Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Gtfg,Aedil.I
Gtfg,Aedil.I GAN GASNODYN. II I Mae haul tlws ar fy ffenestr » heddyw, ac nid yw'r gwynt cyn oered o lawer ag y bu. A diolch am hyn i gyd-gefn Gaeaf. A dyma ffrvnd wedi clywed gan Mr. J. L. Roberts, M.A., ei hun am lythyr oddiwrth y, Prif Weinidog yn dywedyd mai byw a diogel mab y gwiw gan L. J. er ei fynd "ar gall" rywle yn Rwsia, yn ''codi'n c'lonau ni yn arw lawn." Etc fyth, mae.teulu bach ein hoffus Fera'n dal i fendio, a Mrs. Bera hithau "o gwmpas ei phethau" unwaith eto! Ami yw cin testunau diolch, chwi j welvvch, a da bur gan bawb o honom yw deall at hyn i gyd y bydd y glo chweugain y dunell yn rhatach erbyn y daw hyn o nodiad allan o'r wasg Ond y inae un peth yn poeni calon "Eini" fab Bera, a methu'n lan a chael colwyn "deufis oed o ddaear-gi Cymreig "gwaed coch cyfa" yw hwnnw. Ni fyn yr hogun gi o un math arall, a da gan Fera a fyddai "dalu arian parod am un" rhag blaen —er mwyn heddwch yn ty, ac i fod- loni tipyn ar y bychan bach a fu cyn vvaeled. A 0CS gennych gi filly ar \verih? Gvrrwch air ar unwaith. 0 ddifrif. Pasiodd Cyngor Tref Porthmadog ryw 'benderfyniad" parth y Ffatri Gaws a roddes boon mawr i wr o'r enw Mr. Manod Owen, y sydd yn Ysgrifennydd i ryw Ffatri o'r math yna yn rhywle oni yrrod4 lythyr i'r wasg i ddywedydnad teg galw sef- ydliad 6*r fath yn Ffatri Gaws gan mai'deri yw hi, deri y sy'n paratoi caws rhwng Mai a Hydref, 1 mae'n wir Mae nifer da o'r diwydfeydd hyn yn y dalaith yn awr, meddid; a "hunanol" y geilw Mr. Owen ysawl a fyn wrthwynebu Ffatri Gaws Bryn- kir, Eifionydd Hwyrach y cyll y bobl dda hyn eu "hunanoldeb" Mr. Owen, wedi i chwi "ddeyd gair." Gwyddai pob Anriibynwr a Chwar- elwr yn Arfon" o leiaf, am ,Ruffydd Edwards, Cae'r Berllan, Bethesda, canys yr oedd y gwr a elwid felly yn amlwg iawn yn y ddeugylch hynny,— yn fwy amlwg ynddynt hwy hwyrach nag odid gylch arall ag eithrio1 Dir- westiaeth. Ac wedi dywedyd hynyna —enw, ardal a phrif gyichoedd llafur y gwr da, prin y mae eisieu ychwan- egu mwy na dywedyd iddo huno Tachwedd 2Q, yn 72 oed Cofiwch ei oes. Clywsom swn carnau Merlyn, Gol. Y Brython yn y wlad neithiwyr. Ar ei daith i Borthmadog yr oedd ar y pryd, a'i farchog dawnus yn mynd i Gymdeithas Lenyddol Y Garth i draethu tipyn ar yr Iaith Gymraeg. A chlywais mai (gymraeg y mynyddoedd yw'r goreu gan y Merlyniwr trylen. Yr wyf yn deall mai "prysur dros ben ulw" yw Daniel Cledwen, Llan- sanan. Yn y fro honno y magwyd Gwilym Hiraethog, chwi wyddoch Lwc owt ynte. Gwael iawn, mi glywais, yw Mr. W. T. Williams, Llanbedrog—hen Ysgolfeistr