Y Brython

Tram I-Nadolig Bore Oes. I DYIA, ni'n nesu at Nadolig unwa,ith eto, a chyn y cyhoeddir y nodiadau hyn bydd wedi mynd heibio. Megis y teimlem gyda golwg ar y ddau Nadolig blaenorol, felly y teimlwn ynglyn hwri-dziw rhyw lwmp i'r gwddf wrth feddwl am yr hen gyfarchiad gynt. XADOI.K; LI. A WEN X CHWI Nid am nad wyf yn credu fod gwir lewenycid i'w gael, ac i'w gael 0 galon y ffaith fawr a ddyiy ystyr i'r Xadolig end yn (,I yr amgylchiadau allanol, a'h teinllad naturiol ninnau'n en hwyneb, tueddwn i dristau. Aiiodd llawenychu pan ,mae' Armagedon fawr yn YHgwyd Ewrop, ac yn ei gorchuddio a chelanedd- Un o'r pethau tebycaf i dclifyrrweh y gall dyn mewn oed dynnn arno yw ei.atgofion o Nadoligau bore oes. Mae gan y railwyr sy'n y ffryht eu dug-outs eloddiant yn ddwfn i'r ddaear, agorant dwneli. ffurfiallt, ystefyll go gysurus. lie gallant fwynhali crya lawer o gysuron bvw. Maent weithian heb gael aflonyddu arnynt dros amw-;r, ac yn ddiogel lawer pryd hyd yn oed oddiwrth y tan-belenm a fo'n disgyn 0 ddi uweh en pennau. Ac mae gan kidvii ryw dug-outs yn ei feddwl—yn ei atgofion o'r dy'ddiau gynt. Yr wyf yn ymwybodol o hvnny'r munud hwii. Mae ynof ryw lwybran cuddiedig i "bawb eraill, ac wrth eu rhodio gallaf ddianc megis oddiwrthyf fy hun am ysbaid hynny yw, dianc oddiar fy xnhrofiad a berthyn yn uniongyrc-hol i heddyw. Ac wele ii, wedi teithio'n ol hyd i ddyddiau maboed. ac at y Nadolig fel yr arferai fod i blentyn yn y cyfnod hwnnw. Dyma fi, yn yr hen bent r-'f gwledig, ac yngh anot fy nghyfoed- ion chwareus. Digw ydd piawr yw'r Nadolig yma. ac efe yw pwnc mawr y siarad am amser cyn ei ddyfod. Arferai rhai ohonom iyncl i hel cerdod hyd y tai fbunydd ar ei gyfer. Mae ambell wraig garedig yn ddigon hael i roi rhodd o flawd yn y cwdyn, a brechtan dew ei menyn i'r tu fewn i ninnau. Aroglcm y darn gwydd a'r pwdin plwm wythnosau ymlaen flaw; canys ni adewir yr un tlotyn yn y pent ref heb gyxnaint a hynny o d.danteithiom yr Wyl. Dyma'r noson cyn y Xadolig wedi dod, a'r crochan cyflath ar y tan. Yr ydym yn arcs i fyny'n hwyraeli nag arfer, or mwjii gweld y fath lun fydd ar y oyfiath pan dynnir ef allali, a chael ei flasu cyn mynd i huno. Wei dyma amser hyfryd Dim cysgod gofid-hyd y gwelaf fi yn awr—yn disgyn ar yr aelwyd ddiaddurn. Yr wyf yn edrych ar rywun wyf yn ei nabod. Yr wyf yn gweld fy hun tu allan imi fy liiin-- rnc?,Nvn hogyn ieuane, syml, digon llwyd ei fwthyn. ond iach ei wedd, ac yn o rlawn o hoen a mwynhad. Dyma'i ddelw. Hogyn bach gwyn yw y byd—a weli I\ii\; Ar Nadolig mebyd ;— Bochau ar wyneb iechyd. A'th gÔgyn gyflath i gyd Oes, mae yn y dug-out" sydd yn fy nghof Iwybrau difyr, digwyddiadau hyfryd, a llawer Nadolig llawen iawn—y galon yn colli trosodd o fwynhad, Ond mae cloch yn canu, a rhaid dyehwelyd i'w ha-teb

