Y Darian

CHWAON 0 CEREDIGION. Rhaid I!o)-?y?rch v beirdd ar « Hwydd yn yr Eistediodau duveddar. qpiodd Ceiu?ch o Gilcenin pidau' !)enclawdd; a Ixi'n farwnadwr llwydd- 'artnusvH Nhreorci. Wcdynd'ynaB.T.Hopkius,? ?iacu pennal 'vnpnnm ar ?rdd I ( 'Hyw1e'n Ffrainc >nn Min Eiddwcn nos ?\cMr Y ^roglitb. Gwyliwch clu, iechgyn > Sowtli, claw liwn i glirio r deiu yn ( "eisteddfod ar fyr otlro. Hywel Myrddin yn ennill ar farwnad > u Nhaliesin tan T. Gwynn Jones, a bam Griffiths a Prosser Rhys yn cipio gwo- hrwyon o gystadleuaethau poblogaidd yn y De. I V Mewn a eh os o gael caiiiitad i, gyliiiil Eisteddfod mewn ysgoldy, hu bais nieui Bwtdd Gyfeoeddus yu dywedyd gwerth y sefydliad wrth dwrr o Gymry. Y mae n cynrychiolwyv cylio>edd yn warthus o 3n-. ??aoT E. Nicho]aso hvd a'i boll e?ni vn ceisio hyrwyddo symudTada? gweriuol y hvd. Dvma hroAwyd yu ??. nas ani?dpddwyd hvd yn hyn. Dvwedir fod ;"1' Atliro & M Lowell, ?LA., vn cynnvg am swvdd Prif-athio ? yn? Ysgol S.r Han?T?in. ? ?ae?M.i eilnn hro Tregaron, ac os yr a i ffwidd J} golled fawr ar ei ol. C?h- cyfarfodydd annerch vmaa itnhiv^„ i lo h m- y l. Ei-3,s i'n mihvyr vn awr ac <?chwyL ]? s ?s?od?T. v drin Ar? deg gan barlysu pob hewyd. Hl^uvv in-

j Bwyd y BobL I BwYBObl. Ffeithiau y Dyiai Pawb eu Gwybod. A yw Cynllun y Rations yn Gyffredinol ? —Ydyw. Nid oes unrhyw ran o'r wlad bellach lie nad yw y cynllun mown gweith- rediad o leiaf ynglyn a siwgr a chig. Mae defnyddiau eraill bwyd, megys te ac ymenyn hefyd o dan y cynllun mewn rhai ardaloedd, ond nid ymhob man. Mae deu- gain miliwn o bersonau o dan rations am siwgr a chig; un filiwn ar bymtheg ar hugain am yinenyn a margarin; deunaw miliwn am de; dwy filiwll am gaws miliwn a hanner am lard, a chwarter miliwll am jam a syrup. Mae tua phedair miliwn lieb ddod dan rations ymenyn a margarin. Nid oes lawn hanner y bobl o dan rations am de; un o bob ugain sydd o dan rations am gaws; un o bob chwech ar hugain am Jard ac un o bob cant a hanner am jams a syrup a'r eyff elyb. A llaid Myned i'r Un Shop am Gig-fwyd? Ni ellir cael cig ffres ond mewn rnyw un shop a ddewisir gan y cwsmer, ac y cofrestrir ef ynddi fel cwsmer. Felly hefyd am gig moch-ond ni raid i'r shop cig moch fod yr un a'r shop cig ffres. Geill cws- mer brynu pore, ncu sosages, neu tfowls, neu gwiillli-igod Ile bynnag y mvnno—ond rhaid cael coupons cyfateboi am yr hyn a brynir. A Haid Cae1 yr ynienyn a'r Margarin o'r un Shop?—li-haid—gyda'r un oerdyn. Ond os bydd mwy nag un aelod yn yr un teulu, geliir cofrestru rhai o honynt mewn un shop am margarin, a chofrestru eraill o'r teulu mewn shop arall am ynienyn. Geill y teulu felly gael ymenyn mewn un shop a margarin mewn shop arall. Dros ba cyhyd yr erys Coupon mewn grymP—Mewn enw wvthnos yw oed coupon; ond estynir oes pob coupon ar hyn o bryd hyd y nos Fercher yn yr ail wyth- nos. Wedi hynny bydd yn ddiwertii. Dengys y daflen a ganljm y dyddiadau o fewn y rhai y rhaid defnyddio pob coupon os y'i defnyddir o gwbl. Rhifnodir pob coupon, a rhaid eu defnyddio yn ol trefn y ffigiwr a fo arnynt. Ffigiwr Geliir Rhaid ar y dechreu gorifen canol1 Coupon. bore Llun. nos Fercher. 8 Ebrili 15 Ebrill 24. 9 22 lVlai 1. 10 29 x. 11 lVlai 6. lo. 12 13. 22. 13. 20 „ 29. 14 27 Aieh. :-). 3 12. 16 10 19. 17 17 26. 18 24 Gorff. 3. 19 Gorff. 1 10. 20 8 Sadwrn 13. Geliir defnyddio y Coupon ar y dyddiad- au a geir gyferbyn a'r ffigiwr a rhyngddynt yn v daflen uehod. Ni ellir pi ddefnyddio cyn y dyddLlul1 yn y golofn, nac ar 01 canol nos Fercher yn y golofn gyferbyn a'r ffigiwr. Felly mae dwy set o coupons y geliir en defnyddio o fore Llun hyd ganol nos Fercher mewn unrhyw wythnos, ond diui ond un set y geliir ei defnyddio o fore Tau hyd ganol nos Sadwrn.

