Y Brython

Clep y Clawdd sef Clawdd Offa [GAN YR HUTYN.] SISSIE'N COFIO'R MIL WYR.—Lion" nwyd milwyr clwyfedig Rhosneath, Gwrec- sam, gan gyngerdd o'r fath oreu drwy feddyl- garwch a gofal y fwynferch, Miss Cissie Hughes, Mus.Bac.. A.R.O.O., organydd fawr ei bri yng nghathedral y dref,sef Seicn (M.C.) Arlwyodd i'r milwyr brogram Ilawn o'r gerdd- oriaeth Jreu gan flaenion y gan, ynghyda'r Alaw 1al dihafal i'w llonni a'i ddawn adrodd. Mae holl filwyr y dref mewn cariad a Sissie, ond er na rydd ei chalon i neb mae ei mynwe? yn deml iddynt i gyd. Ni chyll ei gwohr. TAFODIAITH POBL Y RHOS. O. destun diddan ond gochelgar, sef e'dds'r Meddyg Jones yn yr Efail y nos o'r blaen. Be pe bae y Rhosiaid yn clywed fod y meddyg yn gwnev.d diagnosis o'u tafodiaith yn y dref? Byddent yno'n haid, er gwaetha'r drysor, i'w glywed a byddai ganddynt hwythau air i'w ddweyd ar y mater. Nid oes dim mewn byd yn debyg i barabl y Rhos ond y Rhos ei hun. Be pe bae beohgyn y Rhos yn darllen papur yn un o'u cymdeithasau llenyddol hwy ar dafodiaith meddygon ? Byddai ganddynt gryn dipyn i'w ddweyd, mi gredaf, ahwyrach y ceid diwygiad llesol iawn yn eu hieroglyphics .potelyddol. Mae gair o bobtu ar bob mater. Y BARDD CWSG YN YR EFAIL. Efail Lenyddol Gwraig Sam yw yr Eiail uchod. Y Dr. T. W. Jones sydd wedi ei benodi yn ben chwythwr am y flwydd- yn nesaf, a'r Parch. Lias Dans yn is- iddo. Hefyd y W.M." enwog yw'r ysgrifennydd, Alun Roberts yn delynor, loan Williams yn ddrysawr, ynghyda T. 0. Jones yn drysr- ydd. Y gweralyfr am yr dyfodol fydd Bardd Cwsc Elis Wynne, efo'r ysgolor gwyr1 Gwilym Peredur Jones, M.A., yn athro. Mae eisiau pil ddeffro'r wlad i geinion y Bardd Cwsc. Hwyraeh y gwna'r Efail hyn. Pob Ilwyddiant iddi. DYRNU R DDTOD.—Trefnwyd Cyfarfod Dirwdstol Cyhoeddus ynglvn a'r Undeb yn •Rhiwabon. Cadeiriwyd yn ddeheig gan yr "Hen. R. A. Jones. Caed anerchiadau pybyr gan Murray Hislop a Huw Edwards, A.S. Yr oedd y cyfarfod yn un brwdfrydig iawn. 'Dywedwyd fod y Fasnach wedi gorchfysu'r Breran wedi gorchfygu Argl. Kitchener wedi gorchfygu Lloyd George ac os na ofelir, fe orchfyga'r bobi hefyd. Yn awr yw'r amser i'w thorfynyglu, a gwneud diwedd ami. Ati, ddirwestwyr crai EIN PERYGL MWY AF-Sef yw hwn- nw, y Ddiod. Gwastreffir ein harian, ein hymborth a'n dynion ganddi. I orchfygu'r gelyn ar y Cyfandir, rhaid cael y tair M, medd -Huw Edwards, sef Men, Munitions and Money, a'r Ddiod yw'r rhwystr pennaf ar ffordd y rhai hyn. Allan, ynteu, a'r Ddiod. Da gweld miloedd y dyddiau hyn, o bob math o bobl, yn arwyddo yn erbyn y gelyn hwn. Y gelyn yn ein canol yw'r peryclaf. ARTAITH YR ESGOB.