Y Brython

I GOSTEG. I Crefydd a Byivyd. -Dyma iawn deitl cyfrol y I Proff. Miall Edwards, M.A., ac nid Crefydd a echenedlactholdeb, fel y cam-argraffwyd yn Y BRYTHON diweddaf, wrth ad >lvgu ei ddar- lith gerbron y Gymdeithas Genedlaethol. Teitl un o'i phenodau yw Crefydd a Chenedl- aetholdeb," a dyna sut y camgymerwyd.

Cyheddwyr y Cymod YSabfttb nesaf. Y METHODISTIAID OAXFIJfAIDD PHITCES ROAD—10 a 6. H H Hughes DAVID STREET-10,30 a 6, D II Williamil FIT7CTARENTCE STREET—10 a 6, G R Jones DOUGtM1 ROAD-10 a 6, G. W, Griffith CHATHAM ST—10.30 A <5, R R. Hushes Crosshair T-10.30 a 6, W 0 Jones ANFIELD ROAD—10.80 a 6, J. Owen NEWSHAM PARK-10 a 6, R Aethwy Jones BOOTLE-10 a 6. 0 Llovd Jones p ARKFIELD-IO.30 a 6, T J Rowlands SEACOMBE—10.45 a 6.30, H Lewis Jones GARSTON-10.30 a 6, J Daniel Evans ROCK FERRY-10.30 a 6. WALTON—10.30 a 6, E. J. Evans WATERLOO—10.30 a 6, W Henry PEEL ROAD-10.30 a 6, R W Roberts EDGm TANE-10.30 6, D Joues WEBSTER ROAD—10.30 a 6. H G Roberts, Llanrhaiadr LAIRD STREET—10.30 a 6, Gwel hysbvsiad WOODOHURCH RD-10.30 a 6. Owen Hughes New BRIGHTON-tO.30 a 6. 0 J Owen WIST KIRBY-ll a 6.30, T J Williams OUTHPORT-10.30 a 6, Hugh Jone". Colwyir'Bay HUYTON QUARRY-10.30 a 6, Chwaer Evans WHISTON-IO.30 a 6, Griffith Evans -eT. HBLENS— ST. HELENS JUNCTION—D Jones Hughes ■SKBLMERSDALE—10.30 a 6. WIG AN—2-30 a 6, Owen Jones 3LT.ESMERE PORT—10.30 a 9, ASTITON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 8, Enoch Rogers UPPER WARWICK STP-BET-6.15, H H Chambers BANKHALI—6.15,— SMIrIl STREET-6. MIDDLESftROUGH-IO.30 a 6.30, R. P. Jones SUNDERLAND—10.30 a 6, John Jones SPENNYMOOR—10.30 a 5.30. BABINGTON-IO.30 a 5.30 E P Roberts MLDom-10.39 a 5.30, T. J. Owen SUTTON OAK fUndebol)—10.30 a 5.30. YR AOHOSIOTF SEISNIA> OAKMHLD ROAD—10.30 a 6.30, J Lewis Jenkins 0VERTON BROW—10.45 a 6.30, Oliver Williams CATHARINE ST.—11 a 6.30, Thos Jones, Rhostyllen SPELLOW LA"-ll a 6.30, W F Phillip- Lis HARD—10.45 a 6.30. Emlvn James BUFE713 ITILL-11 a 6.30, H. Rirtehafgh Jones ORRBLL. BOOTLE-ll a 6.30. Howell Evans WLLLMER RD.—10.45 a 3.30, G H Evm' YR ANNIBYITWYR -4 "» TABERITAOI—10-45. W Roberts, 6, 0 L Roberts PARK RD—10.30, A T Evans, 6, J Virnon Lewis GBOVB 8T—10.30. J 0 Williams, 6, T J Teynon, Owmvglo CLIFTON ROAD— 10.30, W i Lewis, 6 J J Roberts GT MERSBY ST- 10-45. A Jones, 9. J R Jones, Henryd HARSII LANE-10.30, J R Jones, 6. Albert Jones KENSINGTON—10.30 T J Tevnon, 6, J 0 Williams TRINITY ROAD—10.30. O L Roberts. 6, W Roberts LISOARD—10.45 J Vernon Lewis,, 6.15. A T Evans VITTORIA ST—10.30, J J Roberts 6. W A Lewis HEATH FIELD RD.-IO.30 Ysgol, 2.30, D Adama BALMORAL ROAD—10.30 a 6, BARLBSTOWN—10.30 a 5.30. W 0 Jones, Manceinion '1 PRESCOT-10.30 a'6. Qordon Maedonald THATTO HEATH—5.30, John Owen SOUTHPORT—11 a 6.30, ASHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 5.30,T 0 Jones,Lerpwl QOLBORNB—10.30 a 5.30, J H Jones WIGAN-2.30 a 6, Y WESLEAID OAKPIELD—10.30, Goodman Ellis. 6 R W Jones "SPILLOW LANE—10.30, R G Thomas 6, J Roger Jones .BOOTLE-10.30. J R Jones. 