Y Brython

 ?' T T' 'E r <r? PWT GOSTEG. 1 Llitboedd d Lloffl.—Dyma'r bedwaredd ar hugain o Lithoedd Llofft Stabal yr HEN WAS wedi cyrraedd, a honno'n llith ddofn ac athronyddol iawn y tro hwn, sef ar y pwnc dyrys a dreiniog hwnnw Y Da ynteu'r Drwg yw'r dyfnaf mewn dyn ? Deil y fantol yn deg o bobtu ond ar du'r Da y try'i glorian yn y diwedd, ac fod cyfiawnder a thrugaredd yn fwy gwreiddiol hyd yn oed na phechod gwreiddiol, er mor hen a dwfn hwnnw. I ddangos mor ddwfn yw'r diddordeb a deimlir yn ysgrifau'r Hen Was, a'r lies mawr sy'n deillio o'u doethineb iach a'u hiwmor dan gamp, clywais ddarllenydd cyson arnynt yn eu defnyddio i brofi ei bwnc yn yr Ysgol Sul y Saboth diweddaf, sef ar bwnc cysegredigrwydd rhag-gyfeill- ach, a pheidio a gwneud caru'n sbort," chwedl Philosoffar y LIofft. Daw'r 24am ddydd Iau nesaf. Meudwy Caerludd. Y mae ganddo ef ysgrif feirniadol ar rai o donau Ilawlyfr Cymanfa Ganu Genedlaethol Aberystwyth. Fe ddaw honno, a'i hambell gyngor ac awgrym i Bwyllgor Birkenhead at Gymanfa 1917, yn Y BRYTHON nesaf. Gwaedd y De.-Diotch i Mr. Haydn Lewis, llywydd Cymrodorion Port Talbot, am ei bwt; anfoned yn amlach, canys y mae gwyr y De o fannau eraill yn gwaeddi am fwy o le yn Y BRYTHON. Caffed amynedd ei pherffaith waith fe geir mwy o leiddynt hwy a Chymry'r Gogledd pan ddarffo'r rhyfel ac y diffoddo'r tan digasedd a dialgarwch sy'n mygu mor hir ac mor uchel o ffwrn y Cyfandir. Cawod y Bwriadau Dwyfol Oddiuchod a'i diffydd wedi'r cwbl, ac nid cawod bwledi dyn. I Ganol y Shonis,-Bu'r Merlyn ar 'sgawt ddeg diwrnod drwy ganol Shonis y De'r wythnos ddiweddaf a'r gynt; ac er fod ei garlam yn gyflym, a'r hin yn niwliog, fe welodd amryw bethau y byddai'n anodd ganddo bddb t dweyd gair amdanynt, hydyn oed o'u gweld ar gip. Fe ddechreuir hanes y trotyr wythnos nesaf.

RHAUFYR I 13—OvngTii Mrs. Howard Stephens 13—T« Par" i a Chyngerdd Peel Road 25-Cvngerdd Crosihaii Street 28—Bist.ed l'od Tr°,ui lvn 30-Xma, Tre York Hall IOXAWR 24—Danith yn Edge L:inR, B. t 29—Eisteddfod Pinat Bootle CHWEFROL 24-Cvfarfol Oenhadol yn Everton Village 26-8111 Cenhadol y Beoyddwyr

