Y Brython

WIT GOSTEG. :Trugareddau Ap Rambler.-Mr. John Morgan, Dinas y Llyn Halen, Ulnol Daleithiau'r America, ydyw Ap y Rambler llengar ac amryddawn o'r YVydd- grug pan ydoedd a hwdied ein diolch dyfnaf am y pecyn mawr o drugareddau a gyrhacddodd yma yn galennig ganddo, Buasent yn flasus odiaeth o un- rhyw fan, ond yn iwy fyth o le mor bell, a chan •Gymro mor garedig a gwreiddiol ci ffordd. Diolch- wch i Mr.i Montgomery, Ward & Co., Chicago, am eu pacio mor ddiogel mewn blychau mor dwt, a dywed- wch wrthynt iddo gyrraedd heb yr hie na'i vsgeg Jejaf, er mor ber ei arogl ac amheuthun ei flas: Y mae'r eneth acw at ei chlustiau yn eu canol, ac yn canu grwndi o iwynhad tan gnoi o fore gwyn tan nos. Yr unig ffordd y medraf dalu i chwi ydyw gyrru copi o Raglen Cymanfa Ganu Eisteddfod Birkenhead gynted y bo hi'n barod, canys da y gwn y buasech chwi'n rhoi'i hoi! Feibl ar Solffa neu Hen Nodiant pe caffech gan eich Cyfundcb. Fe'ch cofiwn at yr Wyddgrug a'i bobl gynted y byddwn yno y mae'n hawdd iawn gennym bicio i dre'r Rambler ar yr esgus lieiaf, er mwyn cael ail drochiad o ysbryd Daniel Owen a Roger Edwards a Glan Alun a John Blackwell ac Ambrose Lloyd a Rd. Wilson.

Cyh ^eddwyp y Cymod YjSaboth nesaf. Y METflODISTIAID IG-VLFIXAIDD PR.lCES HOAD-lO 6, H H Hughes DAVID STREET—10.30 a 6, W Henrv F LlItENCE STREET—10 a 6, J H MorfM rIT7XAS KOAD—10 a 6, J. Owen CHATHAM ST-10.30 a 6, R Aethwy Jones OKOSSHATL ST—10.30 a 6, J H Lloyd WilliaM3, Clynnog ANFIELD ROAD—10.30 a 6.'G. W. Griffith NEWSHAM ['ARK—10 a 6, R R. Hughe? BOOTLE-10 T J Rowlands. 6, 0 Lloyd Jones PARKFIELD-10.30 a 6. R Ernest'Jones, Oldham BEACOMBE-10.45 a 6.30. G R Jones GARSTON—10.30 a 6, D Jones ROCK FERRY—10.30 a 6, 0 J Owen WALTON-tl).30 a 6, P. W Roberts WATERLOO—10.30 a 6, D D Williams PEEL ROAD-IO.30 a 6, E. J Evan" EDGE LAKE—10.30 a 6, J Daniel Evans WEBSTER ROAD—10.30 a 6, R Prys Owen, Llangefni LAIRD STREET—10.30 0 Lloyd Jones, 6, J J Roberts WOODCHURCH RD—10.30 a 6. W 0 Joae3 NBW BRIGHTON-10.30 a 6.WH Williams,Llanfairfechan WEST KIRBY-11 a 6.30. D J Javnes, Llanelwy SOUTHPORT-10.30 a 6, R Divies HFFYTOS QUARRY-IO.30 a 6. David Hughes. Bootle WHIST ON"—10.30 a 6, John Williams ST. HFLETS- ST. HELENS JUNCTION-J Peron Jones SK8LMBR3DALE—10.30 a 6, WlGAN— 2-30 a 6, ELLESMERE PORT—10.30 a 6, ASHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 6, W Hughes UPPER WARWICK JSTREET—8.15, D Jones Hashes BANKHALL—6.15,— SMITH STREET-5, 'II MIDDLESBROUGH—-10.30 a 6.30, R. P. Jones SUNDERLAND—10.30 a 6, John Jones 8PENNYM00R—10.30 a 5.30. EASINGTOS-IO.30 a 5.30, E P Roberts ELDON-IO.30 a 5.30, T. J. Owen SUTTON OAK (Undebol)-10.30 a 5.30. 1 YR ACH03IOJT SEI9NTG. OAKHKLD ROAD—10.30 a 6.30, J Lewis Jenkins EVBRTON BROW—10.45 a 6.30, Olivell Williams OITHARINE ST.—11 a 6.30, J Talog Davies SPBLLOW LivE-11 a 6.30, W F Phillipj LISOARD—10.45 a 6.30. Emlyn Jans; BRPJEE Hir.L-ti a 6.30, H. Ridehalgh Jon33 ORRELL, BOOTLE—11 a 6.30, WICILHER RD.