6, T Isfryn Hughes EDGE ItILL-10.30. R W Jones, 6, Goodman lllis KNOWSLEY RD—10.30 T I Hughes, 6, R G Thomas MYNYOD Sictolf-10.30, R W D ivies, 6, Edward Daviem BIRKENHEAD—10.30 a 6 D Tecwvn Evans WIDNES—10-30 a 6, R D Williams Q&RsTo,q-10.30, E Dtvles, 6. Rdwin Bill- EGREMONT—10.45 Blw,n Ellis, 8, R W Dtvies ASHTON-IN-M*FIELD— 10.30, 6. E W Owen JSARLBSTOWN—2 E W Owen, 5.30. E R Evans GOLBOR,N'E-IO,30. E W Owen, 5.30, SPRING VIEW—2, .T Harrison LBIGH—10.30 a 5.45, Goodman ElIb1 fIJot. HIÐLBNS- 'Y BEDYDDWrR." BVBRTON VtL—I0.30i P William*. 6. D 'Powell EARLSFIELD ROAD—10.30 a 6, T. Micnael BOUSFIBLD STutmmT-10.30 a 6; M. Griffith BDGB LANE—10.30 a 6, H R Robert BALLIOL ROAD—10.30. D Powall, 6, P. Williams WOODLANDS—10.30 a 6.15, J Divies SBAOOMBS—10.45, a 6,15, PALMBRJTON Dfuvs—10.30. L W. Lewis, dJE. W. Wyn ie EGLWY3 RYDD Y entRy CANNING STREET—10.30 a 6, w 0 TONE* HIGII Puu: Sr-10.30. D DIVIEI, <?. P. T Robsrts BOOTLB—10.30 a 6 I-aac Thatto Heath BIRKENHSAD—10.30, ,6, DONALDSON STREET—10.30, E EVAN', 3, D Davies YR EGLWYS SEFYDLEDIG DEWI SANT—11 a 6 D E HUGH3I DBINIOL SANT—11 a 6.30, Griffith Jones ASlPIJ SNT-l1 a 6, S. Jone^-Pirry WINIFRFD SANT—U a 6.30 T. HUGHES

Avwro, PRgwcfi, liVFLUEIVZl -time » rhain gvda ai bob amssr. Pair hinsawdd gyfnewidioi fod llawer o ddioddef oddiwrth Beswch, Bronchitw Pas, Oolur Gwddf, Crygni, Caethdra, Diffyg Anadl Y mH" hen feddyginiaeth DAVIES'S COUGH MIXTURE" eto ar y blaea, ac yn cael ei gwerth- fawri,gi yo fwf nag erioed, bob amser wrth law, ys telys, va cydhtsu y frest, ac yn rhyddhau'r phlegm Bydd dose mswa pryd yn ddigoa. u. i I d. a zi. 9J (postage, It )-HCTGH DAVICS, Chemist, Machynlleth SARZXNE BLOOD MIXTURE. > CROEN lACH A GWAED PUR.-Dynayrhyn y mae Sarzine Blood Mixture yn ei sicrhau, a dim arall. Nicl yw yn,honni gwella popeth fel Yankee Patent Medicines, ond os blinir chwi gan groea aSach, ysfa, pimblet, toriad stilan, scurvy, doluriau peaddayaod, etc., yn tarddu o waed drwg ac amhur, raynnwch botelaid o Sarzine Blood Mixture gan y druq?isi nesaf atoch, 21 qd. y botel, neu gyda 3i. at 7 cludiad vn ychwa negol oddiwrth v perchennog— HUGH DAVIES. Chemist. Machynlleth Remington's, Barlock's, Salter's, and all Standard makes, 35/- upwards. Repairs, Cleaning, Rnplating. Ribbonsr Carbons, Stencils. JOHN R. FOULKES, 2 Fenwick St., Liverpool. Central 7070 Birkenhead Depot- Ornum College," 30a Hamilton Street. Birkenheadl1

DkU TU'R AFOIM. CYMDEITHAS LENYDDOL DOUGLAS ROAD.Nos Wener, cafwyd darlith ar Willtams Pantycelyn gan y Parch. D. D. Williams. Ni raid i'r dalithydd wrth lythyrau canmoliaeth, canys y mae ei allu a'i ddawn yn hysbys eisoes. Mwynhawyd ef y tro hwn eto gan gynulleidfa luosog ac astud. Diolchwyd yn gynnes amdani gan y Parchn. J. Owen a G. Wynne Griffith, B.A.,B.D. Mr. Thomas Jones oedd yn y gadair, a diolchwyd iddo yntau gan Mr. Hugh Roberts a'r darlithydd.—R.J.J. TECWYN AR MORGAN-LLWYD.