Anhwylder Gieuol Enbyd. I Dolur Giau, Anhunedd ac Iselder Ysbryd Wedi eu Cwella'n Llwyr gan Dabledi Dr. Cassell. Mr. Frank Lord, 93 Stretford Koad, i ddywed Ycb'ydig lfynyddau'n ol torrais i lawr yn llwyr, a gwellhaodd Tabledi Dr. Cassell fi, a chredaf nad yw ond teg i mi ddweyd wrth ereill. Yr oeddwn mewn cyflwf gwan ae isel. iawn; yr oedd fy nhraul yn liollol allan o Ie, yr oedd popeth a fwytawn yn rhoi poen i mi, ac anaml yr oeddwn yn rhydd oddiwrth gur pen. Gofid arall oedd anhunedd, ac a-ethum yn .isel iawn fy ys- bryd. Mewn geiriau ereill, eefais ddolur giau mor ddrwg ag y gallai unrhyw un ei gael. "Ni wnaetli triniaeth arferol les o gwbl, ond o'r diwedd, a diolch am hynny, cefais Dahledi Dr. Cassell, a dyna ddech- reu'r gwellhad. Gwellhaodd fy nhraul, ac enillais nerth. Yn well na dim, gallwn gysgu, a daeth fy ngiau yn sefydlog dra- ehefn, Yn y diwedd gwellhawyd fi yn hollol, ac er nnvyn dweyd wrth ereill am y feddyginiaeth fawr hon y clygaf yn awr dystiolaetb i Dabledi Dr. Cassell. Tabledi Dr. Cassell yw'r feddyginiaeth I)i-of(-dig at- Fethiant Ciau, Parlys Giau, Gwendid Cefn, Parlys Mebyd, Cwendid Ciau, Anhunedd, 0 werth arbennig i plant, ac yn ystod fywyd. Gwendid Cwaed, Dolur Arennau, Diffyg Traul, Doluriau Nychel, Cur Calon, Hysbyddiad Nerth. famau tra'n magu cyfnodau pwysig ar 11 1 1 I Gwertmr gan hterynwyr ac istorreyaa ymhob parth o'r hyd, yn CYllllWYS Awstral- ia, New Zealand, Canada, Affrica, ac I India. Prisoedd 1/ 1/3, a 3/- (y maint 3/- yw y rhataf). PWYSIG.—Gwarentir fod Tabledi Dr. Cassell yn rhydd oddiwrth haearn a chwsg- bair. Hi allant na rhwymo na pheri fod cymryd cyffyriau'n dod yn arferiad. Os carech hysbysrwydd pellach, ysgrifennwch at Dr. Cassell's Co., Ltd., Chester Road, Manchester.