—10.45 a 6.30, G H EVim Ilya kNTEBYITWYIt TABPJRA.OL-LO-j a 1, Cipl W Llewelyn L'ovrt.Citimel PARK RD—10.30, E "H Rob^RTI, 6, X VllrnoD Lewis GIOVE ST —10.30. T Wall Joaet, 6, D Ahml OoiFroy R^AD— 10.30, 6. T ■! Rowlaals Gr MBRSEY ST— 10-45, D Aiann, 6, T Well Joaes, Ceo ijo.-willfc MUII LiNS—10.30, Dt Owen Evn3, 6, Albert Jones KENSISGHON—10.30 J J Roberts, 6, TRINITY ROAD—10.30, J Veraon L-,W s,6, E H Rabsrfcs LTsa.tttD-10.45, A Jones 6.15. Dr Ovvea Evan3 VICTORIA 3r—-10.30 a 6. G .T William* KEATHFIELD RD.—10.30 Ysgol, 2.30, D Aiams BILSORAD ROAD—10.30 a 6, G*olm*n Ellis EA.Rr.B5TO WW—10.80 a 5.30, Iiaa. Osvjn PRE300T—10.30 a 6. R Williarci-i, Crewe THATTO HEATH—5.30. T C Joass SOUTHPORT— LI a 6.30, ASHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 5.30, H Roberts GOLBORNE-IO.30 a 5.30, WlQAS—2.30 a 6, Y WE5LEAID OiKFIELD —10.30, T Isfrvn Hughes, 6 J Lloyd Jones 8PLLOW LANE—10.30. J R Jones, 6, R W Jones BoortE—10.50, R W Jones, 6. T Iifrfn Hughes EDOE EI(rL-10.30, J L'ovd Toaei, 6, J .Tone.* KNOWSLHY RD—10.30 H H Chambers, 6, G Evans MYVYDD SSION— 10.30, E Davies, 6, D leewyn Evans BIRKENHSAD—10.30 a 6. R W Davia3 WIDNH4—10-30 a 6, R L WillianH GIR^TO^—2.30, R W Dwies 6, .!J:'J&I'JI{)'H-lO.t5, D Ticwvn Rvans, 6, Elward Davies a 6. BiaCiE^rows—10.30, M H Morris, 5.30. E W Owen GDCIBO^NE—10.30. 5.30. M H Morri3 SpRt^.J VtE.v—tO-30, T Lloyd, <5. D Rowlands Lstas—L0.30 E W Owjn, 5.45, M Roberts tv. HELENA— J j Y BEDYDDWYR. EVESTON VlL—10.30 a 6. D Powell EARLSFIBLD ROAD—10.30 a 6, T. MiehaeJ BOUSFIG&D STREET—10.30 a 6. M. Griffith ED<JB LINE—L0.30 a 6, H R Roberts BILMM ROAD—10.30 a 6, P. IVilliarni W-JJ'J&ITDJ —10.30. D Divies 6.15. J. Dwie* SBAOOMBE—10.45. J Davie*. 6,15, D Diviee, Llandudno P&r,Agitiro-; DatVE—L0.30. L W. Lewis, 6, B.;W. Wya ie EGLWYS RYDD Y CYMRY OlNTiNf} STEtEEr—10.30 a 6, W. O. Jones Htas PiFtK 3 r-tO.30, D Diviai, 6. E Evans BI >prjq — i {) a 6. Evan Price, Hilkyn 1 BIRKENHEID— 10.30, ti, DDAvies DA^ISBIOT STREET—10.30, a 6, R T Roberta YR EGLWY3 SEPYDLEDIG DBWI SANT—11 a 6. D E Hugh3s DBINIOG SVVT—11 a 6.30, Griffith Jones A34,pEr SiNt—-11 a 6, S. Jonei-Ptrry » WINIFRED SUT-ll a 6.30. J. Hughes

Llyfrau Cyfrifon Ysgol Sul. LLYPjR YR YSGRIPBNNYDD, gyda da- lenna-a byrioa i WMama-etha am Iwyddyn heb ail ysgrifeaaQ yr eawaa, dwy golofn ar gyfer pob Sat cryahodeb ar ddiwedd pob chwipfeee, a aifer o ddaleaaaa ar y diwedd i gadw cofaodioa. Rtiif 1—A.r gyfer ysgolion yn oyaawys ,-ir2O o ddosbarthiadaa 2'- Rhif 2-35 0 ddosbarthiadau 251 Rhif 3 -500 ddosbarthiadau 3/6 Olndiad yda'r Pott 4c. LLYFR. OYPRCF Y OOBARrH, wedi ei gv,ftiti,i(i I waeyd am Hafus heb ail ya- 0 t H 91*1,11 i rê;J,jjel) i fyir ye Yi grifenavdd. Wdi trafau i gadw Cyfrifon o I > n v ■ It t 7 0 (U-l i i Fawtb g Pfis y dwsin* OladUd -Co dwsin 4o\ a cbeiniog y dwsir ar ol hynny. tIJil "i k t FSISIO N t5ft 358 Stanley RoMt, Liverpool