Pen y Morfa, Eifionydd. Rhyw flwyddyn y sydd er pan acth Mr Williams i'r fro dlos ar fin y mor mawr yn Llyn, i orffwys enriyd wedi oes dda o waith,yr Ysgol bob dydd yn Eifionydd, ac wele ergyd o'r parlys yn ei daro i lawr yn sydyn Bydd cannoedd o blant Pen y Morfa "ar led y byd" yn ddwys eu bronnau o glywed hyn am eu hen athro. "Duw biau gadw bywyd." A Siarl Tranon, Trefeglwys, Sir Drefaldwyn, yntau a hunodd yn 72 oed. Yr oedd Charles Ashton ac yntau yn ddau gefnder, ac yn bur debyg i'w gilydd:-yn eu hoftter mawr o hynafiaethau, yn enwedig. Yr wyf vn deall i Siarl gyhoeddi tua dwsin f) lyfrau ynei ddydd, a'u bod o an- sawdd dda i gyd. Aeth gwr o Gyngor Dosarth Llyn i tiaernarfon i °yfarlod unedig rhibidi- res o wahanol Gynghorau. A phan aeth yn ei ol tua chartre fe ddywed- odd y gwr da yn 'onest ddigon na Z, .1 ;buasai waeth icido fynd i Arglwyddi flewyn erioed, cai-ys nid oedd yn y Cwrdd Unedig odid neb amgen na Thwrneiod a Doctoriaid, a rheiny.vn siarad Saesneg* o'r dechreu 1 i'r diwedd! Da..dros ben genqyi ,Q Ucuo y vvx* gonest hwn, a jJtll- dith arno! "Ni wn-i yn y byd be oedd ganddynt yno," eb ef, "gyrwch rywun arall yno'r tro nesaf." Ie, c'rhvwun arall," ond rhywun arall 0" ble? Pwy sy'n dywedyd y gwyr y i "twrneiod a'r doctoriaid" beth oedd yn mynd ym mlaen! Nid myfi a' faidd Mae rhyw ohebu go brysur rhwng y Parch. John Roberts, M.A., Ysg. Cyngor yr Eglwysi Rhyddion, a Mr. E. T. John, y dyddiau hyn; a ddaw hi yn "ole dydd" yi-il y Gynhadledd yn Rhyl yr wythnos nesaf tybed? Ceir gweld. Anfonodd Miss Barker, Llys Gogarth, Llandudno, fil o bunau at gronfa Pwyllgor Iechyd at gael adeil- ad canolog, a da wrthynt. Ac eta y mae lie i fwy. Yr oedd Pwyllgor Bwyd Lleol Caer- gybi yn galw cyfarfod cyhoeddus y dydd o'r blattn i wrthdystio yn erbyn pris y llefrith. Deg ceiniog y chwart yw hwnijvv ym Mon! Ac yr oedd Mr R. A. Jones, Is-ddirprwywr dalaith yn bresenol, ac yn dywedyd ei fodt mewn cydymdeimlad ag amcan v cy. farfod—ac nad oedd ddim yn well i. bob tref yn y wlad na dosbarthu ei llefrith ei hun, neu "gadw buwch" iddi ei hun. Egwyddor y block sys- tem y galwai Mr. Jones hynny, ac fe'i cefnogai. Yr oedd Mr. D. Jones, Cadeirydd y Pwyllgor yn galw'r ipris pres.ennol yn "ysgeler." A phasiwyd i ofyn i bawb ostwng eu galwadau am lefrith i'r dim lleiaf, oni ostyngai'r gwerthwyr llefrith eu pris "sgeler I" Rhai garw yw pobl Fon, a gwae'r ffarmwr pan ddaw pob tref i ddysgu "cadw buwch." A yw hynny'n bos- ibl, dywedwch ? Collodd Capten Arthur Evans, Ar- olygydd Sirol, Sir Drefalwyn, ei dad yn dra sydyn y dydd Gweneri diwaeth- a f, a blin gennym