Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Llith y Tramp..
Llith y Tramp.. Mishtir Golycydd,— Fe fydd yn glondid mowr i chi glwad mod i weti setlo pethach unwaith yto yng Ngharffili; a chan fod yr "Ymdeithydd" a'r "Gymraes" weti prioti, ac weti bod yn treulo wsnoth o fish mel yn Rhydri yn y Rat Killing Campaign, a ennill costa'r briotas, a'r hynimoon, wrth ladd llyc-od, dos dim dangar iddyn nhw gwnnu rhacor o hen grach ar Gymdeithas Cymregyddion Carffili. 0 hyn i mas. os bydd isha cwn- nu crach arnyn nhw, a fe fydd. blecid ma fa yn u gwad nhw, a hen weddal Sis- neg yn gweid, "What's bred in the bone, etc. ond pidwch chi a mindo dim, crafu i giddil nan' nhw, ta beth, felna w i weti gweld partion ffreullyd ar ol prioti. Ond er 11 bod nhw. drw'u llythyron i'r Dalian, weti upseto nhrefniata i gita golwg ar fod yn Llansamlat yr wsnoth d wetha, yto w i o wilod y nghalon yn dymuno iddyn nhw "Mani hapi rityrns of ddy de," a beth ] Ma Mishtir Dan- alia i weid yn rhacor' Ma Mishtir Dan- iel Evans, Adferteisment Centraotor, a Whytliwr Organ y Twyn (pro. tem.), hed yn dymuno'r un peth iddyu nhw, a fe halws y pishyn hwn o brytyddiath i fi i'w roi a yn y DARIAN "Yr 'Ymdeithydd' a'r 'Gymras,' Fn yw'r ddon o hyn i mas; Os dicwdd i'r 'Ymdeithydd' farw. Y Gymras fydd wetny'n witw." Daniel Evans a'i caut. Wrth gwrs, alia i dim i brofi a, ond w i'n cretu'n howld ffast ta Celyn, Elfryn, ne n ast ta Celyn. ne Kenvyn. nath y pishyn i Daniel, blecid pa mor sofft bynnag yw Daniel, ma fa yn ddicon call i bido plago dynon a phryt- vddiath, W i weti cal y'n Uwyr argoeddi yddiath. hen fvd ma yn "fit for heroes to live in" ta ni'n cal gwarad o'n prytyddion a'n politishans. Ta beth, ar ol cwpla ngwaith yng Ngharffili, fe startas off sha Llansamlat gita Mr. Richard Jones yn i fotor car. Fe wetas wrthoch chi, getyn yn ol, i Mishtir Jones byrnu holl god Shir Drefaldwn, ond y "cod fala, cod cyrans a gwsbris, a'r cod eidnabens. Nawr, ma fa weti pyrnu pob coedan sy yn Llansamlat, Birchgrove, Treforis a Landwr, a fe wydd- och chi, syr, shwd ardal goedog yw hon. Pan wetws Mishtir Jones wrtho i hoth odd i negas e yn Llansamlat a'r cylch, fe etho i stwmp, a fe widdas mas ar dop yn llaish yn Sisneg, "W oodman, spare the trees-" "Arbetwch y cod," myntwn i, "er mwyn y brain, llwytod y to, J.J., Eilir Mai, GwilymBedw, Crymlyn, Ap Perllannog. Gwyrosydd, Gwerllannydd, a'r a dar erill,- tw niwmeros to menshion,' sy'n eanu mor felys rhwng colfenni cod yr ardal." A phan ddetho i dicyn bach vn twv i mhunan. fe ofynnas iddo ta' n seriws os nad odd a'n meddwl i fod a'n mynd i spwylo gwaith y Brenin Mowr tvrth dorri cod yr ardal? "Biegid," myn- twn "yeh chi'n gwpod yn gystal a finna fod y i, llefydd hyn yn ddicon salw ishws. heb i. chi i fynd i'w gneud nhw'n wath. Dim yn amal y bydda i yn dablach dim a Natur, ond os dicwdd i fi drio'n ;,Uaw, er mwyn imprwfo ticyn ar waith y Brenin Mowrv bydda i'n gneud, ac nid er mwyn i spwyio fa isht a chi. Myn hoson i, bob tro w i'n paso drw'r llefydd hyn w "rn timlo fel ta'r Brenin Mowr web colli j law ar nuthnr ardal bert, ne fel ta Fa weti towlu'r ardal at i giddil o'r spariwns odd I dag ef ar ol weti cwpla'r gwaith o nnthur Cymru. I "Dyna hie, ych chi'n camsynad," mynta Mishtir Jones yn ol wrtho