Y Brython

¿t KEEMORA, Self. Raising ^^S| FLOUR It Makes Perfect Pastry, Scones, 6c. SOLE WHOLESALE ÂGENTS- MORRIS & JONES, Limited, Liverpool and Manchosteri

BEATY BRS„S THE CELEBRATED TAILORS. ANNUAL CONCESSION, HHHHBRi BHHBHH Suits to Measure Commencing Saturday next,  I 30th inst., „a  *? Until end of January. V?? 1 0/- rousers-l 0/- NOTE—BEATY BROS. advise their Customers to ORDER AT ONCE It being extremely problematical whether THE SAME VALUE \1' and variety will be obtainable for many years to come. Not more than two suits can be supplied to one customer I AT THIS PRICE. Every care will be taken, as hitherto, to give UNQUALIFIED SATISFACTION. Close ali day Monday (New Year's Day). Open all day Wednesday, Jan. 3rd. OPEN ALL DAY SATURDAYS. BEATY BROS., LTD., London Rd, & Church St., LIVERPOOL. Messrs, W. GRIFFIIHS & SONS Desire to take this opportunity of thanking their numerous customers for the patronage they have accorded their estab- lishments during the past year, and to express a hope of the continuance of those favours. Every effort will'be taken during the coming year to merit custom lay adhering strictly to the policy of combining the best quality with the lowest possible prices. WM. GRIFFITHS & SONS. 29 South John Street, Liverpool Makers of Civilian Clothes, Military Uniforms, Naval Uniforms, Ladies' Coats and Skiits. A yw'ch Liygaid yn eich blino ? Yw pstkau'n troi'n niwlog ac aoelwig ? Dyna arwydd a rhybudd llethdod y llygad, ■ ■\ a dyLecb ga el eu hedrych rhag blaen eu B gwaethygu waa'u hasgeulso- Gallwn ni, ■ cyda'n b.olÏer wyddonol, dd wayd wrthych I os oes araoch aagea gwydrau; ac os B felly, eich cyfleawi i'r rhai a barai fwyaf fl o les i chwi. Galwch heddyw- fl i StRemp-R & SONS 1 Eyesight Specialists, fl f 3 LORD STREBTi f,dh"d 1848., LIVERPOOL I M ORRIS EVANS Household Oil IS STILL ahead of all other remedies FOR Eheumatism, Sciatica, Lumbago, and Wounds, of all kinds. in bottles 1/3 &219 Grocers & Chemists, ovdirect for abow prices from MORRISEVANS o'i Co., THB MANUFACTORY, VESTINIOG N. WALES. LIVERPOOL The SHAFTESBURY,' MOUNT PLEASANT, 4 inino. walk from Linu P. A Ctntral 98al M. t i Fir<jt-oU« PanaparaaoB Botai. Moderate sh Skaftesbary Hotel, Vpool." Phone ASK FOR IDRIS Table Waters In SyphfHM and Soitiei, SODA WATER, POTASS WATER, SELTZER WATER LEMONADE, DRY GINGER ALE, F,tc., ate. iORiS & Co., Ltd., Uorthumberland St. LIVERPOOL D. GRIFFITfIS.0 SON <221 BrecK Rd., and 9 Moss St.. L'peot.t I Pianos & Or g ans by all the leading makers. From at- per month. Tmranimi—456x Aafleld A 3771 RftYALi KEEP SMILING We have a few Motor Cycles left, 'and as we do not know when we shall get any more we advise you to purchase now. Samples of what we have in stock are MOTO REVE, + h.p. Twin L37 10 o RUDGE-MULTI, 3jh.p. £ 42 10 0 RYDER, 2-stroke, z-speed izz 19 6 RUDGE MULTI, 1917 pattern £ 58 15 o o And many others all at pre-warprice. RUDG ES," BOLD _STRFF.T,-LIVERPOOLI ROBERTS 0 EDWARDS, (ESTATE AGENTS, 64 Kirkdale Rd., Liverpool Telephone 2193 Rcytt.