C Kiddwyr y Cymod I y Subnth taesaf. I Y METHODISTIAID CALPIXAIBD I PRINCES ROAD—10 a 6. Owen Prys, Aberystwyth DAVID STREET—10.30 a 6, E. J. Evans FIT7CLARESCE STREET—10 a 6, John Hughes DOUGLAS ROAD-10 a 6. R R. HUAHEE CHATHAM ST-10.30 a 6, G. W. Griffiths CROSSHALL ST—10.30 a 6, AKFIELB ROAD—10.30 a 6. J. Daniel Evans NEWSHAM PARK—10 a 6. T J Rowlands BOOTLE-10 a 6, W Henrv PARKFlELD-IO.30 a 6. R W Roberts SEACOMBE—10.45 a 6.30, 0 J Owen GARSTO,<-1O.30 a 6, J. Owen ROCK FERRY—10.30 a 6. L. Lewis WALTON—10.30D D Williams 6 D Adams WATERLOO—10.30 a 6, 0 Lloyd Jones PEEI ROAD—10.30 a 6. ED IE LANE—10.30 a 6, J H Lloyd WEBSTER ROAD—10.30 a 6. D Jones T-AIRD STREET—10.30 a 6, R Aethwy Jones WOOOCHURCH RD—10.30 a 6. W 0 Jones NEW BRIGHTON—10.30 a 6. H M Pugh, Colvryn Bay WEST KmBY-J 1 a 6.30. A Wellesley Jones, Caer SOUTEIPORT-10.30, R Davies. 6. HTTYTON QUARRY-IO.30 a 6, John Williams WHISTOT—10.30 a 6. ST. HELENS—Enoch Rog-?rs ST. HELENS JUNCTION—Ellis Lloyd. Bwcle SKELMERSD ALE—10.30, 6, R Davies, Southport WUJAN—2-30 a 6. Hugh Jones ELLESWERE PORT—10.30 a 6, ASITOV-IN-MAKERPIELD—10.30 a 6, Enoch Rogers UPPER WARWICK STREET—FI.15, BA*KHALL—6.15,—Ohwaer Rvans SMUll STREET-6. D J H'ighes MIDDLESBROUGH—10.30 a 6.30, SUNDERLAND—10.30 a 8, J T Williams SPENNYMOOR-IO.30 a 5.30. J Ll Williams EASINGTON—10.30 a 5.30, R. P. Jones 7ELDON-10.30 a 5.30, T. J. Owen SUTTON OAK (Undebot)-10.30 a 5.30. Efrydydd YR ACHOSINY 8EISNTG. OAKFIELD ROAD—10.30 •» 6.30, PriVathro Rees, Bangor EVBRTON BROW—10.45 a 8.30. Oliver Williams OATHARINE ST.—TL a 6.30 J Talog Davies SPBLLOW LANE-ll a 6.30. LISIURD—10.45 a 6.30, Ernlyri James BREEZE EIILL-tl a 6.30, H. Ridehalgh Jones ORRELL. BOOTLE—It a 6.30, WtLLSStt RD.—10.45 a (},ê-\n G II Evans F YR AJTNIBYTFWYR TABBRTAOL— !0-45 a II. 0 U ROBERTS PARK RD—t<).3->. G'FIRFOI Y el. S Vernon Lewi3 GROVR STREET—10.30 A 6. 6wl hvaby<iad OL[lI'r()Of ROAD— 10.30 a 6 J f ROBERT1! GT MERSEY ST— 10-30. Dr. Owen Evans (t, J Camwy Evans, Caernarfon MARSH LANE—10.30, a 6 Albert Jones KENSINGTON—10.30 A 6 Gwel hysbysiad TRINITY ROAD—10.30. T Price Dvrie*. 6, W Roberts LISOARD—10.45, W Roberta. 6.15. T Price Davie* VITTORIA ST—10.30, J C Evans, 6. Dr Owen Evans HEATHFIELD RD.—10.30 Ysgol. 2.30. J Camwy Evans BALMORAL ELOAD-10.30 a 6. E H Roberts EARLESTOWS'-10.30 a 5.30. J E Elli., Manceinion PRESCOT—10.30 a 5.45. THATTO HEATH—5.45, D Hughes, Bootle SOUTRPORT-ll a 6.30, ASHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 5.30, W A Lewis GOLBORNE—10.30 A 5.30, WIG AN—2.30 a 6. T Griffiths Y WESLEAID OAKFIELD—10.30. T Isfrvn Hughes, 6, R W Jonefl 8PELLOW LtTE-10.30. W R WIlliam9, 6. T. I Hughes BOOTLE—10.30. J Lloyd Jones, 6 J Roger .Tones EDGE HILL—10.30. R W Tone- 6. W R Williams KNOWSLEY RD—10.30 J ROG-R Jone!' 6..T Lloyd Jones MVNYDD SEION-IO,30, D Adams. 