drosto. Arolygydd Sirol Sir Gaernarfon oedd Mr. Evan Evans, ac yn y swydd ers 30 mlynedd. Brodor o Landybie, y De, oedd yr, ymadawedig, a Bedyddiwr selog o ran ei cnwad-bydd yn chwith iawn i Gaersalem, Caernarfon, liebddo. Gwelaf yh awr nad Capten Evans yn unig a cilw am ein cydymdeimlad.. canys y mae ei fam a'i bum chwacr gyd ag ef dan y cwmwl prudd; meth- iant y galon a aeth a Me. Evans ymaith, a sydyn iawn y bu hynny. Rhyw 60 oedd oed y gwr da hwnj Pan oedd y Rhyfel ar droed, fe aeth chwiorydd a brodyr mewn llawer lie yn y dalaith i gadw dosbarth gweu a gwnio, er mwyn cael dillad isaf a hosanau i'r milwyr. Yn awr, a'r Rhyfel drosodd, beth am y dosbarth a'r hen weithdy mewn llawer .lie? Mae hwri ac arall yn cymryd rhai o'r Gweithdai iddynt eu hunain, er m\VVl1 cychwyn diwydfa ynddynt; gwr o'r enw Mr. John Owen, o Nerpwl, yn cymryd hen Weithdy Ffestiniog, ac yn gosod celfi trydan i lawr ynddo! A bydd mellt yn gweu sana cyn hir Ond gwych o beth yw hyn, a mawr hyderaf y daw'n boblogaidd iawn. Lol i gyd yw inni yrru "i ffwrdd" am bob dim, fel pe na fedrem wneuthur dim ein hunain. > Y Ficer E. Edwyn Jones, Broning- ton, ger Whitechurch, a benodwyd i fywoliaeth Trefaldwyn, a gwych y gwnaethpwyd, canys gwr da yw ef. Y mae'r Parch E. W. Eyans, M.A., GwreesanF-Aberdar gynt-yn mynd yn weinidog ar Eglwys y Bedyddwyr Crane Street, Pont y Pwl. Yr wyf yn deall y cynhelir cyfarfod go bwysig yng Ngwrecsam heddyw i amddiffyn y Llywodraeth. Bydd yno> I siaradwyr o bwys; be ddywedant,  <" Syr? .j Ceir "lie rhyfedd" yn nhy Dr. R. j D. Evans, Blaenau Ffestiniog y mab, Dr. Carey Evans, wedi tro yn ei ol i Fagdad, a'r mab, Lieut. Gwilym1 Evans, wedi tro yn ei ol i fane St. John, Nmvfoundland-lle'roedd cyn dyfod adref i ymuno a'r fyddin. Chwith yw gweld eu lle'n wag; ond gallasai fed yn "chwithach o lawer." Miss Jennie Williams, A.T.S.C., Llys Myfyr, Y Felinheli, yw. Ysg. newydd Cymdeithas Ddirwestol v Merched Porthdinorwig, Arfon. Dyna ryvibeth. Cafodd Mi..David Moore, Bryn- ffynnon, Rhos Hirwaen, Aberdarcm a'i deulii brofedigaeth drist-aetb Ellen fach, ei ferch bump oed, ffafren y fro, i gyrraedd rhywbeth a'i llosg- odd mor chwerw fel y bu farw dran- noeth. Mae'r Eisteddfod Blant yn dal ei gafael yn y wlad yn rhyfedd; fe gaed un ym Maladeulyn yr wythnos ddi- waethaf. A daw gwyr grymus o'r fro honno cyn bo hir. Oni wyddech mai yn rhywle y ffordd. yha y magwyd Bardd Yr Haf-R. Williams Parry? Ac wele fel y mae dyn yn murmur heddyw 'Dymor hud a miri Haf, Tyrd eto i'r oed ataf, A'th wyddfid a'th hwyr gwridog A'th awel chwyth haul a chog
INodion o Wlad Myrddin.