i, "imprwfo gwaith y Creawdwr Mowr w inna'n mynd i neud. Ma'r holl god sy'n Treforis, Lan- I dwr, etc., yn cwato'r glaswallt a'r biota odd wrth yr howl, a w i'n mvnd i dorri'r cod lawr, wetny fe gaiff y biota a'r honl shiawns i smeilan ar i giddil, beth nag u nhw'n gal nawr. Ac ar ol fi. fynd a'r I' cod sha thre i gyd, w i'n mynd i bre- santo'r Corporeshwn a hannar tvnnall o hata clofars, i'r prytyddion ych ebi NN,-eti. enwi, a'r rhai nag ych chi wpti emri, i gall cered yn u slippars o forocco cochon, yn j lie cered yn y slwdg, fel ma nhw'n gorffod J lmthur nawr. pwr dabs! A lied, rhoi shiawns iddyn nhw i gatw cwningod, gan fod n rashiwns eig nhw mor brin. Dynn mhlan i." "Falla'ch bod chi'n reit i feddwl am y i prvtyddion, er ta 'nesesari efils' i'w Jlhw, i yn ol v marn i. Ond grondwch. ma na bethach erill sy'n peri lot o ofid i fi pan feddyla.i am y rilt ych chi'n torri'r cod i lawr drw'r wiad i gyd. Hych hunan weti gweid wrtho i na fydd dim un goedan yng Nghyrnru, ond cod fala, cyrans, gws- bris, a cidnahens, miwn pum mlynadd. nag yn y byd, yn oj y rat ma nhw'n cal u torx-i h.Y.i'iM'vr. GLycL.i'ndai?!atj.,ac?n erei-u'r Beibl. i- J ones. -A,la'ri ddi-Ni-g da fi orffod cyfadda nag w i ddim yn darllan cymint aruo fe ag a ddyhnl i o gctyn mowr. Ma'r Ledgar, y Bane Bwe, a'r trampan o bothtu'r wlad i whilo am god i'w t-orri, yn mynd a'n am- sa-r i i gyd, ond w i'n i gretu e bob gair. A'r hyn sy'n bwysig i chi a iinna. yw, nid yw bod niii i (Idarl.laii t. oi-id y'n bod iil'ii i gretu a, a w i yn i gretu a bob gair, otw wir. "O r gora, Mishtir Jones. Gan ych hod chi'n eretu'r Beibl. os nad yn i ddar- llan a, beth sydd i ddod o'r hen ddiar yma ar ol iddi fynd rownd abowt i'r houl am y tro dwetha ?•" "Holi o'r Rhodd Mam ych chi, gwet- wch ? Ma hi i gal i serapo, be siwr." I "Cweiti reit. Ond shwd ma hi i gal i r,tpo. "Drw gal i Ilosgi, spo. 'Y ddiar a'n dan a'i thrysorau.' Dyna i chi atnod ar y pwnc i ddangos mod ï" 11 gwpod y Meibl." Ond shwd gaB y Brenin Mowr roi'r ddiar ar dan, a chitha a'ch sort weti dwcvd y cod i aydP Ma'n brvd i chi ac erill, y col ownars iiioin-i- yma, ddechra dishgwl mas beth ych chi'n nuthnr. Ma nhw ar u gora yn cMimu'r gio, er mwyn ca I difidpnd, Fydd dim scrap o lo i gal mas law. JYteddylwch yto, ma difidend grabars nawr yn drilo ar ol yr oil, ac yn pWlllpO i chalon hi. -Ita',i, fftet fod y Brenin Mowr weti cwato'r glo a'r oil ym mherfadd y ddiar yn gweid wrtho i i fod a'n meddwl catw peth cr mwyn rhoi'r ddiar ar dan ar nos Satwn y hyd. Ond ma dynon trachwantus nawr, isht a gwel- as i blant, pan y bydda'r' fam weti troi'i chef fin i fynd i'r shop, yn mynd i'r pantri i whilo am y jam, ac yn i fyta fa i gyd, yn mynd i bob twll a chornal o'r greaclig- ath i whilo am nrpath allau nhw droi'n ginog. \Vatcliwell clii beth w i'n weid wrthoch chi, pan ddaw'n liryd i roi'r ddiar ar dan, fydd yma ddim stic o bren, na chnepyn o lo, na pheint o baraffin, i star- to1 r bon ffeiar. Na fydd wir!" "Wirionedd i. ych chi Ni-eti gweid peth- aeh seriws- Own i ddim weti dishgwl acha pethach yn y gola yna." "Utw, w i'n gwpod mod i, a fe weta r—' ond, halt, dyma Pare y deri, a'r Halder- man a Mrs. Jordan ar y drws yn dishgwl am dano i. Gwd bei, a meddylwch am betli w i weti weid wrthoch chi. | TRAMP, O.B.E.