-Nos Fercher ddi- weddaf, yn addoldy'r Bedyddwyr, Edge Lane, tra- ddodwyd darlith benigamp gan y Parch. D. Tecwyn Evans, B.A., ar Morgan Llwyd o Wynedd. Cadeir- iwyd gan John Evans, Ysw., Kensington, yn bur fedrus a dirodres. Cyfrannodd swm anrhydeddus iawn tuagat gronfa'r ddarhth. Cafwyd capelaid llawn o wrandawyr astud, ac elw sylweddol.-H.R.R. CAPEL M.C. PRINCES ROAD.-Rhoddodd Cor y Plant ddatganiad rhagorol o Born in the East (Stanley Sowton) nos Fercher ddiweddaf, o dan lywyddiaeth y Parch. H. H. Hughes, B.A.,B.D. Dechreuwyd trwy ganu Marchog Iesu, yna gweddi, ac anerchia o byr a buddiol gan y llywydd. Cynhwysa'r gwaith bach diddorol hwn nifer o donau cenhadol poblogaidd, ynghydag areithiau gan dri bachgen a thair geneth. Y mae gan y plant hefyd eu llywydd o'u phth eu liunain. Cymerodd Master R. Howell Jones ran y llywydd, ac anerchwyd gan y Misses Annie Roberts, Elsie Roberts, a Martha Brown, Masters Leslie Alun Jones, Eihan Roberts, a Sylvanus Jones. Cymerwyd yr unawdau gan Miss Jennie Lewis, Miss Eirys Jones, a Master Glyn Jones a deuawd gan Miss Gwen- Gnffiths a Master David Griffiths. Yr areithwyr mewn gwisgoedd yn cynrycluoli gwahanol wledydd, megis India, China, a Japan, a'r olygfa yn darawiadol dros ben. Cyfeiliwyd gyda medr gan Miss Gracie Jones. Addysgwyd y plant gan Mrs. Roberts, Ponsonby Street", a'r Mri. G. W. Hughes a Thomas Jones, ac arwemiwyd yn fedrus gan Mr. Thos. Jones. Gwnaeth pawb yn gampus, a thystiolacth gyffredinol y gwrandawyr oedd eu bod wedi cael gwledd hyfryd. Anodd I neb wrando ar y canu a'r areithiau tra diddorol hyn heb i hynny ddyfnhau eu cydymdetmlad a'r Cenadaethau Tramor, ac ennyn eu brwdfrydedd o'u plaid. Cynhulliad rhagorol, a'r elw at drysorfa'r Genhadaeth Dramor, a chynhaliwyd y cyngherdd ynglyn a Chymdeithas y Chwiorvdd.-Un oedd yno. GUILD WEBSTER ROAD.—-Cynhahwvd un wythnos hon yn ysgoldy Ramihes Road, a daeth cyn- hulhad da ynghyd. Cymerwyd rhan fel y canlyn Can, Miss Mary Roberts. Adroddiad, Miss Nellie J ones. Can. Mrs. H. Richards. Cafwyd gair gan ■4 Mr. George Jenkins, a darllenodi ysgrif o walth y Parch. W. E. Pryddcrch, Abertawe, ar r Proffwydi Bach. Deuawd gan Miss Phyllis a Nellie Davies. Siaradodd Mri. Rd. Williams ac Isaac Davies ar sefyllfa anannol y Guild, a datganwyd fod swm sylweddol mewn Haw. Pastwyd em bod yn anfon ychwaneg o gysuron l'n milwyr. DarIIenwyd Ilythyr- au oddiwrth y milwyr, a dderbyniasid er y cyfarfod o'r blaen. Canwyd penhillion gan Miss Lily Owen. Adroddiad, Miss Annie Jones. Can, Miss Dilys Williams. Llywyddwyd yn ddehe.g gan Mr. R. J. Jones.-G.O.W. CHATHAM STREET.—Yng Nghymdeithas Lion a Cherdd, nos Fawrth y 23am, dadleuwyd Prun a ddylid gioahardd ai ynteu genedlaetholi y Fasnach Feddwol ? Agorwyd dros waharddiad gan Mr. R. E. Roberts, a thros genedlaethoh gan Mr. T. Lloyd Jones. Bu'r siarad yn frwd, ac yn y diwedd yr oedd mwyafnf mawr dros waharddiad. Y cadeirydd oedd Mr. J. Pntchard Y mae ym mryd y Gymdeithas uchod, ynghyda'r Guild, gynnal Organ Recital a Chyngerdd, Mawrth y 7fed, pryd y gwasanaethir gan y domau enwog sydd a'u henwau ar yr hysbysiad mewn colofn araIl-Nos Lun, yr 22am, yn y cyfarfod darllen, cafwyd peth newydd, sef y gwemidog, y Parch R R Hughes B. A. yn egluro rhai o atbrawiaethati Efengyl loan, a'r berthynas rhyngddynt ag athrawiaethau eraIlly Testament Newydd, ar y blackboard Y teim- lad oedd ei fod yn ddull Hawn mwy effeithiol na'r pulpud i egluro pwyntiau dyrys.