-Cydyrndeirnlir yn fawr a'r Esgob Edwards o Lanelwy, ar gyfrif fr hyn y mae'r Rhyfel hwn wedi ei ddwyn iddo. Ymrestrodd tri o'i feibion glew ,dan y faner, sef y Lifftenant Lardley Ed- wards, R.W.F. Major Frank Edwards, K.R.R., A.D.C. a'rCapten Harold Edwards, R.F.A. Syrthiodd y cyntaf, sef y Lifftenant, yn Festubert, ac yn awr daw'r newydd trist fod yr olaf, sef y Capten, wedi ei archolli'n dost y dydd o'r blaen. Hyderir yn fawr y ca wellhad, ac y mae gweddiau'r Clawdd yn daer arei ran. Ni fu'r Esgob erioed mor dyner ym mynwes gwlad ag yn awr. Bendith amo yn ei alaeth chwerw. TALENT GARTRE.-Mae Cymdeithas Pobl Teuainc Coed Poeth yn mynd i ymroddi yn ystod y gaeaf i berfformio'r ddrama, sef drama boblogaidd o waith un ohonynt eu hunain. Joseph yw ei henw, ac Arthur Dafis yw ei hawdur. Well done! Gwnewch yn. dda a doeth. Dyma'r ffordd i gefnogi talent ac i werthawrogi pethau cartrei. Pa angen croesi'r Clawdd am bethau sal tra y mae eu gwell gennym yn ein plith ? Hwyl a llwydd fo ar yr yir drech CYNGERDD CYMORTH.—Yn Neuadd fawr y plwyf yng Nghoed Poeth, caed cyng- erdd llwyddiannus iawn nos Lun at gynorth- wyo'r Belgiaid. Cadeirydd gwych y Pwyll- gor ydyw Mr. Francis Carrington, a llywyddai yn y cy"ngerdd hefyd. Yr oedd yr Excelsior Party ýno yn gwneud gwaith canmoladwy iawn dan arweiniad Mr. E. J. Jones datgen- id hefyd gan Miss Gwladys Hooson, Mr Joseph Williams, Mr. Arthur Jones, Mr. John Edwards ar y comet a Miss Rosina Davies ar y piano. Caed drills, sketches ae adroddiadau hefyd. Yr oedd pob peth yn dda odiaeth. CYNGERDD DIOLCH.-Felly y gwnaed yn Llangollen y flwyddynhon pawb yn cyd- ddiolch am y cyrdiaeaf-pob enwad yn moli ynghyd. Caed cyfres o gyfarfodydd unol o nos Fercherhydnoslau yn y gwahanol gapeli. Da oedd gweld yr enwadau gyda'i gilydd, a neb yn tynnu'n groes. Mor ddaionus ac nwr hyfryd yw trigo o frodyr ynghyd." Casglwyd dros £ 3 yn y cyfarfodydd at y Groes Goch. Efelycbed ardaloedd eraill y peth hyn. CANTQiR ENWOG Y CEFN.—Bu Dafydd Ellis y Cefn, y tenor enwog, yn Llun- dain, yn cymryd rhan flaenllaw ym mher fformio'r Elijah yn y Royal Albert Hall. Mae gan Dafydd 1 lis melys a chyfoethog iawn, fel y gwyr Cymru i gyd. Mae'r Brifddinas wedi deall hynny erbyn hyn, a rhaid oedd ei gael yno. Cymro glan gloew yw Dafydd Elis, heb arno rith o lediaith y Sais. Parhaed felly bri arno. CAPLAN O' FFRAINC.—Da oedd gweld y Parch. John Rowlands (M.C.\ Llangollen, yn troi'n ol am dro o Ffrainc. Gyda'r Y.M.O.A. y mae, a dywedir gan y rhai sy'n hvsbys o'i waith nad oes hafal iddo yn ei swydd. Bu yng Ngwrecsam am ysbaid, a gwnaeth waith mawr, a rhaid oedd ei gael i Litherland gwnaeth yno'n gyffelyb. Y mae'n awr yn Ffrainc ers misoedd, ac nid oes neb mor hoff gan y milwyr. Bachgen diofn a didderbynwyneb yw Rowlands. Da oedd ei weld yn edrych mor dda, a'i glywed yn cymryd rhan yn y Cyfarfodydd Diolchgarwch. Y mae'n awr wedi troi eto yn ol tua Ffrainc. Pob bendith ar ei Jafur. HEN ACHOS PEN Y CAE.