I Nodion o Wlad Myrddin. I GAN CE.. Mae rhyw anghydfod rhwng Cyngor Sir Caerfyrddin a'u gweithwyf yn dragywydd. Aeth y bobl sydd yn ceis- io cadw ffyrdd y Sir mewn trefn ar streic ddydd Sadwrn am ragor p gyflog. 1 — edrych pethau yng Digon tywyll yr edrych pethau yng Nghwm Aman. Dywed goruchwylwyr ami-yw byllau glo bod gormod o ddyn- ion yn gweithio yno. Y canlyniad yw bod ugeiniau o weithwyr dan rybudd i ymadael. 'Dyw pethau fawr gweIl yng Ngwaen-cae-gurwen chwaith. Cwyno "yn ofnadwy" y mae perch- nogion gweithfeydd alean a dur y Sir am fod bron yn amhosibl cael gan bobl y l'heilffyrdd ddod a. glo, etc., iddynt. Y canlyniad yw bod y gweithfeydd yn segur ddyddiau bwy gilydd. Anodd dweyd pwy sydd ar fai-mae un yn rhoi y bai ar y Hall o hyd, pan eir i chwilio'r mater. Beth bynnag am hynny, mae'n bryd cael gwelliant yn y cyfeiriad yma. Mae'r ddrama yn mynd yn boblog- aidd anghyfrredm yn y cymydogaeth- au hyn. Perft'ormir rhyw ddrama rieu gilydd bron bob wythnos yn ein pen- trefi. Ac, yn ben ar y cyfan, sonir am gael cyst,-tdleuaeth-fel un Abertawe- yn y Tumble cyn bo hir. Bydd'dra- rnodwyr a chwaraewyr cyn' amled ag englynwyr—os aiff pethau ymlaen fel hyn-ond' nid mor dor-dynn a chroen- denau, gobeithio'r arinwyl. Does fawr o olwg am i dai gweith- wyr gael eu hadeiladu yn y Sir hyd I Y gwelaf fi. Pqsiodd Cyngor Tref Llan- elli benderfyniad i ofyn i'r Llywodr- aeth roi benthyg arian yn ddilog i'r Awdurdodau Lleol tuag at adeiladu tai gweithwyr. Gwelir mai amcan y Llywodraeth yw rhoddi rhyw £150. 1 bawb a adeilado dy. Wnaiff hynny fawr o wahaniaeth tra bo'r gost o fildio ty yn 2700 neu £ 800. "I'ch pebyll, 0 Israel," fydd hi cyn bo hir, gewch chi weld. Son am gychwyniad Cymdeithasau Cymraeg newydd a glywir o un pen i'r llall yng Nghwm Gwendraeth. "Myfyr Hefin" sydd fwyaf gweithgax fel cenhadwr ymysg ei gymdogion yn y cyfeiriad hwn.
Y FOCFA A BRONCEITUS.
Y FOCFA A BRONCEITUS. Wedi dioddef am lawer 0 flynydtioerid a'i Wella gan Veno's Lightning Cough Cure. Dywed Mrs. Bfiss, 33 Crimea Road, Aldei-sliot- "Veno's yw'1' peth goreu a gymerais erioed at Fronceitus a'r Fogfa. Dioddef- aswn am flynyddoedd oddiwrtli besweh ofnad wy, ac yr ceddwn ynami yn ymladd am fy anadl. Yr oedd arnaf ofn y gaeaf, am fy ihod, Wrth' gwrs, yn waeth yr adeg nonno. Oftiwn y byddai raid i mi ddi- ocldet am fy oes ond o'r diwedd cefais Veno's a newiaiodd hynny fy marn. Daeth fy anadliad yn. rnwyddach, a l'hyddliacdd y peswch. Parheais, a gwellhaodd Veno's fi, er na allaeai dim arallwneud. Vena's Lightning Cough Cure yw prif feddyginiaeth y byd at Beswch ac Anwyd, Doluriau'r Ysgyfaint, Y Fegfa, Bronceitus, Ffroenlif, Crygni, AnadJtu Anodd, ac Inffliwensa. Cymeradwyir yn arbennig at y Pas a doTurian gyddfol eraill mewn plant. Prisoedd Is. 3c. a 3s.—y maint 3s. yw'r rhataf. Oddiwrth Fferyllwyr a Gwerthwyr Cyffyriau ymbob man. Pwyswch ar gael Veno's a gwrtb- odwch efelychiadau.
