Y Darian

V Aelwyd y Beirdd. -Anfened y Beirdd eu cynhyrohion i Ap Heftn, 11 Seymour St., Aberdar. Wele 30 o englynion o hob lliw a llun. Difyr clywed Dewi Emrys, Alfa ac Ap Yalant yn moli ei gilydd. Gwcll hynny na difenwi. Tramp, O.B.E. — Campus i ateb campus. Paham na rydd y Breuddwydiwi: ei enw 1)i-lo d o l priodol i'r cyboedd? Croeso i Ddewi Llwyd hefyd am; y wmth cyntaf i'r cylch o Saen y tan ar destun agos i'r galon. Nid gwaeth vw'r eiddo Dai Bach o golli chwe llinell. Atebed y Disgyblion ar gan i Bos Gwilym Williams. Rhyblldd doetb sydd gan Plutonian. Davw berwi i lawr, J.M.E. 08Chreu yn addawol y mac new. A man. Haedda Ufelwyn y lie a roddir id do pe ond am aros heb holi pa le y mae ei gin. Clywsom oddiwrth—o. Jenkins, Trefin- fab, Alaw Sylen, Ap Mandrel Cwt. BORD FACH Y (DISCYBLION. Mewu ateb i'r tasg. a roddwyd yn yr Aelwyd am Dachwedd 18, cynhygia John Hughes, fel hvn "Yn ail englyn Alaw Sylen— a'i ghist Geir yn deg lawn troedfedd A fyddai hyn yw fwy cywir:— a'i glust Yn deg lawn liyd trotKlfedd, j oherwydd fod yr orffwysfa i fod ar y Vdrydedd sill?" Diau ei bod yn fwv dymunol fel y d'ywedwch; ond nid oes reol parth w drydedd sill. Weithiau "atebir y cyrch yn y sill gyntaf, bryd arall yn' yrail a'r drydedd" a/r bedwaredd, ond ni elliv mynd vmhellach. ADOLYCIAD. Awdl: Y Proffwyd. Cystadleuol yng Nghorwen, 1919. Can y Parch. T. Gwernogle Evans, Castell Nedd. tPris Is. Llyfryn wedi ei droi allan yn ddestlus o Swyddfa'r Cymro., Dolgellau. Heblaw'r awdb cynhwysa: Loftktn, yn eu mysg englynion i'r Prif-Weinidog. Soned y Bedd Dienw, englynion i'r Bin en Eira, ac englynion I 1 John Hinds, Ysw., A.S. Hyderwii y bydd i deulu'r Aelwyd gefnogi allturiaethuIl o'r frawdoliaeth, t-rwy anfon am gopi ar unwaith. Caiff y cyngaheddwyr lawer cP bleser ynddi. Wrth gwrs, nid oes din# o 61 y bardd newydd diweddaraf ami, ac yr oedd yn gofyn peth gwroldeb i'w banfon i fewn i'r oiliest genedhtffthol. Synnwn weled hen law fel fhvernogle yn syrthio i wail eynghanedd ambell waith, megis—- "Eu Duw, yn adfyd, dan draed ynfydiom." "aphur Yw'r ProHwyd." "Y b6 ei lianian heb unionedd." Gwall ,y wasg, mae'n dqbyg, oedd gosod "weled" yn lie "weld" yma— "i weled j Tragwyddoldeb trwyddo." Collir y gynghaneddyn y llineli keti øherydd pwysau y geiriau canot:- "Rhwng ei fyd a'i Ddtiw, Cyfryngydd." Cyngbanedd gywrain yw hon- "Yng ngwyll nos, cannwyll yn llosgi." Ceir "dorra" yn lie "dyrr," ac "agora" yn lie "egyr," "dringa." yn lie "dring." Ym mesur- v vr englyn, y cywydd, a'r toddaid y can bron yn ddi- eithriad. Wele damaidlo gywydd sydd mor hoew ei gynglianedd a phennill eanu "Eto Ef, er. goddef gwawd,, Fad hera, fyd a'i arawd; I Nefoll hwyl drydana'i floedd Tnvy1 fjnvyd y tyrfaoedd Ac o ras ei gywir Ri Ei barabl sydd yn berwi; (rWron yw, a gore^i'i Ner 0 dan, ei galon dyner." Wele linell ragorol allan o hir-a- thoddaid— "O byd gelwir am waed ei galon." Rhoddwn ddarn ar yr nn mepur eto yr wythnos nesaf.. ( Y