Y Brython

Gwib i ganol y Shonis a Chymrodorion y De LLITH 4 Yng Nghaerdydd. Efo Ifano a'i Lyfrau. N I d- Cyrhaeddwyd Caerdydd o Gwmafon ganol dydd Mawrth, Tach. yr 2 Sain, sef at fod gyda Chymrodorion y Barri'r nos. Y peth cyntaf a wneuthum wedi disgyn yin-irilirifdclilials y De, y tro hwn feI pob tro arall bron, ydoedd anelu'n syth i'r Llyfrgell at Ifano, er mwyn clywed iaith Morgannwg ar ei goreu, a chael gwybod am bwy ac am ba beth y mae'r byd llenyddol Cymreig yn meddwl ac yn siarad. Ac wrth edrych ar y miloecld cyfrolau sydd yn ei adran, ni wn i am yr un felysach nefoedd na chael mwmian fy hyfrydwch wrth wenyna o'r naill glasur i'r llall, a bod at fy nghlustiau ym meillion yr Hen Wlad. Yr oedd genyf hen grair yn y bag, sef Hunan Gofiant Daniel Owen yr Wyddgrug, wedi ei sgrifennuailaweihun ai-gyfer Y Cymro, sef Cymro Lerpwl, Mehefin. 4, 1891. Cys>dwn yn swyddfa'r Llyfrbryf y blynyddoedd hynny a chwedi gortfen cysodi MSS. D.O., fe'i bwriwyd i'r fasged, megis y gwneid a, phob copi ar ol darllen y broflen. Ond cododd Rhagluniaeth fawr y Nef rhyw Sysfa yn fy mvsedd i'w godi'n ol o'r fasged, ac wedi ei gludo ol a blaen yn fy mhocedi am fisoedd fwy na mwy, cefais gan rwymwr ei rwymo. Fe wnaeth, a hynny'n gelfydd a chadarn, a gludiodd fath ar galico teneu ar gefn pob tudal, nes diogelu'r cwbl i ddal am yn fwy o genedlaethau lawer nag y daliwch chwi a finnau. Ond rhag dichon i'r bensil a'r ysgrifen dreulio, dyna pan y'i tynnais o'r bag i'w ddangos i Ifano, a chael gwybod os oeddmodd trwyrtho wyneb y MSS. a rhyw solution neu'i gilydd a'i harbedai, canys dyma'r unig gopi sy mewn bod. Sut byn- nab, rhoddodd ilano fi ar y fordd sut i gael gwybod am y trwyth, agobeithio y bydd yn effeithiol i ;adw olllaw creawdydd anfarwol Rhys Lews mor hir heb dreulio na llwydo ",ç y deil Bryan a'i Frown y Person a'i Gapten ,efor a'i Domos Bartley a'i Seth Wirion bach. Yn Llyirgell ystafell gwrdd Cosmo leny,. yr Wydd,riig y dylai fod, ar bob cyfrit ond pa faint a gynhygiwch amdani, i ddynyn tlawd sy'n clemio am dorth a glo yn nrudaniaeth y rhyfel yma ? I'r Cynghorydd Thomas Roberts, ceidwad Cyro- reigiwch a chenedlaetholdeb Tre Daniel Owen, yr wy'n gofyn. Wrth gyfwrdd Golygydd I Ar ol hir ymgomio ag Ifano, pieiais i weld Cemlyn ;yn s.wyddfa'rWestern Mail; ac wrth groesi'r heol, gwelais Mr. Reed, golygydd y South Wales Daily News, nas gwelswn unwaith o'r blaen ers tua saith mlynedd ar hugain, sef pan oedd ef yn olygydd yr Herald Saesneg yng Nghaernarfon a finnau'n was bach o gysodydd dano. Y mae ei wallt yn wyriiiach ydyw, ond y mae'r un 11am hir- goes ganddo o hyd ac a falchiai'n fawr ei fod wedi newid cyn lleied nes bod un o'i hen gyfoedion yn medru ei adnabod mor ddibet- rus ac yntau heb ei weld ers cyd. Ac fe'm cofiodd yntau finnau hefyd heb imi helpu dirn amo, canys Celtyn .Jones?" ebe fo wrth graffu'n chwilfrydus amaf ac atgyfodi'r hen enw a arddelwn wrth sgriblo am- bell nodyn heglog ei Surf ac amrwd