—Yng nghyfarfodydd yr Undeb, sef Undeb y Bed- yddwyr, ym Mhen y Cae, yr wythnos ddi- weddaf,traddododdl.v cadeirydd araith ragorvl iawn, yn gosod allan hanes dechreu'r achos yn y lie. Dywedai fod yr eglwys hon y mae'r gweinidog medrus, y Parch. W. B. Jones, yn fugeilio, yn agos i wyth ugain mlwydd oed, ac yn un o rai hynaf y cylch. Da fai i'r cadeirydd osod ei hanes ar ddu a gwyn, oblegid gwyr fanylion y pethau nad ydynt ar gael ond yn brin heddyw. Ymchwiliwyd i hanes yr Ysgolion Sul yn y cylch. Yr oedd y darpariaethau ar gyfer y cynychiolwyr yn bopeth y gellid ei ddymuno. GAL W GWR O'R 'MERICA.—Felly y darfu eglwys Saesneg Albert Road, Croes- oswallt, Bu'r Parch. W. Phillips, B.A., ei gweinidog etholedig, yn yr America am rai blynyddoedd, er taw bachgen o'r Rhos yw. Geilw'r Cyfandir dwbl hwnnw lu o'n gweini- dogion ni yno o'r wlad yma. Da galw ar rai ohonynt yn eu hoi. Gwna Mr. Phillips waith da yn Albert Road yn ddiameu, oblegid gwr gwych yw, ac yn bregethwr ac ysgolor rhag- orol. Llwyddiant ar yr achos tan ei ofal. AGOR Y FORD GRON.—Agorwyd cyf- arfodydd y Ford y nos o'r blaen, trwy anerch- iad benigamp gan y cadeirydd hylaw, sef y Parch. Wyn Defis. Caed dad] frwd ar bwnc pwysicaf y dydd, sef Gwahardd ynteu Cenedl- aetholi y Fasnach Feddwol fydd y lle8 mwyaC ? Gohiriwyd y dyfarniad hyd y tro nesaf. Da fod mynd ar y Ford eto y flwyddyn hon BECHGYN Y OLAWDD YN ENNILL. Y GROES.Dyma, un eto wedi ennill y Military Cross, sef y Private Ifor Roberts, o FrynTeg. Cyflawnodd wr iydri mawr ar y maes. Aeth allan dan gawodydd o dan y gel- yn i feddyginiaethu a diogelu ei frodyr aiiffodus oedd wedi eu clwyfo'n drwm. Bu wrth y gwaith hwn mewn perygl mawr am oriau lawer. Hysbyswyd Swyddfa Rhyfel gan rai o'rswyddogion am ei wrhydri eithriad- ol, a phenderfynwyd rhoddi'r "groes iddo. Da was SWN SYRTHIO.—Yn ystod y dyddiau diweddaf hyn, ceir fod amryw o fechgyn y cylch wedi syrthio'n aberth i'r Rhyfel—yn eu plith Percy Harrop, y Westminster Colliery-, Moss Horace Rogers, Summerhill Edward Roberts, Gwrecsam George Edwards, Moss .L'red Roberts, Moss James Stanley. Will- iams, Gwrecsam Wm. Meredith, y Cefn. Mae'r Clawdd yn teimlo'n ddwfn o golli'r rhai hyn ac eraill. Fe fydd Roll y Clawdd yn un ddofn a du pan ei cwblheir. Dewrion ydych 1 gyd GWERSYLLU YN Y GWERSYLL.— Yn Undeb Annibynwyr Gogledd Cymru yn Rhiwabon, caed araith odidog a diddorol dros ben gan y Caplan Jones, sef y Parch. Edward Jones, M.A., B.D., ar Fywyd yn y Gwersyll Milwrol. Gwyr ef yr hanes drwy brofiad, a bachgen yw sy'n deall pethau, a chanddo galon i deimlo. Dywedodd bethau rhyfedd, a da oedd gan y frawdoliaeth wrando arno a dal ar yr hanes. Bydd hyn yn help i ddeall, y bechgyn yn well pan ddychwelant. Diolch i'r Caplan. BRAWDGARWCH Y RHOS.