Trem 1-Helynt Cinmel. Nid oherwydd hoffter o'r mater y cyfeirir at Helynt Cinmel unwaith eto. Atgas i bob un a gar degwch ac iawnfoes yw meddwl am lawer o'r digwydddiadau a ddadlenmvyd yn yr ymchwil diweddar i ymddygiadau rhai swyddogion milwrol ac eraill. Eto, da y crwnaed chwilio a phrofi'r hyn a ddywedid ar led ac er cvmaint a gyhoeddwyd, ac er mor aimymunol y gallai rhai pethau fod, fe deimla llawer y dylid datguddio chwaneg, a rhoi i'r cyhoedd wybodaeth gyflawn o'r dystiolaeth ar yr hon y sylfaenai'r bamwyr eu casgliacl a'u dvfarniad ymhob achos o bwys. Ni fynnem er dim briodoli cymhellion nac amcan- ion annheilwng i'r uchelwyr a eisteddai mewh barn ar yr achos ond, yn sicr, ymddengys rhyw bethau yn eu hadroddiad braidd yn ddiffvgiol i- ewn eglurder a phendantrwydd— yn enwedig ynglyn a'n eydwladwr, yCad- fridog Owen Thomas, o amgylch yr hwn, mewn gwirionedd. y mae'r holl achos yn troi. Ceir yr adroddiad yn cydnabod mai naturiol oedd i'r Cadfridog Owen Thomas dybio, oddiwrtn fel yr y ddaitf-yosai pethau, ddarfod I iddo gael cam. Drachefn, fe resynnir na fuasai wedi ymholi a rhyw awdiirdodau I noilltuol vn ddioed, canys gwelsai, meddir, nad oedd gam gwirioneddol wedi ei wneuthur ag ef. Ond, wc-drr cyian, fe awgrymir mai addas fai i'r awdurdodau ystyried pa ad- daliad y gellid ei wneuthur i'r Cad. Owen Thomas A dvma eiriau'r adroddiad ei hun -wedi dywedyd fod gan y Cadfridog reswm da i dybio ddarfod i'w enw da fel milwr gael ei ddylorni a'i wasanaeth ei ddibrisio The possibility of allaying the sense of "ill-treatment whi-h not unjustifiably rankles in the mind of Brigadier-General Owen Thomas by some appropriate "recognition of his valuable services is a matter for the consideration of the responsible authorities." I Gallmai amddifadrwyddo "judicial mind" a bair i mi deimlo fod agwedd y barnwyr at y Cadlridog Owen Thomas yn wahanol i'r eiddvnt at y personau eraill yn yr achos. Rhoddmt ar ddyn yr argraff eu bod yn ben- derfynol na chai eraill lai o glod na'u haedd- iant, ac na chai'r Cad 0 T. fymryn dros ben ei haeddiant. Anodd meddw1 am, ddim teneuach mewn clod na'r darn a ddyfynnwyd uchod; ac fe'n gedy dan yr argraff mai rhywbeth tebyg iawn i ddim ond tymer, yn hytrach nag egwydd >r, oedd yn" rrtnklo ym mpddwl y Cad O. T. le'n wir, ag ystyried hyd yn oed y dystiolaeth gyhoeddedig, tafell d meu iawn o gredyd a estynnir i ddyn a dd iliodd ei brawf yn drwyadl ac a gerddodd allan ohono'n ogoneddus.