ei feddwl i Herald yr oes honno. Dal yn Sais y mao o hyd, a finnau'n dal yn Gymro, nac eisieu newid cadair a fo phwaith, er gwichiau hon i gyd. Bu ami Srae cydrhyngom; a chan mai gariddofo yr oedd pen ffyrfa'r ffoD, y fo gaffai'r gair olaf, nes y gwylltiais mor Gymreig un tro fel yr ysgydwais lwch tre Caernarfon (ac nid llwch aur mo hwnnw,dyna i chwi ) oddiwrth fy mhedion ac aeth John i Loegr, iarosynohyd nes y dychwelo'm llwch at fy nedwydd dri—'nhad a 'mam a Leusa bach-i hen fynwent wledig Llan- filiangely Traethau, yn ymyl Talsarnau, i gyd-gysgu a chyd freuddwydio am Gymru a Nefoedd o fewn degllath i lwch gwerth- fawr Gwyneth Vaughan, creawdydd Cor- iannau'r Defaid a Phlant y Gorthrwm. Rhy- fedd fel y mae'r naill beth yn codi'r Uall, ac mor aydyn ac heb feddwl y neidiais o heol Caerdydd i Gaernarfou a Lloegr a Llanfi- hangel wrth weld wyneb hen Olygydd yr Herald- Mor hardd ond mor oer! Bum drwy'r Brifysgol, yng nghwmni Mr. Pryce Williams, un o lanciau'r Porth, Rhondda, sydd yno'n paratoi gogyfer a'r weinidogaeth. Gwelais y colofuau marmor, rhodd Arglwydd Rhondda, a ddadorchudd- iwyd y mis o'r blaen gan Mr. Lloyd George, ac yn wlecld i edrych arnynt. Dyma'r rhai y syn-edmygais i hwyaf arnynt o'r deuddeg :—LlyweJyn., Glyn Dwr, Dewi Sant, Pantycelyn, Dafydd ab Gwilym, a'r Esgob Morgan rhyw gip a gymerais ar Picton y Bhyfelwr a Harri'r Seithfed, gan resynu na ddewisasid dau Gymro mwy diledryw yn eu He. Ond rhodd ardderchog ydoedd hon, a gwaith ardderchog ar bob un; ond a'u marmor mor oer a di-waed rhagor yplentyn distadlaf o'r' slums. Hynny'n peri imi feddwl am y gwahaniaeth sy rhwng gwaith yr lor a gwaith y cerflunydd, mogis y gwelir yn The Passing of Arthur Tennyson ac Ymadawiad Arthur Gwynn Jones. Y mae cerdcl Saesneg Tennyson yn gelfydd a llyfn odiaeth, ond mor oer a'rmarmor hwn o ddim gwres Celtaidd, canys estron y fo, yn canu o'r tuallan i fyd laew ol Arthur, ac wedi colli pob teithi Brythonig oedd ynddo wrth iiniversalizio a moesegu cymaint arno. Y llall yn canu o'r tufewn, a gwaed iaith ac anian Arthur yn cynhesu gwythi'r gerdd, peth nas ceir yng ngherdd Iwytach ac oerach Temiyson. Llyfrau Cymharus ac Anghymharus. Bum hefyd yn siop lyfrau Mr. John Evans. —dyn o Dalsarnau sy'n medru byw ar werthu llyfrau ar waethaf y llyfrfau eyfundabol, a dyn y mae'r De dan ddyled drom iddo am hau had mor dda lie mae cymaint o'i eisiau. Y mae yma bob llyfr Cymraeg gwerth ei gael, newydd ac ail Ilaw, ac ambell grair i dynnu dwr o ddannedd tlotyn fel y fi, a gresynnu na fuasai'i god cyn ddyfned a'i galon. Ac y mae trefn ary llyfral, ac nid blith-drafflith fel ycypyrddaid hwnnw a welais mewn rhyw dy bwyta yng NglynCeiriogytroaisiddoam damaid a llymaid ar fy ffordd i weld dad- orchuddio cofgolofn Huw Morris ar fuarth Pont y Meibion. Sut feddyliech chwi y cyplesid y llyfrau ynycwpwrdd bondigry bwyll hwnnw. ? Fel hy-n.Oriau Olaf yr Arylwydd lesu, gwaith Dr. Owen Evans, ac Antarlnvdicm Twm o'r Nant