—Gwnaeth achos Methodistaidd Capel Mawr y Rhos beth teilwngo'i mawreddy Sul diweddaf, sef rhoi rhan o'r gwasanaeth i fyny er mwyn ymuno a'u brodyr perohynol i'r Eglwys Sefydledig yn eu cenhadaeth. Hefyd rhoddwyd y Seiat i fyny ar nos Fawrth i'r un amcan. Dyma i chwi ymddygiad brawdol, boneddigaidd a Christionogol. Dywedir fod y Methodistiaid wedi ennill yr Eglwys ar un stroke Dyma, yn ddiddadl, y peth rhagoraf a wnaed yn y Rhos erioed yn achos crefydd. Gwelir fod ysbryd y Parch. Wynn Defis lawn cyn Heted a'i frest, ac fod ei hobl o gyffelyb ysbryd. Rhagorol iawn, yn wir CERIDWEN PERIS AR Y CLAWDD. —Nid yn ami y ceir Ceridwen y ffordd hon, ond bu yma am dro, ac nid anghofir ei hym- weliad a'r Rhos yn fuan. Trefnwyd cyfarfod Dirwestol Unedig gan Undeb y Gwragedd. Ceridwen oedd y prif ddawn. Caed anerchiad byw ganddi i wragedd y Rhos ar felltith y ddiod. Yr oedd ei brawddegau'n Hawn tan. Cyflwynodd hefyd seren anrhydedd" i wraig y cadeirydd, sef Mrs. Wynn Defis, a chrogdlws hardd i Miss Annie Hughes, gan Mrs. Rowley, am eu gwasanaeth fel ysgrifen- nydd y Gymdeithas am amryw flynyddoedd. PLENYDD, YR ARCH DDIRWEST- WR.-Daeth Plenydd i ganlyn Ceridwen y tro hwn. Bu yma o'r blaen ddeugain mlyn- edd yn ol, meddai ef. Yr oedd hynny'n fore iawn yn ei hanes ond ni siaradodd erioed yn well. Pe bai hwn Sais o genedl fel o ddawn, efe fai prif orator Prydain a'r America ond Cymro yw, ond os nad yw'n siwr o'r byd hwn, mae'n sicrach o'r llaIl. 'CYFLOGAU'R ATHRAWON.-Nid oes fawr o godi wedi bod nac i fod, yn ol pob golwg, ar y rhai hyn Beth sydd o le ? Nid oes neb yn cael salach tal nag athrawon ysgol, na neb yn gwneud gwell a rhagorach gwaith; Sibrydir hefyd fod rhyw fath ar scale i fod i fynd wrthi yn y dyfodol ond y syndod yw nad oes scale o unrhyw fath wedi bodtrwy'rblynyddoedd. Beth a ddywedir am fasnachwr heb scale ? Ond am addysg, peth mor ddib wys, pa angen scale sydd ? Onid oes dichon i'r Rhyfel hwn wneud rhyw gyfnewid- iad er gwell yn hyn ? Ai ynteu a fydd rhaid cael rhyfel arall i symud rhai pobl ? Teilwng i'r gweithiwr ei fwyd. HOGYN GONEST AR Y CLA WDD. Collodd gweithiwr ei gyflog at ei ffordd gartref o Bwll Wynnstay y dydd o'r blaen, a dargan- fuwyd yr arian gan lane o'r enw Pumford, yr hwn a'i dygodd yn ddiymdroi i gwnstabl y lie yn Rhiwabon. Gallasai'n hawdd eu cadw a'u celu, ond ni wnaeth. Llanc gonest yd- oedd. Ar gyfrif ei onestrwydd, rhoddodd trigolion yr ardal oriawr iddo yn bresant, a choron yn ei boced, fel dangoseg o'u hed mygedd ohono. Ffordd ragorol o feithrin gonestrwydd. Dyma hogyn da mewn ardal dda, a gweithiwr anffodus mewn ardal onest. TROSEDDA U'R PLANT.-Dywedir fod y rhai hyn ar gynnydd mawr. Mae ambell lane gonest fel y llanc o Riwabon, ond megir llu o ieuenctyd anonest. Galwyd sylw 11 ys at hyn y dydd o'r blaen, a dywedir fod swydd Gaer yn dda iawn yn yr ystyr hon. Beth a wneir ? GWYLIAU'R CLAWDD.—Bwlch Gwyn (E.L.), y Parchn. D. Edwards Davies, M.A., Brymbo, a C. R. Davies, Eclwysham. (E.L.), y Parchn. D. Edwards Davies, M.A., Gwrecsam (W.), y Parchn. T. Isfryn Hughes ac Edward Davies, Lerpwl; (M.C.,S.), y Parchn. Wynn Davies, Rhos, Edward Pierce, Gwrecsam. Pen y cae (B.), y Parch. T. Gardd- le Davies, B.A., Brymbo. Rhos (W.), y Parch. J. Lloyd Jones. -0