Trem ll-Y Safle Filwrol. I Naturiol i ni yw rhoi'r sylw pennaf i'n cydwladwr ynglyn a Helynt Cinmel. Efe. yw'r canolbwnc iddo. Ond mae mwy nag un wedd arno vntau yng ngoleu'r amgylch- iadau rhyfedd. Un wedd yw ei RaRe filwrol ac nid dibwys mo honno chwaith. Dalier mewn cof ddarfod i'r Cad. Owen Thomas gyflawni gwrhydri drwy gasglu Byddm Gymreig ynghyd, a'i disgyblu gyatal a hynny. Nid oedd glod yn ormnd idd I ar y pryd gan rai o'r awd-ir(A)d- milwrol uchaf. Yr oedd y diweddar Arglwjrdd Kitchener yn fodlon iawn arno, ac Arglwvdd Derby'n datgan ei glod. Ond digwydd ¡dd evfnewidiad yn awyrgylch Cinmel, a theimlodd y Cad O.T. fod elfennau gwrthwynebus iddl'n cudd-weithredu o'i gylch, ac fe pe'n ceisio'i wthio allan. A dyma ffaith arall fe del teth yr aflonydd weh i bwynt ar ol i Ddddf Conscripsiwn dd d i rym Yn awr, mae'n amhosibl i'r m< ddwl beidio a. rhedeg ffordd yma Pan oedd raid wrth ddyn afedrai dd dleu a meibion Cymru, tan y gyfundrefn wirfodd >1—dyn yn deall eu hiaith, eu hanes, a'u dslfrydau cenedlaethol, a'rmodd effeithiolaf i'whennill i'r Fyddin- wel, 'doedd yr un Sais a gystadlai a'r Cymro o Fon y pryd hynny. O'r tu arall, wedi dyfod Deddf Conscripsiwn i rym, nid oedd dim. angen y tafod Cymreig i ddadlou, eithr Haw awdur- dod i afael ac fe wnai llaw Sais ar war yn llawn cystal a llaw Cym.ro.(i Nid rhyfedd i ddrwgamheuon godi ym meddyliau llawer pan sylwid ar y fath beth a hyn. Dengys yr adroddiad i'r ymchwiliad fod a wnelo malais, cenfigen, ac uchelgais hunanol a qjiclisio gwthio'r Cad. Owen Thomas o'i Ie.

Trem III.-Y Salfe Foesol. Ond y wedd, bwysicaf ar Helynt Cinmel yw'r un foesol ac mae'r Cad. Owen Thomas wedi sefyll dros hynny hefyd. Er nad yw'r tystiolaethau uiiiongyrchol yn erbyn neb wedi eu dwyn yn gyflawn i oleu dydd, mae'r adroddiad a gafwyd yn ddigon i argyhoeddi unrhyw ddyn rhesymol fod pethau hyllion dros ben yng nghefn Helynt Cinmel. Mae gan Gymru achos i edmygu y mab iddi a fu'n _1 _1 "I it aaigon Clewr 1 tynnu ymchwiliad i'r holl achos, ac yn ddigon pur i ddal y prawf A chymeriad difrycheulyd. Ac mae moes a chrefydd Cymru'n rhwym o sefyll dros y peth hwn. Dyma'r peth pwysicaf, hvd yn oed vng nghanol rhyfel. Ynghylch cymeriad eu bechgyn y mae pryder mwyaf llawer tad a mam, a gweddt'an taeraf eglwysi'r wlad.. Ac oherwydd ei ddylanwad dyrchafol ar gymeriadau'r milwyr oedd tano, ac nid yn unig ei fedr milwrol, y gosodai ei genedl gy- maint o bwys ar gadw'r Cad. Owen Thomas yn ei swydd a'i safle. Nid ymddengys fod dim sicrach na pho gyflawnaf a llwyraf y chwi. lir i'r achos blin hwn mai disgleiriaf vn y byd yr ymddengys y Cad. Owen Thomas. Wrth gwrs, mae'r ddwy wedd ar yr achos- milwrol a moesol—yn wahanol ond maent yn gymhlethedig a'r un ffeithiau. Tynner y ffeithiau i'r golwg, ac fe ddaw eu gwahanol ystyron i'r golwg yr un pryd. Dyma gyfie i'r Aelodau Cymreig yn Cyffredin. Dylenfc, ar bob cyfrif, wasgu am yr holl dystiolaeth au a roddwyd o flaen y Llys Ymchwil. s