Llythyrau at y Gol.I
Llythyrau at y Gol. I YMHOLIAD. I -Nlt-. Gol.CarNi,ii gael ychydig ofod o'r DAIUAN i geisio eglurhad nell ddau mewn cysylltiad a'r mynidd hin pwi ydyw yr perchenogion, gan fod gymunt cwerul am dano, rhai yn biw arno wrth cadw da a defed a dim innnn tax na rent—-Mountain Llangendeirne in the County of Carmar- then pleasce let no who is the owner, sir. JACK BACH Y BIGEL. [In Nhy'r Cyftix-din y dylid gofyn y cwestivVn hwn.— I Y DDRAMA. I Annwyl Syr,—A gaf fi ddiolel1 i chwi am onestrwydd eich ymosodiad arnaf yn v I I ltli, "Wythnos o Ddrama." Ni all beirniadaeth agored lai na llonni'r sawl a gar len a chelf, ac y mae gwahaniae-th mawr rhwng eich ysgrif chwi a'r ].Ivtliyriii di-enw a dderbyniais. Ni cheisiaf vn awr eich ateb, oblegid nid wyf yn eich deall pan ddywedweh mai o safbwynt Seisnig yr ysgrifennais fy erthyglau i'r "Cambria Leader." Nid oes gennvf y syniad. lleiaf pa fath safbwynt yw hwnnw mewn celf, A wnewch chwi ei esbonio P Erys un peth I' egluro. Ni chymer neb ofal i bethau a fo'n rhy isel a gwael i'w cyfrif. Os anheg a. fu fy ysgrifau ar y ddrama yn Abertawe, buont felly am imi garu a Ilivyr galon yr ymgais ddifrifpl a wnaed, a bernais (fe ddichon yn annoeth) mai beirniadaeth drylwyr a fyddai'r warogaeth. uchaf i'r ymgais honno. Ar yr oeciu yn sier gennyf bod y ddrama Gyiureig yn gref i wrth- sefyll pob beirniadaeth ac- i fanteisio arni. Bellach, os erys mater i ddadl, gwell gen- nyf ddadleu yn ein hiaivh ein hunain.—Yr I eiddoch; Lerpwl. ■ J.S.LEWIS. GOLEUO GWERNYDD. I Mr. Gol.,—Gwelaf fod fy nghyfaill, Gwernydd, yn dwey-d mai peth newychl iddo oedd fy mod vn hawlio i mi ennill chwech o wobrwyon vn yr Eisteddfod Genedlaethol. Wele'r rliestr: Pontypridd, 1893: (a) "The Raven" (E. A. Poe) (h) "The Cambrian Chieftain (Giamorgan Free Press) (e) "Hen Fythod Cymru (Ieuan GWYll- edd)-tair gwohr. Llanelli, Colwvn. Bay. BHO: "Yr Ystorm" (Tslwyn). CasteIlnedd. JHii": .c;,Harinc Faliero's Address." Gobeithio fod liyit yn ddigon.—Ydwyf, vn hollol ddi-toiais, IvBEN ROGERS. I 18 Llant-wit Street, Caerdvdd. GWLAD, SYCH.-GVVLAD LAN. I Syr,—Mae jr SMIOS Daleithau wedi mynd yn sych—-wedi c?,v?Lhardd ,?,, I nr na gwerthu diodydd a gwirodydd medtlwol. Mae Canada wedi myned yn I.edcl ivo,t. infac, ii?ed oil niync).,d 3,11 gal-I mlv*, oil o(ld* ¡ oddeutu dwy ?eu dair blynedd, ac yn can y drws yn erbyn gwa.straff, a niwed, a! drygioni y fasnacii feddwol. Felly mae riian ogleddol 0 Gyfandrr