Ein Genedl ym Mancainion. CP- }u,don y Sul Nesat. Y METHODISTIAID CALFINAIDD Moss Side—10.»0 a 6 30, Thos Williams, Caergybi PENDLETON- I' Humphreys. 6, R Williams HEYWOOD St.-10.30 a 6, Edward Williams. Derwen VICTORIA Pahk—10.30. R Williams, 6, E Humphreys Faenwoeth—10.30, J B Williams, o,Wyn Roberts LEIGH-IO.30 a 6. Warrington—10.30 a 6, Simon G Evans, Lerpwl EARLESTOWN—10.45 a 5.30, Ashton-under-Ltne—10.45 a 6.30, EGLWYS Undebol ECCLES-ll a 6.30, YR ANNIBYNWYR CHORLTON ROAD-10,30, J M Jones, 6.15 M Llewelyn BOOTH ST-10.30, M Llewelyn. 6.15, J M Jones,Bangor Queen's ROAD-I0,30 a 6.15, D Jones, Crewe LD, DUNCAN STREET-I0,30 a 6.15, J Morris Hollinwood—10.30 a 6.15, W G Jones Y WESLEAID. Dewi SANT-10.30, 6. J. Felix HOREB-IO 30, 6, J T Ellis SETON-10.30, E R Evans; 6, BEULAH-2,30, 6.30, E R Evans Beulah—2.30, J Felix, 6, J E Williams CALFARIA-IO,30 J Felix, 6, J E Williams WEASTE-10,30, J E Williams, 6, J D Owen Y BEDYDDWYR- UP. MEDLOCK ST.-10.30, J. H. Hughes, 6, LONQSIBHT-10,30 6.30, J H Hughes ROBIN'S LANE, SUTTON-IO.30 a 5.30, EMYNYDDES OREU'R BYD.-Yng nghyfarfod y Gymdeithas Genedlaethol nos Wener, Ilannwyd y neuadd hyd onid oedd amryw'n sefyll yn y cefn, a rhoed gwran- dawiad boddhaol a theilwng i'r Parch. D. Tecwyn Evans, B.A., wrth ddarlithio ar Ann Griffiths. Sylwodd yn fanwl ar hanes, cymeriad, gallu, cynhyrchion, a dylanwad yr emynyddes, a thystiolaecth uchel rhai fel Caledfryn a Syr O. M. Edwards amdani. Dangosodd mor dywyll ac anwybodus oedd Cymru yn 1730, ond mor oleuedig ydoedd yn 1830, ac fod Ann Griffiths wedi dod rhwng y ddau gyfnod, pan oedd y wawr yn torri. Derbyniodd Ann lawer oddiwrth ddylan- wadau'r aelwyd yn Nolwar Fach, a'r cym- dogion, a symudiadau sirol fel yr Eistedd- fodau a'r Cyfarfodydd Llenyddol; ac oddi- wrth yr enwadau crefyddol, a symudiadau crefyddol mawr y cyfnod, a'r cynyrfiadau gwleidyddol megis rhyfeloedd,haint a newyn. Yr oedd argyhoeddiad cydwybod yr eneth ieuanc yn rhyfeddod, a dangosodd y darlith- ydd wahaniaeth dau gyfnod ei bywyd,—y cyntaf yn llawn o nwyfiant ysgafn a dibarch i I grefyddwyr a dibris o Dduw, a'r ail yn gref- yddol ac ysbrydol, yn llawn o barch eithriadol ac awyddfryd tanllyd am burdeb a dedwydd- weh Dwyfol y nefoedd. Caed rhan o'r ddarlith ynglyn a llyfhyrau Ann Griffiths, a diddorol iawn oedd clywed dyfyniadau ohon- ynt, i gael syniad am eu difrifwch dwys a'u tlysni dwyfol farddonol.. Yn ddïau, y rhan fwyaf aruchel o'r ddarlith oedd ei ym- driniaeth feistrolgar ar ei hemynau ac y mae yn werth i Gymru gyfan glywed y ddarlith er mwyn hyn. Helaethed y darlithydd y rhan hon, ac yn lie egluro cwpledau yn unig, eglured benillion cyfain. Gresyn na chaem fwy o egluro emynau, obleqid yr ydym yn arfer cymaint ar eu canu heb geisio ymchwili ddirnad y syniadau ardderchog a gynhwysant yn eu