-R.E.R. Y DDIWEDDAR MRS. WILLIAM EVANS, BIRKEN- HEAD.—Dydd Mercher. Ionawr 24, ar ol cystudd hir,- bu farw Mrs. Evans, priod Mr. Wm. Evans, pregethr wr, 87 Grange Road West, Birkenhead. Yr oedd y ymadawedig yn un o chwiorydd mwyaf ffyddlon a gweithgar yn Eglwys Wesleaidd Gymraeg Claughcon Road, a theimlir colled fawr ar ei hoi. Claddwyd ddydd Sadwrn ym mynwent Flaybrick Hill, trwy weinyddiad y Parchn. D. Tecwyn Evans, B.A., Ed. Davies, T. Isfryn Hughes, a John Evans. Y prif alarwyr oedd Mr. Wm. Evans (priod), Miss M. Evans (merch), Mr. W. T. Evans, B.Sc. (mab) a Mr. Wm. Evans, Llandudno (brawd). Daeth tyrfa fawr ynghyd, ac anfonwyd Hiaws o flodeudyrch prydferth. Y mae dau fab yn yr America-y Parch. Evan Evans a Mr. J. H. Evans. Cydymdeimlir yn ddwys a'r teulu galarus yn eu trallod.-C.

I Ffetan y Gol. At bobl Cymanfa Ganu Birkenhead. I SYR,—Y mae llawer o wahanol Famau ar pa un yw'r pennill neu'r emyn goreu yn y Gymraeg. Cof gennyf i'r diweddar Ddr. Lewis Lloyd, Esgob Bangor, ddweyd mai pennill Glan Geirionydd, 0 Ddnw,, rho im Dy hedd yw'r mwyaf cynhwysfawr yn yr iaith. Byddaf fi'n teimlo fod O f'enaidl gwel addas- rwydd, Ann Griffiths, yn fy ffitio i yn well na'r un. Ond fel emyn o foliant i'n Duw mawr, bamaf nad oesgennym yr un mwy gogonedd- us nag un yr Archiagon Prys ar y drydedd Salm ar ddeg ar ol y ganfed, yn enwedig y ddau bennill cyntaf ac os nad ydyw'n rhy hwyr, dymunwn gyfiwyno'r emyn i ystyriaeth Pwyllgor Birkenhead fel un priodol iawn i'r Gymanfa Ganu Genedlaethol fis Medi nesaf. DANIEL] O. JONES. Sefton Square, Lerpwl.

I Heddyw'r Borel 8ej vore dydd Mercher. AM FYWYD LLOYD GEORGF, 1-Y peth brasaf a mwyaf cyffrous sydd yn y papurau heddwy'r bore yw'r newydd fod pedwar o bobl-tair dynes a dyn-wedi eu dwyn o flaen y fainc yn Derby ar y cyhuddiad o gydgynllwyn i wenwyno'r Prif Weinidog a'r Gwir Anrhyd. Arthur Henderson, A.S. Deu- ant gerbron eto ddydd Sadwrn nesaf o mawr yw'r siarad am y peth drwy'r wlad. YR HIN A'R HETH.-Clywais ddweyd mai dyma'r gaeaf caletaf ers pymtheng mlyn. edd ond ni choeliaf fi ei fod yn agos cyn galeted a'r gaeaf tri mis o rew ac eira a gaem hanner can mlynedd yn ol, pan rynnem yn yr ysgol ddi-dan, a finnau'n cael sias a chlewten gan yr ysgolfeistr am fethu gwneud fy tweis wan ar tw" yn ddigon buan am fod crepach ar fy mysedd. a thanllwyth o dan siriol a chysurus y cynhesir plant moethus yr oes hon, ond a. chlewten a chansen y meistr a'r athrawon y cedwid pawb ohonom ni'n gynnes, ac eithrio plant y ffarm o'r hon y caffai'i meistr ei ymenyn. YR HEN DDYN YN RHYNNU.