America gan mwvaf oil yn -.fto,,I(ll i I(-olio I vmadael a'u rytniii.ui. Dywedir fod dar- yucuon America yn pon ymdrech i yrru'r felltith i China, a gwneud y Chmeaid yn fedclwon, er llanw eu cofFrau, fel v g\\rnaethom ni, Brydein- wyr, yrru yr opium i mew a fiynyddoedd yn ol er dinystr enbyd i'r Chineaid. Duw, llyM odraethwr net a daear, a ymladdo yn erbyn masnachwyr diodydd a gwirodydd meddwol Taleithau America yn eu liyiii- drech i wneud n edd\Von o'r Chineaid. Mae Norway yn ddiweddar liefyd w<xli gwahardd bragu, a briweddi, a gwneuth- ur, a glverthu, a phrynu diudydd a. gwir- odydd meddwol. Ond beth am Brydain, gwlad y breintiau mawr. A oes argoel yr aiff yn sych? Nid lünvero argoel yn bresennol, mi gredaf. Car y Prydeinwyr Bacchus yn eitliafol. Teimlant tuag at y pethau meddwol fel Powel Caerdydd gynt tuag at Selah yn yr Ysgrythy" r— "Selah bach," meddai, "gwrtliodant dy ddarllen di, ond yr wyf fi yn dv ddarllen di." Alae swyn mawr yn addoliad Bacchus i'r PryueimY}T, fe]]y, pa fodd y gallant- gau y tafarndai, a gwahardd gwneuthur diodydd a gwirodydd medd- 'ol? Er hynnv, ymaith a hwy o Brydain bob copa wa-lltog; dinystr ac aflwydd, angeu a gwarth; godineb a phuteindra. ac anlladdrwydd sydd yn canlyn y-fed a meddwi.—Yr eiddoch, DIR. WEST WR. GWERNYDD A'R DDHAMA. Uenais eich nodiadau ar gvstadleuaeth y ddrmna yn Abertawe yn NHARIAN Hydref 30, Priodol iawn oedd eich sylw yng nglyn a'r posibili'ivydd o gael y stori ar y Ilwyfan yn rhedeg ei ehwns fel ei hy;;grifennwyd. Ond ofer disgwyl hynny cyhyd ag y cedwlr cwmnioedd drama ar iwyfannau di-hm ein pentrefi. Pell ydwyf o gydsynio a gwrthwynebiad Ar- glwydd Howard de Walden a Golvgydd y DARIAN i chwareudy cenedlaethoi yng Nghymru. Mae'r ddrama, wedi ei meith- rin dan anfanteision mawr. Pell y bo'r dydd pan syrth yr actor efel- ychu'r Sais yn ei bethau gwael; ond rhyfedd mor araf y mae yn ymestyn at (i bethau goren. Mae gan y Sais ei flying sceneries a'i revolving stage, etc. Beth sydd gan y CymroF Nid oes ganddo ef druan ond rhyw fit-up digon anghel- fydd heb gyflensterau goleu a phethau effeithiol eraill. Ei- budd y ddrama, svi- liyderwia y bydd i bwyllgor y ddrama Gymreig yn Abertmre fyned rhagddynt a threfnu ai- gyfer cael chwareudy teilvvng yn y dref Gymreigaidd hon, a gofatu cael revolving stage ynddli, fel na. byddo un anhawster yn y dyfodol agos i storiau godidog fel: "Cyfrinach y ?t'rmwr Mawr (Gol. v DARIAN), "Idem Meredydd (Elwyn a Watcyn