CERDYN BWYD. I Yn gyfaill cerdyn gafwyd-hwn hawlia'n Gynhaliaeth fesurwyd; Er yn fain, y gy-fran fwyd, Ti weli, gyfartalwyd. Blaenclydach. TEGRYN. GWYMON. I 1'1' meddyg.'tDae'n rym moddiok,-yii y ty Proffwyd tywydd ffyddlon Benyr dwr, rubanau'r don, Gemwisg mereh mor yw Gwymoa. i APHEFIN. SIR FON—GWLAD FY NGENEDIG- AETK. Golud i mi yw gwladMôn,paradwys Buredig fy ngbalon; Am fy ngwlad siarad a son Braidd ydwyf mewn breuddwydion. JOJJN HUGHES. LLUN NE WYD D Y TRAMP. I Y darlun sy lan del -b.vndd--o'n. itranip, Un triw, heb gymendod; Darlun yw o'i fyw a'i fod—yrt waith pur, )I fyu, a" A witeir yn eiVur, DARTAN J wiwglod. '=' MEIRIONA. i ii n I CLOCR Y LLAN. Adfywiol forwyn odfëuon,o'i thwr Gydtt'i thine yn brydlon; f Jeli hall iaifeh, i babell Ion Hyf eilw ar y plwyfolion. Biynaniaii. D. BltYNFAB THOMAS. I DYDDIAU GWELL. 'No] oe-soedd, o niwl nesu—diddig wawr Dyddiau gwell sy'n t'wnnu; Hedciwch llawn a. gawn yn gu, Cy in o(! gormes yn cefnu. HEN WR HEN. I BEDDARGRAFF. Er rhoi Ann i hir huno-vn ei bedd O swn byd a'i gyffro, Rhyw fore wawr ddaw i'r fro A daw Ion i'w dihuno. I LEAVE Y MILWR. O! eutaidd awr y rhyddhad—o diroedd Blind^rau' annirnad ) At.ei geraint a'i gariad .Dat, teave tdl-,6, il-.A- wlad. DEWI AERON. I I FY MHROFIAD, Adde\vai> i' \y yn i fy Nuw Yn fy nydd c-ystuddiol, O'i ryddid, eis yn 1 raddol, Er wir, Pl-.Aifft yn ol. C'HISTJ AR ,Y GROES. Chvelaf 'r OfiTi ar Galfari,—er fy mai Er fy inwyn-mewn cyni; i. d Ao l i- H wii. a ddylwfiaddoli- 'JMioes Ivi. ei waed droswyf fi. TREFOR MAWDDWY. Fi f RION DEITHIAU. Yn Horeb. a oet-i, a Hydref Rhaeadrol yn brochi, Yn rban i'm hoff rieni O deithio 'mhell deuthuin i. Ar ben taith birfaith oes ,wyf Saitb. deg mlwydd lioewdeg ydwyf > Buan af o boen i bedd Rhad ei w Duw i orwedd. FY NGENEDIGOL GARTREF. Taer-dorrvvr glo o Ty'r-deri—y gwiw Hore b, ger Llanelli; Ar y lad oer Liedi, Eilia fwyn al:p\, wyf fi. fan cyntaf ces damaid-o faeth Fwyd i'm eorff, a llymaid 0 laeth pur—eilwaith heb baid Feithrinol faeth i'r eiiaid. | CAWS CARDI. II Ir-olwyn frag, orlax^ o fri-a gix,ii sp- Wedn iaivn vw "Caws Cardi" Cria hoff faelwyr Caerffili, Mai'r haul yri nwr y mor yw hi. TYWYLLU MAE TU ALLAN. Henadur wyf wedi'm nodi—i fod Yn ddall, wyf yn ofni Er a wnaf, rhy hen wyf i I gae'l iawn gu oleuni. < Bod yn ddall yw byd yn ddim, A'i*ddiwldef yn ddu-ddim. ALAW SYLEN. Y SFGURYN. I 1311 gwilion dim ond gorwedd—oedd beunydd Ei bennaf ffol nodwedd: Rhy fasw ei oer fysedd A'i sal fyd yn seMo'i fedd. Ei drigle mae'n dra eglui:—oedd y ffos Hyn sydd ffaith o'i argur; Di-seigiau fywyd wgur l!