Ffetati y Gol. I Calettnig aratl. I ANSTWYL MR. JONES.—Daeth OV Mwifi'r Mymjdd yma gycli chyfrolau craill. rai wyth- ol. i chwanegn at lyfrau Cymraeg sydd eisoes yn llyfrfa'r Ysgol Sir. Darllenais lawai- ar y gyfrol yaxhanol fy anhwyldeb (yr wyf wadi b )(1 yn. y ty ers pum wythnog gan yr aawydw-it a phesweh), ac ni allaf ddvveyd wrthyoh g.1dl. pha faint o flas y darllenais. Ni wn. prun i'w eclmvu fwyaf,—sylwedd yr y"»-;rit'au ai yateu Cymraeg y Hyfr. y mae'r ddau yn odidog ragorol. Daliwch ati, a phob dy-n-i,iiad d-t i chwi a'r BRYTHOV a'r argraff ydd. (x.vdlais gvda llawanvdd a-a eich llwydd yn y llY3. Fy ii-shofi-)n yn gynnes atoch yn y swyddfa.—Yr eiddooh vn wladgar, DAVID SAMUEL 6. -C-tth i ^ythp^ul. ] At Olygydd Y BBYTHON I ANNWYI. SYR.-Difyr oedd darllen y llyshyr ya Y BRYTHON ar y geiriau uchod. Dsfnyddiwn rti hwy yn Nyffryn Tanat am rywbe'h fydd yn mynd gyda chyflymdra anghvffredin Bobil annwyl yr oedd o'n invad fel catl-i i gy'hraul." Defnyddir yma hefyd y geiriau a ganlyn am ddyn wedi brifo a gwaed ar ei wyneb Yr oedd o yn waed yr aur." Dafnvddiwyd hwy gan y Parch. Tegla Davies yn Y BRYTHON ychydig amser yn ol yn wadd yr ael, "-priin sy'n gywir ?—Yr eidd^ch, R.H.E. Milwr Diolchus. I At Olygydd.Y BRYTHON ANNWYL SYR.—A wnewch chwi ganiatau i mi, fel un o fechgyn Cymru sydd ar wasgar yn herwydd Arm aged, >n Ewrop, ddatgan fy ngwerthfawrogiad o lafur a charedigrwydd y cyfeillion ym Mharc Cinmel ? Treuliais ddeu- fis yno, a darbyniais i, a phawb arall o ran hynny, bob caredigrwydd a sirioldeb oddiar law y ped.var Caplan Ymneilltuol sydd yno. Nid yn unig darperid cyngherddau i ni yn Neuadd yr Ymneilltuwyr, neu'r Free Church Hall fel ei gelwir, ond caem bregethau'r Sul, cwrdd gweddi yn yr wythnos, ac YsgoI ar brynha-tvn Sul, wrth draed y didda,n Llifon a nos Nadolig, cafwyd Cymanfa Ganu, dan arweiniad Dr. Vaughan Thomas, Abertawe Yr oedd y Y.M.C. A., y We leyan Institute, a lleoedd eraill yn y gwersyll, yn gwneud eu I goreu i'n gwneud yn gysurus, ac y mae bynnt, yn beth mawr pan gofiwn fod llawer o bobl ar hyd y wlad yn codi erocbris am bopeth ar y milwr, druan. Nid wyf hyd yn hyn wedi dod o hyd i'r caplauiaid yn y gwersyll newydd yma ond er mai tridiau sydd er pan gyr- haeddais yma, cefais brawf fod yr enwadau crefyddol yn gofaki amdanom 31m.a hefyd. Mae gan y Wesleaid le cysurus a rhad i fwyta ar gyfer y milwyr ym Mansfield., ac yn Forest Town neithiwr cawsom gyngerdd a the yn rhad. Bendith arnynt i gycl Beth bynnag arall y mae'r rhyfel wedi ei wneud, mae wedi agor llygaid miloedd ar eu dyletswydd, ac wedi ennyn parch newydd ynom at grefydd, a. dangos inni inair eglwysi yw ein cyfeillion goren. Mae bias gwell nag erioed hefyd ar Y BRYTHON wedi diflastod yruarferiatiftit milwrol.—Cofion cu, yn wladgar, RHYS JONES (Y Bontnewydd) Clipstono Camp, Notts. r National Tribute tc the Prime I Minister. To the Editor of Y BRYIHON j Sip,-Tliere will be general agreement amongst all c'asses that the moment has arrived when all Wales should testify to its :tdmiration of the greatest Welshman in the British Empire. It will be now, as it could not have been before, an enthusiastic movement of a whole nation. A demand will be made that the tribute should be distinctively Welsh. Let that be so by all means at the same time, it should play its part in the generations to come .n the bringing of Wales and in the keeping of Wales in contact with the best thought in England and in