Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

3 articles on this Page

. Beirniadaethau.

News
Cite
Share

Beirniadaethau. EISTEDDFOD COSEN, BLAEN. CLYDACH. Beirniadaeth Pryddest y Cadair: Porthi'r Pum Mil." Cn ar ddog o hryddestau. Nid oes un iawn yn eu plith, a chystadleuaeth ^astad ydyw t'l ebyiiii-yd drwyddi. Y ll|aent oil yn ymdrech u sgrifennu Cymraeg <ywir. E to y mac rliai geiriau ac yra- iulioddion sydd yn araf yn marw. Y mae treiglo rhi r yn faen traragwydd i rai, lnegis 'ufudd-dod rhvdcl' am Itiftiti(I-doti •vdd,' h.y., yn liawn 'ufudd-dod a rydd.' geir hefyd liuriia u peiriannol y trydydd Person o'r feri' yn lie'r rhai llenyddol, megis ateba am etyb; torra am tya*; ac ymadrodd- Ion cwmpasog megis y tad wnai ateb yn lie etyb y tad. Eto gau luosog edyn am aden. Ydd, camrau am vr vinigol camre, blode am blodau, a'r gair unigol aig yn lie eigion. I a bryd hefyd y rhaid ail a thrvdvdd achadd na threiglir II ae rh ar ol mar, nl(ogis mor lawn, mor rydd, am mar llawn, ffiOr rhydd. Y sgrifenned llenorion y peth- H 11 hyn ar byst en tai i'w cofio, fel na fliner "ygad ae ysbrvd beirniaid yn dragywydd. Nia ffiiawn yehydig nodiadau ar y prydd- etat yn y drefn y darllenwyd hwy. ae wthrio cadw vehydig o'r goreuon erbyn y diwedd. iiiie (,tii(1 do kiii l I ( Pro y Grug.Y nHle gallddo amI i gyffyrddiad hyw, eto y mac arwyddion, lv|egis> new id mesur yn ami, ei iod yn dioddef oddiwrth ddiffyg anadl. Nid oes 8«udd» weledigaeth ddigon elir chwaith i w»puthur cynllmi eyfan.. Myrddin -JVlin y Mor.—Dyma'i gynllun (a) Lleoliad y wyrth: Yr anghyfannedd. (,h) Y wyrth. (c) Gollwng y dyrfa. (d) Y tendith arhosol. Megis y cynllun felly v yprckl. Y mae ganddo gryn allu llenyddol, <)r'(l y mae'n well anorehiad dnwio'l nag o Kerdd drwyddi. Ni c hredaf i byth nad oes olion '■ys. mawr ar lion. Weithiau eorfannu'n gweu llinellau amherthnasol i'r neges »ydd ganddo—megis rhibyn hir i'r haul yn chsgleivio a'r ndar yn canu yn v m-ynydd ae nid oes digon o raen ar ddim yma. Beth ir,Vl ffigwr i'el hwn? hywyd, ^niborthi arno gawn fel manna purwyn, f nef y daNi-a bywyd ar ei edyn. Nid yw popeth a ddaw o'r nef yn dyfod ar "denydd. Pererin ar Fin ei Fedd.—Y mae hwn yn ^yi'ansoddwr da yn ol deddf corfan ac awn, fe gan yn esmwyth rwydd, ond nid yw Nvedi tgoi- ei lygaid i farddoniaeth ddofn v testmi. Fel eraill ynia y mae cymaint o naws pregeth ag o naws pryddest arni. Lladmerydd. Dyma gyfansoddwr yn ('e''dded yn rymus hyd ben ei daith, eto l'hyw deimlo'r \vy! mai ar dueddau'r deml •V|" ydyni ac nid o fewn ei ehysegr, hyd yn £ ed ar ol oi ddilyn gyda llavver o fwynhad. "einilir liel'yd mai dywedyd am y wyrth y 'Hae ac nid ei ehanu hi ei hnn. dilyn y ]);i!'dd hwn. Yn wir, rhy fod yw ei all- dllln. Y dull adroddiadol a gyiner, ac yn law of prin yn 11111 swyn. "Gweld y rhwystrau disgyhHon" ^Heddai, pan wnai, "Gwelai'i- disgyblion y ''bwystrau" y tro. Y mae ganddo er liynny i gyffyi-cldiad digon byw. Tin ar derfyn y (lvrfa: Dyma gylan- ()dd"T glan, ond nid oes ganddo nemor i (,g sy'n codi dyn na'i synnu. Mewn Ialth y mae ganddo both mor chwithig ag emysavs tios cr mwyii odl; ac nid wyf yn Hieddwl y pasiai cyllau am luosog o cylla. Miu yr !I\v\r.