Y Brython

Ffetan y Gol. 1 Cofied pavob to'n anion i'r Fftia mat dyma'r gair sydd ar ei genau:- I NITHIO'B GAU A NYTHU'R GWIR. I Cleian eto- AtOlygydd Y BRYTliON SYR,—Pan yn ysgrifennu fy nodyn cyntaf ar y gair cleian, dibynnwn yn hollol ar fy nghof; ond oher- wydd fod E.R. yn cich rhifyn wedyn yn dwcyd mor bendant heb os nac onibai mai pibell bridd neu getyn ydyw, a rhag ofn fod fy nghof wedi fy nhwyllo, holais agos i ddwsin o'm cydvveitliwyr, a hynny'n annibynnol ar ei gilydd, pa beth a olygid wrth y gair cleian. Ac atebodd y mwyafrif a wyddai am y gair gyda'r naill ncu'r llall o'r enwau a roddais yn fy atebiad cyntaf. Ni chlywodd yr un ohonynt alw pibell neu getyn yn gleian o'r blaen yng ngorllewin Meirionydd, a rhan o Sir Gaernarfon, He y preswyliant. Felly, heb os nac onibai," cleian yn y rhan yma o'r byd ydyw paatwa neu ffon gref, etc., fel y raynegaia o'r blaen- I. BROTHEN Dyma hwy- II At Olygydd Y BRYTHON. ANNWYL SYR,—Darllenais yn y BRYTHON yr wythnos yma fod Sior o Salford eisiau gwybod pa le y gellir cael y ddwy gerdd Hen Ffon fy Nain a Bwthyn baclt to gwellt. Byddynddagennyfeu hanfou iddo ond i mi gael ei gyfeiriad\- Y r eiddoch, 21 Waterloo Road O. THOMAS- Runcorn. Alaw'r Bwth ac Alaw'r Ffon. At Olygydd Y BRYTHON SYR,—Holai Sior hanes yr alawon Bwthyn bach to gwellt a flen ffon fy Nain. Aeth Crych Elen, awdur y flaenaf, i America flynyddoedd maith yn ol, a bu farw yno. Ac y mae ei gân allan o brint ors blynyddoodd Y mae Hen ffon fy Nain yn dal i gerdded o hyd. Cyhoeddir hi gan Mri. Jones & OJ. Llanrierch-y-medd os nad oes rhai yno y mae gan Timothy Richards, Ardwyn, Llan- bedr, Ceredigion, ddigon bob amser ar law drwy'r post am bum ceiniog,- Yr eiddoch ARDWYN 1 r Cymro sy wrth y llyw. II At Olygydd Y BRYTHON I SY'R,-Gan fod y Prif Weinidog newydd yn derbyn Y BRYTHON, clymunaf arnoch roddi'r giu ft ganlyn ynddo :— Alae'r Cyinro glati o Grioieth Wrth y llyw, Ynghanol berw'r benbleth, Wrbh yllyw Athrylith fwya'r Senedd, Coleddwr y gwirionedd, Hyrwyddwr moos a rhinwedd, Wrth y Uyw, Mae'n dyn a'r Llwyd'o Wyxiedd] Wrth y Uyw. Mae cnawd o'n cnawd fel clogwm Wrth y llyw, A(! ai,wim cryf o'n liasgvvrn Wrth y llyw, Mae Cymro mewn awdurdod, Yn ceisio gwneuthur cymod, A threfuu pob hwyIufltod. Wrth y llyw, Wol, dyma saith rhvtcddod Wrth y llyw. fife" yw'r Cymro cyntaf Wrtli y Uyw, > ,Nlaf),r dawraf a'r cymhwysaf Wrtli y llyw, Diwygiwr auturiaethus. Cystwywr tanguefoddus, A gweringanvr nwyfus Wrt-h y Ilyw, Sarit a dirwestwr campus Wrth. y llyw. Byw fyddych di, ein Cymro, xvrtli y llyw Y Nofoedd a'th arddelo Wrth y llyw, Arddela dit-liau hithau, Er gwaethaf teyrn-bechodau, A chofia Wlad y Bryniau Wrth y llyw, Corn llafur a'n gweddxau Wrth y