safle briodol. Rhoddodd y darlithydd gystwyaeth drom i gyfnewidwyr emynau, a chondemniodd yr ysfa warawdyddus a diachos a feddianna bersonau yn y gwahanol enwadau am wneud hyn. Darn hwyliog ryfeddol oedd y darn criticyddol o'r ddarlith ond gwell fuasai i hynny gael ei wneud cyn traethu ar werth a theilyngdod emynau Ann Griffiths nag ar ol hynny, oblegid ar ol codi cywair y cyfarfod yn uchel iawn, teimlem ei fod yn sydyn yn disgyn gryn raddau i lawr cyn diwedd y ddarlith, er fod hynny'n cyn- hyddu brwdfrydedd ac ych wanegu swyn y gwrandawyr. Ynglyn a'r ddarlith hyawdl ac addysgiadol hon, canwyd amryw o emynau Ann Griffiths gan y gynulleidfa, a phob enaid yn y lie yn ymuno a'u holl egni. Ni raid ofni dweyd na chafwyd cystal canu cynulleidfaol yn yr adeilad o'r blaen arweiniwyd yn rhagorol gan Mr. J. G. Jones, Moss Side. Y cadeirydd oedd Mr. P. Lloyd Rees, brodor o Edeyrnion, brawd y diweddar Mr. Rees, Corwen, a'i enw'n ddigon hysbys yma, ond ei bersonoliaeth yn dra anadnabyddus i'r cylch Cymreig. Er fod ei Gymraeg yn drwsgl, edmygwn ef am gadw at ei iaith, a'i defnyddio oreu y gallai yn y cyfarfod,—hynny'n ormod gorchest i lawer. Pan y mae ein cenedl a'i hiaith yn dyrchafu mor uchel mewn bri y dyddiau hyn, dylem ysgubo ymaith bob gwas- eidd-dra ieithyddol. Y peth mwyaf gwarad- wyddus i Gymdeithasau Cymraeg yw troi cyfarfodydd yn Saesneg i foddio ambell gadeirydd digwydd o Gymro di-Gymraeg, Yr oedd y ddarlith a'r cyfarfod diweddaf yn enghraifft o'r gwrthwyneb ac er cystal oedd nifer y gynulleidfa, dylai'r Gymdeithas gael ei chefnogi fwyfwy eto, modd y gallo ddringo i ystafell ehangach. Diolehwyd yn ddoniol gan gan y Parch. Wm. Owen a Mr. E. Mason Powell. TAN LAW CYFIEITHYDD.-Cyfeir- iodd y Parch. D. Tecwyn Evans at gyfieith- iadau i'r Saesneg o emynau Ann Griffiths. Un o'r rhain oedd llyfryn ficer o ymyl Blackburn, a dyfynnodd y darlithydd un o gwpledi gwaelaf y cyfieithydd hwnnw. Dichon nad oes ond ychydig iawn a wyr am y cyfieithiad na'r cyfieithydd, sef George Rd. Gould Pughe, ficer Mellor, Blackburn. Cyfieithodd yr emynau, nid er mwyn clod nac elw, oblerid rhannu'r llyfryn a wnaeth rhwng ei gyfeillion a'i gydnabod, ac oherwydd gweled ardderchowgrwydd y penillion yr ympeisiodd roddi i'r Saeson uniaith y pre- swyliaiyn eu mysg rhyw syniad am y cyfoeth a gaed trwy athrylith a myfyrdod merch o'r un ardal a'r ficer ei hun. Gwael yw ei gyf- ieithiad ef o'r emynau, ond na ddibrisiwn ei waith, oblegid gwnaeth yr hyn a allodd, ac y mae hynny'n fwy nag a wna llawer un a al wneud yn deilyngach, ond na wna. Wele'i gysylltiad a'r rhanbarth yn ei eiriau ei hun Forty years lived in Lancashire have not lessened my love for Llanfihangel yng Ngwyn- fa, where my father, the Rev. Richard Pughe, of Mathafarn descent, B.A. and a magistrate for Montgomery was for 29 years the Rector; —where also my brother-in-law, the Rev. Edward