6. E Davies BIRKENHEAD—10.30. E Davie-.6. R W Davies WLDNES—1030 a 6. H William- GARSTON—2.30. RW Dwies, 6,T Hughes EGREMONT—10.45 a 6. D Tncwyn EVAN* ASITON-IN-VtAXERFiELD—10.30 J Llovd 6,1 W Owen KARLESTOWN—10.30 a 5.30. R 0 Williams GOLBORNE-2 E W Owen, 5.30. E R Evans SPRING VIEW—10.30 D Rowlands, 6 J Harrison LBIGH—10.30, E W Owen, 5.45, ST. HELENS— Y BEDYDDWYR. EVERTON VIR.—10 30 a 6. D Powell BARLSFIELD ROAD—10,30 a 6, T. Michael BOUSFIELD STREET—10.30. J Davies 6. M. Griffith EDGE LANE—10.30 a 6. H R ROBERT* B\W>[> A 6. P Willia-n3 W00DLVN03—10.30 M 6.15, J Davies SHACOMBE—10.45 a 6.15. J H Pugh Tyldeilov PALKERSTON DRIVE—10.30. L W Lewi. 6, E. W. Wyn 1e EGLWY" RYDD Y CYMRY CANNING STRBST—10.30 a 6. W 0. Jones HfGa: PUtK St—10.30 RT ROBERT* 6, E Evans BOOTLE—10.30 gvaa Evans. 6. D Davies BIRKENHEAD—10.30 a 8. DONALDSON STREET—10.30 D Divie*. 6. RT Roberts YR EGLWYS SEFYDLEDIG DEWISANT-ll a 6.30 D E Hughe-; DEINIOL SANTT-11 a 8.30 Griffith JonesJ ASAPH SANT—10.45 a 6.30. S..Tone^-Parry WINIFRED SANT—U a f;"io. J. Hughes' CYMDEITHAS LLEN A CHERDD CHATHAM STREET. —Cafwyd dadl, Tachwedd 28, dan lywyddiaeth Mr. W. W. Jones, ar A yw fod tiroedd y wlad yn eiddo personolyngyfiawn ? Agorwydaryrochrgadarnhaol gan Mr. Hugh Hughes, a'r nacaol gan Mr. R. E. Jones. Dadl frwd iawn. a chododd y cyfarfod i hwyl anarferol. Yr ochr gadarnhaol a enillodd y dydd, ac yr oedd nifer da iawn yn brescnnol.R.E.R. CYSURON I'R MILWYR A'R MORWYR.—Ceir cyf- lawnder o'r cyfryw am brisiau rhesymol ym Masnach- dy Cook & Townshend. Gwel Hysbysiad. Telerau arbennig i eglwysla Chymdeithasau Dyngarol Ymofynner a Mr. H. H. Jones.. LAIRD STREET.—Nos Fawrth, yn y Gymde'thas Lenyddol, caed dadl, Cynbyrchu ysbryd heddwch ynteu ysbryd rhyfel fydd ffrwyih heldrin Ezcrop ? Rhyfel, Mr. Hugh W'll ams Heddzcch, Mr. W. Parry Will- iams. Aed a'r ddadl ymlaen gan Mr. R. Hughes, W. Edwards, John Evans, Hugh Jones, David T. Jones, a D. P. Oliver. Mwyafrif dros ysbryd hedd- wch. Llywydd, Mr. R. J. Griffiths. Cyfarfod da, 30 yn bresennol.—Aelod. J "3 ill *? T

MARW I ROBERTS--Ta-,hwedd 5, ar faes y gad yn Ffrainc, Jjhn Llewelyn, mab Mr. Andreas B)boe,s, Blaenau Ffestiniog a Phwllheli, 1 yn 33 mlwydd oed. Gadawodd i alani ar ei oi, wraij a bachgen bychan yn Seattle, America, a thad, pedair chwaer, a brawd yn y wlad hon (A wna'r Drych gopio ?)