yn nesaf ati. Athroniaeth Trefn Jachawdwriaeth y Walker hysbys o'r America ac Every Man's Own Lawyer yn sgrythu yn ei chesail, am wres. Ac wrth son am yr ieuo anghymharus yma ar lyfrau estyll tai a siopau, beth feddyliech a welais mewn lie ail llaw yn Birmingham fis lonawr diweddaf.? Cyfrol goeth-lednais y Proff. J. Morgan Jones, M.A., Bala-Bangor, ar Paul a'r fas-nofel ynghydnaws Widow Mul- doorts Lodgers yn dyn yn ei hoehr, nes oedd cloriau'r llall yn datod gan gynddaredd a chywilydd. Erbyn codi mhen, pwy oedd yn ffureta am drysorau 116n yn siop John Evans heddyw'r prydnawn ond y Parch. Herbert Morgan, Caerodor-Bristol, os gwell gennych yr enw Saesneg ar yr hen dre foriog honno. Ond nid gwiw ymllwng I i adrodd dim am yr ymgom honno nac aros I I funud yn hwy efo llyfrau John Evans, I onite fe gollir y tren sy'n mynd a:m y Barri. Troi bardd yr haf yn I fardd y gaeaf. Gwelwyd Mr. Silyn Roberts, M.A., a diolchwyd iddo am wneuthur ei ran i gadw'r fath raen ar y Welsh Outlook. Disgwyliai Mr. B.Williams-I'arry, M.A., i fewn unrhyw funud ond or aros cyd ag y meiddiwn, mynd fu raid heb gael gweld faint o haul Yr Hal oedd yn aros yn ei lyga.id. Clywem ei fod yn mynd i'r Fyddin y noson honno ond ni waeth pa sawl gwn a ddoder yn ei ddwylo, y Gynghanedd fydd yn ei galon a, phan ddibenno'r rhyfel, ac y bydd yntau'n iach ac ar dir y byw gobeithio, diau y ca Cymru chwaer awdl, n- or artfarwol a hithau, ar y Gaeaf, sef gaeaf Rhaid. Dyma biyd a gwedd R. W. P. pan yiullodd ar ei Awdl yn Eisteddfod Genedlaethol Colwyn Bay, a deil mor fachgennaidd yr olwg hyd hecldyw bron, er fod chwe blynecld oddiar hynny. Os el i'r rhyfel, her i'r un ergyd ddiffodd lamp yr A wen sydd ynddo, canys nid ym munitions itorle y byd hwn y goleuwyd honno :— MA dyna'r bardd arall a fyddai yng Nghaer- dydd yma—-Mr. W. J. Grufiydd, M.A., diau mai sgrafell ecraf barcldoniaeth ddyfod- ol Cymru fydd ei chwip naw-ffrewyll yntau i'rhyn yr aeth trwyddo ar for a thir oherwydd y Caiser a'i gostowcwn. Bref bapur. I Cyn cyrraedd gorsaf y ffordd heaam, dyma glywed rhyw fref fain yn treiddio drwy'r awyr, debyg isainy sirens oddiar longau Lerpwl acw; ac wedi holi gwr a safai yn J'yrnyl, cefais ar ddeaU ma i hooter un o bapurau dyddiol y ddinas ydoedd, ac y bydd yn nadu feI hyn dros y dre bob tro y del rhyw newydd mwy na'i gilydd am y rhyfel i'r swyddfa. Cast go ddeheig, ae a barodd imi gofio sylw'r negro hwnnw yn nosbarth Ysgol Sul New York pan glywodd ei athro'n dywedyd fod y ceiliog wedi canu pan ddywedodd Vet r ei gelwydd am ei Geidwad Cato fi I" ebe'r negro mewn syndod, petase ceiliogod y 'Meriea 'ma'n canu bob tro y dywedir celwytld. yn y papura a'rsiopa, mi fasem wedi'n bydd* aru am byth, bobol annwyl Gobeithio na tIny papurau Lerpwl yma ddim i gadw hooter, onite fe'n bydderir ninnau a phopeth ond y gwir, canys y mae hi'n ddigon byddarllyd yma eisoes rhwng y morthwylio sydd yn yr ierdydd yma, y chwibianu sydd o'r llongau yma yn eu niwl ar yr afon, heb son dim am hooters eras y crancod sy'n codi i gynnyg gwelliant mewn pwyllgor a chyfarfod athrawon ar y Sul. Llawn fwriadwn gael hanes Barri a'i Chy-mrodorion i'r llithhon, ond hawyr bach dyma'r merlyn wedi cael gormod o raff, a rhaid ei ffrwyno a'i hel o ar gweddill i'r stabl tan ddydd Iau nesaf. Llygad y Wawr J.H.J. I