llyw. Alyizydd Isaf; J.H.W. (Canwy). Trown at Dduw. J To the Editor, Y BRYTHON I SI.R—Christmsstide seems a long way off not the 25th day of December, but the season, we associate with the word Christ- ma.s. Goodwill and Chritjtmas are syno- nyms. Hence our reason for again appeal- ing to the clergy and ministers to remember on the Sunday before Caristnuas (this year Cnristinas Eve) the subject of Peace and Goodwill, in their sermons and prayers. Courageous prayer is needed that new vision may be granted of a peacb endowed world. It must ever be the supreme task of the Christian Church to conquer on the spirit- ual plane, to achieve victories of the spirit. That such conquests are needed at the present time, the exiting state of Europe testifies. The Christian Church cannot cry Peace when there is no Peace. So wo earnestly ask that ministers, teachers, and workers, of all denominations, will seek prayerfully to know the mind 01 the Master in this matter. With God all things are possible, and to those who strive to co- operate with Him, we. desire to addrers this question: "Will you on Christmas Eve present a living message from on hii,h to the peoples, that they seek Peace and ensue it" Thanking you for the insertion of thia petition, yours truly, I JOHN EDWARDS, Chairman. I ALBERT MANN, Hon. Secretary Liverpool Peace Society, Paxhaven. Garden Suburb, 15. xii. 1910. Onomato ddi-hiwmor. I At Olygydd Y BRYTHON I SYR,- Y mae' n amlwg fy mod yn llygad fy J llepan ddy wedais fod yr enw Fflint yn tueddu i yrru pobl i bnJu\1 ei gilydd. Dyma finnau druan wedi tynnu cawr o p. golhaig'dan y r enw smala Onomato yn fy mhen. Y mae'n amIwg ar yr wyneb fod hwn wedi ysgrifennu yn ei ifwdan, yn gwneud mater yr enw yn beth personol, ac ni fuasai yn rhaid iddo gymryd ato'n fwy pe buasai un o'i hen deidiau wedi prynnu Sir Fflint yn ei ehrynswth a thalu a,r law amdani i Harri VIII neu rhyw walch tebyg. Ond credaf y gwel darllenwyr Y BRYTHON fod gwahaniaeth dirfawr rhwng newid enwau seinber Cymraeg ar leoedd yng Nghymru, a rhoi enwau diystyr Saesneg yn eu lie (nid yw'r Fairbourne yma ond un o lawer), a'r cynhygiad o roi enw Cymraeg tarawiadol a thlws ag ystyr priod i Sir yng Nghymru, yn lie enw tramor nad yw'n cyfleu unrhyw syniad i ni'r dyddiau presennol. Ond gwnaed pobl Sir Fflint fel y mynnont, dyroa n'u lan oddi- wrth y peth ond nid wyf am gymryd Uythyr Onomato fel yn cynrychioli eu barn hwy, gan na chredaf ei fod yn frodor o'r Sir, oherwydd eu bod hwy yn gwybod rhywbeth am hiwmor, yn ysgrifennu'n foneddigaidd, ac yn arddel eu henwau eu hunain, fel Daniel Owen. 11 Sefton Square. DANIBL O. JONES Lzrpwl. 1 O am ambell Oedfa GvmraeE. I At Olygydd. Y BRYTHON MR. GOL.