1 II Cydymdeimlo. ANNWYL GYFAILL,—Llongj'fareh calon i chwi o'r lie pell yma. Da iawn. DarlTfenais y cwbl. Mae'r BRYTHON 5ina bob wythnos. Caf hamdden gyda hyn i sgrifennu gair o 'mhrofiad.—Mr. J. Morris, B.Sc., Gretna, Scotland, Bl. Ffestinioo gynt (a llun cartref Annie Laurie ar ei gerdyn). Goddefwch i mi ddatgan fy llawenydd pan welais i chwi ddod yn rhydd o afael eich gwell (?) Hir oes i chwi ac i'r BRYTHON gwerthfawr.-flugh S. Jones, Woodville Road, Caerdydd. Llongvfarchiadau cynnes ar eich llwydd- ant yn DJole St.-E. Stanton Roberts, B.A., Pentrellyncymzr. Duw GADWO'R BRYTHON Er holl allu'r ellyllon-a nwyd cas Y Die Shou Dafyddion, "f. Methwyd (synnwyd drwy'r son) 1 I roi bra+hiad i'r BRYTHON. F* Caerffili CEINN ANNWYL MR. J ONES.- Y r ydyeh wedi bod mewn stormydd ond da gan fy nghalon na chyffyrdd^dd y mellt ddun, a chwi. Ond y mae eisiau rhywbeth mwy na hyn i ddym^hwel Y BRYTHON oddiar binacl ei glod.-Y Parch. T. Miles Jones, Treuddyn. Da iawr. oedd geniiyf am y terfyn hapus fu i'ch an.hos chwi a Mr. Evans yn Dale Street. W. Hughes Roberts, (Jafford, London (s -f mab yr hen gerddor hyglod, John Roberts, Henllan). ANNWYL FRAWD.—Methaf yrnatn] rhag anfon gair atoch yn wyneb eich profedigaeth. Synnais yn fawr pan ddeallais gyntaf am fwriad yr awdurdodau, oblegid yr oeddwn i, fel Pilat gynt, yn barod i.dystiolaethu, Nid wyf fi yn cael dim bai yn y dyn hwn. Gallaf eich hysbysu i amryw frodyr fy iighyfal-fcd y dyddiau cyntaf hynny a rhyw gwestiwn fel hwn: Wei, befh ydach chi'n feddwl o Mr. Jones Y BRYTHON erbyn hyn ? We], nid yw fy meddwl fymryn yn llai ohono, yn hytrach llawer mwy."—J. Jones, Fell Street. Caniatewch i un o'r Sowth longyfarch Y BRYTHON yn galonnog ar derfyniad hapus yr amryfusedd. Nis gallai'r ddedfryd fod yn wahanol.-T.H.E., Castellnedd. Llongyfarchiadau didwyll argaal ohonoch eich traed yn rhyddion. Ni fu glRnach, na thecach papur na'r BRYTHON mewn print erioed.-E. Carey Jones, High Street, Beth. esia, Arfon.

Basgedold olp Wlad. I LLEF O'R NANT, SEF NANT NANT- LLE.—Ddydd Llun, cyfarfu Mr. Hugh H. Roberts, Brynmelyn. Cilgwyn, a, damwain angeuol yn Chwarel Dorothea. Yr oedd yn fedrus a deheig fel gweithiwr, a pharchus mewn byd ac eglwys. Un o'i weithredoedd olaf oedd rhoi swllt ar garden genhadol ei eneth fach. Daeth tyrfa fawr i'r arwladd, prynhawn Sadwm y Parch. S. M. Williams yn gwasanaethu.-——Sydyn iawn y cymerwyd yrhen ohwaer Ellen Jones, Nantlle, gweddw'r diweddar John Jones (crydd). Cyflawni gwaith y ty yr oedd pan ei galwyd i Dy ei Thad." Tystiaiyrhai a'ihadwaenaioreu nad ae+h ei charedicach i'r bedd. Magodd dyaid o blant.LIawer o gladdu fu yn ystod yr wythnos ddydd Mawrth, Mr. Edward Griffith, Llwyndu Road, Pen y groes dydd Iau, Mrs. Mary Griffith, Llwyndu Road; Mr. John W. Jones, Coedgwyn, Talysarn, a Mr. Robert Ellis Jones, Nebo dydd Sadwrn, Mr. Hugh H. Roberts, Bryn melyn, a Mrs. Ellen Jones, Nantlle.-Dyna'r Parchn. W Elias William- Bethel (M.C.) a J. Williams, Soar (A.) yn newid pulpud nos Saboth ddiweddaf. Prawf hyn mai'r un epe yl sydd gennym i'w thraethu.