Y Brython

o Big y Lleifiad. CYFEILLACH Y BED YDDW YR. Aeth adroddiad y Parch. H. R. Roberts o hanes Cymanfa a Chyfeillach Bedyddwyr Lerpwl a'r Cylch ar gyfeiliorn gan bobl y Llythyrdy, a chyrhaeddodd yma'n rhy hwyr i'w chysodi gcgyfer a'r rhifyn hwn. Drwg gennym am yr anghaffael, eithr ni allem wrtho. Daw'r adroddiad yn llwn yr wythnos nesaf. WRTH ALEÓR Y RFR-I,,[O -Bore dvdd faii diweddaf, yng nghapel y Wesleaid," yr Abermaw, priodid y Parch R W Davies, Seacombe, a Mips Blodwen Griffith, merch Capt. a Mrs Griffith, Epworth Terrace, Mr. John jEjbvd, M.A., oodd y gwas priodas, a Miss Griffith (chwaer y briodasferch) a Miss Davies (chwaer y priodasfab) y morynion. Gweinyddwyd gan y Parehn. E. Davies (Lerpwl), E. J. Parry (Abermaw) a D Tecwyn Evans, B A a'r mis mel yn cael pi dre-tilio yn Llangollen Diau fod eich pwyddion priodas yn lleng ond gwnewch le i hwn, a wnaeth Islwyn i gwpl bron cyn laned a eh with au O nodded lor eu Ijlynyddan ;—a phan Orffenno eu dyddiau, At engyl, dros bont angau, I ddedwydd hedd aed y ddau MOR DDRUD YW URDDAS ,I-Gan fod llety'r barnwyr a ddaw yma i'r Brawdlys- oedd yn costio seithcant o bunnau bob blwyddyn i'w gadw, ac na fydd gwýr mawr y gyfraith ddim ynddo ond am chwecb wythnos cydrhyngd dynt i gyd, cynhygiodd ein eyd- wladwr, y Cynghorydd Henry Jones, yn y Cyngor Dinesig yr wythnos ddiweddaf, bod troi'r ty at amcariion clwyfedigion y rhyfel, a gyrru'r barnwyr i we.ty-hotel Ond bobl annwyl! ebe'r Cyngor, a'i lygaid yn dan, H peth ofnadwy o ddi-urddas fyddai hynny." Ac felly fe barheir i wario'r seithcant dan dynghedu pawb ohonom i gynhilo o'n clem a'n pitw bach ni i'w dalu TORCHWCH EIOli LLEWYS I-Caf- wyd cyfarfod dii-westol da yn Ysgoldy M.C. Fitzclarence Street, nos Fercher yr wythnos ddiweddaf y Parch. G. R. Jones, B.A.,B D., yn llywyddu y Parch. H. Frazer, M. A. (ficer Eglwys St Pedr, Everton) yn cyfarch yn Saesneg, a'r Parch. D. Adams, B.A., yn Gymraeg y Parch. D. Powell a Mr. Hugh Lloyd yn cyflwyno'r diolchiadau ar y diwedd Miss Hannah Davies yn canu can a'r Ficer i'w glywed yn tar)'r Llywodraeth yn bur drwrn am 11a fuasai'r tynnu ei menyg a thorchi ffiwy ar ei llewys wrth gymi-yd ami ymladd a'r Fasnach Feddwol flwyddyn a mwy'n ol NOL ELFED.- Y mae mudiad ar droed drwy'r deyrnas i daro o blaid yr Ysgol Sul, a gwyr amlwg yn cael eu hanfon draw ac yma i gyfarch cyfarfodydd i ennyn sel ac i ystyried sut y gellir cael mwy o lewych ami. A'n cydwladwr Elfed a nolwyd i Lerpwl, sef i'r cyfres cyfarfodydd a gynhaliwyd dan nawdd yr Undeb Cyffredinol ddydd Iau di- weddaf. Pregethodd y prynhawn yn Eglwys Bresbyteraidd Mount Pleasant, gan gydio dau ymadrodd o ddwy EfengyJ yn ei gilydd— Rhoddwyd i mi bob awdurdod yn y nef ac ary ddaear," Matt, xxviii, ac Aoesgennych chwi ddim bwyd ? Luc xxiv, a dangos fod Crist, er wedi adgyfodi'n orchfygwr ac yn meddu'r awdurdod uchaf yn llywodraethDuw, yn ddigon ystyriol a gostyngedig i gyflawni'r