—Dyma'i bardd ymhlith y Korennii isvdd a mwvaf o anaiau ar ei ^elfyddyd! Odl a unwaith trwm a hwn, ae J 'Mac tor mesur a chorfannau el off gan- ??n rhv amL Y mac ganddo ddigon ( ?'?usihardd, ond rhaid iddo'I A'rwyno i ^as;iii;iethu'r neges sydd ganddo i w ??ractitn yn fwy n'yddlon.  Wrth ?''Hwrdd.-?GcHir dywedyd ar TU- ith fod hwn yn ymdrech a'i clestun i ''?di iddo ddchongtiad bardd. Y mae n "?chrcH'H dda. Mesur anndd canu arno I •v^'r un dindl, a dyna'r darn gwannaf yn y Kfrdd boii. Y mae rbyw ymdrech am liel'vd i'w deimlo drxrv'r gerdd, "gis a diwallu'n gwanc I a n wyrth y nei, heb we led nef y wyrth. Y 11lap;r ymdrech yn tueddu hefyd i gasgln niwl o (rwmp{is, t(-. v 'hai geiriau megis rhaid. • Kt-o y mae swyn •Vn y gerdd hon. Mab v Glyri..—Fe gan y bardd hWl1 yn Svv.vnol. Ei berigl yw eamsynied swn geir- la,i am draethu neges fyw, a'i thraetnu fel cyflog. ac-nid fel mab y Nvir awen. I>" ystyr-liefyd sydd iii.(, iA-n dyrfa: A grwydrai er^'au'r drin fel adar lie I. Y s tyr trin v\v rhvfel fel adar hdyd 1 Kto; Gwvrth oedd dawn y Dyngarwr Mewn cyfnod a goror grin Drefnodd i ehwyddo bara Y y galed drin. "eblaw'r cam ddefnydd o drin, sylwer ar > flurf fenywaidd grin yn ansoddi 'cyfnod ;1 goror.' Eto, er manylu ar t'eian, y mae oawn cai>n gan y bardd -hwn. Meiulwy.—Cei'dd ar y mesur diodl ydyw hon, He y mae wedi llwyddo gyda r mesur aiiodd hwn Y11 well un neb o'i gydgystadleu- yv. Fe gynier ei lwyhr ei bun i ganu. Ni am fanylion y wyrth. Deliongli y ftor(-I (i lesu yn wynd) y pum mil yng ^galilea, a. pliob man arall. Y mae ganddo ddychymyg byw a beiddgar, a gallu llen- yddol o radd uchel, er nad gadael ar- gi'aff ddymunol yn y byd arnaf i o ddefn- yddio geirian mor ddieithr a jirain, achlan, ?'r an?isor. Priu v geDir hct'yd gytrcith- loni dantaith :\(' y T;ia ?am a'a mamia M 3ydd person berf yn anghywir; ojid ar y eyfan y mae ei iaith yn gref a glan. Wedi darllen y goreuon drosodd lawer gwaith, rhaid boddloni cydwybod drwy l-oddi'r gadair i Meudwy. FIZED JONES. FRED JONES. I HIRWAUN. Dadl ar gyfer dau blentyn cian 13 oed. Fe gystadleuodd saith ar y ddadl. Mi gredaf mai ysgrifennu dadl dda yw'r peth caletaf. Ac ystyried gymaint o honyift sydd yn ein hiaith, onid YW'11 rhyfedd fod cyn lleied ohonynt a wir werth r Y mae n rhaid cyfaddef nad y w'l- gystadleuaeth hon cbwaith yn gyfoethogYll y wir gelfyddyd. Medr prin iawn yn y dadleuon ysgrifenedig yw portreadu'r gwr a dl'e,hir yn y ddadl, a'i ymdrech i ymddwyn ym "jnwich yr ar- gylioeddiad." Nid yw'n naturiol nag yn wir i'w glyvved