- Dyma bwt o lythyr o Ferthyr Tydfil heddyw'r bore, yn peri inni ddiolch mai nid yno yr ydym y dyddiau hyn, onito mai profiad Dewi Hafesp a fyddai'n profiad ar beth cyffelyb ym Meirion :— 0 mae'n oer, dacw domen eira,—a rhew Mawr iawn os dalia Am hir ennyd, mi rynna Yn hen ddyn rhwng dannedd ia. Ond hawyr buaswn i'n meddwl fod digon o wres yn fflamio o ffwrnais enbyd Dowlais i feiriol y rhew am bum milltir o gylch. Ys gwn i pwy ydoedd yr hen gybydd hir-ewin h wnnw a gafwyd ar hin tebyg ihyn wedi rhewi i farwolaeth ar yr Arennig, a sofren rhwng ei ddannedd. Yr hen grintach cyndyn DRWY HIC MORF AIN.-Wrth deimlo gwynt y dwyrain yn torri fel cyllell drwy f'ais heddyw'r bore, mi gofiais sylw'r Hybarch Ddafydd Jones, Treborth, wrth rhyw ddyn yn y seiat yng Nghaernarfon. Gofyn iddo ddarfu D.J. a ydoedd yn dal i ysmocio. "Ydwyf," ebe'r dyn. 11 Wel, dydw i ddim yn deud faint o bechod ydyw smocio ond mi ddywedaf hyn fod y diafol fel gwynt y dwyrain ac ni welaist ti erioed drwy hie mor fain yn dy galon di y medr yr hen ddyn sydd ynot gael ei wynt." Ac wrth weld y bargod wedi rhewi a'r pwll dwr o flaen y ty yn sglefr, dyma gofio geiriau Gwilym Cowlyd Ysgoewemp, dlysau gaeaf Yng nghlustiau'r bargodau gaf, A'i wydr glo ddyd rhew glan Ar bwll dwr, a bollt arian. BATHODYN I'R GLEW.—Yv oedd y Temp. Capt. Dyfrig Huws Pennant, R.A.M.C. a R.F.A., ymysg y rhai y dyfarnwydbathodyn y D.S.O. iddynt yr wythnos ddiweddaf am eu glewder yn y rhyfel. Ei enw trifflyg yn dwyn sant cu, pregethwr eirias, a hanesydd gwyrdd ei goffadwriaeth i feddwl dyn. Pam y cafodd y tri yn ei enw, tybed ? AP IDANFRYN AR I .lJlYNY.- Y mae Mr. Gwilym Hughes, ysgrifennydd C ynghrair y Gofeb Genedlaethol Gymreig (sef gad yn erbyn y Darfodedigaeth) wedi ym. ddiswyddo er mwyn derbyn penodiad pwysig dan Gyfarwyddwr y Gwasanaeth Cenedl- aethol-Mr. Neville Chamberlain. Mr. Hughes yn frodor o Gaernarfon, mab y diweddar Idanfryn, ac wed' bod yn newydd- iadura am flynyddoedd yn Swyddfa'r Herald, Caernarfon, ac yna yn y Debeudir gyda'r South Wales Daily News. BONLLEF ^GAERNARFON.—Y mae Mr. Lloyd George wedi addo'n bendant mynd i annerch cyfarfod yng Nghaernarfon ddydd Sadwm nesaf, sef am y waith gyntaf fel Prif Weinidog. Diau y bydd yno lond y pafiliwn hyd y wasgfa eij haf tufewn, a'i lond ddeng- waith oddiallan i fytheirio am fethu cael Ile, felylleillffodusaffafredigtufewii. Ac o bob un o'r myrddiwn croeso a gafodd yn ei oes, ni chaiff yr un cynhesach na chryfach ei hip a'i hwre nag a gaiff gan bob plaid ac enwad yn hen dre'r canaries ddydd Sadwm. UGAIN 311L R. J. II.HOMAS.-Y mae Mr. R. J. Thomas, Garreg Lwyd, Caergybi, wedi amlygu ei fwriad i gyfrannu ugain mil o bunnau at godi cronfa goffadwriaethol i Ogleddwyr Cymru sydd wedi cwympo yn y rhyfel. Ei fryd ef ydyw codi adeiladau helaethion ac addas ac ynddynt ddarpariaeth arbennig i ddysgu Amaethyddiaeth ac ym- chwiliad gwyddonol ynglyn a'r Brifysgol ym Mangor. Y mae'r Brenin a'r Prif Weinidog yn cymeradwyo'r peth o galon; y mae cyfarfod yn cael ei aJw yn y Rhyl Chwefrol 14, a gwahoddiad wedi ei anfon i Gymry blaen- llaw'r chwe sir yn gystal ag o Lundain, Leipwl a Manchester, ac yn y blaen. Dyma'r enwau sydd wrth y cylchlythyr galw Arglwyddi Boston, Kenyon, Mostyn, Penrhyn, Harlech y Gwir Anrhyd. J. Herbert Lewis y Syriaid Watkin. Williams Wynn Osmond