Trem li-Nadolig a Rhyfel I Pa morgysurus bynnag y gall y dug-out, fod i'r milwr, gwyr o'r goreu 11.a all gyfrif ar barhad ei gysur na'i ddiogelwch yn hir. Cenir cloch, gelwir arno i fy-ny--i. ruthr yn erbyn y gelyn, ac efallai i ddodi ei fywyd i lawr dros ei wlad. C'yffelyb i'r milwr yw pawb a fedd b rofin/l go helaeth o fywyd yn y byd h wn. yn ei anawster-au a'i drallodion. Rhaid i ninnau ddod i fyny o ddyfnderau atgofion am y dyddiau dedwydd gynt, ac wynebu bywyd fel y mae yr awr hon. Rhajd inni sylweddoli ein bod ym myel bnvydrau ag amgylchiadau, temtasiynnu, smheuon, ofnau, a phryderon lawer. "Bhaid inni ateb yr ahvad i'r ymgyrch yma, am yr hwn y gellir dywedyd, Ac nid Oes bwrw arfau yn y rhyfel kwn." A cliyda golwg ar ryfel mawr Ewrop, mae pawb ohonom yn hwnnw, mewn ystyr wirioneddol iawn, er nad ydym oil yno mewn enawd. Yr yclym yn ddyfnach ynddo'r Nadolig hwn na'r un o'r blaen, canys mae mwy o'n jierthynasau a'n cyfeillion ynddo, neu wedi bed ynddo, a (ter t)vn ei-, liarchcll. M.- derbyn eu harcholl. Mae o'n daiilenwyr nid ychydig a blyg ben mewn gofid a hiraeth ar yr Wyl eleni- yn gwybod am i-ywrai hoff ganddynt sy'n gorwedd mewn ysbytai tall bU harcholl, eraill wedi mynd yn rhy bell i I ddyeh wel eiJwaith i gylch yr aelwyd. a i-liai na wyr neb ymha ochr i'r lorddonen y maent—a missing ydynt hwy: Hawdd dyclimygu rhai digwyddiadau rhyfedd wedi terfyno'r rhyfel, ynglyn a'r Dia-Li y ca llawer eu siuni o ran ofn a gobaith—bydd rhai y mynnai calon o gariad grt du eu bed yn fyw ddim yn dychwelyd, a rhai y credid yn I sicr eu rnaiw'n ail ymddangos. Heddyw, beth byniiag, yr ydym. yng nghanol y rhyfel heb fawr o sicrwydd y bydd iddo derfyn bunn. Yn wir, fe'n paratoir gan ein harweinwyr i ddisgwyl brwydrau Inwy gwaedh d eto nag a fu, a galw am ebyrth llIwy nag a wnaed. Gosodirni tan drefiiiadau sy'n g;-clygu etyi-dioi holl allu'r boblogaeth ac adncddau'r wlad i bwrpas rhyfel, ac awgiymir inni, os awn lawer pellach Wi.laen.y gall y eyferfydd newyn a ni-- oherwydd pah am y dylem arfer cynlxildeb. Wrth feddwl am y pethau hyn oil, mae'n ccdi o'n sefyllfa ar y Nadolig hwn arwyddÏi'll digOll brawychus. Eto, nid iheJpu gofid a galar y gwneir y sylwadau hyn, ond i geisio cyflen bywyd fel y mae. Ac fel y crybwyliwyd droeon o'r blaen ar yr un testun, mae yn y Nadolig ffynhonnell o r'vsu r a dt dwyddwch pur, yn wyneb pob adfyd a gwae, i'r neb a gloddio'n ddigon dwfn i'w (liyrraedd. Yr oedd yr Ymgnawdoliadyn aberth i Fab Duw, a'r un egwyddor yn disgyn i'r Preseb ag a gododd i'r Groes. Ac mae yn ein gwlad lawer o dadau a mamau, gwragedd, brodyr a c-hwiorydd, a edrych ar y colledion a gaw- sant ar feysydd cad fel ehyrth dros gyfiawn- der. dynoliaeth, a Duw. Mae'r ffydd hon yn gyulOrth cryf iddynt ddwyn eu croes, er trymed yw. Y neb a fedd y profiad hwn, fe wyr am Lawenydd^Nadolig.