yn dywedyd yn disymwth heb rybudd, "Yn wir yr wyf wcdi fy argy- hoeddi'11 llwyr. Diffyg celfyddyd sydd yn cyfiif am hyn oil. Am y saith hyn, y maent oil yn ddidramgwydd. Ni cheir g^^•allau iaith dyhryd iawn oddieithr rhyw i unwaith neu dn-y gan un "Wrth eich hun" am "Wrthyc-li eich hun." Nid oes dim yn neillduol i'w ddywedyd ond a ddywedwyd am Goronwy, Iorwerth, Gwyliedydd,. Gwr o'r Bala. Y mae Arthur, Cynoiifab a Teilo dipyn ar y blaeen. TipYIl yn fwy tebyg i fam nag i ferch grefyddol yw un o ferched Cynonfab: Efallai fod syniadau dadl Arthur tipyn bach yn rhy aeddfed i fechgyn tair ar ddeg oed. Y mae tipyn o nwvfiant a hywyd a newydd-deb yng nghyf ansoddiad Teilo. O'r tri hyn felly i Teilo y dyfernir y wobr yn ol barn y ddau feirn- iad. FRED JONES, J. TYWI JONES. EISTEDDFOD TON, PENTRE, TRAE.TH.A WD: GWERINIAETH A'l I DYFODOL A R OL Y EIIYEEL." Derbyniwyd dan draetliawd tan yr ellwall I —Mazzini-Gymro ac Un o Blant y Werin. Gellir dywedyd ar unwaith eu bod yn ddau draetliawd da iawn. Ysgrifennodd Mazzini- Gymro yn Saesneg, a'r llall yn Gymraeg. Drwg iawn gennyf fod y traethawd Saesneg wedi ei ysgrif'ennu'n fwy cywir ac mewn arddull fwy llenyddol. Y mae U11 o Blant y Werin yn profi ei fod yn effro iawn i gan- fod tuedd pethau, ae ar y cyfan y mae ei fesur o'r dyfodol yn gymedrol a theg; eto nid yw ei ymdriniaeth mor fanwl a meistrol- gar o'r lioll alluoedd ag yw eiddo Mazzini- Gymro. Felly y mae'r wobr yn mvnecl i Mazzini-Gymro! YR ENGLYN—Y LLYGODEN. I Dau englyn. (1) Chwilotivi-- I Arclirwygydd—merch yr agen-alll ystryw Hi yw meistres tomen; Tyrra pawb er torri pen Y lygadog lygoden. Y mae eyreh ac ail linell yr englyn yn wan. Fe allai'r ilctwy linell olaf fod yn-fwy ar y testun, ac y mae y lygadog aiM v llygadog yn anghywir. (2) Y Trap Gwag: C11 glau, a phinnau yn ei phen,henffel, Hir gynffon lygoden: Anfadwaitli wna 'y feuden Yn nhoretli hardd fy nhortli wen. IIwn ,w'r goreu o'r ddau, ac y mae'n deilwng o'r wobr. FRED JONES. Ili GOSEN, BLAENCLYDACH. ENGLYN—"NAPOLEON. I Unarddeg o englynion. Gvug y Mynydd.—Englyn llitlirig a digon didramgwydd; ond gallai fod yn fwy chwyrnt-i?r?yd. Jj'well Gwin.—Englyn da. Alwy o hanes Hit?oddc.Ht??do'igym&riad pT hynny. Gwladgarwr.—Y mae'r l'hagwulll yn ei linell flaenaf ar y seiflifed sillaf i-ii lle'r buiued, a 1 linell wan iawn os nad diystyr yw'r drydedd. Brytlion.—Rhagwant ar y bedwaredd sill- af, ae Xwrobia am Ivvropa neu Ewropa. loan Bach.—Ymdrech gywir. () brin y mae'J1 gyfrpithlon aeennu "W'elling-ton ar y sillaf olaf. Ymgcisiwch eto. Simon Pedr.—Cywir, ond dim ergyd. A.B.G.-—Dibennu wan: "Y niosod wnai'n ormesol." Llais Rhyddid.—Purion amlinelliad o'i fyw,yd, ond y mae eisiau mwv. St. Helena.—Englyn da, ond nid liollol gywir yw dywedyd—"ymyrrwr am erwau cvfa nfyd," aie? Dn Arall—Da eto. Ei diydedd linell yw'r wannaf. Ffranc-on.