Williams, Vincent Evans; Mri. D. Davies, A.S., D. S. Davies, J. R. Davies, Wm. George, David Jones (Lerpwl), W. Owen (Bl. Ffestiniog), J. E. Powell, R. J. Thomas, a'r Parch. John Williams (Brynsiencyn). Dyma ugain mil y daw bendith fawr a hir ohonynt yn y cenedi- aethau sydd i ddod. Bydd yr ugain mil a'r holl danysgrifiadau eraill a ddaw i'r drysorfa yn cael eu bwrw i'r Echwyn Rhyfel ar hyn o bryd, gan na fwriedir dechreu ar yr adeiladu ym Mangor nes bo heddweh. ANDWYO'R COED CARU.—Y mae un o fannau tlysaf a dymunolaf sir Fflint mewn perygl o gael ei andwyo, sef Hwybr braf y Leete, gerllaw y Loggerheads, Gwem y Mynydd, i fyny'r allt o'r Wyddgrug. Heidia miloedd yno'r haf o Loegr a Chymru, a thybed y gwelwyd mwy o gyplau caru a chil- gusanu ac arlunwyr gwalltog yn unman ? Y mae yno lai o droedio lawer wedi bod ar hyd ddo er pan dorrodd y rhyfel allan, a'r bobl sy'n gweithio chwarel yno yn malio dim am brydferthwch y coed a'u cysgod, ond yn barcuta fel rhyw Sion Lygad y Geiniog drwy'r coed i weld fath gerrig sydd yng ngrhombil y ddaear islaw. "fWRTH FFARWEL10 A'I BRAIDD.—Cafodd y Parch. J. H. Hope, M.A., rheithor newydd Bodel- wyddan, Dyffryn Clwyd, tea tray ariaii a phyrsaid o aur gan blwyfolion Llandegla wrth eu gadael, ar ol eu bugeilio am wyth mlynedd. Syr Wm. Williams, yswain a pherchen bywoliaeth Bodelwyddan, a'i hestynnodd iddo ar ran y tanysgrifwyr, a rheithor newydd Llaildegla, y Parch. J. W. Thomas, M.A., ymysg y dyrfa. !1ê COLLI MORGAN W ATIi[IN.-Y mae Dr. Morgan Watkin, un o Gymry ieuanc dysg- edicaf a disgleiriaf y De, wedi cael ei benodi'n athro'r Ffrangeg yng Ngholeg Johannesburg. Er cynifer o ieithoedd y medr eu siarad a'u mwynhau, y mae'n d&n byw dros y Gymraeg, a thros foddion gras yn iaith ei fam ac fe ail-flodeua Cymrodorion Johannesburg pan gyrhaeddo Cymro mor fyw yno i'w deflEro. rN TRWSIO'I TE SGI DIAU EI HUN.—Yr oedd un o bobl tloty Llanrwst yn gofyn am bar o esgidiau newydd i'r Gwarcheidwaid ddydd Llun; ond ebe'r Parch. J. Llewelyn Richards, ficer Dolrddelen J Fe fyddaf fi yn trwsio f'esgidiau fy hun bob amser." Gwr difalch a di-lol yw'r Ficer, ac yn eplesu am] i gyfarfod a phwyllgor toeslyd a'i hiwmor. DrN RHAGOR LLEW.-Dywedodd y Parch. T. C. W;U:ams, M.A., ei gaplan, wrth gynnyg tost y Llynges a'r Fydd-n yn y cn;o a roddai Uchel Siryf Mon i'r rheithwyr a gwyr y- gyfraith ym Miw- maris ddydd Llun, iddo glywed Mr. Lloyd George yn dywedyd peth fel hyn newydd ddychwtlyd o'r ffrynt.- Fy mam i ydyw mai dyn yw'r creadur dewraf 41 a wnaeth Duw erioed, ac nid yw llew ond llwfryn o'i gymharu ag ef." Wedi gweld y bechgyn yh sblo mor ddigryn ym myw Uygad angau yr ydoedd ac felly, peidiwch byth a dywedyd Llew o ddyn mwyach.

MARW WILSON- Yn Scranton, Pennsylvania, ar yr 2iain o Ionawr, Mrs M A Wilson, gweddw'r diweddar Mr. H. Wilson, 28 Selborne Street, a merch hynaf y diweddar Mr. Samuel Lumley Davies, Tower, Pen y groes, yn 57 mlwydd oed. THOMAs-Ionawr 25, yn eibreswylfod, Bryn- hyfryd, Llansadwrn, yn 85 mlwydd oed, William Thomas, gynt o Thomas Bros., H mby Street a York Villas.