-Caniatewch i filwr cyfEredin ategu cais y Caplan D. C. Herbert. Yng Nghroesoswallt y mae ef gyda'r Cymry, a finnau ac amryw Gymry eraill yng nghanol Saeson yn un o leoedd mwyaf anial y cread. Mae yma Y.M.C.A.I)edwar i gyd--ond mae rhywbeth yn oeraidd ynddynt at y Cymry, druain Braint fawr iddynt hwy yng Nghroesoswallt yw cael caplan Cymreig ac ami oedfa yn iaith eu mam. Dyna fuasem n;-niiau'n garu, cael oedfa Gymraeg.a chIywed Cyhoeddi'r Cymod yn iaith emynau Dolwar Fach a Phantycelyn. Fy nymuniadau goreu i Mr. Herbert. Un o Langefni yw ef, a finnau O'r ymyl, ac wedi mwynliau odfeuon yn ei gwmni yn Spoam, Talwm. I (Pte.) PERCY HUGHES J —— o ——

Ein Csnedl ym Mancelnion. I Dyddiadur I Ion. 19—DMtith Mr. J C Davies, Rhuthyn Ion. 17-18-Cymanfa'r Annibynwvr Chwet. 2 -DMtit-h yr Athro M?)i Edwards I Bbrill, 2L-Cyinnnfa y Gobeithluoedd I C-eubadon y 5ul Nesat. I Y METHODISTIAID CALFINAIDD Moss SIDE—10.30 a 6, J Foulkea EIliq, Gwyddelwern PENDtiTON—■10.30, Thomas Hughes, 6, R Williams HEYWOOD ST.-10.30, Robert. Williams. 6, VICTORIA PARK—10.30 8, T Hughes, Stockrwrt FAUN WORTH—10.30 SO, LEIGH—10.30 a 6, W ARIUNGTOY -10.30 a rt, Cyfarfod Qwwldi ISARLKSTOWLF—10.45 a 5.30, ASHTON-CNDBR-LTNB—10.45 a 6.30, EGLWYS UNDEBOL EOCLES-ll a 6.30, YR ANNIBYNWYR CHORTTOS RD—10.30, M Llewelyn,6.15, J Morris BOOTH ST—10.30, J Morris, 6.15, M Llewelyn QUERY'S ROAD-10.30.% 6.15, J H Jones LD. DITNCAX STREET-10.80 a 6.15, H Griffiths HOLLtNWOOD-IO.30 a 6.15, R Eam& Taiwrn Y WESLEAID. DEWT SAOT—10.30, J. Felix, 6, W Rowlands HOREB-10 30, J D Owen. 6 J M Williams HoREB-1 0 30, J B Williams, 6, J Felix HOREB—10 30, J E WitUams, 6, J Felix SEIOS—10.30, J E Williams, 6, J FelIx BEULAH-2.30, J D Owen, 6-30, J T Ellis OALPARIA—10.30, 6, G Tibbott WSA3TH—10.30, G Tibbott, 6.30, J E Williams Y REDYDDWYR- Ur. MEDLOCK ST.10.30, a 6, J H Hughes I,ONOSIGHT-10.30 a 6.30, ROBWS LANE. SUTTON-IO.30 a 5.30, EIN M1LWYR.—Enillwyd y meritorious medal yn Ffrainc gan nai y Cyng. Win, Row. lands, sef mab yr adroddwr perxigamp Mr. T. J. Rowlands, Tolson Street, L. Broughton. Llawenychwm am bob gwrhydri, ac yn fwy felly pan ddug hynny anrhydedd cyhoeddus i Gymro. Hefydg >fidiwr ddeall fod Aneurin, mab Mr. John Evans (Cyizofifab) yn gorwedd yn glaf o'r dysentry yn Rouen. Caffed adfer- iad buan. Amrywiol iawn yw profiad ) Cyrnry o Fanceinion sydd gyda'r Fyddin. Y NIIVI,AlyiiD.o(ld y F>ddin fwy na'i degwm o aelodau Cymdeithas y Ford Gron. Erliyniiy, cynhelir y oyfarfodydd misol yn gyson, a choir h wyI gartrefol Gymreig ymhob un. Ffurfir yn hanner cylch o flaen y tan, a th rinir yn awr rai o gywyddau Dafydd ab Gwilym mewn modd criticyddol iawn. Cyw- ydd y Niwl a fu dan sylw nos Wener, ac ni fu testyn mwy amserol, canys yr oedd y dref i gyd wedi ei thagu ganddo'r noson lionno. Wrtli fynd i'reylarfod, gwyddern yn brofiadol ystyr llinellau fel hym :— Casul or awyr ddulwyd Garthen aniben iawn wyd Gwrthban y glaw draw dryinlyd Gwe ddu o bell a gudd y byd. Mal tarth ufifernbarth ffwmbell Mwg y byd yn ma-gu o bell. MYND Alii LOEWAOH NEN.