ddyletswydd ddistadlaf a nesaf ato, gan fynd i Ian y traeth i ddiwallu angen y cychaid pysgotwyr. Lad?, have you got anything —dyna'r cyfieithiad cartrefol a gwerinaidd o'r geiriau ac yn awr, pa beth bynnag yw'th dalent a'th ddysg a'th ddoniau, yn lie cadw draw o'r Ysgol Sul, ac edrych ar y gwaith fel rhywbeth rhy gyffredin iti ymostwng i'w gyflawni, cymer esiampl yr Uchaf o Bawb, Llywydd Nef a llawr, a d(s yn athro i'r Ysgol ac ymorol am ofyn ac ateb y cwestiwn hwn- A oes gennych chwi ddim bwyd ? "—Ar ol te a lluniaeth cafwyd cynhadledd, amiyw o'r cynrychiolwyr, yn wfr Ilên a lleyg, yn traethu r ar sut i gael yr eglwys a'r ysgol i nes. èyswllt a gwell dealltwriaeth a'i gilydd, ac Elfed, ar y diwedd, yn ateb y cwestiynau dyrys a, fwrid ato. Dyma un peth a ddywedodd :— Fod yr adeg wedi dod bellach y dylid ordeinio athrawon i'r Ysgol Sul mewngwas- anaeth cyhoeddus yr un mor ddwys a phwysig ag a geir wrth ordeinio gweinidog i waith eglwysig eu bod hwy am gael ordeinio felly yn King's Cross, Llundain, ddechreu'r flwyddyn nesaf ac y byddai yr athrawon ordeiniedig rp-or ayfrifol i gadw eu haddewid i'w dosbarth ag ydoedd bugail i'w eglwys. Yn yr hwyr, cyfarchai gyfarfod cyhoeddus- efe a'r Parch. Penry Evans, yn y Y.M.C.A., Mount Pleasant; gan gydio sylwadau byw ac addas wrth y pennau a ganlyn :—Dysgwch eich dosbarth ieuanc i ddywedyd Fy athro i ddechreu yn ail, i ddywedyd Fy Ysgol lledwch eich gonvel o dipyn i beth nes eu cael i ddweyd Fy eglwys a dal- iwch ati nes coroni'r cwbl drwy eu cael i ddweyd Fy Nghrist wrth ddod i oedran aelodaeth a chael eu derbyn. Dy-nalrfforddi gau'r leakage sydd rhwng yr Ysgol a'r Eglwys. BRITHO DROS YR ACHOS.-YR oedd Plenydd yn bresennol yng nghapel M.C. Princes Road nos Sul ddiweddaf, yn gwrando pregeth alluog agrymus Dr. Moelwyn Eughes ar dair amod meddiannu rhywbeth—medd- annu dy enaid dy hun, yn enwedig sef (1) drwy ei ddeall, (2) drwy ei feistroli, (3) drwy ei ddefnyddio. Yn y Gyfeillach ar ol, mynnwyd cael Apostol Dirwest i'r Set Fawr, lie y curodd hoelion wyth Pregeth y Meddiant yn ddyfnach i galon y dyrfa astud. Da'i weld mor sionc ei gorff a ffresai feddwl mor daer a dwys ei ymbil dros Sobrwydd a Themlyddiaeth ac os gwynnodd y gwallt, dros yr Achos Goreu y gwynnodd.—Y mae mab i Dr. Moelwyn Hughes wedi dod yn efrydydd meddygol i Brifysgol Lerpwl, ac ymaelodi yn Eglwys Chatham Street. A OES GENNYCH LA IS ?-Os oes, ewch ag ef at wasanaeth yr Undeb Corawl, ac ymunwch ar unwaith er mwyn lleawi bylchau a chyfoethogi'r C6r gogyfer a'i berfformiad dyfodol o'r Messiah y Nadolig. Bydd arweinydd y cyngerdd-Mr. Vincent Thomas, Llundain-yn taflu ei holl nwyf a'i allu i gael y perfformiad yn deilwng o &don uchclryw Macwyaid Harry Evans, coffa eu amdano I BATWNYDD Y -VESSIAH.