.TACHWEDD.I I
TACHWEDD. I I I r gaea r door agora,—yn arat Mae'n oei'i yr hindda; Hidia oer wely eira, \t A'i ddwrn hyf a ddarniai ha' PENCRJiDD MELLTE, Mus. Doc.
Advertising
11" l .ar I A r&l!!JØt I Mwy gwerthfawr y'nt i mi na'r aurcoeth-arbedasant fy mywyd. Apwyddiois Cyffsreciin PSiss ale Gravel. Poen yn Cefn, y Lwynqu a'r Coluddion, Dwfr Poeth, Dwfr Ataliad, y Bledren yn gyffrous a phoenus, Gwaew, Colic, y B Cylla yn chwyddo, Rhwymedd, Diffyg Traul, Surni yn yr Ys- tumog, Cwsg Anesmwyth, Teimlad Marwaidd a Chysglyd, Bias Annymunol yn y Genau, Biliousness, y Bendro, Nychdod, Diffyg Anadl, &c. 17 FIFTH Avknub;, Queen's PARK, LONDON, W, A. nnwyl SYR, Rhagfyr 17eg, 1913. ANNWYL SYR, Yn y dyddiau byn, pan y ceir diluw o dystiolaefchau i wihanol Feddygm- iaethau, teimlaf oddiar yr byn a wn trwy brofiad personol, am dros ddeng mlynedd ar bugain, y dylwa ddwyn týstiodeth ffyddlon i'ch Pehmaa gwir N wertbfawr at y PILES á,'l' GRA !EL. Dre ar ol tro bwriadais ysgrifennu atocb, ond oedais hydh yn Gwn am eich Pelenau er's dros ddeng e)t mlynedd ar bugain, a cymeiadwyaia hwy i ddwsinau o bobl, gan roi amryw flychau i eraill er BHwyn eu syuaud i roi prawf rDynt. A dywedaf yn ddifloesgni na welais hwy'n methu a rhoi iactvad erioed, pas; roddai y c!af brawf teg arn- j 11 i Nnt. Yn ychwanegol, credaf yn gydwybodol ei bod y feddyginiaeth oreu ar y 1 farchnad beddyw at y PILES £1.'1: GRAVEL, ac nid wyf byth heb Flwch o No. | 1 yn ty. n Gellwch ddefnyddio'r llythyr hwn fel y mynocti; parod wyf i wynebu H unrbyw un i dystic i Werth mawr eich pelenau. Teg yw i mdweidyd yr ysgrJfennir byn genn f ynhollol o honof fy hun, heb fy nghymell mewn unrhyw ■ ffordd gan neb. Ni wyr neb fy mod, ya ysgrifennu atoch. Cynhyrfwyd fil B ysgrifennu gan y Ilu mawr o gymeradwyaefehau i feddyginsethau diwerth m at y Piles a'r Gravel a ddaeth o dan fy sylw personol droion. Hyderaf na P H yBtyriwch fy llytbyr yn Orfa¡h,g an mai un gwael wyf am ddweyd fy meddwl jK| ■ yn gryao B S Ydwyf, yr eiddoob yn gywir, m ? _? WILLIAM TYLER. g I Y mae y Feddyginiaeth wertbfawif hon i'w chael niewri tri Surf. B No. I George's Pile flndGraveA PiUs (labei wen) NO.2. George's Gravel Fills (label las) B No 3.George's Pills for the Piles (label goch.} Gwerthir y Pelerii Byd-glodua hyn ymhob man, mewn Blychau 1/3 ji a 3/- yr un. Gyda'r. Post am 1/4 a 3/2. IB, Gochelwoh Dwjitiwyr 3 j E V E. George, Succ? ?Mr to j J. E EM?? M.fS.P.S Hirwiio, Iberdare J.   I í.f'>'r."1;;["l'f:¡:l'í L G 'G' 0 11' ¡ :j;) ,i: :=;f.M ih' /i I'" 1..J  '¡.:l:T"r'1'' n}, J; t i,;o: I j '?r??r??????'?''J?????? ? A?iM'?i?F Vi. ???'??jFL???Am.V.