frem IV.-Bangor a Mr. Lloyd George. Bu edmygwyr y Prif Weinidog newydd ym Mangor mewn peth penbleth gyda goJwg ar y safle y dylesid ei osod ynddo ymysg enwogion Cymru. Un fam amdano a fynnai mai efe oedd Cymro mwya'r holl oesoedd a'r farn arall mai efe oedd Cymro mwya'r oes. Mae'r ddwy farn yn ffafriol dros ben. Ac efallai nad oes dim gwahaniaeth sylweddol rhyng- dddynt. Ceir stori am nifer o deilwriaid yn Llundain yn cystadlu mewn ymhonni; a chofler eu bod yn byw'n yr un heol. Uwch- I)en drws un ohonv ben drws un ohonynt yr oedd y geiriau, The best Tailor in England"; uwchben y Hall, The best Tailor in Europe uwchben y trydydd, The best Tailor in the World"; ond llwyddodd yr olaf i drechu Lloegr, Ewrop, a'r Byd, heb fynd ymhellach allan na rhiniog ei siop ei hun, canys dyma oedd uwchben ei ddrws ef, The best Tailor in this street." Yn awr, fe welir ar unwaith bod vr heol yn y fan yma. gymaint a'r byd. Wel, ni fedrwn i ddim peidio a meddwl am y stori wrth ddarllen yr adroddiad am y drafodaeth ddoniol ym Mangor—y cwbl, wrth gwrs,mewn tymer dda, ac yn holiol unfryd a brwdfrydig mewn edmygedd o'r gwr sydd wedi sicrhau iddo'i hun anfarwoldeb, nid yn unig yraysg y Cymry, eithr hefyd y Saeson, a'r hoUfyd gicareiddiediy. Ac wrth feddwl am yr am- ryfal enwogion sydd yng Nghyrrl111 heddyw, acymmangoreihiin, efallai, wedi'r cyfan, fod "ei oes" yn cynnwys yr holl oesoedd." O'm rhan i, buaswn yn fotio dros yr "holl oesoedd."

DONEGAL TWEED CO. LIVERPOOL'S TATT OH Q FOREMOST TAILORSO? The Name DONEGAL TWEED CO. is a guarantee of QUALITY and the PRICES are always moderate. I Overcoats 30/- to 70/- —. NO EXtRA CHARGES. —— f Address:- 21 LORD ST., LIVERPOOL IUJ"W"IU}"W"W"\W"1U1 -Itinoger: JOHN JONES Also 95, 105, 165 Grange Rd.,B'head am bytb at 226 High Street, Bangor, Cymro am byth 23 Hope Street, Wrexham, We specialize in Ladies' Tailor-Made and throughout the Kingdom. t ostumes to order from Sill- ■

Wrth Golli Drem ab Dremhidydd. t Sef Mr. Gomer Williams. Gresyn fod y gwr hwn-oedd yn Gymro mor goeth a. diwylliedig, ac yn llenor ac awdur o gymaint gwerth- wedi cwympo i'r bedd heb i nemor fwy na dyrnaid o'i gydwladwyr wybod ond y nesaf peth i ddim amdano. Pa sawl colofn o'r wasg a wastreffir i godi ami bitw i oIwg y byd, gan adael i garwr encilion fel hwn-na faliai ffeuen am eich clod na'ch clochtar- lithro ymaith heb nemorddimsvlw o'i waith na'i alluoedd. Yn ffodus, yr oedd yn un o gyfeillion mwyaf mynwesol Mr. Hall Caine, a diolch i'r nofelydd hyglod am lith-wrogaeth mor deilwng iddo yn y Daily Post. Dyma ddyfyniad, heb ei gyfieithu rhag ei ddifwyno a'i gymylu :— Mr. Gomer Williams had the luck to carve a niche for himself in the history of the Mersey port by his splendid volume entitled "The Liverpool Privateers." In the pre- paration of this work the author had a small mountain of old papers, logbooks, ships' charters. etc., placed at his disposal —enough material, in fact, to dwarf the soul of any less conscient ious and industrious historian. And though time, dust, and worms of a century had defaced these records of stirring drama by land and sea, in Mr. Williams's hands they were made to yield up their story. Nothing was left to be desired on the score of accuracy, completeness, and vigour in the telling. The reception accorded to The Liverpool Privateers a generation ago by the Press of of Liverpool and Manchester, and not least remarkable, the large amount of space given to the volume by the leading review- ers of London, would have justified most