the Allied Countries. Amongst your readers are Oxford men, and they will bear me out whenI say that the e ducational scheme which created the greatest inter- est at Oxford during the last ten or more years was tie Cecil Rhodes Colonial scheme. In his will the South African magnate and Empire-builder left a large sum of money for the purpose of sending young Colonials year by year to Oxford that they should be equipped for the work for which they were fitted on their return home. The possibilities of that scheme and of its influence upon the Empire and upon the Colonies in the future were held to be infinite. Now, it seems to me that some such programme, planned on a courageous and magnanimous scale, would be the best permanent tribute to the Prime Minister. These Lloyd George" scholarships or fellowships would go on from year to year down to the last fringe of time. Every clergyman, evety minister, every piofessional and business man in Wales to-day, knows what it is to come across a little gi-niis-a boy or girl—who might have done wonders in Art or in Music, or in Commerce, or in Medicine, but the door has been barred and bolted by absolute poverty. And in Wales there is no way of forcing that door open except by appealing for charity. Twenty Lloyd George scholarships or fellowships, available every year for promising young men and young women, chosen on merit from various districts of the Principality, would be an incalculable gain in helping Wales forward. And it would be strictly in keeping with the best that is in our past. St. David, Bishop Morgan, Grtlith Jones (the vicar of Llanddowror), Madame Bevan of Laugharne Charles o'r Bala, Sir Hugh Owen and Tom Ellis—let us, in carving our tribute to the greatest of our living: leaders, Cariv on the work of our mighty dead. —I am. etc., Abergavenny GWILYM DAVIES

.-0- Basgodaid olp WI ad. LLEF O'R NANT, SEF N ANT NANTLLE.—Cyrddau gweddi gwlithog a gafwyd trwy'r wythnos yn holl addoIdaFr dyffrvn. G-weddiau taer am heddwch ac amddiffyniad drns y bechgyn. Cafwyd dwy bregeth yrn Mwlch y Ilyn (A.), gan y Parchn. J. W. Edwards, Pent.refelin, a D. Davies, Llanllyfni, sy'n gweinidogaethu yn Ebenezer (B.), hen faes y gwreiddiol Robert Jones, Llanllyfni. Aeth y Parch. I?>. W. Jones, Cilgwyn, i gynorthwyo'r ddiadell fach, egniol er hynny, a gyferfydd ym Mhont llyfni (B.) yno yr oedd nos Wener. Anerchiad a gafwyd yn Soar nos Sul gan Mr. D. R. O. Prytherch, M.A., ar Addy^f Grefyddol y Plentyn. Efe'n athro yn Ysgol Sir Pen y aroes, ac oddeutu mil o blant o dro i dro wedi bod dan ei ofal. Felly gall siarad odcliar brofiad. Ym myiiwent Macpela, dodwyd gweddillion y chwaer hynaws, Mrs. Ann Jones, Shop Isa.f, Pen y groes. Dvdd lau y bu'r angladd y Parchn. W. Elias Williams ac R. W. Jones yn gwasauaethu. Un mab yn Utica ac un yn y Fyddin, va gwasanaethu ei wlad yn yr India. Yy un dvdcl. bii angladd y ovfaill ey wvnas- gar, Mr. Robert Thomas, Brynmelyn, Nebo gwasanaethwyd gan y Parch. J. M. Williams, Pen y groes. Efe'n 57 mlwydd oed, ac yn hynod am barodrwydd eigymwynas. Bore dvdd Sadwrn dae+h y