOL. tngiyn: "Y Llyiiiarch.Hen Wi-, Meilir, Gwyddon, Hen Bysgotwr, Johna, Min y Don, Job, Columbus, Petr, Y BritliyU Gwymonydd, Orgenydd, Gem- mydd, Mab y Dyn, Pysgotvviv Doctor Jones, Gerrallt' GJyinro, loan Perlyn Bad- i Brig y Don, Mother of Pearl, Eidiol, Lywydvn, Mab y C:h,'mon-25. Hir a ThocSdaid.—Afarwy, Hen Gyfaill, Cymydog Calon Lesg, Iaith Calon, Iaith Teiiii l a d I"rv de^'N-, d d P: f Teimlad. Prydydd Plwyf, Tant Hiraeth, Bleddyn, Mer Awell Jeremia, Ywen Ddu, Hen Ywen, Edmygydd, Sylwgar, Dan yr Awen, Perarogl, Hiraeth Rhondda, Er ei Fwyri, Hiraeth, Eco'r Pentre, Dyledwr "Iddo—21. Telyneg: "Gwsgi." -Calon Friw, Twin o'r Nant, Shon Kent, Trend y Dydd, Ar- syllydd, Gwagedd O! Wagedd, Publican Traethawd. — Philemon, Bryadir, Gwyliwr, Mab y Wawr, Aelod Eglwysig- 5. Penilllon.—Requiescat in Pace, Tant Serch Arthur—3. Ton i Blant—Yr Hen Labres Na, Vox Humana, Rex, Cymro GwyHt, Con Brio, Human a, v- ley an, 11, f i-yn, Ap Erwyd' Hiiniaiiia', b "? IqIan, uenfi-?n An Erwyd, Alfred Day, Idwal, Emlyn, Gwernfab, Lyn/Harmonicus, Ptentyn Wvf, Student Brython—18. ( I- D. It. JONES., Ysg.

NEWYODION. I Trimsaran. Prynhawn a nos Sadwrn, Rhag. 6, perf-formiwyd y ddrama., "Eluned Cwyn Owen," c yn y lie uchod. Yn yr lital-yi- yr' oedd yr ysgoldy yn orlawn. Aetli y parti trwy eu gwaith yn rhagorol. Dyna yr ail ddrama a gawsom eleni, a bynny ghn barti o'r lie. Mae clod mawr yn ddylediis i Mr. David Thomas, Mr. Willie Lloyd, etc., am eu liymdrech dros y Ddrama Gymreig. Awdur y ddrama yn'l' Parch. Tvwi Jones. Cadeiriwyd yn y prynhawn gan Mr. T. E. Davies, a chyfeiriodd ef at y DARIAN fel y papur Cymraeg goreu, a. phwyleisiodd yr angen ant Gymdeithasau Gymraeg. Yn yr lnvyr cadeiriwvd gaii y Cvnohbrwr Richard Williams, Carway. r" i M?ta.?- As?-F? p?,? o'r ewvllys | |da n fiyniui rhwng y? enwadau ere- fyddol yn Aberpennar, gwasanaethir yn 3-nych gan y gwahanol weiidogion T?. mhulpndau eu gilydd. Y Saboth dL weddaf" bu'r P?lc'li. J'oli-n BPIWU- a ( )' yn pregethu yn Noddfa. ?M r a< y g,yeinyddu'r Cmun. ynhawyd i ei wemiogaeth nerthol yw fawr g? y Methodistiaid, a theimlai ?ii-- f tau yn wir gartrefol yn eu piith. ?? gennym golli'r Parch T. J H.?h? Rhos (B.). T? bu vma, er mai byl' £n.. ei arl1Qs.iad, gwnaeth ei hun vn cyffrelainoi ,yda phob enw?d Dymunir pob llwydd ?ddo yn Nhrefo?us &J.hahodd Noddfa ei c.hvngevd b ?- vddol yr wythnos ddi«eddaf. CaHnwvd e?v)r 'organ Q,'an '.1\1:1'. E. A" English, M' £ E ilg l is l i,, l Y  oedd  E. M. Lewis, f°n/Pand^ a Mr. Gwdvm M?i "JD?jn ??f?"? ? adroddwr oedd! MVr D; 'in u Mathews Pontardulais. Llyw- yddwyd gan Dr. Arthur T. Jo?' ?yMawnodd pob un ei orchwvl yn odidog,. a mawr ganmolir y ayngerdd Cor Meibioh Aberpennar.—Cor ieuanc ydyw hwn, a. chynhaliodd ei gyn^e5 rdd nt^ Iau diweddaf yn r«W Beth?uYt arweinydd ydyw Mr. D. R Da vies L. & ?'?'?-?- (a??"?ydd Bahama) Bu'r gyngerdd y fath Iwyddiant fel T nSf T ara" -vr wvtlmos ne.sM L,lywycldwy,d gan  B. lVlihw M D-CatTlnSr ?"- ?'B. Mil"e-

DIFFYC TRAUL A GWYNTOGRWYDD, Allan 0 Anadl gyd a Churiad y ?i!an' ond ei gwella gan Dabt? Or. Cassefl DYíved rSi Hutchinson, Longsight Tryflpy) near.. akefield ) "Am ddddwwy v fffi ynedd roeddwn. vn ferthvr i'r giau a diffyg ti-aul Prin y gallwn sefvll ar adegam, ac yr oeddwn mewn poen di- dor bron gan ddiffyg traul, ae mor gyffrous, fel yr oedd y peth Heiaf y? gwneud i'm ca?ri guro Ms o'r braidd y g?Iwn anadlu. Poenid fi gryn lawer ?ga? wvn J J n°'Sa deT ? y fath fodd 111 y byddai raid fy mhropio i fy?y vn v gweiv i roi esmwyt?ad i mi Yr oedrlrrn  adfail hoUo] ga? feth?nt giau a diffyg traid ?Yn ystod yr haIl amser vr oeddwn \JrJn ySt°fJ nieddl-o? -ethau, .ond ni wnai dfle'V 7-ni ?y? nes cefais o'r di- wedd Dabled. Dr. Cassell. Ymhenvcli ydig. teimlais eu bod yn gwneud lies i mi, ,a p liai- h ea i s 'I V I mi, a pharheais i'w cymeryd a'r canlxii- iad yw ry mod y? a?r mor iach a chrvf ag y bum enoed be 1 meddyginiaeth berffaith y cartref heddyw at Fethiant T??u?n ?'?1' la^ ??"tis, Camfaeth, '('reulio ymaith Diffyg .owaed, Metin C?? ysgu, Diffy,? Traul, Anhwyldeb yr'Ar- rennau ? a Gwywdra Auamserol Addas neilltuol i famu yn magu ae i fenywod canol oed. Gwerthir gan ?rvilwyr a siopau ym mhob rhan o'r byd. Prisiau, 1/3 a 3/ y maint 3/- yw'r mwyaf dar- bodus. Gyrrir gwybodaeth ddidraul ar bob achos os gofynnir am dano. Dr. Cassell's Co Limited, Chester Road1, Manchester, Eng.