- Englyn cryf: Div.vr a nwydwyllt deyrn ydoedd,—a'i arf hir Yfaj waed teyrnasoedd; Poerai'n wyneb brenhinoedd, A lhITn du i'w enaid oedd. NI(I y gollid ameu priodoldeb v ffigwr yn y llinell olaf, end credaf y gellir ei gyfiawnhan'n rliwydd. Ff'vancon pial-L r wobr. FRED JONES. EtSTEDDFOD CADAIR BRYNAMAN, MA WRTH 30. 1918. GAN ALFA. YR ENGLYN: "Y WENYNEN." I Daeth deg i law—wyfli englyn a dau driban. Ni wyr Clustiog na Teg yw Treio ddim am englyn. Mae ganddynt feddwl a thalent, ond mae y gynghanedd yn hollol allan o"u byd. 1'1' "Ysgol Farddol," fee hgyn, cyn anturio eto i gystadleuaeth vr (,Ilglyii. -Itao yr wyth arall yn gwa- haniaetliu mewn mater a theilyngdod, a claw rhai ohonvnt yn go agos i'w gilydd hefyd. Afae Envious wedi danfon englyn Saesneg i mi, ac ar y cyfan mae yn englyn da iawn. y .i) well nag amryw o'r rhai Cvmraeg, a I d-ma fc, THE BEE. I Greedy, hardy foodstuff hoarder,—daring "Dora who may order Restriction or ration for her ()r a lord to touch her larder? Well done. Envious. [ae Glyndwr wedi gollwng dwy linell anghywir o'i law—un yn wallus mewn cynghanedd, set': "daw I1011 Taiit liaf" yn ateb "d." a "1 hil elws y ddeiliog "lyn» Benywaidd yw "hil, -a gwrywaidd yw glyn." Felly "hiI dl-os a "deiliog lyn sydd gy wir. T Emrys.—Ymgais am englyn da. ond geirian llanw, heb fawr ystyr iddynt, yw chwai, haenus, enwog diddan, eres ac eirian. Llinell dda a t ha raw gar ydyw— "Hulia'i cliwch a mel a. chrai. Eco lalis go (lz-" owl nid y peth. \V ele> d enl;yn:- Abl a diwyd, j'r hlodcuYll-hon fu Yn fywyd drwy'r gwanwyn; Ei dil mêi hÙl dal am hyn [ wledda drwy y flwyddyn. Mab v Cwm.—Dyma well englyn, and nid hapus ei drydedd llincll- Wenynen facli, seinia'n fyw—drwy y byd VV ertli darbodaeth heddyw; Heinyf adain haf ydyw, A stor hon meluster yAv. Disgybl Natnr— Cynnyg am englyn tlws, ond cyll yn ei luniad ac mewn gorffennedd, ac nid glan hollol mewn iaith yw Baledvdd (-?) fach v blodau—ydyw hon, Mwyned dine ei fhannau! O ros'i ros mae'n brysur wau (prysur) A gwull y^jnaes l'hag llwm eisiau. Llafurwr,—Dyma ymgais ragorach. Mae tarawiadau prydferlh yn hin,n- Em'ylle!" hat, edn afiaeth,—rhian lioen Yw'r wenynen odiaeth; Drwy'i mawr sel eeir mel a maetli, A'r I)-vd lioffzi'i cliti-I)t)Lla(,tli." "Afiaith" sydd gywir. a "rhiain" yw r unigol am "rianedd." Gwendid yn yr englyn yw dweyd "rhian hoen" ar a ol dweyd "edn afiaeth." Ac nid hapus yw y drvdedd llinell—"mel a maeth," ond, er hynny, englyn da iawn yw hwn. Rhwng y Grug.—Englyn campus. (;1ywn yn f'ynych am englyn a cholyn yn ei gynffon. Wel dYllla fe: Casglumel dan ganu'i tliel.N-ii-iiiiod] Wna'r weuynen ddiehlyn Ddiwedd haf fe'i rliydd i ddyn 1 O'i cliwch hael. Och! o'i cholyn. j Dyna fel, telyn, cluseii, t cholYll-pedair noclwedd fawr y wenynen. Nicl oes aniheuaeth yn ein meddwl nad "Hhwng y Grug" yw y goren. Buddugol Gweledydd, Cwmtwrch.

Advertising

Glannau Afan.