-Fel y crybwyllem o'r blaen, y mae Undeb'Corawl Cymreig Lerpwl wedi dewis Mr .Vincent Thomas, LlumWn, i arwain y Messiah y .Nadolig a dyma gerrig milltir ei yrfa fel cerddor a'i brif orchestion fel cyfansoddwr :— Ganwyd ef yng Ngwrecsam, yr hen dref lie y cyfans wldocld yr EsgobB'eber ei emyn diangof From Greenland's icy mountains. Astudiodd yr organ dan Mr. Bailey, Prifeglwys Ripon aeth i Lundain yn 1892, gan eftydu yn Ysgol y Guild Hall ac yn breifat gyda Dr. Ennis (beHach yn brifathro Prifysgol Adelaide). Daeth i'r ainlwg gyntaf fel arweinydd cor yn 1898, yn y Queen's Hall fe'i penodwyd yn arweinydd y Wesley Choral Union dal- iodd y swydd honno am un mIynedd ar ddeg. Ymysg ei brif gyfansoddiadau ceir pedair opera Eos and Givevril (a berffonniwyd yn St. George's Hall a'r King's Theatre, Covent Garden), Guenevere (yn y Covent Theatre) Enid (Court Theatre a'r King's Hall, Covent Garden) Dagonet The Masque of the Holy Grail (Royal Court Theatre, Hampstead Conservatoire, etc.). Hefyd, efe yw awdur The Sword of Glyn Dwr--baled i unawd bariton, corawd a cherddorfa dau waith cerddorfaol, From the Welsh Hills a Secern Water heblaw amryw ddarnau cerddorfaol llai ac amryw ganeuon. Ar hyn o bryd, y mae'n arweinydd Cwmni Opera Beecham, yn gyfarwyddwr cerddorol CymdeitJias Ddrama Gymreig LIundain a Chymdeithas Cymry Sir Ddinbyc-h y Brifddinas, ac yn arweinydd y London County & Westminster Orchestral Society. DODI 10AN GERBRON.—Traddodwyd y gyntaf o gyfres bresennol darlithiau Undeb Ysgolion M.C. Lerpwl a'r Cylch yn Ysgoldy Cnsshall Street, nos Sadwm ddiweddaf, gan y Parch. R. Aethwy Jones, M.A., F-efFar Efengyl loan ac awyrgylch yr ocs: Mr. R. W. Roberts (llywvdd yr Undeb) ynfy gadair ;t y Parch. O. Lloyd Jones, M.A.,B,D., a Mr. R. T. Will- iams (cyn-lywydd yr Undeb)|yn cyflwyno'r diolch a'r Parch. Dr. Phillips, Tylorstown, yn dweyd gair am y pwys o gael athrawon hyfforddedig i'r Ysgol ac yn y blaen. Darlith gampus yn codi Oes yr Apostol yn glir gerbron a thrwy fanylwch ei threr--llar grefyddau a chyfundrefnau meddyliol y Dwyrain a Gorllewin, yn taflu[ffrwd otoleuni ar deithi personol loan ac ar ffurf a chymiwys ei Efengyl ddofn. CRYFDWR CHATHAM.—Gwelwn oddi- wrth ei rhaglen fod Cymdeithas L16n a Cherdd Eglwys Chatham Street yn deall ei gwaith ac mai prif amcan cymdeithas lenyddol ydyw cael yr aelodau ieuanc i go di; medru sefyll ar ol codi a pheidio ag eistedd i lawr cyn medru dweyd eu meddwl yn drefnus a dibrofedigaeth Dyna pam, yn ddiau, fod yma neilltuo rhai nosweithiau o'r tymor i'r "f gin" a chael o chwech i ddwsin ohonynt, yr un noson, i draethu ar Y Tylwyth Teg, Merched Enwog a phynciau buddiol a chydnaws a'u meddwl ieuanc ar ei dwf. Y mae yma hefyd ambell ddadl gneclyd ei gwala, megis Prun yw y mwyaf dewisol i ferch, b-ywyd pirodasol yntett sengl ? Y mae yma ddarpar bwyd cryf hefyd, megis darlith Dr. H. R. Jones ar gyfrinion y corff, a bwrdd du gerllaw, iddo ddangos drwy lun sut y mae Natur yn gweithio yn y tufewn rhyfedd yma sy gan bob un ohonom. Peth da arallsyddyma ydywmeithrinysbryd cymdogol, canys dyma ddwy dadl yn ystod y tymor a