YM El- IAU. GENETH Dda mewn Teulu Cvmreig ar gwr y wlad ym mhen gogleddol Lerpwl. Dim Golchi. Cyflgusterau crefyddol bob Saboth ac yn ystod yr wythnos. Cartref cysurus. Cyflog teilwng i eneth dda. X.C. Brython, Office. PRELIMINARY NOTICE. Chatham St. Welsh C.M. Chapel An ORGAN RECITAL and GRAND C -Will be held on Wednesday Evening, March 7th, 1917. Artistes- Dr. CARADOG ROBERTS, F.R.C.O., Rhns. Miss ANNIE DAVIES, Pemhyndeudraeth Madame GLADYS WILLIAMS, Bi. kenhead, Further particulars later. Proceeds towards the poor. CYFARFOD PRFGETHI) BLYNYDDOL LAIRD STREET, Chwefrol 3ydd a'r -4ydd«. Pregethir nos Sadwm, am 6-30 gan y Parckn. W.Llewelyn Lloyd^ 1 KINMEL; a Wm. Davies, M.A. ABERDAR. Bore Sul am 10.30, parch, W. Llew. I loyd. 2-30, Parch. Wm. Davies, M.A. 6, Parchn. W. Llewelyn 1 loyd a Wm. Davies. M.A. Gwahoddiad cynnes i, bawb. CYFARFOD PREGETHU Tobernoci, Belmont Rd, CHWEFROL lOcg aVr ileg, 1917.. Trefn yr Odfeuon- NOS SADWRN am 7-30. a NOS SABOTH am Parch. D. SlANlEY JONIS, Caernarfon. BORE SABOTH am 10-45, Parch. H. ELFED LEWIS, M.A,» LlnEdain. SUNDAY AFTERNOON at 2-30 p.m.. ENGLISH SERVICE. Preacher, Rev. G. R. JONfS, B.A., B.D.. Fitzclarence Street, Gwahoddiad cynnes i bawb. Telophone-Anikeld. 100 1155 KENSINGTON. LIVERPOOL. R. W. EVANSr 'F'UM'SQRA.U DIRECTOR. All Orders personally attended to thronghoat. I P. Lloyd Jones FUNERAL DIRECTOR, 364 Stanley Road, L'pool. TELEPHONE-2il BOOTLI. ^TELEPHONE—575WANFIELP. J. T. JONES, Funeral Undertaker, EVERTON t.40Auhréy Stree.. J. and 55 recs Rm LIVERPOOL. Funerals personally arranged to all parts. COOK &TOWNSHEND Warm Wool Comforts for Soldiers and Sailors. Splendid collection 1 f Bigh Quality Goods at Popular Prices. Wool Socks 1/ 1/6, & l/lLKk Khaki Wool Mitts, 1/- & 1/6 ppearir Natural Wool Body Belts, l/6e«.h Balaclava Sleeping Helmets 1/11 and 2/6 each. Cardigan Jackets, 4/11, 5/11 & 6/11. Special line of Men's Khaki Cardigan Jackets, 6/11 each Men's Army Grey Shirts 3/11 & 5/11 each Men's Khaki Shirts 4/11 & 5/11 each. p Special Prices quoted for Church Guilds etc Byrom St. & Dale St, LIVERPOOL. Palatine Trade Protection Office (L'Pool). 35 Exchange Chambers. 2 Bixteth Streets LIVERPOOL, and at LONDON. Subscription ii is, per apnum. Includes an UNLIMITED" numbe/of collections ef accounts. Tel. 8365 Cel II Ii (3 lines). 'Telegrams,' Quorum.' Apply for fui be particulars- PARK1 S. BOOTH, General Manager. Printed and Published by tb% Pro- priators, Hugh Evans and Sow, 356mg Stanley Road, Liverpool, In the Coidiy ol Lancaster. Tei ifi 800tis.

