Y Brython

I Tram l-"A Oss Heddwch." MAE pob dyn rhesynaol yn dyheu am hedd- wch, ac yn barod i ddywedyd am dano. Caru'r Wyf tythrennauM enw. Maegwoled ei gysgod ar ein llwybr yn peri iniii lawenhau, aic i'n gobaith adfywio. Paint bynn«,<r o dwyH a all fod o dan yr hyu a wneir ya ei enw, mae hyd yn oed hynrty'n rhyw' gydnabyddiaeth o'i werfcli. Nid oes yr un genedl yn fodlon i dderbyn y cyfrifoldeb o ryfel, ond n-iynnai hyd yn oed Germeiji'r clod o beri heddwch. Gall fod philosoffi falch dosbarth o'r Almaenwyr yn credu mai angen- rhaid i ddatblygiad bywyd cenedlaethoI cryf a, rhinweddol yw rhyfel ond mae digon o brofion fod hyd yn oed yn Germani ddigou o gydwybod a chalon i deimlo cywilydd o'r cyfrifoldeb am y rhyfelhra, aibod yn gwneii- thur a all i ymysgwyd oddiwrtho. Yr oedd unpeth yn eglur yn araith ei Changhellor y dydd o'rblaen,- -fod rhyw deimlad angerddol yn lloBgi trwyddi, a'i fod, mewn gwirionedd, yn awyddus am heddwch. Gofynnid dyn dewr iawn i ddywedyd wrth boblogaeth Ger- mani heddyw mai gwell fyddai parhau'r rhyfel ymlaen er mwyn gwella dynoliaeth y genedl Ymddengys llawer daTricaniaeth Rthronyddol a moesegol yn lied olygns ar bapur, ond mynych y llosgir hwynt yn lludw yn fflam y prawf. Cred Emprwr Germani a'i gyngliorwyr yn fawr iawn mewn peri dych- ryn ond ymddengys yn awr fod dychryn wedi disgyn arnynt hwy eu hunain. Gall mai gormod fyddai dywedyd ei fod, er yn ei broffesu, yn caru heddwch fel y cyfryw, eithr yn teimlo ei fod yntaii, i ryw fesur, yn greadur aimgylcliiadau. Swagm i guddio'i ofn a wnai Oanghellor Germani, mae'n bur debyg, wrth gymryd arno gynnyg cyfamod hedd i'w wrth- wynebwyr "LIof dychryn a glywsom ni ofn, ac nid heddwch."

ITrom H-Vr Amodau. Un peth yw cynnyg heddwch, a pheth arall, ei gynnyg ar delernu a fo'n rltesymol fel syl- faen traifodaeth, heb son am fod yn gyfiawn a theg. Ond yr hyn ay 'n amlwg ynalSIn a- Germani yn y mater hvm vw'r diRyg hyder cyffredhid yn ei didwylledd. Hyd y myneg- odd y Cynglireiriaid eu barn ar y mater, cred- ant nad yw'r s6n am heddwch gan y gelyu, ar hyn o bryd, ond agwedd arall ar ei bolisi twyll dms. Mae Militariaeth Germani wedi damnio'i hun ",ran dim ymddiried y gellir ei roi mewn dim a ddywed, er pan alwodd ei Changhellor gjytundeb seliedig yn ddim ond sgrap o bapur." Mae'r Caiser yn son llawer am Dduw ond diri am y Crist. YmddengyB ei fod yn hoffi rhywbeth yn yr Hen Desta- ment, ond go ychydig heryd,-a'r ychydig hwnnw'r peth salaf-ysbryd a gweithredoedd rhyfelwyr didrugaredd. Mae yn yr Hen Destament ddeddf foesol aruchel. ond nid yw milwriaeth na diplomatiaeth Germani'n malio botwm corn am honno. Y peth cyntaf oil' a wnaeth y Caiser a'i gynghorwyr a hoi no oedd ei bwrw o'r neilltu, fel sbwrial i domen. Nid oedd hi ddim yn bosibl iddynt lofruddio Belgium, ar eu ffordd i Ffrainc, a chadw'r ddeddf foesol yr un pryd. Yn awr, wedi agos i ddwy flynedd a hanner o gyflawni pob twyll a chelwydd a brad a barbareidd-dra, nid rhyfedd os yw'r byd gwareiddiedig yn methu ymddiried ym mhroffes Germani gyda gnlwg ar deimlad o rwymedigaeth i Dduw, i'w phobl ei hun, ac- i ddynoliaeth, fel ag i gynnyg am heddwch. O'r tu arall, hawdd yw credu fod dichell wrth wraidd hyn oil, ac nid heb sail y idywedir mai'r amean yw ceisio tawelu?r anfoddogrwydd bygythiol ymhiith pobl Ger- mani, ceisio creu anghydfod ac ymraniad ymysg y Cynghreiriaid, a gosod argm.ff ar j feddwl pawb mai nid Germani sy'n gyfrifoj 1 I am barhad y rhyfel. Yn wyneb hyn, nid rhyfedd fod y Cynghreiriaid i gyd—hyd yn I oed cyn derbyn oddiwrrh y Caiser unrhyw delerau ffurfiol a phendant—yn troi ysgwydd oei at y drafodaeth gjnygiedig ar heddwch. Ac mae v niwtraliaid. trwy'r rliai y cyflwyni ycynhygiad Caiseraidd,yn ymddangos yn rhy wylaidd i gynnyg unrhyw air o gyirhelliad ar y mater. Maent i gyd fel pe'n dywedyd am yeynhygion heddwch, A ninnau yn eu canol Yri methu dwedyd dim." Nï. all rlvagritli gi iddi,)'i hun yii Itir. ac oier fydd holl areitjiiau fflamllyd Bethmann- Hollweg yn glog drosto. Pe gellsid ymddir., I ied yn nilysrwydd y gelyri yn y diweddaf hwn o'i eiddo, hawddcreda y buasai y gwledydd i gyd yn llamu i gyd-gyngor, ac yn gwnenthur cynnyg pen derfynol am gau yr Armftgedon fawr, sy'n anrlieithio'r byd. Pan yr ysgrifennir y sylwadttii hyn, nid yw Mr. Lloyd Geogro wedi rhoi atebiad swyddogol y Llywodraeth i Germani, ond lllac 'n ddlau y bydd yr eiddo ef yn un o ran sylwedd ag ei(IdWr Cynghreiriaid eraill.