I YN FAN AC YN FUAN. Y Gloch a'r Gwn.Wrth feddwl am y Nadolig a'i dangnef, ac am y bechgyn annwyl Sydd ynghanol y gyflafan, ni wyddom am ddim gwell eyflead on teimlad. hwy a ninnau gartref na dau bennill Eifion Wyn sydd yn y Welsh Outlook am y mis hwn Can y clychau dros y fro Am ddyfod Gwyl y Geni; Cadw dithau'r gainc mewn eo Ar hyd yr Wyl eleni Gwell nag arfer fo dy Sawd, A'th wledd o dan y celyn Dyro'th'rodd yn Haw y tlawd, A'th law yn llaw dy elyn. Gwn am fro lie nad oes hedd. Na cherdd o'r tannau tynion Ond lie torrir ar y wledd Gan ru taranau dynion Cona dithau'r llanciau trist Sydd am eu tir yn wylo, Ac yn eadw Gwyl y Crist A'r gynnau yn eu dwylo. 'llinc yr Hen Wlad.—Y. mae Mr. Percy Smith, y Rhondda, yn mynd a pharti o ganor- ion i Ffrainc y mis hwn a phwy na hoffai weld gwep y bechgyn wrth glywed tine yr Hen Wlad mewn lie mor annhebyg iddi. Gwledd ynteu Ympryd, Kprun ?■—-Y mae rhai pobl yn gofyn prun ai fel gwledd ynteu fel ympryd y dylesid cadw'r Nadolig eleni? Wel, HOLY day oedd y dydd ar y cyntaf, sef dydd santaidd yna dirywiodd i fod yn HOLLY day, sef dydd celyn a phob rhyw firi materol wedyn, dirywiodd yn is fyth, ac a aeth yn BELLY day, sef i seigio'n Iwth ac ymollwng i bobf.rhyw sbleddach, nad oedd dim byd pell- ach oddiwrth Gofio Geni'r Baban Bendigaid. Gwelsom un o glerigion godre Lerpwl yma yn cribo'r Bach analiaid hyn yn ei gylchgrawn, ac yn dywedyd calon y gwir, < Pwy ydyw Herbert Lewis ? sef y Preifat Herbert Win. Lewis, pertlayliol i'l- Gatrawd Gymreig, sydd wedi erinill y Victoria Cross ? Er ei glwyfo, gwrthododd encilio daliodd gofiaid o Germaniaid a'i law ei hui) wedyn achubodd fywyd cyd-filwr clwyfedig, ac a gwympodd yn Ilech pan otSennodd lusgo hwnnw o gyrraedd. y bwledi. D y ry.'r gen- adwri swyddogol air uchel anarferol i'w wroldeb a'i ymroddiad di-ildio. Os oes rhywun ohonoch a wyr pwy ydyw, dyrwch wybod. Dadl am dynnu.Bu dadl effro iawn yng nghapel Salem, Dolgellau, y nos o'r blaen. Y Parch. W. Parri Huws, B.D., yn y gadair y Parch. T. Hughes, Feliaheli, yn siarad yn gryf a gailuog o blaid Cenedlaetlioli, r Fasnach Feddwol; a'r Parch. D. Gwynfryn Jones o blaid Gwaharddiad. Ni phleidleisiwyd ar y diwedd. Giverinwr y aogledd. Y mae Mr. David Thomas wedi rhoddi ei le i fyny fel meistr cynorthwyol yn Ysgol Elfennol Tal y Sarn, DySryn Nantlle, or m wyn mynd i weithio ar y tir. Efe'n bur hysbys feI ysgrifennydd Cyn- hadledd Lafur Gogledd Cymru, felgwrthwyn- obwr cydwybodol cyson ddisyfl, fel awdur Y Werin a'i Theyrnas, ac fel lienor eyfarwvdd a blasus ei bin, v Ofn Oenedlaefholi.Bu Cyngor Eglwysi Bhyddion Bangoryn trafodprynnu a chened]- aetholi'r Fasnacli Feddwol y nos o'r blaen. Y diwedd fij pasio penderfynxad yn erbyn Cenedlaetboli, ac o blaid Gwaharddiad, yn arbennig yn ystod y rhyfel ac am cjiwe mis wedyn. Sbaenwr yn y Cylch Cyfrin.