-Blin iawn gan y cylch Cymreig. yw deall am ym- adawiad Mr. E. T. Griffiths, M.A., o'r dref hon. Efe yn ddarlithydd ac athro Ffrangeg yn y Brifysgol. Un o'r Cymry pybyraf a, ddringodd i safle uchel trwy lawer anhawster. Mae ganddo ddawn ymadrodd llawn hyotledci pleserus i wrand) arao, mae'n gyfansoddwr gwych, a'i wybodaeth ieithyddol yn eang iawn. Bu'n fawr ei sel gyda'n gwahanol Gjindeithasau, a gwnaeth lawer cjmiwvn&s, cr. prinneo ei arnser, at ddyrchafu ein gwlad, anrhydeddu ein cenedl, a chadw oin hiaith. Gwelodd ef, o flaen llawer, osgo'r cyfnod pres- ennol yn dod i feithrin mwy ar v Gymraeg. Er croesi ohonoymor i AfEric bell, na wyped ei drood ef am ddim ond dringo cany's yng ngrym ei gyfeUlgarwch pur y mae'n sicr o ddweyd wrtli ei nesaf ato ar bob gris, Hwde fy Haw. DEILEN DE 1 LONNI DYN.-Ar ol cwtogi ein cyfran o siwgr, a drudaniaeth bwydydd eraill, ac yn arbennig orchymyn eymysgu'r blawd, 1m ofn gan lawer y buasai •'bara'r rhyfel yn derfyn ar bob te parti. Ond rhaigwyeh am ddyfeisio Jlwybr ymwflred yw'r merched, ac os collir rhai danterhion lie. Gwelaismewn bwyd-dy ddydd yn ol un ran o dtir o'r rh ai oedd yno yn bwyta cacennau a elwir yn trench buns. Os ceirnewyddbethau felhyn, adnewyddu wna'r te parti, nid diffygio. Bydd hynny'n gysu r i lawer eglwys a ddibynna bob blwyddyn am elw oddiwrth wledd o de. Mae un o'r rhain gyda chyngerdd wedi ei drefnu gan eglwys Victoria Park prynhawn dydd Mawrth nesaf, ac yn y trefniant y mae Insibilrwydd hwyi. BETH DDAW O'll CART RE Mae ymaint 0 ofyn am wasanaeth merched, « « hwythau'n mynd mor awyddunsi'rswyddfa a'r siop alr gwo,itil, nes y mae dyn yn barod i ofyn cwestiwn. y ddadl nesaf yng Nghym- deithas Lenyddol Heywood Sti-eet A ddylai merched barhav yn ell safteoedd ar ol dychweliad y dynion o'r rhyfel ? Dichon fod ambell wr yn dechreu pryderu pa, sut drefn fydd ar ei gartref tan ei ofal ef a'r wraig allan yn gweithio. Na ddigalormed undyn os daw i'w ran i olchi llestri bwyd, canys bu hynnj'n arferiad tua theirmil o flynyddoedd yn ol. Dyma adnod i brofi fy mhwue: Golchaf hefyd Jerusalem fel y gylch un gwpan, yr It wii, pan olcho, efe a'i try ar ei wyneb." MYND I YSOOL PROFIAD.Wele i bawb adnod broHad ar ddechreu'r flwyddyn newydd yn wyneb gorchymyn rheolwyr y bwyd Psalmau cxxvii, 2. Y pwyslais ar y drydedd frawddeg. G-wna destyn pregeth i bregetliwr, a phryddest i fardd.