Evans, B.A., was rector for 39 years. Dolwar fach, a little, lonely farm house in their old parish, was the birthplace and abod9 of one who composed such pathetic hymns as will last while the British language endures. Her obelisk was erected in Llanfihangel churchyard in 1864. Old Dolwar fechan cannot now be found- Its fabric has been levelled to the ground, Nevertheless, imperishable fame Perpetuates that humble homestead's name For there was born,-there dwelt, declined and died, A mother,-but ten months before, a bride- Ann Griffiths,-whose effusions will be sung So long as our old language lives among The wooded wilds, the waterfalls and vales Of Home Sweet Home Incomparable Wales. Wele ddau bennill yn enghraifft o'r cyfieithu, -nid y rhai gwaelaf na'r goreu-periillion adnabyddus i ddarllenwyr Y BRYTHON, sef "Cofia, Arglwydd, Dy ddyweddi," etc., ac O am dynnu o'r anialwch, i fyny fel colofnau mwg," etc.— Lord, remember, I implore Thee, And defend from every foe, Thy poor spouse that bends before Thee Palpitating as a doe Be Thou unto her a Pillar To direct her in the night,- To illuminate and fill her With the lustre of Thy Light. 0 that, as a cloud ascending. Upwards to the skies above, We may rise, and with unendine Rapture realise Thy Love Three in one, the same as ever God proclaims His Name to be Alpha and Omega, never Failing in fidelity. o

Y Synod Wesleaidd ym Mhrestatyn. Dechkeuwyd y. cyfarfod cyhoeddus, o dan lywyddiaeth Chief Inspector Jones, Lerpwl, gan y Parch. J. Ellis Williams, Manchester. Y capel dan ei sang, ac arwyddion cynnar o gyfarfodgraenus, a hwyliog. Mewn anerchiad byr a hynod bwrpasol, cydnabu'r cadeirydd ei ddyled i eglwys fechan Gwaenysgor am y cychwyn a gafodd ar yrfa bywyd, a hyfryd- wch iddo oedd cofio am y tadau a fu'n flaenor- iaid ac yn athrawon iddo. Gwir a ddywed- odd fod y rhai hyn,er wedi marw, yn Uefaru eto,ac ychwanegwn ninnau bawb ohonom sy'n adnabod Inspector Jones, fod y fagwraeth grefyddol ar fron yr Eglwys, o dan arweiniad Ysbryd Duw, wedi rhoddi i Wesleaetli a'r wlad un o'r dynion glainaf, anwylaf, caredicaf, a boneddigeiddiaf o fewn y tir. Gorchwyl cyntaf y cyfarfod oedd cyflwyno tysteb i'r Parch. R. Lloyd Jones, cyn-gadeirydd y Dalaith. Bu yn yweinidogaeth reolaidd am 44 o flynyddoedd, ac am wyth mlynedd yn Gadeirydd y Dalaith. Er hynny, nid wrth rif blynyddoedd y mesurir ei werth i'r eglwys a'r wlad, ond wrth ei ragoriaethau fel Cristion, boneddwr a gweinidog da i Iesu Grist. Dar- llenwyd yr anerchiad gan y Parch. Hugh Evans, a chyflwynwyd y dysteb hardd dros y Dalaith gan y Parch. J. Felix. Yna caed anerchiad gan y Parch. R. W. Jones, Lerpwl, ar Genadwri Crist i'r Eglwys, a chan y Parch. Gwynfryn Jones ar Genadwri Crist i'r byd. Un o'r cyfarfodydd gwychaf a gynhaliwyd erioed ynglyn a'r Synod, ac erys y dylanwadau yn hir i fod yn swcwr a nerth i bawb ohonom.