—Yr oedd y Uenor Ysbaenig enwog Amadeo de Cadro yn. bresennol yn Eisteddfod Aberystwyth, ac y mae ganddo ysgrif dclisgrifiadol ohoni yn y Neuvo Mundo-un o bapurau darluniadol blaenaf yr Hispaen--am OrSennaf yr 8fed, ac ynddi bedwar o luniau a dyuiiodd Yn yr Orsedd," "Castell Aberystwyth." Y Delynores a'i Thelyn," a'r "Orymdaith." Dywed fod araith Mr. Lloyd George yn y babell ddydd Iauyn deilwng ei rhestru ymysg areithiau pennaf yr oesau, Balehter Llanysturndwy,— Wrth rannau'r gwobrwyon yn Ysgol Llanysturndwy, ddydd Gwener, cynhygiodd Syr Hugh Ellis Nanncy benderfyniad fod y goruchwylwyr a'r athrawon a'r ysgolorion yn datgan ein llawen- ydd digymysg fod un o blant yr ysgol wedi dringo'n Brif Weinidog Prydain Fawr, ac yn anfon eu llongyfarchiadau mwyaf calonnog i Mr. Lloyd George. A cherllaw'r ysgol, y iiiae'r Jieii goeden lle'r arferai LI.G. ddringo i'w phen pan yn grwt,na fawr feddwl, y pryd hwnnw, mai cysgod ac anvydd oedd yr hen goeden honno o'r fel y byddai'n dringo nes cyrraedd brigyn uchaf coeden anrhydedd a clilod. I fyny a fo.—Y mae'r South Wales Daily News—diolch i'r bwy bynnag h wnnw aflordd- olodd. gopi yma--yn codi tani i gael gan y genedl Gymreig, fel y cyfryw, yn unol na neb ar ol, i ddathlu dyrchafiad Cymro'n Brif Weinidog Prydain Fawr. Da iawn, y S. W.D.N., meginweh eich goreu dros amcan morglodwiw. "Dy.Liblaenarbydheddyw," ebe preegthwr amdano nos Sul ddiweddaf, wrth son ait) felltith y Fasnach Feddwol, a ehlywed fod Mr. Lloyd George a'i fry d ar afael yn ei rnwng a rhoi bit y Wladwriaeth yn ei safn glafoeriog. Druan oedd !—Y mae yriadon Llangollen wedibwrw W. H. Jeffries, goruchwyliwrfferm Bradley, ar ystad Arglwydd Howard d.e Walclen yn y Waen, i sefyll ei brawf ar y cyhuddiad o geisio lladd ei hun drwy dynnu ellyn (" rasal," chwedl chwithau) ar draws ei wcldf. Rhag. 16. Yr oedd wyneb Jeffries, yn y llys, yng nghwdd, mewn .cad.achau addef- odd iddo amcanu gwncud pen. ar ei fywyd, ac mai dyma'r l'heswm: ei fod wedi gwneud ci oreu glas gyda'r fierm, ond fod Mr. Hugho3, agent Arglwydd de Walden, ddim yn ei weld yn gwneud digon. Codwyd helynt ynghylch cyfrifon y llaeth gwyddai'n eithaf da mai ofe (Jeffries) oedd ar yr iawn ond pan gam- gyhuddwyd ef ofod yn fyr, poenocld ac aeth i iselder. Sliwarl y Pale.—Bu r Anrhyd. R. Henley Shaw, stiwart ystad Syr Henry Robertson, Pale, Corwen, farw ddydd Gwener cliweddaf, yn un ar bymtheg a thrigain oed. Efe'n fa), trydydd Farwn Auckland, yn dsall ffermio i'r dim, ac iddo air da gan y tenantiaid. Gwich y Glem.