( A'i ddawn swrth a'i trodd yn sur. A ddaw henaint i'w ddihuno—o'i gwsg A gwisgo am dano y- Yn gydwedd a phan godo O'i hir gwsg bywheir ei go' P MURMURYDD. ALAW SYLEN. I Sylwais ar Alaw Sylen,—un o fil 0 feib hoew awen Gvrr i'n Ilaw hil gywrain lien, Ond Ow! foli'r jad felen! Trehafod. J.ABSALOM. ALFA. I Ein brawd Alfa a'i brid elfen—a gwyd Uwüh caer y ffurfafen; A'n tywys wna sant awen I des haul Paradwys, wen. I I DEWI EMRYS. „ Dewi Emrys. a cldycl wmreth—o nwyddai} Newyddion mewn pregeth f Anilwg gwna bethau cymhleth, Ca haul i'r pwne—hoelia'r peth. AP VALANT. AP VALANT. I I AP VALANT i Ap Valant! Pwy o'i a feilioii--a red? Prif X Rays y Brython ( Seraff ffydd, asyr 'a'i ffon, A'i clwg ar' angvlion. v ALFA. I i AP VALANT. Rhoed hedd hyfrvd i'w ddwyfron,-a'i a.wen OleijuVr pren almon: Hyd anial -bvdd i'w galon Bwys ar ffydd. heb eisiau'r ffon. DEWI EMRYS. GLANFFEEWS YN EI FEDD. I Er huno mewn oer anedd—hwn ctedd fardd, Ganodd fwyn ogonedd; A fe oedd un, gafodd hedd, Yn dawel yn y diwedd. f Ty-Croes. E. V. JAMES. I CARCHAROR DUW. j Pwy welaf yn y carehar, Ae angau ar ei rudd- A chwmwl du fu'n gwasgir Uwcbben ei fywyd prudd? y' 0 dan ei loes yn fore, Y cyffion ar bob' llaw Ond yn ei lygad "gole" Cysgodion byd a ddaw'. Mae'r noson ddu yn arw-, Heb lewyrch ser y nef, Yr ing wnai wedd yn welw 0 cianei storom gref. Mae niwl y bedcl yn nesu I'r anwar ddifa'i oes, Ond dal y' mae i grodir Yn arwr mawr y Groes. "Y cwpan," 0! mae'n chwerw. Sibrycbi, acen leddf; Bodlona eto',i farw Cyn diystyru'r "Ddeddf." Daeth angel nef gwarcheidiol Cyn yr an waraidd lu, A'i dug i'r Ddinas Nefol I gwmni'i Geidwad cu. BREUDDWYDIWR. PWY YDYNTP Pam yr ymserelia'r lluaws Mewn o fer chwaiitan ffol, Y sydd o hyd yn gadael Hyll greithiau ar eu hoi. Ni cherddant Iwybrau rbinwedd Ond liagr Iwybrau hud, Gadawant eu dylanwad Llygredig at-, v, byd. Mae sawyr ar eu dillad, Mae lliw eu c-roen yn ddu, A cherbyd erehyll angau Yn ai-os wrill eu ty. t I PLATONIAN. I YR, AlItIRO CY-AIRKEG. j (Ysgol Sir Aberaeron.) Cymro glan ei galon, Cymro pur ei fin, Daw i'n""dysg;,u' ffyddlon yn ei iaitb ei hun. Mae y wers yn felvs pan fydd ef o hyd, Dyma athro lioffir l gan y plant i gyd. Llawen ydwyf finnan o gael athro pur, Pawb sy'n hoff o'r athro sydd yn atluo gwir. r f Ex ..amynedd eiys at tldisgyblion lu; Athro/da a liwylus —•dvma'n liathro »i. J. M. EDWARDS. TRWMPED OER IRAJVIP Y DARIAN I YNG NGHLUST DEWI GLAN I RHONDDA. I Hoi' Wirionddyn y Rbondda,—ystyriais Dy stan fam, ha; A thipyn o waith epa Yw nod-wedd lion, nid yw dda. Parddua'r Tramp yw camp y cor !—O.B.E. Na bu'i ail me"in goror; ceiv y delft toe ai- ei dorr, Un drwg, 0 pheched r,-tgor Pardduo'r Tramp ,y'n glamp teg, glew !— ar hedd weh Ayrr addig dli'r Iddew; Yn dwp Indian daw pendew, Yn wr I li p i herio .llew! Paixlduo'i; Tramp wna'r scamp, nas gwyr. —mai asyn Moesol yw, Vnab pabwvr; Rbed o'i siol yn lol las lwyr, Ideas enaid disynnwyr. Y scrwbyn coesog. robar,—a blagard Heb logins, imp carehar: Gem o beth, rhyw gyw mab iar Yn pigo y Tramp hygar! Talaf I Morgan y Teilwr-da,ir- punt I roi pen ar swagrwr; 4, tliroedied yr atbrodwr I'w fedd gwag, anfoddog wr! Chwi, feirddion, dewcli i f'arddel,—a ebleddii-eli Leiddiad mewn bedd dirgel; De"ich i drin yr hwdwch drel, Ai osod yn beii isel. Daw Jones y ffeii-ad a'i bader-uwoh ei IAI, CII A'i wicli leddf