Wyn), "Rbamant y Rhos" (Moelona), ac eraill gael eu hactio yn serials wythnosol ynddi yn ddi-drafferth. A beth fyddai yn Fwv dyrnunol na cbael lie cyfleus a cliAvmnioedd a chwarae dramodau gorchestol Mr. Beriah Gwvnfe Evans. Ond cyn gellir cael y pethau hyn ar eu goreit, bydd yn ofynnol gwneud i fhvrdd a'r term "llafur cariad," ond cadw'r "cariad" yn nod uchaf y gwaith er hynny. Bydd yn ofynnol cael athrawon eym- wys i addysgu'r cwmnioedd a'r rhai hynny yn medru darllen a siarad Cym- raeg. Ac os yw'r broffwydoliaeth a glywyd yn yr Albert Hall, sef "y bydd y ddrama yn offeryn mwy effeithiol na'r bregeth i wrthwynebu'r drwg yng Nghymru" i'w sylwedcloli yn ein hanes. lybed nad yw'r nregethwr dramayddol yn llawn mor deiJwng o living wage a'r pre get h w r efengylaidd. G \vyddom yn dda eich bod yn ddigon o foneddwr i gymryd eich cywiro ambell dro. Felly goddefweb air bach yn gar- edig. Cymerwch ormod yn ganiataol pan ddywedweh nad ydycli yn credn ddarfod i'r Cwmni Cenedlaethol wneud dim tuag at "boblogeiddio'r ddrama yng Nghymru." Gwyddoch yn dda i'r orri ar ei holl gynlluniau, ac i'r bechgyn ag eithrio dau neu dri o honom orfod cymryd rhan yn yr Armagedon frmr. Hefyd goddefweb im i eich hys- bysu fod rhai o'r cliwaraewyr a ganmolir gennyeh yn yr Albert HaH, a-c a barchwn nmnau yn fawr, wedi bod yn ddigon gonest i addef mai yn y Crand Theatre y cawsant y portreadau 'a'r cymeriadau a etelychwyd ganddynt mor berffaith a chanmoladwy yr wythnos o'r blaen. Yr eiddoch, yn bur. GWERNYDD. I
Advertising
PESWCH OYCDFOL A CHRYCNI. Difianna pob peswch o flaen veno's Light- ning Cough Cure. Mae'n anghymharol at grygni a choli lIaîs. Gwellheir pol) iiia-th ar beswch gyddfol yn fuan gan X eno's Lightning Cough Cure. Rhydd y dogn cyntaf esmwythad mewn aell os ion cyfhedin, a iacjieir hyd yn oed hen besweh trwm yn fuan gan hon- y fwyaf poblogaidd o'r meddyginiaethau at besweh. At grygni a choll llais uid oes gyffelyb N (,no"s. -Alto ei dylanwad llin- larot ar y gwcldf a'r llwnc yn esmwythau'r enyniad ac yn adfer clirder a 'phereidd-dra i'r llais. Veno's Lightning Cough Cure yw prif feddyginiaeth v byd at 13eswch ac Anwyd, Dolurmu'r Ysgyfaint, Y Fogfa, Bronceitus, Ffroenlif, "Crygni, Anadlu Anodd, ac luffliwensa. Cymeradwyir yn arbennig at y Pas a doluriau gyddfol eraill mewn plant. Prisoedd Is. 3c. a ;18 -y mnint rhataf. Oddiwrth Meryllwyr a Gwertliwvr Cyffyriau ymhob man. Pwysweh ar gap! Veno's a gwrth- odwch efelychiada11.