-Mewn cyfarfod ym Mryn croes, Lleyn, nos Wener ddiweddaf, dywedodd Mr. Ellis Davies, A.S., mai'r glem bwyd oeclcl yn codi'r wich am hcddwch yng ngwcldf Ger- mani, ac mai'n Llynges oedd yn ei darnlwgu. Wrth Gol-li Ar-thur Jones.Chwith iawn clywed i Mr. Arthur Jones, R.A.M.C., gael ei ladd yn Ffrainc y dydd o'r blaen. Bachgen o Lanberis a fu ar staff yr Herald Cymraeg, wedyn yn Halifax, ac yna ar y Staffordshire Sentinel, lle'r amlygai alluoedd disglair fel nowyddiadurwr. Ymunodd ohono I Itux), ac nid o raid a Mr. R. T. Jones, ysgolfeistr' Ffestiniog, yn ewythr iddo. Y ma,e'r hen fwledi creulon yma fel pe baent yn pigo'r bechgyn goreu fedrant i'w lladd. Hi waeth y naill na'r llall mo'r lla-wer.- Gair yn cyrraedd Llangollen ddydd Sadwrn fod y Pte. Chas. Pierce, R.W.F., Sun Bank, yn garcharor gan y Germaniaid a. ehwestiwn prun oreu hynny ai bod yn garcharor gan angau. A'r un dydd, dyma air fod un araJlo feciigyn y Llan, sef y Pte. Ernie Evans, mab Mr. Humphrey Evans, Princes Street, yntau'n garcharor gan yr Ellmyn mileinig. Y mae'r Pte. R. H. Williams, R.W.F., mab Mr. Rd. Williams, Cynwyd, wedi cael eiladdyn Ffrainc Bresych yn lle'r bd.Y mae Cyngol' Plwy Llanddulas wedi deddfu fod clwt chware criced y Llan hwnnw i'w droi'n glwt eoditatws o hyn ymlaen. Ac fe ddylai holl linciau golff y wlad gael eu troi i'r un diben,sef i godi bwyd i ddyn ac anifail yn He fod y fath filoedd o aceri'n cael eu cadw i borthi gwanc torwyr Saboth. Y mae'r dyn a go do ddwy fresychen (icabbage) lie na chodid ond un gynt, yn fwy o werth lawer i'r v;-Ia(i ria"r golffwr boldyn yma sy'n samu'r tirnacyn codi dim ohono ond eu peli moel a chelyci. Llanwer pob golf shed a thatws cochion bach a ph ink eycsLlannefvdd Blysio- am Alun.—Y mae eglwys 'M.C. JerusMem, Bethesda Fawr yn Arfon, wedi anfon galwad i'r Parch. Alun T. Jones, Llan- fair Caereinjon, sef mab y Parch. Ret Jones (Glan Alaw), a'r tad a'r mab yn dryfwl o bob dawn llenyddol a barddonol a. phuipudol Busnes yr lun yw'r alwad. wrth gwrs ond byddai'n resyn i Faldwyn, sy n or agos i genlIi'rSaesneg, gollicennadn orauucg aSres ei feddwl, ac mor drwyadl Gymreig ei anian. Padell ddal dwr.—Dyna'n union ydyw Dyffryn Conwy rhagor holl ddylfrynrioedd Cymru bron, canys pan fwrio'r glaw ac y to ddo'r eira, dyna bob dafn yn brysio am ei fywyd i'r afon Conwy er mwyn cael Ilifo i ganiyn y rrâliynnau dafnau eraill o bob nant a chlogwpm i'w cartref yn y mor mawr. Boddwyd llaweroedd o ddefaid, gan beri colledion trymion i'r ffermwyr ffarmwr yn unig yn colli cjmifer ag un ar bjrmtbeg ar hugain o famogiaid. Diangfa'r Port.—Ffrwydrodd y nwv. yn nhy Mrs. Humphreys, 24 Ralph Street,Porth- madog, nosSadwrn ddiweddaf,gan chwythu un Ifenestr yn glir i'r Sordd a malu'r dodrefn yn sgyrion. Codwycl un o'rmerched i nenfwcl y iioSt, diangoddy llaIl yn ddianaf, ondniweid- iwyd. y fam yn ei choe s gan gwymp y clodrefn. Ciaidd.— Ym Mhenrhyn Deudraeth, ddydd Iau. diweddaf, dirwywyd George Savage (sylweh ar ei enw), cipar Arglwydd Harlech ar Ystad y Glyn, Talsarnau, i seithbunt am ddarfod ei gael yn euog o saethu ci a aethai i drap. Ymlusgodd y creadur adref a golwg enbyd arno, wedi cael ergyd drwy ei en, a'i ben yn ddarnau ac yn ddall bron. Ni fedrai fwyta" a bu raid ei saethu i'w yrru o'i boenau, druan. Ond os ydyw eyfarthiad y ci wedi darfod, ni dderfydd cyfarthiad cydwybod ddim byth. Dowch yma, dowch acw.