Pte. Price Owen, County R ,ad. Pen y groes, i edrych amdanom o Ffrainc daeth yn SVth o'r ffosvdd. Pob ydd ydyw Price, a chredwn iddo bobi tipyn ar y gelyn. -Aeth Mr. W. H.Roberts, mab hynaf Mr. a Mrs. J. R. Roberts, Station 1-1 Betws y coed. gVnt o Ben y groes, i fyd y fodrwy. Dswisodd un o rianedd Pen y groes, sef Miss M. A. Jones, merch hynaf Mr. a Mrs. W. O. Jones, Drug Hall. Fe'u priodwyd v, ag Nghaer. Hefyd, Mr. Willie Pritchard. mab hynaf y Cynghorydd G. W. Pritchard, Arvonia, Pen y groes, yn mentro i'r un byd gyda Miss Daniels, Factory House,. Pen y groes. Priodwyd y ddau ddvdd Mf-relier, \,m Methel (M.C.).-[Diolch am fod mor batrwm o gryno a digwmpas, a hynny hefyd heb fod yn sych yr un pry(I.-Y COL.] CEFN MAWR.-Mewn cyngetdd nos Nadolig yma, dan nawdd Bedyddwyr Capel Seion, cafwyd caneuon gan Miss Lottie Thomas (Gwrecsam), Madame Josephine Williams (Bangor), Mr. Arthur Jones (Coed poeth) Miss Mathews (Ac-fair) yn cyfeilio a chaed hefyd gyfres o adroddiadau Cym- raeg a Saesneg gan y Proff. Kingston Tones, Lerpwl.- efe oedd prif atyniad y noson, a'i adrodd cain a pherffaith yn dangos peth mor ddyrchafol heb son am ddiddan, ydyw adrodd pan y'i ceir mor benigamp a hyn. QUEENSFERRY Ymtjomweil a Chyn,i- ek,dd.Nos Calan. cynhaliodd y Cymry sydd ynglyn a'r achos M.C. yn y lie ymgomwest a chyno-erdd. Y chwiorydd caredig wedi dar- paru arlwy o'r fath oreu, a gwnaed pob cyf- iawnder a'r danteithion gan y cynhulliad lliosog. Yn dilyn, cafwyd cyngerdd gwir ragorol o dan lywyddiaeth Mr. Griffith J. Jones, Cymro eiddgar o Benrhyn Doudraeth, ac aeth trwy ei waith yn hynod hwylus a dirodres. Cymerwyd rhan gan y canorion gwych Mrs. Roberts, Trefnant, soprano Miss Annie Wood Griffith, o Ben y groeg, yn canu ac adrodd Mr. Eliai Pritchard, o Lan- beris. tenor Llow Duulyn, Nantlle, a Mr. Mathews (Lerpwl) baritone; a chyfeiliai A.p Asaph, o Fethesda. Yr hwyl Gymreig yn ei huchelfan, ac aed trwy'r rhaglen gampus a í ganlyn Hen Wlad fy Nhadau, gan Miss Annie Wood Griffith anerehiad gan y llywydd unawd, Y Golomen Wen, Mr. Elias Pritchard unawd, Cartref, Miss Annie Wood Griffith unawd, A Jolly Old Cavalier, Mr. Mathews unawd, Owalia Dlos, Mrs. Roberts; cyfarchiad ar gan gan Llew Deulyn adrodd- iad, Mr. Moody, y Fam, a'r Plentyn, Miss Annie Wood Griffith unawd, Y Biujaii, Mr. Elias Pritchard deuawd, Annie, ddoi di am dm ? Miss Annie Wood Griffith a LIew Deu. lyn unawd, Gwlad y Bryniau, Mrs. Roberts unawd, Hiraeth. gan Mr. Mathews canu penillion gan Miss Annie Wood Griffith. Y diolchiadau yn cael eu cynnyg mewn arait-h wresog gan Mr. Williams, Garden City. DaY) ya.dwo"r brenin. Mrs. Roberts. Yr oedd Mr. Robert Williams (Clynnog) wedi sicrhau afalau ac aurafalau'n galennig i'r plant ac nid gwiw terfynu heb gydnabod llafur Llew Deulyn a M Tom Roberts mewn trefnu'r cyngerdd rba orol.Un oedclyno. BARGOED A'R C YLCIl.