Prynir Bodrefn Outright. Distance no object. Salea by auction on owners' premises. GREETHAM & SON (Est. 1848). Auctioneers, 27 Newington, Liverpool. 18 Rydal Bank & too Liscard Road, Litca Tel. 044 Royal, }.¡ 1 Telephone, Royal 1157. Established 1864 I ROBERT ROBERTS, ESTATE AGENT, > 33 Netherfield Road South' Has Property to Let in various parts of the town. Mortgages arranged. Valuations made 205 established 1884. 'Phone I1401Bootl« WOOSNAM ROBERTS. F.A.I., Bootie. Estate Office, Personal, Practical, Prompt, and Reliable Management of all Classes of Real Estate, 52 STANLEY ROAD, BOOTLE [(% doors from Bedford Road) Telegrams « WOOSNXM. BOOTLE, I Telephone Ne. 7908. J. LEWIS JONES, IISTATI AQBNT A VALUBR 60 Victoria St., Liverpool. Properties carefully naanagedi. Rests pe sonally colleoied. Fnrohases and Sale* D" gotiated. PAorigstan arranged and Laemram)t afleoteda THOMAS dJONES ESTATA AGHNTS VALUBR8. ISVBSTMBMT (BVILBIBOC. 67 Lord Street, LiTerpool ToleThose No. —1868 Bank. Properties Boughs and Sold. Mortgage arranged. Valuations made. Rentsooliested TSB. M 7 Asitaw. BNWANLIMZND Stephen Roberts & Sot SETATM AGANTO A VALUDEt' 137 Everton Road, Liverpool Properties oarefully maoaged. Rents psi sonally Oollaoted. Purchases and Rslt negotiated. Mortgages arranged and it auranoes aflected aHenry Jones, ESTATE AGENT, VALUER & PROPERTY AUCTIONEER, 3 Lord Street, Liverpool Van BAVK 4Mt. 0. JONES WILLIAMS, F.A.I OITATE AGENT & VALUICK, 17 Boundary Place, Moss St, LiverpooL Est. 188S. Telephone! §67 R«ya> Vefopboaa 8586 Ba nk JONES HUGHES. ESXASV OFFICE, 13 Whitechapel, Liverpool FREEHOLD LAND FOR SALE, Advances Made. RCHE. HUGHEb, Xotatq Agent,JjjSurveyor O Valuer, Charing Cross, Birkenhead. Telephone No.—M B'head. Has Houses to Let and for See in various puti of the Town and out distriots. Also Land to bi Sold for Bnilding potposes. Advumo made ti Sold for B =g laid out. FAMTO CDUWtOd, Sol Property carefully managed. IE S BLANCH 4RD PILLS An on rivalled lot an Irrognlsrltloi, &e., tboy ipvttfil sSord relief ana nstat fail to altovlsw oil inKtrlDgt "Y raparaedo llI01rt)1al. HI OoebU, BW;"r Atpte. BLANCttARD"S art tbe best of all Pill for Won ts." sold in boxes, lfli by Boorr Binntnrs, TAtion, Braatbu. and all OhemlsM, or yoat Im, same pril" (rag LESLIE MASfTYN, Lts. Chemists.34 Dalatemi Lane. Landet BARGAINS.-Underwocds, Remingtons. JD Yosts, Smith-Premier, Barlocks, Em pires, Olivers,Blieks, Royal Standards, fron £ S new condition, See the REX 923 worth for 12 guineas.