—-Y Cymro dorion, drwy Syr Vinsent Evans, wedi gwa- hodd y Prif Weinidog i fancwet groeso a llongyfarch ar eu haelwyd hwy yn LIL-undttin, Y mae hefyd wedi cael gofyn iddo gymryd rhan yng nghyfarfod mawr a chenedlaethol. Gwyl Ddewi Cymry'r Brifddinas. Yntau wecli addo mynd i'r ddau le os bydd i-tiodd y byd ond fod y fath nifer 0 "Doweh yma a "Dowell acw yn dod ato (I bob cwr i Brydain a'r byd. (Jolli -Miss Gee. Bu Gee, Dinbych, farw ar Ddydd Nadolig, a chleddid ddydd Gwener diweddaf. Y hi'n ferch hynaf y diweddar Barch. Thos. Gee. perchennog y Faner yn ddeucldeg a thrigain oed newydd ddychwelyd o Lundain, sef. o gyfarfod y Cyngrair Cenedlaethol Gymreig.; ac wedi bod a rhan amlwg ganddi gyda Dirwest ac Addysg ac Ysgol Sul Cymru a hi, fel y cofir, a fyddai yn cyflwyno bathodyn bob blwyddyn i'r saint hynaf a hwya'u ffyddlondeb i Brifysgol y Werin. Dyma i chwi goron o godiad.- Punt yn yr wythnos oedd cyflog y gweithwyr ar y ffyrdd dau Gyngor Gwledig Llangollen ond dy. wedai'r Arolygydd eu bod yn naca gweithio'r un diwmod. yn. rhagor am glem o gyflog mOt" isel. Pasiwyd i roddi coron (58.) 0 gêd rhyfel (war bonus) i bob un. Pob parch i GangheHor Trysorlys Prydain Fawr ond nid yw ei or- chest ddim byd wrth orchest ami i fam sy'n colli ei chwsg a'i chysur wrth ddyfalu sut i gael breclitan i'w phlant a'i phriod o bunt yn yr wythnos, a'r papur punt nemor fwy na gwerth eh weugain rhagor fyddai cyn y rhyfel. Dyna, i chwi gyflog!—Dywedodcl meistr tloty Llanrwst wrth y Gwarcheidwaid yn eu cyfarfod ddydd Mercher diweddaf, fod gwraig wedi dod i'r ty oedd yn gweithio mewn He gerllaw am gyflog o chwarter owns o snuff a hanner peint o gwrw'r dydd. Ae oni fyddai un o olygyddion dawnusaf cynivi-t,n methu sgrifennu dim heb snwfiiad o'r drewlwch a plielrit o'r ddiod bob yn baragraff bron ?

Telephone—Anfleld 309 1155 KENSINGTON. LIVERPOOL. m. W.. gvuNSi DIRECTOR. IAIl Orders personally attended to throughout. V. P. Lloyd Jones FUNERAL DIRECTOR, 364 Stanley Road, L'pocl TItLEPHON-261 BOOTLE. tTELEPHONE-575 ANFIELD, ? ?.. t  ?-? t? ? ??  Jo UI JONES, Funeral Undertaker, EVE'R TON 40 ??hrey Street r? and 55 &r.cK Roa LIVERPOOL. Funeirals personally arranged to all parts. COOK &T0WNSHEND Warm Wool Comforts for Soldiers and Sailors., Splendid collection rf High Quality Goods at Popular Prices. Wool Socks 1/ 1/6, & l/llr r;i khaki Wool l?litt,s, I/- & 1/6 pair Khaki Wool Mitts, 1/- & 1/6 %l*r Natural Wool Body Belts, l/Seach Balaclava Sleeping Helmets 1/11 and 2/6 each. Cardigan Jackets, 4/11. 5/11 & 6/11. Special line of Men's Khaki Cardigan Jackets, 6/11 each Men's Army Grey Shirts 3/11 & 5/11 each Men's Khaki Shirts 4/11 & 5/11 each. Special Prices quoted for Church Guilds etc Byrom St. & Dale StÐt LIVERPOOL.