—Dydd Nadolig cynhaliwyd Cymanfa Ganu undebol gyntaf eglwysi'r cylch, a thystiolaeth pawb yw iddi fod yn llwyddiant mawr. Arweiniwyd yr ddeheig gan yr Athro David Evans, Mus.Doc. (Oxon.), Coleg y Brifysgol, Caerdydd. Yn y bore, cynhaliwyd cyfarfod neilltuol i'r plant, a llywyddwyd yn fedrus iawn gan y Parch. Griffith J. Jones, Tabernacl (A.). Yn y pryahawn, llywyddwyd gan y Parch. D. L. Jenkins, Bethania (M.C.), ac yn yr hwyr gan Mr. Walter Lewis, Y.H., Bargoed. Cymer- adwywyd y Cor yn uchel iawn gan yr arwein- ydd ar eu datganiad o'i, Te, Deun?,anthem o'i waith ei hun, ac ymddengys mai dyma'r ymgais gyntaf i roddi'r De Deum mewn gwisg Gymreig. Cafwyd hwyl ardderchog ar at.them boblogaidd Mr. T. Gabriel, F.T.S.C., Bargoed, Ar lan lorddonen ddofn. Cyfeiliwyd yn ddeheig iawn gan Miss Lily Gabriel, A.T.S.C., a'r Athro Handel Jones, A.R.C.M., Gall vr eglwysi ymfalchïo yn llwyddiant y Gymai-ifa, ac edrych ymlaen at gymanfaoedd o chwa,eth uchel ac ysbrydol yn y dyfodol. Teilynga'r pwyllgor, o dan lywyddiaeth y Parch. G. J. Jones, a chyda llafur diflino Mr. Marie Old fel ysgrifennydd, a Mr. J. R. Williams fel trysorydd, gymeradwyaeth a chlod mawr am eu hymdrechion, a hyderwn y dilynir v Gymanfa gyntaf hon a bendith.—M. O'B HEN SIR, SEF SIR FON.—Yn yr Hen Dabernacl, Caergybi, pregethwyd ddydd Calan gan y Parchn. O. L. Roberts, Lerpwl, a Hugh Jones (B.), Llanelli: Mr. Jones yn fro dor o Gaergybi, ac yng Nghaergeiliog drachefn gyda'r Bedyddwyr, yn cynnal cwrdd mawr nos Fercher, a dydd lau, gyda'r Parch. R. Parri Roberts, Ffordd la Glan Conwy,—brodor arall o'r ymyl, Bod. edern, ac yn argoeli bod yn un o'r "hoelion wyth. "—Ac ym Mhensarn (B.), y Parch. J. B. Hughes. Llannerch y rxiedd, a'r Parch. T. E. Thomas, Gaerwen, a efcngylent gycla; bias.- Dyna ddwys i deimlad Amlwch oedd | gweled Mr. Henry Hughes, Morfa, Wesley! j Street, yn cyrraedd adref, ag un droed iddo j ffwrdd. wedi ei cholli mewn dam wain wrth ddadlwytho Hong draw ymhell.-Gwyliau I Nadolig anniddan gafodd pen englynwr ac arweinydd Eisteddfodol y Sir,-yr addfwyn j a'r hoffus R. Mon, yn gaetl yn y gwely. A'r fath garchar i un mor fyw. Ond mynnodd englynulngywrainoddiyno. Buan yr hybo. !Ami i hen goedon frigog a ddaliodd bwys- au llawer tymestl sy'n cwympo'r dyddian hyn. Cyfeiriwn at farw MP. M. Williams, Rhos- wen, Amlwch, yn chwech a phedwar,ii(ain oed Miss Mary Hughes, Ty mawr, Mynydd Caergybi, yn saith a phedwar ugain—hen ferch dda fonheddig a Mrs. Jones, Smyrna View, Llangefni, Ty Capel, Belar, (B.) gynt, amam batriarchaidd iMrs. O. M. Jenkins (A.) Angorfa. Hunodd yn ddeuddeg a phedwar ugain oed, yn gyflawn o ddyddiau ac o ras. Un o wragedd duwiolaf y Sir, a dail ei Beibl wedi melynu gan gymaint y troi fu arnynt. Adwaenem hi'n dda, a llawer ymgojn flasus gawsom t hi. Hebryngwyd ei gweddillion i tynwent. Bolan ddydd Calan y Parch. Daniel H. Hughes, Machynlleth (brodor galluog o'r LlarU a r Parch. J. B. Hughes, Llannerch y medd, yn gwasanaethu. Dyna. dro gwael, cau gorsaf Rhosneigr, yr unig un ym M6n i'w chau, a'r fath fynd a dod iddi, a lle'n dibynu'n gwbl ar ymwelwyr. Y fath anhwylustod a cholled diangen am dano. Bu cyfarfod dydd Mercher i brotestio'n gryf yn erbyn y fath ormes ac annhegwch dialw. A phob calon yn fflamio. Gorfodir llawer fel yr ysgrifen- nydd i ddioddef am hyn. Beth nesaf ?—• Llyyad A yored.