Tram-Ill. m-Atob Verdun. Enillodd y Pfmncod fuddugoliaeth hwysig ger Verdun, pryd ycymerwyd 11,387 yn gar. eharorion, gyda thros 100 o ynnau. Bu i'r fuddugoliaeth hon gyd-darawiadau diddorol yn un peth, yr oedd yn agoriad effeifchiol i yrfa'r Cadfridog Nivelle fel Pencadlyw ac yr oedd hefyd yn atebiad go daramiadol i'r broffes heddwch o Germani. Yn ddiam- heuol, mae hon yn fuddugoliaeth fawr a phwysig, ac yn dwyn y Ffrancod agos i gyf- lawn feddiant o'r hyn a gollasant yng nghyffiniau Verdun. Cyfrifir ddarfod i'r Germania-id golli tri chwarter miliwn o ddynion yn yr ymosod ar Verdun. Cymer- odd Germani agos i ddeng mis i ennill a chadw'r rhanbarth hwn ond dyma'r Ffrane- od wedi ei enniH yn 01 mewn dwy frwydr, yn eynnwys gyda'i gilydd ddim ond rhyw ddeu- ddydd. ao a choHedion cymharol ysgafn. Wedi r cyfan, mae ffaith fel hon yn dywedyd yn dda. am y dull a ddefnyddiwyd gan y Ffrancod a'r Prydeinwyr o'r dechreii- encilio i raddau, yn hytrach na gwario bywy. d- au dynion ynddibris.