- Llwvddo'n raddol a sicr y mae tysteb y ?yfaill annwyl, y Parch. Ceidiog Roberts. Ymvsg y tanysgrifwyr diweddaf y mae'r b* neddwr hael o Landinam.-Cyfarfod dymunol a gafwyd yn Ysgol y Cyngor, Tan rallt. nos Iau, o dan lywyddiaeth y foneddiges garedig, Mrs. W. J. Griffith, Dorothea, ac arweiniad Mr. R. T. Roberts. Y plant yn can,, ac yn adrodd fel y medr plant yr Eryri, o dan arweiniad y brifathrawes, Miss Annie Roberts. Glan gors. lawn, debyg iawn oedd bam aelodau Cymdeithas Ddadleuol Soar nos Iau pan drafodwyd y cwestiwn, A ellir cyfiawnhau Prydain Fawr am ymyrryd A e l li,,r cy yn 1J rhyfel presennol ? Agorwyd gan Mr. W D. Roberts (hen arwr llawer brwvdr) ac O. W. Jones, a dilynwyd gan Mr. D. Davies, B.A., ac R. T. Roberts.——Caewyd y chwarelau ddydd Sadwrn diweddaf Ffair y Gae% oedd yng Nghaernarfon. Mae pethau wedi newid yn ddirfawr erbyn heddyw gynt elid yno i nol pot o fenyn a lwmp o biff." Nid felly heddyw.——Ddydd Llun, yr oedd* Mr. D. R. O. Prytherch, M.A., Ysgol y SIr, yn ymddeol o gadair Cyfarfod Chwarter Annibyiawyr Lloyn ac Eifion, ac yn traddodi anenhiad ar Addysg Grefyddol y Plentyn. Cynhelid y cyfarfod yn Gosen, Groeslon. Argrelir yr anerchiad yn rhaglen ystadegol y Cyfundeb. B chgyn Be b sda— Ymgynhullodd bechgyn Bethesda, Arfon, i dreulio noson ddifyr yn Hut I, Y.M.C.A., Park Hall Camp, Croesoswallt, nos Iau, Tachwedd 30, a chaed rhydd- ymddiddan. Y llywydd oedd Lifft. Vavasor Jones (Nant Ffrancon) trefnydd ac ysgrifennydd, Pte. W. R. Roberts (Mostyn Terrace). Yr oedd y rhai a ganlyn yno Corpl. Owen Thomas, Braich melyn L.-Corpl. William Thomas, Tregarth Ptes. W. Ellis Hughes, Cilgeraint; Robert Jones, Brynteg Car. adog Roberts, Mostyn Terrace; Johnnie Thomag Tregarth David H. Hughes, Bryneglwys; Evan Williams, Water Street; Hugh J. Jones, J. Morris Williams, Thomas. J. Williams, William Ro berts, a J. Owens, Llanllechid Idwal Williams, Brynteg Ivor Thomas, Tregarth H. Temple Hughes, Tre- garth John Williams, Ty'n y caeau; Owen Jones, Pare moch Griffith R. Williams, Douglas Hill; David Evans, Gerlan. Gwahoddwyd y rhain, ond methasant a dod Corpl. Edmunds, Talybont Corpl. H. Thomas, Braich melyn L.-Corpl. Willie Brock, Tregarth Ptes. R. Pennant Williams, Coet- mor mt. Owen Jones, Cae'rberIIan Robert Jones, Ty'n y maes J. Henry Jones, Douglas Hill; David Roberts, Waun wen William Griffith, Waen pandy Wm. E. Jones, Gerlan. Canwyd gan Pte. R. Jones, Brynteg, a'r ysgrifennydd. Cyflwynwyd y bechgyn i Lifft. Jones gan yr ysgrifennydd. Cafwyd gwledd ardderchog, a diolchodd y bechgyn yn bersonol i Lifft. Jones am ei sirioldeb a'i garedigrwydd. Terfynwyd trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau. Efallai na chawn gyfarfyddiad cyffelyb fel ardalwyr byth eto, ond gobeithiwn hynny beth bynnag.-Un oedd yno.

I YN EISIAU. YN EISIEU.—Bachgen wedi cael addysg JL dda, mewn Cyfrifdy (counting-house). Ymofynner drwy lythyr a W. H. WATTS & Co., Ltd., Compton House, Liverpool.