Sul Ysbytai Lerpwl CESGLIR YN EGLWYSI'R DDINAS Y SUL NESAF. QHERWYDD cynnydd dirfawr yn nhreuliau'r Ysbytai erfynnir yn daer am ychwanegiad sylweddol yn y Casgliad eleni. Gwnaed pawb ei ran at yr amcan gwir deilwng hwn. EGLWYS RYDD Y CYMTYR UPP SIRLE-1. Cynlielir .Cyfarfod Pregethu Blynyddol. yn yr Eglwvs uchod, IONAWR 20fed a'r 21ain, 1917. PREGETHIR nos Sadwrn am 7, a'r Saboth am 10-30 a 6 gan y Parchedig Dr. 1PETJESR PRICE, Rhos. Saboth am 2.31 gan y Parch. T. MICHAEL, B.D. Gwahoddiad cynnes i bawb. Eisteddfod Plant Bootle. Cynhelir yr uchod NOS SADWrtN, IONAWR 27ain, 19179 YN NEUADD Y DREF. Llywydd Dr. R. E. ROBERTS, Y.H. Arweinydd J. C. Roberts, Ysw., Walton Park. Beirniad Cerddorol W. M. Roberts, Ysw., Gwrecsam. Beirniad Adrodd J. H. Jones, Ysw. CO?U. CERODTITST PENHILLIO? UNA W DAU. AOJ\.ODDIADAU, etc. gg? Rhagolygon Campus. ?M Tocynou-2s., Is., a 6ch a Plant hanner Pris. Ysgrkfenyddion-DAN DAVIES. DANImL WILLIAMS, 17 Pembroke Road, Bootle. u. YNc EllAU. N EISIEU.-Bachgen wedi cael addysg i dda, mewn Cyfrifdy (counting-house ) Ymoiynner drwy lythyr a. W. H. WATTS & Co., Ltd., Compton House, Liverpool. GENERAL Servant Wanted; family two state experience, wages, ago, eoc. Address Mrs. WILLMEU, 17 Alfred Road, Claughton, Birkenhead. Cymdeithas Genedlaethol Gymreig Lerpwl. TYMOR 1916-17. Cynhelir y Pedwerydd Cyfarfod Nos Wener. onawr 19,1917 yn y ROYAL INSTITUTION, COLQUITT ST., pryd y traddodir DART.ITH gan y Proff. D. Miali Edwards, M A ar "Crefydcl Cymru, Ddoe, Heddyw i ac Yfory." Cymerir y Gadair am 7.45 gan y Parch. R. AETHWY JONES, M. A. Y mae gwahoddiad cynnes i gvfeillioa yr aelodau fpd yn bresennol yn y cvfarfod gyda hwy. R. VAUGHAN JONES, Ysg. Myg. 52 Hertford Road Remington's, Barlock's, Salter's, and all Standard makes, 35 upwards. Repairs, Cleaning, Rcplatir.g. Ribbonsf Carbons, Stencils. TYPEWRITER MECHANICS CO., 22 Fenwick St., Liverpool. Central 7070 Birkenhead Depot- Ornum College, 30a Hamilton btreet Birkenhead, Hrlntco ana FuoiivRea tiEi« il"10- lprictorb, hugbbvana and Sol%$. a10.8 itaaiey Koaa, Liverpool, to me Comiiy I 01 imucaster, Tel 600".