Clep y Clawdd sef Clawdd Offa [OAN YR HUTYN.] .iJlarw'r Agignt.-Trist gan y Clawdd y newydd o farw Mr. Thos. Lewis, y Liberal agent. Gwr hynod adnabyddus a itoff gan bawb Rhyddfrydwr i'r earn. ae o'i febyd. GWnaeth lawer dros Ryddfrydiaeth yn Nwy- rain Dinbych yn ddiflino—ac yji ddi-dal. Mae'r etholaeth yn ddyledus iawn iddo nid oedd ymladdwr, ond gweithiwr distttw, di- ildio. Mae gwir angen llawer o'i fath Cafodd gladdedigaeth barcliua. Oydjuideiml lir yn fawr a'i w3ddw a'i blant, a'i frawd-v Parch. Robert Lewis. Heddwch i'w Iwch Diota ar y Sui.—Deellir fod cryn lawer o hyn yn mynd ymlaen Y'J1 ller-hwraidd yma ac acw, a delir gan wyr yr huganlâs dafarnwr ac yfwr yn euog yn awr ac eilwaith. Mae j-fed o gwbl y dydrliau hyn yn drosedd a'r wlad. ond yfed ar y Sabothyn drosedd. can gwaeth. Da yw eu cosbi'n llvn- Sedd A nesmwyth.—;Daliwyd g^r ya vfed ar- y Su 1 mewn lie. a phan ddaeth yf heddgeidwad aveiwarthaf eist.eddod,d ar ei beint ilwguddio. Djona ffordd newydd o yfed. Credaf iddo gael ei sedd yn o anesmwyth, a hwyrach mwy anesmwyth fyth oedd ei sedd yn y llys yr wythnos ddilynol. Eisteddwch gartief. ffyliaid, ar gadeiriau sobrwydd I Pa hyd y byddweh ynfydion ? Marw Meddyy y Rhos.Bu farw'r meddyg enwog Dr. Knapton, y Rhos, yr wythnos ddi- weddaf. Bu jraa rai blynyddoedd. Dy fodwr ydoedd. ac nid un ohonom. Ganwyd ef yn swydd Dnrharn yn 1852. Gweinidog Efengyl oedd ei dad. Cafodd yr addysg oreu. ac enillodd safle uchel yn y byd meddygoi. Yr oedd hefyd yn wir hoff o Hanesyddiaeth. Bydd colled ar ei ol. Capel. ar Dat.Dee.Ilir fod capel M.C* Pentre wedi cymryd tan fore dydd Sid di weddaf, P. bu raid galw'r Dan Firigad o Wree sain i' w ddiffodd. Trwy drugaredd, ni wnaed fawr niwed. Arbedwyd yn rhyfeddol. Sui oer iewn oedd y Sul diweddaf ar y Clawdd, a syn clywed dorri o dan allan yn unlle, yn neilltuol mewn capel Methodist. Dywedir mai cyfarfod gweddi oedd yno'r bore hwnnw, ao nid pregeth. Hwy rash fod hyn yn cyfrif am y tan. Ond gwelir mai nid da gormod o dan. Gwaedd y Gwyddau.-—Olywir cri'r gwyddau yn holl ffeiriau'r ardaloedd v dyddiau hyn Nid yw'r cynhilo na'r rhyfela wedi gwell. fawr ar helynt yr wydd ar adeg y Nadolig. Nid oes ball ar eu lladd, a throir dust fyddar i bob cri o'u lieiddo. Druain ohonynt Pa bai pawb a bryn wydd am 13/6! yn prynnu War Certificates fe fyddai hynny'n help mawr i'r wlad ennill y fuddugoliaeth. A ellir cael Cymdeithas i droi'r gwyddau yn Certificate* ? Pluen y Grof Parc.-Enillodd ysgSDUtig gwych o j-sgol Grove Park, Cwreesam, VTsgcf- oriaeth o driugain punt mewn Rhifyddiae-h yng Ngholeg Sant loan, Rhydychen. T. Jl-. Cotton yw enw'r llanc, a brodor o'r dref yw. Mae'r ySgol hon wedi enwogi ei hun drwy-v-, blynyddoedd, a saif yn rhellC flaenaf ysgclion canolradd. ac y mae'n fwy na dal ei lie dan ofal y prifathro newydd, Mr. F. P. Dodd, M.A. Gwr da yw ef, a disgwylir pethau gwych oddi- wrtho. Seif yr ysgol yn union deg ar y brig Clod i'r meistr a'r crwt. Sniper Dcjald.—Daliwyd hogyn a anwyd yn Nhloty Gwrecsam ar y cyhuddiad o saethu defa-id perth ynol i amaetliwr ar frest y Clawdd. Anfonodd hen wr i siop yn y dref i brynnu gwn iddo, a defny ddiodd ef i saethu cathod. tybiau, a defaid. Gwelir nad yw'rhog:r-n yn ail i Don Quixote yn ei branciau gwylltion. Edrydxir i mewn i'r helynt. a their hanes pel la eh.

DONEGAL TWEED CO. LIVERPOOLYS i FOREMOST T I /A xlTT l^UAn IVOO MAKE UP-YOUR MIND ¡ TO PLACE YOUR ORDER EARLY f FOR THAT NEW SUIT. 11 ———— PRICES AS USUAL. _— Suit to Measure from 30/= charges* FIT GUAR ANTED. lill- ''11' 'ItlI "W' 'IU' '\tI" 'IU' IT ,WILL PAY.YOU TO SEE OUR f I d'. S Suit to 401 famous Indigo erge measure = NOTEADDRESB: 8 LONDON RD., LIVERPOOL Manager JOHN JONES. Also 95,104,165 Grange Rd., B'head Cymro am byth." at 226 High Street, Bangor, LADIES COSTUMES 23 Hope Street, Wrexham, to order from 50/. and thrcughout the Kingdom. ■I |