felysber; A'r C'rydd fydd clocbydd Pen Cler, Efo\ oernad, a'i fwrner. I I I 1n FEDDARGRAFF. j Yma'n ei fedd mae un fu—yn flagard, Diafl Iogodd v F'agddu; i. Ddoe y beirdd ga'dd ei barddn, Heddyw ei dwlo yw bedd du! TRAMP, O.B.E. WRTH WELY MARW NHAD. I I T'ra'n gwyIiowrth eiweIy Ar dynoli-yiv, j Yn paiatoi ei babell frau I I adael tir y by w; Atgofion yn aneiiif A lanwil'rri calon wa.n Wrtli weled cwcli fy nhad yn troi I nofio am y Ian. n llong yr Iachawdwriàeth Tramwyodd flwyddi maitb, Ac bawdd oe.dd gweld mai ar ei bwrdd Yr aeth i'w olaf daith Cynhetin oedd a'r Cadben, A wyddai am bob ton, A chyrra.edd wnaeth i'r hafan deg A Balm o fewn ei fron. 'Roedd geiriau wedi pallu Ar ddyddiau ola'i daith, Olid defrro wnai'r distawrwydd mud Hyawdiedd goreu'r iaith: Acenion o'r gorifennol A dorrent ar fy ngldyw, Fel' bwriwm byw yr afon ddofn Wrth ddisgyn dro& y rhiw. Yn seiat ola'i fywyd, Yn Hebron, mynydd Duw, Y cafodd wys i ddod i'r net I dragwyddqli byw Tra angau a'i bicellau'n Trvwanu'i babell wan, Fe dystiai wrthym yn y porth: Pob peth. yn dda i'r Ian, Os yw ei gorff mewn daeai- 1 Mae'i ysbryd gyda Christ, A thra'r dystiolaeth yn fy mron Paham y byddaf drist ? Nid rhinwedd yw galaru, Tra'n gwybod mai o'r bedd Y daw, pan seinir utgorn Duw I'r lan, yn wyn ei wedd. Cwmaman. DEWI LLWYD. t TOMMI. (Ar ddull Kipling—"Tommy this ajad Tommy that"). 0 wle-dydd anniolchgar Y pennaf yw fy ngwlad, Mawr yw ei gwaedd a'i galar Pan ddigwydd son am gad; Pan fo'r tabyrddau'n curo, Pan rua'r fagnel groch, Ceir mawl a chan gan fawr a man I wron y got goch. CJytgari :— Bydd Tommi'n ddyn—yn eithaf dYD- Os daw y drin gerllaw; Caiff fynd hyd arch—heb fawr o h2ralt Pan gilia'r gelyn draw. Aeth heihio gofwy'r rhyfel, fagnel groch yn fud, Ond llawer gwr ni ddyehwel Byth mwy yn ol i'w dud; Y wraig a'r plantos bychain! Beth am y rhai'n, fy ngwlad? Os tloty 11 win lieu dlodi trwm, T'nlgywydd dy sarhad Cytgan. Ceir heddyw lawer gwron v Yn crwydro yn ddiwa.ith, Ac arno fawr o olion Arii-hydedd-ond ei graith Daoth llu o'r rhai fu adref I gyfoeth yn y man Ai teg fod hwn o dan ei bwn -Yn crwydro'n l'lesg a gwan ? Cv, tgan Bydd Toitimi'n ddyn, yn eithaf dyn, Os 'daw y drin gerllaw Ond byr yw co' ei annwxi fro Pan gilia'r gelyn draw. i E. PHILLIPS. CAN 0 GLOD I BONTSARN. Golygfa ryfeddol, 'nol syniad a barn Yw oerdded o gwmpas hen Iwybrait PoHt- sarn, Yr afoti yn rhedeg dan gysgod y bryn, A'r pysgod yn nofio yng ngloewder pob llyn. I A'r adar yn canu ar frigau y berth, A'r derw yn sefyll fel cewri o nerth; Y bugail yn marchog ar garlam yn hy', A'r defaid yn prancio pan gyfarth y ci. Y coedydd yn ysgwyd dan a.wel y nen, Yb orlawn o ffrwythau pur,—blasus dros ben; Y bont dros yr afon sy'n deilwng o glod, Yr hen bont gadamaf o sicraf sy'n bod. Hen Gastell Morlais, mor hynod ei swyn, Sydd heddyw yn fangre i'r defaid a'r wyn Meddygon gydunant, unfrydol eu barn, Does unlle yng N ghymrn yn well na Phontsarn Peiidarren. » DAI BACH. I