j yiiaeb Cenediaethol y ;…
yiiaeb Cenediaethol y Cymdeithasau Cymraeg, (ADRAN CORLLEWIN MOR- CANNWC,) Bn cyfarfod blynyddol yr adran uchod | prynhawn Sadwrn, Meli. 1, 1919, yn Y sgoldy y Triniti, Abertawe. Yn ab- senoldeb y Cadeirydd, Mr. Abraham 1:-1. Thomas, Y.H. (Crymlyn), o lierwydd afieehyd, llywyddwyd gan yr is-gadeir- ydd, Mr. Lewis Davies, Cynier. Datgan- odd ef ei ofid am fod Crymlyn yn an- alluog i fod yn bresennol, a liyderai na fyddai yn hir cyn cael eyflawn wellhad. Gofynodd i'r cynryeliiolwyr oe<ld yn bresennol uno ag ef yn y bleidlais o gydymdeimlad; yr hyn a wnawd. Darllennodd yr vsgrifennydd (Morlais Samuel) gofnodion y cyfarfod a gynhali- wyd Gorff. 5, a chadarnhawyd hwynt. Rhotldodd Mr. Philip Thomas a Morlais adroddiacl o'u hymweiad a Chorwen a Llanwrtyd. yng nghyfarfodydd yr Eis- teddfod a'r Ysgol Wyliau. Cafwyd anerchiad byr gan Mr. Roland Thomas, M.A., ysgrifennydd Cofnodol yr U ndeb ae ysgrifennydd Adran y OUnolbarth. Datgiinai ei hyfrydwch o fod yng nghvfarfod yr Adran hon, a llawenych- odd 0 lier^ydd llwyddiant ao ymdrechion yr adran tiros waith yr Undeb. Y'n ab'Senoldel) y trysorydd (Mr. John Meredith), darlknodd yr ysgrifennydd y .yr vf?gi, i f<nriy d d v cvfrifon am y fiwyddyn, yn dangos y SWIll o £ 7 7s. 5d. mewn llaw ar ol talu'r lioll dreuliau am y fiwyddyn, a, phasiwyd hwynt yn ddiolcligar. Cafwyd gair gan Mr. Emrys Lewis, bardd coronog Nedd, parthed gwaith Cymdeiithas Dyffryn Ai'an a Margam, a cban y Parch. J. Evans Jones, Sciwen, parthed gwaith Cymdeithas y Sciwen a Mynacldog Nedd, a chan Mr. D. Lloyd Evans parthed gwaith Cymdeithas y Caerau. Tystiai'r tri fod y Cymdeithas- au hyn yn llawn ynni a gweithgarweh dros y gwaith yr ymgymerant ag ef. Melys oedd caet sicrwydd am hyn, a gobeithir bod pob cymdeithas yn ben- derfynol o wneud ei gore yn y cyfeiriad hwn. Teimlai'r- Pare I i. D. M. Davies mai buddiol fyddai i bob Cymdeithas | roi aclroddiad o'i sefyllfl i Ysgrifei-invlcid yr Adran cyn cyfarfod blynyddol yr Adran, er mantais. i'r cynryeliiolwyr fyddo wedi dod ynghyd i'r cyfarfod hwnnw, fel y gellir estyn cynhdrthwy i unrhyw gymdeithas os byddai angen, neu er llonni'r cymdeithasau yn gyffredinol, a gadanycl y mater i'w ystyried gan hwyll- gor yr Adran. Galwodd y Cadeirydd sylw at waith Major Gray, A.S., yng nghyfarfod Athrawon, Ysgolion Canolraddol Gogledd Cymru, pan ddywedai nad oedd angen am ddysgu'r Gymraeg yn yr ysgolion bob dydd, a chredai y dylai athrawon ac athrawcsau Cymi'u ymuno er gwrthdystio yn erbyn y fath ddywediad, a. chanmolai Mr. W. J. Evans, M.A., Prifathro Ysgol Ganolradd Abergele, am y gwrthdy-stiad a wnaeth yn y eyfarfod hwnnw yn erbyn yr hyn a wnawd. Ar gynhvgiad Mr. Philip Thomas, Castellnedd, ac eiliad Mr. William Davies, Treforus, pasiwyd y penderfyniad abod fel. Adrai-i Gorllew- m Morgannwg o tlndeb Cenedlaethoi y Cymdeithasau Cymraeg, vn clymullo lion- gyfarch Mr. W. J. Evans, M.A., Prif- athro Ysgol Sir Abergele, ar ei wrth- dystiad yn erbyn penderfyniad cyn- hadledd Colwyn Bay ynglyn a'r Gym- raeg, etc., yn yr Ysgofion Sir. ac.yn pen- derfynu gwneud popeth yn ein gallu i'w