—LONGMORE, 41b North JOhD Street, Liverpool, Sole Agency Coronr Portable Typewriter. As a Result of our INDIVIDUAL TUITION we are placing our pupils in GOOD SITUATIONS within 3 to 6 mont hs. The CITY SCHOOL of SHORTHAND and TYPEWRITING, 24 Moorfields. Tel.-Central. 7884. PAINLESS DENTISTRY. J. P. LAMPLOUGH'S (Son of the late J. Lamplough, for many years In the Dental Profession at Mold and Holywell). Dental Surgery, 235 EDGE LANE, LIVERPOOL. Hours-10 a an. to 8-30 p.m. Consultation fret.ti j Tel. 245 Anfleld. W. & J. VENMORE9 Estate Agents Valuers, 200 SCOTLAND RD., Liverpool TELEPHONE No. -1216 Royal (2 ines). ALLAN Royal LINE To CAN ADA d_ TO ERPOOL, GLASGOW, LONDON ft HAVE! TO CANADA, NEWFOUNDLAND I: U.SA. ALLAN'S. IN James St., Liverpool; 14 Cockspoi St., S.W., and 103 LeadeahaU St.. L0n J. Lloyd Jones, & Co., BSTATB AGENTS, &c. 6 Lord Street, Liyerpoitl TMLMnOMM OIl lill HARTLEY & CO., Liverpool 202 LONDON ROAD. BALKI BY At OYIOJS BVBRY iU*»DAi' AND FRIDAY AT ONE. BATUSDAS NIGHTS AT EVEN. VALUABLE HOUSEHOLD FD BNITURH OF Abb DRSORIPTIONB. MAGNIFICENT NEW AND INOOND-HAND PIANONORTXB,LARGR VARIBIT O. BBDOTBADB, BEDDING. Ae anBY NECESSITY FOB HOU8EZBBPIRG, ATTEND THESE SALES AND BAVB AT LBAFf 19 PER CENT. A MAGNIFICENT SELECTION Ci IUPBBIOR FURNITURE IS ALWAYS KBP. IN ITOOK AND ANYTHING MAY BB FUBCHAIXB BY PRIVATE TREATY. GOODS STOBBD. On view 8.30 a.m. to 8,80 p.m.; Saturday 1 p.mi Calaphone 1798 Boyai. CONSIGNMENTS (EITHBR LABGB OR 11 VA OF ANY DESORIPTION INVITED FOR THIS IALBS. BEST RESULT GCIARA-NTABD. If you want The most Comprehensive POLICIES AXS THE BEST TERMS write for partioulars to The Gresham LIFE, FIRE, AND ACCIDENT Insurance Offices. ]Send Office ] Qat. Mildreds HouafJ Poultry. LONDON. EX. Branch Offlccji Oi4iCxchang« B'id a iLIVCRPOOL. JAMESIUM SCOTT. CtotrtllMtuicr DIM TALU YMLAEB LLAW. ARIAN YN FENTHYG. (yn ddistaw bach), irewn pymiau bach nou favri (heb fod llai na £10) AB ADDAWEB Y BENTHYCIWR BI HUI IBFYDLWYD ERS 46 MLYNBDD. ac yn awr yn rhol icso,ooo YN FENTHYG BOB BLWYDDYB Am daflen a thelerau ymofynner a George Payne a'i Feib., 8 Crescent Road, Rhyl, a 16 School Lane, Liverpool. ■■iiiiiiiiiiiiiiiiiiiililaiiiiiiiii HAYMAN'si j BALSAM 1 IWELLHA IS j BESWCH ac ANWYD H ? Amhrisiadwy gyda phlant. HH Poteli 1/3 a 3/- GROSERS ij|ll GA14 OLL FirERYLLWYR A GROSERQ Bootle A uc-tion Kooms, 76 & 78 STANLEY RD., BOOTLE, W. H. Butterfield O Co. holds Weekly Sale at their Rooms yvery Friday Evening, 7 p.m. Furniture and Stocks of every kin bough for prompt sash. Telephone 1299 Bootle.