& -¡ f. > l, ,v [ 'I "L ,i',i I. f') \1'1' Ii; ,1' AN'D d I ¥N oldea days the man who wanted to become rich stored I B money m treasure chests of boit?d iron. g fo-day we should laugh at such chests-the biggest i 1 and strongest of thm) co4?iJ be opened by an up-to-date f j burglar .in two or three minutes, i The man who hoarded money to day in a chest would not only b- running grave risk of loss, but he would also be J I iosipg money even ifi nobody touched it\ for it. would gain I- | no interest. S I The modern and most profitable way of safeguarding H money hat you are putting aside for the future is to invest H § it in Savings Certificates. Not only is money so invested- I- 1 1 ABSOLUTELY SAFE, but ,it GROWS. j ro iot, I c GROWS. 8 It grows very rapidly indent^ If you ke«p your money in for a flii 8 I <■ ten you 1(1.<1"1' II clear plO/;t of on every 15/6 you j have invested, Evenjf you are obliged to withdraw your money before the ten years | H are up, you can still get a handsome profit. This table shows you: how each 1516 grows.. At end of 1st year it becomes 15:9 At end of 6th,ye £ >r U hecomss :1:0 At end of 2nd year it becomes 16:9 At end of 7ttt veal* it bccomos £ 1:2:0 > Atendof 3rd year it becomes -17:9 At end of 8thyearitbGcOmi;3 £1:3:0 ) I At end of 4th year it becomes 18:9 At end of 9th year is becomes &1: 4: 0, < At end of 5th year it becomes £ 1:0:0 Atenfidf 10th year it becomes At 6:0 [ stamps 5 SJfeguard your  'y ,n ? /?'??i/[ A ????Tfr' ?c ?v?* ?s m the (?? \?'t???!J' Modern Way ???
[No title]
Bethlehem, Llanharan. Bu ymgom- west dan nawdd cymdeithas ddiwylliadol yr. eglwys hon nos Fercher, Tach. 12. Wedi'r wledd bu cyngerdd ragorol. Caf- wyd unawdau ar y erwth gan Mr. D. Reece, A.C.M. Unawdau gan Mr. Ted Thomas, Mr. W. J. Hughes, Mr. Arthur Miles, Mr. Idwal Davies, a Miss Jones, ac adroddiad gan Mr. W. Harris. Nos Fercher, Tach. HJ, cafwyd anerch- iad ar Thomas Williams, Capel Ulo, gan ein gweinidog. Cymerwyd y gadair gan y brawd John G. Davies. Da oedd gennym weled tyrfa wedi dod ynghyd i wrando ar Mr. James. Siaradodd amry.w, a phawb o'r fani fod Mr. James wedi traddodi anerchiad gwerthfawr. Yr ydym yn disgwyl y bydd bendith ar waith y pwyll- gor yn ysiod y tymor hwn eto.-Cymro.
' I WEDIRIN. I
I WEDIRIN. I O'r alaeth i'm bro'r hwyliaf,—oriau Poelt Y tir pell anghofiaf; ? O'i dawcli halog dychwelaf v Fr maunau ter ym mill Taf. • Af i dangnef cynhefin,-o ystwr Yr ystorm erwin; I le iach a dilychwin, Nol i dref o nilvi y drin. Hedfan heb arlliw adfyd—a garwn, 0 gyrraedd pob tristyd,- I fwrw haf ar ei hyd I her bau bore bywyd. I- DEWI AERON.