W EVERY WOMAN Qsodld sends stamps for our 33 page "P-d B-1 valuable information how ai i??.g "n'tift and SuppreMiotM may be entirely avoided or -v?e by?.i.Su p?.p= Ry ??.ddyb i. nll Physican* M the only Safe, Sure and Genuine Remedy. Nee? fai Thousands of Testimonials. Established 1862. Mr. PAUL BLANCHARD-, J Rclnm(ilH«i)it.Pn«liti)n I *»f. I ONAON MITCHELL BROS., ,I Marsh Lane, Bootte. Fnstlsh Msonfactured APLe BLOCK FLOORING. AU Sizes kept in Stock. Largest Stock in the Kingdom Phone 839 Bootle. Tel. Ad. "Pere-n ory." Llverp I Telephone-Anneld. 800; v i 155, KENSINGTON.1 LIVERPOOL. R.W. EVANS, FOTEBAL directob. All Orders personally attended to throughout. P. Lloyd Jones FUNERAL DIRECTOR, 364 Stanley Road, L'pool. TELEPHONE-Z61 SOOTL8. TELEPHONE—575 "ANFIELD. J. T. JONES, Funeral Undertaker, EVERTON/??s?? X WH, and 55 reek Res LIVERPOOL. Funerals personally arranged to all parts* BARGAINS.—Underwoods, Remin?toM, BYosts, !Smith-Premier, Barlocka, Km. pires, Oliver a, Blieks, Royal.Standards, from .:13,; new condition, See the REX 223 worth for 12 guineas.-LONGMORE, 41b North John Street, Liverpool, Sole Agency Corona Portable Typewriter. COOK &TOWNSHEND Special Value this week. Bbys' Oilskin Coats, 8/6 to 12/6 Boys' Sylkoyly Coats, 14/6. to 21/6 Splendid Selection. of Boys' Sports Suits Rugby Suits. 12/6 to 15/6 15/6 to 21/6 Boys' Covert Coats, 12/6 to 21/- Gentlemen's Business Suits to measure. 50/ 55/- and 63/- Byrom St. & Dale St., LIVERPOOL. For Baths, LavatoriesClosets, Brats Fittiev. r Lead Pipes, etc., apply to- JAMES CHEW 6 CO., Plumbers Merchants & Brassfounders, Tel. No 58 O 60iPARADISE STREET, BanK 3402. LIVERPOOL, Manufacturers of Copper Cylinders, Boilers, and GaeW 8 Ing Boilers. DIM TALU YMLAEH LLAW. ARIAN YN FENTHYG. (yn ddistaw bach), mewn symiau bach nen taw,-e (heb fod llai na (10) AB ADDAWEB T BENTHYCIWR M HU& IBFTDLWYD ERB 46 MLYNBDD. ac yn awr yn rhot £ 80.000 YN FENTHYG BOB BLWYDDYH Am daften a thelerau ymofynner a George Payne a'i Feib., S Crescent Road, Rhyl, a 16 School Liverpool, PAINLESS DENTISTRY. J. P. I.AMPLOUGH»8 (Son of the late J. Lamploagh, for many years in the Dental Profession at Mold and Holywell). Dental Surgery, 235 EDGE LANE, LIVERPOOL. Hours-10 a.m. to 8-30 p.m. Consultation ffte. Tel. 245 Anfleld. i'i"i'aaaaxBae ■inn"' sasagaaaaeaa CYFEIRIAD NEWYDD (Change of Address) D. R. JONES (Alaw Madog), 25 RadstocR Road, Liverpool. Dealer in PIANOS, ORGANS, and HARMONIUMS, MUSIC PUBLISHER, &c. Catalogues Free on application. Terms Cash, or on easy payments to suit Customers, Orders by Post are promptly attended to. Tuning and Repairing a*<Speciality. Town and Country visited. Dwy gan Newydd yn barod, Pris Swllt yr un. Trwy'r Post, 1 /1. Saf i fyny dros dy Wlad (Stand for thy Country), W. T. David. Sop. neu Tenor. Mab y Milwr (The Soldier's Son), D. E. Williams, C.R.A.M. Contralto neu Bass. Geiriau Oymraeg a Saesneg. Hefyd, y mae i hon eiriau -cysegredig,—"Jerusalem Newydd (The New Jerusalem). For Bedsteads and Bedding. w. WHITTLE SON & STOTT, LTD., tt6, U8 0 120 WjilTECHAPEL, LIVERPOOL. 1J 0 0 Telephone 2131 Royal.