Chymdeithas Grove Street,- dylid fod mwy o hyn drwy'r ddinas. Y mae Mies Miriam Parry yn mynd i draethu hanes Mudiad y Merched (The Feminist Movement) t Mr. G. W .Hughes yn mynd i diwallu bias y cerddorion a. darlith ar emynau a thonau Mr. R. E. Jones yn mynd a ni am Noson gydag Ieuan Glan Geirionydd; ac os darllena fo y dyfyniadau cy&tal ag y bydd o arfer a darllen pennod o'r Beibl ar goedd, fe gwyd flys amaf fynd yno i'w glywed. Gwelaf hefyd fod y Parch. D. Adazni, B.A. yn mynd i ddarlithio ar. Theodore Watts Dunton and Wales; a diddorolfydd ei glywed yn dangos sut yr ymserchodd prif feirniad lIenyddol Lloegr (yn ei oes) mor dwfn yn y Cymry a'u llenyddiaeth. Ac mor rhyfedd i ddau o'r un sir Sacsonrodd-Norfolk-aef George Borrow awdur Wild Wales, a Watts-Dunton awdur Ay I win, etc.) syrthio mewn cymaint cariad a'r Celt, ac M'r Cymro'r enwedig. Y Parch. R. R. Hughes, B.A. yw llywydd y Gymdeithas, a dyna sicrwydd y ceir bwyd cryf a meddylgar ac y mae o j n llygad ei le wrth grynhoi cymaint o'i nerth a'i sylw i gadw llewych a grym yn y gymdeithas, canys o aelwyd fel hon y caiff yr eglwys ei cholofnau cadamaf maes o law. & DYN Y TRI DA TV.,V.-Y Parch. Lemuel Jones, Goppa, a gadwai gyfarfod pregethu eglwys Woodchurch Road, Birkenhead, nos Sadwrn a'r Sul diweddaf a Dr. Moelwyn Hughes yn pregethu brynhawn Sul. Darlith. iai Mr. Jones yno hefyd nos Lun ar Yr Hen Flaenor, sef un o oraclau mwyaf ysbrydol Cymru'r oes o'r blaen—Wm. Ellis, Maen Twrog Mr. J. H. Lewis, un o gyn-aelodau'r eglwys sydd wedi dychwelyd i'r dref ac ail- ymaelodi yn yr eglwys, yn y gadair; a'r Parch. W. O. Jones a'r Mri. Robert Jones (Ashlands) a Thos. Davies yn cyflwyno'r di ">lch cynnes ar y diwedd. Pregethu hyawdl amelyf-, a darlith ddiddan ac addysgiadol. Canodd Mr. Jones Y pennill adroify nhad ar ddiwedd y cyfarfod, ac yn gystal canwr ag ydyw e bregethwr a darlithydd. Ddydd Mawrth yr wythnos hon, yng nghapel Parkfield Birkenhead gan y Parch. Gwilym Evans, B.A., priodid Mr. Tom Huxley (gyda gwaith y llythyrdy yn Ffrainc) a Miss Olwen Roberts, merch Mr. a Mrs. John Roberts, Watson Street. A phawb o gyd- nabod y ddau deulu yn dymuno Duw'n rhwydd i'r ddeuddyn dedwydd. A'r dydd o'r blaen, gwleddwyd nifer lluosog o filwyr clwyfedig ac eraill y dref yn ysgoldy'r ca¡,e1, ar draul Mr. Gomer D. Roberts. Yr oedd Mr. Wm. Owen, Cystenin, Llaa- dudno— a gleddid yno ddydd Llun diweddaf —yn un o aelodau dichlyn a defnyddiol eglwys Parkfield, Birkenhead, flynyddoedd yn 01, a'i briod, a gollodd 27 mlynedd yn ol, yn ferch y diweddar Mr. David Hughes, Duke Street. Mr. Owen yn frodor o Benmachno, yn Gymro eiddgar i'r earn, ac yn wr darllen ar tros ben. Mynych orig ddifyr a dreuliais gydag o y dyddiau dedwydd hynny. Y Parchn. Thomas Williams, Caergybi, a W. M. Jones, Llansantffraid, oedd gwahodd- edigion Capel Mawr y Rhos yn y Cyfarfod Misol a gynhaliwyd yr wythnos ddiweddaf, Y capel eang yn orlawn y ddwy noswaitib.