gynortliwyo i wrtliweithio dylanwad y penderfyniad hwnnw." Cafwyd adroddiacl gan Mr. D. Rhys Phillips o'i ymweliad ef a'i- Y,sgi-iferuiydd ;it LIunda.in i bwyllgor y Cynghrair Celtaidd Hydref 18, a gohiriwyd ym- driniaeth a'r mater hyd" gyfarfod v pwyllgor nesaf i'w ystyried ganddynt. Penderfynwyd ddatgan ein llawenydd ar y aith Prif Ysgol Aberdeen yn ei benod- iad o athro yn y Gaeleg, a fydd yn gaffaeliad' i'r genedl Ysgotaidd. Etholwyd y canlynol yn swyddogion am y fiwyddyn nesafCadeirydd, Crymlyn, Y.H., LIansamlet: is-gadeirydd, Mr. Lewis Davies, y Cymer; try soryd d. Mr. John Meredith, Treforus, ac ys- grifennydd, Mr. Morlais Samuel, Aber- tawe. Dewisiwyd y person au canlynol i foci ar Gyngor Gweithiol yr llndebMr. Philip Thomas, Parch. li. Etirof Walters, M.A.. B.D., Parch. W. Crwys Williams, a Mr. James Clement (Alarch Ogwy). Hefyd y canlynol ar bwyllgor yr Adran: Miss Jones, B.A., Caerau; Mri. William Davies, Treforus; Rees Daniel, Aber- afan; Myfyr Nedd, Resolfen; David Daniel, M.E., y Cymer, a'r Parch. J. Evans Jones, Sciwen. Cwvnai Henadur Jordan, Y.H., Llan- samlet, o herwydd diffyg sylw priodol i waith y milwyr Cymreig yn yr adrodd- jadan o weithrediadan'r milwyr Piydeinig yn ystod y rhyfel. Teimlid nad ydynt yn cael y clod dyledus iddynt. Darllenwyd papur rh ago roi gan Fyfyr 1, 9 .)ij Fyfyr Nedd ar "Y Bardd yng Nghymru; tlotvn byd y celfau cain." Hyderir y cvhoeddir y papur hwn yng ngholofnau y DARIAN. Canwydyyn swynol iawn amryw alawon Cymreig gan Miss Cein- wen Ilaomas, a, chyfeiliwyd gan ei mam, Mrs. Ben Thomas.—M.
Advertising
-Y-te I j k;i,zf{. d>-dØ" I a achosii' gan hadau man. R M t?hi? i'r uehod. Ym?sodwch S ■ arnynt cyn yr ymosodant I N hwy arnoch chwi! Piviuvch .1 Il hotel 0 Fi'ormamint (?/?). a H ? ? snp;iind) vchvd)? 0 dnh?di 8 ? dydd. fogMN1 THE CESH KIU1NC TMttW -MBU' « I CEMATOSAN, LTD. I ? g (Gwneuthurwyr Sanatogen I Genasprin, etc), N ? 12 Chenies St., London, B8 I W. C, I. ffl (Cadeirydd: fi ? I'siarUes Rondda). fi '1-J
I Y Cymdeithasau
I Y Cymdeithasau  I L'ansalet.Yn Neuadd Uwynbl'wydl'. au, nos Iier,ehct',Hvdref 29 1919 darl1ÜR- 'wyd papur diddol'o(g:IIl .Mr',Joh!l'Thomas, 'G,C?Iwg y Mol'. Llan¡,;amlet, ar Cl sy1\vadau a 1 broiiadnu yn ^tod yr amser v 1m g''? fyddin yn ???. ?? .u Glianan. Daeth lliaws vughy(?I ™doV lychan!anC d°mo1 a ciiawsani f"Tnhad nid  IÙIYW kthr wnw] o athrylith-a gafwvd ?angyi-ain di.ragrith; DAWTI (,,edd yil narlith y T)Iaeii go' In pi Wedi oS (J„g ?,,j? canan,-?' niwl, 1108 Anrhydeddir y all Hyawdl wr gan ardal Caerffili.Nos Wener, dan navvdd v CymreigyddiQja, bntfrr 'Hybarch Stephens Alierdar, yn traddodi ei ddarlitji ragorol ar yr enwog "Wm. Prydderch." Nid oes angen dweyd i hawb fwynhau awr ddifvr yn arbennig felly y rhai oedd yn cofio v seraph broffwyd ac yr oedd adSofion di- Mcidomraoi l y dnrlithydd vn peri ias 0 chwerthm laeh drwy yr adeilad. Cyiner- wyd y gadai1' gall J". R. Evans, Tonyfelin. \°,cmv-vd 1 r darlithvdd gall Mi-s W. ,John C;VLeghm) a Mr T. Idris. dau o blant bro Xberdar. Hefyd caed gair nvyhog gan Dafwys. Dioich vn fawr, a C ma -eto pawl) U"-Vr hef f K-rCam
Newyddion.