Pontypridd a'r Cylch. "Aclar i Ganu. i'r "AdaI' i Gauu." Mr. GOlygydd,-l\ine'n ddywenydd gen- nyf eich hysoysu fod "Adar" goreu eu lleisiau a'u can ym Mhontypridd; yn cauu heddyw yn Hcnel, a soniarus, giodyud Bryn- fab, y bardd ami gadeirioi, a'r hen, hen olygydcl ifyddlon a pharchus ar Golofn farddol y "Darian." A diau gennyf hefyd y bydd i and "Aderyn" a gafodd y fraint o gael lie i nythu dan fargod yr Hendre, ganu, ie, a chanu yn barciras mewn adgof gwyrdd am y trwisio, a'r tocio fu ar ei blu, a'i adenydd, cyn cael ohono hedeg ar draws ac ar hyd ei wlad. Cofus gennyf i Geirog ganu, ar gyfiwyn- iad "Tysteb Genedlaethol" y cliweddar Alaw Goch, bennill bach cymwys iawn i" w adrodd heddyw wrth Brynfab, sef: Am garu annwyl iaith dy ram, A charu'r hen fynyddau, Dyna'r achos, dyna'r p'am Y carwn ninnan (lithan. Parhaecl i garu ei wlad, ei iaith, a'i genedl, a boed iddo hefyd ddyddiau lawer ac lechyd i gadw lliw grug y bryn a'r mynydd ar ei ruddiau. "Hhacl y nef fo ar r-awd ei gyd- nabyddiaeth am ei lafur yn y gorffennol." Mae ami i "Aderyn" hefyd ym Maes-y- Coed a'r cylch yn canu heddyw gloctyctd y bardd cacleirioi Arfonfab ar ei tuddugol- laeth pan enillodd ei burned cadair dan feirniadaetn y bardd coronog Crwys Wil- liams yii Eisteddfod Bedlinog, Uwyl y Pasg, 1918. Mae Arfonfab yn fardd peryglus am gadair, ac fe ddaw'n a-nghenraid arno'n fuan i glirio allan ei ystoliau o'i iioll ystaf- eiloedd, a'u rhoddi dan forthwyl yr ar-- I werthwr, neu eu rhoddi allan dan fargod ei gegin geln. AVel, dymunaf hwyl am ham- dden iddo i ganu yn y dyfodol. Mae ada.r eraili yn Ou yma, yn canu eu goreu glèUs am wenau a uencum y nei ar urnad air. ijewis vvmiaius, u-nug IV en, a -ilss uermiue A. i:j.ugne«, a-roiyg- yddes (norananj enwog xvyau Pontypriua, a mercn y diweciaar L.ytrgeii- ydd, air. George iriugnes, a axrs. rxugnes, Br-ynhaid, roniypnacl. Uwasanaecnwya yn y briodas gan y Parch. A. J. JiiUwarcis, M.A., Ficer bt. Andrew's, Caerdydd, Mawrth 28, 1918. Treuiiasant kwythau eu mis mel yn iiawen yng nghanol. rhyfeddod- an cam Baddon (Bath). Mae gan yr adar hyn ddigonedd o destynau i ganu arnynt. Clywais un aderyn yn pyncio mai Mr. Wil- liams ydyw un o gyclnvynwyr Cymdeithas Cymrodorion Pontypridd, ac fe WYlY byd a'r Jietws heddyw ei fod yn wr livvyddian- nus a pharchus yn ei alwedigaeth, ac yn un ag Isycld wedi ennill iddo ei hun ie uchel yn yr Arddangosfa Amaethyddol ar hyd a Hoel y wlad fel pen eampwr ar y bedol a throed march y pendefig. Ond yn lie pyncio fel aderyn ar gangen, fe ddaeth yr hen batriardi Tawenog a'i flodeuyn i'r briodas, sef a ganlyn Mae dirfawr wahaniaeth l'hwng lial-ies a hanes, Uhai dynion yn uno yn rhwymyn priodas; Mae rhai yn ieuenctyd eu bywyd yn uno, Er gwynfyd neu adfyd doed iddynt a ddelo, Heb ddim yn eu meddiant i ymladd a'u rhwjTstrau J' \y cadw'n cldioge) mveh ymchwydd y tonnau; Heb ddim ond y cariad—sy'n fyw ffynou-  Wes i fyiiy Yn ffrvdlif dryloyw 0' U mynwes i i'yny; cllu, ii-e-ii hyloii, Mynn Un gael ymuno a'i lili ??n hyion, Tra'i go-ryn, a'i gernau dan lfodau'r Pren Almon; Peth cligon anweddus i l lydref y flwyddyn Yw ceisio rhoi wadyn ar Iwybrau y Gwan- wyn; Gadewch i ieuenctyd gyd ddawnsio a chwerthin Yn iach gyda'u gilydd fel chwaon Mehefin; A chaclwed yr hen wr ei lygad a'i dafod llhag gwneuthur. un dolur i'r ieuanc enethod; Peth gwrthun gweld Llydref a Mai yn cydoesi, Mae un yn Jlawn bywyd, a'r Hall yn dihoeni; Ond etyma nymuniad—er nad yw yn gwedduj I'r fagnel i ruo, na'r clychau i ganu; Mac, i gyflawn o linwedd, mae'n bopeth sy'n addas Nv roddi yn amlwg ar "Lechres Priodas" Am hynny dymunaf t'r ddeuddyn mewn bywyd Gael i-fe yn helaeth o gwpan mel hawdd- fyd; A'u dyddian [o'n hyfryd fel orig o osper, A nef fyddo iddynt ar derfyn eu hamser. Ccedcae'r Bodw. TAFELTAN. I

BEE'S BILIOIJS BEANS. I Y Feddyginiaeth Oreu at yr Afu a'r Cylla. Anion well heddyw am hon. Nid yw'r I gost ond 1/3 a dwy geiniog am y post. Don't complain that your liver is wrong; the right medicine is at hand. You will -feel 10 years younger after a few doses. Try them. Hundreds testify to the good this medicine has done them. Agent for South Wales: J. Harris, Ph.Ch., M.P.S., Major Pharmacist, Ystradgynlais. Cures Headaches, Constipation, Indiges- tion, Dizziness, Piles, Sallow Complexion Female Weaknesses, Pains in the Back Pimples, Loss of Appetite, and gives tonp to the wholo system.