"Bootle. Byddwn ninnau'n cael cyfarfodydd gweddi ardderchog yma, ac yr wyf wedi cael y fiaint o gymryd rhan ynddynt fwy nag unwaith. Er mai ychydig fydd y cynhulliad, a'r amgylch- iadau yn anodd i raddau, byddwn yn teimio fod ysbryd yPethByw yn bresennol, ac hefyd credaf fy mod wedi gweled ystyr newydd i'r adnod honno Pa le bynnag y byddo dau neu dri,' etc. Mae yna un frawddeg Saesneg yn fy meddwl i yn wastad ers pan wyf yma, a dyna yw, He will in no wise cast out.' Ni wn paham y mae wedi dod yn y Saesneg, ond fel yna y mae a bydd yn dda gennyf feddwl yn oriau hirion y nos nad wyf yn unig, y caf gwmni yr un Duw yma ag a fyddwn yn gael yng Nghymru a Lloegr." Mor gu yw'r hen gylchoedd yng nghalon y bechgyn draw ac ambell lythyr dwys a defosiynpl fel hwn. yn dangos y deil y planhigyn a wreiddiwyd yn iawn i dyfu er ei dransplnntio i ffosydd Ffrainc. s SAESON A CHYMRT'N YMSERCHU.— Wythnos yn ol, buwyd yn anrhegu Mr. A. Thomason, Merton Road, Bootle, un o geidwaid amser y gweith- wyr yn Noc Canada, a phar o ellynod (" rasal." chwedl y Cymraeg stryt) a boglynnau aur (set of 9 carat gold studs yn yr iaith fain), ar ei ymadawiad iweithio yn Shotton, Sir Fflint. Y mae yna gryn haid o Gymry ymysg gweithwyr y doc, a chyfrannent hwythau'n ewyllysgar iawn at yr anrheg, i ddangos eu gwerthfawrogiad o'r chwarae teg a'r teimlad da eithriadol a ddangoswyd tuag atynt gan Mr. Thomas- on a Saeson eraill v lie. Y maent yn ddiolchgar iawn am yr ami gymwynas a gant, ac am y diddordeb a. deimlir vnddynt gan eu cydweithwyr Seisnig Dymuna Mr. Thomason ddiolchi'rCymry a chyfeillion eraill am bvvyddion mor briodol, ac am y teimladau grasusol a'u cymhellodd i'w rhoddi; ac yn arbennig i Mr. R. G. Williams, Rhostrvfan, am arwain y canu a fu yn y cyfarfod anrhegu ar emynau a chaneuon yr Hen Wlad, ac a ganwyd yn Gymraeg ar daer- ddymuniad Mr. Thomason ei hun a'r tag gynnes a gaed o'r canu yn asio Sais a Chymro'n well na dim un ddeddf sydd ar lyfr y Senedd. AR STAFF r PRIF WEINIDOG.-Mae Miss Elizabeth Owen Watkin, B.A., merch ieuengaf Mr. Owen Watkin, Trygarn, Sarn, Pwllheli, a chwaer Miss Watkin sydd gyda'r gwaith cenhadol yn Lerpwl, wedi ei phenodi i wasanaethu fel clerc ar staff yPrif Weinidog, yn 10 Downing Street AMHEUTHUN BANKHALL.-Daeth cynifer a 160 o fiiwyr i'r cyngerdd croeso nos Sadwrn ddi- weddaf, ac wedi digoni't cant a thrigain a lluniaeth blasus, aed drwy'r rhaglen a ganlyn Cainc ar y delyn gan Miss Freda Holland, a'i thad, Mr. W. R. Holland, a'r Corp. W. O. Hughes yn canu gyda'r tannau. Canodd Miss Dora Jones God send you back to me, mv hero. Miss Annie Hughes; Jeannette and Jeannott encor, Daddy's Sweetheart; Unwaith eto'n Nghymru Annwyl encor, Good Luck. Miss Winifred Jones That's all that leads to home. Mr. 'J. Halton Morris Absent, My Rose, Friend. Adrodd- iadau Amser yn ol a DiolchgarwchlDic gan y Pte. Tom Parry, B.A. Croesogfcralg y ty, gan Lance-Corp Parry r Llifetriant, gan y Pte. J. Williams. Cystadleuaeth araith ddifyfyr ar Bywydbrafyw bywyd V milwr; y Parch. Myles Grvffith yn feirniad i, Pte. J. Williams 2, Lance-Corp. Parry 3, Pte. Ifor Jones. Miss Nellie Lewis yn cyfeilio Mr. D. Jones-Hughes yn traethu gair o groeso cynnes i'r bechgyn; Mr. R. Vaughan Jones yn arwain y cyfarfod a Mri. R. O. Williams (trysorydd y mudiad) a Hugh Lloyd (l'ywydd y pwyllgor) yn diolch i'r chwiorydd am arlwyo mor lafurus ac i'r doniau am ddiddanu ac adei'adu'r dyrfa astud. TYSTEB PEDROG— Mr. Dan Jenkins, Ysgol Llancrwys 1 2 6 I Eglwys Annibynnol Widnes 2 2 0 Mr. W. O. Elias, West Kirby i i o Cyfaill o 2 61 Cyfanswm .£353 10 6 CYMRTTR OPERA.-Atebweh ehwi'rgwybodu- ion. cerddorol prun yw'r ffurf uchaf ar ganu— Oratorio ynteu Opera ? Atebwch hefyd, os gwelwch yn df a, Pam na ddisgleiriodd y Cymry gymaint ag y I dylasent yn y ddau ganu uchelradd hyn ? Sut bynnag, y mae yna dri neu bedwar o'n eydwladwyr- Mr. Lewys James ac eraill--yn canu bob nos yng Nghwmni Opera Harrison Frewin sydd yn y Shakes- peare Theatre am dri mis llawn o gyhoeddiad. Dyry'r wasg air uchel i'w canu, ac y mae yno dyrru i'w gwrando o belt ac agos.