Newyddion. Corsemon.—Cynnlleidfa ardderchog a lanwai neuadd yr Institute nos iau, Hyd. 30, pan oedd T. Jones, Ysw Preswylfa yn ganolbwynt y sylw. Cyflwynid tysteb gyhoeddus iddo ar ei ymddeoliad o'i swydd fel ysgolfeistr ar ol yn agos i ddeugain miynedd o wasanaeth gwerthfawr. Lla- wenydd gan ba?-b a fu bwrw eu cvfran Llywyddwyd gan D. Davies, Ysw.^ Plas- y-Coed, Hywydd pwyllgor y dysteb. Cyf wyiiwyd anerchiad addurnedig gan vr Hybarch J. Stephens, JJanelh (Brvnteg gynt) fel un oedd wedi hod mewn cysyllt- ]ad t Toiie,,? oddiar pan ddaeth i'r ar- dal. irosghvyddwyd yr ysgrepan oedd yn cynnwys y daleb werthfawr a'r arian- nodau gan Mrs. Morgan, priod y Parch. priod v .1- "areli. Moi-gtii, Brvnteg. Dygwyd tvstiol- aeth aruchel i Mr. Jones ynglyn a'i was- anaeth amrywiol yn y lie, a'r dylahwad tachus oedd yn gysyiitiedig ag ef, gan. nifer o weimdogion a lleygwyr. Daeth v boneddwi- T. Powell, Castell Nedd, Jno, a thraddododd anerchiad rhagorol ar wasan- aeth Mr. Jones, fel yr adnabu ef yn ys- tod y pymtheg mlynedd diweddaf ynglyn a i swydd fel arolvgvdd vsgolion elfennoi Bwriadai y boneddwr L. J. Roberts, M.A.. Abertawe, fod yno, onibai ei rwystro ym iVierthyr, ond anfonodd eiriau caredisr a thyner. Siaradwyd ymhellach gap v Parclui. D. H. Thomas, lair. Talfaii Davies, M. J. Jones, W. Morgan y bon- eddv/yr T. R. John (Irfouwy), D. Glan- nrwd Thomas, Fforest-fach; Jos Lewis, trysorydd y dysteb. Cyflenwid *v rhannalJ cerddprol gan y I)oiie(ldi.gion G.tj,i-inet a Brinley Davies, a'r honeddigesau G. Rey- nolds a Gladys Davies. L.!>>. (cvfeil- ydd), ac adroddwyd gan y fonesig Miriam Afan Jones. liyirvd oedd gweled y neu- add eang yn llawn bob cwr, y bobl ieuaine wedi ymwrthod a chrwydro, er rhoddi parch i'r hwn yr oedd parch yn ddyledus,, ac hyd yn oed fechgyn bycham yr ysgol y' dyddiau hyn, wedi gadael y chwame, a dod i r nenadd er cael gweld y "mishdir" yn cael ei anrhydeddu. d Cyfeiriwyd yn hawddgar lawer gwaith at Mrs. Jones, er ei bod hi fel arfer yn' cadw ei hun o'r golwg. Meddyliwn yn uehel iawn am dani, fel gwraig delfrydol a mam ragorol. Dymiinwn wenau deufyd; i'r gwron a'i deulu hoff.