BYWYD 0 ORALlOD. PAH AMP 'Does braidd dim ao sydd yn achoai mwy a Drallod, Pryder a Phoen na Chiefyrfm y Croen, y Cnawd, yr Asgwrn a'r Cymalaa. Fe delmllr esmwythad buan drwy ddefnyddio Gomer's Balm "Wedi eaei fy mhoeni am fisoeda gan Eczema a Llygriadau yng ngwahanol rannau o'r corff, yn peri poen a thrallod K1 lawer. Methu A cael lleshad er po- peth. Wedi arfer y'' 1 Comer's Sam   mi gefais wellhad x" ???! a AKtmJ J b uan.  ?'- ?ALNI Mhe Gomer's Balm yn awr yn cael el gydnabod drwy yr holl wlad fel y meddygiin mwyaf effeithiol a llwyddianniis. DEFNYDDIER COMER'S BALM At bob math o Groen Darddiant, Clwyfau, Briwiau, Llosgiadau, Ysgaldan- au, Llid y Croen, Coesau Clwyfus, Vari- cose Veins. COMER'S BALM At Eczema, Cracb a Bryntm ym mhennau Plant, Llygriadau, Yefa Phoethni y Cnawd, Benywod a Plant. COMER'S BALM At y Piles, Scurvy, Cyrn Liidus, Gouty Joints, Cymalau Poenus, Rhoumatlsmy-r Aelodau, Lumbago. Fe ddylai y Feddyginiaetb hon gael ei chadw a'i hymarfer ym mhob teulu, Fe a rodda derfyn ar bob trallod. Gofynner am Gomer's Balm, a mynnwch weled yr enw yn llawn ar y box, ac enw 11 Jacob Hughes." Heb hyn twyll ydyw. Ar werth gan bob Chemist a Stores am 1/8, 3/ 5/- (gan gynnwys y War Tax)..Nen danfoner 1/4, 3/2, neu 5/3 mewn Stamp. neu P.O. at Jacob Hughes, M.P.S., L.D.b., Manufacturing Chemist, Penarth, Cardiff. ATHROFA ABERYSTWYTH (Un o'r Colegau ym Mhrifysgol Cymru). Prif-athraw: T. F. ROBEIITS, M.A. Ll.D. DECHREU A'R Tymor nesaf ym mis -BLJ' Hydref. Paratoir yr efrydwyr ar gyfer Arboljadau Prifysgol Cymru, Cynygir amryw o Ysgoloriaethau (amryw o honynt yn gyfyngedig i Gymry) y flwyddyn hon. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ym mis Medi nesaf. Am fanilion pellach ymotynir a— J. H. DA VIES, M.A., Cofrestrydd. L LYFRAU CYMRAEC. Os am gyflawnder o Lyfrau Cymraeg addan i'w rhoi'n Anrbegion i Blant YSGOLION SUL A GOBEITHLUOEDD, anfoner at- Mr. JOHN EVANS, 14 Wharton Street, CARDIFF. Neu galwer gydag ef naill ai yn y cyfeiriad uchod neu yn Nhy Marchnad, Pontypridd. LLYFRAU CYMRAEG GWERTH EU PRYNU. Gerllaw Glaslyn Geneva ac ym Mro Caifiu, gan Gwylfa, 1/6; trwy'r post, 1/8. Datblygiad Corfforol Meddyliol a Moes- ol, gan W. T. Griffith, 1/ trwy'r post, 1/2. Caniadau Watcyn Wyn, 1/ trwy'r post, 1/1. Drws & Galon, gan H. H. Jones, 1/ .trwy'r post, 1/2. Sion Cent (Cyfres y Fil), 1/ trwy'r post, 1/2. Gyda Min yr Hwyr, gan J.J., Drefnew- ydd, 1/ trwy'r post, 1/2. JOHN HOWELL & Co., LLYFRWERTHWYR, SRI WN A NT HOUSE, TGNYPAMDY

I EISTEDDFOD TAFARNAUBACH, Ebrill 20fed, 1918. Allan o 30 o ymgeiswyr ar y testun, "Ap Noah," gohebydd adnabyddus y DAUIAN o Ben Cioc Mawr Tredegar, dau bennill o eiddo Mr. H. Tjloyd (Ap Hefin), Abordar, a farmvy<Uyn oreu. Y beirniad oedd Mr. David Jones (Dewi Carno), Hhymni. Ym- dclengys oi feirn in daeth yn y DARIAN cyn hir.—l^n Oedd Yno.