Trem III.—Wilson a'i Nod- yn Dideimlad. Yr wythnos ddiweddaf, dywedwn fod y Niwtraliaid yn cyflwyno Nodyn Hedd Ger- mani i'r gwahanol wledydd sj-dd mewn rhyfel a hi yn ddistaw, heb ncd nac, esboniad. Ond nid dyna'r tro eynta-f imi ygrjfennl1 heb wybod. Do, siwr, fe anfonodd Dr. Wilson, Arlywydd yr Unol Daleithiau, Nodyn lied helaeth- o leiaf yn gydamserol ag eiddo Germani, er ei fod ef yn awyddus inni grcdu nad oedd cysylltiad aehos ac effaith rhwng y naill a'r Hall. Mynnai efe i'r naill ochr a'r Hall osod allan yn eglur beth yw'r amcanion y maent yn sefyll drostynt, canys, ebe fe, ym- ddangosai oddiwrth eu datganiadau cyffredin- ol eu bod yn sefyll dros yr un pethau Ond nid oes angen manylu ar y Nodyn a' i gynnwys. Mae pawb (,,hon(,in yn dyheu am derfyn i'r rhyfel blin hwn. ac fe barchai pawb Nodyn Dr. Wilson cyn belled ag yr emcanai at sicr- hau heddweh gwirionrddol. Eto, mae'r Cynghreiriaid yn ei wrthf d yn bur bendant, ac nid oes beirniadaeth lymach arno'n unman nagYnewn rbai o newyddiaduron yr America. Yrhyn sy'n resymis em y Ty Gwyn yn Wash- ington yw ei anwybyddiaeth o\agwedd foesol y rhyfel hwn, a'i fod yn cdr, veh arno hyd yn hyn fel problem fasnachol a materol yn unig. Ni chododd gri o gwbl yn erbyn llofruddio Belgium, a diystyru Cyfamod. Nid yw Dr. Wilson wedi sefyll yn bendant o gwbl yn erbyn y llofruddiaethau a gyflawnwyd ar y mor ar rai o ddeiliaid America. Goddefodd i Berlin chwarae ag ef, dro ar ol tro. Ac nid yw wedi gwneuthur iawn am y camwedd hwn yn ei Nodyn diweddaf ar y rhyfel. Yr hyn sy'n Hmlwg yn y cwbl yw Vniddiannau materol yr Unol Daleithiau. Ni ddyry i'w barbareidd- dra, a'i thrcseddiad dibris o ddeddfau rhyng- wladwriaethol, le o gwbl gyda golwg ar Germani eithr awgryma fod y naill ochr yn I yn o beth yn gyfartal i'r llall. Nid beth a wnaethant yn y goiffennol yw ei gwestiwn mawr, ond beth y maent yn amcanu ato. Nid rhyfedd i'r Cynghreiriaid anfodloni ar Nodyn mor annheg a hwn. Ond gobeithiwn y trefna Rhagluniaeth, yn fuan hefyd. amgylchiadau ifafriol i hcddwc-h gwirioneddol a pharhaol. Ceii.-hvi-iiii-,v pan -Nrflaxitir ei FMod- Gogon- iant yn y goruchaf i Dduw." Amhosibl heddychu byd ond drwy ogoneddu Duw yirg nghyntaf. Daw tangnefedd ac ewyllys da l'hwng dynion a'i gilydd wedyn. Diffyg ymddiriedaeth sydd yn peri rhyfel, ac mae militariaeth a diplomatiaeth holl wledydd y byd yn crynu gan ofn- ofn ei gUydd. Ac nid oes ond Duw yn ddigon mawr a chadarn a ehywir i fod yn sail i ymddiriedaeth holl gen- hedloedd y ddaear. Gwir ddymuniad a gweddi fy nghalon, ar ran y Swyddfa, a phawb o ddarllenwyr Y BHYTUON, yw ar fod iddynt feddu i helaeth- rwydd y prone d o dangnefedd Duw,"

Athrofo Aberystwyth (UN O'R COLBGAXI TM MBEIFTSOOL CTMRD). Prifatbraw—T. F. ROBERTS, M.A., LL.D. DEF'HHEUA'R Tymor nesaf ar Mydd JLJ' Mercher Bydref 3ydd, 1^17. Paratoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadau Pnfysgol Cymru. Cynygir amryw 0 ysgoloriaethau (amryw o bonynt yn gyfyngedigi Gymry) y flwydoyn boa. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ar y ISfed 0 lis Medi, 1917. Am fanylion pellach, ymofyner a J. B. DAVIES, M.A. Cofrtstrydd DONEGAL TWEED CO. I LIVERPOOL'S T A TT FOREMOST ? r?Ai?f???H A????? The Name DONEGAL TWEED CO. is a guarantee of QUALITY and the PRICES are always moderate. Overcoats 30/- to 70/- —— NO EXTRA CHARGES, of Address:. 21 LORD ST., LIVERPOOL itif"ID" kUt* "11"1" Moncgér. JOHN JONES AIso9MO?l656rangeRd.,B'head at 22& High Street, Bangor, Cymro am bytb. 23 Hope Street, Wrexham, We specialize In Ladles' Taltor-Made and throughout the Kingdom, lostumes to order frcm 5&